BİLİMSEL HAZIRLIK DERSLERİ Bölümümüz tarafından bilimsel hazırlık dersleri alması uygun görülen öğrencilerin toplamda 18 krediyi geçmemek koşuluyla alacağı dersler danışmanları tarafından belirlenecektir. Danışman, bu dersleri, öğrencinin lisans eğitiminde aldığı dersleri göz önünde bulundurarak, aşağıdaki derslerden seçecektir. BİLİMSEL HAZIRLIK DERSLERİ LİSTESİ 1. Yarıyıl (Güz Dönemi) 2. Yarıyıl (Bahar Dönemi) Dersin Adı T U K Dersin Adı T U K SOS 101 Sosyolojiye Giriş I 3 0 3 SOS 102 Sosyolojiye Giriş II 3 0 3 SOS 120 Türk Sosyolojisine Giriş 3 0 3 SOS 208 Kent Sosyolojisi 3 0 3 SOS 207 Kır Sosyolojisi 3 0 3 SOS 214 Araştırma Yöntemlerine Giriş 3 0 3 SOS 221 Sağlık Sosyolojisi 3 0 3 SOS 302 Toplumsal Değişim ve Dönüşüm Sosyolojisi 3 0 3 SOS 301 Toplumsal Sınıflar ve Tabakalaşma 3 0 3 SOS 306 Sosyoloji Tarihi II 3 0 3 SOS 305 Sosyoloji Tarihi I 3 0 3 SOS 318 Din Sosyolojisi 3 0 3 SOS 333 Türkiye nin Toplumsal Yapısı 3 0 3 SOS 338 Bilim Tarihi 3 0 3 SOS 317 Aile ve Akrabalık Sosyolojisi 3 0 3 SOS 402 Türkiye Üzerine Sosyolojik ve Antropolojik Araştırmalar SOS 401 Türkiye de Modernleşme 3 0 3 SOS 444 Türkiye de Güncel Toplumsal Tartışmalar 3 0 3 3 0 3 DERS İÇERİKLERİ GÜZ DÖNEMİ SOS 101 Sosyolojiye Giriş I (3 0 3) Sosyolojinin temel ilkelerine, kuramlarına ve kavramlarına; temel toplumsal süreçlere, yapılara ve modellere; birey toplum ilişkisinin temel özelliklerine; bireyin toplumsallaşma sürecine ve bu süreçte etkili toplumsal aile, eğitim gibi kurumlara ve cinsiyet, cinsellik, beden gibi olgulara giriş niteliğindedir. Belirtilen bu konular dünyadan ve Türkiye den verilecek olan örnek olgular çerçevesinde işlenir.
SOS 207 - Kır Sosyolojisi (3 0 3) Bu derste kırsal toplumsal yapı, köy topluluklarında sosyal ilişkilerin değişimi, piyasa ekonomisinde köylüler ve kalkınma, tarımsal üretim türleri, iş gücü kullanım biçimleri, tarımın modernleşmesi ve devlet politikaları, köylülüğün dünya ekonomisiyle ilişkileri konu edilecektir. SOS 203 Sosyal Antropolojiye Giriş (3 0 3) Bu ders bağlamında kültür kavramının anlamı, evrimi, ilk ve çağdaş toplumlarda farklı görünümleri; ilk ve çağdaş toplulukların dil, din, aile, akrabalık ve gelenekler aracılığıyla/içinde oluşturdukları kültürel organizasyonlar; doğanın kültürel açıdan, simgesel ve çeşitli göstergelerle anlamlandırılması; antropolojik kültür kuramları; çağdaş toplumlarda kültürün (post)modern biçimleri ve çeşitli kültür(el) temsiller incelenecektir. SOS 301 Toplumsal Sınıflar ve Tabakalaşma (3 0 3) Bu ders bağlamında, toplumsal konumla bağlantılı olarak eşitsizlik, tabakalaşma ve toplumsal hareketlilik; toplumsal eşitsizliğin türü ve boyutları; sosyal tabakalaşma kuramları; geleneksel tabakalaşma-kölelik, zümre ve kastlar; modern kapitalist toplumlarda sosyal sınıflar, statü ve iktidar seçkinleri; üretim ve tüketim açısından tabakalaşma; toplumsal sınıflar arasındaki ilişkiler; birey, grup ve kitle açısından toplumsal hareketliliğin çeşitli görünüm ve mekanizmaları tartışılacaktır. SOS 305 Sosyoloji Tarihi I (3 0 3) Bu dersin genel amacı sosyolojik tahayyülün ortaya çıkması sürecini sorgulamaktır. Buna göre, Avrupa'daki Rönesans döneminden içinde bulunduğumuz postmodern döneme uzanan bu uzun tarihsel süreç, Vico, Montesquieu, S. Simon, Comte, Durkheim, Marx, Weber, Simmel, Parsons, Mead, Cooley, Habermas, Foucault, ve Derrida gibi, önde gelen sosyal çalışma ve teorilere imza atan farklı düşünürlere göndermelerle ele alınacaktır. SOS 401 Türkiye de Modernleşme (3 0 3) Bu ders çerçevesinde Osmanlı İmparatorluğu nun son dönemlerinde başlayan modernleşme hareketlerine, ulus-devletin kuruluşu sürecine ve Cumhuriyet sonrası yaşanan toplumsal dönüşümlere odaklanılacaktır. Bu bağlamda devlet ve millet inşası, modernleşme sürecinde ortaya çıkan yeni ekonomik ve siyasal yapılar ve çelişkileri, vatandaşlık kavramının gelişimi, siyasal yaşamda çok partili sistemin yapılanması süreci ve demokratikleşme sorunu, kadının değişen toplumsal statüsü ve aile kurumunun modernleşmesi ve kültürel alanda yaşanan diğer dönüşümler ve hareketler incelenecektir. BAHAR DÖNEMİ SOS 102 Sosyolojiye Giriş II (3 0 3) Sosyolojinin temel ilkelerine, kuramlarına ve kavramlarına; temel toplumsal süreçlere, yapılara ve modellere; birey toplum ilişkisinin temel özelliklerine; bireyin toplumsallaşma sürecine ve bu süreçte etkili toplumsal aile, eğitim gibi kurumlara ve cinsiyet, cinsellik, beden gibi olgulara giriş niteliğindedir. Belirtilen bu konular dünyadan ve Türkiye den verilecek olan örnek olgular çerçevesinde işlenir.
SOS 208 Kent Sosyolojisi (3 0 3) Bu ders şehirlerin farklı sosyo-kültürel ve tarihsel yapılardaki rollerini inceler ve özelliklede çağdaş şehirleşmenin dinamiklerine odaklanır. Ayrıca ders kapsamında yerleşim dinamikleri, hane halkı yaşam stratejileri, küresel yapılanmaya karşı tepkiler gibi konulara yoğunlaşılacaktır. SOS 214 Araştırma Yöntemlerine Giriş (3 0 3) Sosyal bilimlerde kullanılan araştırma yöntemlerine ve tekniklerine giriş niteliğindedir. Sosyal bilimler alanında bilimsel araştırma modelleri, evreleri, bu süreçte karşılaşılan zorluklar ve bu tür çalışmaların dayandığı temel mantık tartışılır. SOS 302 Toplumsal Değişim ve Dönüşüm Sosyolojisi (3 0 3) Modern endüstriyel-kentsel toplumlara geçiş sürecine odaklanan bu ders çerçevesinde, öncelikle dönüşüm ve devrim kavramları tartışılacaktır. Bu bağlamda farklı yaklaşımlar incelenecek ve farklı ülkelerden örnekler araştırılacaktır. Dönüşümün mikro ölçekte nasıl işlediğini ve güncel dönüşüm dinamiklerini anlamak üzere, geç kapitalizm döneminde ortaya çıkan yeni ekonomik, kültürel ve politik eğilimler irdelenecektir. SOS 306 Sosyoloji Tarihi II (3 0 3) Bu dersin genel amacı sosyolojik tahayyülün ortaya çıkması sürecini sorgulamaktır. Buna göre, Avrupa'daki Rönesans döneminden içinde bulunduğumuz postmodern döneme uzanan bu uzun tarihsel süreç, Vico, Montesquieu, S. Simon, Comte, Durkheim, Marx, Weber, Simmel, Parsons, Mead, Cooley, Habermas, Foucault, ve Derrida gibi, önde gelen sosyal çalışma ve teorilere imza atan farklı düşünürlere göndermelerle ele alınacaktır. SOS 402 - Türkiye Üzerine Sosyolojik ve Antropolojik Araştırmalar (3 0 3) Bu derste, 19.yy dan günümüze yerli ve yabancı sosyal bilim insanlarınca Türkiye nin toplumsal yapısını ve çeşitli kültür örüntülerini belirlemeye yönelik olarak yürütülmüş bilimsel nitelikli çeşitli araştırma ve çalışmalar analiz edilecektir.
ABANT İZZET BAYSAL ÜNİVERSİTESİ SOSYOLOJİ ABD YÜKSEK LİSANS PROGRAMI 1. YIL 1. Yarıyıl (Güz Dönemi) 2. Yarıyıl (Bahar Dönemi) Dersin Adı Tür T U K Dersin Adı Tür T U K SOS 501 Klasik Sosyoloji Teorileri Zorunlu 3 0 3 SOS 502 Çağdaş Sosyoloji Teorileri Zorunlu 3 0 3 SOS 503 Araştırma Teknikleri I Zorunlu 3 0 3 SOS 504 Araştırma Teknikleri II Zorunlu 3 0 3 SOS 506 Yüksek Lisans Semineri Zorunlu 0 3 0 Seçmeli 3 Seçmeli 3 Seçmeli 3 Seçmeli 3 Kredi Toplamı 12 Kredi Toplamı 12 Mezuniyet Şartı: Tezli yüksek lisans programımız, toplam 24 krediden az olmamak koşuluyla en az 8 adet kredili dersten, haftada bir saatten oluşan notu başarılı veya başarısız olan bir adet kredisiz seminer dersinden ve tez çalışmasından oluşur. 2. YIL 3. Yarıyıl (Güz Dönemi) 4. Yarıyıl (Bahar Dönemi) Tür T U K Tür T U K Dersin Adı Dersin Adı SOS 537 Tez Çalışması Zorunlu 0 1 0 SOS 537 Tez Çalışması Zorunlu 0 1 0 Kredi Toplamı 0 Kredi Toplamı 0 T: Teorik, U: Uygulama, K: Kredi
GÜZ DÖNEMİ Zorunlu Dersler SOS 501-Klasik Sosyoloji Teorileri 3 0 3 SOS 503-Araştırma Teknikleri I 3 0 3 Seçmeli Dersler SOS 505-Eğitim, Toplum ve Siyaset 3 0 3 SOS 507-Sağlık ve Toplum 3 0 3 SOS 509-Türkiye de Kentleşme 3 0 3 SOS 511-Cinsiyet ve Toplum 3 0 3 SOS 513-Kalkınma Sosyolojisi 3 0 3 SOS 515-Ortadoğu Sosyolojisi ve Antropolojisi 3 0 3 SOS 517-Sosyal Etki 3 0 3 SOS 519-Kimlik ve Çok kültürlülük 3 0 3 SOS 521-Türkiye de Göç ve Toplumsal Değişme 3 0 3 SOS 523-Türk Toplumunun Sosyal Yapısı I 3 0 3 SOS 525-Kentleşme ve Din İlişkileri 3 0 3 SOS 527-Dini Grupların Sosyolojik Analizi I 3 0 3 SOS 529-Gündelik Hayat Sosyolojisi 3 0 3 SOS 531-Çalışma Yaşamı Sosyolojisi 3 0 3 SOS 533-Boş Zaman Sosyolojisi 3 0 3 SOS 535-Ekonomik Karar ve Uygulama Süreçlerinde Sosyolojik ve Psikolojik Belirleyiciler 3 0 3 SOS 537-Toplumsal Cinsiyet ve Kalkınma 3 0 3 SOS 539- Kültürel Çalışmalar 3 0 3 SOS 541- Avrupa Birliği nde Sosyal Politikalar 3 0 3 SOS 543- Medya ve İktidar 3 0 3 SOS 545- Küreselleşme, Yeni Toplum Yapıları ve Din 3 0 3 SOS 547-Türkiye de Sanayileşme 3 0 3 SOS 549- Sosyal Hizmet Olgusuna Farklı Yaklaşımlar 3 0 3 SOS 551-Yabancılaşma ve Toplumsal Kurumlar 3 0 3 SOS 553-Modern Öncesi Dönemde Toplum Düşüncesi 3 0 3 SOS 555-Toplumsal Kalkınmanın Temelleri ve Araçları 3 0 3 SOS 557-Kadın Hakları ve Uluslararası Sözleşmeler 3 0 3 SOS 559-Türkiye de Çağdaş Toplumsal Sorunlar 3 0 3 SOS-561-Türkiye de Sosyal Araştırmalar 3 0 3 SOS 563-Aile içi Şiddet 3 0 3 BAHAR DÖNEMİ Zorunlu Dersler SOS 502-Çağdaş Sosyoloji Teorileri 3 0 3 SOS 504-Araştırma Teknikleri II 3 0 3 SOS 506-Yüksek Lisans Semineri 0 3 0 Seçmeli Dersler SOS 508-Kültür ve Davranış 3 0 3
SOS 510-Türkiye de Kırsal Yapılar ve Toplumsal Dönüşüm 3 0 3 SOS 512-Türkiye de Toplum ve Çevre 3 0 3 SOS 514-Kent ve Mekan Üzerine Farklı Yaklaşımlar 3 0 3 SOS 516-Osmanlı İmparatorluğu nun Sosyo-Ekonomik Yapısı 3 0 3 SOS 518-Sivil Toplum Üzerine Kuramsal ve Politik Tartışmalar 3 0 3 SOS 520-Toplum, İdeoloji ve Söylem 3 0 3 SOS 522-Türk Toplumunun Sosyal Yapısı II 3 0 3 SOS 524-Dini Grupların Sosyolojik Analizi II 3 0 3 SOS 526-Sosyolojik Açıdan Din-Toplum İlişkileri 3 0 3 SOS 528-Medya Çalışmaları 3 0 3 SOS 530-Popüler Kültür ve Din 3 0 3 SOS 532-Milliyetçilik Teorileri 3 0 3 SOS 534-Türkiye de Sosyal Politika 3 0 3 SOS 536-Sosyolojik Sosyal Psikoloji 3 0 3 SOS 538- Türkiye de Toplum ve Edebiyat 3 0 3 SOS 540-Eleştirel Kuram 3 0 3 SOS 542-Sürdürülebilir Kırsal Kalkınma 3 0 3 SOS 544-Ortadoğu Sosyolojisi 3 0 3 SOS 546-Türkiye de Sınıf ve Etnisite Tartışmaları 3 0 3 SOS 548-Küresel Dünyada Değişen Risk ve Güvenlik Algılamaları3 0 3 SOS 550-Postmodernizm ve Toplumsal Süreçler 3 0 3 SOS 552-Felsefi Antropoloji 3 0 3 SOS 554-Girişimcilik Sosyolojisi 3 0 3 SOS 556- Yoksulluğun Dinamikleri ve Başetme Yöntemleri 3 0 3 SOS 558-Yaşlılık ve Toplum 3 0 3 SOS 560-Kültür Sosyolojisi 3 0 3 GÜZ DÖNEMİ DERS İÇERİKLERİ SOS 501-Klasik Sosyoloji Teorileri (3 0 3) Bu derste modernleşme, sanayileşme, iktidar, subjektivite-objektivite, yapı-aktör, bireyselleşme, tabakalaşma, rasyonelleşme, kimlik, sosyalleşme gibi sosyolojinin çeşitli anahtar kavramlarının anlaşılmasına yönelik olarak klasik dönem teorisyenlerinin geliştirdiği sosyolojik perspektifler karşılaştırmalı olarak tartışılacaktır. SOS 503-Araştırma Teknikleri I (3 0 3) İki dönemlik olarak açılacak bu derslerde, sosyolojik araştırmalarda kullanılan niceliksel ve niteliksel teknikler ele alınacak; bunlara ek olarak, öğrencilerin, herhangi bir konuda yapacakları araştırma(lar) yoluyla, hazırlık aşamasından son basamağa kadar, bir araştırma sürecinin ne şekilde işleyebileceğine dair bilgiye uygulama yoluyla erişebilmesi sağlanacaktır. SOS 505-Eğitim, Toplum ve Siyaset (3 0 3) Bu derste farklı sosyolojik kuram ve yaklaşımlar doğrultusunda eğitim, toplum ve siyaset alanlarının kesişiminde bulunan güncel konu ve sorunların değerlendirilmesi; ve dünyadan ve
Türkiye den bu alana dair yapılmış çeşitli ampirik araştırmalardan derlenen farklı örneklerin karşılaştırmalı olarak tartışılması amaçlanmaktadır. SOS 507-Sağlık ve Toplum (3 0 3) Sağlık ve hastalığın sosyal, kültürel, tarihsel ve politik boyutları irdelenerek geleneksel sağlık ve hastalık algılamalarında meydana gelen değişim, bu değişmelerin şekillendiriciliğinde ortaya çıkan yeni sağlık bakım sistemleri tartışma konusu edilecektir. SOS 509-Türkiye de Kentleşme (3 0 3) Türkiye de ki kentleşme süreci sosyo-ekonomik ve tarihsel dinamikleri içinde ele alınacak ve bu konuda başta sosyoloji olmak üzere farklı disiplinler tarafından yapılan çalışmalar daha detaylı incelenecek. Bir sosyolojik olgu olarak Türkiye de kentleşmenin sunduğu sosyolojik sorunsallar ortaya konarak gelecek araştırmalara olası yollar bulunmaya çalışılacaktır. SOS 511-Cinsiyet ve Toplum (3 0 3) Bu ders kapsamında cinsiyet olgusu konusundaki kuramsal yaklaşımlar tartışılarak, ulusal ve uluslar arası bağlamında cinsiyete dayalı tutum, davranış ve yaklaşımlar karşılaştırmalı olarak incelenecektir. Cinsiyete dayalı eşitsizliklerin nedeni ve sonuçları ve bu konularda önerilen sosyal politikalar irdelenecektir. SOS 513-Kalkınma Sosyolojisi (3 0 3) Büyüme ve kalkınma, sosyal ve ekonomik kalkınma, yapısal değişim teorileri, yapısal değişim ve kalkınma, toplum kalkınması, katılımcılık, kalkınmakta olan ülkeler ve Türkiye'nin kalkınma indikatörleri açısından değerlendirilmesi, Türkiye'nin kalkınma çabalarına örnekler ve eleştiriler SOS 515-Ortadoğu Sosyolojisi ve Antropolojisi (3 0 3) Ortadoğu bölgesindeki toplumların sosyo-kültürel örgütlenme biçimleri, iktisadi yapıları, farklı dini ve ideolojik yönelimler, sosyal hareketler, ve toplumsal dönüşümün kapsamı, karşılaştırmalı ve tarihsel bir perspektiften ele alınacaktır. SOS 517-Sosyal Etki (3 0 3) Bu derste, sosyal uyma, grup polarizasyonu, tepkisellik, azınlık etkisi, güç, itaat, benlik sunumu, ve benlik sınıflandırması gibi kavramlar ve konular ele alınacaktır. SOS 519-Kimlik ve Çok Kültürlülük (3 0 3) Bu derste ortak kimliklerin nasıl oluştuğu ve dönüştüğü özelliklede küreselleşme ile birlikte dönüşen ulus-devlet çerçevesinde ele alınacaktır. Bu çerçevede sınıf kültür ilişkisine ve etnik ve dinsel kimliklerin sosyo-ekonomik arka planına özellikle odaklanılacaktır. SOS 521-Türkiye de Göç ve Toplumsal Değişme (3 0 3) Türkiye de iç göçler türleri ve iç göçleri etkileyen faktörler. Türkiye de kentleşme ve kırsallığın yapısal özellikleri. İç göçlerin özellikleri ve sonuçları. Türkiye de göçün işsizlik, eşitsizlik, yoksulluk, gecekondulaşma, kültürel çözülme, etnik çatışma ve şiddet gibi toplumsal sorunlarla ilişkisi temelinde irdelenmesi. SOS 523-Türk Toplumunun Sosyal Yapısı I (3 0 3) Bu derste; Bozkır kültürü ve Bozkır Türk toplumunun sosyal yapısı. Bozkır ilinde örgütlenme tarzı. Bozkır toplumu ve göçebelik. Bozkır toplumu ile feodalite ve Asya Tipi Üretim Tarzı arasında bir karşılaştırma. Bozkır Sosyal Yapısı ve Anadolu Türk Toplumu. Selçuklu toplumunun sosyal yapısı ve toprak düzeni. Selçuklu ikta sisteminin özellikleri. Selçuklu
döneminde Anadolu da belli başlı sosyal kurum ve organizasyonlar: Medrese, Vakıf ve Ahi Birlikleri gibi konular ele alınacaktır. SOS 525-Kentleşme ve Din İlişkileri (3 0 3) Kentleşmenin tarihi, kentleşmenin demografik, sosyo-kültürel, sosyo-ekonomik ve sosyopsikolojik açılardan incelenmesi. Günümüzde şehirleşme ve din ilişkileri, özellikle Batı toplumlarında din sosyolojisinin en önemli konularından birisi haline gelmiş; kentleşme, kentlileşme, sanayileşme ve kentsel ortamlarda dinin tezahür biçimleri inceleme konuları olarak dikkat çekmektedir. Buradan yola çıkarak derste, şehirleşme, şehirlileşme, sanayileşme olgusu teorik ve pratik düzeyde ele alınmakta, şehirleşme teorileri ve şehirleşme ile ilgili yapılan uygulamalı çalışmalar değerlendirilmektedir. Bu bağlamda şehirleşme, sanayileşme, gecekondu kavramları ile anomi gibi temel kavramlar ele alınmaktadır. Ayrıca şehirleşme süreci ile dini yaşayış arasındaki etkileşimin, dini anlayış, uygulama ve anlamlandırma kalıplarında yarattığı etkiler ele alınmaktadır. SOS 527-Dini Grupların Sosyolojik Analizi I (3 0 3) Dini gruplar konusu, din sosyolojisinin ilgi alanları içerisinde merkezi bir yere sahiptir. Dünyada özellikle 1970 lerden sonra yeni dini hareketlerin ortaya çıkması, batılı din sosyologlarının dikkatlerini daha çok bu yöne çekmiştir. Bu durum, ülkemiz açısından da benzer sonuçları doğurmuş; Türk din sosyologları, Türk toplum yapısı içerisinde tarikat veya cemaat şeklindeki yapılanmalara gittikçe artan bir biçimde eğilir olmuştur. Buradan hareketle dersin birinci kısmında, sosyal gruplar ve sosyal hareketler çerçevesinde dini grup ve dini hareketlerin kavramsal analizleri, yeni sosyal hareketler ve bunların sosyolojik bağlamı ve sosyolojik uzantıları ele alınacaktır. SOS 529-Gündelik Hayat Sosyolojisi (3 0 3) Farklı sosyoloji kuramcıları tarafından gündelik hayatın yorumlanması üzerine yazılan klasik ve güncel metinlerin inceleneceği bu derste, gündelik hayatın toplumsal organizasyonunun farklı boyutları üzerinde durulacaktır. SOS 531-Çalışma Yaşamı Sosyolojisi (3 0 3) Çalışma yaşamının, sosyolojik bakış açısı kapsamında farklı boyutlarıyla değerlendirileceği bu derste, sanayileşmenin başlarından günümüze dek iş yaşamında ve bu çerçevede kurulan ilişkilerde ortaya çıkan değişimler ve süreklilikler, farklı kuramsal yaklaşımlar yoluyla irdelenecektir. SOS 533-Boş Zaman Sosyolojisi (3 0 3) Bu derste, boş zaman kavramı ve bu başlık altındaki bireysel/toplumsal faaliyetler, tarihsel süreçte yüklendikleri anlamlar ve özellikle kapitalizm sürecinde geçirdikleri dönüşüm çerçevesinde açıklamaya yönelik teoriler ışığında tartışılacaktır. SOS 535-Ekonomik Karar ve Uygulama Süreçlerinde Sosyolojik ve Psikolojik Belirleyiciler (3 0 3) Bu derste, ekonomik karar alma ve uygulama süreçlerinde rol oynayan sosyolojik ve psikolojik etkenler ele alınacaktır. Toplumsal Cinsiyet ve Kalkınma (3 0 3) Kalkınma ve toplumsal değişimde gelişmişlik indikatörleri açısından kadının statüsü, sosyal ve ekonomik kalkınmaya kadının katılımı (kadın girişimciliği, siyasi katılım..)
Kültürel Çalışmalar (3 0 3) Kültür çalışmalarının ortaya çıkışında ve gelişiminde etkili olan temel ekoller ve yaklaşımlar özellikle popüler kültür kavramı temelinde incelenecektir. Bunun dışında kültür çalışmaları alanında yer alan spor, müzik, medya ve iletişim, yeme-içme, giyim-kuşam ve benzeri çalışma alanları tanıtılacak ve örnekler üzerinden tartışılacaktır. Avrupa Birliği nde Sosyal Politikalar (3 0 3) Sosyal politika ve refah devleti nosyonlarının tarihsel gelişiminin Avrupa özelinde inceleneceği bu derste, Avrupa Birliği nin sosyal politika kapsamındaki çeşitli politika uygulamaları refah devleti ve sosyal politika olgularını açıklamaya yönelik çeşitli sosyolojik kuramlar çerçevesinde tartışılacaktır. Medya ve İktidar (3 0 3) Bu derste; medyanın oluşum seyri, medya ve şiddet, medyanın tekelleşmesi ve bunun iktidara yansıyan biçimi, resmi ve sivil medyanın ideolojik etkiler, medya ve demokratik kültür, medya ve yeni kamusal alanlar, medya, yeni tüketim anlayışı, ve iktidar, medya ve kamuoyu oluşturma, amaca bağlı biçimlendirme ve yönlendirme aracı olarak medya, iktidarın meşruiyet sorunu ve medya, kitle hareketleri ve medya gibi konular ele alınacaktır. Küreselleşme, Yeni Toplum Yapıları ve Din (3 0 3) Küreselleşme sosyolojik, ekonomik, kültürel ve siyasal anlamda dünyaya açılma ve dünya ile bütünleşme süreci olarak adlandırılabilir. Bu sürece dinler de uyum sağlamaya çalışmaktadır. Bu bağlamda, küreselleşme-din ilişkilerinin ele alınması önem taşımaktadır. Türkiye de Sanayileşme (3 0 3) Bu derste Türkiye'de imalat sanayinin gelişim süreci işlenecektir. Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinden 1930 Buhranına kadar olan dönemle başlayacak derste üzerinde durulacak temel konular şunlar olacak. 1930'lu yıllarda uygulanan devlet öncülüğünde sanayileşme çabaları, ithal ikameci sanayileşme dönemi ve son olarak da 1980 sonrası neo -liberal sanayileşme politikaları. Sosyal Hizmet Olgusuna Farklı Yaklaşımlar (3 0 3) Bu derste marjinal dezavantajlı dışlanmış grupların sorunlarına yönelik yerel, ulusal ve uluslar arası düzeylerdeki politika üretme süreçlerine bakılacak ve sosyal bilimlerin var olan olgulara ve sorunlara uzun ve kısa vadede ürettiği ve üretebileceği politikaların sınırlılıkları tartışılacaktır.
Yabancılaşma ve Toplumsal Kurumlar (3 0 3) Yabancılaşma sosyolojik, psikolojik, siyasal ve felsefi bir anlam taşımaktadır. Bu ders kapsamında yabancılaşma kavramının felsefi kökeni incelenecektir. Bu doğrultuda Marks, Kierkegaard, Sartre, Camus gibi Batılı düşünürlerin ele aldığı yabancılaşma kavramı ve bunun nedenleri üzerinde durulacaktır. Ayrıca yabancılaşmanın eğitim, aile, din gibi toplumsal kurumlarla ilişkisi üzerinde de durulacaktır. Modern Öncesi Dönemde Toplum Düşüncesi (3 0 3) Bilindiği gibi sosyoloji bir bilim olarak ortaya çıkmadan önce de çeşitli toplum düşünceleri vardı. Genellikle felsefi bir tarzda ele alınan bu toplumsal düşüncelere sahip olan düşünürler arasında Kinikler, Platon, İbn Haldun ve Montesquieu geliyordu. Bu ders kapsamında 18. yüzyıl öncesi toplum düşüncelerine sahip olan Antik Yunan, Batı Avrupa ve İslam filozoflarının düşünceleri ele alınacak ve bu filozofların ideal olarak gördüğü bu toplum düşünceleri üzerine tartışılacaktır. Toplumsal Kalkınmanın Temelleri ve Araçları (3 0 3) Kalkınma sosyal bir olgu olduğundan, bir bölgenin ekonomisini kalkındırmak sadece ekonomik temellere dayanmıyor, topyekün bir kalkınmadan bahsedebilmek ve özellikle kalkınmanın sosyal dinamikleri ve sosyolojik temellerinin öğretileceği bir derstir. Dünya genelinde kalkınma yaklaşımlarındaki değişim ve ulaşılan insan odaklı, sürdürülebilir ve katılımcı kalkınmanın teorileri ve uygulamalarının tartışılıp teori ve pratikleri ele alınacaktır. Özellikle kalkınma uzmanı olarak çalışabileceklerin kullanmasına yönelik farklı araçlar da öğretilecektir. Kadın Hakları ve Uluslararası Sözleşmeler (3 0 3) Temel insan hakları ve demokraside katılımcılık kavramları üzerinden kadının mevcut durumunun ele alınacağı bu ders kapsamında Türkiye de ve dünyada kadın haklarının tarihsel gelişimi, kadının sosyal ve ekonomik hakları ile bu hakları kullanmalarının önündeki engeller tartışılacaktır. Türkiye de kadınların temel haklarını kullanmalarını sağlayacak sosyal politikalar geliştirilmesi ve mevcut politikaların eleştirileri ve Türkiye nin imzaladığı Bileşmiş Milletler kadınlara karşı her türlü ayrımcılığın önlenmesi uluslar arası sözleşmesi (CEDAW) ve ülke raporları da değerlendirilecektir. Türkiye de Çağdaş Toplumsal Sorunlar (3 0 3) Toplumsal sorunun tanımı ve özellikleri, toplumsal sorun algısı, küresel ve yerel boyuttaki toplumsal sorunlar ve Türkiye de güncel toplumsal sorunların tartışılması. Bu dersin sonunda öğrencinin toplumsal sorunu sosyolojik bakış açısıyla anlayıp açıklayabilmeleri, yerel ve küresel sosyal sorunlara ilişkin politika önerileri geliştirebilmeleri ve Türkiye ye ilişkin değerlendirmeler yapabilmeleri amaçlanmaktadır. Türkiye de Sosyal Araştırmalar (3 0 3)
Ders iki aşamalı olarak yapılacaktır. Dersin ilk aşamasında Türkiye de sosyal bilimler alanında 1970-2012 yılları arasında yapılmış araştırmaların, problem, amaç, önem, yaklaşım, sayıltılar, sınırlılıklar ve yöntem açısından değerlendirilerek rapor edilmesi amaçlanmaktadır. Eleştirel bir yaklaşımla Türkiye hakkında bilgi kazandırmak üzere, öğrencilerin ilgi duydukları alanlardan araştırmalar seçilecektir. Dersin ikinci aşamasında ise Türkiye de don on yıl içinde çeşitli devlet veya özel sektör kuruluşları tarafından başta kadın, aile, çevre, yeniden yerleşim, göç, sağlık, istihdam-işsizlik v.b. sosyal sorunların çözümüne yönelik olarak gerçekleştirilmiş olan politika yönelimli değerlendirme araştırmalarının eleştirel olarak incelenmesi amaçlanmaktadır. Derste ayrıca, temel ve uygulamalı sosyolojik araştırmaların yürütülmesi hakkında temel bilgi ve beceriler kazandırılmaktadır. Aile İçi Şiddet (3 0 3) Aile, şiddet, şiddet çeşitleri nedenlerinin kavramsal ve tarih olarak açıklayan yaklaşımlar, konu ile ilgili ampirik bulgular, konuya yönelik geliştirilen hukuksal ve sosyal politikaları anlamak ve analiz etmektir. BAHAR DÖNEMİ SOS 502-Çağdaş Sosyoloji Teorileri (3 0 3) Çağdaş sosyoloji yazınında tartışılan çeşitli kavramlar ve konular, psikanaliz, yapısökümcülük, postkolonyalizm, feminist kuram gibi temalara referansla ve M. Foucault, J.Derrida, J.Lacan, J.Butler, G.Deleuze ve F.Guattari gibi önde gelen isimlerin çalışmaları çerçevesinde tartışılacaktır. SOS 504-Araştırma Teknikleri II (3 0 3) İki dönemlik olarak açılacak bu derslerde, sosyolojik araştırmalarda kullanılan niceliksel ve niteliksel teknikler ele alınacak; bunlara ek olarak, öğrencilerin, herhangi bir konuda yapacakları araştırma(lar) yoluyla, hazırlık aşamasından son basamağa kadar, bir araştırma sürecinin ne şekilde işleyebileceğine dair bilgiye uygulama yoluyla erişebilmesi sağlanacaktır. SOS 506-Yüksek Lisans Semineri (3 0 3) Bu seminerin amacı öğrencinin danışmanı veya bir öğretim üyesi rehberliğinde belirli bir konuda derinlemesine araştırma yapmaktır. Öğrenci, elde ettiği bulguları lisans üstü öğrencilerine öğretim elemanlarına ve konuya ilgi duyan diğer akademik ve idari üniversite personeline sunması ve tartışılması. SOS 508-Kültür ve Davranış (3 0 3) Kişiliğin ve insan davranışlarının oluşumunda farklı sosyo-kültürel bağlamların etkisini; ve psikolojiyle kültür ve sosyal yapı arasındaki ilişkileri inceleyen çeşitli antropolojik, sosyolojik, ve sosyal psikolojik kuramlar tartışılacaktır. SOS 510-Türkiye de Kırsal Yapılar ve Toplumsal Dönüşüm (2 2 3) Ders Teorik ve Uygulamalı olmak üzere iki aşamada işlenecektir. Teorik kısımda, genel olarak köy ve köylülük olgusu başlangıçtan günümüze kadar tarihsel süreç içerisinde ele alınıp çözümlenecektir. Türkiye de kırsal yapıların özellikleri, modernleşme sürecinin bu yapılara etkileri, Osmanlıdan günümüze kadar kırsal yapıdaki toplumsal dönüşümler, kırdan-
kente göç, kırsal kalkınma, kırsal kalkınma ve bölgesel kalkınma projelerinin sonuçları vb. teorik çerçevede ele alınacak konulardan bazılarıdır. Dersin uygulamalı kısmında ise, öğrenciler kırsal yapılarda alan çalışması yaparak, öğrendikleri teorik bilgilerin uygulamaya geçirilmesi sağlanacaktır. SOS 512-Türkiye de Toplum ve Çevre (3 0 3) Bu derste önce çevre ve toplum ilişkisini inceleyen temel çevre sosyolojisi kuramsal yaklaşımları tartışılacaktır. Sonra, küresel iklim değişikliği, doğal kaynakların kullanımı ( enerji kaynakları, su, toprak ve bunun gibi) ve doğal çevrenin kirlenmesi konuları ele alınıp her konu kuramsal yaklaşımlar çerçevesinde detaylı bir şekilde incelenecektir. Bu dersin genel amacı, ele alınacak her bir konunun incelenmesinden yola çıkarak, Türkiye de çevre adaleti ve çevre eşitsizliği tespitleri yapılacaktır. SOS 514-Kent ve Mekân Üzerine Yaklaşımlar (3 0 3) Bu derste önce kent ve mekânın toplumsal üretimi ile ilgili kuramların gelen bir tartışması yapılıp, daha sonra kent ve mekân üzerine 5 6 seçilmiş çalışma derste detaylı bir şekilde incelenecektir. Bu dersin genel amacı, dersi alanların kent ve mekân üzerine olan kuramları öğrendikten sonra, bu kuramsal yaklaşımlıların nasıl araştırma projesine uyarlanabileceğini sorgulamalarıdır. SOS 516-Osmanlı İmparatorluğu nun Sosyo-Ekonomik Yapısı (3 0 3) Kuruluşundan son döneme kadar Osmanlı toplumunun sosyo-ekonomik yapısının dönüşümü, üretim biçimi ve ilişkileri, devlet geleneği, iktidar ve sınıf ilişkileri, dini yönelimler, eğitim anlayışı ve sistemi, kapitalizmin ve küresel işbölümünün gelişiminin Osmanlı ya etkisi, gibi konular ele alınacaktır. SOS 518-Sivil Toplum Üzerine Kuramsal ve Politik Tartışmalar (3 0 3) Bu ders genel olarak sivil toplum kavramı etrafında gelişen kuramları ve tartışmaları inceler. Bu bağlamda öncelikle sivil toplum devlet ilişkisi ele alınır. Daha sonra küreselleşme ile bu ilişkinin nasıl dönüştüğü, sivil toplum içerisinde ortaya çıkan yeni toplumsal hareketlerin ve devlet dışı örgütlerin bu gelişimdeki rolü tartışılacaktır. Son olarak Türkiye de bu yönde yaşanan gelişmelere ve tartışmalara odaklanılacaktır. SOS 520-Toplum, İdeoloji ve Söylem (3 0 3) Anlamın kuruluşu ; öznenin kuruluşu ; iktidar ilişkilerinin söylemsel niteliği; ben ve öteki nin toplumsal üretimi; radikal sosyal teoride ideoloji ve söylem analizi; söz konusu çerçevede yanlış bilinç olarak ideoloji (Lukacs), hegemonya sorunsalı (Gramsci), arkeolojik ve soykütüksel okuma (Foucault), ideal konuşma ve iletişim etiği (Habermas), sosyal olanın söylemselliği (Laclau and Mouffe) ve metinlerarasılık (postyapısalcılık ve Derrida) gibi kuramsal açılımların değerlendirilmesi. SOS 522-Türk Toplumunun Sosyal Yapısı II (3 0 3) Bu derste; Osmanlı dönemi toprak sistemi ve temel özellikleri. Osmanlı toplumunda toprak sistemi ve sosyal tabakalaşma. Osmanlı döneminde belli başlı sosyal kurum ve organizasyonlar: Enderun Mektebi, Yeniçeri Ocağı ve Lonca Sistemi: Osmanlı devlet yapısı ve toprak sistemi. Osmanlı toprak sistemi ile feodalite ve Asya Tipi Üretim Tarzı (ATÜT) arasında bir karşılaştırma. Osmanlı toprak sisteminin bozulması. Osmanlı sosyal yapısında meydana gelen çözülmeler ele alıcaktır.
SOS 524-Dini Grupların Sosyolojik Analizi II (3 0 3) Ülkemiz, dinî gruplar açısından oldukça zengin bir örnek teşkil etmektedir. Bu bağlamda derste; Türkiye deki dini gruplar ve yeni dini hareketlerle ilgili çalışmalar ve değerlendirilmesi gibi konular üzerinde durulacak; Nakşibendîlik, Kadirîlik ve Rufailik gibi isimlerle anılan tarikat yapılanmaları ile Nurculuk ve Süleymancılık gibi bir takım yumuşak ideolojik cemaatlerin yapısı ve Türk toplum yapısı içerisindeki yeri fonksiyonları ele alınacaktır. SOS 526-Sosyolojik Açıdan Din-Toplum İlişkileri (3 0 3) Din pek çok bilim disiplini tarafından ele alınmaktadır. Özellikle Batı da dinin sosyolojik olarak okunmasına oldukça önem verilmeye başlanmıştır. Bu bağlamda din ve dini davranış, dini inançlar ve dini semboller, toplumsal yapı, inançlar ve değerler, din ve ahlak, dinin fonksiyonları, din ve toplumsal farklılaşma, din ve toplumsal bütünleşme ve din ve sosyal kurumların ilişkileri önemle üzerinde durulması gereken konular olarak karşımızda durmaktadır. SOS 528-Medya Çalışmaları (3 0 3) Bu derste, sosyal bir pratik olarak medyanın toplumsal fonksiyonları ve içeriklerine dair tarihsel gelişmeler ve farklı teorik yaklaşımlar değerlendirilecektir. SOS 530-Popüler Kültür ve Din (3 0 3) Bu derste popüler kültür kavramının sosyolojik analizi, popüler kültür kavramına çeşitli yaklaşım biçimleri kitlesel üretim ve tüketim biçimi açısından popüler kültür, kitle iletişimi ve popüler kültür, kişisel özgürlük ve popüler kültür, siyaset erk ve popüler kültür ile din ilişkileri ele alınacaktır. SOS 532-Milliyetçilik Teorileri (3 0 3) Bu derste, millet, milliyet, milliyetçilik kavramlarını açıklamaya dönük çeşitli teorik yaklaşımlar karşılaştırmalı olarak tartışılacaktır. SOS 534-Türkiye de Sosyal Politika (3 0 3) Sosyal politika ve refah devleti anlayışının Türkiye özelindeki tarihsel gelişimi, bu alandaki çeşitli sosyolojik kuramlar ve farklı refah rejimi anlayışları çerçevesinde incelenerek tartışılacaktır. SOS 536-Sosyolojik Sosyal Psikoloji (3 0 3) Sosyal psikolojide sosyal algı, tutum ve tutum değişimi, yüklemeler, uyma ve itaat, liderlik, kişilerarası çekicilik, sosyal etkileşim, sosyal kimlik, önyargı, toplumsal cinsiyet gibi sosyal psikolojide konuların temel kuramsal yaklaşımların ve araştırmaların sosyolojik bakış açısıyla eleştirel olarak incelenmesini içermektedir. Türkiye de Toplum ve Edebiyat (3 0 3) Bu derste edebiyat sosyolojisi ve edebiyat kuramlarının genel çerçevesi içerisinde, Türk toplumunun Osmanlı dan günümüze değişim ve dönüşümlere odaklanılacaktır.
Eleştirel Kuram (303) Bu derste Horkheimer, Adorno, Habermas ve Marcuse gibi Frankurt Okulu na mensup düşünürlerin sosyal kurama katkıları ve moderniteye getirdikleri eleştiriler tartışılacaktır. Sürdürülebilir Kırsal Kalkınma (3 0 3) Bu derste kırsal alan, köylülük ve tarım toplumu, Dünya'da kırsal kalkınma yaklaşımları, Kırsal Alanda dezavantajlı grupların durumu ve Türkiye'de kırsal kalkınma politika ve uygulamalarının incelenmesi amaçlanmaktadır. Ortadoğu Sosyolojisi (3 0 3) Bu derste Ortadoğu toplumlarının son iki yüzyılda yaşadığı ekonomik, toplumsal ve kültürel dönüşümler, sosyolojik bir perspektiften analiz edilmeye çalışılacaktır. Türkiye de Sınıf ve Etnisite Tartışmaları (3 0 3) Bu derste; Türkiye de kolektif kimlik, dayanışma ve çatışma kalıplarının soy, dil, örf ve inanç sistemleri gibi faktörler temelinde ele alınması; toplumsal parçalanmaların gelişen sınıf formasyonları ile ilişkiselliğinin değerlendirilmesi; mağduriyet söylemi; topluluklar-arası ve topluluk içi politik ayrışmaların sözü edilen değişkenler temelinde karşılaştırmalı analizleri üzerinde durulacaktır. Küresel Dünyada Değişen Risk ve Güvenlik Algılamaları (3 0 3) Sosyolojide yeni başlayan risk toplumu tartışmalarıyla birlikte, özellikle uluslararası sosyal politika çalışmalarından, ekonomiye kadar birçok sosyal bilim alanına giren güvenlik olsusunu ele alarak toplumda değişen risk algıları ve güvenlik anlayışları irdelenecektir. Postmodernizm ve Toplumsal Süreçler (3 0 3) Bu ders kapsamında toplumsal bir olgu olarak ele alınacak olan postmodernizmin düşünsel ve tarihsel çerçevesi ele alınacaktır. Bununla birlikte postmodernizm kavramının toplumsal süreçlerle ilişkisi üzerinde durulacaktır. Bu bağlamda postmodernizmin öncülerinin (Nietzsche, Husserl, Heidegger) ve postmodernistlerin (Lyotard, Derrrida, Baudrillard Foucault) toplumsal kurumlara, kurallara, ilişkilere ve düzene bakış açıları üzerinde durulacaktır. Felsefi Antropoloji (3 0 3) 19. YY da felsefi bir disiplin olarak ortaya çıkan felsefi antropoloji, bilimlerin insana ait bulgularının felsefi bir tarzda ele alınarak yorumlanmasıdır. Felsefi antroplojinin en önemli temsilcileri arasında Scheler, Hartmann, Bergson, Dewey, James, Montessori ve Takiyeddin
Mengüşoğlu gelmektedir. Bu ders kapsamında yukarıda adı geçen düşünürlerin insan felsefesi incelenerek onların insan varlına ilişkin bilimsel bulguları nasıl yorumladığı tartışılacaktır. Girişimcilik Sosyolojisi (3 0 3) Girişimcilik sadece bir ekonomik değer değil aynı zamanda, toplumsal ve kültürel bir fenomendir. İktisadi süreçteki rolüne paralel olarak toplumsal yapıda da, değişimci/yenilikçi bir sürecin başlatıcısı durumundadır. Girişimcilik, sosyal ve kültürel yapının imkânlarıyla yakından ilişkilidir. Toplumların sosyal ve ekonomik kalkınmasında ve değişiminde önemli bir yere sahip olan girişimcilik kavramının sosyal temellerinin, kadın girişimciliği ve erkek girişimciliğinin farkları ve kısıtlarının, Türkiye ve dünyada girişimciliğin değişiminin, teorik ve pratik çalışmalarının öğretileceği bir derstir. Yoksulluğun Dinamikleri ve Başetme Yöntemleri (3 0 3) Dünyada ve Türkiye de en önemli sorunlardan olan ve sosyal bilimcilerden çözüm bekleyen yoksulluk ve az gelişmişlik sorunun dinamiklerinin öğretileceği bir derstir. Gelir dağılımının sosyal boyutlarının, yoksulluğun ölçümü, mutlak yoksulluk ve göreli yoksulluk kavramları, sosyal sermayenin gelişimi ve toplumlarda yoksullukla mücadele amacıyla alınabilecek direkt ve dolaylı yöntemler ile ulusal ve uluslar arası pratikler, tartışılacağı bir derstir. Yaşlılık ve Toplum (3 0 3) Ders kapsamında yaşlılık alanının kendine özgü dinamikleri ve sorunları, yaşlılığa ilişkin teoriler incelenecektir. Yaşlı nüfusun ekonomik, sosyal ve kültürel yaşam örüntüleri kültürler arası bir bakış açısıyla anlaşılmaya çalışılacaktır. Bunun yanı sıra, yaşlı kesimlerin yaşam düzenleri ve onlar için üretilen ya da üretilmesi gereken sosyal politikalar Türkiye örneğinde incelenecektir. Kültür Sosyolojisi (3 0 3) Bu dersin amacı, toplum- kültür ve kimlik ilişkilerini diyalektiğin karşıtların birliği ilkesi uyarınca incelemektir. Dersin kuramsal çerçevesi kapsamlı Kültürel Sosyolojiye dayanmaktadır. Sözlü tarih, biyografi, semiotik, hermeneutik kültürel analizin temel araçları olarak uygulanmaktadır.