RESMİ İSTATİSTİKLER KAPSAMINDA TOBB TARAFINDAN YAYINLANAN KURULAN / KAPANAN ŞİRKET İSTATİSTİKLERİ METODOLOJİSİ 1. GÖREVİN DAYANAĞI 31/03/2009 tarihinde yapılan IV. İstatistik Konseyi 2009 Toplantısında alınan karar gereğince, TÜİK tarafından açıklanan şirket, kooperatif ve gerçek kişilere ait işletmeler ile ilgili Kurulan ve Kapanan Şirket İstatistiklerinin Resmi İstatistik kapsamında yayımlanma sorumluluğu 2010 yılı başından itibaren Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ne devredilmiştir. 2. TANIMLAR 2.1 TÜRKİYE TİCARET SİCİLİ GAZETESİ Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi, Türk Ticaret Kanunu nun 37 nci ve 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu nun 56 ncı maddelerine dayanılarak Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği tarafından tatil günleri dışında her gün Ankara'da çıkarılmaktadır. Türk Ticaret Kanunu nun 37 nci maddesinin son fıkrasında ticari işletmelerin ticaret siciline kayıt ettirdikleri bilgilerinden ilan edilmesi gereken kısımların Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi nde yayımlanması hüküm altına alınmıştır. Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi nde, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi Yönetmeliği nin 12 nci maddesi hükmü gereğince kanun, tüzük ve yönetmeliklerin ticaret siciline tescili zorunlu kıldığı hususlara ilişkin olarak emrettiği ilanlar; mahkemeler, resmi daireler ve kamu tüzel Sayfa 1
kişileri tarafından ticaret işleriyle ilgili olarak verilen ilanlar ile özel duyuru mahiyetini taşıyan (bilanço, genel kurula çağrı vb.) ilanlar yayımlanmaktadır. 2.2 GERÇEK KİŞİ Gerçek kişiler ikiye ayrılmaktadır. a) Gerçek Kişi Ticari İşletmeleri Bir girişimci tarafından devamlı şekilde faaliyet göstermek ve gelir sağlamak amacıyla emek ve sermayenin bağımsız şekilde bir araya getirilmesi sonucu oluşan işletmedir. b) Adi Ortaklık Birden fazla gerçek kişinin biraraya gelerek, herhangi bir şekil şartına bağlı olmaksızın akdettikleri sözleşme ile meydana getirdikleri ve tüzel kişiliği olmayan ticari işletmelerdir. 2.2.1 İlan Türleri Kuruluş Gerçek kişilere ait işletmelerin Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi nde yayımlanan kuruluş ilanlarını ihtiva etmektedir. Kapanış Gerçek kişilere ait işletmelerin faaliyetlerine son verdiği ve kaydının ticaret sicilinden silindiğini belirten ilandır. Re sen Kapanış Gerçek kişi işletmelerin son iki yıl içinde üyesi bulunduğu odaya müracaatla adres ve durumunu bildirmemesi halinde oda yönetim kurulunun teklifi ve meclis kararıyla ticaret sicil kaydı re sen silindiğini belirten ilanlardır. Sayfa 2
2.3 TÜZEL KİŞİLER (ŞİRKET) Birden fazla kişinin kanunda belirtilen şekil şartları çerçevesinde yazılı bir sözleşme ile oluşturdukları ve kendi kişiliklerinden bağımsız olarak meydana getirdikleri tüzel kişiliğe sahip ticari işletmelerdir. Türk Ticaret Kanunu nun 136 ncı maddesine göre ticaret şirketleri kollektif, komandit, anonim, limited ve kooperatif şirketlerinden ibarettir. a) Kollektif şirket Ticari bir işletmeyi bir ticaret unvanı altında işletmek amacıyla gerçek kişiler arasında kurulan ve ortaklarından hiçbirinin mesuliyeti, şirket alacaklılarına karşı tahdit edilmediği şirket. b) Komandit şirket Ticari bir işletmeyi bir ticaret unvanı altında işletmek amacıyla kurulan ve alacaklılara karşı ortaklardan bir ya da birkaçının sorumlulukları sınırlanmamış, diğerlerinin sorumlulukları ise belli bir sermaye ile sınırlanmış şirket. c) Anonim şirket Beş veya daha fazla gerçek veya tüzel kişi tarafından iktisadi amaçla kurulmuş, belirli miktarda ve paylara bölünmüş bir ana sermayesi bulunup, borçlarından dolayı yalnız mal varlığı ile sorumlu olan bir sermaye şirketi türü. Sermaye miktarı en az 50000(Ellibin)TLdir. Ortak sayısı en az 5 (Beş) olmalıdır. d) Limited şirket İki veya daha fazla gerçek veya tüzel kişi tarafından bir ticaret unvanı altında kurulan ve ortaklarının sorumluluğu koydukları sermaye ile sınırlı olan ve esas sermayesi belirlenmiş bir sermaye şirketi türü. Sermaye miktarı en az 5000(Beşbin)TLdir. Ortak sayısı en az 2 (iki) ile 50 (elli) arasında olmalıdır. Sayfa 3
e) Kooperatif Ortaklarının belirli iktisadi çıkarlarını korumak, özellikle meslek veya geçimlerine ilişkin gereksinimlerini işgücü ve parasal katkılarıyla karşılıklı yardım, dayanışma ve kefalet yoluyla karşılamak amacıyla gerçek ve tüzel kişiler tarafından kurulan değişir ortaklı ve değişir sermayeli tüzel kişiliğe sahip şirket. Ortak sayısı en az 7 (yedi) olmalıdır. 2.3.1 İlan Türleri Kuruluş Tüzel kişilere ait işletmelerin Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi nde yayımlanan kuruluş ilanlarını ihtiva etmektedir. İstatistiki çalışmaya ilanlarda yer alan aşağıda bilgiler dahil edilmektedir. Sermaye : Ticari faaliyetlerin yürütülmesi ve emeğin verimliliğini arttırmak için nakdi ve ayni değerlerden oluşmaktadır. Yabancı Sermayeli Şirket : Ortaklarından en az birinin yabancı uyruklu gerçek veya tüzel kişi veya yurtdışında ikamet eden T.C. vatandaşı olduğu şirketlerdir. (4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu nun 2 nci maddesi) Ortak Sayısı: Şirketi vücuda getirmek için bir araya gelen gerçek ve tüzel kişilerin sayısıdır. İktisadi Faaliyet Konusu: Şirketin ağırlıklı iştigal konusudur. Kapanış Şirketlerin kapanış ilanları üç farklı işlem tipinden oluşmaktadır : Fesih: Ticari sebepler veya hukuki zorunluluklar nedeniyle faaliyetin sona erdiğini gösteren ilanlardır. Tasfiyesiz İnfisah: Şirketlerin birleşmesi neticesinde aktif ve pasifi ile devir olan şirketin tasfiyeye girmeksizin sona erdiğini gösteren ilanlardır. Re sen Fesih: Mahkeme kararıyla faaliyetlerinin sona erdirildiği şirketlere ait ilanlardır. Sermaye Artışı Ticari sebepler veya kanuni zorunluluklar nedeniyle yetersiz kalan sermayenin arttırıldığını gösteren ilanlardır. Sayfa 4
Sermaye Azalışı Ticari sebepler veya kanuni zorunluluklar nedeniyle sermayenin azaldığını gösteren ilanlardır. Nev i Değişikliği Ticari sebepler (faaliyet konusunu değiştirmek için vb.) veya kanuni zorunluluklar (kanuni sermaye alt/üst sınırın aşılması, kanunda öngörülen ortak sayısının alt/üst sınırının aşılması )nedeniyle bir ticaret şirketi nevinin başka bir ticaret şirketi nevine dönüştüğünü gösteren ilanlardır. Şirket Birleşmesi Aynı nevideki birden fazla şirketin malvarlıklarını tasfiye etmeksizin ya içlerinden birinin bünyesinde ya da yeni kurulan bir şirket bünyesinde birleşmelerini gösteren ilanlardır. 3. KAPSAM 3.1 İncelenen İlan Türleri İstatistiklerin oluşturulmasında TOBB Ticaret Sicili Indeks veritabanından yararlanılmış ve dikkate alınan ilan türleri aşağıda verilmiştir. Kurulan şirket, kooperatif ve gerçek kişi ilanları: Gerçek Kişi Ticari İşletmesi, Adi Ortaklık, Kollektif Şirket, Komandit Şirket, Anonim Şirket, Limited Şirket, Kooperatif Kuruluş ilanları. Kapanan şirket, kooperatif ve gerçek kişi ilanları: Gerçek Kişi Ticari İşletmesi, Adi Ortaklık, Kollektif Şirket, Komandit Şirket, Anonim Şirket, Limited Şirket, Kooperatif Kapanış, Re sen Kapanış ilanları. Sayfa 5
Sermayesi artan şirket ve kooperatif ilanları: Kollektif Şirket, Komandit Şirket, Anonim Şirket, Limited Şirket, Kooperatif Sermaye Arttırımı ilanları. Sermayesi azalan şirket ve kooperatif ilanları: Kollektif Şirket, Komandit Şirket, Anonim Şirket, Limited Şirket, Kooperatif Sermaye Azaltımı ilanları. Nev i değiştiren şirket ve kooperatif ilanları: Kollektif Şirketten Limited Şirkete Dönüşüm, Kollektif Şirketten Anonim Şirkete Dönüşüm, Komandit Şirketten Limited Şirkete Dönüşüm, Komandit Şirketten Anonim Şirkete Dönüşüm, Anonim Şirketten Limited Şirkete Dönüşüm, Anonim Şirketten Kollektif Şirkete Dönüşüm, Limited Şirketten Anonim Şirkete Dönüşüm, Kooperatiften Limited Şirkete Dönüşüm, Kooperatiften Anonim Şirkete Dönüşüm ilanları. Şirket Birleşmesi ilanları: Kollektif Şirket, Komandit Şirket, Anonim Şirket, Limited Şirket, Kooperatif türlerine ait iki ya da daha fazla şirketin birleşme ilanları. 3.2 Faaliyet Kodlaması Şirket ve gerçek kişi işletmelerinin faaliyet gösterdikleri alan kodları, Avrupa Birliği ile ortak istatistik üretebilmek ve karşılaştırmalar yapabilmek için Avrupa Birliği nin geliştirmiş olduğu ve Türkiye uyarlamasının TÜİK tarafından yapıldığı NACE-2 kodlama sistemine göre atanmaktadır. Faaliyet kod ataması şirketin kuruluş aşamasında Odaya ilk üyelik kaydı sırasında yapılmakta ve otomatik olarak alınmaktadır. 3.3 Coğrafi Kapsam İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırmasının Düzey-1, Düzey-2, Düzey-3 seviyeleri kullanılmıştır. Sayfa 6
3.4 İstatistikleri Derleme Dönemi İlan türlerine ilişkin açıklanan istatistikler, ilan metninin ticaret sicili memurluğunca tescil edildiği tarih değil, ilanın Gazetede yayımlandığı tarih esas alınarak düzenlenmektedir. 3.5 İstatistikleri Açıklama Dönemi Aylık, yıllık 3.6 Yayımlanma Zamanı ve Yeri Açılan ve kapanan şirket istatistikleri aylık olarak Ulusal Veri Yayımlama Takvimine (UVYT) uygun olarak yayımlanmaktadır. Yıl sonunda tüm yıl bilgilerini içeren toplu istatistik web sitemizde yayımlanacaktır. Kamuoyuna açklama yapılmadan önce başka kurumların verilere ulaşması mümkün değildir. İstatistiklere, www.tobb.org.tr/ist web adresinden ulaşılmaktadır. İletişim Bilgileri Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Bilgi Hizmetleri Dairesi Başkanlığı Dumlupınar Bulvarı No: 252 (Eskişehir Yolu 9.km) 06530 / ANKARA ayca.karakus@tobb.org.tr - 0 312 218 23 44 mustafa.citil@tobb.org.tr - 0 312 218 23 06 www.tobb.org.tr/ist Sayfa 7