TR 83 BÖLGESİ İÇERİSİNDE TEMEL GÖSTERGELER İTİBARİYLE ÇORUM İLİNİN YERİ Çorum İli sahip olduğu güçlü imalat sanayi ile bulunduğu bölgeye hakim bir şehirdir. Çorum İli imalat sanayinde; kiremit-tuğlu, un ve imalat sanayi, demir-çelik döküm, bakırçinko ve magnezyum alaşımları, otomotiv yan sanayi, oto-radyatör ve oto kaloriferi, vitrifiye ve seramik ürünleri, iplik, tekstil, ayakkabı, dokuma, şırınga, cerrahi eldiven, medikal cihaz ve ekipmanlar, kâğıt, ambalaj, mukavva karton kutu ve viol, yem, kümes hayvancılığı ve yumurtacılık, makarna, şeker, süt ve süt ürünleri, lavaş ekmeği, gıda paketleme ve ambalaj, kereste-mobilya, palet, kilitli parke taşı, bordür ve büz, blok mermer, hazır beton tesisleri, derz dolgu (beyaz kalsit) seramik ve fayans yapıştırıcı, kireç, çimento, paketleme tesisleri, kimyasal cam dübel, temperli (şekilli) cam, kozmetik gibi 450 ye yakın sanayi sektöründe üretim yapılmaktadır(çtso, Ekonomik Rapor, 2017). Çorum İli nde Çorum TSO na kayıtlı faal hizmet veren 3703 işletme bulunmaktadır. Bu işletmelerin 131 i ihracat yapmaktadır. Çorum ilinin 2016 yılı ihracat miktarı 145.155 bin$ olarak gerçekleşmiştir. Samsun, Çorum, Amasya ve Tokat illerini kapsayan TR 83 Bölgesi 37.937 km 2 lik yüzölçümüyle Türkiye yüzölçümünün %4,9 unu kapsamaktadır. TR 83 Bölgesi içerisinde Çorum un Nüfus, Dış Ticaret, İstihdam ve Kurulan/Kapanan Şirket istatistikleri, ihracatçı firma sayısı, çiftçi ve esnaf sayısı, yaşam endeksi açısından ayrıntılı veri analizleri aşağıdaki bölümlerde yer almaktadır:
Tablo 1: TR83 Bölgesi İhracat Rakamlarındaki Değişim%(2002-2016)(Bin$) TR83 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Samsun 37.715 55.696 108.817 118.872 158.329 218.370 459.818 304.163 275.084 441.316 422.749 423.885 Çorum 26.300 24.024 34.385 54.992 61.395 80.551 112.353 99.026 113.954 142.031 166.369 190.564 Amasya 1.312 5.097 12.136 17.758 8.947 22.235 26.062 21.629 53.018 63.373 65.015 86.250 Tokat 5.747 6.665 7.158 8.209 10.984 16.487 21.153 21.719 23.783 39.832 37.346 30.777 Toplam 71.074 91.482 162.496 199.831 239.655 337.643 619.386 446.537 465.839 686.552 691.479 731.476 TR83 2014 2015 2016 Değişim% Değişim% 2015/2016 2011/2016 Samsun 465.628 398.436 362.738-8,96-17,81 Çorum 252.575 338.329 145.155-57,1-2,20 Amasya 98.218 88.856 30.824-65,31-51,36 Tokat 27.752 22.831 18.912-17,17-52,52 Toplam 844.173 848.452 557.629-34,28-19,36
Şekil 1: TR83 Bölgesi İhracat Rakamlarındaki Değişim Grafiği(2002-2016) Tablo 1 ve Şekil 1 in verileri incelendiğinde; TR83 Bölgesinde 2011-2016 dönemine ait beş yıllık ve 2015-2016 dönemine ait bir yıllık ihracat rakamlarının bölge genelinde azaldığı görülmektedir. TR83 Bölgesinde ihracat son bir yıl içerisinde %34, son bir yıl içerisinde %19 oranında azalma göstermiştir. TR83 Bölgesi içerisinde yıllık bazda Samsun ili ihracat oranı %9, Çorum ili ihracat oranı %57, Amasya ili ihracat oranı %65, Tokat ili ihracat oranı %17 oranında azalmıştır. Son beş yılda ise Samsun ilinde ihracat oranı %18, Çorum ilinde ihracat oranı %2, Amasya ilinde ihracat oranı %51, Tokat ilinde ihracat oranı %53 oranında azalmıştır. İhracat, bir yıllık süreçte TR83 Bölgesi içerisinde en fazla Amasya ilinde gerilerken, son beş yıllık süreçte en fazla Tokat ilinde gerilemiştir. Yıllık bazda gerileme en düşük Samsun ilinde, son beş yıllık süreçte ise gerileme en düşük Çorum ilinde yaşanmıştır.
Tablo 2: TR83 Bölgesi İhracatçı Firma Sayısındaki Değişim%(2002-2016) TR 83 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Samsun 119 117 137 161 149 172 207 209 192 203 230 248 262 252 247 Çorum 55 62 67 82 73 91 100 109 107 120 120 125 148 127 131 Amasya 10 18 19 20 26 26 25 32 30 34 42 38 43 42 42 Tokat 22 28 28 32 26 29 34 33 30 24 32 40 30 36 31 Toplam 206 225 251 295 274 318 366 383 359 381 424 451 483 457 451 TR 83 Değişim% 2015/2016 Değişim% 2011/2016 Samsun -1,98 21,67 Çorum 3,15 9,17 Amasya 0 23,53 Tokat -13,89 29,17 Toplam -1,31 18,37
Şekil 2 : TR83 Bölgesi İhracatçı Firma Sayısındaki Değişim Grafiği (2002-2016) Tablo 2 ve Şekil 2 nin verileri incelendiğinde; TR83 Bölgesinde ihracatçı firma sayısının 2015-2016 döneminde %1,3 oranında azaldığı, 2011-2016 dönemine ilişkin son beş yıllık süreçte ise %18 oranında arttığı görülmektedir. İhracatçı firma sayısının son bir yıl içerisinde TR83 Bölgesinde, Samsun ilinde %2, Tokat ilinde %14 oranında azaldığı, Çorum ilinde ise %3 oranında arttığı söylenebilir. Amasya ilinde ise son bir yıl içerisinde ihracatçı firma sayısında bir değişme olmamıştır. Son beş yıllık süreçte ise TR83 Bölgesindeki illerde ihracatçı firma sayısının Samsun ilinde %22, Çorum ilinde %9, Amasya ilinde %24, Tokat ilinde %29 oranında artmasına rağmen, ihracat miktarında son beş yıl içerisinde gerek bölge gerekse il bazında gerileme yaşandığı söylenebilir.
Tablo 3: TR83 Bölgesi Dış Ticaret Değerlerindeki Değişim%(2010-2015) Samsun Çorum Amasya Tokat (Bin$) 2013 2014 2015 2013 2014 2015 2013 2014 2015 2013 2014 2015 İhracat 423.885 465.628 398.436 190.564 252.575 338.329 86.250 98.218 88.856 30.777 27.752 22.831 İthalat 767.694 786.697 670.485 116.718 302.019 291.622 27.307 38.490 28.040 21.957 20.883 25.793 Dış Ticaret Hacmi 1.191.579 1.252.325 1.068.921 307.282 554.594 629.951 113.557 136.708 116.896 52.734 48.635 48.624 İhracat/İthalat(%) 55,22 59,19 59,43 83,63 88,52 İthalat/İhracat(%) 61,25 86,19 31,66 39,19 31,56 71,34 75,25 Değişim% (2014/2015) -14,65 13,59-14,49-0,02 Tablo 3 ün verileri incelendiğinde; TR83 Bölgesinde yer alan illerde Samsun ili dışındaki tüm illerde ihracat fazlası olduğu görülmektedir. Çorum ve Amasya illerinde ihracatın ithalatı karşılama oranı 2015 yılı itibariyle sırasıyla %86,19 ve %31,56 olarak gerçekleşmiştir. Yıllık bazda 2014 yılına göre 2015 yılında TR83 Bölgesindeki Çorum ili dışındaki diğer illerde dış ticaret hacmi daralırken, Çorum ilinde %14 oranında artış yaşandığı görülmektedir. Çorum ilinde 2014 yılında ithalata göre ihracat miktarında azalma yaşanmasına rağmen, 2015 yılında ihracatın ithalatı karşılama oranı ve ihracat miktarı artış göstermiştir.
Tablo 4: TR 83 Bölgesi Çalışan Sayısındaki Değişim% (2008-2016) TR 83 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Değişim(%) 2014/2015 2016 Değişim(%) (2015/2016) Değişim(%) (2008/2016 Samsun 94.318 102.480 110.895 127.084 137.209 144.936 153.876 162.993 5,92 160.683-1,42 70,36 Çorum 40.388 41.883 46.021 49.227 51.549 52.772 54.372 59.598 9,61 57.202-4,02 41,63 Amasya 27.008 27.413 31.191 33.384 35.483 35.752 38.604 42.491 10,07 38.736-8,84 43,42 Tokat 38.501 38.138 42.642 44.285 46.894 48.041 50.765 57.097 12,47 54.632-4,32 41,90 Toplam 200.215 209.914 230.749 253.980 271.135 281.501 297.617 322.179 8,25 311.253-3,39 55,46 Şekil 4: TR 83 Bölgesi Çalışan Sayısındaki Değişim Grafiği(2008-2016) Tablo 4 ve Şekil 4 ün verileri incelendiğinde, TR83 Bölgesinde 2008/2016 yılları arasında geçen 8 yıllık dönem içerisinde çalışan sayısındaki değişim oranının hem il hem de bölge bazlı artış gösterdiği görülmektedir. En yüksek artış %70,36 oranıyla Samsun İli nde gerçekleşmiştir. 2014/2015 döneminde çalışan sayısında en yüksek artış %12,47 oranıyla Tokat ilinde olurken, en düşük artış %5,92 oranıyla Samsun ilinde gerçekleşmiştir. Ülkede yaşanan genel konjonktürel gelişmeler nedeniyle 2015/2016 döneminde TR83 bölgesinde gerek il bazlı gerekse bölge bazlı olarak çalışan sayısında düşüş yaşandığı görülmektedir. Çalışan sayısında en yüksek düşüş %8,84 oranıyla Amasya ilinde yaşanırken, en düşük azalma%1,42 oranıyla Samsun ilinde gerçekleşmiştir. Genel olarak değerlendirildiğinde TR83 Bölgesinde çalışan sayısındaki değişim oranının hem il hem de bölge bazlı olarak 2015 yılına kadar sürekli ve istikrarlı olarak arttığı görülmektedir.
Tablo 5: TR83 Bölgesi Sigortalı Kadın Çalışan Sayısındaki Değişim% (2008-2016) TR 83 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Değişim(%) (2014/2015) 2016 Değişim(%) (2015/2016) Değişim (%) (2008/2016 Samsun 20.770 23.946 25.913 29.048 33.713 37.373 41.729 46.976 12,50 45.968-2,15 121,32 Çorum 8.308 8.488 9.544 10.275 11.097 11.471 12.439 15.351 23,41 14.319-6,72 72,35 Amasya 4.793 5.099 5.649 5.999 6.620 7.267 8.522 10.957 28,57 9.378-14,41 95,66 Tokat 7.112 7.266 8.104 8.399 9.357 9.856 11.499 13.874 20,65 13.498-2,71 89,79 Toplam 40.983 44.799 49.210 53.721 60.787 65.967 74.189 87.158 17,48 83.163-4,58 102,92 Şekil 5: TR 83 Bölgesi Sigortalı Kadın Çalışan Sayısındaki Değişim Grafiği(2008-2016) Tablo 5 ve Şekil 5 in verileri incelendiğinde TR83 Bölgesinde 2008/2016 dönemini kapsayan 8 yıllık süre içerisinde sigortalı kadın çalışan sayısının hem il hem de bölge bazlı olarak artış gösterdiği görülmektedir. 8 yıllık süre içerisinde sigortalı kadın çalışan sayısı en fazla artan il %121,32 oranıyla Samsun olmuştur. En düşük artış ise %72,35 oranıyla Çorum ilinde gerçekleşmiştir. Yıllık bazda 2014/2015 dönemi içerisinde sigortalı kadın çalışan sayısında hem il hem de bölge bazlı artışların yaşandığı, en yüksek artışın %28,57 oranıyla Amasya ilinde yaşandığı görülmektedir. En düşük artış ise %12,50 oranıyla Samsun ilinde gerçekleşmiştir. 2015-2016 dönemini kapsayan geçen bir yıllık süreçte ise sigortalı kadın çalışan sayısında gerek il gerekse bölge bazlı olarak düşüşlerin yaşandığı, en yüksek düşüşün %14,41 oranıyla Amasya ilinde gerçekleştiği söylenebilir. Sigortalı kadın çalışan sayısında en düşük azalma ise %2,15 oranıyla Samsun ilinde gerçekleşmiştir. TR83 Bölgesinde sigortalı kadın çalışan sayısının 2015 yılına kadar sürekli ve istikrarlı olarak artış gösterdiği görülmektedir.
Tablo 6: TR 83 Bölgesi Esnaf Sayısındaki Değişim% (2008-2016) TR 83 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Değişim(%) (2014/2015) 2016 Değişim(%) (2015/2016) Değişim (%) (2008/2016 Samsun 31.301 30.576 29.101 27.665 26.755 25.181 28.905 30.022 3,86 28.862-3,86-7,79 Çorum 12.337 12.778 12.803 11.945 11.943 11.586 11.622 11.936 2,70 11.511-3,56-6,70 Amasya 8.584 8.910 8.614 8.187 7.792 7.305 7.328 7.577 3,40 7.451-1,66-13,20 Tokat 12.067 12.139 12.674 12.390 12.383 11.847 12.143 12.478 2,76 12.225-2,03 1,31 Toplam 64.289 64.403 63.192 60.187 58.873 55.919 59.998 62.013 3,36 60.049-3,17-6,60 Şekil 6: TR 83 Bölgesi Esnaf Sayısındaki Değişim Grafiği(2008-2016) Tablo 6 ve Şekil 6 nın verileri incelendiğinde; TR83 Bölgesinde 2008/2016 dönemini kapsayan 8 yıllık süreçte esnaf sayısında dalgalı bir değişim yaşandığı görülmektedir. 2008 yılına göre 2016 yılında esnaf sayısı bölge bazlı %6,60 oranında azalma gösterirken, bölge içerisinde sadece Tokat ilinde %1,31 oranında artış olduğu görülmektedir. 2014/2015 dönemini kapsayan bir yıllık süreçte TR83 bölgesinde esnaf sayısında hem il hem de bölge bazlı artışların olduğu söylenebilir. Bu süreçte bölge içerisinde en fazla artış %3,86 oranıyla Samsun ilinde, en düşük artış %2,70 oranıyla Çorum ilinde gerçekleşmiştir. 2015/2016 dönemini kapsayan bir yıllık süreçte ise esnaf sayısında gerek bölgesel, gerekse il bazlı azalmaların yaşandığı görülmektedir.
Tablo 7: TR83 Bölgesi İşyeri Sayısındaki Değişim%(2008-2016) TR 83 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Değişim(%) (2014/2015) 2016 Değişim(%) (2015/2016) Değişim (%) (2008/2016 Samsun 15.440 16.434 17.972 19.615 21.010 22.107 22.795 23.744 4,16 24.136 10,98 56,32 Çorum 6.504 6.895 7.520 7.515 7.854 7.889 7.876 8.200 4,11 8.280 0,98 27,31 Amasya 3.939 4.114 4.507 4.841 5.144 5.424 5.490 5.615 2,28 5.661 0,82 43,72 Tokat 5.499 5.945 6.348 6.656 6.973 7.390 7.613 7.779 2,18 8.116 4,33 47,59 Toplam 31.382 33.388 36.347 38.627 40.981 42.810 43.774 45.338 3,57 46.193 1,89 47,20 Şekil 7: TR 83 Bölgesi İşyeri Sayısındaki Değişim Grafiği(2008-2016) Tablo 7 ve Şekil 7 nin verileri incelendiğinde; TR83 Bölgesinde 2008/2016 dönemini kapsayan 8 yıllık süreçte işyeri sayısında hem il hem de bölge bazlı olarak sürekli ve istikrarlı bir artışın yaşandığı söylenebilir. Bu süreçte iş yeri sayısında en yüksek artış %56,32 oranıyla Samsun ilinde gerçekleşirken, en düşük artış %27,31 oranıyla Çorum ilinde gerçekleşmiştir. 2014/2015 ile 2015/2016 dönemlerini kapsayan 1 yıllık süreçlerde de işleri sayısı hem il hem de bölge bazlı artış göstermiştir. 2014/2015 döneminde işyeri sayısı artışı en düşük olan il %2,18 oranıyla Tokat olurken, 2015/2016 döneminde işyeri sayısı artışı en düşük olan il %0,82 oranıyla Amasya olmuştur. Tablo 6 ve Tablo 6 birlikte değerlendirildiğinde, TR83 Bölgesinde 2008/2016 yılları arasında geçen 8 yıllık süreçte esnaf sayısında azalma yaşanırken, işyeri sayısında artış yaşandığı görülmektedir. Bu durum TR83 bölgesinde açılan şirket sayısına nazaran, kapanan şirket sayısının daha fazla olduğu ile açıklanabilir.
Tablo 8: TR 83 Bölgesinde Açılan Şirket Sayısındaki Değişim% (2009-2016) TR 83 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Değişim(%) (2014/2015) 2016 Değişim(%) (2015/2016) Değişim (%) (2009/2016 Samsun 689 778 963 882 945 948 886-6,54 959 8,24 39,19 Çorum 386 495 678 495 461 487 446-8,42 401-10,09 3,89 Amasya 171 236 248 242 202 226 182-19,47 149-18,13-12,87 Tokat 316 292 412 351 360 471 359-23,78 320-10,86 1,27 Toplam 1.562 1.801 2.301 1.970 1.968 2.132 1.873-12,15 1.829-2,35 17,09 Şekil 8: TR 83 Bölgesinde Açılan Şirket Sayısındaki Değişim Grafiği(2009-2016) Tablo 8 ve Şekil 8 in verileri incelendiğinde; TR83 Bölgesinde 2009/2016 dönemini kapsayan 7 yıllık süreçte açılan şirket sayısında Amasya ili dışında artış olduğu görülmektedir. Ancak bu artış yıllar itibariyle süreksiz ve dalgalı bir seyir izlemektedir. 2014/2015 dönemini kapsayan bir yıllık süreçte TR83 Bölgesindeki tüm illerde açılan şirket sayısında azalma yaşandığı görülmektedir. 2015/2016 dönemini kapsayan bir yıllık süreçte ise TR83 bölgesindeki Samsun ili dışındaki illerde açılan şirket sayısında azalma olduğu görülmektedir. Uzun dönemde açılan şirket sayısında artış olmasına rağmen, kısa dönemde hem il, hem de bölge genelinde açılan şirket sayısının azaldığı görülmektedir.
Tablo 9: TR 83 Bölgesinde Kapanan Şirket Sayısındaki Değişim% (2009-2016) TR 83 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Değişim(%) (2014/2015) 2016 Değişim(%) (2015/2016) Değişim (%) (2009/2016 Samsun 410 532 371 672 292 342 259 24,27 290 11,97 29,27 Çorum 137 151 152 360 154 202 117 42,08 155 32,48 13,14 Amasya 52 108 145 113 72 69 70 1,45 50 28,57 3,85 Tokat 164 179 235 202 125 185 140 24,32 166 18,57 1,22 Toplam 763 970 903 1.347 643 798 586 26,57 661 12,80 13,37 Şekil 9: TR83 Bölgesinde Kapanan Şirket Sayısındaki Değişim Grafiği (2009-2016) Tablo 9 ve Şekil 9 un verileri incelendiğinde; TR83 Bölgesinde 2009/20016 dönemini kapsayan 7 yıllık süreçte kapanan şirket sayısında gerek il gerekse bölge bazında dalgalı bir değişim yaşandığı görülmektedir. Çorum ili TR83 Bölgesi içerisinde uzun vadede kapanan şirket sayısının arttığı iller arasında yer almaktadır. 2014/2015 dönemini kapsayan bir yıllık süreçte TR83 bölgesinde Amasya ili dışındaki illerde kapanan şirket sayısı azalırken, 2015/2016 dönemini kapsayan bir yıllık süreçte bölgede yer alan iller arasında Amasya ili hariç diğer illerde kapanan şirket sayısının artış gösterdiği görülmektedir. Kapanan şirket sayılarında gerek uzun gerekse kısa dönemde hem il hem de bölge bazlı dalgalı bir seyir izlendiği söylenebilir.
Tablo 10: TR 83 Bölgesi Çiftçi Sayısındaki Değişim% (2008-2016) TR 83 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Değişim(%) (2014/2015) 2016 Değişim(%) (2015/2016) Değişim (%) (2008/2016 Samsun 43.480 39.487 42.210 40.197 35.978 29.258 25.855 23.360-9,65 20.280-13,18-46,54 Çorum 15.427 15.623 17.335 16.122 13.767 11.359 9.229 8.135-11,85 6.808-16,31-55,87 Amasya 8.848 7.348 7.510 8.189 7.404 6.460 6.052 5.601-7,45 5.115-8,68-42,19 Tokat 22.782 16.038 16.722 16.694 15.086 12.804 11.434 10.128-11,42 8.997-11,17-60,51 Toplam 90.537 78.496 83.777 81.202 72.235 59.881 52.570 47.224-10,17 41.200-12,76-54,49 Şekil 10: TR 83 Bölgesi Çiftçi Sayısındaki Değişim Grafiği (2008-2016) Tablo 10 ve Şekil 10 nun verileri incelendiğinde; TR83 Bölgesinde Çiftçi sayının 2008/2016 dönemini kapsayan 8 yıllık süreçte yaklaşık olarak %50 oranında azaldığı söylenebilir. 8 yıllık süreçte bölge genelinde çiftçi sayısı %54,49 oranında azalırken, en yüksek düşüş %60,51 oranıyla Tokat ilinde, en düşük azalma %42,19 oranıyla Amasya ilinde gerçekleşmiştir. Kırsal alanda yaşanan göçler, çiftçi sayısındaki azalmanın en önemli göstergesidir. Gerek 2014/2015 dönemi ve gerekse 2015/2016 dönemini kapsayan bir yıllık süreçte çiftçi sayısında hem il hem de bölgesel bazlı azalmanın yaşandığı söylenebilir. TR83 bölgesinde geçen 8 yıl içerisinde çiftçi sayısının sürekli ve istikrarlı olarak azaldığı görülmektedir.
Tablo 11: TR 83 Bölgesi Kamu Çalışan Sayısındaki Değişim% (2008-2016) TR 83 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Değişim(%) (2014/2015) 2016 Değişim(%) (2015/2016) Değişim (%) (2008/2016 Samsun 45.454 41.247 41.798 45.769 48.185 50.038 51.662 53.846 4,23 53.012-1,55 16,63 Çorum 21.560 16.256 16.383 18.118 18.833 20.155 20.359 20.640 1,38 19.752-4,30-8,39 Amasya 19.730 13.870 14.029 15.287 15.945 17.269 16.937 16.754-1,08 17.482 4,35-11,39 Tokat 27.270 20.355 20.462 22.774 23.221 24.324 25.056 25.703 2,58 25.230-1,84-7,48 Toplam 114.014 91.728 92.672 101.948 106.184 111.786 114.014 116.943 2,57 115.476-1,25 1,28 Şekil 11: TR 83 Bölgesi Kamu Çalışan Sayısındaki Değişim Grafiği(2008-2016) Tablo 11 ve Şekil 11 in verileri incelendiğinde; TR83 bölgesinde 2008/2016 dönemini kapsayan 8 yıllık süreçte kamu çalışan sayısı değişim oranında dalgalı bir seyir izlendiği söylenebilir. Bu süreçte kamu çalışan sayısının bölge bazlı arttığı, il bazlı ise Samsun ili dışında azalma gösterdiği görülmektedir. 8 yıllık süreçte sadece Samsun ilinde kamu çalışan sayısı artarken bölgedeki diğer illerde düşüş yaşandığı görülmektedir. 2014/2015 dönemini kapsayan bir yıllık süreçte kamu çalışan sayısının bölge bazlı arttığı, Amasya ili dışında, bölgedeki diğer illerde de artış yaşandığı söylenebilir. 2015/2016 dönemini kapsayan bir yıllık süreçte ise kamu çalışan sayısında bölge bazlı azalmanın yaşandığı, sadece Amasya ili dışındaki tüm illerde de benzer bir durumun yaşandığı görülmektedir.
Tablo 12: TR83 Bölgesi Nüfus Sayısındaki Değişim%(2016) TR 83 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Samsun 1.191.926 1.198.574 1.203.611 1.208.179 1.213.165 1.218.424 1.223.774 1.228.959 1.233.677 1.250.076 1.252.693 1.251.729 Çorum 567.609 566.094 563.698 560.968 558.300 555.649 552.911 549.828 545.444 540.704 535.405 534.578 Amasya 333.927 333.768 333.110 332.271 331.491 330.739 329.956 328.674 323.675 324.268 334.786 323.079 Tokat 641.033 639.371 636.715 633.682 630.722 627.781 624.744 620.722 617.158 624.439 617.802 608.299 Toplam 2.734.495 2.737.807 2.737.134 2.735.100 2.733.678 2.732.593 2.731.385 2.728.183 2.719.954 2.739.487 2.740.686 2.717.685 TR83 2012 2013 2014 2015 2016 Değişim % 2015/2016 Değişim % 2011/2016 Değişim% 2000/2016 Samsun 1.251.722 1.261.810 1.269.989 1.279.884 1.295.927 1,25 3,53 8,73 Çorum 529.975 532.080 527.220 525.180 527.863 0,51-1,26-7,0 Amasya 322.283 321.977 321.913 322.167 326.351 1,30 1,01-2,27 Tokat 613.990 598.708 597.920 593.990 602.662 1,46-0,93-5,99 Toplam 2.717.970 2.714.575 2.717.042 2.721.221 2.752.803 1,16 1,29 0,67
Şekil 12: TR83 Bölgesi Nüfus Sayısındaki Değişim Grafiği(2000-2016) Tablo 12 ve Şekil 12 nin verileri incelendiğinde; TR83 Bölgesinde nüfus sayısının genel olarak bir yıllık, beş yıllık ve 16 yıllık süreçlerde artış gösterdiği görülmektedir. 2015 yılına göre 1,16, 2011 yılına göre 1,29 ve 2000 yılına göre 0,67 oranında nüfus artışlarının yaşandığı söylenebilir. TR83 Bölgesi içerisinde 2015 yılına göre bir yıllık süreçte tüm illerde nüfus artışı yaşanırken, 5 yıllık süreçte Tokat ve Çorum illeri hariç tüm illerde nüfus artışı yaşanmıştır. 2000 yılına göre ise Samsun ili dışında tüm illerde nüfus sayısında son 16 yılda azalma olduğu görülmektedir. Son 16 yıllık süreçte Çorum ilinde %7, Amasya ilinde %2, Tokat ilinde %6 oranında nüfus azalmıştır. Samsun ilinde ise 16 yıl öncesine göre nüfus yaklaşık %10 oranında artış göstermiştir. TR83 bölgesi içerisinde Çorum ilinin nüfus sayısının 2000-2012 yılları arasında sürekli azalma gösterdiği, son 5 yıl içerisinde ise nüfus artış oranında dalgalı bir seyir yaşandığı söylenebilir. Tablo : TR83 Bölgesi Yaşam Endeksi Sıralama Değerleri (2015)
Tablo 13:TR83 Bölgesi Yaşam Endeksi Sıralama Değerleri (2015) TR83 Genel Konut Çalışma Hayatı Gelir ve Servet Sağlık Eğitim Çevre Güvenlik Sivil Katılım Altyapı hizmetlerine Erişim Sosyal Yaşam Yaşam Memnuniyeti Samsun 33 31 41 40 18 22 38 40 26 30 29 37 Çorum 56 41 62 54 67 53 26 61 4 58 64 60 Amasya 27 30 18 41 59 3 15 37 20 31 43 19 Tokat 39 40 34 51 44 21 31 24 9 47 34 47 Genel Ortalama 39 36 39 47 47 25 28 41 15 42 43 41
Şekil 13 : TR83 Bölgesi Yaşam Endeksi Sıralama Değerleri Grafiği (2015) TR83 Bölgesinde yer alan illerin 81 il içerisindeki yaşam endeksi sıralama değerlerini içeren Tablo 13 ve Şekil 13 ün değerleri incelendiğinde; 81 il içerisinde Genel yaşam endeksi sıralaması diğer illere göre en yüksek olan ilin Amasya olduğu görülmektedir. Diğer iller sırasıyla Samsun, Tokat ve Çorum dur. Çorum ili Türkiye geneli yaşam endeksi genel sıralamasında 56. Sırada yer almaktadır. 81 il içerisinde genel yaşam endeksini belirleyen eğitim sıralamasında Amasya ili 3. Sırada yer alırken, Sivil Katılım sıralamasında Çorum ili Türkiye Genelinde 4. Sırada yer almaktadır. Çorum ili TR83 Bölgesindeki diğer illere göre Genel, Konut, Çalışma Hayatı, Gelir ve Servet, Sağlık, Eğitim, Güvenlik, Altyapı Hizmetlerine Erişim, Sosyal Yaşam ve Yaşam Memnuniyeti sıralamasında sonuncu sırada yer almaktadır. Diğer illere göre sadece Sivil katılım sıralamasında daha ön sıralarda yer almaktadır. TR83 Bölgesi ortalama yaşam endeksi değerlendirildiğinde, Türkiye deki 21 Bölge içerisinde Sivil Katılım, Eğitim ve Çevre konularında ön plana çıkmaktadır.
TR83 Bölgesi İhracat Rakamlarındaki Değişim %(2011-2016) 2011 e Göre 2015 e Göre %19,36 Oranında %34,28 Oranında İller Bazında İhracat Rakamlarındaki Değişim%(2011-2016) Samsun Çorum Amasya Tokat 2011 e göre 2011 e göre 2011 e göre %17,18 oranında %2,20 oranında %51,36 oranında %8,96 oranında %57,1 oranında %65,31 oranında 2011 e göre %52,32 oranında %17,17 oranında TR83 Bölgesinde İhracatçı Firma Sayısındaki Değişim%(2011-2016) 2011 e Göre 2015 e Göre %18,37 Oranında %1,31 Oranında İller Bazında İhracatçı Firma Sayısındaki Değişim%(2011-2016) Samsun Çorum Amasya Tokat 2011 e göre 2011 e göre 2011 e göre 2011 e göre %21,67 oranında %9,17 oranında %23,53 oranında %29,17 oranında %1,98 oranında %3,15 oranında Değişmedi %13,89 oranında TR83 Bölgesinde Dış Ticaret Değerlerindeki Değişim%(2013-2015) 2013 e Göre 2014 e Göre %10,29 Oranında %14,65 Oranında
TR 83 Bölgesi Çalışan Sayısındaki Değişim%(2008-2016) 2014 e Göre %8,25 Oranında 2008 e Göre %55,54 Oranında 2015 e Göre %3,39 Oranında İller Bazında Çalışan Sayısındaki Değişim%(2008-2016) Samsun Çorum Amasya Tokat %70,36 oranında %41,63 oranında %43,42 oranında %5,92 oranında %9,61 oranında %10,07 oranında %41,90 oranında %12,47 oranında %1,42 oranında %4,02 oranında %8,,84 oranında %4,32 oranında TR 83 Bölgesi Sigortalı Çalışan Kadın Sayısındaki Değişim%(2008-2016) 2008 e Göre %102,92 Oranında 2014 e Göre %17,48 Oranında 2015 e Göre %4,58 Oranında İller Bazında Sigortalı Kadın Çalışan Sayısındaki Değişim%(2008-2016) Samsun Çorum Amasya Tokat %121,32 oranında %72,35 oranında %95,66 oranında %89,79 oranında %12,50 oranında %23,41 oranında %28,57 oranında %20,65 oranında %2,15 oranında %6,72 oranında %14,41 oranında %2,71 oranında
2008 e Göre %6,60 Oranında TR 83 Bölgesi Esnaf Sayısındaki Değişim%(2008-2016) 2014 e Göre %3,36 Oranında 2015 e Göre %3,17 Oranında İller Bazında Esnaf Sayısındaki Değişim%(2008-2016) Samsun Çorum Amasya Tokat %7,79 oranında %6,70 oranında %13,20 oranında %3,86 oranında %2,70 oranında %3,40 oranında %1,31 oranında %2,76 oranında %3,86 oranında %3,56 oranında %1,66 oranında %2,03 oranında 2008 e Göre %47,20 Oranında TR 83 Bölgesi İşyeri Sayısındaki Değişim%(2008-2016) 2014 e Göre %3,57 Oranında 2015 e Göre %1,89 Oranında İller Bazında İşyeri Sayısındaki Değişim%(2008-2016) Samsun Çorum Amasya Tokat %56,32 oranında %27,31 oranında %43,72 oranında %4,16 oranında %4,11 oranında %2,28 oranında %47,59 oranında %2,18 oranında %10,98 oranında %0,98 oranında %0,82 oranında %4,33 oranında
TR83 Bölgesi Açılan Şirket Sayısındaki Değişim%(2009-2016) 2014 e Göre %12,15 Oranında 2009 a Göre %17,09 Oranında 2015 e Göre %2,35 Oranında İller Bazında Açılan Şirket Sayısındaki Değişim%(2009-2016) Samsun Çorum Amasya Tokat 2009 a göre 2009 a göre 2009 a göre %39,19 oranında %3,89 oranında %12,87 oranında %6,54 oranında %8,42 oranında %19,47 oranında 2009 a göre %1,27 oranında %23,78 oranında %8,24 oranında %10,9 oranında %18,13 oranında %10,86 oranında TR83 Bölgesi Kapanan Şirket Sayısındaki Değişim%(2009-2016) 2014 e Göre %26,57 Oranında 2009 a Göre %13,37 Oranında 2015 e Göre %12,80 Oranında İller Bazında Kapanan Şirket Sayısındaki Değişim%(2009-2016) Samsun Çorum Amasya Tokat 2009 a göre 2009 a göre 2009 a göre %29,27 oranında %13,14 oranında %3,85 oranında %24,27 oranında %42,08 oranında %1,45 oranında 2009 a göre %1,22 oranında %24,32 oranında %11,97 oranında %32,48 oranında %28,57 oranında %18,57 oranında
TR 83 Bölgesi Çiftçi Sayısındaki Değişim%(2008-2016) 2014 e Göre %10,17 Oranında 2008 e Göre %54,49 Oranında 2015 e Göre %12,76 Oranında İller Bazında Çiftçi Sayısındaki Değişim%(2008-2016) Samsun Çorum Amasya Tokat %46,54 oranında %55,87 oranında %42,19 oranında %9,65 oranında %11,85 oranında %7,45 oranında %60,51 oranında %11,42 oranında %13,18 oranında %16,31 oranında %8,68 oranında %11,17 oranında TR 83 Bölgesi Kamu Çalışan Sayısındaki Değişim%(2008-2016) 2014 e Göre %2,57 Oranında 2008 e Göre %1,28 Oranında 2015 e Göre %1,25Oranında İller Bazında Kamu Çalışan Sayısındaki Değişim%(2008-2016) Samsun Çorum Amasya Tokat %16,63 oranında %8,39 oranında %11,39 oranında %4,23 oranında %1,38 oranında %1,08 oranında %7,48 oranında %2,58 oranında %1,55 oranında %4,30 oranında %4,35 oranında %1,84 oranında
2000 e Göre % 0,67 Oranında TR83 Bölgesi Nüfus Sayısındaki Değişim%(2000-2016) 2011 e Göre %1,29 Oranında 2015 e Göre %1,16 Oranında İller Bazında Nüfus Sayısındaki Değişim%(2000-2016) Samsun Çorum Amasya Tokat 2000 e göre 2000 e göre 2000 e göre %8,73 oranında %7,0 oranında %2,27 oranında 2011 e göre %3,53 oranında 2011 e göre %1,26 oranında 2011 e göre %1,01 oranında 2000 e göre %5,99 oranında 2011 e göre %0,93 oranında %1,25 oranında %0,51 oranında %1,30 oranında %1,46 oranında KAYNAKÇA Çorum Ticaret ve Sanayi Odası (2017), Ekonomik Rapor, Çorum. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği İl Bazlı İstatistiksel Veri Seti, 2016.