Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Ülkesel Fizik Planı Danışma Süreci Değerlendirme ve Sonuç Raporu (Tasarı) Şehir Planlama Dairesi İçişleri Bakanlığı Lefkoşa - Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti 2014
İçindekiler 1. Giriş...2 2. ÜFP Danışma Süreci nde Kullanılan Yöntemler...2 3. Danışma Süreci Toplantıları...3 4. Plan Taslağı ile ilgili Alınan Yazılı Görüşler... 12 5. Kıbrıs Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği ile Danışma Toplantıları... 13 6. 9-27 Mart Sektörel Gözden Geçirme Toplantıları... 13 7. Danışma Sürecinde Görüşlerin Analizleri... 13 8. Danışma Süreci Sonrasında Taslak Rapor Üzerinde Yapılan Çalışmalar... 14 9. Ek Tablolar... 21 10. Ek Dökümanlar Listesi... 32 1
1. Giriş 1.1 Ülkesel Fizik Plan çalışmaları 55/89 İmar Yasası uyarınca Şehir Planlama Dairesi tarafından Avrupa Birliği Uzmanı desteği ile Mayıs 2010 tarihinde başlatılmıştır. 1.2 İmar Yasası nın (55/89) 5. maddesinin 1. fıkrası Ülkesel Fizik Plan tasarısı veya değişiklik raporunun kesinleşmeden önce görüş ve önerilerini sunmaları ve belirtebilmeleri için, ilgili odalar ve meslek kurum ve kuruluşlarına gönderilmesi gerekliliğini içermektedir. İmar Yasası nın 5. maddesinin 2. fıkrasının (A) bendi uyarınca Plan Taslağı ile ilgili görüş ve önerilerin kırk gün (40 gün) içinde Şehir Planlama Dairesi ne göndermeleri gerekmektedir. 1.3 Ülkesel Fizik Plan Taslağı 19 Aralık 2012 tarihinde halkın katılımına açılmıştır. Plan Raporu nun çok kapsamlı olması nedeniyle, 15 Şubat 2013 tarihinde resmi olarak sona ermesi gereken görüş verme süresi, kurum ve kuruluşlardan gelen talep doğrultusunda 5 Nisan 2013 tarihine kadar uzatılmıştır. Bu süreç boyunca toplumun farklı kesimlerinin Ülkesel Fizik Plan Taslağı Danışma Sürecine etkin katılımının sağlanması ve görüşlerinin alınabilmesi için farklı yöntemler kullanılmıştır. 1.4 Şehir Planlama Dairesi, Plan Taslağı nın olgunlaştırılabilmesi için, Kıbrıs Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği ve bağlı Meslek Odaları nın görüş, öneri ve katkılarını önemli ve gerekli görmektedir. Bu doğrultuda, Plan ın geliştirilmesinde Birlik üyelerinin katılımına büyük önem verilmiş ve katkının artırılması amacıyla Meslek Odaları için ayrı toplantılar düzenlenmiştir. 1.5 görüşler doğrultusunda taslak plan geliştirilmiş ve son şekli verilmiştir. Bu rapor, gelen görüşler doğrultusunda Taslak Plan üzerinde yapılan ana değişiklikleri kapsamaktadır. 2. ÜFP Danışma Süreci nde Kullanılan Yöntemler 2.1 Ülkesel Fizik Plan Danışma Süreci'ne halkın etkin bir şekilde katılabilmesi ve görüş vermelerinin sağlanması için İmar Yasası nda belirtilen taslak planın ilgili odalar ve meslek kurum kuruluşlarına gönderilmesi gerekliliğinin yanısıra farklı katılım yöntemleri de kullanılmıştır. Bu yöntemler aşağıda kısaca açıklanmaktadır. 2.2 ÜFP Sergileri Düzenlenmesi: Danışma Süreci kapsamında 5 İlçe Merkezi nde ÜFP sergileri düzenlenmiş ve bölge halkının ziyaretine sunulmuştur. Ülkesel Fizik Plan ın Danışma Süreci 19 Aralık 2012 tarihinde Lefkoşa da Belediyeler Birliği Binası Salonu nda düzenlenen ÜFP Sergisi Resmi Açılış Töreninin gerçekleştirilmesi ile başlatılmıştır. ÜFP Taslak Rapor ve Haritaları Danışma Süreci boyunca; Lefkoşa İlçesi nde Belediyeler Birliği Binası Sergi Salonu nda, Gazimağusa İlçesi nde Raif Rauf Denktaş Kültür Sarayı nda, Girne İlçesi nde Milli Arşiv Binası Salonu nda, Güzelyurt İlçesi nde Belediye Pazarı Binası nda ve İskele İlçesi nde Kapalı Düğün Salonu nda 5 Nisan 2013 tarihine kadar sergilenmiş ve mesai saatlerinde ziyarete açık tutulmuştur. Taslak Plan ile ilgili görüşlerin yazılması için sergi salonlarında 1 er adet sergi defteri de konmuştur. (Bknz. Ek 10: Danışma Süreci Raporu. Sayfa 429-451). 2.3 Web Sitesi Oluşturulması: Ülkesel Fizik Plan Danışma Süreci ni daha çok insana duyurmak için internet üzerinden herkesin ulaşabileceği, Plan Taslağı nı inceleyebileceği ve görüş yazabileceği bir web sitesi oluşturulmuştur (http://www.ulkeselfizikplan.spd.gov.ct.tr). Bu web sitesinde Taslak Plan ın rapor ve haritalarının yanı sıra Plan ın tanıtımı ile ilgili bilgi ve hazırlanan dökümanter film de yer almaktadır. Ayrıca Danışma Süresi boyunca Taslak Plan ın sergilendiği alanlar ve yapılacak etkinlikler ve duyurulara da yer verilmiştir. Söz konusu web sitesi aracılığı ile, Plan hakkında görüş belirtme olanağı sağlanmıştır. 2.4 Dökümanter Tanıtım Filmi Hazırlanması: Taslak Planı anlatan yaklaşık 40 dakika süren kısa Dökümanter Tanıtım Filmi hazırlanarak ÜFP web sitesinde ve sosyal medyada paylaşılmıştır. Söz konusu filmde Ülkesel Fizik Plan ın amaç, vizyon ve stratejik hedeflerinin neler olduğu anlatılmıştır. Dönemin İçişleri ve Yerel Yönetimler Bakanı Nazım Çavuşoğlu, AB Koordinasyon Merkezi Müdürü Erhan Erçin, AB Koordinasyon Merkezi Çevre Sektörü Koordinatörü Orhan Atasoy, Şehir Planlama Dairesi Müdürü Cevdet Hacıoğlu, Müdür Muavini Layık Topcan ve Plan Ekibi ile röpörtajlar 2
yapılarak planın farklı yönleri tanıtım filmi aracılığı ile ortaya konmuştur.(bknz. https://www.youtube.com/watch?v=sh-ljvzgf-o) 2.5 Sosyal Medya: Facebook ta Ülkesel Fizik Plan Danışma Süreci adı altında bir profil oluşturularak sanal ortamda plan hakkında tartışma zemini yaratılmış ve bu sayfa üzerinden tüm danışma süreci yazı ve görsel olarak paylaşılmıştır. Bu sayfa üzerinden alınan rapora göre beğenenler aracılığı ile toplam 56,197 kişinin Taslak Plan dan haberdar edildiği belirlenmiştir. 2.6 Taslak Planın Dijital Kopya Halinde İlgili Kurumlara Gönderilmesi: Taslak Plan dijital kopyalar halinde tüm Kurum, Kuruluş, Odalar ve Belediyelere incelenmesi ve görüş verilmesi için gönderilmiştir. 3. Danışma Süreci Toplantıları 3.1 8 Ocak- 7 Şubat 2013 tarihleri arasında toplam 10 adet Danışma Toplantısı düzenlenmiştir. Bu toplantıların 6 sı Lefkoşa, Girne, Güzelyurt, Mağusa, Karpaz-Tatlısu ve Mesarya bölgelerinde gerçekleşmiş ve Taslak Rapor un ilgili bölgeler için önerdiği politikalar tartışılmıştır. Geriye kalan 4 toplantı ise Lefkoşa da gerçekleşmiş ve Ekonomik Gelişme, Sosyal Gelişme, Çevre, Tarihi ve Kültürel Miras ve Mekansal politikalar başlıkları altında tartışılmıştır. Toplantıların tümü Bekir Azgın ın moderatörlüğünde gerçekleşmiştir. 3.2 Danışma toplantılarına kamu kurum kuruluşlarından, belediyelerden, sivil toplum örgütlerinden ve üniversitelerden temsilciler çağrılmıştır. Gerçekleştirilen 10 toplantıya toplam 451 kurum, kuruluş, sivil toplum örgütü ve üniversite çağrılmıştır. Çağrılan paydaşlardan 253 tanesi toplantılara katılım sağlamıştır (katılım oranı %56 dır). Kamu kurumlarının katılım oranı %71, belediyelerin %63, üniversitelerin %62 ve sivil toplum örgütlerinin %41 dir. 3.3 Planlama Bölgeleri Danışma Toplantıları 3.3.1 Bölgelerde düzenlenen toplantılarda Taslak Planda yer alan ilgili bölgenin vizyonu ile ekonomik, sosyal altyapı, teknik altyapı ve çevre ve mekan ana başlıkları altında konular/sorunlar ve politikalar tartışılmıştır. Bölge toplantılarına kurum, kuruluş, belediyeler, bölge ile ilgili sivil toplum kuruluşları ve KTMMOB temsilcileri çağrılmıştır. 3.3.2 Mesarya Kırsal Gelişme Bölgesi Toplantısı 3.3.2.1 Mesarya Kırsal Gelişme Bölgesi Danışma Toplantısı 8 Ocak 2013 tarihinde Sedarlı da Hüseyin Yalkış Spor Salonu nda gerçekleştirildi. Toplantıya 16 Kamu Kurumu, 10 Belediye ve 17 Sivil Toplum Kuruluşu olmak üzere toplam 43 kurum davet edildi. (Katılan kurumları görmek için bknz Ek 10 Danışma süreci raporu sayfa 22-25) 3.3.2.2 Danışma Toplantısına katılım oranı Kamu Kurumlarının %81, Belediyelerin %80 ve Sivil Toplum Kuruluşlarının %47 dür. Genel katılım oranı ise %67 dır. (bknz Ek 1: Danışma Toplantıları Katılım Düzeyi Tablosu) 3.3.2.3 Mesarya Kırsal Gelişme Bölgesi için Danışma Toplantısının 1. Oturumunda bölge için taslak planda önerilen vizyon tartışıldı. Öneri vizyona yerel yönetimlerin katkı ve koordinasyonunun arttırıldığı, dönüşümlü enerji kullanımı olan ve inşaatları doğaya uyumlu bir bölge olması konuları ilave edildi. 3.3.2.4 2. Otrumda Taslak Planda yer alan bölgenin konu/sorun bölümü tartışılarak kooperatiflerin ürünleri pazarlamada yetersiz kalması, yerel ürün kullanımının teşvik edilmemesi, sağlık sisteminin merkezlere bağlı olması, toplu taşıma sisteminin yokluğu, entegre öğrenim ve eğitim sisteminin olmaması, Çöplerin yeterince toplanmaması ve yeniden kullanım yapılmaması, tarımsal ilaç kullanımının sınırlandırılmaması, gölet ve barajların bakımının yapılmaması ve suların verimli kullanılmaması konuları ilave edildi. 3.3.2.5 3. ve 4. oturumlarda Taslak Planda yer alan bölgenin ekonomik yatırım fırsatları ve destekleyici altyapılar ile sosyal gelişme ve sosyal altyapı konuları tartışılarak tüm sektörel stratejilerin bir bütünlük içinde ele alınıp değerlendirilmesi, sağlık hizmetlerinin 24 saat devamlılık 3
sağlayacak bölgesel acil servis organizasyonu sağlanması, tarım ve hayvancılık okulları açılması, hastahanelerde kanser tarama yapılması neden sonuş istatistikleri yayınlanması konuları ilave edildi. 3.3.2.6 Bölgenin öncü ilk üç sektörü; tarım, turizm ve ticaret olarak belirlendi. 3.3.2.7 5. oturumda Taslak Plan da yer alan bölgenin çevre, tarihi ve kültürel miras konuları tartışılarak çevreyi korumak amacıyla eğitim sistemine çevre bilincini geliştirecek dersler konması konusu ilave edildi. 3.3.2.8 6. oturumda Taslak Plan da yer alan bölgedeki yerleşim alanları konusu tartışıldı. Ana hizmet merkezi olarak Değirmenlik in yerine Serdarlı önerildi. Yerel Hizmet Merkezi olarak Taslak Plan da önerilen Paşaköy, Beyarmudu ve İnönü Belediyeleri nin tek çatı altında birleştirilmesi önerisi yapıldı. eksel köyler olarak da Gaziköy, Çınarlı, Çamlıca, Gönendere ve Ergenekon köyleri ilave edildi. 3.3.3 Karpaz Tatlısu Kırsal Gelişme Bölgesi Toplantısı 3.3.3.1 Karpaz Tatlısu Kırsal Gelişme Bölgesi Danışma Toplantısı 10 Ocak 2013 tarihinde Yenierenköy de Belediye Salonunda gerçekleşmiştir. Toplantıya 17 Kamu Kurumu, 5 Belediye, 3 Üniversite ve 20 Sivil Toplum Kuruluşu olmak üzere toplam 45 davet yapıldı. (bknz. Ek 10 Danışma süreci raporu sayfa 56-60) 3.3.3.2 Danışma Toplantısına katılım oranı Kamu Kurumlarının %71, Belediyelerin %100, Üniversitelerin %33 ve Sivil Toplum Kuruluşlarının %60 dır. Genel katılım oranı ise %67 dir. (bknz Ek 1: Danışma Toplantıları Katılım Düzeyi Tablosu) 3.3.3.3 Karpaz- Tatlısu Kırsal Gelişme Bölgesi için Danışma Toplantısının 1. Oturumunda bölge için taslak planda önerilen vizyon tartışıldı. Öneri vizyona doğal ve kültürel yapıya uygun yeni iş alanlarının açıldığı, agro-eko turizmin geliştiği, doğal ve kültürel değerlere zarar verilmemiş ve bölge ile bütünleşecek ve büyük ölçekli olmayan üniversiteleri olan konuları ilave edildi. 3.3.3.4 2. Otrumda Taslak Planda yer alan bölgenin konu/sorun bölümü tartışılarak otellerde herşey dahil sisteminin uygulanması, Küçük sanayi bölgelerinin kurulmamış olması, üretici grupların olmaması nedeniyle yerli ürünlerin etkin olarak pazarlanamaması, bölgenin göç veriyor olması, spor tesislerinin yetersiz olması, Yenierenköy dışında Belediyelerde sağlık merkezi olmaması, Her köyün kendine has imar planının olmaması, Katı atıkların ve tehlikeli atıkların ayrıştırılmaması, toplanmaması ve geri dönüşüm yapılmaması ve metodolijisine uygun bertaraf edilmemesi, ÖÇKB ile geliştirilen yönetim planlarının uygulamaya konmaması ve bu bölgelerin tehdit altında olması ve izinsiz inşaatların durdurulmaması konuları ilave edildi. 3.3.3.5 3. ve 4. oturumlarda Taslak Planda yer alan bölgenin ekonomik yatırım fırsatları ve destekleyici altyapılar ile sosyal gelişme ve sosyal altyapı konuları tartışılarak eksel yerel ürünlerin teşvik edilmesi ve pazarlanması, Bölgede eko-agro turizmi için master planının çıkarılması ve uygulanması, Yenilenebilir enerjinin teşvik edilmesi ve Sağlık merkezlerinin tam teşekküllü hastanelere dönüştürülmesi (özellikle yenierenköy) konuları ilave edildi. 3.3.3.6 Bölgenin öncü ilk üç sektörü; turizm, tarım ve yüksek eğitim olarak belirlendi. 3.3.3.7 5. oturumda Taslak Plan da yer alan bölgenin çevre, tarihi ve kültürel miras konuları tartışılarak zararlılarla biyolojik mücadele yürütülmesi ve Avtepe deki medoş lalelerinin ürediği alanlarının ve çevresinin koruma altına alınması konuları ilave edildi. 3.3.3.8 6. oturumda Taslak Plan da yer alan bölgedeki yerleşim alanları konusu tartışıldı. Yeni Turizm Merkezi olarak önerilen Tatlısu köyü yerine Kaplıca köyü önerildi. eksel köyler olarak da Avtepe, Kuruova ve Çayırova köyleri ilave edildi. 4
3.3.4 Batı Kuzeybatı Kırsal Gelişme Bölgesi Toplantsı 3.3.4.1 Batı Kuzeybatı Kırsal Gelişme Bölgesi Danışma Toplantsı 15 Ocak 2013 tarihinde Güzelyurt ta Belediye Otel de gerçeklemiştir. Toplantıya 20 Kamu Kurumu, 3 Belediye, 2 üniversite ve 33 Sivil Toplum Kuruluşu olmak üzere toplam 58 davet yapıldı. (bknz. Ek 10 Danışma süreci raporu sayfa 91-94) 3.3.4.2 Danışma Toplantısına katılım oranı Kamu Kurumları nın %70, Belediyelerin %100, üniversitelerin %50 ve Sivil Toplum Kuruluşlarının %45 dir. Genel katılım oranı ise %57 dir. (bknz Ek 1: Danışma Toplantıları Katılım Düzeyi Tablosu) 3.3.4.3 Batı- Kuzeybatı Kırsal Gelişme Bölgesi için Danışma Toplantısının 1. Oturumunda bölge için taslak planda önerilen vizyon tartışıldı. Öneri vizyona Güzelyurt ta marinanın olduğu, sörf turizminin geliştiği ve sağlık, kültür ve inanç turizminin geliştiği konuları ilave edildi. 3.3.4.4 2. Otrumda Taslak Plan da yer alan bölgenin konu/sorun bölümü tartışılarak devlet yatırım katkılarının yetersiz olması, Üniversitelerden ekonomik anlamda yeterince yararlanılamaması, Devletin ekonomik programının olmaması, Üniversitelerin kent merkezlerini fakirleştirmesi, Yapılması planlanan sanayi bölgesinin bölge için tehdit oluşturması, evsel atık suların doğaya boşaltılıyor olması konuları ilave edildi. 3.3.4.5 3. ve 4. oturumlarda Taslak Planda yer alan bölgenin ekonomik yatırım fırsatları ve destekleyici altyapılar ile sosyal gelişme ve sosyal altyapı konuları tartışılarak İhracaat işleri için kooperatiflerin desteklenmesi, iyi tarım uygulamamarının teşvik edilmesi, Cengiz Topel Hastahanesinin tam teşekküllü bir hastahaneye dönüştürülmesi, Eğitim kalitesinin yükseltilmesi, Güzelyurt merkeze tam teşekküllü hastahane kurulacak, işgal edilen plajların halka açılması konuları ilave edildi. 3.3.4.6 Bölgenin öncü ilk üç sektörü; tarım, turizm, ve sanayi / tarıma dayalı sanayi olarak belirlendi. 3.3.4.7 5. oturumda Taslak Plan da yer alan bölgenin çevre, tarihi ve kültüre miras konuları tartışılarak endemik türlerin korunması (medoş bölgesi, Kalkanlı zeytinleri, Lefke hurmaları, Bağlıköy de orkide vadisi), geri dönüştürülen iyileştirilmiş suyun yeraltı su kaynaklarına şarj edilmemesi, Ayia Mamas Manastırı binalarının Büyük Han örneği gibi bir mekana dönüştürülmesi, ve Eko Turizm için Bağlıköy ün merkez olarak geliştirilmesi konuları ilave edildi. 3.3.4.8 6. oturumda Taslak Planda yer alan bölgedeki yerleşim alanları konusu tartışıldı. Kırsal Kalkınma Hizmet Merkezi olarak önerilen Lefke yerine Lefke Bucağı önerildi. eksel köyler olarak da Yedidalga ve Kalkanlı köyleri ilave edildi. 3.3.5 Mağusa İskele Kentsel Gelişme Bölgesi Toplantısı 3.3.5.1 Mağusa İskele Kentsel Gelişme Bölgesi Danışma Toplantısı 17 Ocak 2013 tarihinde Mağusa da Rauf Raif Denktaş Kültür Sarayı nda gerçekleşmiştir. Toplantıya 20 Kamu Kurumu, 4 Belediye, 3 üniversite ve 17 Sivil Toplum Kuruluşu olmak üzere toplam 44 davet yapıldı. (bknz. Ek 10 Danışma süreci raporu sayfa 125-128) 3.3.5.2 Danışma Toplantısına katılım oranı Kamu Kurumlarının %70, Belediyelerin %50, üniversitelerin %100 ve Sivil Toplum Kuruluşlarının %35 dir. Genel katılım oranı ise %57 dir. (bknz Ek 1: Danışma Toplantıları Katılım Düzeyi Tablosu) 3.3.5.3 Mağusa İskele Kentsel Gelişme Bölgesi Toplantısı için Danışma Toplantısının 1. Oturumunda bölge için taslak planda önerilen vizyon tartışıldı. Öneri vizyona sağlık ve rehabilitasyon merkesi olan, gayrımenkul geliştirme ve hizmetler sektörünün çevreyi gözeterk geliştiği, yenilenebilir enerjini kullanıldığı ve kent planları tamamlanmış ve tanımlı sürdürülebilir kent merkezlerinin olduğu konuları ilave edildi. 3.3.5.4 2. Otrumda Taslak Plan da yer alan bölgenin konu/sorun bölümü tartışılarak KOBİ ler için sanayi bölgesinin bulunmaması, Kamu arazilerinin envanterinin bulunmaması ve plana yansıtılamaması, yeterli sayıda ara eleman bulunmaması, Toplu taşımacılığın yetersiz olması, nüfus yapısında sosyo kültürel ve ekonomik farklılıklar olması, bet ofislerinin ve 5
gece kuluplerinin kamusal alanı olumsuz etkilemesi, ünüversitelerin kentle bütünleşmemesi, yeni petrol depolama tesisinin bölgede kurulma ihtimali, kamping alanlarındaki mevcut çarpık yapılaşma ve askeri alanların yerleşim bölgelerinde bulunması konuları ilave edildi. 3.3.5.5 3. ve 4. oturumlarda Taslak Planda yer alan bölgenin ekonomik yatırım fırsatları ve destekleyici altyapılar ile sosyal gelişme ve sosyal altyapı konuları tartışılarak Çukurova Üniversitesinin biran önce devreye sokulması, raylı taşımacılık sisteminin kurulması, kıyı eylem planı yapılması, yürüyüş ve bisiklet yollarının zorunlu olarak yapılması, birleştirilmiş yeşil alanların oluşturulması ve kadınlara ve gençlere yönelik merkezlerin oluşturulması konuları ilave edildi. 3.3.5.6 Bölgenin öncü ilk üç sektörü; turizm, yüksek eğitim ve sanayi olarak belirlendi. 3.3.5.7 5. oturumda Taslak Plan da yer alan bölgenin çevre, tarihi ve kültüre miras konuları tartışılarak Gülseren Sulak Alanı nın RAMSAR kapsamına sahil edilmesi için çaba sarfedilmesi, petrol depolama tesisinin kurulmasına izin verilmemesi, çift şeritli yolların iskan bölgelerinin dışından geçirilmesi, ve SİT alanlarında arkeolojik çalışmaların yapılması konuları ilave edildi. 3.3.5.8 6. oturumda Taslak Plan da yer alan bölgedeki yerleşim alanları konusu tartışıldı. Taslak Planda Büyüme Kenti olarak önerilen Mağusa nın hazır oladığından dolayı Maraşın açılması durumunda olumsuz etkilenebileceği ve kentin planlamaya ihtiyacı olduğu konuları belirtildi. Taslak Planda Geliştirilecek İlçe Merkezi olarak önerilen İskele nin büyürken verimli tarım topraklarının yok olmasına neden olmaması ve özellikle İskele Merkezi nin geliştirilmesi gerektiği belirtildi. Yerel Hizmet Merkezi olarak önerilen Yeniboğaziçi nin aynı zamanda Sakin Şehir olmasının hedeflendiği ve bu konuda çalışmalar yapıldığı ilave edildi. 3.3.6 Girne Kentsel Gelişme Alt Bölgesi Toplantısı 3.3.6.1 Girne Kentsel Gelişme Alt Bölgesi Danışma Toplantısı 23 Ocak 2013 tarihinde Girne de Milli Arşiv Salonunda gerçekleşmiştir. Toplantıya 18 Kamu Kurumu, 5 Belediye, 1 Üniversite ve 38 Sivil Toplum Kuruluşu olmak üzere toplam 62 davet yapıldı. (bknz. Ek 10 Danışma süreci raporu sayfa 162-165) 3.3.6.2 Danışma Toplantısına katılım oranı Kamu Kurumlarının % 72, Belediyelerin %100, Üniversitelerin % 100 ve Sivil Toplum Kuruluşlarının %32 dir. Genel katılım oranı ise %50 dir. (bknz Ek 1: Danışma Toplantıları Katılım Düzeyi Tablosu) 3.3.6.3 Girne Kentsel Gelişme Alt Bölgesi Danışma Toplantısı nın 1. oturumunda bölge için taslak planda önerilen vizyon tartışıldı. Öneri vizyona eğitimi gelişmiş, çalışan nüfüsu yönlendirme ve bilgilendirmeye yönelik ve nüfus akışının planlanması konuları ilave edildi. 3.3.6.4 2. otrumda Taslak Plan da yer alan bölgenin konu/sorun bölümü tartışılarak sanayi bölgelerinin yetersiz olması, Bölgenin İmar Planı nın olmaması, okul kapasitelerinin yetersiz olması, toplu taşımacılığın yetersiz ve kalitesiz olması, dere yataklarının korunmaması ve kıyıların doğal yapısının korunmaması konuları ilave edildi. 3.3.6.5 3. ve 4. oturumlarda Taslak Planda yer alan bölgenin ekonomik yatırım fırsatları ve destekleyici altyapılar ile sosyal gelişme ve sosyal altyapı konuları tartışılarak ara eleman yetiştirmek için açılan kurumların denetlenmesi, istihdam konusunda yasaların uygulanması, Bilişim sektörünün gelişmesinin teşvik edilmesi, kadın sığınma evleri kurulması, engellilerin kalabileceği yerler yapılması ve huzurevinin yenilenmesi ve geliştirilmesi ve kent içi ve kent dışına bisiklet ve yaya yollarının yapılması konuları ilave edildi. 3.3.6.6 Bölgenin öncü ilk üç sektörü; turizm, yüksek eğitim ve ticaret sektörleri olarak belirlendi. 3.3.6.7 5. oturumda Taslak Planda yer alan bölgenin çevre, tarihi ve kültüre miras konuları tartışılarak Çevre ile ilgili çelişkili yasaların yeniden düzenlenip güncellenmesi, katı atık dönüşümünün gerçekleştirilmesi, SİT alanlarının korunması için ek kurallar getirilmesi, ve kullanılmayan eski eserlerin restore edilerek kullanılması konuları ilave edildi. 6
3.3.6.8 6. oturumda Taslak Planda yer alan bölgedeki yerleşim alanları konusu tartışıldı. Bölgesel Ana Hizmet Merkezi olarak önerilen Lapta- Alsancak ın uygun olduğu ancak Bölgesel Ana Hizmet merkezinde nelerin nasıl yapılabileceğinin detaylandırılması gerekliliği belirtildi. Esentepe nin Yeni turizm Merkezi olarak uygun olduğu ve burada köy pansiyonculuğu ve eko turizm ile sınırlandırılması gerektiği üzerinde duruldu. Çatalköy ve Esentepe nin Yerel Hizmet Merkezi olması onaylandı. 3.3.7 Lefkoşa Kentsel Gelişme Alt Bölgesi Toplantısı 3.3.7.1 Lefkoşa Kentsel Gelişme Alt Bölgesi Danışma Toplantısı 25 Ocak 2013 tarihinde Lefkoşa da Posta Dairesi Toplantı Salonunda gerçekleşmiştir. Toplantıya 17 Kamu Kurumu, 4 Belediye, 2 üniversite ve 13 Sivil Toplum Kuruluşu olmak üzere toplam 36 davet yapıldı. (bknz. Ek 10 Danışma süreci raporu sayfa 200-203.) 3.3.7.2 Danışma Toplantısına katılım oranı Kamu Kurumlarının %53, Belediyelerin %75, Üniversitelerin %50 ve Sivil Toplum Kuruluşlarının %31 dir. Genel katılım oranı ise %47 dır. (bknz Ek 1: Danışma Toplantıları Katılım Düzeyi Tablosu) 3.3.7.3 Lefkoşa Kentsel Gelişme Alt Bölgesi Danışma Toplantısının 1. Oturumunda bölge için taslak planda önerilen vizyon tartışıldı. Öneri vizyonda imalat ve paketlemeye dayalı sanayi ve hizmet sektörlerinin geliştiği cümlesinde yer alan paketlemeye dayalı sanayi teriminin çıkarılmasına ve imalat sanayi olarak kullanılmasına karar verildi. 3.3.7.4 2. Otrumda Taslak Plan da yer alan bölgenin konu/sorun bölümü tartışılarak insan kaynaklarının yeterli düzeyde ve sayıda geliştirilmemesi, jeoteknik araştırmaların yeterince yapılmaması, aidiyet duygusunun gelişmemesi, kentin sahiplenilmemesi, şehri güzelleştirmek için gereken yasal önlemlerin alınmaması, trafik sorununun halledilmemiş olması, İmar Planına rağmen paçacıl gelişmelerin olması konuları ilave edildi. 3.3.7.5 3. ve 4. oturumlarda Taslak Planda yer alan bölgenin ekonomik yatırım fırsatları ve destekleyici altyapılar ile sosyal gelişme ve sosyal altyapı konuları tartışılarak işçi mahalleleri oluşturularak surlar içinin turizmin hizmetine sunulması, mobil sağlık hizmetlerinin devreye sokulması, kadın sığınma merkezleri, engelliler için yaşam evleri, bağımlılar için tedavi ve rehabilitasyon evleri, ıslah evleri, yaşlı bakım evleri, rehabilitasyon evleri açılması, mobil sağlık hizmet aracı, yaşlılar için günlük bakım merkezi, genel hastahanede çalışanların çocukları için kreş açılması, kamu binalarının estetik ve hizmet açısından geliştirilmesi konuları ilave edildi. 3.3.7.6 Bölgenin öncü ilk üç sektörü; turizm, ticaret ve yüksek eğitim olarak belirlendi. 3.3.7.7 5. oturumda Taslak Planda yer alan bölgenin çevre, tarihi ve kültüre miras konuları tartışılarak 500 dönüm ve üzeri büyüklükte bir park kurulması, bölgelerde toplu parselasyon yapılmasının planlanması, kent içi araziler için yeni vergilendirme sistemi getirilmesi ve arkeoloji ve görsel sanatlar müzeleri açılması konuları ilave edildi. 3.3.7.8 6. oturumda Taslak Planda yer alan bölgedeki yerleşim alanları konusu tartışıldı. Ana Kentsel Hizmet Merkezi olarak önerilen Lefkoşa nın ve Yerel Hizmet Merkezi olarak da Dikmen in olması onaylandı. 3.4 Sektörel Danışma Toplantıları 3.4.1 Ekonomik Gelişme Sektörleri Toplantısı 3.4.1.1 Ekonomik Gelişme Sektörleri Danışma Toplantısı 29 Ocak 2013 tarihinde Lefkoşa da Posta Dairesi Toplantı Salonu nda gerçekleştirildi. Toplantıya 13 Kamu Kurumu, 7 üniversite ve 23 Sivil Toplum Kuruluşu olmak üzere toplam 43 davet yapıldı. (Bknz. Ek 10, Danışma Süreci Raporu, sayfa 233-237.) 3.4.1.2 Danışma Toplantısına katılım oranı Kamu Kurumlarının %46, Üniversitelerin %29 ve Sivil Toplum Kuruluşlarının %48 dir. Genel katılım oranı ise %44 dür. (bknz Ek 1: Danışma Toplantıları Katılım Düzeyi Tablosu) 7
3.4.1.3 Taslak Planda Ekonomik Gelişme Sektörleri olarak Turizm, Yüksek Eğitim, Emlak Geliştirme- İnşaat, Tarım, Sanayi ve Ticaret Sektörleri ele alındı. 1. Oturumunda bu sektörleri için belirlenmiş konular/sorunlar sektör bazında ele alındı, tartışıldı ve ilaveler yapıldı. Bu kapsamda tartışmalar sonunda katılımcılar tarafından ilave edilen ve öne çıkan konular / sorunlar aşağıdaki gibidir. 3.4.1.4 Turizm Sektörü için Profesyonel özerk bir turizm örgütünün olmaması, İnşaatına başlanmış binaların tamamlanmaması, Her bölgede karma turizm yapılıyor olması, ve Yerli mallarının otellerde kullanılması ile ilgili yasaya uyulmaması dır. 3.4.1.5 Yüksek Eğitim Sektörü için Devletin bu konuda planı olmaması, Sektörler için araştırma projelerine öncelik verilmemesi, Ülkesel ve Bölgesel özellikler dikkate alınmadan üniversitelerin yaygın bir şekilde her alana tesis edilmesi, Üniversitelerin özerk olmaması dır. 3.4.1.6 Emlak Geliştirme-İnşaat Sektörü için Kayıtsız müteahhit ve denetimsiz binaların bulunması, Altyapıların plansız yapılması ve yolların sıkça kazılması dır. 3.4.1.7 Tarım Sektörü için Organik tarımın gelişmememiş olması, Sertifikalı üretim modellerinin henüz gelişmemiş olması, Tarımsal üretimde ve tarımsal sanayi konusunda vizyon ve planlamanın olmaması, Tarımın öncelikli sektörlere entegre edilmemesi, Küçük ölçekli tarım yapılanmasının getirdiği dezavantajlar dır. 3.4.1.8 Sanayi Sektörü için Sanayi ürünlerinin standart ve kalitesinin düşük servis hizmetinin zayıf olması, Girdi maliyetlerinin yüksek olması, Organize sanayi bölgelerinin yönetim ve dağıtımın Sanayi Odası nın kontrolunda olmaması, Petrol Dolum Tesisi kurulmasının yerli sanayi açısından uygun olmaması dır. 3.4.1.9 Ticaret Sektörü için Güvenirliğin olmaması, satış elemanları eğitilmemiş, park yerleri yetersiz, genel hizmet kalitesinin düşük olması, Rekabet kurulu yetersizdir, İthal maddelerde ve bütün alanlarda standartların olmaması, Standardizasyon Kurulunun olmaması dır. 3.4.1.10 2. Oturumda Taslak Plan da yer alan ülke için öneri vizyon tartışıldı. Öneri vizyona ilave olarak Turizm, Eğitim, Emlak Geliştirme-İnşaat, Tarım ve Bilişim sektörlerinin öncü sektör olarak vizyonda belirtilmesi kararlaştırıldı. 3.4.1.11 3. oturumda Taslak Plan da yer alan ülke için öneri amaç ve hefler tartışıldı. Öneri amaç ve hedeflere sürdürülebilir bir ekonomik gelişme sağlamak amacı için Mukayeseli avantajı zedeleyici yatırımların yapılmaması, Vergi ve teşvik istemlerinin öncü sektörlere ve bölgelere göre yeniden düzenlenmeleri, Daireler arası iltişimi ve koordinasyonu geliştirecek bilişim teknolojisinin kurulması, İstihdama ulaşımda fırsat eşitiğinin yaratılması, nitelikli iş olanaklarının yaratılması ve İş alanlarında çalıştıırılması zorunlu olan yerli halk oranının belirlenmesi görüşleri ilave edildi. 3.4.1.12 Sürdürülebilir bir sosyal ve kültürel yaşamı sağlamak amacı için Kırsal alanda yaşayan insanların yaşam kalitesinin geliştirilmesi, Konut sahibi olmayı uygun hale getirecek bir sisemin oluşturulması, olanakları geliştirmek, olanakları artırmak ve bu amaçla üniversitelerin bu süreçlere katkı sağlaması bağlamında YÖDAK ın koordinasyon görevini yapabilmesi görüşleri ilave edildi. 3.4.1.13 Sürdürülebilir bir çevre sağlamak amacı için insanların katılımı ve geri dönüşüm politikası olması görüşleri ilave edildi. 3.4.1.14 Sürdürülebilir bir mekansal gelişmeyi sağlamak amacı için Ulaşım ve dolaşım olanaklarının sağlanması görüşleri ilave edildi. 3.4.1.15 4. oturumda önceki oturumda tartışılan ve geliştirilen Vizyon ve Hedeflere ulaşılabilmesi için taslak planda belirtilen Turizm, Yüksek Eğitim, Emlak Geliştirme-İnşaat, Tarım, Sanayi ve Ticaret Sektörleri politikaları tartışıldı ve öneri politıkalara ilaveler ve yeni politika önerileri yapıldı. (Bknz. Ek 10, Danışma Süreci Raporu, sayfa 255-265). 8
3.4.2 Çevre ve Mekan Sektörleri Toplantısı 3.4.2.1 Çevre ve Mekan Sektörleri Danışma Toplantısı 30 Ocak 2013 tarihinde Lefkoşa da Posta Dairesi Toplantı Salonu nda gerçekleştirildi. Toplantıya 18 Kamu Kurumu, 14 üniversite ve 30 Sivil Toplum Kuruluşu olmak üzere toplam 43 davet yapıldı. (Bknz. Ek 10, Danışma Süreci Raporu, sayfa 272-277.) 3.4.2.2 Danışma Toplantısına katılım oranı Kamu Kurumlarının %78, Üniversitelerin %86 ve Sivil Toplum Kuruluşlarının %43 dür. Genel katılım oranı ise %63 dür. (bknz Ek 1: Danışma Toplantıları Katılım Düzeyi Tablosu) 3.4.2.3 Taslak Planda Çevre, Tarihi ve Kültürel Miras Sektörleri olarak Su, Biyolojik Çeşitlilik Hassas Alanlar, Kirlilik Önleme, Potansiyel Risk ve Tehlikeleri Önleme ve Tarihi ve Kültürel Miras Sektörleri olarak ele alındı. 1. Oturumunda bu sektörleri için belirlenmiş konular/sorunlar sektör bazında ele alındı, tartışıldı ve ilaveler yapıldı. Bu kapsamda tartışmalar sonunda katılımcılar tarafından ilave edilen ve ve öne çıkan konular / sorunlar aşağıdaki gibidir. 3.4.2.4 Su Sektörü için Türkiye den gelecek olan su için gerekli altyapının yapılmaması, insan kaynaklarının hazırlanmaması, Su kullanımı ile ilgili bir planın olmaması ve Mevcut su kaynaklarının yetersiz korunmaması denize akan suyun kullanım için önlem alınmaması ve Yağmur sularının yeterince değerlendirilememesi dır. 3.4.2.5 Biyolojik Çeşitlilik Hassas Alanlar Sektörü için Yönetim planlarının yürürlüğe konmaması ve denetim uygulanma eksikliği, Önemli ÖÇKB lerin halen ilan edilmemiş olması, Doğal değerlerin envanterinin yetersiz olması ve Tarım ilaçlarının bilinçizce kullanımı dır. 3.4.2.6 Kirlilik Önleme Sektörü için Alternatif yenilenebilir enerjinin kullanılmaması ve teşvik edilmemesi, Atık ve kirlilik yönetim politikalarının olmaması, CMC nin geride bıraktığı maden alanlarındaki maden atıkları ve birikintilerinin yağmur suları ile denize akması, rehabilite edilmemiş olması, su, toprak ve hava kirliliği yaratması dır. 3.4.2.7 Potansiyel Risk ve Tehlikeleri Önleme Sektörü için Akkuyu nükleer santrali; Türkiye den taşınacak olna su ve petrol dolum tesisinin kurulma ihtimali, Denetimsiz olarak binalara yapılan eklemeler, Erozyon riski olan bölgelerin belirlenmemiş olması ve Acil durum planının olmaması dır. 3.4.2.8 Tarihi ve Kültürel Miras Sektörü için Miras konusunda bilgi ve bilinç eksikliği, Devlet politikalarında öncelikli yer almaması, Kültürel, tarihi ve mimari değeri olan binaların envanterinin tamamlanmamış olması, Uygulayıcı kadroların yeterli olmamasımevcut yasalar uygulanamıyor ve Restorasyon süreci için bir öncelik listesinin oluşturulmaması dır. 3.4.2.9 2. oturumda Taslak Plan da yer alan Ülke için öneri vizyon tartışıldı. Öneri vizyona ilave olarak Nüfus ve olanak projeksiyonuna göre yeni bir vizyonun oluşturulması, Kaynaklar ölçüsünde önceliklendirme yapılmalı, çağdaş standartlara ulaşılabilir (rekabet edilebilir yerine), Öz kaynaklarıyla ve asgari düzeyde dışa bağımlılık, Yenilenebilir enerji kynaklarını uygun ve etkin kullanabilen, Organik tarımın uygulandığı ve yaygınlaştırıldığı, Seyahat =ülke içi dolaşım, Geri dönüşüm politikalarına uyan ve sosyal devlet anlayışı eklenmesi kararlaştırıldı. 3.4.2.10 3. oturumda Taslak Plan da yer alan Ülke için öneri amaç ve hefler tartışıldı. Öneri amaç ve hedeflere sürdürülebilir bir sosyal ve kültürel yaşamı sağlamak amacı için Hafiflemeyi sağlayan bir göç politikası, Yetenekli ara elemanda yeiştiren entegre bir eğitim sistemi, Mevcut ve atıl durumda olan konut, Artırmak ve gelişirmek, Yöresel dokuya uygun, Devlet eliyle ve Çevre ve kültür konularının temel eğitimde okutulan görüşleri ilave edildi. 3.4.2.11 Sürdürülebilir bir çevre amacı için Tarımsal faaliyetlerin ve hayvancılığın sürdürülebilirliğinin sağlanması, Çevre yasasının uygulanması ve öngördüğü tüzüklerin çıkarılması, Yasanın uygulanması ve denetim mekanizmasının çalıştırılması, Restorasyonu ve kullanımı, Yenilenebilir enerji ve geriye dönüşüm, İyileşirmek ve korumak, İyileştirilmesi ve değerlendirilmesi, Suyun kullanımının denetlenmesi ve Görüntü kirliliğinin azaltılması görüşleri ilave edildi. 9
3.4.2.12 Sürdürülebilir bir mekansal gelişmeyi sağlamak amacı için Tüm Kıbrıs ın rezerv alanı olarak ilan edilmesi, Günümüze adapte ederek yeniden kullanmak ve Planın merkezi denetlemeye tabi tutulması görüşleri ilave edildi. 3.4.2.13 4. oturumda önceki oturumda tartışılan ve geliştirilen Vizyon ve Hedeflere ulaşılabilmesi için taslak planda belirtilen Su, Biyolojik Çeşitlilik Hassas Alanlar, Kirlilik Önleme, Potansiyel Risk ve Tehlikeleri Önleme ve Tarihi ve Kültürel Miras Sektörleri politikaları tartışıldı ve öneri politıkalara ilaveler ve yeni politika önerileri yapıldı. (Bknz. Ek 10, Danışma Süreci Raporu, sayfa 295-302). 3.4.3 Sosyal Gelişme, Yaşam Kalitesi ve Teknik Altyapı Toplantısı 3.4.3.1 Çevre ve Mekan Sektörleri Danışma Toplantısı 31 Ocak 2013 tarihinde Lefkoşa da Posta Dairesi Toplantı Salonu nda gerçekleştirildi. Toplantıya 27 Kamu Kurumu, 7 üniversite ve 15 Sivil Toplum Kuruluşu olmak üzere toplam 49 davet yapıldı. (Bknz. Ek 10, Danışma Süreci Raporu, sayfa 308-312.) 3.4.3.2 Danışma Toplantısına katılım oranı Kamu Kurumlarının %52, Üniversitelerin %57 ve Sivil Toplum Kuruluşlarının %27 dir. Genel katılım oranı ise %45 dir. (bknz Ek 1: Danışma Toplantıları Katılım Düzeyi Tablosu) 3.4.3.3 Taslak Planda Sosyal Gelişme, Yaşam Kalitesi ve Altyapı Sektörleri olarak Ulaşım ve Trafik, Teknik Altyapı olarak Su ve Atık Su, Katı Atık, Telekomünikasyon, Elektrik ve Enerji Altyapısı, Konut, Sosyal Altyapı olarak Sağlık, Eğitim ve Sosyal Hizmetler Sektörleri ve Rekreasyon ve Açık Alanlar Sektörü ele alındı. 1. Oturumunda bu sektörler için belirlenmiş konular/sorunlar sektör bazında ele alındı, tartışıldı ve ilaveler yapıldı. Bu kapsamda tartışmalar sonunda katılımcılar tarafından ilave edilen ve öne çıkan konular / sorunlar aşağıdaki gibidir. 3.4.3.4 Ulaşım ve Trafik Sektörü için Çift şeritli yolların meskun bölgelerden geçmesi, Kaldırımların yetersiz olması. Özellikle engelli bireyler için ve TC Karayollarınca ve müteahhitlerce planlama sürecince çeşitli devlet kurumlarından ve sivil toplum örgütlernden görüş alınması ve Kavşaklarda geçiş şeritlerinin bulunmaması. dır. 3.4.3.5 Teknik Altyapı Sektörüleri için Yenilenebilir su kaynaklarına önem verilmemes, Su işleme sisteminin bulunmaması, Katı atıkların dönüştürülme sisteminin ve mevzuatının olmaması ve Türkiye den gelecek olan su için altyapı yapılmaması ve personel eğitilmiş olmaması dır. 3.4.3.6 Konut Sektörü için Yerel dokuya uygun yapıların oluşturulmaması, Kırsal alanlarda koordineli ve adil biçimde dağıtılmasının yeterince yoğun olmaması (kentlerdeki de dahil), Yeni konut alanlarının altyapısının gerekli standartlarda olmaması ve Deniz kenarlarına yüksek binaların inşa edilmesi dır. 3.4.3.7 Sosyal Altyapı Sektörleri için Okullarda verilen eğitimin yetersiz olması, Eğitimde fırsat eşitliğinin olmaması, Nüfus dengelerine göre öğrenci sayısının artıp eksilmesi ve Sağlık sigortasının hayata geçirilmemesi ve Göç dolayısıyla sosyal hizmetlerinin yetersiz olması dır. 3.4.3.8 Tarihi ve Kültürel Miras Sektörü için Miras konusunda bilgi ve bilinç eksikliği, Devlet politikalarında öncelikli yer almaması, Kültürel, tarihi ve mimari değeri olan binaların envanterinin tamamlanmamış olması, Uygulayıcı kadroların yeterli olmamasımevcut yasalar uygulanamıyor ve Restorasyon süreci için bir öncelik listesinin oluşturulmaması dır. 3.4.3.9 2. Oturumda Taslak Plan da yer alan Ülke için öneri vizyon tartışıldı. Öneri vizyona ilave olarak tüm kesimlerden insanları dahil edilerek, sosyal devlet kurumlarının güçlendirildiği, Teknolojiye ayak uyduran bir toplum ve Standartların oluşurulduğu eklenmesi kararlaştırıldı. 3.4.3.10 3. Oturumda Taslak Plan da yer alan Ülke için öneri amaç ve hefler tartışıldı. Öneri amaç ve hedeflere sürdürülebilir bir çevre sağlamak amacı için Hayvan haklarının gözetildiği ve Toprağın işlenilebilirliliğinin artırıldığı görüşleri ilave edildi. 10
3.4.3.11 Sürdürülebilir bir mekansal gelişmeyi sağlamak amacı için güvenli ve sürekli erişilebilirliği sağlamak ve çalışmak ve dinlenmek görüşleri ilave edildi. 3.4.3.12 4. oturumda önceki oturumda tartışılan ve geliştirilen Vizyon ve Hedeflere ulaşılabilmesi için taslak planda belirtilen Sosyal Gelişme, Yaşam Kalitesi ve Altyapı Sektörleri olarak Ulaşım ve Trafik, Teknik Altyapı olarak Su ve Atık Su, Katı Atık, Telekomünikasyon, Elektrik ve Enerji Altyapısı, Konut, Sosyal Altyapı olarak Sağlık, Eğitim ve Sosyal Hizmetler Sektörleri ve Rekreasyon ve Açık Alanlar Sektörü politikaları tartışıldı ve öneri politıkalara ilaveler ve yeni politika önerileri yapıldı. (Bknz. Ek: 10, Danışma Süreci Raporu, sayfa 335-349). 3.4.4 Mekansal Gelişme Stratejileri Toplantısı 3.4.4.1 Mekansal Gelişme Stratejileri Danışma Toplantısı 7 Şubat 2013 tarihinde Lefkoşa da Posta Dairesi Toplantı Salonu nda gerçekleştirildi. Toplantıya 19 Kamu Kurumu, 28 Belediye, 6 Üniversite ve 14 Sivil Toplum Kuruluşu olmak üzere toplam 67 davet yapıldı. (Bknz. Ek 10, Danışma Süreci Raporu, sayfa 352-359 ve Ek 1: Danışma Toplantıları Katılım Düzeyi Tablosu.) 3.4.4.2 Danışma Toplantısına katılım oranı Kamu Kurumlarının %74, Belediyelerin %39, Üniversitelerin %67 ve Sivil Toplum Kuruluşlarının %29 dur. Genel katılım oranı ise %49 dur. (bknz Ek 1: Danışma Toplantıları Katılım Düzeyi Tablosu) 3.4.4.3 Taslak Planda Mekansal Gelişme Stratejileri Yerleşimler, Sınır geçiş Bölgeleri, Kıyılar, Dağlık Alanlalar ve Koruma Alanları Ana Mekansal Alanlar olarak ele alındı. 1. Oturumunda Taslak Planda önerilen Ülkesel Düzeydeki Ana Mekansal konular/sorunlar ele alındı, tartışıldı ve ilaveler yapıldı. 3.4.4.4 Tartışmalar sonunda katılımcılar tarafından ilave edilen ve öne çıkan konular/sorunlar Sektörler arası koordinasyon yetersizliği, Yetki karmaşasının çözülmemiş olması, Konuyla ilgili gelşime hedeflerinin belirlenmemiş olması, Gelişmelerde kendi kaynaklarının kültürünün ve taşıma kapasitesine dikate alınmaması ve Plansız olarak gelişen, büyüyen bölgelerin, su, kanalizasyon, katı atık gibi teknik altyapılar bakımından yetersiz kalması ve okul, hastane, maliyeti karşılanabilir konut gibi sosyal altyapılar üzerinde baskı oluşması olarak belirlendi. 3.4.4.5 2. oturumda Taslak Plan da yer alan Stratejik Önemi olan Ana Mekansal Alanlar ayrı ayrı ele alınarak ilgili Ana Konular tartışıldı. 3.4.4.6 Yerleşimler ile ilgili Taslak Planda belirtilen ana konulara ilave olarak Tarım alanları üzerindeki inşaat izinlerinin sınırlandırılmış olmaması, Eski eserler için ayrılan fonların başka amaçlar için kullanılması, yaban alanlar ın tanımlanıp belirlenmemiş olması, Kırsal bölge ile şehirler arasındaki yaşam farkı gözetilmemesi, Mülkiyet rejiminin belirsiz olması ve Kaza sınırlaının yenilenmemiş olması konuları belirlendi. 3.4.4.7 Sınır Geçiş Bölgeleri ile ilgili Taslak Plan da belirtilen ana konular toplantıda zaman yetersizliği nedeni ile tartışılamadı. 3.4.4.8 Kıyılar ile ilgili Taslak Planda belirtilen ana konulara ilave olarak Kıyı master planının olmaması, Stratejik gelişme planının olmaması, Kirli sanayilerin ülkemizde kurulmak istenmesi, Yerel kalkınma stratejilerinin onaylanmamış olması, Denize sınırı olan arazilerin 100 metreye kadar olan bölgelerinin multak korunuyor olmaması, Mevzuatın uluslararası sözleşmeleri dikkate almaması ve Tüm kıyı alanlarının yaban alan olarak ilan edilmemiş olması konuları belirlendi. 3.4.4.9 Dağlık Alanlar ile ilgili Taslak Planda belirtilen ana konulara ilave olarak Dağların öneminin bilincinde olmamamız, Orman alanlarının amacının dışında kullanılması, Orman rezerv alanlarının amaç dışı kullanılması sonucu azalması, Taş ocaklarının özen ve itina ile çalıştırılıyor olmaması, Bisiklet ve yaya yollarının bakımsız ve yetersiz olması, Dağdaki kalelere yeterli özenin gösterilmemesi ve Orman alanlarından yol ve yüksek gerilimli elektrik hatlarının geçirilmesi konuları belirlendi. 11
3.4.4.10 Koruma Alanları ile ilgili Taslak Planda belirtilen ana konulara ilave olarak Tarım alanları üzerindeki gelişmelerde daireler arası koordinasyonsuzluk, Tarım getirisinin düşük olması nedeniyle tarım alanlarının elden çıkarılması eğilimi, Yasaların yetersiz olması, var olanların da uygulanmaması, Bütçede yeterli para ayrılmaması, Koruma ve canlandırma planlarının olmaması, Su ortamlarının yapılaşma tehdidi altında olması, Tarımda ulusal tarım politikasının bulunmaması, Yönetim planlarına yasal boyut kazandırılıp, olanların uygulanmaması, Aküferler üzerinde hayvan çiftliklerine izin verilmesi, Uzmanlardan oluşan özerk bir yönetimin olmaması, Türkiye den gelen suyla tarımda nasıl kullanılacağı yönünde bir planın olamaması, Kurumlararası yetki karmaşası ve koordinasyon eksikliği ve Tarihi ve kültürel mirasın korunmasında önceliklerin belirlenmesi ve yerel yönetimlerin bilgilendirilmemesi konuları belirlendi. 3.4.4.11 3. oturumda Taslak Plan da yer alan Ana Mekansal Gelişme Stratejisi tartışıldı. 4 ayrı başlık altında yapılan ve öne çıkan ilaveler aşağıda verilmektedir. 3.4.4.12 Ana Mekânsal Gelişme Stratejisi başlığı altında Koşullar stabilize olacak tarihe kadar geçici bir ÜFP nin oluşturulması gerekiyor, Mağusa nın büyüme bölgesi olarak önerilmesi doğru değildir, Güzelyurt, büyüme bölgesi kapsamına alınmalı, ÜFP yi yürürlüğe koyacak ve uygulayacak politik irade ve uzmanlar gereklidir, Her kentin kendi koşaulları ile ilgili olarak uygulama yapmak gerekir, Mevcut potansiyelin yeterince değerlendirilmesi gerekir, Planın gerekçelendirme, cüz ü olması gerekir, Çok katlı binalar için özel alanların saptanması gerekir, Nüfusun kendi içinde ne olduğu belirlenmelidir, Nüfus projeksiyonuna paralel olarak konut projeksiyonu ve kentsel büyüme projeksiyonları da yapılmalıdır ve Farklı senaryolar göz önünde bulundurularak farklı planlar yapılmalı konuları ilave edildi. 3.4.4.13 Hassas Kullanılacak Ve Korunacak Alanlar başlığı altında Kıbrıs adasının değiştirilmesi ve korunması gerekir ve Hassas alanların halkın kendisi tarafından korunması gerekir konuları ilave edildi. 3.4.4.14 Yerleşmelerin Yaşam, Çevre Ve Mekân Kalitesinin Gelıştırılmesi için Isıtma teşkilatlarında teknik gelişmeler kullanılarak görüntü kirliliğinin giderilmesi, Mevcut geleneksel konutların kullanıma sokulması, Engellilere uygun yolların ve binaların inşa edilmesi ve Yeşil alanların ihtiyaç doğrultusunda yeşil alanların oluşturulması konuları ilave edildi. 3.4.4.15 Yerleşmelerin Ekonomık Yapılarının Gelıştırılmesı için Geri dönüşüm kültürünün geliştirilmesi gerekir ve Adada yığma binalara öncelik verilmeli konuları ilave edildi. 4. Plan Taslağı ile ilgili Alınan Yazılı Görüşler 4.1 Ülkesel Fizik Plan Taslak Raporu Danışma Süreci Başlangıç tarihi olan 19 Aralık 2013 tarihinde toplam 142 kamu kurum, kuruluşuna, sivil toplum örgütüne, belediyeye ve üniversiteye olmak üzere elektronik kopya halinde incelenmesi ve görüş verilmesi için gönderilmiştir. 4.2 Rapor hakkında görüş ve öneri yollama süresi İmar Yasasının 5. Maddesinin 2. Fıkrasının (a) bendi uyarınca 40 gün (kırk gün) olması gerekmekteydi. Ancak Taslak Rapor un çok kapsamlı olması ve incelenmesinin vakit alacağının düşünülmesi nedeniyle, 15 Şubat 2013 tarihinde resmi olarak sona ermesi gereken görüş verme süresi, Şehir Planlama Dairesi tarafından 5 Nisan 2013 tarihine kadar uzatmıştır. 4.3 Görüş verme süresi sonunda, Plan Taslağı gönderilen toplam 142 kurum, kuruluş, sivil toplum örgütü ve üniversiteden toplamda 34 ü görüş yollamıştır. Kurum kuruluşlardan 10 u, Belediyelerden 3 ü, Üniversitelerden 3 ü ve Sivil Toplum Kuruluşlardan 18 i Taslak Plan için yazılı görüş verdi (Detaylı bilgi için bknz. Ek 2: Toplantılara, Katılan ve Görüş Gönderen Kurumlar Tablosu.) 4.4 Yazılı olarak alınan görüşler hazırlanan değerlendirme tabloları kullanılarak değerlendirildi. Yapılan çalışmada öncelikle gelen görüşün Taslak Planda yer alıp almadığına bakıldı. görüş taslak planda yer alıyorsa ilişkili olduğu kısım belirlendi, yer almıyorsa ilişkili olacağı kısım belirlendi. Bunun dışında gelen görüşün Taslak Planla ilşkili olup olmadığı konusunda değerlendirme yapıldı. 12
Hazırlanan bu Değerlendirme Tablolarındaki görüşler Taslak Planın gözden geçirilmesi çalışmalarında kullanıldı ve gelen görüşler Taslak Plana yansıtıldı.(bknz. Ek 6 Kamu Kurum Kuruluşları ve Yerel Yönetimlerden Görüşlerin Analizi, Ek 7 Sivil Toplum Örgütleri ve Üniversitelerden Görüşlerin Analizi, Ek 8 KTMMOB den Görüşlerin Analizi) 5. Kıbrıs Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği ile Danışma Toplantıları 5.1 4 Haziran 2013 tarihinde KTMMOB toplantı odasında, KTMMOB den Birlik Başkanı Dr. Zihni Turkan başlanlığındaki KTMMOB ÜFP Çalışma Komisyonu ile bir toplantı yapıldı. Toplantıda, gelinen aşamada, KTMMOB ve Üye Odalar ile görüş alışverişinin etkin, verimli ve sonuç verecek şekilde nasıl yapılabileceği tartışıldı. 5.2 Toplantı sonucu Ülkesel Fizik Planın anlatıldığı bir sunum hazırlanması ve Birlik üyesi odalarla ayrı ayrı toplantı yapılarak göüşlerinin alınması kararlaştırıldı. Bu bağlamda ÜFP Ekibi tarafından hazırlanan sunum 20 Haziran 2013 tarihinde tüm birlik üyelerinin davetli olduğu toplantıda Birlik Toplantı Salonunda sunuldu. 5.3 Bir sonraki adım olarak da tüm odalar ile ayrı ayrı toplantılar yapılması ve oda temsilcileri ile ayrı ayrı görüşülerek, yazılı görüşlerinin alınması ve görüş alış verişinin yapılması kararlaştırıldı. Bu kapsamda 20 Haziran 2013-09 Temmuz 2013 tarihleri arasında 7 ayrı toplantı düzenlenmiş ve bu toplantılarda odaların yazılı ve sözlü görüş ve önerileri alınmıştır. Alına görüşler Taslak Plan ın gözden geçirilmesi çalışmalarında değerlendirildi ve Taslak Plana yansıtıldı. (Bknz. Ek 4: KTMMOB Odaları Görüş Alış veri Toplantıları Çalışma Programı) 6. 9-27 Mart Sektörel Gözden Geçirme Toplantıları 6.1 Danışma Toplantıları sonucunda elde edilen, sektörel kurum ve kuruluşların görüş ve önerileri ile ilgili kurum ve kuruluşlardan gelen yazılı görüşler değerlendirme tabloları hazırlanarak değerlendirildi ve ÜFP kapsamında olan ve taslak plana ilave edilmesi gereken görüşler belirlendi ve ilgili sektörüne göre sınıflama çalışmaları yapıldı. Yapılan bu değerlendirme çalışmaları çerçevesinde Taslak Plan Bölüm V de yer alan tüm sektör politikaları gözden geçirildi. (Bknz. Ek 6 Kamu Kurum Kuruluşları ve Yerel Yönetimlerden Görüşlerin Analizi, Ek 7 Sivil Toplum Örgütleri ve Üniversitelerden Görüşlerin Analizi, Ek 8 KTMMOB den Görüşlerin Analizi) 6.2 ÜFP kapsamında olan ve belirlenen bu konuların Taslak Plan daki ilgili sektör politikaları içerisine dahil edilmesi için 19-27 Mart 2014 tarihleri arasında kurumlar arası sektör çalışma toplantıları yapıldı. Bu tarihler arasında 21 farklı sektörel alandaki sektör politikalarının gözden geçirilip sonlandırılması için toplam 13 sektör toplantısı yapıldı. Bu toplantılara sektörler ile ilgili Devlet Planlama Örgütü, Kamu Kurumları ve KTMMOB ilgili odaları davet edildi. Gerçekleştirilen toplantılarda Taslak Plan ın Sektör Politikaları Bölümü nde yer alan sektör politikaları, ölçülebilir hedefler ve ilgili kurumlar gözden geçirilerek son şekli verildi. (Bknz. Ek 5: ÜFP Politikaları Gözden Geçirme - Kurumlararası Komite Çalışma Programı ve Görev Dağılımı Tablosu.) 7. Danışma Sürecinde Görüşlerin Analizleri 7.1 Danışma Süreci Toplantılarında gelen görüşler ve yazılı olarak Şehir Planlama Dairesi ne yollanan görüşler Ülkesel Fizik Plan Ekibi tarafından incelendi ve değerlendirme tabloları hazırlanarak değerlendirildi. Planın kapsamında olan konular Ülkesel Fizik Plan Ekibi ve sektörler ile ilgili kilit kurum, kuruluş temsilcileri ile tartışılarak Taslak Plana yansıtılmıştır. Yapılan bu çalışma sonrasında değerli görüşler gelmesinin yanısıra, gelen görüşlerin genellikle Ülkesel Fizik Plan kapsamı dışında ve alt ölçek planlama ile ilgili konular olduğu belirlenmiştir. (Bknz. Ek 6 Kamu Kurum Kuruluşları ve Yerel Yönetimlerden Görüşlerin Analizi, Ek 7 Sivil Toplum Örgütleri ve Üniversitelerden Görüşlerin Analizi, Ek 8 KTMMOB den Görüşlerin Analizi ve Ek 9 Danışma Süreci Toplantıları Analizi) 13
8. Danışma Süreci Sonrasında Taslak Rapor Üzerinde Yapılan Çalışmalar 8.1 Sektör Politikalarının Görüşler Doğrultusunda Gözden Geçirilmesi ve Düzenlenmesi 8.1.1 Ekonomik Gelişme Sektörleri; Turizm Sektörü; Turizm Sektörü ne eklenen ana politika: Mevcut İkincil konutların kayıt altına alınarak kontrollü, sınırlı gelişmesi ve turizm konaklama türlerinde çeşitlilik yaratılması sağlanacaktır. şeklindedir. Yüksek Eğitim Sektörü; Yüksek Eğitim Sektörü ne eklenen ana Politika: Yüksek Eğitim Sektörü ile ilgili mevcut verilerin bir merkezde toplanması ve sektör gelişim planının yapılması sağlanacaktır. şeklindedir. Emlak Geliştirme İnşaat Sektörü; Emlak Geliştirme Sektöründe eklenen ana politikalar: Boş veya ikincil konutların yoğun olarak bulunduğu bölgelerde, ikincil konutların kullanım süreleri ile orantılı olarak emlak vergilerinin yeniden düzenlenmesi, Yerleşimlerin siluetini ve mekân kalitesini korumak adına, yerel ölçekli planlarda kullanılmak üzere kentsel tasarım kılavuzlarının oluşturulması şeklindedir. Tarım Sektörü; Tarım Sektöründe eklenen ana politikalar: 4. Sınıf tarım topraklarının korunması, Kuru tarım arazilerinde 20 dönümden, sulu tarım arazilerinde 5 dönümden az olmayacak şekilde bölünmelere izin verilmesi ve Gıda güvenliği açısından sertifikalı üretim konusunda üreticilerin bilgilendirilmesi ve sertifikalı üretimin teşvik edilmesi şeklindedir. Sanayi Sektörü; Sanayi sektöründe eklenen ana politikalar: Sanayi bölgelerinde işçilerin kalmasını engellemek için caydırıcı önlemlerin alınması, Taşocağı işletmelerinin korunması gereken doğal değerler üzerindeki olumsuz etkilerinin azaltılması için önlemler alınması Serbest bölge, yatırımcı taleplerini karşılamaya yönelik genişlemeye müsait olmaması ve çevre kirliliğine yol açması nedeniyle yerleşim alanlarından, hassas alanlardan ve su kaynaklarından uzak, limana, ana karayolu ve havaalanına, sanayi bölgesine yakın bir yere taşınması ve Sanayi işletmelerinin yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanmasının teşvik edilmesi şeklindedir. Ticaret Sektörü ; Sosyal hizmetler sektöründe eklenen ana politikalar: Yerel ekonominin ihtiyaç duyduğu iş gücü açığının temini konusunda yurt dışından getirilecek kişilerin kalifiye ve ihtiyaca yönelik olmasının sağlanması, Yerleşim yerlerinin ihtiyaçlarına yönelik sosyal merkezlerin oluşturulması, Engellilere yönelik mekansal düzenlemelerin sürdürülebilir olması için gerekli tedbirlerin alınması şeklindedir. 8.1.2 Teknik Altyapı Sektörleri Ulaşım ve Trafik; Ulaşım sektöründe eklenen ana politika: Yollar ile bölünmüş yerleşim alanlarının bölünmüşlüğünün ortadan kaldırılması şeklindedir. Su ve Atıksu Altyapısı; Su ve atık su altyapısı sektöründe eklenen ana politikalar: Geri dönüştürülen iyileştirilmiş suyun tarımda, kentsel eğlence yerlerinde ve yeraltı su kaynaklarını besleme amaçlı kullanılması ve benzeri amaçlarla kullanımının teşvik edilmesi, Yağmur sularının toplanıp arıtılması için tesislerin kurulması şeklindedir. Katı Atık Yönetimi ve Bertarafı; Katı atık sektöründe eklenen ana politikalar: Etkin bir katı atık yönetimi için tahmin edilen yatırım giderlerine ait mali programın hazırlanması, Evsel katı atıkların birinci elden ayrıştırılarak depolanmasının teşvik edilmesi, Endüstri atıkları ayrıştırılarak bertaraf edilmesi şeklindedir. Telekomünikasyon Altyapısı; Telekomünikasyon sektöründe eklenen ana politika: Fiber hat çalışmaların tamamlanması şeklindedir. Elektrik ve Enerji Altyapısı; Enerji ve Elektrik altyapısı sektöründen çıkarılan ana politikalar: Yakıt eksikliği yaşamamak için petrol tüketimine paralel olarak, yakıt stoklama kapasitelerinin gerekli 14