MART 2014 ǀ 10 TL 54 sektörün gözdesi turizm ÜCRETSİZ ÖZEL EKLER DEDEMAN BOSTANCI İSTANBUL HOTEL&CONVENTION CENTER İSTANBUL MARRIOTT HOTEL ŞİŞLİ KONGRE ÖZEL BÖLÜMÜ: Türkiye de etkinlik pazarı sınıf atlıyor Türkiye kış turizmindeki potansiyelini açığa çıkarıyor ITB Berlin fuarı göz doldurdu Otellerde hijyen hayati önemini koruyor
IZGREV HOTEL Spa&Aquapark Sunrise Again Complex Hotel Izgrev Struga 6330 Macedonia Tel:+389 46 780 530 Fax:+389 46 780 531 hotelizgrev@t-home.mk www.hotelizgrev.com
10 38 112 104 68 88 yatırımlar 54 sektörün gözbebeği turizm, Türkiye nin hayati sektörleri arasına girdi... 10-14 Haber... 16-34 Röportaj/ Majesty Hotels & Resorts Genel Koordinatör Yardımcısı Nurkaya Gündoğdu... 36-37 acenteler / havayolları ITB Berlin fuarı göz doldurdu... 38-54 Haber... 56-67 kongre turizmi Türkiye de etkinlik pazarı sınıf atlıyor... 68-76 Haber... 78-86 oteller Türkiye kış turizmindeki potansiyelini açığa çıkarıyor... 88-99 Haber...100-103 tedarikçiler Otellerde hijyen hayati önemini koruyor...104-109 Haber...110-111 Röportaj/ Unilever Food Solutions Emel Akman...112-113 Haberler...114-119 İstatistikler... 120 Yetkin Medya Yayıncılık Ticaret Limited Şirketi Adına Sahibi ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Sebahattin Ercan sebahattin.ercan@turizmyatirimdergisi.com.tr Genel Koordinatör Bülent Büyükaras bulent.buyukaras@turizmyatirimdergisi.com.tr Editör Özlem Kasa ozlem.kasa@turizmyatirimdergisi.com.tr Görsel Yönetmen Türkel Hocaoğlu turkel_hocaoglu@hotmail.com Yazı İşleri Özlem Has ozlem.has @turizmyatirimdergisi.com.tr Ecem Ercan ecem.ercan@turizmyatirimdergisi.com.tr Yayın Danışmanı Erol Karabulut İletişim Tel: 0 212 278 77 41 pbx Reklam Tel: 0 212 278 77 42 pbx Faks: 0 212 278 77 68 Baskı: Özgün Ofset Tel: 0212 280 00 09 Issn: 2147-2300 Adres: Yetkin Medya Yayıncılık Emniyetevler Mah. Bornova Sok. No: 5/B, 4. Levent / İstanbul Abonelik 12 aylık abonelik bedeli 90 TL dir. Abone olmak isteyenler için hesap numarası: Yetkin Medya Yayıncılık Ltd. Şti. Türkiye İş Bankası 4. Levent-İstanbul Şubesi. IBAN: TR57 0006 4000 0011 1400 7932 49 (Dekont ve adres bilgilerinizi 0212 278 77 68 nolu faksa gönderiniz.) Yayın Türü: Ulusal, süreli, aylık Baskı yeri ve tarihi: İstanbul, Mart 2014 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 03 2014
İLAN Çİ
3. FT SAYFA
SUNUŞ Sezon öncesi yaşanan siyasi gelişmeler endişelendiriyor Gerek Türkiye de gerekse dünyada siyasal anlamda yine hareketli günler yaşıyoruz. Ukrayna da geçtiğimiz aylarda başlayan olaylar, Rusya ile Batı arasındaki ilişkileri gererken, Kırım da yapılan referandum, olayları Rusya nın lehine çevirdi. İşin turizmi ilgilendiren yanını ise her yıl turist sayısı artan Ukrayna pazarının tehlikeye girmesi oluşturuyor. Türkiye, geçen yıl 750 binin üzerinde Ukraynalı turist ağırladı. Olaylar kısmen yatışmış görünüyor. Ancak Kırım sorununun Rusya ile Batı arasında gerginliği artırması turizmcileri de endişelendiriyor. Konuya temkinli yaklaşan turizmciler sorunun mayıs ayına kadar çözülmesini bekliyorlar. Zira olaylar devam eder ve Rusya ya sıçrarsa gerek dünyayı gerekse Türkiye yi zor günler bekliyor. Temennimiz, olayların bir an önce müzakerelerle çözülmesi yönünde Mart 2014 itibariyle Türkiye nin yerel seçimlere girmesi içeride de siyasi hareketliliği artırdı. Seçim gerginliği devam ederken, Berkin Elvan ın Gezi Parkı olaylarının yaşandığı dönemde markete ekmek almaya giderken polisin attığı biber gazının başına isabet etmesi sonucu 269 gün komada kaldıktan sonra hayatını kaybetmesi de toplumu hareketlendirdi. Yaşanan yolsuzluk olayları, polisin uyguladığı orantısız şiddet, toplumda kırılmalara yol açtığı gibi Türkiye nin dünya genelindeki imajını da olumsuz yönde etkiliyor. İnsan hak ve özgürlüklerine önem veren, hukukun herkese eşit uygulandığı, yolsuzlukların yargılandığı bir ülke, Türkiye nin tercih edilme oranına etki eder diye düşünüyoruz. Zira turizm sektörü Kültür ve Turizm Bakanı nın da belirttiği gibi içte ve dışta barışı temsil ediyor. Tüm bu siyasal gelişmelerin gölgesinde turizm sektörü, yeni sezon çalışmalarını yaparken, Avrupa, Almanya, Rusya gibi önemli pazarların nabzını fuarlarda tutmaya çalışıyor. ITB Berlin de turizmcilerden aldığımız bilgilere göre 2014 sezonu çok sıkıntılı görünmüyor. Ancak bölgede veya ülkemizde yaşanacak bir siyasi sıkıntı, hesapları tersine çevirebilir. Dolayısıyla herkes biraz daha temkinli yaklaşıyor. ITB Berlin haberinde turizmcilerin yorumlarını görebilirsiniz. Dünyada ve Türkiye de gelişme gösteren event-etkinlik pazarı, turizmciler için önemli ürünlerden biri oldu. Bu sayımızda Kongre Özel Bölümü nde event pazarını ele aldık. Türkiye için önemli turizm çeşitlerinden birini de kış turizmi oluşturuyor. Kış turizmi potansiyeli ve yatırımlarıyla Türkiye de kayak turizminden pay almaya çalışıyor. Bizde kış turizmi dosyasını, çubuğu kayak turizmine bükerek inceledik. Bu sayımızda incelediğimiz önemli konulardan biri de turizm endüstrisinin Türkiye de geldiği aşama oldu. 54 sektörü besleyen turizmin yarattığı iş hacmini AKTOB Ar-Ge Birimi derinlemesine inceledi. Biz de bu araştırmanın sonuçlarını sizlerle paylaştık. Öte yandan gelişen konaklama sektörü belli sorunları aşarak ilerliyor. Konaklama tesislerinde en önemli konuların başında gelen temizlik ve hijyen, artık çok profesyonel yöntemlerle çözülüyor. Bu alanda faaliyet gösteren firmalar, Türkiye deki otellerin hijyen konusunda iyi bir noktada olduğunu belirtiyorlar. Konuyla ilgili ayrıntıları dosyamızdan takip edebilirsiniz. Bu sayımızla birlikte Dedeman Bostancı Convention Center Hotel eki ile Marriott Şişli Hotel İstanbul özel eklerimiz de elinizde olacak. Keyifle okumanız dileğiyle Turizm ve Yatırım Dergisi 24 26 ǀ turizm&yatırım ǀ 08 2013 03 2014
DOSYA YATIRIMLAR YATIRIMLAR 54 sektörün gözbebeği turizm, Türkiye nin hayati sektörleri arasına girdi Akdeniz Turistik Otelciler ve İşletmeciler Birliği (AKTOB), Araştırma Birimi yönetiminde yapılan Turizm Sektörünün Yapısı, Büyüklüğü ve Ekonomiye Katkısı Araştırması yayınlandı. Araştırma bulgularına göre turizm, ekonomik ve sosyal hayatı olumlu yönde etkileyen sektörlerin başında geliyor. Turizmde üretilen cironun yüzde 75 i Antalya, İstanbul ve Muğla dan elde edilirken, konaklama sektörünün ekonomiye yıllık net katkısı 11 milyar doları buluyor. 10 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 03 2014
Akdeniz Turistik Otelciler ve İşletmeciler Birliği (AKTOB), Araştırma Birimi yönetiminde yapılan Turizm Sektörünün Yapısı, Büyüklüğü ve Ekonomiye Katkısı Araştırması yayınlandı. Turizm sektörünün ekonomi ve sosyal hayattaki yerini ortaya koyarak ileriye yönelik vizyon ve politikaların o- luşturulmasına katkı sağlamak amacıyla gerçekleştirilen araştırmaya, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Akdeniz Üniversitesi İktisat Fakültesi Bölümü katkıda bulundu. Karikatürist Bülent Çelik de orijinal karikatür çalışmaları ile destek oldu. 100 sayfalık araştırmada; turizmin diğer sektörlerle ilişkileri, ekonomik ve sosyal hayata etkileri detaylarıyla incelendi. AKTOB Ar-Ge, konaklama tesislerini masaya yatırdı Türkiye ekonomisinde büyük bir hacim kapsayan turizm sektörünü araştırma kapsamında Türkiye İstatistik Kurumu nun (TÜİK) belirli aralıklarla yaptığı, input-output/girdi-çıktı çalışmalarındaki verilerden yararlanıldı. AKTOB Ar-Ge nin konaklama tesislerinden derlediği, mali durum tabloları analizlerinin kullanıldığı araştırmada, tesis başına yatırım ve tüketim miktarları belirlenirken, en az 400 oda kapasiteli 4 ve 5 yıldızlı oteller, tatil köyleri ele alındı. Tesis analizlerinde 12 ay faal olan ve yıllık ortalama yüzde 75-80 doluluğa sahip olan işletmeler örnek alındı. İşletmede olan tesisler ve doluluk oranları için Kültür ve Turizm Bakanlığı verileri ile AKTOB Ar-Ge Birimi çalışmaları baz alındı. Oteller bir yılda 26 milyar dolarlık alım yapıyor Araştırma bulgularına göre; turizmde meydana gelen 1 birimlik gelişme, Türkiye ekonomisinde 2 birimlik canlanma yaratıyor. Turizm, girdi alımları ile ekonomide 54 sektörü doğrudan etkilerken, bir yıl içinde 26 milyar dolarlık satın alma yapılıyor. Bu özellikleri ile turizm, ekonomideki 59 ana sektör içinde, ekonomiyi en fazla canlandıran 20. sektör konumunda yer alıyor. Turizm, bazı sektörler i- çin hayati önem taşıyor. Örneğin balıkçılık ana sektörü, ara malı olarak sattığı ürünlerin yüzde 51 ini turizme sunuyor. Gıda ve içecek sektörü ara malı satışlarının da yüzde 20 si turizm sektörüne yöneliyor. Mobilya sektörü de ara mallarının yüzde 14 ünü turizme satıyor. Öte yandan turizm, birçok sektörün ihracatından daha fazla gelir yaratıyor. Bulgulara göre 20 sektörün turizme yaptığı satışlar, ihracatından daha büyük. Turizm 54 sektörü beslemeye devam ediyor Yapılan araştırmaya göre turizm, 54 sektörü doğrudan etkiliyor. Milli gelire o- lan katkısının yanında; döviz kazandırıcı yönü, ödemeler dengesindeki açıkları kapatma pozisyonu ve sağladığı iş olanakları açısından, ekonomik ve sosyal dengelerin merkezindeki sektörler arasında yer alan turizm aynı zamanda, Türkiye için etkin bir pazarlama ve tanıtım aracı işlevi de görüyor. İhracattan sonra en büyük döviz kaynağı olan sektör, ekonomi içinde turizm, başta gıda, yeme içme, ulaştırma gibi 54 sektörü doğrudan etkiliyor. Turizm ekonomiyi en fazla canlandıran 59 ana sektör içinde 20. sektör Türkiye ekonomisini canlandıran 59 ana sektör arasından 20. sıraya yerleşen turizm sektörünün yarattığı hacim sektörün geldiği noktayı ortaya koyarken yatırımcıların da dikkatini çekiyor. Tam bir endüstri haline gelen konaklama sektöründe işletmecilik artık ciddi bir uzmanlaşma gerektiriyor. Sektörle ilgili yapılan analizler de bunu gösteriyor. Araştırmada ö- ne çıkan bulgular ise şöyle: Turizmde 1 birim talep artışı, ekonomiyi 2 birim canlandırıyor. Ekonomideki 1birim canlanma, turizmde 1,3 birim canlanma yaratıyor. Turizm, ekonomide 54 sektörü doğrudan uyarıyor. Turizm, yılda 26 milyar dolarlık satın alma yapıyor. Turizm 59 sektör içinde, ekonomiyi en fazla canlandıran 20. sektördür. Turizm, 100 birim üretim yapmak için 53 birim girdi alıyor. Turizm, ürettiğinin yüzde 15 ini diğer sektörlere girdi olarak veriyor. Balıkçılık, ara malı satışlarının yüzde 51 ini turizme sunuyor. Gıda ara malı satışlarının yüzde 20 si turizme yöneliyor. Büro malzemeleri ara malı satışlarının yüzde 17 si turizmde kullanılıyor. Mobilya sektörü ara malı satışlarının yüzde 14 ünü turizme sunuyor. 20 sektörün turizme yaptığı satışlar, ihracatından daha büyük. Turizm, gayrimenkul sektöründe yılda 1 milyar dolarlık hareketlilik yaratıyor Turizm, gıda ve içecek üretiminde yılda 4 milyar dolar uyarma yapıyor. Turizm, tarım ve hayvancılıktan yılda 2 milyar dolarlık alım yapıyor. Seyahat organizasyonu, turizminden 4,8 milyar dolar katkı alıyor. Turizm, gayrimenkul sektöründe yılda 1 milyar dolarlık uyarma yapıyor. Mali aracı kuruluşlar turizm ile 1,3 milyar dolarlık iş yapıyor. Turizm, posta ve kargo hizmetlerinden yılda 500 milyon dolar alım yapıyor. Turizm, enerji sektöründe yılda 1 milyar dolar canlanma yaratıyor. Turizm, tasarım, dekor, marka, fuar vb. faaliyetlere 1,3 milyar dolar harcıyor. Turizm, basım ve yayın sektöründe yılda 400 milyon dolar iş yaratıyor. Turizm, tamir, bakım ve onarıma yılda 800 milyon dolar harcama yapıyor.» 03 2014 ǀ turizm&yatırım ǀ 11
DOSYA YATIRIMLAR Türkiye de sigortalı çalışanların, yüzde 6-7 si turizm sektöründe bulunuyor. Türkiye de yapılan ücret ödemelerinin yüzde 5 i turizmde gerçekleşiyor. Türkiye de üretilen malların toplam cirosunun yüzde 2 si turizmde Turizm, ikinci el pazarında yılda 700 milyon dolar işlem yaratıyor. Petrol ürünleri, turizme yılda 500 milyon dolar girdi sunuyor. Turizm ana metal sanayi ile yılda 65 milyon dolarlık iş yapıyor. Ar-Ge faaliyetleri, turizmden yılda 4,5 milyon dolarlık iş alıyor. Kağıt sanayi turizmden 250 milyon dolarlık katkı alıyor. Turizm, eğitim hizmetlerinde 16 milyon dolarlık hareket yaratıyor. İnşaat sektörü turizmde 70 milyon dolarlık iş yaratıyor İnşaat; yatırım ve yenilemeler hariç, turizmle 70 milyon dolarlık iş yapıyor. TV, radyo vb. üretimi turizmden 85 milyon dolarlık talep alıyor. Turizm, suyun arıtılması ve dağıtımına 250 milyon dolar katkı yapıyor. Bilgisayar ve bileşenleri sektörü, turizmle 120 milyon dolarlık iş yapıyor. Turizm, metal eşya sanayinden 130 milyon dolarlık girdi alıyor. Balık üretimi işletmeleri, turizmden 200 milyon dolarlık katkı alıyor. Turizm, tekstil ürünlerinde 80 milyon dolarlık hareket yaratıyor. Turizm, ağaç, fide yetiştiriciliği ve dikimi faaliyetlerinde 80 milyon dolar iş yaratıyor. Konaklama tesisleri yılda 9 milyar dolar satın alma yapıyor. Konaklama sektörü ekonomiye net 11 milyar dolar katkı sunuyor Konaklama sektörünün ekonomiye yıllık net katkısı 11 milyar dolar düzeyinde. Konaklama sektöründe, istihdamın yüzde 70 i Antalya ve İstanbul da. 5 yıldızlı bir tesiste, giderlerin yarısını personel oluşturuyor (400 odalı). 5 yıldızlı bir tesis yılda 150 ton dolayında et ürünleri tüketiyor (400 odalı). 5 yıldızlı bir tesis, yılda 400 ton dolayında meyve - sebze tüketiyor (400 odalı). 5 yıldızlı bir tesis, yılda 1000 ton dolayında içecek tüketiyor (400 odalı). Otellerde yıllık et tüketimi, Türkiye üretiminin yüzde 10 unu oluşturuyor. Otellerdeki yıllık süt tüketimi, Türkiye süt üretiminin yüzde 2 sine ulaştı. Türkiye deki işletmelerin yüzde 9 u turizm sektöründe bulunuyor. Turizm yatırımlarının yüzde 50 si Antalya ve İstanbul da Türkiye deki maddi yatırımların yüzde 4 ü turizm sektöründe... Turizmdeki maddi yatırımların yüzde 50 si Antalya ve İstanbul da... Turizmdeki ücret ödemelerinin yıllık toplamı 4 milyar dolar düzeyinde Turizm sektörü toplam satışlarının değeri 23 milyar dolar düzeyinde Turizmde üretilen cironun yüzde 75 i Antalya, İstanbul ve Muğla da Turizm, Akdeniz ülkelerinde ekonomiyi en fazla etkileyen sektörlerden biridir. Turizmin, ekonomiyi etkileme katsayıları en yüksek İtalya ve Türkiye dedir. Turizm, Akdeniz ülkelerinde en fazla girdiyi, gıda ve içecek imalatından alıyor. Turizm, en fazla çıktıyı, karayolu ve havayolu taşımacılığına veriyor. Turizm, Akdeniz de en fazla gelir üreten ana sektörler içinde yer alıyor. Türkiye de 2015 e kadar yapılacak yatırımlarla 10 milyar dolar katkı sağlanacak. Tesisler, yatırım ve yenilemeye yılda 2,5 milyar dolar ayırıyor. Yatırımların en büyük kısmını kaba inşaat ve tesisat oluşturuyor Konaklamada, yatırımların en büyük kısmı, kaba inşaat ve tesisata harcanıyor. Turizm, istihdam başına sabit yatırımları en düşük olan sektörler arasındadır. Konaklama yatırımlarında tesis ölçeği, 5* otellerden 4* ve 3* yıldızlılara kayıyor. Konaklama yatırımları, sahillerden iç kesimlere, Anadolu ya yayılıyor. Konaklama sektörünün bugünkü yatırım değeri 71 milyar dolardır. Türkiye de, özel sektör sabit sermaye yatırımlarının yüzde 8 i turizmde Konaklama, telif hakları ödemeleri ile sanatçılara yılda 8 milyon TL destek oluyor. Oteller ve lokantalar sektörü girdilerinin yüzde 97 sini turizm dışından alıyor. Seyahat acenteleri sektörü girdilerinin yüzde 50 sini turizm dışından alıyor. 12 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 03 2014
Havayolu sektörü girdilerinin yüzde 70 ini turizm dışından alıyor. Oteller ve lokantalar, çıktısının yüzde 66 sını diğer sektörlere sunuyor. Turizmin ücret-maaş ödemelerindeki en yüksek 15 sektör içinde Seyahat acenteleri, çıktısının yüzde 65 ini diğer sektörlere sunuyor. Havayolu sektörü, çıktısının yüzde 84 ünü diğer sektörlere sunuyor. Oteller ve lokantalar girdide 54, çıktıda 56, sektörü etkiliyor. Seyahat acenteleri, girdide 50, çıktıda 57, sektörü etkiliyor. Havayolu sektörü, girdide 43, çıktıda 56, sektörü etkiliyor. Seyahat acenteleri, sektörde, kendisinden en fazla girdi alan sektördür. Oteller ve lokantalar, sektörü kendisinden en az girdi alan sektördür. Seyahat acenteleri, sektörde, kendisine en fazla çıktı veren sektördür. Turizm, dayanıklı tüketim ihracatından daha fazla döviz geliri yaratıyor. Turizm sektörü, girdilerinin yüzde 4 ü ikinci el ürün pazarından... Turizm sektörü, çıktılarının yüzde 13 ü ikinci el ürün pazarına yöneliyor. Turizm, ekonomide karlılığı en yüksek olan 10 sektör içindedir. Turizm, ücret-maaş ödemelerinin ü- retimdeki payı en yüksek olan 15 sektör içindedir. Turizm, ekonomide en fazla girdi a- lan ilk 15 sektör içindedir. Turizm, ekonomideki toplam çıktıların yüzde 5 ini girdi olarak alıyor. Turizmin ekonomiyi uyarma derecesi yüzde 25 gelişme gösterdi. Bankalar en çok Antalya da şube açıyor Antalya da banka şubelerinin yüzde 60 ı turizm merkezlerinde Antalya, bankaların en fazla şube açtığı 4.il konumunda Antalya da özel hastane sayısı 5 yılda 2 katına çıktı. Antalya da özel hastanelerin yüzde 60 ı turistik merkezlerde Turizmin, Antalya ekonomisindeki payı 2 kat artarak yüzde 30 a yükseldi. Türkiye de turizm eğitimi alanların yüzde 6 sı Antalya da bulunuyor. Antalya da, 18 kurumda yaklaşık 4 bin öğrenci, turizm eğitimi alıyor. Antalya da, yabancıların taşınmaz alımı 10 yılda 35 bine ulaştı. Konut satışlarının, yüzde 62 si Alanya, yüzde 23 ü de Side bölgesinde Antalya da yabancılara satılan konutların değeri 3,5 milyar dolar. Antalya, vergi gelirleri tespiti ve tahsilatında, Türkiye de ilk 10 il içinde... Antalya da gıda ve yapı marketlerin yüzde 60 ı turizm beldelerinde... Antalya da turist taşımacılığında 3200 araç kullanılıyor. Antalya da turist taşımacılığı, en az 15 kente maddi katkı sağlıyor. Antalya da kamu yatırımlarının yüzde 25 i altyapıya ayrılıyor. Antalya, yılda 6-7 milyar Kws elektrik tüketimi ile Türkiye de 7 inci konumunda. Antalya da elektriğin yarısına yakını tesislerde tüketiliyor. İlde kişi başına e- lektrik tüketimi ise 10 yılda 2 katına çıktı. Antalya da akaryakıt bayilerinin yüzde 60 ı turizm beldelerinde bulunuyor. Turizmde çalışan her 5 kişiden 1 i Antalya da bulunuyor. Turizm, kredi kartı harcamasında yüzde 5 paya sahip. Konaklama sektörü kredi kartı harcamasından yüzde 30 pay alıyor. Türkiye 35,6 milyon ziyaretçi ile dünyada ilk 10 ülke içindedir. 29,4 milyar dolar turizm geliri ile dünyada ilk 10 ülke içindedir. Türkiye turizmdeki iddiasını artırıyor Türkiye paket tur pazarında dünyada 2. sıradadır (1.İspanya). Türkiye turizmde 1,2 milyon çalışanla Avrupa da 5. sıradadır. Turizmin ürettiği net gelir 10 yılda 2 katına ulaşarak 25 milyar dolara ulaştı. Türkiye, dünya sıralamasında son 10 yılda 10 basamak yükseldi. Türkiye, 1990-2012 döneminde yüzde 10 ortalama ile büyümede lider konumda. Turizm geliri, 150 milyar dolarlık ihracatın yüzde 20 sine ulaştı.» 03 2014 ǀ turizm&yatırım ǀ 13
DOSYA YATIRIMLAR eğilimle yüzde 60 ortalamaya kadar gelişme gösterdi. Türkiye de teşviklerle yaratılan her 100 istihdamdan 15 ini turizm sağlıyor. Turizm, teşviklerle en çok istihdam yaratan 2. sektördür. (1.Dokuma-giyim) Turizm, 32 sektör içinde, en az yatırımla en çok iş yaratan 18.sektördür. 67 ilde yatırımları olan turizm, Türkiye de en yaygın 2. sektördür. (1.Altyapı) 2018 de turist sayısı 48 milyona turizm geliri ise 45 milyar dolara çıkacak Araştırmada ayrıca Kültür ve Turizm Bakanlığı nın turizme ilişkin ileriye yönelik planlamaları ile Yüksek Planlama Kurulu nun hazırladığı 10. Kalkınma Planı nda yer alan hedefler de paylaşıldı. Buna göre Türkiye turizmi 2018 e kadar büyüme ivmesini katlanarak sürdürecek. Yüksek Planlama Kurulu tarafından yapılan 10. Kalkınma Planı na göre 2018 e kadar her yıl yüzde 4,6 artacak olan turist sayısı 48 milyona çıkacak. 2018 e kadar her yıl yüzde 7 artacak olan turizm geliri ise 45 milyar dolara ulaşacak. Her yıl yüzde 10 büyüyecek olan turizm gideri de 8 milyar dolar olacak. Kişi başı harcama her yıl yüzde 2,3 büyüyerek, 932 dolara çıkacak. 10. Kalkınma Planı nda öne çıkacak yatırımlar şöyle: 2018 e kadar termal turizmde 100 bin yatağa ulaşılacak. 1,5 milyon kişiye termal turizm hizmeti verilecek. Termal turizmden 3 milyar dolar kazanılacak. 2018 e kadar 750 bin hastaya medikal turizm hizmeti verilecek. Medikal turizmden 5,6 milyar dolar gelir elde edilecek. 2018 e kadar ileri yaş turizminde 150 bin kişiye hizmet verilecek ve bu alandan 750 milyon dolar gelir kazanılacak. Bu a- landa 10 bin yatak faaliyet gösterecek. 2018 e kadar havayolu yolcu sayısı her yıl yüzde 9 büyüyecek 2018 e kadar turizm, yurtdışı müteahhitlik hizmetleri kadar gelir üretecek. Kültür ve Turizm Bakanlığı nın hazırladığı Türkiye Turizm Stratejisi 2023 vizyonuna göre ise Türkiye gelen yabancı ziyaretçi 63 milyona ulaşırken, turizm geliri 86 milyar dolara çıkacak. Kişi başı ziyaretçi harcaması 1350 doları bulacak. Öte yandan yerli ziyaretçi sayısı iç pazarda 20 milyonu bulacak. Turizm gelirinin artışı, birçok sektörü uyarıyor Turizm gelirinin, milli gelir içindeki payı, son 30 yılda yüzde 0,6 dan yüzde 4 e kadar çıktı. Öte yandan sektör gelirinin ihracat gelirine oranı da yüzde 10 dan yüzde 20 lere kadar yükseldi. Dış ticaret açığını kapatma payı da benzer Araştırmanın en önemli noktalarından birini turizm gelirinin diğer sektörler üzerindeki etkisi oluşturuyor. Turizm gelirinin artması mal ve hizmet aldığı sektörlere önemli oranda yansıyor. Örneğin turizm geliri yüzde 10 artınca; petrol ürünleri yüzde 3,7 uyarılırken, tarım sektörü ü- retimi yüzde 3 artıyor. Tekstil sektörü üretimi yüzde 1,3 yükselirken, finansal hizmetler yüzde 2,5 uyarılıyor. Yine metal ürünleri üretimi yüzde 2,3; gıda ve içecek üretimi yüzde 1,1; tarım sektörü üretimi yüzde 3 artıyor. Turizm geliri yüzde 10 artınca taşımacılık sektörü yüzde 1,8; motorlu araçlar satış ve tamiri ise yüzde 1,7 uyarılıyor. Turizm Gelirinin GSMH ye oranı (%) 1963 0,1 1973 0,8 1983 0,8 1993 2,2 2003 4,5 2004 4,4 2005 4,2 2006 3,5 2007 3,2 2008 3,4 2009 4,1 2010 3,4 2011 3,6 2012 3,7 2013 4,0 Turizm Gelirinin İhracat Gelirine oranı (%) 1963 2,1 1973 13,0 1983 7,2 1993 25,8 2003 29,3 2004 27,0 2005 27,7 2006 21,7 2007 19,5 2008 19,2 2009 24,5 2010 21,9 2011 20,8 2012 19,2 2013 20,5 Gelir artışı, toplum refahına yansıyor Turizm gelirinin yüzde 10 artışı ekonomide yüzde 2,5 canlanma yaratıyor. Turizmden kaynaklı refah artışı, gıda ve içecek sektörünü yüzde 0,5 uyarıyor. Metal ürünleri üretimini yüzde 0,4; tekstil üretimini yüzde 0,23; ağaç ürünleri sektörünü yüzde 0,2 uyarıyor. Turizm gelirindeki yüzde 10 artış, seyahat acenteleri yüzde 1,1; enerji sektörü üretimini ise yüzde 0,8 uyarıyor. Gelirdeki bu artış, ağaç ürünleri üretimini 1,2; toplum refahını yüzde 9; çalışanlara yapılan ödemeleri yüzde 3,3 ve sermayenin gelirini yüzde 6,3 oranında artırıyor. Turizm sektörünü her yönüyle ele alan araştırma, en çok istihdam yaratan sektörlerden turizmin Türkiye için önemini bir kez daha ortaya çıkarıyor. 14 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 03 2014
YATIRIMLAR HABER Yılın ilk ayında 45 tesise teşvik verildi Bu yılın ilk ayında teşvik belgesi alan turizm yatırımları Resmi Gazete de yayınlandı. Ocak 2014 te 38 yeni otel ve 7 modernizasyon olmak üzere toplam 45 projeye yatırım teşvik belgesi 16 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 03 2014 OCAK 2014 TE TEŞVİK BELGESİ ALAN FİRMALAR verildi. Toplamda 641 milyon TL harcanarak, yatırımların tamamlanması ile 2 bin 486 yeni istihdam sağlanacak. Yeni otel yatırımların yatak kapasitesi 10 bin 970 adet olacak. Toplam 15 şehirde yapılacak yatırımlardan; Antalya 10 otel ve 4 bin 769 yatak ile birinci sırada yer alırken onu takiben, İstanbul 9 otel ve 2 bin 395 yatak ile listede yerini aldı. ŞEHİR FİRMA ADI TÜRÜ TESİS ODA VE YATAK SAYISI TEŞVİK TUTARI ANTALYA YAŞAR TURİZM YATIRIMLARI İŞLETMECİLİK A.Ş. TEVSİ Lokantalı oteller 301 ODA 38.533.674 MERSİN EKİM MÜHENDİSLİK İNŞAAT TUR. LTD. ŞTİ. KOMPLE YENİ YATIRIM 4 YILDIZLI OTEL 160 YATAK 9.013.285 ANTALYA AY - OK TURİZM İNŞ. VE TİC. A.Ş. KOMPLE YENİ YATIRIM 3 Yıldızlı Otel 572 YATAK 21.656.250 İSTANBUL TSS SİLAH VE SAVUNMA SAN.DIŞ TİC.LTD.ŞTİ. KOMPLE YENİ YATIRIM 4 Yıldızlı Otel 336 YATAK 3.922.489 İSTANBUL OTEK APART OTELCİLİK TUR. LTD. ŞTİ. KOMPLE YENİ YATIRIM 3 Yıldızlı Otel 66 YATAK 3.796.673 ÇANAKKALE SUNASU TURİZM OTELCİLİK TİCART A.Ş. KOMPLE YENİ YATIRIM Lokantalı oteller 40 YATAK 2.842.008 İSTANBUL SARNIÇ OTELCİLİK TURİZM VE SPOR TESİS. KOMPLE YENİ YATIRIM BUTİK OTEL 80 YATAK 5.097.000 İSTANBUL DOLPHİNER TURİZM SEYAHAT LTD. ŞTİ. KOMPLE YENİ YATIRIM 3 YILDIZLI OTEL 182 YATAK 3.300.000 İZMİR ÖZGÜN TURİZM YATIRIMLARI VE TİC. A.Ş. KOMPLE YENİ YATIRIM 3 YILDIZLI OTEL 364 YATAK 16.967.717 ANTALYA TEKİROVA ŞAHİNLER TURİZM İNŞAAT A.Ş. MODERNİZASYON 5 Yıldızlı Otel 898 YATAK 2.127.200 KONYA AKDENİZ CAM ALÜMİNYUM VE METAL A.Ş. KOMPLE YENİ YATIRIM 4 YILDIZLI OTEL 400 YATAK 9.342.984 ANTALYA AKHA TURİZM SEYAHAT ACENTESİ İNŞAAT A.Ş. KOMPLE YENİ YATIRIM Tatil Köyleri 139 ODA-300 YATAK 24.245.290 ANTALYA ARES FASİLİS İNŞAAT TURZİM A.Ş. KOMPLE YENİ YATIRIM 5 YILDIZLI TATİL KÖYÜ 1000 YATAK 48.469.037 İZMİR TROYKA TUR. YAT. İNŞ.-NECDET ÖMER ATAHAN KOMPLE YENİ YATIRIM Lokantalı oteller 40 YATAK 3.700.000 ANTALYA SECAY OTELCİLİK TUR. TİC. LTD. ŞTİ. KOMPLE YENİ YATIRIM 4 yıldızlı otel 156 YATAK 13.269.940 GAZİANTEP NORTON OTELCİLİK TURİZM İNŞAAT LTD. ŞTİ. KOMPLE YENİ YATIRIM 3 Yıldızlı Otel 45 ODA-100 YATAK 6.209.700 ÇANAKKALE AHMET ÖZEL KOMPLE YENİ YATIRIM BUTİK OTEL 96 YATAK 2.713.200 İSTANBUL ZÜMRÜT TURİZM İNŞAAT SANAYİ A.Ş. TEVSİ, MODERNİZASYON 2 Yıldızlı Otel 46 ODA-91 YATAK 2.225.980 MUĞLA OVA TURİZM TİC. VE DİL HİZMETLERİ LTD. ŞTİ. KOMPLE YENİ YATIRIM 4 Yıldızlı Otel 180 YATAK 9.983.450 TEKİRDAĞ TRAKYA MARİNA TURİZM YAT. VE TİC. A.Ş. KOMPLE YENİ YATIRIM 4 YILDIZLI OTEL 198 YATAK 9.351.177 AYDIN MAKSİMUM OTEL. YAT. TİC. VE SAN. A.Ş. KOMPLE YENİ YATIRIM 5 Yıldızlı Tatil Köyü 716 YATAK 33.183.133 MUĞLA UĞUR FİLM FİLMCİLİK SİNEM. VE YAT İŞL. A.Ş. KOMPLE YENİ YATIRIM Butik Otel 34 YATAK 3.587.684 ANTALYA GALERİ KRİSTAL TURİZM İNŞAAT PAZ. A.Ş. MODERNİZASYON 4 Yıldızlı Otel 394 ODA-1124 YATAK 14.503.746 ANTALYA ERSOY OTELCİLİK İNŞAAT VE TURİZM A.Ş. KOMPLE YENİ YATIRIM 5 Yıldızlı Otel 880 YATAK 105.860.435 ANTALYA CÖMERTOĞLU OTELCİLİK VE TİCARET A.Ş. MODERNİZASYON 5 Yıldızlı Otel 1040 YATAK 5.415.901 ŞANLIURFA ÇELEBİ GIDA SAN.VE TİC.A.Ş. KOMPLE YENİ YATIRIM 3 yıldızlı otel 60 YATAK 3.167.142 ANTALYA BANA TURİZM SANAYİ VE TİCARET A.Ş. MODERNİZASYON 5 YILDIZLI TATİL KÖYÜ 651 YATAK 2.010.725 ANTALYA MAVİSUN TURİZM OTELCİLİK YAT. İNŞ. LTD. ŞTİ. KOMPLE YENİ YATIRIM 4 Yıldızlı Otel 506 YATAK 32.835.600 NİĞDE SİNANOĞLU VE ALTUNAY ŞİRKETLERİ ORT. KOMPLE YENİ YATIRIM 5 YILDIZLI OTEL 782 YATAK 33.064.455 MUĞLA RÖNESANS VİP TURİZM YATIRIMLARI İNŞ. A.Ş. KOMPLE YENİ YATIRIM 4 Yıldızlı Otel 92 ODA-228 YATAK 16.455.420 İSTANBUL MNK TURİZM OTELCİLİK VE DIŞ TİC. LTD. ŞTİ. KOMPLE YENİ YATIRIM 5 Yıldızlı Otel 263 YATAK 13.362.370 MUĞLA VİRA`S RESTORAN CAFE - MUSTAFA ÖZÇETİN KOMPLE YENİ YATIRIM 3 Yıldızlı Otel 24 ODA-52 YATAK 4.970.500 ANTALYA MEHMET SÜRÜCÜOĞLU -SÜRÜCÜOĞLU MÜH. KOMPLE YENİ YATIRIM 3 Yıldızlı Otel 207 ODA-414 YATAK 16.622.022 TRABZON AKPINAR YAPI MALZ. İNŞ. TUR. LTD. ŞTİ. KOMPLE YENİ YATIRIM 3 Yıldızlı Otel 44 ODA-88 YATAK 3.109.280 DİYARBAKIR MALKOÇ OTELCİLİK TURİZM İNŞ. A.Ş. MODERNİZASYON 3 Yıldızlı Otel 71 ODA-142 YATAK 1.518.600 ANTALYA ANTALYA GÜRLER TUR. OTO. VE İNŞ. LTD. ŞTİ. KOMPLE YENİ YATIRIM 4 Yıldızlı Otel 141 ODA-282 YATAK 9.885.900 MERSİN ASMAY İNŞAAT TURİZM TİC. VE SAN. LTD. ŞTİ. KOMPLE YENİ YATIRIM 4 Yıldızlı Otel 160 YATAK 16.294.950 HATAY DEPAŞ DEMİR ÇELİK MAM. ÇİM. PAZ. LTD. ŞTİ. KOMPLE YENİ YATIRIM Butik Otel 60 YATAK 7.066.726 ÇANKIRI AKPET İNŞAAT AKAR. NAK. İÇ VE DIŞ TİC. LTD. KOMPLE YENİ YATIRIM 3 Yıldızlı Otel 24 ODA- 48 YATAK 1.435.049 ANTALYA TÜMBÜLLER TURİZM TİC. TAŞ. SAN. YAT. LTD. KOMPLE YENİ YATIRIM 4 Yıldızlı Otel 590 YATAK 49.098.855 İSTANBUL YENİ ÜNSA İNŞ. NAK. GIDA MADEN. LTD. ŞTİ. KOMPLE YENİ YATIRIM 5 Yıldızlı Otel 980 YATAK 81.115.400 İSTANBUL ALPEDO OTEL. VE TUR. LTD. ŞTİ. KOMPLE YENİ YATIRIM Özel Konaklama Tesisi 60 YATAK 2.214.846 İSTANBUL K3 İNŞ. VE TUR. SAN. TİC. LTD. ŞTİ. KOMPLE YENİ YATIRIM 5 Yıldızlı Otel 298 YATAK 6.394.010 İSTANBUL ASCEN TURİZM İNŞAAT SANAYİ VE TİC. A.Ş. KOMPLE YENİ YATIRIM 3 YILDIZLI OTEL 130 YATAK 6.015.000 ANTALYA AYKAN OTELCİLİK TUR. İNŞ. MADEN LTD.ŞTİ. KOMPLE YENİ YATIRIM 1 YILDIZLI OTEL 80 YATAK 1.411.562
Degisime dokunmaya hazır mısınız? www.foodservice.electrolux.com.tr Diğer fi kirleri www.electrolux.com/professional sitesinde paylaşalım.
YATIRIMLAR HABER Dedeman Park otel sayısını 22 ye yükseltecek Geçtiğimiz günlerde yönetimi yeniden yapılandırılan Dedeman Hotels, yeni otellerinde Dedeman Park markasına ağırlık verecek. Dedeman Grubu Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Rıfat Dedeman, bugün 2 olan Dedeman Park sayısını 10 yılda 22 ye yükseltmeyi planladıklarını açıkladı. Dedeman Grubu Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Rıfat Dedeman, 5 yıl içinde istikrarlı ve hızlı bir büyüme hedeflediklerini kaydetti. İş seyahatlerinin artması nedeniyle ekonomi segmentinde hizmet veren otellere yöneleceklerini açıklayan Dedeman iş oteli olarak tasarladıkları Dedeman Park markasıyla hizmet veren otel sayısını 10 yılda 2 den 22 ye yükseltmeyi hedeflediklerini a- çıkladı. Yurtiçinde; Eskişehir, Malatya, İzmit, Mersin ve Adana gibi şehirlerdeki projelerinin olduğunu ifade eden Dedeman, yurtdışında ise Balkanlar, Ortadoğu, Rusya ve Eski Sovyet Ülkeleri, Kuzey Afrika nın önemli şehirlerinde yeni fırsatları takip ettiklerini vurguladı. Dedeman Ankara Otel Faaliyetlerini Sonlandırıyor Öte yandan üst yönetimini yeniden yapılandıran Dedeman Grubu, 1966 yılından beri faaliyetlerini sürdüren Dedeman Ankara nın faaliyetlerini 17 Mart 2014 itibariyle durdurduğunu açıkladı. Konuyla ilgili açıklama yapan Dedeman Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Murat Dedeman, Kurucu Mehmet Kemal Dedeman ın Rıfat Dedeman imzasını taşıyan ve yarım asra yakın süredir başkente hizmet veren Dedeman Ankara nın kazandırdığı deneyimlerle u- nutulmaz anıları oldu. Bu yeni dönemde zincirimize katacağımız otellerle daha geniş coğrafyada faaliyet göstermeyi hedefliyoruz diye konuştu. İtalyan zincir Jewels Hotels & Resorts Collection İstanbul da Otel Yatırım Konferansı CATHIC 4. kez İstanbul da Türkiye ve Komşu Ülkeler Otel Yatırım Konferansı (CATHIC) Hilton İstanbul Bomonti Otel & Konferans Merkezinde 9-10 Haziran 2014 tarihlerinde gerçekleştirilecek. Konferansta konuşacak olan uzmanlar sektördeki son trendleri, sermaye piyasalarını, karma projeleri ve yatırımları kolaylaştırmak için altyapının rolü hakkındaki görüşlerini tartışacak. Türkiye temsilciliğini Alkaş ın yaptığı organizasyona 23 ülkeden 300 den fazla delege katılacak. CATHIC Danışma Kurulu nda Türkiye Turizm Yatırımcıları Derneği Başkanı Murat Ersoy, Servotel Yönetim Kurulu Başkanı Ömer İsvan, Martı Hotels &Marinas ve Martı Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş. Başkan Yardımcısı Emre Narin ve BDO Turizm Danışmanlık A.Ş. Yönetici Ortağı Mehmet Önkal bulunuyor. İtalyan Jewels Hotels & Resorts Collection, Leonardo Travel işbirliği ile İstanbul da yeni ofis açtı. İtalya da seçkin 30 oteli bünyesinde barındıran zincir, Türkiye deki portföyünü zenginleştirmek istiyor. Konuyla ilgili yazılı açıklama yapan Jewels Collection Hotels & Resorts CEO su Gerardo S. Forestiero, İtalya nın en büyüleyici otel ve tatil köylerine sahibiz. Amacımız, hızla büyüyen ve gelişen Türk pazarında, İtalya nın en iyisi olduğuna inandığımız hizmetimizi sunarak müşteri portföyümüzü zenginleştirmek Yeni ofisimizin açılışının ayrıca her iki ülke için yeni fırsatlar yaratmasını, faydalı ortaklıklar kurmamıza olanak tanımasını umuyoruz. Leonardo Travel ve Jewels Collection Hotels & Resorts ekibi olarak İstanbul ofisimizin açılışı ile beraber katıldığımız EMİTT 2014 turizm fuarında ulusal ve uluslararası tüm tur operatörleri ile birebir temas kurmayı, seyahatlerinden beklentileri yüksek bir müşteri kitlesi için neler sunduğumuzu anlatmayı hedefliyoruz dedi. İtalya da Türkiye de seçkin seyahat acentelerine yıllardır hizmet verdiklerini dile getiren Leonardo Travel CEO su Gerardo S. Forestiero Elçin Yücel, Ağırlama ve etkinlik yönetimi yapıyoruz. Yaşattığımız seyahat deneyimine odaklanıyoruz ve her defasında, bir sanatçı gibi bu deneyimi her müşteri için yeniden tasarlıyoruz. Müşterimizi tanımayı, ihtiyaçlarını anlamayı ve beklentilerinin ötesine geçmeyi hedefliyoruz. İtalya seyahatlerinde ısrarla Leonardo yu tercih eden, özellikle üst gelir gurubundan geniş bir müşteri portföyümüz var diye konuştu. 18 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 03 2014