Birinci Bölüm: Yatırım ve Proje Kavramları Turizm Yatırımlarının Türleri

Transkript

1 Birinci Bölüm: Yatırım ve Proje Kavramları Turizm Yatırımlarının Türleri Y. Doç. Dr. Şevki ULAMA 1

2 Yatırım: Şans oyunları oynamak Eldeki fonları uzun bir süre kullanmak Fonların yatırıldığı ve kullanıldığı varlıklar (işletme) Sermaye mallarında meydana gelen artış Gelir sağlamak için tasarrufların kullanılması (birey) BİREY YÖNÜNDEN Sermayenin korunması ya da bir gelir veya kâr elde etmek amacıyla bir değerin korunması ya da mülkiyetin ele geçirilmesidir. Amaçlara göre değişik türlerde yatırım yapılır. İKTİSAT YÖNÜNDEN Belli bir dönemde tüketilmeyerek reel kapital stoğuna yapılan eklemelerdir. Yaratılan kaynaklar üretim yönlü olarak kullanılarak istihdam olanakları sağlayan, milli gelirde artış sağlayan, ülke ekonomisine katma değer yaratan faaliyetler sonucunda reel kapital stoğu artar. İŞLETME YÖNÜNDEN İşletmeye uzun süreli gelir girişi (nakit akışı ) sağlayacak olan faaliyetlerin tümüdür. Duran varlıklar içerisinde yer alan mali ve maddi duran varlık harcamalarıdır. Dönen varlıklar gelir harcamalarıdır. İşletmenin yaşamını sürdürebilmesi ve rekabet gücünü koruyabilmek için farklı yatırımlar yapılır. 2

3 Proje: Bir konuda çözüm ve çıkış yolu arama Özgün bir ürün üretmek üzere belirli bir zamanda yürütülen çalışma Yatırım için inşaat, tesisat ve teçhizat Bir konu hakkında fikir üretmek, çözüm alternatifleri bulmak (sokak çocukları projesi, yeşil çevre projesi, vb.) Yatırımların Sınıflandırılması Ekonomik yatırım Tüketici yatırımı Finansal yatırım 3

4 Ekonomik Yatırım Belli bir dönem içinde, ekonomideki mevcut üretim araçlarına yapılan eklemeler ve bu eklemeleri yapmak için gerekli olan harcamalar. Ekleme türleri: 1. İnşaata yapılan eklemeler 2. Teçhizat ve mefruşata yapılan eklemeler 3. Hammadde, yarı mamul ve satışa hazır mamullerin stoklarına yapılan eklemeler (girişimcinin isteği dışındadır) Sabit sermaye yatırımı Sabit sermaye yatırımları: Yeni yatırım Yenileme yatırımı İyileştirme yatırımı Turizmde sabit sermaye yatırımları önemli ve yoğunlukludur. 4

5 Tüketici Yatırımı Tüketicilerin satın aldıkları dayanıklı tüketim malları. Tasarruf edilen paranın bir süre fayda sağlayacak bir araca bağlanması Örneğin kira ödememek için ev satın almak. Tüketici servetini artıran halı, tablo, vs. satın almak. Finansal Yatırım Hisse senedi, tahvil, bono, yatırım fonu, vb. menkul değerler gibi finansal varlıklara yapılan yatırımlar. Fonların gelecekte getiri sağlaması amaçlanır. Yatırımcının işletme üzerinde doğrudan kontrolü yoktur, başarı için yöneticilere güvenmek zorundadır. Finansal yatırım büyük oranda güvene dayalı olarak gerçekleştirilir. 5

6 Finansal yatırım yapanlar; ekonomik yatırım yapan şirketlerin ihtiyaç duyduğu fonları sağlarlar. Hisse senedi çıkaran şirketler, hisse satışından elde ettiği kaynaklara ekonomik yatırımlarını gerçekleştirirler. Dolayısıyla finansal yatırım ile ekonomik yatırım arasında yakın bir ilişki bulunmaktadır. Proje, Yatırım ve Yatırım Projesi Proje, bir mal ya da hizmet (ürün) üretmek ve istihdam yaratmak amacı ile kaynakların nerede ve ne şekilde kullanılacağını gösteren bir yatırım önerisidir. Yatırım, yeni bir fiziki kapasite yaratmak ye da mevcut kapasiteyi genişletmek amacıyla faaliyetini sürdüren girişimcinin bir proje üzerinde bütün olarak çalışması ve fonlarını bağlayacağı varlıklar üzerinde incelemelerde bulunmasıdır. 6

7 Yatırımcı, kendi fonlarının yanısıra dışarıdan sağladığı fonları da kullanır. Yatırımcının tüm fonları kendisinin sağlaması risklidir. Bu nedenle özkaynak ve yabancı kaynak dengesinin sağlanması gereklidir. Yatırımcı, yatırımdan en yüksek kâr elde etmeyi amaçlamaktadır. Yatırım projesi ise şöyle tanımlanır: Belli bir yerde tesis edilerek, ekonomiden insangücü, hammadde, mamul madde ve sermaye malları alarak ve bunlar üzerinde belirli bir teknolojiyi uyguladıktan sonra yine ekonomiye mal ve hizmet arzederek mevcut ve gelecekteki talebin belli bir kısmını karşılamaya yönelmiş faaliyetleri girişimci ve/veya toplum yararına en az fedakarlıkla sağlamak amacıyla önceden yapılan çalışmaların tümüne yatırım projesi çalışmaları ve bu çalışmaların çeşitli alternatifler arasında en iyisini seçecek biçimde formüle edilmiş şekline yatırım projesi denir. 7

8 Teşekkürler Turizm Yatırımı Turizm sektöründe reel üretim araçlarına yapılan eklemelerdir. Turizm yatırımları sabit sermaye yoğunlukludur. Turizmde sabit sermaye yatırımını arazi, bina ve teçhizat (donanım) üçlüsü oluşturmaktadır. 8

9 Turistlerin konaklama, yeme-içme, dinlenme, eğlenme, vb. ihtiyaçlarını karşılamaya yarayan arazi, bina ve teçhizatların (donanımların) bütününe turizm yatırımı denir. Turizm Yatırım Projesi Turizm yatırım projesi; mevcut ve gelecekteki turizm varlıklarını değerlendirmek, yerli ve yabancı turist talebini karşılamak, yeni istihdam olanakları yaratmak, ülkeye döviz girdisi sağlayarak ulusal gelişmeye katkı sağlamak, ticari kârlılık elde etmek gibi amaçlardan birçoğunu gerçekleştirmek üzere mal ve hizmet (ürün) üretip satmak için konaklama ve diğer turizm hizmet ünitelerinin kurulması ve işletilmesine yönelik proje çalışmalarının tümüdür. 9

10 Diğer bir tanıma göre turizm yatırım projesi; turizm endüstrisinde yerli ve yabancı turistlerin konaklama, yeme-içme, dinlenme ve eğlenme ihtiyaçlarını karşılayarak gelir elde etmek amacıyla gerçekleştirilecek yatırımların oluşturulması, gelecekte sağlayacağı nakit giriş ve çıkışlarını gösteren ve yatırımın yönetimine ilişkin ilke ve stratejileri içeren ayrıntılı plandır. Turizm Yatırım Projelerinin Sınıflandırılması Yeni yatırım projeleri: yeni bir turizm işletmesi kurmak Tamamlama-genişletme (tevsi) yatırım projeleri: 100 odalı oteli 200 odaya yükseltmek Yenileme yatırım projeleri: yıpranan donatımı yenileri ile değiştirmek (örneğin yıpranan yatakları değiştirmek) Modernleştirme yatırım projeleri: değişen teknoloji sonucunda demode olan donanımı değiştirmek (örneğin anahtarlı kilit sistemini <kullanılabilir ve yeni de olsa> kartlı kilit sistemi ile değiştirmek) 10

11 Turizm Yatırımlarının Türleri Turizm arzı: Doğal arz (iklim, bitki örtüsü, hayvan varlığı, su, kültürel varlıklar, sosyal değerler, vb.) Fiziki arz (tesisler) Turizm arzını oluşturan sektörler: Konaklama sektörü (otel, tatil köyü, motel, vb.) Cazibe sektörü (temalı parklar, müzeler, ulusal parklar, anıtlar,) Ulaştırma sektörü (karayolu, havayolu, demiryolu, denizyolu) Seyahat ticareti sektörü (tur operatörü, seyahat acentesi, vb.) Destinasyon düzenleyici sektör (ulusal, bölgesel, yerel turizm büroları, Turizm vakıf ve dernekleri) Turizm yatırımları: Altyapı yatırımları Üstyapı yatırımları Destek yatırımları (sörf, kayak, golf tesisleri, vb. ile turizm işletmelerine mal ve hizmet sağlayan işletmeler) 11

12 Altyapı Yatırımları Ulaştırma altyapısı İletişim altyapısı Temizlik altyapısı Genellikle devlet eliyle yapılmakla birlikte özel sektör de katkı sağlayabilmektedir (örneğin Belek Turizm Gelişim Projesi). Üstyapı Yatırımları Nitelikler yönetmeliğine göre: otel, motel, tatil köyü, pansiyon, kamping, apart otel, oberj (dağ evi), gezer otel, hostel, termal tesisler, kaplıca. Kuruluş yerlerine göre: havaalanı otelleri, liman otelleri, vb. Hizmet sunumlarına göre: Kongre/toplantı otelleri, apart oteller, resort oteller, butik oteller, termal oteller sağlık tesisleri, marina oteller. 12

13 Nitelikler Yönetmeliğine Göre Konaklama Tesisleri Oteller, asli fonksiyonları konukların konaklama ihtiyaçlarını sağlamak olan; bu hizmetin yanında, yemeiçme, spor ve eğlence ihtiyaçları için yardımcı ve tamamlayıcı birimleri de bünyelerinde bulunduran tesislerdir. Tek yıldızlı oteller: en az 10 oda kapasiteli İki yıldızlı oteller: en az 20 oda kapasiteli Üç yıldızlı oteller: en az 40 oda kapasiteli Dört yıldızlı oteller: en az 80 oda kapasiteli Beş yıldızlı oteller: en az 120 oda kapasiteli Teşekkürler 13