ULUSLARARASI DOĞRUDAN YATIRIM VERİLERİ BÜLTENİ

Transkript

1 T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI ULUSLARARASI DOĞRUDAN YATIRIM VERİLERİ BÜLTENİ Mart 2016 TEŞVİK UYGULAMA VE YABANCI SERMAYE GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

2 İÇİNDEKİLER Sayfa no Tablolar Listesi ii 1) Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişi Yılı Ayı Gelişmeleri 1 2) Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayısı Yılı Ayı Gelişmeleri 4 -Türkiye deki Uluslararası Sermayeli Şirketler 6 3) Yatırım Projeleri 10 4) Ek Tablolar 11 i

3 TABLOLAR Tablo-1: Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişi Bileşenleri- ( /) 1 Tablo-2: Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişlerinin Sektörlere Göre Dağılımı Aylık 2 Tablo-3: Tablo-4: Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişlerinin Ülkelere Göre Dağılımı -( /) Kuruluş Türlerine Göre Uluslararası Sermayeli Şirketler ( / Aylık) Tablo-5: Kuruluş Türlerine Göre Uluslararası Sermayeli Şirketler ( /) 4 Tablo-6: Tablo-7: Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sermaye Büyüklüğü Açısından Sektörlere Göre Dağılımı - ( /) Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sermaye Büyüklüğü Açısından Ülkelere Göre Dağılımı - ( /) Tablo-8: Yıllar İtibariyle Kuruluş Türlerine Göre Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayısı 6 Tablo-9: Tablo-10: Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayılarının Sektörlere Göre Dağılımı - ( /) Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayılarının Ülkelere Göre Dağılımı - ( /) Tablo-11: Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayılarının İllere Göre Dağılımı 9 Tablo-12: Tablo-13: Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Faaliyette Bulundukları İllerin Sektörlere Göre Dağılımı Uluslararası Sermayeli Firmaların Yatırımlarına Verilen Teşvik Belgeleri (2016 Aylık) Sayfa no Tablo-ek1: Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişleri (Fiili Girişler) 12 Tablo-ek2: Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişlerinin Sektörlere Göre Dağılımı 13 Tablo-ek3: Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişlerinin Ülkelere Göre Dağılımı 14 Tablo-ek4: Uluslararası Sermayeli Firmaların Kuruluş Türleri Açısından Sektörlere Göre Dağılımı - ( ) Tablo-ek5: Uluslararası Sermayeli Firmaların Sayılarının Sektörlere Göre Dağılımı 16 Tablo-ek6: Uluslararası Sermayeli Firmaların Sayısının Ülkelere Göre Dağılımı 17 Tablo-ek7: Uluslararası Sermayeli Firmaların Yatırımlarına Verilen Teşvik Belgeleri -( ) ii

4 ULUSLARARASI DOĞRUDAN YATIRIM VERİLERİ BÜLTENİ 1) Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişi Yılı Ayı Gelişmeleri 2016 yılı ayında 620 milyon ABD Doları düzeyinde uluslararası doğrudan yatırım girişi (fiili giriş/net) gerçekleşmiştir. (Tablo-1) Tablo 1: Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişi Bileşenleri - ( /) (Milyon $) Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişi (Net Yükümlülük ,1 Sermaye ,3 Yatırım ,5 Tasfiye ,8 Diğer Sermaye (Net)* ,1 Gayrimenkul (Net) ,7 * Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişleri, T.C. Merkez Bankası tarafından Net Yükümlülük Oluşumu adı altında ifade edilmektedir. ** Uluslararası Sermayeli Firmaların Yabancı Ortaklarından Aldıkları Kredi Geçici Veriler, Kaynak : T.C.Merkez Bankası %Değişim 1 Uluslararası doğrudan yatırım girişi, 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu na göre Türkiye de faaliyette bulunan şirketlerin yurtdışından yaptıkları, TCMB ödemeler dengesi istatistiklerinde sermaye ve diğer sermaye olarak sınıflandırılan kalemlere ilişkin transferlerin net tutarı ile yabancıların gayrimenkul edinimlerine istinaden transfer edilen tutarı içermektedir.

5 Uluslararası yatırımcıların Türkiye deki yeni veya mevcut şirketleri ile iştirak ettikleri yerli sermayeli şirketlerdeki ortaklık paylarına ilişkin transferleri içeren sermaye girişi, 2016 ayında 452 milyon ABD Doları düzeyinde gerçekleşmiştir. Sermaye girişinin; 212 milyon doları sağlık sektöründen ve 123 milyon doları imalat sektöründen gelmiştir (Tablo-2). Tablo 2 Uluslararası Doğrudan Yatırım Sermaye Girişlerinin Sektörlere Göre Dağılımı ( /) Tarım, Avcılık,Ormancılık ve Balıkçılık Madencilik ve Taşocakçılığı İmalat Sanayii Gıda Ürünleri, İçecek ve Tütün İmalatı (Milyon $) Tekstil Ürünleri İmalatı 4 0 Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı B.Y.S. Makine ve Teçhizat İmalatı 1 0 Elektrikli Optik Aletler İmalatı 1 4 Motorlu Kara Taşıtı, Römork ve Yarı- Römork İmalatı 9 0 Diğer İmalat Elektrik, Gaz ve Su İnşaat Toptan ve Perakende Ticaret, Oteller ve Lokantalar Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri Gayrimenkul Kiralama ve İş Faaliyetleri Sağlık İşleri ve Sosyal Hizmetler Diğer Toplumsal, Sosyal ve Kişisel Hizmet Sektörler Geçici Veriler, Kaynak : T.C.Merkez Bankası

6 452 milyon dolar olan nakit sermaye girişinin; 360 milyon dolarlık bölümü AB ülkeleri ve 81 milyon dolarlık bölümü Asya ülkeleri kaynaklıdır (Tablo-3). Tablo 3- Uluslararası Doğrudan Yatırım Sermaye Girişlerinin Ülkelere Göre Dağılımı ( /) (Milyon $) Ülkeler AB Ülkeleri Almanya Avusturya Fransa 4 0 Hollanda İngiltere 8 46 İtalya Diğer AB Ülkeleri Diğer Avrupa Ülkeleri (AB Hariç) Afrika Ülkeleri 0 0 A.B.D Kanada 0 0 Orta -Güney Amerika ve Karayipler 0 0 Asya Yakın ve Orta Doğu Ülkeleri Körfez Ülkeleri 1 12 Diğer Yakın ve Ortadoğu Ülkeleri Diğer Asya Ülkeleri Diğer Ülkeler Geçici Veriler, Kaynak : T.C. Merkez Bankası 3

7 2) Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayısı Yılı Ayı Gelişmeleri 2016 yılı ayında 381 adet uluslararası sermayeli şirket ve şube kurulmuş olup, 15 adet yerli sermayeli şirkete de uluslararası sermaye iştiraki gerçekleşmiştir (Tablo 4). Tablo 4- Kuruluş Türlerine Göre Uluslararası Sermayeli Şirketler - ( Aylık) / Yeni İştirak Şube Yeni İştirak Şube % Değişim ,6 Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Geçici Veriler, Kaynak: Ekonomi Bakanlığı Tablo 5- Kuruluş Türlerine Göre Uluslararası Sermayeli Şirketler - ( /) % Değişim Yeni ,7 İştirak ,0 Şube , ,6 Geçici Veriler, Kaynak: Ekonomi Bakanlığı 2 Uluslararası sermayeli şirket sayıları tasfiye, %100 yerli sermayeli şirket statüsüne geçiş gibi nedenlerle değişmektedir. Bu rakamlar belli dönemlerde revize edilmektedir. 4

8 2016 yılı ayında; 396 adet uluslararası sermayeli şirketin, başta toptan ve perakende ticaret sektörü olmak üzere, gayrimenkul kiralama, iş faaliyetleri, ulaştırma, haberleşme ve depolama ve imalat sektörlerinde faaliyette bulundukları görülmektedir (Tablo 6). İmalat sanayiinde faaliyette bulunan uluslararası sermayeli şirketlerde tekstil ürünleri imalatı birinci sırada yer almaktadır yılı ayında kayıtlı sermayesi doların üzerinde olan 14 adet uluslararası sermayeli şirket, şube kuruluşu ile yabancı ortak iştirak gerçekleşmiştir. Bu şirketlerin 7 adedi toptan ve perakende ticaret sektöründe, 2 şer adedi ise imalat sanayi ile gayrimenkul kiralama ve iş faaliyetleri sektörlerinde faaliyette bulunmaktadır (Tablo 6). Tablo 6- Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sermaye Büyüklüğü Açısından Sektörlere Göre Dağılımı- ( /) Sektörler <50.000$ $ $ / $ $ > $ <50.000$ $ $ $ $ > $ Tarım, Avcılık,Ormancılık ve Balıkçılık Madencilik ve Taşocakçılığı İmalat Sanayii Gıda Ürünleri, İçecek ve Tütün İmalatı Tekstil Ürünleri İmalatı Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı B.Y.S. Makine ve Teçhizat İmalatı Motorlu Kara Taşıtı, Römork,Yarı-Römork İm. Diğer İmalat Elektrik, Gaz ve Su İnşaat Toptan ve Perakende Ticaret, Oteller ve Lokantalar Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri Gayrimenkul Kiralama ve İş Faaliyetleri Diğer Toplumsal, Sosyal ve Kişisel Hizmet Faa. Geçici Veriler, Kaynak: Ekonomi Bakanlığı

9 2016 yılı ayında kurulan 396 adet uluslararası sermayeli şirketin, 73 adedi AB ülkeleri, 257 adedi Yakın ve Ortadoğu ülkeleri, 25 adedi ise diğer Asya ülkeleri ortaklı şirketlerdir (Tablo-7). Tablo 7- Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sermaye Büyüklüğü Açısından Ülkelere Göre Dağılımı - ( /) / Ülkeler <50.000$ $ $ $ $ > $ <50.000$ $ $ $ $ > $ AB Ülkeleri (27) Almanya Hollanda İngiltere İtalya Diğer AB Ülkeleri Diğer Avrupa Ülkeleri (AB Hariç) Kuzey Afrika Ülkeleri Diğer Afrika Ülkeleri Kuzey Amerika A.B.D Kanada Orta ve Güney Amerika, Karayipler Yakın ve Orta Doğu Ülkeleri Diğer Asya Diğer Ülkeler Geçici Veriler, Kaynak : Ekonomi Bakanlığı Türkiye deki Uluslararası Sermayeli Şirketler 2016 yılı ayı sonu itibariyle adet uluslararası sermayeli şirket ve şube kurulmuş olup, adet yerli sermayeli şirkete de uluslararası sermaye iştiraki gerçekleşmiştir. da adet uluslararası sermayeli şirket ülkemizde faaliyette bulunmaktadır (Tablo 8). Tablo 8- Yıllar İtibariyle Kuruluş Türlerine Göre Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayısı Yıl Yeni İştirak Şube (Birikimli) () Genel Geçici Veriler, Kaynak : Ekonomi Bakanlığı 6

10 adet uluslararası sermayeli şirketin, başta toptan ve perakende ticaret olmak üzere, gayrimenkul kiralama ve iş faaliyetleri ve imalat sanayi sektörlerinde faaliyette bulundukları görülmektedir. İmalat sanayiinde faaliyette bulunan uluslararası sermayeli şirketlerde kimyasal madde ve ürünleri imalatı birinci sırada yer alırken, bunu tekstil ürünleri imalatı ve gıda ürünleri, içecek ve tütün imalatı izlemektedir (Tablo 9). Tablo 9- Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayılarının Sektörlere Göre Dağılımı - ( /) / Sektörler Tarım, Avcılık,Ormancılık ve Balıkçılık Madencilik ve Taşocakçılığı İmalat Sanayii Gıda Ürünleri, İçecek ve Tütün İmalatı Tekstil Ürünleri İmalatı Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı B.Y.S. Makine ve Teçhizat İmalatı Motorlu Kara Taşıtı, Römork,Yarı-Römork İm. Diğer İmalat Elektrik, Gaz ve Su İnşaat Toptan ve Perakende Ticaret, Oteller ve Lokantalar Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri Gayrimenkul Kiralama ve İş Faaliyetleri Diğer Toplumsal, Sosyal ve Kişisel Hizmet Faaliyetleri Geçici Veriler, Kaynak: Ekonomi Bakanlığı 7

11 adet uluslararası sermayeli şirketin ülke gruplarına göre dağılımına bakıldığında ise AB ülkeleri ortaklı girişim sayısının adet ile birinci sırada yer aldığı görülmektedir. AB ülkeleri ortaklı uluslararası sermayeli şirketlerin içinde Almanya adet şirket ile birinci sırayı alırken, onu İngiltere (2.922 adet) ve Hollanda (2.592 adet) izlemektedir (Tablo 10). Tablo 10- Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayısının Ülkelere Göre Dağılımı ( /) Ülkeler / AB Ülkeleri (27) Almanya Hollanda İngiltere İtalya Diğer AB Ülkeleri Diğer Avrupa Ülkeleri (AB Hariç) Afrika Ülkeleri Kuzey Amerika A.B.D Kanada Orta ve Güney Amerika, Karayipler Yakın ve Orta Doğu Ülkeleri Diğer Asya Çin Halk Cum Güney Kore Cum Diğer Diğer Ülkeler Geçici Veriler, Kaynak : Ekonomi Bakanlığı 8

12 adet uluslararası sermayeli şirketin illere göre dağılımına bakıldığında; İstanbul ilinin adet ile birinci sırada yer aldığı görülmektedir. İstanbul ilini Antalya (4.736 adet), Ankara (2.704 adet) ve İzmir (2.255 adet) illeri takip etmektedir (Tablo 11). Tablo 11- Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayılarının İllere Göre Dağılımı (İlk 10 İl) İl Şirket Sayısı ( /) İSTANBUL ANTALYA ANKARA İZMİR MUĞLA MERSİN GAZİANTEP 898 BURSA 645 AYDIN 623 HATAY 525 Diğer İller Geçici Veriler, Kaynak : Ekonomi Bakanlığı İstanbul ilinde faaliyette bulunan adet uluslararası sermayeli şirketin başta toptan ve perakende ticaret ( adet) olmak üzere, gayrimenkul kiralama ve iş faaliyetleri (4.805 adet) ve imalat sanayi (3.738 adet) sektörlerinde faaliyette bulundukları görülmektedir (Tablo 12). Tablo 12- Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Faaliyette Bulundukları İllerin Sektörlere Göre Dağılımı ( /) Sektörler Tarım, Avcılık,Ormancılık ve Balıkçılık Madencilik ve Taşocakçılığı İmalat Sanayii Gıda Ürünleri, İçecek ve Tütün İmalatı Tekstil Ürünleri İmalatı Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı B.Y.S. Makine ve Teçhizat İmalatı Motorlu Kara Taşıtı, Römork, Yarı-Römork İm. Diğer İmalat Elektrik, Gaz ve Su İnşaat Toptan ve Perakende Ticaret, Oteller ve Lokantalar Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri Gayrimenkul Kiralama ve İş Faaliyetleri Diğer Toplumsal, Sosyal ve Kişisel Hizmet Faal. Geçici Veriler, Kaynak : Ekonomi Bakanlığı İstanbul Antalya Ankara İzmir Muğla

13 3) Yatırım Projeleri ayında yatırım teşvik belgesi düzenlenen 13 adet proje kapsamında yaklaşık 62 milyon ABD doları tutarında yatırım yapılması öngörülmüştür. (Tablo 13). Tablo 13- Uluslararası Sermayeli Firmaların Yatırımlarına Verilen Teşvik Belgeleri Aylık Belge Adedi 13 Yatırım Tutarı* (Milyon $) 20,6 Yatırım Tutarı* (Milyon TL) 62,0 * Yabancı sermayeli firmalara düzenlenen yatırım teşvik belgelerinin öngörü değerleridir. Kaynak: Ekonomi Bakanlığı 13 adet Yatırım Teşvik Belgesinin 11 adedi imalat ve 2 adedi hizmetler sektörlerinde düzenlenmiştir. 3 Uluslararası yatırımcıların, yatırım teşvik mevzuatı kapsamında belgelendirilen Türkiye deki yatırım projeleri 10

14 EK TABLOLAR 11

15 Tablo ek 1- Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişleri (Fiili Girişler) (Milyon $) Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişi (Net Yükümlülük O Sermaye Yatırım Tasfiye Diğer Sermaye (Net)** Gayrimenkul (Net) * Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişleri, T.C. Merkez Bankası tarafından Net Yükümlülük Oluşumu adı altında ifade edilmektedir. ** Uluslararası Sermayeli Firmaların Yabancı Ortaklarından Aldıkları Kredi Geçici Veriler, Kaynak : T.C.Merkez Bankası 12

16 Tablo ek 2- Uluslararası Doğrudan Yatırım Sermaye Girişlerinin Sektörlere Göre Dağılımı Sektörler (Milyon $) Tarım, Avcılık,Ormancılık ve Balıkçılık Madencilik ve Taşocakçılığı İmalat Sanayii Gıda Ürünleri, İçecek ve Tütün İmalatı Tekstil Ürünleri İmalatı Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı B.Y.S. Makine ve Teçhizat İmalatı Elektrikli Motorlu Kara Optik Taşıtı Aletler, Römork İmalatıve Yarı-Römork İmalatı Diğer İmalat Elektrik, Gaz ve Su İnşaat Toptan ve Perakende Ticaret, Oteller ve Lokantalar Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri Gayrimenkul Kiralama ve İş Faaliyetleri Sağlık İşleri ve Sosyal Hizmetler Diğer Toplumsal, Sosyal ve Kişisel Hizmet Faaliyetleri Geçici Veriler, Kaynak: T.C. Merkez Bankası

17 Tablo ek 3- Uluslararası Doğrudan Yatırım Sermaye Girişlerinin Ülkelere Göre Dağılımı Ülke (Milyon $) AB Ülkeleri Almanya Avusturya Fransa Hollanda İngiltere İtalya Diğer AB Ülkeleri Diğer Avrupa Ülkeleri (AB Hariç) Afrika Ülkeleri A.B.D Kanada Orta -Güney Amerika ve Karayipler Asya Yakın ve Orta Doğu Ülkeleri Körfez Ülkeleri Diğer Yakın ve Ortadoğu Ülkeleri Diğer Asya Ülkeleri Diğer Ülkeler Geçici Veriler, Kaynak: T.C. Merkez Bankası 14

18 Tablo ek 4- Uluslararası Sermayeli Firmaların Kuruluş Türleri Açısından Sektörlere Göre Dağılımı - ( /) / Sektörler Yeni İştirak Şube Yeni İştirak Şube Tarım, Avcılık,Ormancılık ve Balıkçılık Madencilik ve Taşocakçılığı İmalat Sanayii Gıda Ürünleri, İçecek ve Tütün İmalatı Tekstil Ürünleri İmalatı Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı B.Y.S. Makine ve Teçhizat İmalatı Motorlu Kara Taşıtı, Römork ve Yarı-Römork İm. Diğer İmalat Elektrik, Gaz ve Su İnşaat Toptan ve Perakende Ticaret, Oteller ve Lokantalar Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri Gayrimenkul Kiralama ve İş Faaliyetleri Diğer Toplumsal, Sosyal ve Kişisel Hizmet Faal. Geçici Veriler, Kaynak: Ekonomi Bakanlığı

19 Tablo ek 5- Uluslararası Sermayeli Firmaların Sayılarının Sektörlere Göre Dağılımı Sektörler / ( Birikimli ) Tarım, Avcılık,Ormancılık ve Balıkçılık Madencilik ve Taşocakçılığı İmalat Sanayii Gıda Ürünleri, İçecek ve Tütün İmalatı Tekstil Ürünleri İmalatı Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı B.Y.S. Makine ve Teçhizat İmalatı Motorlu Kara Taşıtı, Römork ve Yarı-Römork İmalatı Diğer İmalat Elektrik, Gaz ve Su İnşaat Toptan ve Perakende Ticaret, Oteller ve Lokantalar Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri Gayrimenkul Kiralama ve İş Faaliyetleri Diğer Toplumsal, Sosyal ve Kişisel Hizmet Faaliyetleri Geçici Veriler, Kaynak: Ekonomi Bakanlığı

20 Tablo ek 6- Uluslararası Sermayeli Firmaların Sayısının Ülkelere Göre Dağılımı Ülkeler / ( Birikimli ) AB Ülkeleri (27) Almanya Hollanda İngiltere İtalya Diğer AB Ülkeleri Diğer Avrupa Ülkeleri (AB Hariç) Afrika Ülkeleri Kuzey Amerika A.B.D Kanada Orta ve Güney Amerika, Karayipler Yakın ve Orta Doğu Ülkeleri Diğer Asya Çin Halk Cum Güney Kore Cum Diğer Diğer Ülkeler Geçici Veriler, Kaynak : Ekonomi Bakanlığı

21 Tablo ek 7- Uluslararası Sermayeli Firmaların Yatırımlarına Verilen Teşvik Belgeleri ( /) / Belge Adedi Yatırım Tutarı* (Milyon $) 4.956, , , , ,9 20,6 Yatırım Tutarı* (Milyon TL) 8.329, , , , ,1 62,3 * Yabancı sermayeli firmalara düzenlenen yatırım teşvik belgelerinin öngörü değerleridir. Kaynak : Ekonomi Bakanlığı 18