İzmir Körfezi nde Hamsi (Engraulis encrasicolus, L., 1758) nin Beslenme Özellikleri Üzerine Bir Ön Çalışma

Benzer belgeler
İZMİR KÖRFEZİ NDE YETİŞKİN HAMSİ ( E.

İzmir Körfezi nde (Ege Denizi) Isparoz (Diplodus annularis L., 1758) un Bir Defada Bıraktığı Yumurta Miktarının Belirlenmesi Üzerine Bir Ön Çalışma

Balıkçılık Temel Bilimleri Anabilim Dalı Bornova- ZM R Akliman - Sinop

İzmir Körfezi (Ege Denizi) nde Dağılım Gösteren İzmarit Balığı (Spicara flexuosa Rafinesque, 1810) nın Bazı Biyolojik Özelliklerinin Belirlenmesi

KARATAŞ ÖNÜNDE YAŞAYAN (DOĞU AKDENİZ) EKSİ BALIĞI NIN (Leiognathus klunzingeri (STEİNDACHNER, 1898)) BÜYÜMESİ ÜZERİNE BİR ÖN ÇALIŞMA

Sarıkuyruk İstavrit, Trachurus mediterraneus (Steindachner, 1868) un Otolit Özellikleri ve Bazı Populasyon Parametreleri

Ali Kara, Okan Akyol. Ege Üniversitesi, Su Ürünleri Fakültesi, Avlama Teknolojisi Anabilim Dalı, Bornova, İzmir

KEMER BARAJ GÖLÜ'NDEKİ Cypr nus carpio L., 1758'NUN BAZI BİYOLOJİK ÖZELLİKLERİ

Doğu Karadeniz de Av Sezonunda Avlanılan Hamsi

Yazışma Adresi: İstanbul Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi. Avlama teknolojisi Anabilim Dalı Ordu Cad. No: Laleli / İstanbul

Journal of FisheriesSciences.com E-ISSN X

Avlama Teknolojisi Anabilim Dalı Ordu Cad. No: Laleli / İstanbul GSM: Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl

C.B.Ü. Fen Bilimleri Dergisi ISSN C.B.U. Journal of Science 5.1 (2009) (2009) 19 26

DÜNYADA TİCARİ ÖNEME SAHİP HAMSİ TÜRLERİ VE AVCILIĞI. Murat DAĞTEKİN 1

Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 22(1-2) (2006) ISSN

Orta Karadeniz de Av Sezonunda Hamsi nin, Engraulis encrasicolus L., 1758, Boy-Frekans Analiz Metodu ile Populasyon Parametrelerinin Tahmini

Zargana balığı (Belone belone euxini Günther, 1866) et veriminin mevsim, yaş ve cinsiyete göre değişimi

ANAHTAR SÖZCÜKLER: Tiryaki balığı, Boy-Ağırlık İlişkisi, Gökova Körfezi, Ege Denizi.

T.C. BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ BİYOLOJİ ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS TEZİ. Gülçin ULUNEHİR

YÜKSEKÖĞRETİM KURULU null SİNOP ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ/SU ÜRÜNLERİ AVLAMA VE İŞLEME TEKNOLOJİSİ ANABİLİM DALI (YL)

ORTA KARADENİZ DE ORTASU TROLÜ İLE AVLANAN HAMSİ (Engraulius encrasicolus, L.) BALIĞININ SÜRÜ YAPISI VE BOY KOMPOZİSYONUNUN GÜNLÜK DEĞİŞİMİ

KFBD. Şule GÜRKAN 1, Arzu AYDIN UNCUMUSAOĞLU 2

Hamsi balıkları (Engraulis Cuvier, 1816) populasyonlarındaki incelme ve incelmenin sebepleri M. Levent Artüz

Orta Karadeniz in Sinop Bölgesinde Jelimsi Organizmalar ile Balık Yumurta ve Larvalarının 2002 Yılı Kompozisyonu

Antalya Körfezi nde Avcılık İle Yakalanan Balık Türleri ve Bunların İşlenerek Değerlendirilmesi

EDREMIT KÖRFEZI NDE (EGE DENIZI, TÜRKIYE) YAŞAYAN HAMSI BALIĞININ ENGRAULIS

Karadeniz hamsisi Ali Cemal GÜCÜ

Ondokuz Mayıs Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Sinop. Çetin SÜMER TKB Akdeniz Su Ürünleri Araştırma ve Geliştirme Müdürlüğü Beymelek, Antalya

Iğdır Üni. Fen Bilimleri Enst. Der. / Iğdır Univ. J. Inst. Sci. & Tech. 1(3): , 2011

21 (1), 1-8, (1), 1-8, 2009

KARADENİZ KIYILARINDA ÇİFT TEKNEYLE ÇEKİLEN ORTASU TROLÜ İLE BAZI PELAJİK BALIKLARIN AVCILIĞI

Keban Baraj Gölü nde Yaşayan Barbus rajanorum mystaceus (Heckel, 1843) ün Geri Hesaplama Yöntemiyle Uzunluklarının Belirlenmesi

Ünal Erdem Accepted: July ISSN : Bartin-Turkey

Su Ürünleri Fakültesi Lisans Programı (Çukurova Üniversitesi) (Fakülte İkincisi)

KUZEY EGE DENİZİ NDE IŞIKLA BALIK AVCILIĞINA GENEL BİR BAKIŞ

ARAŞTIRMA MAKALESİ /RESEARCH ARTICLE

Rotifer (Brachionus plicatilis Müller, 1786) Kültüründe Kış Yumurtası Oluşumu Üzerine Sıcaklığın Etkisi

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ

Orta Karadeniz de Dip Trolünün Av Kompozisyonu ve Etkileyen Faktörler

DOÇ. DR. ABDULLAH EKREM KAHRAMAN ÖZGEÇMİŞ. Adı Soyadı: Abdullah Ekrem KAHRAMAN. Doğum Tarihi/Yeri: 21 Ocak 1969/İstanbul

İZMİR KÖRFEZİ (EGE DENİZİ) NDEKİ KANCAAĞIZ PİSİ BALIĞI Citharus linguatula (Linnaeus, 1758) NIN BAZI MORFOMETRİK ÖZELLİKLERİ

ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı : Dr. Aysun TÜRKMEN

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ

Çanakkale Sığ Sularında Genç Mırmır, Lithognathus mormyrus (Linnaeus, 1758), Bireylerinin Beslenme Alışkanlıkları *

*Ferhat Kalaycı, Sabri Bilgin, Osman Samsun, Necati Samsun

Presence of the Striped Seabream (Lithognathus mormyrus L., 1758) in the Black Sea

KARADENİZDE DİP TROLÜ İLE EKİM VE KASIM AYLARINDA AVLANAN LÜFER (Pomatomus saltatrix, L.) BALIĞININ AV VERİMİ VE BOY KOMPOZİSYONUN KARŞILAŞTIRILMASI

Length Frequency, Length-Weight Relationship and Sex ratio of the whiting, Merlangius merlangus euxinus in the Black Sea, Turkey

Journal of FisheriesSciences.com E-ISSN X

Dip Trollerinde 40 ve 44 mm Ağ Gözü Uzunluğuna Sahip Pantolon Tipi Torbalarda Seçiciliğin Karşılaştırılması Üzerine Araştırma

Karadeniz de (Sinop-Yakakent Bölgesi) Ticari Dip Trolü ile Avlanabilir Balık Biyokütle ve Yoğunluk Dağılımları

Türk Tarım - Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi

Çipura (Sparus aurata L.) Larvalarında Otolitlerin Günlük Gelişimi

Journal of FisheriesSciences.com E-ISSN X

ISSN: (NWSAELS) Received: September 2016 ID: A0081 Accepted: January 2017

ETA Maritime Science

Karadeniz de Ortasu Trolü ile Gece Süresince Avlanan Hamsi (Engraulis encrasicolus L., 1758) nin Av Verimi ve Boy Kompozisyonunun Belirlenmesi

Trabzon Bölgesi nde Kullanılan Mezgit Uzatma Ağlarının Av Verimi ve Tür Kompozisyonunun Belirlenmesi

ÜLKEMİZDE ORKİNOS AVCILIĞI VE YETİŞTİRİCİLİĞİ (BESİCİLİĞİ)

İki Farklı Av Sahasında Ortasu Trolü ile Avlanan Hamsi (Engraulis encrasicolus, L.) Balığının Sürü Yapısı ve Av Veriminin İncelenmesi

SİNOP ÜNİVERSİTESİ/SU ÜRÜNLERİ FAKÜLTESİ/SU ÜRÜNLERİ AVLAMA VE İŞLEME TEKNOLOJİSİ BÖLÜMÜ/AVLAMA TEKNOLOJİSİ ANABİLİM DALI)

İstanbul Gırgır Teknelerinde Kullanılan Ağ Takımların Teknik Özellikleri Üzerine Bir Araştırma

İzmir Körfezi (Ege Denizi) Urla Yöresinde Trata Balıkçılığı*

Biological Diversity and Conservation. ISSN Online; ISSN Print 8/1 (2015) 62-68

Journal of FisheriesSciences.com E-ISSN X

Kuzeydoğu Akdeniz Bölgesinde Yaşayan Adi Köpekbalığı, Mustelus mustelus (Linnaeus, 1758) un Mide İçeriği

AGE, GROWTH, LENGTH-WEIGHT RELATIONSHIP AND REPRODUCTION OF THE ATLANTIC HORSE MACKEREL ( Trachurus trachurus Linnaeus, 1758) IN ORDU (BLACK SEA)

Karadeniz de Orta Su Trolü İle Avlanan Pelajik Balıkların Bazı Biyolojik Özellikleri ve Avcılık Verilerinin İncelenmesi

KARADENİZ HAMSİSİ VE STOK (TESPİTİ) ÇALIŞMALARI. Prof.Dr. Ferit BİNGEL ve Doç.Dr. Ali Cemal GÜCÜ

ALTINKAYA BARAJ GÖLÜ (SAMSUN) NDEKİ Silurus glanis L., 1758 POPULASYONUNDA YAŞ-BOY, YAŞ-AĞIRLIK VE BOY-AĞIRLIK İLİŞKİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Dil Balıkları (Solieidae)'nın Marmara Denizi'nde Yaşayan Türlerinin Saptanması ve Dağılımları Üzerinde Bir Araştırma, Doç.Dr.

Mezgit (Gadus merlangus euxinus Nordmann, 1840) Balığının Et Verimi ve Kimyasal Kompozisyonunun Belirlenmesi

Su Ürünleri Dergisi (2016)

Sazlıdere Barajı (İstanbul) nda Fitoplankton Biyoması ve Bunu Etkileyen Fizikokimyasal Faktörlerin İncelenmesi

MAVRUŞGİL (Sciaena umbra) VE KÖTEK (Umbrina cirrosa) BALIKLARININ BİYOEKOLOJİK ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ

Su Ürünlerinin Dünyada ve Türkiye deki Durumu. Özet. The Situation of Fishery at Turkiye and The World

İzmir Körfezi Kladoserlerinde Mevsimsel Dağılım

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ

17 (4), , (4), , 2005

EGE ÜNİVERSİTESİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJE KESİN RAPORU EGE UNIVERSITY SCIENTIFIC RESEARCH PROJECT REPORT

FISHERIES and AQUACULTURE in TURKEY

TÜRKİYE DEKİ KILIÇ (Xiphias gladius), TULİNA (Thunnus alalunga), YAZILI ORKİNOS (Euthynnus alletteratus) AVCILIĞI

Marmara Denizi Mezgit (Merlangius merlangus euxinus Nordmann, 1840) Balığının Bazı Biyolojik Özellikleri*

Fatma AYDIN*, Fahrettin YÜKSEL**

Erdoğan Çiçek Accepted: March ISSN : erdogancicek@yahoo.com Nevsehir-Turkey

Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl

Süleyman Özdemir 1, Hilal Söyleyici 2, Zekiye Birinci Özdemir 1, Uğur Özsandıkçı 1, Ferhat Büyükdeveci 2. Original Article/Full Paper E-ISSN

DO U KARADEN Z DE VATOZ (RAJA CLAVATA), SKORP T (SCORPAENA PORCUS) VE T RYAK (URANOSCOPUS SCABER) BALIKLARININ BESLENME ALI KANLIKLARI


FARKLI SICAKLIKLARIN AVCI BÖCEK SCYMNUS SUBVILLOSUS (GOEZE) (COLEOPTERA: COCCINELLIDAE) UN ERGİN ÖNCESİ DÖNEMLERİNİN ÖLÜM ORANLARINA ETKİLERİ *

Length-Weight and Length-Length Relationships of Common Carp (Cyprinus carpio L., 1758) Inhabiting Inland Waters of Samsun Province

An investigation on catch composition of trammel nets used in Ordu

ÖZGEÇMİŞ VE ESER LİSTESİ

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ. Uzmanı Olduğu Bilim Dalları: Tatlısu Algleri Taksonomisi ve Ekolojisi, Limnoloji, Hidrobotanik

Deniz Salyangozlarının (Rapana venosa Valenciennes, 1846) Biyometrik Özelliklerine İlişkin Bir Araştırma

Anahtar Kelimeler: Seçicilik, Galsama ağı, Gelibolu Yarımadası, Kupes, Boops boops

Gökçeada Civarı İhtiyofaunasının Çeşitlilik ve Verimlilik Yönünden Araştırılması

AVRUPA BİRLİĞİ NDE KOTA YÖNETİMİ VE KARADENİZ E YANSIMALARI. Ejbel ÇIRA DURUER 1 ve Şule ŞUMLU 1

Çanakkale İlindeki Su Ürünleri Tüketim Davranışlarının Değerlendirilmesi

İskenderun Körfezi nde Fanyalı Uzatma Ağları ile Dil Balığı Avcılığı*

Transkript:

E.Ü. Su Ürünleri Dergisi 2003 E.U. Journal of Fisheries & Aquatic Sciences 2003 Cilt/Volume 20, Sayı/Issue (1-2): 121 127 Ege University Press ISSN 1300-1590 http://jfas.ege.edu.tr/ İzmir Körfezi nde Hamsi (Engraulis encrasicolus, L., 1758) nin Beslenme Özellikleri Üzerine Bir Ön Çalışma Dilek Uçkun, Tuncay Murat Sever, Melahat Toğulga Ege Üniversitesi, Su Ürünleri Fakültesi, Su Ürünleri Temel Bilimler Bölümü, Bornova, İzmir,Türkiye Abstract: Investigations of the feeding habits of Anchovy (Engraulis encrasicolus, L., 1758) in the Izmir Bay. In this study, the stomach contents of anchovy (Engraulis encrasicolus, L., 1758), sampled with purse seine boats in İzmir Bay, during December 1996-December 1997, were examined. The fork length and the total weight of both sexes varied from 6.9-14.0 cm and from 2.54-21.48 g, respectively. The stomach contents have been investigated to define of the diet characteristics of the species for length groups and seasons. Volumetric and Numerical Analysis Methods have been used in order to determine of the data. Consequently, prey composition of the diet according to numerical existence did not vary during the year. While the Copepoda was the main compents, Cladocera and Bivalvia larvaes were the other important prey items. Key Words: Engraulis encrasicolus, feeding habits, İzmir Bay. Özet: Bu araştırmada, Aralık 1996-Aralık 1997 tarihleri arasında İzmir Körfezi nden gırgır tekneleriyle avlanan balıkçılardan temin edilen 200 adet hamsi (Engraulis encrasicolus, L., 1758) bireyi incelenmiştir. Örneklerin çatal boyları 6.9-14.0 cm ile ağırlıkları 2.54-21.48 g arasında değişmiştir. Türün boy gruplarına ve mevsimlere göre beslenme özelliklerini ortaya koymak amacıyla mide içerikleri incelenmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde Volumetrik Metod ve Sayısal Analiz Yöntemleri kullanılmıştır. İncelemeler sonucunda bu türün beslenme alışkanlığının sayısal varlık açısından yıl boyunca oldukça benzer olduğu ve Copepoda nın en önemli besin grubunu oluşturduğu görülmüştür. Cladocera ve Bivalvia larvaları diğer önemli besin grupları olarak saptanmıştır. Anahtar Kelimeler: Engraulis encrasicolus, beslenme özellikleri, İzmir Körfezi. Giriş Türkiye deniz balıkçılığının en önemli balığı olan hamsi (E. encrasicolus L., 1758) Kuzey Atlantik'in kıyısal bölgeleri, Akdeniz'in neritik bölgeleri ve ülkemizde başta Karadeniz olmak üzere tüm denizlerimizde dağılım gösteren pelajik bir türdür (Whitehead ve diğ., 1986). Türkiye nin 2000 yılı deniz balıkları üretimi miktarı 441.690 ton olup bunun 280.000 tonu hamsiye aittir. Ege Denizi nde ise hamsi 4.344 ton yıllık av verimi ile 4. sırada yer almaktadır (D.İ.E., 2000) Bölgenin en verimli ortamlarından biri olan İzmir Körfezi ve çevresi balıkçılığında da ekonomik önemi yüksek bir türdür. Bu türün yumurtlama alanları, yumurta verimi ve larval gelişimleri ile ilgili farklı ülkelerde ve ülkemizde birçok araştırıcı tarafından pek çok çalışma yapılmıştır (Vučetić, 1963; Mater, 1979; Pertierra, 1987; Palomera ve diğ., 1988; Regner ve Dulčić, 1990; Niermann ve diğ., 1993; Pedro, 1994; Giraldez ve Abad, 1995; Dulčić, 1997; Gordina ve diğ., 1997; Sinovčić, 1998). Ancak beslenmesi ile ilgili çalışma çok azdır. Ülkemizde yapılan tek çalışma ise Ünlüoğlu (1995)'nun İzmir Körfezi nde kupes, istavrit ve sardalya ile bu türün beslenme rejimini içeren çalışmasıdır. Diğer denizlerde ise, Arthur (1976) un Kaliforniya kıyılarında,

Coombs ve diğ., (1997) nin İtalya da hamsi larvalarının besin ve beslenmesi, Capitanio ve diğ. (1997) nin, Arjantin Denizi nde Engraulis anchoita nın beslenmesindeki yeri ve Plounevez ve Champelbert (2000) in Lion Körfezi nde (Akdeniz) türün beslenme alışkanlığı ve aktivitesini inceleyen çalışmaları ile sınırlı kalmıştır. Bu çalışma, ileride yapılacak daha geniş kapsamlı çalışmalara bir temel olması amacıyla gerçekleştirilmiştir. Materyal ve Yöntem Araştırma materyalimiz olan hamsi (E. encrasicolus L., 1758) örnekleri Aralık 1996-Aralık 1997 periyodunda mevsimlik olarak İzmir Körfezi ndeki ticari gırgır balıkçılarından temin edilmiştir (Şekil 1). Şekil 1. Araştırma bölgesi Örneklerin çatal boy (0.1 mm) ve total ağırlık (0.01 g) ölçümleri alınmış olup, rastgele örnekleme yöntemiyle, farklı boy gruplarını temsil eden 200 adet balığın mideleri çıkarılmıştır. Alınan örnekler daha sonra laboratuvardaki mide analizleri için %4 lük formaldehit solusyonunda saklanmıştır. Analiz için tespit edilmiş mideler tek tek açılmış ve içerikler petri kaplarına alınarak binoküler altında incelenmiştir. Midelerdeki organizmaların büyük bir çoğunluğu parçalanmış olduğu için sayma işleminde ayrı ayrı olan vücut parçaları örneğin; Crustacea de olduğu gibi, bir baş veya iki saplı göz veya telson gibi sindirilmeyen vücut parçaları tek bir birey olarak düşünülmüştür (Katağan ve diğ., 1990). Tanımlanabilen içerikler grup düzeyinde ayrılmış, miktarları adet olarak ve ağırlıkları 0.01 g hassasiyetle tartılmıştır. İncelenen midelerde sayısal varlığın yüzde oranı (%N), her besin grubunun toplam ağırlığı (W), toplam ağırlığın midelerdeki yüzdesi (%W), besin gruplarının midelerde bulunuş frekansı (%OF) ve nispi önem indeksi (IRI) hesaplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde Sayısal Analiz yöntemi kullanılmıştır (Windell ve Bowen, 1978). Midelerden çıkan ve sayılamayan alg veya fanerogam parçaları ile tesadüfi olarak bulunan diğer parçalar dikkate alınmamıştır. 122

Bulgular Bir yıllık periyot boyunca toplam 200 adet hamsi bireyinin mide içeriği incelenmiştir. Midelerden 17 tanesi boş olarak bulunmuştur. Örneklerin mide içeriklerinde saptanan av organizmalarının listesi Tablo 1 de verilmiştir. Pelajik bir tür olan E. encrasicolus un temel besinini pelajik omurgasızlar oluşturmaktadır. Tablo 1 deki verilere göre Copepoda grubu gerek sayısal varlık (%77.74), gerekse yüzde ağırlık (%41.91) ve bulunuş frekansı (%88.50) açısından hamsinin temel besinini oluşturmaktadır. Sayısal varlık açısında bakıldığında Copepoda'yı % 100 80 60 40 20 0 Bivalvia (%12.30), Cladocera (%2.43), Thaliacea (%1.61), Brachyura (%1.17), Decapoda (%1.09) ve Cirripedia (%1.09) grupları izlemektedir. Ağırlık bakımında Thaliecea (%18.94) ikinci sırada yer alırken, Cladocera (%4.42), Decapoda (%4.40), Brachyura (%3.25), Bivalvia (%2.80), ve Cirripedia (%1.82) besin olarak alınan diğer önemli grupları oluşturmuştur. Besin gruplarının midelerdeki bulunuş frekansları incelendiğinde ise Bivalvia'nın (%29.00) ikinci sırayı aldığı ve bunu Brachyura (%18.0), Decapoda (%21.0), Cladocera (%13.29), Cirripedia (%12.0) ve Thaliecea (%6.0) gruplarının izlediği görülmektedir (Şekil 2). % N % W % OF Copepoda Bivalvia Cladocera Thaliacea Brachyura Decapoda Besin Grupları Cirripedia Şekil 2. E. encrasicolus midelerindeki besin gruplarının bulunma oranları Rastgele örnekleme metodu ile seçilen E. encrasicolus bireylerinde çatal boylarına göre ölçülen en küçük bireyin 6.9 cm (2.54 g), en büyük bireyin ise 14.0 cm (21.48 g) olduğu belirlenmiştir. Örneklerin beslenme özellikleri boy gruplarına (Tablo 2) ve mevsimlere göre ayrı ayrı incelenmiştir (Tablo 3). Tablo1. E. encrasicolus un mide içeriğinde saptanan av organizmaları (besin gruplarının midelerdeki toplam sayısı (n), sayısal varlığın yüzde oranı (%N), her besin grubunun toplam ağırlığı (W), toplam ağırlık yüzdesi (%W), besin gruplarının midelerde bulunuş frekansı (%OF) ve nispi önem indeksi (IRI)) Besin Grupları n %N W %W OF %OF IRI Siphonophora 5 0.07 0.0046 0.44 4 2.00 1.02 Polychaeta 5 0.07 0.0087 0.83 1 0.50 0.45 Cladocera 175 2.43 0.0463 4.42 38 19.00 13.29 Copepoda 5588 77.74 0.4387 41.91 177 88.50 10588.97 Cirripedia larvası 78 1.09 0.0191 1.82 24 12.00 34.92 Ostracoda 1 0.01 0.0014 0.13 2 1.00 0.15 123

Tablo 1. devam Stomatopoda 7 0.10 0.0239 2.28 4 2.00 4.76 Mysidacea 52 0.72 0.0505 4.82 23 11.50 63.80 Amphipoda 7 0.10 0.0128 1.22 6 3.00 3.96 Isopoda 5 0.07 0.0119 1.14 2 1.00 1.21 Euphausiacea 11 0.15 0.0076 0.73 4 2.00 1.76 Decapoda larvası 78 1.09 0.0461 4.40 42 21.00 115.27 Brachyura larvası 84 1.17 0.034 3.25 36 18.00 79.50 Chaetognatha 7 0.10 0.0069 0.67 3 1.50 1.13 Appendicularia 48 0.67 0.0103 0.98 6 3.00 4.96 Gastropoda 24 0.33 0.0135 1.29 13 6.50 10.55 Bivalvia larvası 884 12.30 0.0293 2.80 58 29.00 437.82 Thaliacea 116 1.61 0.1983 18.94 12 6.00 123.34 Balık 5 0.07 0.056 5.36 4 2.00 10.84 Balık larvası 3 0.04 0.008 0.76 3 1.50 1.21 Balık yumurtası 5 0.07 0.0189 1.81 3 1.50 2.81 Tablo 2. E. encrasicolus bireylerinin boy gruplarına bağlı besin kompozisyonu. 6.1-8.0 cm (n=27) 8.1-10.0 cm (n=70) 10.1-12.0 cm (n=79) 12.1-14.0 cm (n=24) Besin Grupları %N %OF %N %OF %N %OF %N %OF Siphonophora 0.00 0.00 0.00 0.00 0.07 1.27 0.41 12.50 Polychaeta 0.00 0.00 0.00 0.00 0.36 1.27 0.00 0.00 Cladocera 7.39 66.67 0.80 20.97 1.69 6.33 0.31 8.33 Copepoda 82.69 100.00 71.16 100.00 88.25 95.77 75.37 100.00 Cirripedia larv. 0.54 18.52 1.67 16.13 1.05 10.13 0.10 4.17 Ostracoda 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.10 4.17 Stomatopoda 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.72 16.67 Mysidacea 0.24 14.81 0.03 1.61 0.07 1.27 4.70 70.83 Amphipoda 0.00 0.00 0.03 1.61 0.07 1.27 0.51 16.67 Isopoda 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.51 8.33 Euphausiacea 0.48 7.41 0.03 1.61 0.14 2.53 0.00 0.00 Decapoda larv. 0.78 25.93 0.35 14.52 2.25 18.99 2.25 45.83 Brachyura larv. 0.72 22.22 1.38 25.81 1.19 6.33 1.23 37.50 Chaetognatha 0.24 3.70 0.03 1.61 0.14 1.27 0.00 0.00 Appendicularia 0.36 3.70 0.71 4.84 1.41 2.53 0.00 0.00 Gastropoda 0.18 3.70 0.35 8.06 0.14 2.53 0.82 20.83 Bivalvia larv. 6.62 55.56 23.40 45.16 2.61 15.19 0.82 16.67 Thaliacea 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 11.84 58.33 Balık 0.00 0.00 0.03 1.61 0.28 3.80 0.00 0.00 Balık larvası 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.31 12.50 Balık yum. 0.00 0.00 0.03 1.61 0.28 2.53 0.00 0.00 E. encrasicolus türünün mide içeriklerini oluşturan besin grupları, boy ve mevsimler açısından değerlendirildiğinde, Copepoda nın hem sayısal varlık hem de bulunuş frekansı yönünden incelenen boy gruplarında ve tüm yıl boyunca en fazla tüketilen besin grubu olduğu görülmüştür. Küçük bireylerde (6.1-8.0 cm) Cladocera ve Bivalvia larvaları en önemli besin gruplarını oluşturmuş (%66.67 ve %55.56), ancak artan boyla birlikte midelerde görülme sıklığının azaldığı tespit edilmiştir. 12.1-14.0 cm lik boy grubunda Mysidacea (%70.83) ile Decapoda (%45.83) ve Brachyura (%37.50) larvalarının tüketiminin arttığı, buna karşın Thaliacea (%58.33) ve balık larvalarının (%12.50) da büyük boylu bireylerin besin kompozisyonunda yer aldığı belirlenmiştir. 124

Tablo 3. E. encrasicolus ta mevsimlere bağlı besin kompozisyonu. İlkbahar (n=37) Yaz (n=37) Sonbahar n=45) Kış (n=81) Besin Grupları %N %OF %N %OF %N %OF %N %OF Siphonophora 0.90 11.11 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 Polychaeta 0.00 0.00 0.00 0.00 0.67 2.04 0.00 0.00 Cladocera 1.08 13.89 8.54 45.95 3.23 12.24 0.49 12.82 Copepoda 91.34 83.33 71.81 97.30 83.42 81.63 76.94 94.87 Cirripedia larv. 0.36 2.78 0.14 5.41 1.75 12.24 1.37 19.23 Ostracoda 0.00 0.00 0.07 2.70 0.00 0.00 0.00 0.00 Stomatopoda 0.00 0.00 0.49 10.81 0.00 0.00 0.00 0.00 Mysidacea 0.36 2.78 3.33 54.05 0.13 2.04 0.02 1.28 Amphipoda 0.00 0.00 0.35 10.81 0.00 0.00 0.04 2.56 Isopoda 0.00 0.00 0.35 5.41 0.00 0.00 0.00 0.00 Euphausiacea 0.00 0.00 0.00 0.00 0.13 2.04 0.22 5.13 Decapoda larv. 1.26 19.44 2.15 37.84 4.31 34.69 0.18 5.13 Brachyura larv. 0.36 5.56 1.18 35.14 2.13 14.29 1.10 17.95 Chaetognatha 0.00 0.00 0.00 0.00 0.27 2.04 0.02 2.56 Appendicularia 0.00 0.00 0.00 0.00 1.62 2.04 0.81 6.41 Gastropoda 0.54 8.33 0.56 13.51 0.00 0.00 0.29 6.41 Bivalvia larv. 3.79 33.33 2.15 43.24 1.75 16.33 18.38 29.49 Thaliacea 0.00 0.00 8.06 37.84 0.00 0.00 0.00 0.00 Balık 0.00 0.00 0.00 0.00 0.40 8.16 0.04 1.28 Balık larva 0.00 0.00 0.21 8.11 0.00 0.00 0.00 0.00 Balık yum. 0.00 0.00 0.00 0.00 0.13 2.04 0.09 2.56 Tartışma ve Sonuç Mide analizleri sonucunda, pelajik bir balık olan E. encrasicolus un temel besinini pelajik küçük omurgasızların oluşturduğu belirlenmiştir. Genel olarak bu grupların bulunuş sırası; Copepoda, Bivalvia larvası, Cladocera, Thaliacea, Brachyura, Decapoda ve Cirripedia larvaları şeklindedir. Ünlüoğlu (1995) na göre Copepoda grubu hamsinin en önemli besinini oluşturmaktadır. Bunu sırasıyla Ostracoda, balık yumurtaları, Cladocera, Decapoda ve Gastropoda grupları izlemektedir. Sunulan bu çalışma ile Ünlüoğlu (1995) nun sonuçları arasındaki değişimler sadece besin olarak alınan grupların sıralamasında olmaktadır. Bu durumun nedeni muhtemelen, ortamdaki besin organizmalarını populasyonlarının farklı yoğunlukta olması veya diğer besinlerden yeterince temin edilememesinden kaynaklanmaktadır. Capitanio ve diğ. (1997), Arjantin Denizi ndeki iki ayrı bölgede, 321 adet Engraulis ancoita bireyinin mide içeriğini incelemişlerdir. Analizler sonucunda; Boenos Aires populasyonuna ait bireylerin diyetinde, Appendicularia ve Copepoda gruplarının baskın olduğunu, bunu sırası ile Bivalvia larvaları, balık yumurtaları, Cladocera, Salpidae, Euphasiacea ve Amphipoda gruplarının izlediğini belirtmişlerdir. Kuzey Patagonya populasyonunda ise en önemli besin gruplarını Copepoda ve Cladocera nın oluşturduğunu rapor etmişlerdir. Farklı araştırma bölgeleri olmasına karşın, bu veriler, hamsi diyetinde baskın olarak yer alan Copepoda grubunun, besin zinciri içindeki önemini de ortaya koymaktadır. Bu gözlem sonuçlarını destekleyen bulgular Coombs ve diğ. (1997) tarafından da hamsi larvalarının besin kompozisyonunda belirtilmektedir. E. encrasicolus un larval ve gençlik dönemlerinde en fazla tükettikleri besin 125

grupları Copepoda nauplii, erken Copepodit ler ve küçük ergin Copepoda şeklindedir. Plounevez ve Champalbert (2000) da Lion Körfezi nde ergin hamsi örneklerinin beslenme alışkanlıkları ile ilgili olarak yaptıkları çalışmada, türün tamamıyla bir zooplanktivor olduğunu belirtmişlerdir. Mide içeriği incelemeleri sonucunda Copepoda ile Crustacea larvalarının, E. encrasicolus un beslenmesinde dominant besin grubunu oluşturduğunu ifade etmişlerdir. Çalışma sonuçlarımıza göre, E. encrasicolus un boy gruplarına ve mevsimlere göre av organizmalarının tercihinde bir farklılığın olmadığı da saptanmıştır. Benzer sonuçlar Ünlüoğlu (1995) tarafından da rapor edilmiştir. Sonuç olarak, pelajik bir tür olan hamsinin besin kompozisyonunda Copepoda grubu en önemli besin olarak yer almakta ve diğer küçük pelajik omurgasızlar bunu izlemektedir. Kaynakça Anonymous. 2000. Fishery Statistics 2000, Turkish Prime Minister State Institute of Statistics, Ankara. Arthur, D. K. 1976. Food and feeding of larvae of three fishes occuring in the California current. Sardinops sagax, Engraulis mordax and Trachurus symetricus. Fishery Bulletin, Volume: 74, No:3, p. 517-530. Capitanio, F. L., Pajaro, M. and Esnal, Graciela, B.E. 1997. Appendicularians (Chordata, Tunicata) in the diet of anchovy (Engraulis anchoita) in the Argentine Sea. SCI.MAR., 61 (1):9-15. Chiappa-Carrara, X. and Gallardo-Cabello, M. 1993. Feeding behavior and dietary composition of the Northern anchovy, Engraulis mordax Girard (Pisces : Engraulidae) off Baja California, Mexico, Cienc. Mar. 19, 285-305. Coombs, S., Giovanardi, O., Conway, D., Manzueto, L., Halliday, N. and Barrett, C. 1997. The distribution of eggs and larvae of anchovy (Engraulis encrasicholus) in relation to hydrography and food availability in the outflow of the river Po. ACTA ADRIAT. 38 (1): 33-47. 126 Dulčić, J. 1997. Growth of anchovy, Engraulis encrasicolus, (L.), larvae in the Northern Adriatic Sea. Fisheries Research 31, 189-195. Giraldez, A. and Abad, R. 1995. Aspect on the reproductive biology of the Western Mediterranean anchovy from the coast of Malaga (Alboran Sea). SCI.MAR., 59(1):15-23 Gordina, A.D., Nikolsky, V.N., Niermann, U., Bingel, F. and Subbotin, A.A. 1997. New data on the morphological differences of anchovy eggs (Engraulis encrasicolus, L.) in the Black Sea. Fisheries Research, 31, 139-145. Katağan, T., Kaya, M., Ergen, Z. and Önen, M. 1990. The feeding regime of red mullet Mullus barbatus Linnaeus, 1758 in Izmir Bay. Doğa-Tr. J. Zoology, 14 (2):179-187. Mater, S. 1979. Investigations on Morphology, Abundance, Distribution and Mortality of Pelagic Eggs and Larvae of Anchovy (Engraulis encrasicolus, L.) in İzmir Gulf (Turkey). Rapp. Comm. Int. Mer. Medit., 25/26,10. Niermann, U., Bingel, F., Gorban, A., Gordina, A.D., Gücü, A., Kideys, A.E., Konsulov, A., Radu, G., Subbotin, A.A. and Zaika, V.E.., 1993. Distribution of Anchovy Eggs and Larvae (Engraulis encrasicolus Cuv.) in the Black Sea in 1991 and 1992 in Comparison to Former Surveys. ICES Statutory Meeting. CM1993/H:48. Palomera, I., Morales-Nin, B. and Lleonart, J. 1988. Larval growth of anchovy, Engraulis encrasicolus, in the western Mediterranean Sea. Marine Biology 99, 283-291. Pedro, R. 1994. Anchovy spawning in Mira Estuary (1985-1992). Nova Serie, Vol. II, n. 27, pp. 423-454. Pertierra, J.P. 1987. Crecimiento del boquerón (Engraulis encrasicolus, L. 1758) (Pisces, Engraulidae) de la costa catalana (Mediterraneo noroccidental). Inv. Pesq. 51(2), pags. 263-275. Plounevez, S. and Champalbert, G. 2000. Diet, feeding behaviour and trophic activity of the (Engraulis encrasicolus L.) in the Gulf of Lions (Mediterranean Sea). Oceanologica Acta. Vol. 23, 175-192. Regner, S. i Dulčić, J. 1990. Growth parameters of anchovy post larvae in the Adriatic estimated from otolith growth

rings. Institut za Oceanografiju i Ribarstvo-Split, SFR Jugoslavija, No. 76. Sinovčić, G. 1998. Distribution of Juvenile anchovy Engraulis encrasicolus, (L.) in an estuarine habitat and influence of yearclass strength on its catch value. Institut za Oceanografiju i Ribarstvo-Split, Hrvatska, N. 79. Ünlüoğlu, A. 1995. Investigations of the Feeding Habits of Bogue (B. boops, Lin. 1758), Horse mackerel (T. trachurus, Lin., 1758), Sardine (S. pilchardus, Walbaum 1792) and Anchovy (E. encrasicholus, Lin 1758) in Izmir Bay. Msc. Thesis. D.E.U., Institute of Marine Science and Tecnology. 47 p. Vučetić, T. 1963. Some data on the spawning of anchovy (Engraulis encrasicolus, L.) in theopen Central and North Adriatic. Proc. Gen. Fish. Coun. Medit., 2:203-209. Whitehead P.J.P., Bauchot, M.-L., Hureau, J.- C., Nielsen, J. & Tontonese, E. (Editors). 1986. Fishes of the North-Eastern Atlantic and the Mediterranean. In Belonidae. Volume II, pp. 517-1007, Paris UNESCO. Whitehead P.J.P., Bauchot, M.-L., Hureau,J.- C., Nielsen, J. & Tontonese, E. (Editors). 1986. Fishes of the North-Eastern Atlantic and the Mediterranean. In Belonidae. Volume II, pp. 517-1007, Paris UNESCO. Windell, J.T. and Bowen, H.S. 1978. Method for study of fish diets based on analysis of stomach contents. Quoted in Methods for assesment of fish production in fresh waters. Ed. By. T. Benegal, 3 rd Edition IBP Handbook No:3. 127