ORMAN Orman Arazilerinin Kiralanması Arazi Temini ve Kiralamanın Sağlanması Hazine arazileri ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki alanların ağaçlandırma ve erozyon kontrolu amaçlı çalışma yapılmak üzere Başvuruda bulunan şirket veya kişiler adına tahsis edilmesi ile ilgili iş ve işlemleri yürütmek, Orman rejimine giren alanlarda, özel ağaçlandırma talebinde bulunanlara saha tahsisi yapılmasına dair iş ve işlemleri yapmak veya yaptırmak, ormanlık alanlarda, Hazine arazilerinde ve sahipli arazilerde gerçek ve tüzel kişilerce yapılacak olan özel ağaçlandırma çalışmalarının onayını sağlamak. Gerçek ve tüzel kişilerle kamu kuruluşlarından gelecek özel ağaçlandırma, özel erozyon kontrolu, özel fidanlık, özel imar- ihya, özel enerji ormanı ve mera ıslahı taleplerinin etüt ettirilmesini, gerekirse projelendirilmesini sağlamak, özel ağaçlandırma yapacaklara mevzuatı gereğince mevcut veya teşkil edilecek kaynaklardan verilecek teşvik ve kredilere ilişkin iş ve işlemleri yaptırmak, Günü Birlik Konaklama Projelendirme BİRİNCİ BÖLÜM TANIMLAR, KISALTMALAR Kısaltmalar a) Bakanlık : Çevre ve Orman Bakanlığını, b) Genel Müdürlük : Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğünü, c) Daire Başkanlığı : Mesire Yerleri Dairesi Başkanlığını, d) İl Müdürlüğü : İl Çevre ve Orman Müdürlüğünü, e) Şube Müdürlüğü : Doğa Koruma ve Milli Parklar Şube Müdürlüğünü, f) Mühendislik : Doğa Koruma ve Milli Parklar Mühendisliğini, g) Döner Sermaye : Çevre ve Orman Bakanlığı Döner Sermayesini, h) Saymanlık : Çevre ve Orman Bakanlığı Döner Sermaye Saymanlığını I) OGM : Orman Genel Müdürlüğü nü ifade eder. Tanımlar a) Mesire Yeri : Rekreasyonel ve estetik kaynak değerlerine sahip alanlarda halkın günübirlik ve/veya geceleme ihtiyaçlarını karşılayan ve arazi kullanma özelliklerine göre gerekli yapı, tesis ve donatılarla
kullanıma açılan veya açılmak üzere Genel Müdürlükçe ayrılan orman ve orman rejimine tabi sahalar ile Orman Genel Müdürlüğü nün özel mülkiyetinde olup, işletilmesi Genel Müdürlüğe verilmiş sahaları, b) A Tipi Mesire Yeri: Yüksek ziyaretçi potansiyeline sahip, çadır, karavan, motor-karavan ve bungalov tipi tesislerle sadece geceleme ve/veya gecelemenin yanında günübirlik kullanım imkanı da sağlayan sahaları, B Tipi Mesire Yeri: Yerleşim merkezlerinin yakın çevresinde veya rekreasyonel kaynak değerlerine ve ziyaretçi potansiyeline sahip, sadece günübirlik kullanım imkanı sağlayan sahaları, c) Rekreasyon : İnsanın eğlenme, dinlenme ve kendini yenileme fonksiyonunu, d) Rekreasyonel Kaynak : Tabii ve kültürel çevrenin, özellikle açık hava rekreasyonu yönünden doğal özelliklerini, potansiyelini ve sosyo-kültürel çevreyi, e) Taşıma Kapasitesi: Doğal, kültürel, estetik ve rekreasyonel kaynak değerlerinin özellik ve niteliklerinde hissedilebilir bir bozulma olmaksızın, sahanın kullanıma açılabileceği günlük en fazla ziyaretçi sayısını, f) Gelişme Planı: Mesire yerlerinin koruma-kullanma dengesi içerisinde rekreasyonel kaynak değerlerinin sürdürülebilir kullanımını yönlendiren, diğer kaynak değerlerinin korunmasını şekillendiren, yönetim ve ziyaretçi kullanım tesislerini belirleyen, alt ve üst yapı tesislerinin uygulamalarına yön veren Daire Başkanlığınca onaylanmış, 1/500 veya 1/1000 ölçekli halihazır haritalara işlenmiş, tercihen ağaç rölüveli fiziksel planları, g) Alan Kullanım Planı : Mesire yerlerinin koruma-kullanma dengesi içerisinde, hangi alanların ne şekilde ve hangi amaçla kullanılacağını veya korunacağını belirleyen 1/5000 veya daha küçük ölçekli haritalar üzerinde sadece leke şeklinde belirleyen ve gelişme planına altlık oluşturan veya yönlendiren planları, h) Rehabilitasyon Planı: Mevcut mesire yerlerinde meydana gelen, sahanın kaynak değerlerinin bozulmasına veya yok olmasına karşı, kaynak değerlerini koruyucu ve geliştirici her türlü müdahalelerin nasıl ve ne şekilde yapılacağını içeren planları, ı) Mesire Yeri Teklif Raporu: Bir sahanın mesire yeri olarak ayrılabilmesi için; o saha ile ilgili ne tür bilgilerin istendiğini ve ne gibi işlemlerin yapılacağını gösteren raporu, j) Yıllık İş Programı: İlgili mühendis ve şube müdürü tarafından hazırlanan; yılı içerisinde her bir mesire yerinde hangi faaliyetlerin, hangi bütçeden ve ne kadar ödenekle yapılacağını belirten ve Genel Müdürlükçe onaylandıktan sonra uygulamaya aktarılan cetvelleri, k) Orman Amenajman Planı : Bir orman işletmesini ve onun alt işletme ünitelerinin alanını, servetini, bu sahalarda gelecekte neler yapılması gerektiğini, mevcut kullanımlarını ve işletmede meydana gelen değişmeleri gösteren planları, İKİNCİ BÖLÜM
MESİRE YERLERİ AYRILMA, TİP DEĞİŞİKLİĞİ VE SINIR DEĞİŞİKLİĞİ AYRILMA Mesire Yerleri ayrılma kriterlerine uygun olan sahalar için Genel Müdürlük tarafından hazırlanmış olan Mesire Yerleri Teklif Raporu; 5 takım halinde, ilgili Mühendislikçe eksiksiz olarak doldurulup, Şube Müdürü ve İl Müdürünce imzalandıktan sonra, incelenmek ve onaylanmak üzere Genel Müdürlüğe gönderilir. Genel Müdürlükçe uygun görülen bu raporlar, 6831 Sayılı Orman Kanunu kapsamındaki ve OGM mülkiyetindeki sahalar için Orman Genel Müdürlüğü nün görüşüne sunulur. Uygun görüş gelen sahanın Teklif Raporu (Ek-1), Genel Müdürlükçe onaylandıktan sonra; bir takım Orman Genel Müdürlüğü ne, iki takım İl Müdürlüğü ne gönderilir. Diğer alanlarda ilgili kurumdan tahsisi istenir. Tahsisinin yapılmasının ardından sahanın teklif raporu onaylanarak iki takım İl Müdürlüğüne gönderilir. TİP DEĞİŞİKLİĞİ B tipi Mesire Yeri olarak ayrılmış sahalar, halkın ihtiyaçlarının ve rekreasyon taleplerinin çeşitlenerek artması, mevcut tesislerin yetersiz kalması durumunda; alanın kaynak değerleri ve kullanım potansiyeli göz önüne alınarak, geceleme olanaklarına sahip olması amacıyla il müdürlüğü bünyesinde kurulacak komisyonun uygun görüşü ve Genel Müdürlük Makamının onayı ile tip değişikliğine gidilerek, alan A tipi Mesire Yeri statüsüne alınır. Tip değişikliğine gidilen sahanın Tip Değişikliği Teklif Raporu (Ek-2) 3 takım halinde, ilgili il müdürlüğünce eksiksiz hazırlanıp, imzalandıktan sonra incelenmek ve onaylanmak üzere Genel Müdürlüğe gönderilir. Özel sektör eliyle işletilen B Tipi sahalarda, Tip Değişikliği yapılması halinde yapılacak olan gelir getirici ilave tesisler için, tesis maliyeti üzerinden şartname ve sözleşmelerde belirlenmiş oran dahilinde hesaplanan ek kira bedeli, yıllık kira bedeline ilave olarak her yıl için alınır. SINIR DEĞİŞİKLİĞİ Mesire Yeri alanında, günün ihtiyaçlarına cevap vermek üzere, daraltma ve genişletme yapılabilir. Sınır Değişikliği (İlave / daraltma) Teklif Raporu (Ek-3) 5 takım halinde, ilgili Mühendislikçe eksiksiz olarak doldurulup, Şube Müdürü ve İl Müdürünce imzalandıktan sonra, incelenmek ve onaylanmak üzere Genel Müdürlüğe gönderilir. Genel Müdürlükçe uygun görülen bu raporlar, Orman Genel Müdürlüğü veya ilgili kurumun görüşüne sunulur. Uygun görüş gelen sahanın Sınır Değişikliği Teklif
Raporu, Genel Müdürlükçe onaylandıktan sonra, bir takım Orman Genel Müdürlüğüne, iki takım İl Müdürlüğü ne gönderilir. 2. Bölüm Ekleri için lütfen linkleri Tıklayınız : EK 1, EK 2, EK 3 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM GELİŞME PLANI YAPIM ESASLARI BÜRO ÇALIŞMASI Arazi çalışmalarına başlamadan önce saha hakkında bir takım bilgilerin elde edilmesi için aşağıdaki hususlar tespit edilir; Önceden Alınmış Kararlar Planlama sahası sınırları içinde ve yakın çevresinde kamu kurum ve kuruluşları ile özel ve tüzel kişilerin, çeşitli planlar veya yasal yollarla planlama sahasının tamamını veya bir kısmını etkileyebilecek ve önceden alınarak kesinleşmiş kararlarının olup olmadığı incelenecektir: a) 1/25.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı, 1/5.000 veya 1/1.000 ölçekli Nazım ve Uygulama İmar Planları ile bu planların plan hükümleri, b) 1/25.000 veya daha büyük ölçekli Turizm Planları, Turizm Alan ve Merkezleri, c) Özel Çevre Koruma Bölgesi sınırları ve plan kararları, d) Doğal veya Arkeolojik SİT kararları ve sınırları, e) Milli Savunma Bakanlığınca tespit edilmiş askeri bölge ve yasak saha sınırları, f) Enerji, sulama veya içme suyu amaçlı baraj veya gölet kararları veya mevcutların koruma bantlarına dair kararlar, g) Yapılmakta olan veya tasarı; karayolları, demiryolları, enerji nakil hatları, telsiz veya telefon röle istasyonları, TV yansıtıcı istasyonları, içme suyu şebekeleri, doğal gaz boru hatları, NATO akaryakıt hatları, h) Tasarı havaalanları, limanlar, serbest bölgeler, organize sanayi bölgeleri, ı) Maden ve petrol kanunları gereğince verilmiş arama ve işletme ruhsatları, j) Merî mevzuat çerçevesinde getirilen yasaklama ve kısıtlama hükümleri,
k) Orman kadastro çalışmalarına göre saha mülkiyetinin ve mülkiyet sınırlarının belirlenmesi, izin, intifa ve irtifak hakları, l) 2873 Sayılı Milli Parklar Kanunu ve 4915 Sayılı Kara Avcılığı Kanunu ile korunan sahalar (örnek; avlaklar), Ramsar alanları, m) Benzeri şekillerde önceden alınmış ve kesinleşmiş diğer hüküm, karar ve yasaklamalar. İklim Meteoroloji Genel Müdürlüğü veya ilgili biriminden temin edilen Meteoroloji Bültenlerinden planlama sahasına en yakın meteoroloji verileri kullanılarak aşağıdaki konular incelenecektir;. -Rüzgar; hakim rüzgar yönü, şiddeti, yıllık esme sayıları, tali yön ve şiddeti, kullanım periyodu rüzgar gülü, -Sıcaklık; ortalama yıllık sıcaklık, en yüksek ve en düşük sıcaklıklar, kullanım periyodu ortalama aylık sıcaklıkları, -Nispi nem; Ortalama, en düşük ve en yüksek nispi nem oranları ve kullanım periyodundaki durumlar, -Yağış; aylık yağış miktarları, karlı günler sayısı, kar kalınlığı, kırağılı günler ve kullanım periyodundaki durumlar, -Güneşlenme; aylık ve yıllık güneşli gün sayıları, bulutluluk oranları ve kullanım periyodundaki durumlar. Diğer Dokümanlar Planlama sahası ve çevresinin genel olarak tanınması, mülkiyet durumunun belirlenmesi ve planın yapılabilmesi için şu harita ve dokümanlar temin edilecektir; a) 1/1000 ölçekli hali hazır harita, b) Orman kadastro haritası, c) 1/25000 ölçekli orman amenajman haritası, Eğim Analizi
Mesire yerlerinin planlanmasında 1/1.000 ölçekli halihazır haritalar veya bu haritaların ölçü değerlerine göre çizilmiş 1/500 ölçekli haritalar kullanılır. Gelişme planları, Halihazır Harita Yapım Yönetmeliğine göre, harita mühendislerince yapılmış, nirengi, röper kanavası ve ölçü karneleriyle birlikte İller Bankası veya yetkili Valilik ve Belediye Başkanlığınca kontrol ve tasdik edilmiş halihazır haritalar üzerine yapılacaktır. Büroda, doğrudan harita üzerinde veya şeffaf kağıtlarda eş yükselti eğrileri arasındaki mesafeler ölçülerek eğim analizi paftaları oluşturulur. Bu eğim analizi paftalarına; % 0 - % 20 eğimler arasındaki sahalar rekreasyonel etkinliklere elverişli sahalar olarak, % 20 den daha büyük eğimlere sahip sahalar ise ekonomik olarak rekreasyonel kullanımlara uygun olmayan alanlar olarak işaretlenir. ARAZİ ÇALIŞMASI Büro çalışmaları bitirildikten sonra, elde edilen bilgilerle birlikte planlamayı yönlendirecek, kullanım kararlarını belirleyecek, yer seçimlerini tespit edebilecek planlamaya yönelik etüt-envanter çalışmaları yürütülecektir. Etüt-envanter çalışmalarını, alan içi veriler ve alan dışı veriler olarak iki ana başlık altında toplayabiliriz. Alan İçi Veriler Planlama sahası sınırları içerisindeki kaynakların etüt ve envanteridir. Burada tespit edilecek hususlar şunlardır: a) Sahanın tabii bitki örtüsü; a.1. Yapraklı bitki türleri, karışımları, yayıldıkları alanlar, kapalılıkları, boylan-ma ve gölgeleme imkanları, anıt ağaçlar, korunacak türler, endemik türler, a.2. İbreli bitki türleri, karışımları, yayıldıkları alanlar, kapalılıkları, boylanma ve gölgeleme imkanları, anıt ağaçlar, korunacak türler, endemik türler, a.3. Orman içi açıklıklar, çimle kaplı alanlar ve bu alanların toprağı örtme şekli, sınırları, a.4. Zararlı ve tehlikeli (batıcı, zehirleyici, vb..) bitki türleri ve yerleri, b) Yaban hayatı; b.1. Memelilerin türleri, populasyonları, yayılma alanları, yaşama ortamları, b.2. Kuşların türleri, populasyonları, yayılma alanları, yaşama ortamları, b.3. Balıkların türleri, populasyonları, yayılma alanları, yaşama ortamları, b.4. Sürüngenler türleri, populasyonları, yayılma alanları, yaşama ortamları,
c) Jeolojik yapı; ana kaya, fay hattı, heyelan bölgeleri, d) Jeomorfolojik özellikler; Kanyon, düden, falez, mağara, obruk, plaj, dom, alçak ve yüksek yerler, meyiller, e) Hidrojeolojik özellikler; deniz, göl, akarsu, sel deresi, yeraltı su kaynağı, taban suyu seviyesi, bataklık, su kaynağının yeri ve debisi, su analizleri (içme ve kullanma suyu için), termal kaynaklar, f) Toprak; türü, derinliği, geçirgenliği, erozyon nispeti, kimyasal özellikleri, g) Estetik kaynaklar; tabii peyzajlar, kültürel peyzajlar, renk, harmoni, doku, alan içi ve dışı manzaralar, manzara noktaları, h) Tarihi, arkeolojik, etnoğrafik ve mitolojik özellikler, ı) İnsan yapısı elemanlar; yollar, patikalar, su ishale hatları, su depoları, enerji nakil hatları, kanalizasyon sistemleri, telefon hatları, bina ve tesisler, göletler, bentler, kanaletler, vb.. j) Rekreasyonel aktiviteyi arttırabilecek diğer faktörler (bot, kano, rüzgar sörfü, sportif balık avcılığı, vb. aktivitelere uygun sahalar), k) Koku ve gürültü kaynakları, yönleri, şiddetleri, çeşitleri, Alan Dışı Veriler Alan dışı verileri şöyle özetleyebiliriz: a) Planlama alanının yerleşim merkezlerine uzaklığı (zaman ve mesafe olarak), b) Yerleşim merkezleri ile saha arasındaki ulaşım imkanları (mevcut yollar ve bu yolların standartları, kitle ulaşım araçlarının olup olmadığı, adetleri ve cinsleri), c) Bölgedeki ana ulaşım merkezleri (hava alanı, liman, istasyon, ana karayolları vb..), d)yakın çevredeki arazi kullanımı (orman, tarım, endüstri, rekreasyon, turizm, yerleşim, vb.) e) Bölgenin turizm potansiyeli ve ana çekim merkezleri ile turizm etkinliğini arttıran ve arttırabilecek kaynaklar (arkeolojik, tarihi ve kültürel kaynaklar, doğal anıtlar ve objeler, etnoğrafik değerler vb..) f) Yakın çevredeki bina ve yapılarda kullanılan mahalli malzeme ve geleneksel mimari yapı tarzı, g) Yakın çevredeki yerleşim merkezlerinde yaşayan halkın sosyo-ekonomik yapısı (fert ve aile gelirleri, meslekleri, ekonomik uğraşı çeşitleri, oturdukları yapıların özellikleri, kasaba ve şehir nüfusları, demografik yapı, yaş ve cinsiyet durumları, çalışanların yıllık izin günleri sayısı, tahsil durumları, vb..), h) Yakın çevrenin çevre kirliliği durumu (koku ve gürültü kaynakları, çeşitleri ve şiddetleri, hava-sutoprak kirliliğine sebep olan faktörler ve bunların planlama sahasına etkileri, vb.)
BİLGİLERİN ANALİZ VE SENTEZİ Alan içi verilerin analizleri ile önceden alınmış kararlara ait bilgiler ve eğim analizi, belli anlatım şekline göre aynı ölçekteki haritalara aktarılarak veya tek bir altlık harita üzerine konan şeffaf (aydınger, eskiz aydıngeri, eskiz kağıdı, vb..) kağıtlara çizilerek analiz paftaları elde edilir. Bu paftalar üst üste çakıştırıldığında, planlama sahasında korunması gereken yerler, kullanılamayacak alanlar ve kullanıma müsait sahalar belirginleşmeye başlayacaktır. Örneğin; Bitki örtüsü paftasında; pikniğe ve çadırlı kamp alanına uygun yerler, oyun sahası veya spor tesislerinin kurulabileceği açıklıklar, korunması gereken türlerin bulunduğu alanlar, zehirli veya batıcı türlerin yayıldığı alanlar, rüzgar, ses veya toz perdesi olarak muhafaza edilmesi veya desteklenmesi gereken bölgeler, bitkisel restorasyon çalışması yapılması gerekli olan sahalar, vb.. ayrı ayrı renkler ve çizgilerle belirtilerek işaretlenir. Arazi ve büro çalışmaları sonucunda elde edilen analiz paftaları, arazi özelliklerine göre; sahanın korunacak, kullanılacak, restore edilecek ve kullanılamayacak alanlarını belirler. Bu safhada, genel politikalar, stratejiler ve planlama esasları doğrultusunda bölgeleme ( Zonlama ) çalışmasına girilir. Her ne kadar, arazi özelliklerine ve planlama amacına göre farklı sayıda bölge (zon) kullanılabilirse de, genellikle üç ana bölge (zon) kullanılmaktadır. 1- Kullanma bölgesi (kullanıma açık araziler bölgesi): - Günübirlik kullanım alt bölgesi, - Organize kamp alt bölgesi, - Dinlenme evleri (bungalovlar) alt bölgesi, - Hizmet ve idari tesisler alt bölgesi, - Diğer Rekreasyon tesisleri Alt Bölgesi. 2- Koruma bölgesi (her türlü kullanıma kapalı bölge): - Doğal kaynakları koruma alt bölgesi, - Kültürel kaynakları koruma alt bölgesi,
3- Tampon bölge (geçiş bölgesi) Kullanma bölgesi: Rekreasyonel aktivitelere ve kullanımlara açık arazileri kapsayan bu bölge, ziyaretçilerin günübirlik ve konaklama ihtiyaçlarını karşılayacak yapı ve tesislerle, bu sahaların idaresinde, bakım ve onarımında kullanılacak tesislerin yer aldığı veya alacağı arazileri ihtiva eder. Yukarıda gösterilen alt zonlar ise, planlama amacına ve arazi özelliklerine göre aynı sahada ve bir arada bulunmayabilir veya ihtiyaçlar paralelinde daha fazla alt bölge (plaj kullanımı alt bölgesi, rüzgar sörfü kullanım alanı alt bölgesi, kanoculuk alt bölgesi, foto safari alt bölgesi vb..) tesis edilebilir. Koruma bölgesi: Her türlü kullanıma kapalı olan bu bölge rekreasyon alanı içerisindeki kaynakların veya tek tek objelerin salt koruma gayesiyle ayrıldığı arazi parçalarını ihtiva eder. Bu kaynaklar, bitkiler, yabanıl hayvanlar, jeomorfolojik şekiller, hidrojeolojik özellikler, gibi doğal özellikli olabildiği gibi, tarihi, arkeolojik, etnoğrafik, mitolojik vb.. kültürel özellikli de olabilir. Tampon bölge: Koruma bölgesinden kullanma bölgesine veya rekreasyonel kullanım dışı faaliyet ve tesirlere geçiş bölgesidir. Tampon bölge, koruma bölgesindeki tabii ve kültürel kaynakların, kullanımdan kaynaklanan tesir ve etkilere karşı korunması amacıyla tesis edilebilir. Aynı şekilde rekreasyonel kaynakların ve ziyaretçilerin, saha dışından olumsuz yönde etkilenmelerini önlemek amacıyla da (ses, toz, gürültü, kirlilik vb..) tesis edilebilir. Mesire yerlerinin tamamında, yukarıda bahsedilen bölge veya alt bölgelerin hepsinin bir arada bulunması şartı yoktur. Arazi özellikleri ve planlama gayesine göre bölgeler seçilir. Koruma bölgesi olmayan bir rekreasyon sahasında sadece kullanma bölgeleri ve bunların alt bölgelerinin hepsi veya bir bölümü olabildiği gibi, koruma bölgesi olan rekreasyon sahalarında da her zaman bir tampon (geçiş) bölgesi olmayabilir. Bölgeleme (zonlama) çalışmalarında elde edilen her bir ana bölge veya alt bölge için, bu safhaya kadar elde edilen bütün bilgilerin ışığında, fonksiyon şemalarının hazırlanmasına, planın tasarımı işlemine geçilir. Ancak bu safhada kullanma bölgeleri kapasitelerinin hesaplanması ve bilinmesi zorunlu olmaktadır. Hesaplamalarda ana ilke, rekreasyon sahasını meydana getiren kaynak değerlerinin korunmasını ve devamlılığını sağlayacak ve bu değerlere en az etki edecek ölçüde kullanıma açılmasıdır. Bir başka deyişle, sahanın taşıma kapasitesi paralelinde kullanımların yoğunluğunun hesaplanması şarttır. Ancak bu sayede, habitatlar ve biyosönozlar korunabilecek, rekreasyonel aktivitelerin uzun bir zaman periyodu içerisinde devam etmesi temin edilebilecektir. KAPASİTE HESAPLARI 1- Günübirlik Kullanım Alanlarındaki Kapasite Değerleri:
Piknik yapmaya uygun (yapılan analiz ve sentez sonucunda kullanma bölgesi olarak ayrılan alan ) bir hektarlık günübirlik kullanım alanının, genelde 250 kişiye veya bir piknik ünitesinin 5 kişiye hizmet verdiği kabul edilerek, bir hektarlık alana 50 piknik ünitesi hesap edilecektir. Ancak, doğal kaynakların özelliklerine göre hektara yoğunluğun, en az 150 kişiden en fazla 250 kişiye kadar değişen rakamlar arasından seçilebilir. a) Günübirlik kullanım birimleri: - Aile birimi (5 kişi) : 200-350 m2 kullanma alanı, - Grup birimi (20 kişi) : 800-1.400 m2 kullanma alanı, - Aile birimi (1 piknik ünitesi): 1 masa, - Grup birimi (grup piknik ünitesi): 4 masa, b) Toplu kullanım birimleri: - Spor tesisleri: 1 kişiye 1,5-2 m2 (Aile birimindeki 5 kişiden, 3 kişi için) - Çocuk oyun sahaları: 1 kişiye 1 m2 (Aile birimindeki 5 kişiden, 2 kişi için) - Otopark: Toplam aile birimi sayısının % 80 i için otomobil park yeri (eğer rekreasyon alanının 2-3 km. yakınında yerleşim merkezi var veya sahaya toplu ulaşım araçları ile ulaşım sağlanabilir ise, bu sayının da %80 i alınarak ) hesaplanacaktır. Otobüs park yeri yapılacak ise, her bir otobüs park yeri için, hesaplanan otomobil park yeri sayısından 8 adet düşülecektir. - Büfe: 4 hektara 1 adet,15-20 m2 kullanım alanı. (Her sahada olmayabilir.) - Kır gazinosu: Günübirlik kullanıcıların % 10 una hizmet verebilecek depo, hazırlama, pişirme ve servis mekanı.(her sahada olmayabilir.) - Su: Kişi başına 20-40 litre/gün (plaj kullanımı olan sahalarda kişi başına 80-100 litre/gün olarak alınır). - WC: İlk 400 kişiye kadar, her 100 kişi için 1 erkek kabin + 1 pisuar + 1 kadın kabin + birer lavabo, 400 kişiden sonra her 250 kişi için 1 erkek kabin + 1 pisuar + 1 kadın kabin + birer lavabo,( rahat yürüyüş mesafesi en fazla 150 m. mesafede ) - Çeşme: Sahanın kullanma özelliğine göre 6-8 aile birimine 1 musluk (tercihen 4 musluk bir arada), - Ocak:Sahanın kullanma durumu ve yöresel özelliğine göre toplu olarak en fazla 4 aile birimine 1 adet,
- Soyunma kabini: 50 kişiye 1 kabin (plaj kullanımı olan sahalarda), - Duş: 50 kişiye 1 duş (plaj kullanımı olan sahalarda), - Diğer sosyal amaçlı kullanım birimleri (Okuma salonları, kermes, ibadet yerleri vb...) 2- Organize Kamp Alanlarındaki Kapasite Değerleri: Günübirlik kullanım alanlarından farklı olarak, organize kamp alanlarında kişilerin gecelemeleri söz konusu olduğu için, çevreden fazla etkilenmeyecek bir alan büyüklüğünün seçilmesi yanında, toplu kullanım birimlerinin de belirli bir artışla ele alınması şarttır. a) Kamp kullanım birimleri: - Bir organize kamp birimi (1 aile, 4 veya 5 kişi) için 100 m2 kullanım sahası. - Kamp birimi (1 kamp ünitesi): 1 otopark (toplu veya çadır yanında), 1 çadır yeri, 1 masa, 1 çöp kutusu, 1 elektrik prizi, 1 ünite levhası, bariyerler (otopark çadır yanında ise). - Karavan kamp veya motorhom kamp birimi (1 karavan ünitesi): 1 otopark, 1 çadır veya tente yeri, 1 masa, 1 çöp kutusu, 1 elektrik prizi, 1 ünite levhası, bariyerler. b) Toplu kullanım birimleri: - Spor tesisleri: Kişi başına 2-4 m2 - Çocuk oyun sahaları: Kişi başına 2 m2 - Sıhhi tesisler: (Gece kullanımı da dikkate alınarak, kampçıların en fazla 90 m. de ulaşabilecekleri bir alana yerleştirilecektir.) WC: Her 6 üniteye, 1 erkek kabin + 1 pisuar + 1 kadın kabin + birer lavabo, Duş: Her 8 üniteye, 1 duş (devamlı sıcak su), Çamaşır yıkama yeri: Her 10 üniteye, 1 çamaşır yıkama yeri, 1 ütü yeri, Mutfak: Her 7 üniteye 1 hazırlama, 1 pişirme, 1 bulaşık yıkama yeri,
Kiralık buzdolabı: Ünite sayısının % 20 sine hizmet verebilecek kilitli buzdolapları, - Su: Kişi başına en az 100 litre/gün (plaj kullanımı olan sahalarda kişi başına en az 150 litre/gün). - Plaj kullanımı: Plaj kullanımı olan sahalarda; kıyı çizgisi ile 1.30 m. derinliğe kadar su içerisindeki bölüm "ıslak plaj", kıyı çizgisi ile bitki örtüsünün başladığı yer arasındaki bölüm ise "kuru plaj" olarak adlandırılmaktadır. Islak plajlar en az 9 m., en çok 60 m. genişliğinde olmalıdır. Kuru plajların genişliği ise en çok 30 m. olmalıdır. 30 m. den daha geniş kuru plaj alanlarında, 30 m. den sonraki bölüm ağaçlandırılacak alan olarak ayrılacaktır. İdeal plajlar, ıslak ve kuru plaj genişlikleri birbirine eşit olan plajlardır. Plaj kapasitesinin tayininde izlenecek yol şöyledir: Islak ve kuru plajların alanları harita üzerinden ölçülür. Alanı küçük olan hesaplamaya dahil edilir. Bulunan alan, kişi başına optimum plaj kullanım alanı olan 10 m2 ye bölünerek plaj kapasitesi tayin edilir. Kuru ve ıslak plajlarda, güneşleyen, oynayan, yüzen ve koşan kişilerin bu aktiviteleri sırasında hareketlerini engelleyecek veya tehlikeye sokacak olan kesici, batıcı, yaralayıcı ve zehirleyici materyal bulunmayacak, varsa bunlar sahadan uzaklaştırılacaktır. - Plaj birimleri: Güneşlenme şezlongu, plaj pergolası, güneşlenme salı, 1.30 m. derinliği gösteren işaret şamandıraları, 50 m. mesafe ile kıyıya yerleştirilmiş cankurtaran simitleri, iskele ve yardım sandalı, bot indirme rampası, soyunma kabinleri, duşlar.(bu tesislerden hangilerinin ve kaç adet yapılacağı sahanın kullanma özelliğine göre planlamacı tarafından tespit edilecektir.) 3- Kapasite Değerleri: Sabit Geceleme Tesisleri : " A " tipi mesire yerlerinde sabit geceleme üniteleri tesis edilebilir. Bu tesis üniteleri bungalovlar ve gece konaklama üniteleri olmak üzere iki şekilde yapılabilecektir. a) Bungalovlar:Dinlenme evleri olarak yapılacak bungalovlar, her biri 35-60 m2 toplam taban alanına sahip ve saçak seviyeleri h= 4.50 m. yi geçmemek üzere çatı arasına kullanım getirilebilecek şekilde yapılabilecektir. Her bir bungalovun, bir diğerinin manzarasını ve güneşini kesmeyecek bir düzende yerleştirilmesi yanında, mimari yapıların doğayla uyum içerisinde olmasına ve mümkün olduğu kadar bitki örtüsü içerisinde gizlenmesine dikkat edilecektir. b) Konaklama Üniteleri: h= 6,50 m ve iki katı aşmamak üzere geceleme tesisleri yapılabilecektir. Hizmet Tesisleri: Tüm sahada hizmetlerin yürütülmesi için gerekli tesislerle, ziyaretçilerin yaralanacağı tesisleri ihtiva eden bölge veya bölgelerdir. Bu tesisler sırasıyla; giriş-kontrol, idare binası (danışma, ilk yardım, kayıt kabul, yönetici odası, saha görevlileri odası, ankesörlü telefon, dahili anons vb.. hacimleri ihtiva eder.), depo-garaj-atölye binası, işçi pavyonu, memur ve bekçi evleri, alışveriş ünitesi ( bakkal, kasap, manav, hediyelik eşya ), kır gazinosu, büfe bu bölgedeki yapıları meydana getirir. Ayrıca bu tesislerin; hizmetin görülmesine yetecek minimum ölçülerde olması, yörenin peyzajı ile bütünleşen, doğayla uyum içerisinde olan, yörenin geleneksel mimari yapı tarzını yansıtan mimari objeler olması gereklidir. Tüm bu hizmet tesislerinde h=6,50 mt. yi geçmeyecektir.
Sahada yapılacak tüm yapılar, inşaat taban alanı (TAKS) % 6 dan fazla olmamak, inşaat toplam alanı ise (KAKS) % 12 den fazla olmamak üzere, inşa edilecektir. " A " Tipi Mesire Yerlerinde Bulunabilecek Tesisler: Müşterek Tesisler : - Giriş-kontrol-danışma - İdare binası ( danışma, kayıt kabul, emanet, ilk yardım, PTT, yönetici odası, koruma görevlileri odası, WC ) - İşçi pavyonu (yemek, yatak, mutfak hacimleri ile yangınla mücadele malzemelerinin konulacağı hacim.) - Depo, garaj, atölye - Yönetici ve bekçi evleri - Alışveriş ünitesi - Kır gazinosu veya kır kahvesi - Amfi tiyatro + disko ( wc ve duş hacmi ile birlikte ) - Toplu oturma yeri - Büfe - Müşterek otopark, misafir otoparkı - Manzara seyir terasları - Yaya gezinti yolları - İç ulaşım yolları - Ulaşım amaçlı teleferik hattı ( saha eğiminin %30 dan yüksek olması nedeniyle ulaşımı zor olan ve yol yapımı halinde doğal dokunun tahribine neden olunacak sahalarda) - Diğer sosyal amaçlı tesisler Günübirlik Kullanım Tesisleri: - Otopark - Sıhhi tesisler ( wc, duş, bulaşık yıkama yeri )
- Piknik üniteleri ( masa, ocak, çöp bidonu, çeşme ) - Büfe - Yağmur barınağı, kameriye - Çocuk oyun tesisleri - Spor sahaları - Serbest oyun alanları - Plaj tesisleri Organize Kamp Tesisleri: - Kamp üniteleri ( münferit otopark, çadır yeri, masa, ocak, çöp bidonu, elektrik kutusu, bariyer ) - Motorhom ve karavan üniteleri - Sıhhi tesis kompleksi ( a- wc, duş, lavabo, pisuar, makyaj yeri, ayak yıkama yerinden oluşan Banyo+WC binası, b- yemek pişirme, hazırlama, bulaşık yıkama, kiralık buzdolabı, çamaşır yıkama, ütü yerinden oluşan Mutfak + Çamaşırhane binası) - İkmal ve boşaltım tesisleri ( motorhom ve karavanlar için ) - Spor sahaları - Çocuk oyun tesisleri - Plaj tesisleri ( soyunma kabini, duş, güneşlenme şezlongu, plaj pergolası, güneşlenme salı, işaret şamandıraları, cankurtaran simitleri, iskele ve yardım sandalı, bot indirme rampası ) Sabit Geceleme Tesisleri: - Bungalovlar ( Dinlenme evleri bölgesinde ) ve - Saçak seviyelerinin tabii zeminden itibaren yüksekliği (h max = 6.50 m.) yi aşmayan geceleme üniteleri. " B " Tipi Mesire Yerlerinde bulunabilecek tesisler: - Giriş-kontrol - İdare binası ( danışma, ilk yardım, PTT, yönetici odası, koruma görevlileri odası, WC ) - Bekçi evi
- Depo, garaj, atölye - Otopark - Piknik üniteleri ( masa, ocak, çöp bidonu, çeşme ) - Alışveriş ünitesi - Kır gazinosu veya kır kahvesi - Amfi tiyatro + disko - Büfe - Sıhhi tesisler ( wc, duş, bulaşık yıkama yeri ) - Yağmur barınağı, kameriye - Manzara seyir terasları - Yaya gezinti yolları - Çocuk oyun tesisleri - Spor tesisleri - Serbest oyun alanları - Plaj tesisleri - Ulaşım amaçlı teleferik hattı ( saha eğiminin %30 dan yüksek olması nedeniyle ulaşımı zor olan ve yol yapımı halinde doğal dokunun tahribine neden olunacak sahalarda) GELİŞME PLANI YAPIMI Kullanım bölgeleri ve her bir bölge ile alt bölgelerin kapasiteleri tayin ve tespit edildikten sonra, gelişme planı hazırlanması için, ana sirkülasyon şemaları, ilişki diyagramlarının hazırlanmasına geçilir. Burada önemli olan, her bir kullanım bölge veya alt bölgesinin kendisiyle ilişkili veya direkt etkili bölümlerle tam bir uyum içerisinde olmasını sağlayacak en etkili fonksiyonların tespiti ve mekansal boyutta yerini almasının yöntem ve metodunun bulunmasıdır. İlişki diyagramları sadece birer şemadır. Ancak, tasarlanan her alternatif şemanın işlevsel açıdan olumlu ve olumsuz yönleri tartışılmalı ve en işlevsel olanının arazideki konumu ortaya çıkarılmalıdır. Plancı bu safhada arazi özellikleri ile ilişki şemalarının çakıştırılmasını çözümlemek durumundadır. Giriş noktası ve giriş-kontrol ünitesi: Ana yoldan kullanım alanına girişi temin eden giriş noktası, trafik problemi yaratmayacak, giriş ve çıkışlarda tam bir emniyet içerisinde karayoluna veya tali yola çıkışı temin edebilecek bir konumda olmalıdır. Ancak bu nokta, sahanın planlanmasında da sirkülasyon açısından bir sakınca yaratmamalıdır.
Giriş noktası, virajlarda ve viraj yakınında yer almamalıdır. 60 km. trafik hızına açılmış yollarda, viraj girişine veya çıkışına en az 150 m. mesafede konumlanmalıdır. Sahadan çıkan veya sahaya giriş yapan araç, yolun en az 150 m. ilerisini görebilmelidir. Trafik hızının daha üst sınırlara ulaştığı karayolları üzerindeki mesire yerlerinde Karayolları Genel Müdürlüğü nün belirlediği mesafelerde giriş noktası açılmalıdır. Girişten itibaren oto sirkülasyonu öncelikle giriş-kontrol noktasına ulaşacaktır. Giriş-kontrol ünitesinin yer aldığı bu bölümde, kullanım alanına giren ve çıkan araçların kontrolü, ücretlendirilmesi, çıkış kayıtlarının takibi tam olarak yapılabilmeli ve bu sırada her hangi bir trafik problemi ortaya çıkmayacak şekilde planlanacaktır. Giriş-kontrol adasının dizaynı, sahanın kullanım tipi, kapasitesi, araç sirkülasyonunun yoğunluğu ve ihtiyaçlara bağlı olarak değişiklikler içerir. Giriş adasından sonra oto sirkülasyonu, idare binasına ulaşacak (kamp alanlarında) veya bu yol rekreasyon alanına en kısa şekilde ulaşmayı temin ederken hizmet alanlarına girmeyi engelleyecek şekilde tanzim edilecektir. Oto yolu yapılırken gidiş- dönüş eğimi en fazla % 8 olacak, zor durumlarda kısa mesafede eğim % 12 ye kadar yükseltilebilecektir. Giriş veya kayıt noktasından sonra, kişiler öncelikle araçlarını emniyetli bir noktada bırakmak ve bu noktadan sonra bir başka trafik sirkülasyonu ile karşılaşmadan kullanma alanına ulaşmak isteyeceklerdir. O halde trafik sirkülasyonu, kullanma alanı arkasında konumlanmayacak, trafik sirkülasyonu hiçbir zaman kullanım alanlarını bölmeyecektir. Kullanım alanı; günübirlik-piknik alanı, organize kamp alanı, dinlenme evleri bölgesi veya plaj alanı olabilir. Önemli olan, aracın bırakıldığı noktadan itibaren normal yürüyüş mesafesi olan en fazla 150 m. içerisinde kullanım alanına ulaşabilmektir. Araç terk edildikten sonra, her türlü hizmet tesislerine ulaşmada da trafik yolları kesilmeyecek, bu safhada alışveriş merkezleri, PTT noktaları, plaj alanı, servis mekanları yaya olarak kolayca ulaşılabilir konumda olacaktır. Araçların terk edildiği yerler (otoparklar) çok büyük boyutta ve tek bir yerde tanzim edilmeyecek, mümkün olduğu kadar kullanım alanı gerisinde ve yürüyüş mesafesi dikkate alınarak sahaya dağıtılacaktır. Bu takdirde kullanım alanındaki küçük düzlüklerin de otopark olarak düzenlenebilmesi imkanı olacaktır. Zira otoparklar, arazi eğimlerinin % 0-5 arasında olduğu yerlerde düzenlenebilmektedir. Bu eğim gurubu dışında ise arazide büyük hafriyatların yapılması gerekmektedir. Otoparklarda araçlarını bırakan ziyaretçiler, hiçbir zaman kullanım alanına ulaşmak için bir oto yolunu geçmemelidir. Tek yönlü yollarda, yolun gerekli yerlerine araçların geriye dönüşünü temin edecek çözümler getirilmelidir. Bu tip yol kenarı otoparklar, kullanım yoğunluğunun daha fazla olduğu alanlarda kullanılacaktır. Otobüs otoparkları, otobüslerin dönüş yarıçaplarının ve boyutlarının büyük olması nedeni ile oldukça büyük alanlarda çözümler istemektedir. Bu otoparklar küçük vasıta otoparklarının dışında ve mümkün ise giriş noktasına en yakın bölümde planlanacaktır. Karavan ve motorhom'ların kendi içerisinde yer alan septik tankların zaman zaman boşaltılmaları gerekmektedir. Bu iş için, koku, pislik ve görüntü açısından kamp alanını etkilemeyecek bir noktada,
toplu olarak tesis edilecek ve araçlarla rahatça girilip çıkılabilecek bir noktada, pis su boşaltım ve temiz su dolum tesisi yapılması zorunludur. Oto yollarının planlamasında, arazinin topoğrafik yapısına uyan, kazı ve dolgu oranları en az olan, ağaç kesimine ve bitki örtüsünün tahribine neden olmayan, kullanım alanlarını bölmeyen güzergahlar seçilecektir. Oto yollarının dizaynında, sert ve ani virajlardan kaçınılmalı ve virajlarda yolun devamını göstermeyen engeller planlama ve uygulama sırasında ortadan kaldırılacaktır. Oto yollarının açımında düz ve monoton güzergahlar yerine, arazi yapısına uyan güzergahlar planlanacaktır. Yaya yollarının planlanmasında da aynı esaslar çerçevesinde hareket edilecek, rekreasyon sahasının kaynaklarına ve ilgi noktalarına ulaşımı temin eden, tanıtım, rekreasyon, spor, koruma ve idare amaçlarına hizmet eden güzergahlar dikkate alınacaktır. Yaya yolları planlanırken hiç bir şekilde bir hizmet tesisine (WC, büfe, kır gazinosu, çeşme vb.) direkt olarak yönlendirilmeyecek, yürüyüş esnasında ani ve kısa mesafede iniş ve çıkışlar yaptırılmayacaktır. Planlama sahasında üç çeşit yol bulunması esastır; Çift yönlü otoyolları, tek yönlü otoyolları ve patikalar. Çift yönlü otoyolları 5m. genişliğinde, tek yönlü otoyolları 3m. genişliğinde ( kamp ve karavan lup yollarının dönüşleri 4m. genişliğinde) olacaktır. Patikalar 1.30m. genişliğinde olup saha içi sirkülasyonu sağlamak, kampçıların tesislere ve ünitelere ulaşımını sağlamak, saha içindeki gezintilere olanak tanımak amacındadır. Çift yönlü yollar ve kamp-karavan lup yolları stabilize olacak ancak çift yönlü yollarda gerektiğinde tozlanmayı engellemek amacıyla taş kaplama yapılabilecektir. Patikalar yine stabilize malzeme kaplanacaktır. Enerji nakil hatları, telefon hatları ve dahili anons sistemlerinin yeraltından geçirilmesi esastır. Aydınlatma sisteminde, direklerle yukarıdan aydınlatma yerine, mümkün olduğunca tabii elemanlar kullanılarak yerden aydınlatma sistemi kurulacaktır. Mümkün olan yerlerde kendi enerjisini karşılayacak sistemler (güneş, rüzgar, hidroelektrik vb...) kullanılabilecektir. Alanda yoğun kullanım bölümlerinde etki alanı ve gücü yüksek paratoner konacak, yıldırım düşmesine karşı ziyaretçiler uyarılacaktır. Çocuk oyun alanları; yamaçlar, otoyolları, dere kenarları gibi tehlikeli bölgelerden uzakta, gürültülerinin sahayı kullananları etkilemeyeceği bir yerde ve tuvaletlere mümkün olduğu kadar yakın olarak yerleştirilecektir. Bu alanların içerisinde ve yakın çevresinde batıcı, yakıcı ve zehirleyici bitki türlerinin olmaması ve çok yakınında da çeşme ve su yüzeylerinin bulunmaması gereklidir. Spor sahaları, kampçıların veya piknikçilerin gürültüden rahatsız olmayacağı alanlarda konumlanacaktır. Basketbol, voleybol, mini futbol, tenis sahaları, doğu-batı istikameti yerine kuzeygüney istikametinde ve tercihen bu hattan biraz kaydırılmış olarak yerleştirilecektir. Düzenlenmemiş açık alanlara da spor amacıyla yer verilecek, spor sahaları eğimin çok az olduğu alanlarda düzenlenecektir.
Tuvaletler, kullanım alanları kenarlarında,en fazla yürüyüş mesafesi dikkate alınarak ve hakim rüzgar istikameti göz önünde tutularak yerleştirilecektir. Toplu oturma mekanları, amfi tiyatro, disko, kır gazinosu gibi tesislerin yer seçiminde: arazi özellikleri, servis kolaylıkları, oto yolları ile ulaşılabilirlik, gürültünün sahayı ve kullanıcıları etkilememesi, patika yolları ile ulaşım imkanları, bitki örtüsü ile gizleme, mevcut ağaç boyları dikkate alınacaktır. İdari hizmet tesisleri ( depo, garaj, atölye, işçi pavyonu, memur evleri vb.. ) mümkün olduğunca toplu olarak ve kullanımı etkilemeyecek, kullanım ile kaynaklar arasında bulunmayacak bir alanda konumlandırılacaktır. Plaj alanlarında, kullanıcıların her türlü emniyeti planlamada göz önünde tutulacak, gerekli yapı ve tesisler planla dikte edilecektir. Hesaplanan plaj kapasitesine uygun plaj üniteleri, plaj alanı özelliklerine göre yerleştirilecek, ancak, akıntı yönü, dalga yükseklikleri planlamada dikkate alınacaktır. Alanda mevcut yapı ve tesislerden işlevini yitirmiş olanlar ile onarılarak yeniden kullanılması ekonomik olmayanların bulunması durumunda yıkılarak yenilenmesi hususu planda yer alacaktır. FİZİKİ PLAN YAPIMI : Planın yapılması için gerekli olan: -Eğim analizleri, -Bitki örtüsü analizleri, -İklim analizleri, -Diğer analizler, -Kullanıma uygun alanların belirlenmesi, -Kullanım kapasitelerinin belirlenmesi, -Belirlenen kapasiteye göre alt ve üst yapı tesislerinin (Yol, otopark, patika, çeşme, depo, girişkontrol, tel ihata, WC, kafeterya, spor tesisleri, çocuk oyun alanları ) kapasitelerinin belirlenmesi işlemlerinden sonra; 1. Alan kullanım planı yapılacaktır (100 Ha.dan büyük alanlarda). - Kullanımların birbirleri ile ilişkisini gösteren ve en fonksiyonel çözümde kullanım ilişkilerini açıklayan ilişki diyagramı hazırlanacaktır. - Sahanın hangi bölümünün hangi amaçlarla kullanılacağına dair leke planı ( 100 hektardan büyük sahalarda), ilişki diyagramı çerçevesinde hazırlanacaktır. 2. Belirlenen kapasitelere göre, her bir kullanım alanı için ve genelde tüm saha için 1/1000 ölçekli plan eskizi hazırlanacaktır. 3. Plan, minimum 75 gr. aydınger veya astrolon altlıklar üzerine rapido ile çizilecektir.
4. Çizimler şeffaf ozalit paftalara çini mürekkebi ile çizilecek olup, çizimde kullanılacak her bir pafta boyutu, 1/1000 ölçekli pafta boyutlarıdır. 5. Çizim esasları; Konu Rapido ucu Açıklama Boyama Rengı Planlama sahası adı 0.6-0.8 0.6-0.8 mm. lik dekoratif şablon Siyah İşaretler Başlığı 0.4 5 mm.lik yazı şablonu Siyah İşaretler (Lejant) 0.2-0.6 1-Şekiller 0.2 rapido ile çizilen 1.5x3.0 cm. Boyutundaki kutular içerisine çizilecektir 2-Şekil kutular: aralarındaki düşey mesafe0.5 cm. Yatay mesafe ise 7 mm. Mesafeden başlayacak ve 3 mm. lik yazı şablonu ile 0.3 rapido kullanılarak yazılacaktır. Konular bölümünde açıklanan renklerde Otoyolları,otoparklar 0.2-0.4 Pistole ve cetvel ile çizilecektir (Dış hatlar 0,4 İç hatlar 0,2) Sarı Patika yollar 0.2 Serbest el çizimi Açık kahverengi Çeşme, bulaşık yıkama yeri, su deposu 0.3 Ölçekli olarak ve şablon ile çizilecektir Çeşme,Su deposu Mavi, Bulaşık yıkama yeri Mavi+Pembe Bank, pergole oturma grubu, köprü gibi ahşap yapılar 0.2-0.6 Ölçekli olarak ve şablon ile çizilecektir (Dış hatlar 0,6 iç hatlar 0,2) Kahverengi Binalar 0.2-0.6 Ölçekli olarak ve şablon olarak (Dış hatlar 0,6 iç hatlar 0,2) Resmi yapılar gri, Gazino Büfe gibi 0.2-0.6 ticari yapılar turuncu, WC,STK gibi pis su yapıları mavi +pembe Bitki örtüsü 0.2 Ağaçlar: 6 mm daire şablonu ile Çalılar: serbest el ile Çim alanlar: 0.3 mm. Rapido ile noktalama Yeşil Çocuk oyun sahası ve spor tesıslerı 0.2 Ölçekli çizim Açık yeşil Plan Onay Sınırı 0.2 5 mm daire şablonu ile üçlü gruplar halinde.(daireler arası 3 mm., gruplar arası 1.5 cm.) Kırmızı Çevre İhatası 0.2 Çizgi üzerinde 1 cm. Ara ile 2 mm. Boyutunda x işareti Siyah Korunacak yapı ve tesisler 0.2 Hali hazır harita üzerinde göründüğü şekilde korunacak. Ancak içi 45 lik açı ile taranacaktır. Sınırlayıcı İhatalar 0.2 Serbest gösterim Kaldırılacak veya Iptal edilen tesisler 0.3-0 6 Kesik çizgiler; çizgi uzunluğu 2 mm aralarında 1 mm. lik boşluk Siyah
6. Sahanın adı, kullanım tipi ve ölçeği min. 8 mm. boyutundaki yazı şablonları ile boşluğu en fazla olan paftanın uygun bir yerine yazılacaktır. İşaretler bölümü, saha adının altında yer alacak ve gösterim+açıklama olmak üzere iki bölümünden oluşacaktır. Gösterimler 1.5x3 cm. boyutlarındaki kutular içerisine çizilecektir. Açıklamalar ise kutulardan sonra 7 mm. boşluk bırakılarak 0.3 rapido ile yazılacaktır. 7. Onay sayfası: Plan raporunun sonuna bir tam sayfa halinde yerleştirilecektir. Bu sayfada: alanın adı (sayfa üstüne), düzenleyenin adı-soyadı-unvanı-oda sıcıl no- tarih-imzası (sayfa üst sağ kenarına, alan adının altına), " Bu Plan...Pafta ve... sayfadan oluşmakta olup, arazi özelliklerine, Şartname ve Sözleşme Hükümlerine Uygundur," yazısının altına, yan yana yazılmak kaydıyla; MP Mühendisinin adısoyadı-unvanı-tarih-imzası, MP Şube Müdürünün adı-soyadı-unvanı-tarih-imzası ve bunların altına "UYGUNDUR" yazısı yazılarak İl Müdürünün adı- soyadı-unvanı-tarih-imzası, bu imzaların altına "Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Mesire Yerleri Planlama Kriter Ve ilkelerine Uygundur." yazılarak, altına KONTROL yazılacak ve bu yazının altına Planlama Şube Müdürünün adı- soyadıunvan.-tarih-imzası, "ONAY" yazısının altına da Daire Başkanının adı-soyadı- tarih-imzası yer alacaktır. PLAN RAPORUNUN HAZIRLANMASI Plan raporları, gelişme planları yapımındaki iki plandan biridir. Diğer plan olan fiziki planların açıklama kısımlarıdır. Plan yapımında alan hakkında genel bilgiler, ilk etapta elde edilen veriler, alanla ilgili kararlar, alanın kullanım kapasitesi, varolan ve öngörülen yapı ve tesislerin kullanım amaçları, plan ve kullanım kararları Plan Raporunda açıklanır. Ayrıca aplikasyon sırasında dikkat edilecek özel hususlar ve uygulama etapları da plan raporunda belirtilir. (Plan raporlarının hazırlanmasında uyulacak dispozisyon örneği EK-1 de verilmiştir). Plan raporunun kapağında Bakanlığın antedi planı yapılan sahanın adı ve planın yapıldığı ay ve yıl yer alacaktır (Ek-2). İç kapakta ise mesire yerinin adı, planı yapan ya da yapan planlama ekibinde yer alanların ad ve ünvanları, sayfanın sağ alt köşesinde de ONAY ibaresinin altında Mesire Yerleri Daire Başkanı ünvanı yer alacaktır(ek-3). Plan raporu da Gelişme Planının bir parçası olduğundan mutlaka fiziki planla birlikte Bakanlık Makamının Olur unu takiben Daire Başkanlığınca onaylanacak ve uygulamaya aktarılacaktır. Özel şirketlerce yapılan Gelişme Planlarının Onay Sayfası ve Kapak örneği Ek-4 te gösterildiği şekilde olacaktır. REHABİLİTASYON PLANLARI Mesire yerlerinin yoğun kullanımından dolayı zamanla sahada kompaktlaşma oluşmaktadır. Bu durumda sahada toprak yüzeyinin sertleşmesi sonucu yeterince havalandırma sağlanmadığından ağaçların tepesinden başlayan kurumalar ağacın tümden kurumasına yol açacaktır. Yine toprak yüzeyinin sertleşmesi ile yüzeysel akışa geçen yağmur sularından faydalanamayan ağaçlar, su ihtiyaçlarını karşılayamadıklarından kurumalarına neden olacaktır.
Ayrıca idare müddetini doldurmak üzere olan meşçerelerde ormanın devamlılığını sağlamak için rehabilitasyon planlarına ihtiyaç vardır. Bu olumsuzlukların önüne geçilmesi için; 1- Kompaktlaşma olan alanların bir plan dahilinde dönüşümlü olarak dinlendirilmeleri, 2- İdare müddetinin sonuna yaklaşmış meşçerelerde rekreatif ihtiyaçlara cevap verebilecek şekilde yeniden orman tesis etmek veya yaşlanan fertlerin çıkartılarak yerine yeni gençliklerin dikilmesi suretiyle bir plan dahilinde bu alanlar toplumun ihtiyacına sunulacaktır. APLİKASYON 1. Ormanlık alanların sürdürülebilirliğinin sağlanması için gerekli tedbirler alınacaktır. 2. Planın aplikasyonu sırasında, varolan orman dokusu ve bitki örtüsünün tahribine yol açılmayacak; aplikasyon sırasında her türlü tesis inşaatı, patika ve yollar dokuya zarar verilmeyecek şekilde açılacaktır. 3.Aplikasyon sırasında mümkün olduğunca ağaç kesilmeyecektir. Planlama esnasında ağaç rölüveli haritaların kullanımı aplikasyon sırasında tesis ve yapıların bulundukları yerlerde ağaçlara rast gelinmesini engelleyecek ve aplikasyon sırasında karşılaşılacak bu türlü güçlükleri engelleyecektir. 4. Koruma-kullanma dengesinin sağlanabilmesi için planlanan alan kullanım kapasiteleri aşılmamalıdır. 5. Planda öngörülen tesislerin atık suları için Lağım Mecrası İnşaatı Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik bölümlerine uygun fosseptikler yapılacaktır. 6. Plan uygulamalarının doğal peyzajdaki bozulmalarını gidermek üzere bu alanlarda peyzaj restorasyonu ilkeleri doğrultusunda çalışmalar yapılacaktır. 7. Yangınlara karşı, başta su ile mücadele olmak üzere gerekli her türlü önlem alınacaktır. 8. Koruma kararlarının uygulanabilmesi için, mahalli halkın bilgilendirilmesi ve bilinçlendirilmesine yönelik çalışmalar yapılacaktır. 9. Saha kaynaklarını ve çevreyi tanıtacak, kullanımları yönlendirecek etkili bir tanıtım programı hazırlanacaktır. 3. Bölüm Ekleri için lütfen linkleri Tıklayınız : EK 1, EK 2, EK 3, EK 4 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM BAKIM ve ONARIM ESASLARI
1.SİLVİKÜLTÜREL BAKIM Silvikültürel Bakımda amaç, ormanı gençleştirmeye götürmek değildir. Dolayısıyla böcek tasallutu, rüzgar veya kar kırık ve devrikleri ile yol güzergahından çıkarılması gereken ağaçların alınması dışında herhangi bir silvikültürel müdahale olmayacaktır. 2. REKREASYONEL BAKIM ESASLARI Rekreasyonel Bakım Çalışmaları : Halkın dinlenme ve eğlenmesine yönelik, mahalli düzeyde peyzaj özellikleri ve açık hava rekreasyonu potansiyeline sahip, toprak özellikleri, bitki örtüsü, anakaya özellikleri bakımından rekreasyona uygun olan orman rejimine tabi, 6831 Sayılı Orman Kanunun 25. maddesine göre Mesire Yeri olarak ayrılmış sahalarda uygulanacak bakım çalışmalarıdır. Burada önemli olan sahanın aktivitelerin gerçekleşmesine olanak tanıyan sıklık ya da seyreklikte olmasıdır. Yani meşcere içinde hareket yeteneği, sportif etkinliklerin kolaylıkla yapılabilmesi, çadır kurulacak alanların varolması gibi... Meşcere, tip olarak uygun ama sıklık fazla olabilir. Alt tabakada hareketi engelleyen gençlikler bulunabilir. Ya da sahanın bazı kısımları uygun boy, çap ve sıklıkta olmasının yanında bir kısmında ise gençlik çağını tamamlamamış ya da henüz sırıklık çağında olan kısımlar bulunabilir. Sahanın ayrılmasında alan bütünlüğünü sağlamak, çevreden gelebilecek herhangi bir zararlı etkiyi engellemek amacıyla gençliğin bulunduğu, sıklığın bulunduğu ormanlık alanlar da sahaya dahil edilmiş olabilir. Bu meşcerelerde rekreatif hizmetlere imkan sağlamak üzere rekreasyonel bakım çalışmaları yapılabilir. Rekreasyonel Bakımlarda Amaç : - Rekreasyonel aktiviteye olanak sağlayacak meşcereleri düzenlemek. - Meşcere altında hareket yeteneği verecek seyreklikler yaratmak - Meşcerenin devamlılığını sağlamak - Rekreasyonel aktivitede bulunanların zarar görmesini engellemek - Kapalılığı uygun duruma getirerek meşcere altında yatay ve dikey hava sirkülasyonunu sağlamak - Peyzaj restorasyonu sağlamak Amaca Uygun Bakım Esasları 1. sıklığın yoğun olduğu sahalarda, 2. b çağındaki meşcerelerde,
3. c ve d çağındaki meşcerelerin altında rekreasyonel hareketliliği engelleyen b çağındaki bireylerin olduğu alanlarda, 4. Aktiviteye katılanlara olumsuz etki yapabilecek nitelikte bireylerin olduğu alanlarda, 5. Meşcere altı hava sirkülasyonunu engelleyecek kadar kapalı ve meşcerenin sık olduğu alanlarda uygulanacaktır. 6. Kapalılık devamlı olarak kırılmayacaktır. 7. Ağaçların biyolojik istekleri göz önünde bulundurulacaktır. 8. Doğanın yeniden yaratılması ya da yeni meşcereler kurmak değil doğal meşcerenin devamlılığı esas alınacaktır. 9. Mesire yerlerinin rekreasyonel aktivite amaçlarının yanı sıra ziyaretçilere doğayla bütünleşme olanağı sağladığı unutulmayacak ve ormanın doğal sürecini görme, sergileme olanakları göz ardı edilmeyecektir. 10. Görsel peyzajı bozacak hiçbir müdahale yapılmayacaktır. 11. Tepe gelişmesi normal ya da anormal olan tepe kapalılığına dahil olan tüm bireylere kesinlikle hiçbir müdahale yapılamayacaktır. 12. Azman, kusurlu gövde yapısı olanlar, yatık ancak yaşam kabiliyetinde olan bireyler görsel peyzajda önem arz ettiğinden kesinlikle alınmayacaktır. 13. Geri kalmış ve ezilmiş gövdelerin yaşam kabiliyeti devam ettiğinden toprak koruma özellikleri göz ardı edilmeden bu nitelikteki bireylerden yalnızca aktiviteye engel teşkil edilenleri alınabilecektir. 14. Ölmüş ya da ölmekte olan bireylerin toprak koruma üzerinde etkisi olmasa da ormanın doğal sürecini ziyaretçilere gösterme açısından büyük değeri olduğundan sahada mutlaka örnekleri bırakılacaktır. 15. Meşcere ve çevredeki tüm ormanları tehdit edici nitelikte ve bilimsel olarak bu tehditin tespit edildiği hallerde, hastalıklı bireyler çıkarılabilecektir. Hastalıklı bireylerin alınmasında (özellikle Kabuk böceği zararlarında) zarar gören birey sahadan süratle uzaklaştırılacak, saha içinde kesinlikle kabuk soyulmayacaktır. 16. Karışık meşcerelerde karışım devamlılığı sağlanacaktır. Rekreasyonel Bakım Uygulama Planlarının ve Raporlarının Hazırlanması : Rekreasyonel bakım çalışması yapılacak sahanın raporu (Ek-1), ilgili milli park mühendisliğinin talebi üzerine, ilgili orman işletme şefi ile birlikte hazırlanacak; ilgili şube müdürü ve orman işletme müdürünün tetkiki, il müdürü ve orman bölge müdürü nün uygun görüşü ile Genel Müdürlüğe onay için gönderilecektir. A-Çalışma Sahalarının Tanıtım ve Dökümü
Bu bölümde tablo1 de belirtilen ve sahanın amenajman planındaki durumu ile aktüel durumunu anlatan bilgiler yer alacaktır. Sahanın Geçmişteki Durumu Sahanın geçmişteki durumu-oluşumu, yapılan bakım çalışmaları, suni yolla mı yoksa doğal olarak mı oluştuğu, Mesire Yeri olarak tesis edildiğindeki durumu hakkında bilgiler verilecektir. Sahanın Bugünkü Durumu Bakım yapılacak sahanın mesire yeri olarak kullanıldığı aktüel durumunun yanı sıra orman dokusunun aktüeldeki durumu, ağaçların ile meşcerenin yaşı, boyu itibariyle çağı bu maddede belirtilecektir. Gelişme Planı Kararları Mesire Yerinin Gelişme Planı yapılmışsa bu planda öngörülen bakım tedbirler var mıdır, planda öngörülen sahada mı bakım yapılacaktır, değilse gerekçeleri, plan yapıldığı yıl itibariyle bakım çalışması öngörmemişse şu an bakım yapılması gerekçeleri bu bölümde belirtilecektir. Eğer sahanın gelişme planı yoksa ve bakım çalışmaları kaçınılmazsa yine bu bölümde açıklanacaktır. B-Öngörülen Bakım Müdahaleleri Bu bölümde, yapılacak çalışmanın özellikleri belirtilecektir. Bu çalışmaların temel amacı, sahanın rekreasyon aktivitelerine uygun duruma getirilmesi ve meşcere devamlılığının sağlanmasıdır. Sahada bakım çalışmalarına başlanmadan önce Gelişme Planına uygun olarak kullanılan alan ile rekreasyonel bakıma tabii tutulacak alan ayrılacak, eğer tüm sahada bakım yapılacak ise gelişme planında öngörülen kararlar araziye aplike edilecek ve çalışmalar buna göre yönlendirilecektir. Rekreasyonel Bakım Çalışmaları Yapılacak çalışma sık meşcerede ve rekreasyon amaçlı ise bu başlık altında belirtilecektir. Böcek ve Mantar Arızı Sahada böcek ve mantar tasallutu var ise ve meşcere ve civar ormanlar için tehlike arz edecek düzeyde ise burada belirtilecektir. Ancak burada belirtilen gerekçe böcek ve mantar mücadelesi için tek başına yeter gerekçe değildir. Üniversitelerin ilgili bilim dalları ya da bakanlığın araştırma kurumları tarafından yapılan bilimsel inceleme raporu rekreasyonel bakım planı ve olağanüstü hasılat etası raporuna eklenecektir.yapılan çalışma ve rapordan bu başlık altında söz edilecektir. Olağanüstü Hasılat Yapılacak olan rekreasyonel bakımdan ayrı olarak eğer sahada olağanüstü hasılat var ise bu bölümde belirtilerek, ayrıca Olağanüstü Hasılat Etası Raporu düzenlenecektir. Onay