-İÇİNDEKİLER- I. GENEL ÇERÇEVE:... 1 A. Giriş:... 2 B. Örtülü Sermayenin Vergicilikteki Konumu:... 4 1. Vergiden Kaçınma:... 4 2. Vergiden Kaçınma Karşıtı Kurallar:... 5 3. Örtülü Sermayenin Şematik Konumu:... 10 C. Örtülü Sermaye Müessesinin Doğuş Nedeni:... 11 1. Kurum Kazançlarının Kurum Ortaklarına Aktarılmasının Vergisel Sonuçları:.. 12 2. Safi Kazanç İlkesi:... 14 3. Örtülü Sermayenin Tespiti:... 18 D. OECD Yaklaşımı:... 22 1. Transfer Fiyatlandırması ve Çok Uluslu İşletmeler Raporu:... 23 2. Gelir ve Servet Üzerinden Alınan Vergilere İlişkin Model Anlaşma:... 28 3. Örtülü Sermaye Raporu:... 40 4. Örtülü Sermaye Düzenlemeleri - Ülke Vergi İdareleri İçin Bir Arka Plan Çalışması:... 49 E. Örnek Ülke Uygulamaları:... 59 1. Almanya Örneği:... 59 2. Fransa Örneği:... 62 3. İngiltere Örneği:... 64 4. Brezilya Örneği:... 64 5. Güney Kore Örneği:... 65 6. İtalya Örneği:... 66 7. Kanada Örneği:... 67 8. Yunanistan Örneği:... 67 9. Amerika Birleşik Devletleri Örneği:... 68 10. Meksika Örneği:... 71 F. Değerlendirme:... 72 1. OECD Yaklaşımının Değerlendirilmesi:... 72 2. OECD Yaklaşımı Dışında Değerlendirme:... 74 vii
II. ÜLKEMİZ UYGULAMASI:... 79 A. Eski Düzenleme:... 80 1. Emsallere Uygunluk İlkesi Esas Alınmıştır:... 81 2. Öz Sermaye Üzerinden Hesaplanan Faizler İlkesi Göz Önünde Bulundurulmuştur:... 81 3. Şartlar Sağlandığında Borcun Tamamı Örtülü Sermaye Olarak Değerlendirilmiştir:... 82 4. İkincil Düzeltme ve Karşı Düzeltme Uygulamalarına Yer Verilmemiştir:... 82 5. Örtülü Sermaye Kullanımına Bağlı Kur Farkları Düzenlemeleri Açıkta Kalmıştır:... 83 B. Mevcut Düzenleme:... 84 1. Ortaklık İlişkisi:... 85 2. Öz Sermaye:... 95 3. Borcun Tespiti:... 96 4. Örtülü Sermaye Oranı:... 100 5. Hesaplanan Faiz ve Kur Farkı:... 100 6. Örtülü Sermaye Faiz ve Kur Farkı:... 100 7. Kurumlar Vergisi Kesintisi:... 101 8. Tespit Edilen Kazanç Farkı:... 101 9. Katma Değer Vergisi Uygulaması:... 102 10. Düzeltme İşlemleri:... 103 C. Belli Başlı Hususlar:... 106 1. Örtülü Sermayenin Gerçek Kazanç İlkesi Boyutu:... 106 2. İştirakten Borçlanma:... 111 3. İMKB de İşlem Gören Hisseler:... 113 4. Oranların Toplu Olarak Dikkate Alınması:... 116 5. Örtülü Sermaye Faizinin Kar Payı Boyutu:... 120 6. Kur Farklarının Durumu:... 130 7. Örtülü Sermaye Kullananın Dar Mükellef Kurum Olması:... 133 8. Borç Verenin Dar Mükellef Kurum Olması:... 136 9. Konunun Katma Değer Vergisi Boyutu:... 139 10. Vergilerin Kesinleşip Ödenmiş Olması Şartı:... 152 viii
11. Yatırım İndirimi Uygulaması:... 171 12. Dar Mükellef Kurumlara Ödenen Örtülü Sermaye Faizi İçin Alacak Faizi Kesintisi Uygulaması:... 172 13. Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları:... 177 14. Peçeleme:... 189 15. Rasyonun Vergi İdaresini Bağlayıcı Olma(ma)sı:... 190 16. Rasyo İlkesinin Bağlayıcılığı:... 192 17. Yatırım Maliyetine İlave Edilen Örtülü Sermaye Maliyetleri:... 193 18. Tahvil İhracı Yolu İle Yapılan Borçlanmalar:... 196 19. Aynen Aktarılan Krediler:... 204 20. Alınan Avansların Durumu:... 207 21. Ayni Sermaye Tahsisi:... 212 22. Borç Karşılığı Senet Düzenlenmiş Olması Hali:... 215 23. Ticari Faaliyet Çerçevesinde Borçlanma:... 217 24. Enflasyon Düzeltmesi ve Örtülü Sermaye:... 223 III.ÖZ SERMAYE FAİZLERİ:... 233 A. Giriş:... 234 B. Öz Sermayenin Varlık Nedeni:... 237 1. Yatırımın Tamamının Kredi İle Finanse Edilmesi:... 238 2. Yatırımın Yarısının Kredi İle Yarısının Öz Kaynaklarla Finanse Edilmesi:... 239 3. Yatırımın Tamamının Öz Kaynaklarla Finanse Edilmesi:... 239 4. Karşılaştırma:... 240 C. Öz Kaynak Maliyetleri:... 241 1. Giriş:... 241 2. Öz Kaynak Maliyetlerinin Tespit Yöntemleri:... 242 3. Ülke Uygulamaları:... 243 4. Uygulamaya İtiraz:... 249 5. Uygulamanın Faydaları:... 250 6. Uygulama Zorlukları:... 253 7. Elde Eden Bünyesinde Vergileme:... 254 ix
D. Ülkemiz Uygulaması:... 256 1. Ana Unsurlar:... 256 2. Değerlendirme:... 258 IV. ÇÖZÜMLÜ SORULAR:... 259 A. Kısa Soru ve Cevaplar:... 261 B. Uygulamalı Sorular:... 270 1. İştirak Edilen Kurumdan Borçlanma:... 270 2. Düzeltme Kısıtı Yeterli Kazanç Olmaması:... 277 3. Düzeltme Kısıtı İndirimli Kurumlar Vergisi:... 283 4. Düzeltme Kısıtı Yatırım İndirimi:... 292 5. Düzeltme Kısıtı Özel Hesap Dönemi:... 300 6. Yatırım İndirimi Uygulaması:... 307 7. Gerçek Kişiden Borçlanma:... 314 8. Gerçek Kişiden Borçlanma Özel Hesap Dönemi:... 321 9. Kollektif Şirketten Borçlanma:... 328 10. Kollektif Şirketten Dövizli Borçlanma:... 334 11. Tam Mükellef Kurumun Türkiye de Ticari Faaliyette Bulunmayan Dar Mükellef Kurumdan Borçlanması:... 341 12. Tam Mükellef Kurumun Türkiye de Ticari Faaliyeti Bulunan Dar Mükellef Kurumdan Borçlanması Borcun Ana Merkezden Alınması:... 347 13. Tam Mükellef Kurumun Türkiye de Ticari Faaliyette Bulunan Dar Mükellef Kurumdan Borçlanması Borcun Türkiye deki Şubeden Alınması:... 359 14. Dar Mükellefiyete Tabi Kurumların Ana Merkezden Borçlanmaları:... 367 15. Dar Mükellef Kurumun Tam Mükellef Kurumdan Borçlanması:... 374 16. Dar Mükellef Kurumun Bir Başka Dar Mükellef Kurumdan Borçlanması:... 381 17. Ortaktan Dolaylı Borçlanma:... 389 18. Örtülü Sermaye Tutarının Hesaplanması:... 399 19. Ortakla İlişkili Kişi:... 403 20. İMKB de İşlem Gören Hisseler:... 410 21. Alınan Borcun İşletmede Kullanılmaması:... 412 22. Örtülü Sermaye Niteliğinde Borç Alınan Kurumdan Aynı Zamanda Alacaklı Olunması:... 416 x
23. Birden Fazla Ortaktan Yapılan Borçlanma-Basit Örnek:... 420 24. Birden Fazla Ortaktan Yapılan Borçlanma:... 428 25. Oranların Toplu Olarak Dikkate Alınması:... 433 26. Yabancı Para Üzerinden Yapılan Borçlanmalar (Düzey 1)... 438 27. Yabancı Para Üzerinden Yapılan Borçlanmalar (Düzey 2):... 441 28. Yabancı Para Üzerinden Yapılan Borçlanmalar (Düzey 3):... 447 29. Dar Mükellef Kurumlardan Yapılan Borçlanma:... 452 30. Dar Mükellef Kurumlardan Yapılan Borçlanma - Revizyon:... 461 31. Bankalardan Yapılan Borçlanma:... 473 32. Tahvil İhracı Yolu İle Borçlanma:... 477 33. Aynen Aktarılan Kredi:... 485 34. Alınan Avansların Durumu:... 492 35. Alınan Avansların Durumu Kur Farkı:... 499 36. Ticari Faaliyet Çerçevesinde Borçlanma:... 507 37. Yatırım Maliyetine İlave Edilen Örtülü Sermaye Faizi:... 518 38. Borç Kullanılan Kişiler:... 525 39. Peçeleme:... 535 40. Emsallere Uygunluk İlkesine Aykırı Borçlanma:... 542 xi