Kurumlar Vergisi Kanunu - Madde 32 - DÖRDÜNCÜ KISIM Ortak Hükümler ve Geçici Maddeler Kurumlar vergisi ve geçici vergi oran MADDE 32- (1) Kurumlar vergisi, kurum kazanc üzerinden % 20 oran nda al n r. (2) Kurumlar vergisi mükelleflerince, (dar mükellefiyete tâbi kurumlarda ticarî ve ziraî kazançlarla s n rl olarak) câri vergilendirme döneminin kurumlar vergisine mahsup edilmek üzere Gelir Vergisi Kanununda belirtilen esaslara göre ve câri dönemin kurumlar vergisi oran nda geçici vergi ödenir. Tam mükellef kurumlar için geçerli olan esaslar, dar mükellef kurumlara da aynen uygulan r. (3) Bakanlar Kurulu, ikinci f krada yaz l geçici vergi oran n 5 puana kadar indirmeye veya tekrar kanunî seviyesine kadar getirmeye yetkilidir. (4) Kanunun 23 üncü maddesine göre vergilendirilen yabanc ulaflt rma kurumlar nda vergi oran n karfl l kl olmak flart yla, ülkeler itibar yla kara, deniz ve hava ulaflt rma kurumlar için ayr ayr veya topluca s f ra kadar indirmeye veya bu maddede yaz l oran n bir kat n geçmemek üzere yeni bir oran tespit etmeye Bakanlar Kurulu yetkilidir. LG L MEVZUAT - Kurumlar Vergisi Kanunu md.3 (Tam ve Dar Mükellefiyet), md.5 ( stisnalar), md.6 (Safi Kurum Kazanc ), md.22 (Safi Kurum Kazanc ), md.23 (Yabanc Ulaflt rma Kurumlar nda Kurum Kazanc n n Tespiti) - Gelir Vergisi Kanunu md.37 (Ticari Kazanc n Tespiti), md.94 (Vergi Tevkifat ), md.mükr.120 (Geçici Vergi), md.geçici 51 - Vergi Usul Kanunu md.20 (Tarh) - 4325 say l Kanun md.3-5024 say l Kanun md.geçici 1 GEREKÇELER Hükümet Gerekçesi Madde 32- Kurumlar vergisinin, kurum kazanc üzerinden % 20 oran nda al naca belirlenmektedir. kinci f krada, tam mükellefler ile ticari ve zirai kazançla s n rl olarak dar mükellef kurumlar n cari vergilendirme döneminin kurumlar vergisine mahsup edilmek üzere kurumlar vergisi oran nda geçici vergi ödemeleri öngörülmektedir. Ayr ca Kurumlar ver- 369
5520 Say l Kurumlar Vergisi Kanunu fierhi istanbul smmmo gisi oran ve geçici vergi oran ile ilgili hükümlerin dar mükellef kurumlar için de aynen geçerli olaca hususuna yer verilmektedir. Üçüncü f kra ile Bakanlar Kuruluna, geçici vergi oran n 5 puana kadar indirmeye veya tekrar kanuni seviyesine kadar getirmeye yetki verilmektedir. Dördüncü f kra ile de, bu Kanunun 23 üncü maddesine göre vergilendirilen yabanc ulaflt rma kurumlar nda vergi oran n karfl l kl olmak flart yla, ülkeler itibar yla kara, deniz ve hava ulaflt rma kurumlar için ayr ayr veya topluca s f ra kadar indirmeye veya bu maddede yaz l oran n bir kat n geçmemek üzere yeni bir oran tespit etmeye Bakanlar Kuruluna yetki verilmektedir. GENEL TEBL LER Kurumlar Vergisi Genel Tebli i (Seri No: 1) ( lgili K sm itibariyle) 32. Kurumlar Vergisi Oran ve Geçici Vergi Kurumlar vergisi, kurum kazanc üzerinden %20 oran nda al nacakt r. Kurumlar vergisi mükelleflerince, câri vergilendirme döneminin kurumlar vergisine mahsup edilmek üzere Gelir Vergisi Kanununda belirtilen esaslara göre ve câri dönemin kurumlar vergisi oran nda (%20) geçici vergi ödenecektir. Tam mükellef kurumlar için geçerli olan esaslar, dar mükellef kurumlara da aynen uygulanacakt r. Türkiye de bir iflyeri veya daimi temsilci suretiyle faaliyet gösteren dar mükellefiyete tabi kurumlar n ticari ve zirai kazançlar üzerinden ayn esaslarla geçici vergi ödenecektir. Ayr ca, Kurumlar Vergisi Kanununun 32 nci maddesinin dördüncü f kras nda yabanc ulaflt rma kurumlar nda vergi oran n karfl l kl olmak flart yla, ülkeler itibar yla kara, deniz ve hava ulaflt rma kurumlar için ayr ayr veya topluca s f ra kadar indirme veya bu maddede yaz l oran n bir kat n geçmemek üzere yeni bir oran tespit etme hususunda Bakanlar Kuruluna yetki verilmifltir. Kurumlar Vergisi Kanununun geçici 1 inci maddesinin dördüncü f kras uyar nca, yeni Bakanlar Kurulu Karar al n ncaya kadar, yabanc ulaflt rma kurumlar n n vergilendirilmesine iliflkin olarak daha önceki tarihlerde al nan Bakanlar Kurulu Kararlar nda belirlenmifl olan oranlar yasal s n r aflmamak üzere yürürlükte bulunmaktad r. S RKÜLERLER 7.8.2006 Tarih Ve 3 Say l Sirküler : [NOT : Bu Sirkülerin önceki maddeleri, Gelir Vergisi Kanununa 5479 say l Kanunla eklenen geçici 69. madde ( kurumlar vergisi mükelleflerinin 31.12.2005 tarihi itibar yla mevcut olup, 2005 y l kazançlar ndan indiremedikleri yat r m indirimi istisnas tutarlar ve 2006 y l nda da yat r m indiriminden yararlanmay tercih eden mükelleflerin yapacaklar uygulamayla) ilgili oldu undan buraya al nmam flt r] 370
Kurumlar Vergisi Kanunu - Madde 32-5. Yat r m ndirimi Uygulayan Mükelleflerin Kazançlar na Uygulanacak Vergi Oran Gelir Vergisi Kanununun Geçici 69 uncu maddesi kapsam nda (2006, 2007 ve 2008 y llar için) yat r m indirimi uygulayan gelir vergisi mükellefleri, 31/12/2005 tarihinde yürürlükte bulunan vergi tarifesini; kurumlar vergisi mükellefleri ise mülga 5422 say l Kurumlar Vergisi Kanununun 25 inci maddesinde yer alan % 30 kurumlar vergisi oran n, indirimin uyguland y l kazançlar na uygulamak suretiyle an lan y llara ait gelir veya kurumlar vergilerini hesaplayacaklard r. 2006 veya 2007 y llar nda Gelir Vergisi Kanununun Geçici 69 uncu maddesi kapsam nda yararlan labilecek yat r m indirimi istisnas tutar bulunmayan veya bulunmakla birlikte bu y llarda tercihlerini yat r m indirimi uygulamama yönünde kullanan mükelleflerin, 2008 y l nda yat r m indirimi uygulamalar halinde, geçmifl söz konusu y llar için herhangi bir ifllem yap lmayacakt r. 6. Özel Hesap Dönemi Kullanan Mükellefler Vergi Usul Kanununun 174 üncü maddesine göre, kendisine özel hesap dönemi tayin edilen mükelleflerin ticari ve zirai kazançlar, hesap döneminin kapand takvim y l n n kazanc say lmaktad r. Gelir Vergisi Kanununun Geçici 69 uncu maddesinde yer alan, 31/12/2005 tarihi itibar yla mevcut olup, 2005 y l kazançlar ndan indiremedikleri yat r m indirimi istisnas tutarlar hükmündeki 31/12/2005 tarihi, özel hesap dönemine tabi mükellefler için de geçerlidir. Buna göre, özel hesap dönemi tayin olunan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri 2006, 2007 ve 2008 y llar nda sona eren özel hesap dönemlerinde Gelir Vergisi Kanununun Geçici 69 uncu maddesi kapsam nda yat r m indirimi uygulayabileceklerdir. Gelir Vergisi Kanununun 19 uncu maddesi 5479 say l Kanunla 1/1/2006 tarihinden geçerli olmak üzere 6/4/2006 tarihinde yürürlükten kald r ld ndan, 2005 y l nda bafllay p 2006 y l nda sona eren özel hesap dönemine tabi kurumlar vergisi mükelleflerinin, 31/12/2005 tarihine kadar yapm fl olduklar harcamalar üzerinden hesaplad klar yat - r m indirimi istisnas tutarlar ile daha önceki dönemlerden devreden yat r m indirimi istisnas tutarlar toplam n, 2005 y l nda bafllay p 31/12/2005 tarihine kadar olan döneme ait kazançlar ndan indirebilmeleri; bu indirime ra men artan tutar bulunmas halinde artan k sm, 01/01/2006 (2006 y l içinde biten) özel hesap döneminin bitifl tarihi aras ndaki dönem kazançlar ndan ve/veya 2007 ve 2008 y l kazançlar ndan (% 30 kurumlar vergisi oran n dikkate almak suretiyle) indirilebilmeleri mümkün bulunmaktad r. 2005 y l nda bafllay p 2006 y l nda sona eren özel hesap dönemine tabi söz konusu mükelleflerin, 31/12/2005 tarihine kadar yapm fl olduklar harcamalar üzerinden hesaplad klar yat r m indirimi istisnas tutarlar ile daha önceki dönemlerden devreden yat r m indirimi istisnas tutarlar toplam n n, 2005 y l nda bafllay p 31/12/2005 tarihine kadar olan döneme ait kazançlar ndan indiriminden sonra, artan tutar bulunmamas halinde, 2006 y l içinde biten özel hesap dönemine ait kazanc n tamam na 5520 say l Kanunun 371
5520 Say l Kurumlar Vergisi Kanunu fierhi istanbul smmmo Geçici 1 inci maddesinin 6 numaral f kras na göre belirlenen kurumlar vergisi oran n n uygulanaca tabiidir. 2005 y l nda bafllay p 2006 y l nda biten özel hesap dönemine ait kazanc n, 31/12/2005 tarihine kadar olan dönem ile bu tarihten sonraki döneme ait k sm ; özel hesap dönemine ait toplam kazanç tutar n n 12 ye bölünmesi sonucu bulunan tutar n, k st dönemdeki ay say s yla çarp lmas suretiyle belirlenecektir. 372
Kurumlar Vergisi Kanunu - Madde 33 - Yurt d fl nda ödenen vergilerin mahsubu MADDE 33- (1) Yabanc ülkelerde elde edilerek Türkiye'de genel sonuç hesaplar na intikal ettirilen kazançlardan mahallinde ödenen kurumlar vergisi ve benzeri vergiler, Türkiye'de bu kazançlar üzerinden tarh olunan kurumlar vergisinden indirilebilir. (2) Kanunun 7 nci maddesinin uyguland hallerde, yurt d fl ndaki ifltirakin ödemifl oldu u gelir ve kurumlar vergisi benzeri vergiler, kontrol edilen yabanc flirketin Türkiye'de vergilendirilecek kazanc üzerinden hesaplanan kurumlar vergisinden mahsup edilebilir. (3) Tam mükellef kurumlar n do rudan veya dolayl olarak sermayesi veya oy hakk n n % 25'ine sahip oldu u yurt d fl ifltiraklerinden elde ettikleri kâr paylar üzerinden Türkiye'de ödenecek kurumlar vergisinden, ifltiraklerin bulundu u ülkelerdeki kâr pay da t m na kaynak oluflturan kazançlar üzerinden ödenen gelir ve kurumlar vergisi benzeri vergilerin kâr pay tutar na isabet eden k sm mahsup edilebilir. Kazanca ilave edilen kâr pay, bu kazançlar üzerinden yurt d fl nda ödenen gelir ve kurumlar vergisi benzeri vergiler dahil edilmek suretiyle dikkate al n r. (4) Yurt d fl kazançlar üzerinden Türkiye'de tarh olunacak vergilere mahsup edilebilecek tutar, hiç bir surette yurt d fl nda elde edilen kazançlara Kanunun 32 nci maddesinde belirtilen kurumlar vergisi oran n n uygulanmas yla bulunacak tutardan fazla olamaz. Bu s n r dahilinde, ilgili bulundu u kazanc n Türkiye'de genel sonuç hesaplar na intikal ettirildi i hesap döneminde tamamen veya k smen indirilemeyen vergiler, bu dönemi izleyen üçüncü hesap dönemi sonuna kadar indirim konusu yap labilir. (5) Geçici vergilendirme dönemi içinde yurt d fl ndan elde edilen gelirlerin bulunmas halinde, bu gelirler üzerinden elde edildi i ülkelerde kesinti veya di er flekillerde ödenen vergiler, o dönem için hesaplanan geçici vergi tutar ndan da mahsup edilebilir. ndirilecek tutar, yurt d fl nda elde edilen kazançlara Kanunun 32 nci maddesinde belirtilen geçici vergi oran n n uygulanmas yla bulunacak tutardan fazla olamaz. (6) Yabanc ülkelerde vergi ödendi i, yetkili makamlardan al narak mahallindeki Türk elçilik veya konsolosluklar, yoksa mahallinde Türk menfaatlerini koruyan ülkenin ayn nitelikteki temsilcileri taraf ndan tasdik olunan belgelerle tevsik olunmad kça, yabanc ülkede ödenen vergiler Türkiye'de tarh olunan vergiden indirilemez. 373
5520 Say l Kurumlar Vergisi Kanunu fierhi istanbul smmmo (7) Kurumlar vergisinden indirim konusu yap lan vergilerin yabanc ülkelerde ödendi ini gösterir belgelerin, tarhiyat s ras nda mükellef taraf ndan ibraz edilememesi halinde, yabanc ülkede ödenen veya ödenecek olan vergi, Kanunun 32 nci maddesindeki kurumlar vergisi oran n aflmamak flart yla o ülkede geçerli olan oran üzerinden hesaplan r ve tarhiyat n bu suretle hesaplanan tutara isabet eden k sm ertelenir. braz edilmesi gereken belgeler, tarh tarihinden itibaren en geç bir y l içinde ilgili vergi dairesine ibraz edildi i takdirde, bu belgelerde yaz l kesin tutara göre tarhiyat düzeltilir. (8) Mücbir sebepler olmaks z n belgelerin bu süre zarf nda ibraz edilmemesi veya bu belgelerin ibraz ndan sonra ertelenen vergi tutar ndan daha düflük bir mahsup hakk oldu unun anlafl lmas halinde, ertelenen vergiler için Amme Alacaklar n n Tahsil Usulü Hakk nda Kanun hükümlerine göre gecikme zamm hesaplan r. (9) Bu madde hükmünün uygulanmas nda, yabanc para ile ödenen vergilere, bunlar n ilgili bulundu u kazançlar n genel sonuç hesaplar na intikali esnas ndaki kur uygulan r. LG L MEVZUAT - Kurumlar Vergisi Kanunu md.7 (Kontrol Edilen Yabanc Kurum Kazanc ), md.32 (Kurumlar Vergisi Oran ve Geçici Vergi) - Vergi Usul Kanunu md.13 (Mücbir Sebepler), md.280 (Yabanc Paralar) GEREKÇELER Hükümet Gerekçesi Madde 33- Madde ile yurt d fl nda elde edilip de Türkiye'de vergilendirilecek kazançlar için daha önce mahallinde ödenen vergilerin, Türkiye'de bu kazançlar nedeniyle hesaplanacak kurumlar vergisinden mahsup edilmesi olana verilmekte ve bu mahsubun yöntem ve s n rlar belirlenmektedir. Ayr ca, söz konusu s n rlamalar as l olmak kayd yla, yurt içi faaliyetlerin mali zararla sonuçlanm fl olmas sebebiyle Türkiye'deki beyannamelere dahil edilen yurt d fl kazançlar üzerinden mahallinde ödenen vergilerin k smen veya tamamen mahsubuna imkan bulunmazsa, bu mahsup hakk n n da izleyen üçüncü hesap dönemi sonuna kadar kullan labilece ine dair bir hükme yer verilmektedir. Bir baflka düzenleme de, tam mükellefiyete tabi anonim flirketlerin yurt d fl ifltiraklerinden elde ettikleri ve Türkiye'de vergilendirilecek olan kazançlar için hesaplanacak kurumlar vergisinden mahsup edilebilecek yurt d fl vergilerin kapsam n n, mahallinde ödenen kurumlar vergisinin bu kazançlara isabet eden k sm ile s n rl tutulmufl olmas - d r. Kontrol edilen yabanc kurumlar n Türkiye'de vergilendirilecek kazançlar için de ayn uygulama söz konusudur. Yurt d fl nda ödenen vergilerin Türkiye'de hesaplanacak 374
Kurumlar Vergisi Kanunu - Madde 32 - kurumlar vergisinden mahsup edilmesi istendi inde, Türkiye'deki vergi matrah na dahil edilen yurt d fl kazanç tutar n n bu vergileri de içerecek flekilde brütlefltirilmifl olmas gerekti i ise aç kt r. F kra ayr ca geçici vergi dönemleri aç s ndan tan nm fl bir mahsup olana n da içermektedir. Yabanc ülkelerde vergi ödendi inin, yetkili makamlardan al narak mahallindeki Türk elçilik veya konsolosluklar, yoksa mahallinde Türk menfaatlerini koruyan ülkenin ayn nitelikteki temsilcileri taraf ndan tasdik olunan belgelerle tevsik olunmad kça, yabanc ülkede ödenen vergiler Türkiye'de tarh olunan vergiden indirilemeyece i belirtilmektedir. Kurumlar vergisinden indirim konusu yap lan vergilerin yabanc ülkelerde ödendi ini gösterir belgelerin, tarhiyat s ras nda mükellef taraf ndan ibraz edilememesi halinde, yabanc ülkede ödenen veya ödenecek olan vergi, bu Kanunun 32 nci maddesindeki kurumlar vergisi oran n aflmamak flart yla o memlekette câri oldu u bilinen oran üzerinden hesaplanacakt r. Tarhiyat n bu suretle hesaplanan miktara isabet eden k sm n n ertelenmesi, ibraz edilmesi gereken belgelerin tarh tarihinden itibaren en geç bir y l içinde ilgili vergi dairesine ibraz edildi i takdirde, bu belgelerde yaz l kesin tutara göre tarhiyat n düzeltilmesi öngörülmektedir. Ayr ca, mücbir sebepler olmaks z n belgelerin bu süre zarf nda ibraz edilmemesi veya bu belgelerin ibraz ndan sonra ertelenen vergi tutar ndan daha düflük bir mahsup hakk oldu unun anlafl lmas halinde, ertelenen vergiler için 6183 say l Kanun hükümlerine uygun olarak gecikme zamm hesaplanacakt r. Plan ve Bütçe Komisyonu Alt Komisyon De ifliklik Gerekçesi : - 33 üncü maddesi; yedinci f kras nda yer alan "ülkede geçerli oldu u bilinen oran" ibaresinin "ülkede geçerli olan oran" fleklinde redaksiyona tâbi tutulmas suretiyle, Plan ve Bütçe Komisyonu De ifliklik Gerekçesi : - 33 üncü maddesi; tam mükellef kurumlar n do rudan veya dolayl olarak sermayesi veya oy hakk n n %25'ine sahip oldu u yurt d fl ifltiraklerinden elde ettikleri kâr paylar n n brüt tutar n n Türkiye'de beyan edilecek kazanca dahil edilmesi, ifltiraklerin bulundu u ülkelerdeki kâr pay da t m na kaynak oluflturan kazançlar üzerinden ödenen gelir ve kurumlar vergisi benzeri vergilerin de Türkiye'de beyan edilecek kazanca dahil edilen kâr pay tutar na isabet eden k sm n n Türkiye'de ödenecek kurumlar vergisinden mahsup edilebilmesine imkân tan nmas ; böylelikle, Türkiye'de genel sonuç hesaplar na intikal ettirilen kazançlara iliflkin yurt d fl nda ödenen vergilerin mahsubu ifllemlerinde flimdiye kadar flube kazançlar ile kâr paylar na iliflkin kurumlar vergisi ve benzeri vergilerin mahsup edilebilme imkân söz konusu iken, kâr pay da t m na kaynak teflkil eden belirli nitelikteki (%25) yurt d fl ifltirakin kazançlar üzerinden ödenen gelir ve kurumlar vergisi benzeri vergilerin de mahsubuna imkân tan nmas ve bu sistem ile yurt d fl ifltiraklerin kazançlar n n vergilendirilmesinde istisna uygulamas yan nda ver- 375
5520 Say l Kurumlar Vergisi Kanunu fierhi istanbul smmmo gi mahsubu imkân n n da tan narak yurt d fl kazançlar n n Türkiye'ye getirilmesinin sa lanmas amac yla üçüncü f kran n yeniden düzenlenmesi; 34 üncü maddenin dokuzuncu f kras n n yurt d fl nda ödenen vergilerle ilgili olmas nedeniyle dokuzuncu f kra olarak maddeye eklenmesi suretiyle, GENEL TEBL LER Kurumlar Vergisi Genel Tebli i (Seri No: 1) ( lgili K sm itibariyle) 33. Yurt D fl nda Ödenen Vergilerin Mahsubu 33.1. Mahsup imkan Yurt d fl nda elde edilip de Türkiye de vergilendirilecek kazançlar için daha önce mahallinde ödenen vergiler, Türkiye de bu kazançlar nedeniyle hesaplanacak kurumlar vergisinden mahsup edilecektir. Yurt d fl nda yabanc para ile ödenen vergilere, bunlar n ilgili bulundu u kazançlar n genel sonuç hesaplar na intikali esnas ndaki kur uygulanacakt r. 33.2. Mahsup süresi Afla da yer alan s n rlamalar as l olmak kayd yla, zarar mahsubu veya istisnalar sonucu ilgili y lda Türkiye de vergiye tabi kurum kazanc n n oluflmamas nedeniyle, Türkiye deki beyannamelere dahil edilen yurt d fl kazançlar üzerinden mahallinde ödenen vergilerin k smen veya tamamen mahsubuna imkan bulunmazsa, bu mahsup hakk izleyen üçüncü hesap dönemi sonuna kadar kullan labilecektir. 33.3. Mahsup edilebilecek yurt d fl vergilerin s n r Yurt d fl kazançlar üzerinden ödenip Türkiye de tarh olunacak vergilerden mahsup edilebilecek yurt d fl nda ödenen kurumlar vergisi ve benzeri vergiler, hiçbir surette yurt d - fl nda elde edilen kazançlara %20 kurumlar vergisi oran n n uygulanmas yla bulunacak tutardan fazla olamayacakt r. Yurt d fl nda ödenen vergilerin Türkiye de hesaplanacak kurumlar vergisinden mahsup edilmesi istendi inde, Türkiye deki vergi matrah na dahil edilen yurt d fl kazanç tutar - n n bu vergileri de içerecek flekilde brütlefltirilmifl olmas gerekmektedir. Örne in; (A) Kurumu, (B) Ülkesindeki iflyerinde 100.000.- YTL karfl l kurum kazanc elde etmifltir. Bu kazanç üzerinden yabanc ülkedeki vergi mevzuat uyar nca %25 oran nda kurumlar vergisi ve benzeri vergi ödenmifltir. Bu durumda, (A) Kurumu, 100.000.- YTL yi Türkiye de kurum kazanc na dahil edecek, ancak bu kazanca iliflkin yurt d fl nda ödenen verginin, Türkiye de bu kazanca iliflkin olarak hesaplanan vergiyi aflan k sm n yani [25.000 - (100.000 x %20)=] 5.000.- YTL yi Türkiye de hesaplanan vergiden mahsup edemeyecektir. Bu verginin, câri y lda oldu u gibi sonraki y llarda da mahsup edilmesi mümkün bulunmamaktad r. 376
Kurumlar Vergisi Kanunu - Madde 32 - Di er yandan, yurt d fl nda elde edilen kazançlar n kurumlar vergisinden istisna edilmifl olmas halinde, bu kazançlar üzerinden yurt d fl nda ödenen vergilerin yurt içinde hesaplanan kurumlar vergisinden mahsup edilmesi mümkün de ildir. 33.4. Kontrol edilen yabanc kurumun ödedi i vergiler Kurumlar Vergisi Kanununun 7 nci maddesinin uyguland hallerde, kontrol edilen yabanc kurumun ödemifl oldu u gelir ve kurumlar vergisi benzeri vergiler, söz konusu kurumun Türkiye de vergilendirilecek kazanc üzerinden hesaplanan kurumlar vergisinden mahsup edilebilecektir. 33.5. Yurt d fl ifltiraklerden elde edilen kâr paylar üzerinden ödenen vergilerin mahsubu Tam mükellef kurumlar n do rudan veya dolayl olarak sermayesi veya oy hakk n n en az %25 ine sahip oldu u yurt d fl ifltiraklerinden elde ettikleri kâr paylar üzerinden Türkiye de ödenecek kurumlar vergisinden, ifltiraklerin bulundu u ülkelerdeki kâr pay da- t m na kaynak oluflturan kazançlar üzerinden ödenen gelir ve kurumlar vergisi benzeri vergilerin kâr pay tutar na isabet eden k sm mahsup edilebilecektir. Kazanca ilave edilen kâr pay, bu kazançlar üzerinden yurt d fl nda ödenen gelir ve kurumlar vergisi benzeri vergiler dahil edilmek suretiyle dikkate al nacakt r. Örnek: (A) Kurumunun sermayesine %30 oran nda ifltirak etti i yurt d fl ndaki (C) Kurumundan elde etti i ifltirak kazanc na iliflkin bilgiler afla daki gibidir. (Yurt d fl ndan elde edilen yabanc para karfl l kâr paylar ve ödenen vergiler YTL cinsinden hesaplanm flt r.) fltirak oran... %30 Yabanc ülkedeki kurumlar vergisi oran... %10 Yabanc ülkede da t lan kâr paylar na uygulanan vergi kesintisi oran... %20 (C) Kurumunun toplam kurum kazanc...1.000.000.- YTL (C) Kurumunun yabanc ülkede ödedi i kurumlar vergisi (%10)... 100.000.- YTL (A) Kurumunun elde etti i ifltirak kazanc (brüt)... 300.000.- YTL Yabanc ülkede ödenen kurumlar vergisinden (A) Kurumunun elde etti i ifltirak kazanc na isabet eden tutar (300.000 x %10)... 30.000.- YTL (C) Kurumunun da t labilir kazanc... 900.000.- YTL (A) Kurumunun elde etti i vergi sonras kâr pay... 270.000.- YTL (A) Kurumunun elde etti i kâr pay ndan da t m aflamas nda yurt d fl nda kesilen vergi (270.000 x %20)....54.000.- YTL (A) Kurumunun elde etti i net kâr pay tutar... 216.000.- YTL Bu durumda, (A) Kurumu, Türkiye de kurumlar vergisinden istisna edilmemifl (C) Kurumundan elde etti i net 216.000.- YTL yi, brüt tutar yla (300.000.- YTL) kurum kazan- 377
5520 Say l Kurumlar Vergisi Kanunu fierhi istanbul smmmo c na ekleyecek, bu kazanç üzerinden yurt d fl nda ödenen [(100.000 x %30) + 54.000=] 84.000.- YTL nin (300.000 x %20=) 60.000.- YTL ye kadar olan k sm n, bu kazanç üzerinden Türkiye de hesaplanan kurumlar vergisinden mahsup edebilecektir. 60.000.- YTL nin üzerinde kalan 24.000.- YTL lik yurt d fl nda ödenen vergi tutar n n mahsup imkan bulunmamaktad r. 33.6. Yurt d fl nda ödenen vergilerin geçici vergiden mahsubu Yurt d fl nda ödenen vergilerin geçici vergiden mahsubu mümkündür. Geçici vergilendirme dönemi içinde yurt d fl ndan elde edilen gelir bulunmas halinde, bu gelirler üzerinden elde edildi i ülkelerde kesinti veya di er flekillerde ödenen vergiler, o dönem için hesaplanan geçici vergi tutar ndan da mahsup edilebilecektir. Ancak, indirilecek tutar, yurt d fl nda elde edilen kazançlara %20 geçici vergi oran n n uygulanmas yla bulunacak tutardan fazla olamayacakt r. 33.7. Yurt d fl nda ödenen vergilerin tevsiki Yabanc ülkelerde vergi ödendi i, yetkili makamlardan al narak mahallindeki Türk elçilik veya konsolosluklar, yoksa mahallinde Türk menfaatlerini koruyan ülkenin ayn nitelikteki temsilcileri taraf ndan tasdik olunan belgelerle tevsik olunmad kça, yabanc ülkede ödenen vergiler Türkiye de tarh olunan vergiden indirilemeyecektir. Kurumlar vergisinden indirim konusu yap lan vergilerin yabanc ülkelerde ödendi ini gösterir belgelerin, tarhiyat s ras nda mükellef taraf ndan ibraz edilememesi halinde, yabanc ülkede ödenen veya ödenecek olan vergi, %20 kurumlar vergisi oran n aflmamak flart yla o memlekette câri oldu u bilinen oran üzerinden hesaplanacakt r. Tarhiyat n bu suretle hesaplanan miktara isabet eden k sm n n ertelenmesi, ibraz edilmesi gereken belgelerin, tarh tarihinden itibaren en geç 1 y l içinde ilgili vergi dairesine ibraz edilmesi halinde, bu belgelerde yaz l kesin tutara göre tarhiyat n düzeltilmesi gerekmektedir. Mücbir sebepler olmaks z n belgelerin an lan süre zarf nda ibraz edilmemesi veya bu belgelerin ibraz ndan sonra ertelenen vergi tutar ndan daha düflük bir mahsup hakk oldu unun anlafl lmas halinde, ertelenen vergiler için 6183 say l Kanun hükümlerine uygun olarak gecikme zamm hesaplanacakt r. ÖZELGELER stanbul Vergi Dairesi Baflkanl n n B.07.1.G B.4.34.16.01/KVK-43-7179 / 15511 say ve 8.8.2006 tarihli Özelgesi Yukar da yer alan Kanun maddelerinin tetkikinde; Yabanc memleketlerde elde edilerek Türkiye de genel netice hesaplar na intikal ettirilen kazançlardan mahallinde ödenen benzeri vergilerin Türkiye de tarh olunan kurumlar vergisinden indiriminin yap labilmesi Kurumlar Vergisi Kanunun 43. maddesinde say lan flartlar dahilinde mümkündür. Yabanc memleketlerde elde edilerek Türkiye de genel netice hesaplar na intikal ettirilen kazançlardan mahallinde ödenen benzeri vergiler Türkiye de tarh olunan Kurumlar Vergisinden indirilebilecek olup, yat r m indiriminden yararlanman z nedeniyle beyanname üzerinden indiremedi iniz k sm n iade al nmas veya di er vergi borçlar na (yat r m indirimi stopaj na) mahsup edilmesi mümkün de ildir. 378
Kurumlar Vergisi Kanunu - Madde 34 - Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Baflkanl n n B.07.1.G B.04.99.16.01/2-Muk-21 / 3110 say ve 6.3.2007 tarihli Özelgesi Firman n 2006 y l nda Cezayir de elde etti i ve y l içerisinde gelir olarak kay tlar na intikal ettirdi i 1.901.218.-YTL kazanc üzerinden ülke mevzuat gere ince kesinti yoluyla %24 oran nda ödedi i kurumlar vergisinin, söz konusu kazanca %20 kurumlar vergisi oran n n uygulanmas ile bulunan tutar aflan k sm Türkiye de tarh olunan vergiden mahsup edilemez. Safi kurum kazanc n n tespitinde Kurumlar Vergisi Kanunu nun 8. maddesi ile Gelir Vergisi Kanunu nun 40. maddesinde belirtilen giderler has lattan indirim konusu yap labilece inden, yurtd fl nda ödenen ve Kurumlar Vergisi Kanunu nun 33/4. maddesiyle belirlenen yasal s n r aflmas nedeniyle kurumlar vergisinden mahsup edilemeyen vergiler, an lan maddelerde indirilebilecek giderler aras nda say lmad ndan, kurum kazanc n z n tespitinde gider olarak kabul edilmesi mümkün de ildir. 379
380
Kurumlar Vergisi Kanunu - Madde 34 - Yurt içinde kesilen vergilerin mahsubu MADDE 34- (1) Beyannamede gösterilen kazançlardan, Kanunun 15 inci maddesinin birinci f kras na ve 30 uncu maddesinin birinci ve ikinci f kralar na göre kayna nda kesilmifl olan vergiler (hayat sigorta flirketlerinde matematik karfl l klar n yat r ma yönlendirilmesinden elde edilen kazanç ve iratlar üzerinden yap lan kesintiler dahil), beyanname üzerinden hesaplanan kurumlar vergisinden mahsup edilir. (2) Kanunun 15 inci maddesinin üçüncü f kras na göre vergi kesintisi yap lan kurum kazanc ndan kâr pay alan kurumlar, ald klar kâr pay n n içerdi i kesintiyi mahsup edebilirler. Mahsup edilecek tutar, ele geçen net kâr pay n n geçerli kesinti oran kullan larak brütlefltirilmesi suretiyle hesaplan r. (3) Kontrol edilen yabanc kurumlara yap lan ödemeler üzerinden Kanunun 30 uncu maddesinin yedinci f kras uyar nca kesilen vergiler, bu flirketin Türkiye'deki beyannameye dahil edilen kurum kazanc üzerinden hesaplanacak kurumlar vergisinden mahsup edilebilir. Ancak mahsup edilecek vergi, kontrol edilen yabanc kurumun bu ödemelerden kaynaklanan kazanc na isabet eden kurumlar vergisini aflamaz. (4) Geçici vergilendirme dönemi içinde elde edilen gelirler üzerinden kesinti yoluyla ödenmifl vergilerin bulunmas halinde bu vergiler, o dönem için hesaplanan geçici vergi tutar ndan da mahsup edilebilir. lgili hesap dönemine iliflkin tahakkuk ettirilen geçici verginin sadece ödenen k sm y ll k kurumlar vergisi beyannamesi üzerinden hesaplanan kurumlar vergisinden mahsup edilir. (5) Bu maddede belirtilen s n rlar dahilinde mahsup edilecek vergiler, beyanname üzerinden hesaplanan kurumlar vergisinden fazla oldu u takdirde, bu durum vergi dairesince mükellefe yaz ile bildirilir. Aradaki fark, mükellefin söz konusu yaz y tebellü tarihinden itibaren bir y l içinde baflvurusu halinde kendisine iade olunur. Bir y l içinde baflvurmayan mükelleflerin bu farktan do an alacaklar düfler. (6) Maliye Bakanl ; iadeyi mahsuben veya nakden yapt rmaya, inceleme raporuna, yeminli malî müflavir raporuna veya teminata ba lamaya ve iade için aran lacak belgeleri belirlemeye yetkilidir. Bu yetki; kazanç türlerine, iade flekillerine, geliri elde edenin veya ödemeyi yapan n hukukî statüsüne göre ayr ayr kullan labilir. 381
5520 Say l Kurumlar Vergisi Kanunu fierhi istanbul smmmo (7) Mahsuben iade ifllemi, aranan tüm belgelerin tamamlanmas flart yla, y ll k kurumlar vergisi beyannamesinin verildi i tarih itibar yla yap l r. kmalen veya re sen yap lan tarhiyatlarda mahsup ifllemi, mahsup talebine iliflkin dilekçe ve eklerinin eksiksiz olarak vergi dairesi kay tlar na girdi i tarih esas al narak yap l r. Aranan belgelerin tamamlanmas aflamas nda yap lan tahsilatlar yönünden düzeltme yap lmaz. (8) Kanunun 5 inci maddesinin birinci f kras n n (d) bendinde belirtilen fon ve ortakl klar, ayn bentte yer alan kazançlar n elde edilmesi s ras nda, Kanunun 15 inci maddesi uyar nca kendilerinden kesilen vergileri, vergi kesintisi yapanlarca ilgili vergi dairesine ödenmifl olmak flart yla, Kanunun 15 inci maddesinin üçüncü f kras na göre kurum bünyesinde yapacaklar vergi kesintisinden mahsup edebilirler. Mahsup edilemeyen kesinti tutar mükellefin baflvurusu halinde red ve iade edilir. LG L MEVZUAT - Kurumlar Vergisi Kanunu md.5 ( stisnalar), md.15 (Vergi Kesintisi), md.30 (Dar Mükellefiyette Vergi Kesintisi), md.32 (Kurumlar Vergisi Oran ve Geçici Vergi) - Gelir Vergisi Kanunu md.mükr.120 (Geçici Vergi) - Vergi Usul Kanunu md.29 ( kmalen Vergi Tarh ), md.30 (Re sen Vergi Tarh ) - 6183 say l AATUHK md.51 (Gecikme Zamm, Nispeti ve Hesab ) GEREKÇELER Hükümet Gerekçesi Madde 34- Madde ile, yurt içinde kesilen vergilerin mahsubu düzenlenmektedir. Kontrol edilen yabanc kurumlar n Türkiye'de vergilendirilecek yurt d fl kazançlar üzerinden hesaplanacak kurumlar vergisinden vergi cennetleri ile mücadele amac yla yap lmas öngörülen vergi kesintisinin mahsubu da bu f krada yer almaktad r. Maddede yer alan esaslar çerçevesinde mahsup edilecek vergilerin beyanname üzerinden hesaplanan kurumlar vergisinden fazla olmas halinde, fazla olan vergi tutar mükellefe yaz ile bildirilecektir. Mükellefin söz konusu yaz y tebellü tarihinden itibaren bir y l içinde baflvurmas flart yla kendisine iade edilece i, bu süre içinde baflvurmayanlar n bu farktan do an alacaklar n n düflece i belirtilmektedir. Ayr ca mahsup iflleminin hangi tarih itibar yla yap laca konusuna da aç kl k kazand r lmaktad r. Maddede yer alan bir di er düzenleme de, yurt içinde kesilen vergilerin, fon ve ortakl k bünyesinde yap lan vergi kesintisine mahsup imkan getirilmesine dair hükümdür. Dar mükellefiyete tabi kurumlar n vergisi kesinti yoluyla al nan ve kurumlar vergisi 382
Kurumlar Vergisi Kanunu - Madde 34 - beyannamesine dahil edilmesi ihtiyari k l nan kazançlar için beyanname verilmesi halinde, bu kazançlar üzerinden hesaplanacak kurumlar vergisinden, evvelce kesinti yoluyla al nan vergilerin genel hükümler çerçevesinde mahsup edilebilece i de aç kt r. Plan ve Bütçe Komisyonu Alt Komisyon De ifliklik Gerekçesi : - 34 üncü maddesi; beflinci f krada yer alan "Bu f krada" ibaresinin "Bu maddede" fleklinde redaksiyona tutulmas suretiyle, Plan ve Bütçe Komisyonu De ifliklik Gerekçesi : - 34 üncü maddesi; dokuzuncu f kran n, yurt d fl nda ödenen vergilerle ilgili olmas ndan dolay, konuyla ilgili 33 üncü maddeye dokuzuncu f kra olarak eklenmesi nedeniyle maddeden ç kar lmas suretiyle, GENEL TEBL LER Kurumlar Vergisi Genel Tebli i (Seri No: 1) ( lgili K sm itibariyle) 34. Yurt çinde Kesilen Vergilerin Mahsubu 34.1. Vergi mahsubu Kurumlar Vergisi Kanununun 34 üncü maddesinin birinci f kras uyar nca, beyannamede gösterilen kazançlardan, Kurumlar Vergisi Kanununun 15 inci maddesinin birinci f kras na ve 30 uncu maddesinin birinci ve ikinci f kralar na göre, kayna nda kesilmifl olan vergiler beyanname üzerinden hesaplanan kurumlar vergisinden mahsup edilecektir. Kanunun 15 inci maddesinin birinci f kras ile 30 uncu maddesinin birinci ve ikinci f kralar na göre yap lan vergi kesintilerinin bir k sm, Gelir Vergisi Kanununun geçici 67 nci maddesi kapsam nda vergi kesintisine tabi tutuldu undan, beyannameye dahil kazançlar üzerinden bu hüküm uyar nca kesilen vergilerin de hesaplanan kurumlar vergisinden mahsup edilmesi mümkündür. Ancak, Gelir Vergisi Kanununun geçici 67 nci maddesinin (2) ve (3) numaral f kralar kapsam nda vergi kesintisi yap lmas halinde, kesinti suretiyle ödenen verginin, ifllemden do an kazanc n tabi oldu u vergi kesintisiyle çarp m sonucu bulunacak tutar aflan k sm, y ll k kurumlar vergisinden mahsup edilemeyecektir. Sigorta ve reasürans flirketlerinde, hayat sigorta branfl nda teminat sa layan flirketlerin, hayat matematik karfl l klar n n yat r ma yönlendirilmesinden elde edilen kazanç ve iratlar üzerinden yap lan vergi kesintileri de ayn flekilde söz konusu sigorta flirketinin beyannamesi üzerinden hesaplanan kurumlar vergisinden mahsup edilecektir. Ayr ca, dar mükellefiyete tabi kurumlar n vergi kesintisi yoluyla al nan ve kurumlar vergisi beyannamesine dahil edilmesi ihtiyari k l nan kazançlar için beyanname verilmesi halinde, bu kazançlar üzerinden hesaplanacak kurumlar vergisinden, evvelce kesinti yoluyla al nan vergiler genel hükümler çerçevesinde mahsup edilebilecektir. 383
5520 Say l Kurumlar Vergisi Kanunu fierhi istanbul smmmo Vergi Usul Kanununun 11 inci maddesinde, kesinti yoluyla ödenen vergilerde müteselsil sorumluluk esas getirilmifltir. Söz konusu maddede mal al m ve sat m dolay s yla vergi kesintisi yapmak ve vergi dairelerine yat rmak zorunda olanlar n, bu yükümlülüklerini yerine getirmemeleri halinde bu kiflilerle birlikte verginin ödenmemesinden, al m sat ma taraf olanlar n tümünün müteselsil sorumlu olacaklar belirtilmifltir. Bu esas çerçevesinde, 164 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebli inde 4 kurumlar n, satt klar zirai ürün bedelleri üzerinden müteselsil sorumluluklar gere i vergi kesintisi yap lmas esas benimsenmifl olup kesilen vergiler an lan Tebli de belirtilen esaslar dahilinde kurumlar n beyannameleri üzerinden hesaplanan kurumlar vergisinden mahsup edilebilecektir. Öte yandan, Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin birinci f kras n n (10) numaral bendinde, baflbayiler hariç olmak üzere Milli Piyango daresince ç kar lan biletleri satanlar ile di er kiflilerce ç kar lan bu nitelikteki biletleri satanlara yap lan komisyon, prim ve benzeri ödemelerden vergi kesintisi yap laca belirtilmifltir. Söz konusu ödemelerin kurumlar vergisi mükelleflerine yap lmas halinde, bu Tebli in yay m tarihinden itibaren an lan hüküm uyar nca vergi kesintisi yap lmayacakt r. 34.2. Fonlar ve yat r m ortakl klar bünyesinde kesilen verginin, söz konusu kurumlardan kâr pay alanlarca mahsubu Kurumlar Vergisi Kanununun 15 inci maddesinin üçüncü f kras na göre, fonlar n ve yat r m ortakl klar n n Kanunun 5 inci maddesinin birinci f kras n n (d) bendinde yaz l istisna kazançlar üzerinden fon bünyesinde kesilen vergiler, söz konusu fon ve ortakl klar n kat lma belgeleri ile hisse senetlerinden kâr pay alan kurumlar taraf ndan, ald klar kâr pay n n içerdi i vergi kesintisi miktar ile s n rl olmak üzere hesaplanan kurumlar vergisinden mahsup edilebilecektir. Mahsup edilecek tutar, ele geçen net kâr pay n n geçerli kesinti oran kullan larak brütlefltirilmesi suretiyle hesaplanacakt r. Kâr pay n n elde edildi i tarih ile vergi kesintisinin yap ld tarih aras nda dönem fark olmas n n önemi bulunmamaktad r. Dolay s yla, vergi mahsubunda geçerli vergi oran, kâr pay n n elde edildi i dönem için geçerli olan vergi oran olacakt r. 34.3. Kontrol edilen yabanc kurum kazanc üzerinden kesilen vergilerin mahsubu Kontrol edilen yabanc kurumlara yap lan ödemeler üzerinden Kurumlar Vergisi Kanununun 30 uncu maddesinin yedinci f kras uyar nca kesilen vergiler, bu flirketin Türkiye deki beyannameye dahil edilen kurum kazanc üzerinden hesaplanacak kurumlar vergisinden mahsup edilebilecektir. Ancak, söz konusu mahsup edilecek verginin, kontrol edilen yabanc kurumun bu ödemelerden kaynaklanan kazanc na isabet eden kurumlar vergisini aflmamas gerekmektedir. 4 15/9/1990 tarih ve 20636 say l Resmi Gazete de yay mlanm flt r. 384
Kurumlar Vergisi Kanunu - Madde 34-34.4. Kesilen vergilerin geçici vergiden mahsubu Geçici vergilendirme dönemi içinde elde edilen gelir üzerinden kesinti yoluyla ödenmifl vergiler varsa bu vergilerin, o dönem için hesaplanan geçici vergi tutarlar ndan mahsubu mümkün bulunmaktad r. Bununla birlikte, ilgili hesap dönemine iliflkin tahakkuk ettirilen geçici verginin sadece ödenen k sm, y ll k kurumlar vergisi beyannamesi üzerinden hesaplanan kurumlar vergisinden mahsup edilecektir. 34.5. Kesilen vergilerin beyanname üzerinden mahsubu Kurumlar Vergisi Kanununun 34 üncü maddesinde yer alan esaslar çerçevesinde mahsup edilecek vergilerin beyanname üzerinden hesaplanan kurumlar vergisinden fazla olmas halinde, bu durum vergi dairesince mükellefe yaz ile bildirilecektir. Fazla olan bu tutar, mükellefin söz konusu yaz y tebellü tarihinden itibaren bir y l içinde baflvurmas flart yla kendisine iade edilecek olup; bu süre içinde baflvurmayanlar n bu farktan do- an alacaklar düflecektir. Kanunun 34 üncü maddesiyle verilen yetki do rultusunda, Maliye Bakanl, iadeyi mahsuben veya nakden yapt rmaya, inceleme raporuna, yeminli mali müflavir raporuna veya teminata ba lamaya ve iade için aran lacak belgeleri belirlemeye yetkilidir. Bu yetki; kazanç türlerine, iade flekillerine, geliri elde edenin veya ödemeyi yapan n hukuki statüsüne göre ayr ayr kullan labilmektedir. Bu konuda 252 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebli inde gerekli aç klamalar yap lm fl bulunmaktad r. Kesinti yoluyla ödenen vergilerin mahsuben iade ifllemi, aranan tüm belgelerin tamamlanmas flart yla, y ll k kurumlar vergisi beyannamesinin verildi i tarih itibar yla yap lacakt r. kmalen veya re sen yap lan tarhiyatlarda mahsup ifllemi, mahsup talebine iliflkin dilekçe ve eklerinin eksiksiz olarak vergi dairesi kay tlar na girdi i tarih esas al narak yap lacakt r. Aranan belgelerin tamamlanmas aflamas nda yap lan tahsilatlar yönünden ise düzeltme yap lmayacakt r. 34.6. Fonlar n ve yat r m ortakl klar n n gelirleri üzerinden ödenen vergilerin mahsubu Kurumlar Vergisi Kanununun 5 inci maddesinin birinci f kras n n (d) bendinde say lan fonlar n ve yat r m ortakl klar n n kazançlar, kurumlar vergisinden istisna edilmifl bulunmaktad r. Söz konusu fon ve yat r m ortakl klar, ayn bentte yer alan kazançlar n elde edilmesi s - ras nda, Kurumlar Vergisi Kanununun 15 inci maddesi veya Gelir Vergisi Kanununun geçici 67 nci maddesi uyar nca, gelirleri üzerinden kesilen vergileri, Kanunun 15 inci maddesinin üçüncü f kras na göre kurum bünyesinde yapacaklar vergi kesintisinden mahsup edebileceklerdir. Ancak, söz konusu vergi mahsubunun yap labilmesi için kesilen vergilerin vergi kesintisi yapanlarca ilgili vergi dairesine ödenmifl olmas flartt r. 385
5520 Say l Kurumlar Vergisi Kanunu fierhi istanbul smmmo Beyanname üzerinden vergi mahsubunun yap lmas ndan sonra, mahsup edilemeyen bir vergi tutar kalmas halinde, söz konusu vergi kesintisi mükellefin baflvurusu üzerine 252 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebli inde belirtilen esaslar çerçevesinde red ve iade edilecektir. 34.7. Yurt d fl nda ödenen vergilerin, yurt içinde ödenen vergilerin ve geçici verginin mahsup s ras Yurt d fl nda ödenen vergiler, Kurumlar Vergisi Kanununa göre hesaplanan kurumlar vergisinden öncelikle mahsup edilecek, artan tutar n bulunmas halinde yurt içinde kesinti suretiyle ödenen vergiler ve geçici vergi mahsup edilecektir. Ayr ca, Kanunun 33 üncü maddesinde yer alan s n rlamalar as l olmak kayd yla zarar mahsubu veya istisnalar sonucu ilgili y lda Türkiye de vergiye tabi kurum kazanc n n oluflmamas nedeniyle Türkiye deki beyannamelere dahil edilen yurt d fl kazançlar üzerinden mahallinde ödenen vergilerin k smen veya tamamen mahsubuna imkan bulunmazsa, bu mahsup hakk izleyen üçüncü hesap dönemi sonuna kadar kullan labilecektir. Örnek: Tam mükellef (Z) A.fi., 2006 y l nda (D) ülkesinde bulunan flubesinden Kurumlar Vergisi Kanunu kapsam nda istisna olarak de erlendirilmeyen 150.000.- YTL karfl - l kurum kazanc elde etmifl ve bu kazanç üzerinden %30 oran nda 45.000.- YTL kurumlar vergisi ödemifltir. Kurumun yurt içindeki faaliyetlerinden elde etti i kazanç ise 750.000.- YTL olup 60.000.- YTL kesinti suretiyle ödenen vergi, 110.000.- YTL de ödenen geçici vergisi bulunmaktad r. (Yurt d fl ndan elde edilen yabanc para karfl l kâr paylar ve ödenen vergiler YTL cinsinden hesaplanm flt r.) Kurum kazanc... 900.000.- YTL Hesaplanan kurumlar vergisi... 180.000.- YTL Mahsuplar ( )... 200.000.- YTL - Yurt d fl nda ödenen verginin mahsup edilebilecek k sm... 30.000.- YTL (150.000 x %20 = 30.000) - Kesinti suretiyle yurt içinde ödenen vergi... 60.000.- YTL - Geçici vergi... 110.000.- YTL Ödenecek kurumlar vergisi... 0 adesi gereken geçici vergi... 20.000.- YTL Örnekte görüldü ü üzere, yurt d fl nda ödenen vergiler öncelikle mahsup edilecek, s ras yla yurt içinde kesinti suretiyle ödenen vergiler ve geçici vergi mahsup edilecek, mahsup edilemeyen geçici vergi tutar olan 20.000.- YTL mükellefe iade edilebilecektir. Yurt d fl nda ödenen verginin 15.000.- YTL lik k sm n n ise mahsup s n r n aflt için câri y lda veya sonraki y llarda mahsup edilebilmesi mümkün de ildir. 386
Kurumlar Vergisi Kanunu - Madde 35-34.8. De erleme ifllemlerinden do an kazanca isabet eden vergi kesintilerinin mahsubu Vadesi de erleme gününden sonra olan repo ve ters repo ifllemleri ile vadeli mevduat hesaplar na iliflkin olarak, de erleme gününe kadar tahakkuk eden ve kurum kazanc n n tespitinde gelir olarak dikkate al nan faiz tutarlar üzerinden, ilgili dönem beyannamesinin verilmesi gereken sürenin sonuna kadar kesinti suretiyle ödenmifl olan verginin, beyannameye dahil edilen gelire isabet eden k sm hesaplanan vergiden mahsup edilebilecektir. Ayn flekilde, beyanname tarihine kadar sat lan veya itfa edilen Devlet tahvili ve Hazine bonolar ile menkul k ymet yat r m fonlar n n kat lma belgelerinden, de erleme gününe kadar tahakkuk eden ve kurum kazanc na dahil edilen gelirlere isabet eden vergi kesintileri de beyanname üzerinden hesaplanan vergiden mahsup edilebilecektir. ÖZELGELER stanbul Vergi Dairesi Baflkanl n n B.07.1.G B.4.34.16.01/KVK-34-7145 /13782 say ve 14.7.2006 tarihli Özelgesi Y llara sari inflaat ve onar m iflleri dolay s yla flirketinize ödenen istihkak bedellerinden yap lan kesintilerin 2003 y l kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde mahsubu sonucunda kalan iadesi gereken kurumlar vergisinin flirketinizin vergi borçlar na mahsup edilmesi sonucunda kalan k sm n n ifltirak etti iniz flirketin vergi borçlar na, 252 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebli i nin Mahsuben ade flartlar na göre mahsubu mümkün olmay p, sadece flirketinizin kendi borçlar na mahsubu mümkündür. Ancak, söz konusu iade alaca n n tebli in ilgili bölümünde bahsedilen nakden iade edilebilir aflamaya gelmesi halinde, üçüncü flah slar n (flirket orta ) vergi borçlar na mahsubu mümkündür. 387
388
Kurumlar Vergisi Kanunu - Madde 36 - Muafiyet, istisna ve indirimlerin s n r MADDE 35- (1) Di er kanunlardaki muafiyet, istisna ve indirimlere iliflkin hükümler, kurumlar vergisi bak m ndan geçersizdir. (2) Kurumlar vergisi ile ilgili muafiyet, istisna ve indirimlere iliflkin hükümler, ancak bu Kanun, Gelir Vergisi Kanunu ve Vergi Usul Kanununa hüküm eklenmek veya bu kanunlarda de ifliklik yap lmak suretiyle düzenlenir. (3) Uluslararas anlaflma hükümleri sakl d r. GEREKÇELER Hükümet Gerekçesi Madde 35- Bu madde ile Kurumlar Vergisi Kanunu d fl nda di er kanunlarda yer alan muafiyet, istisna ve indirim hükümlerinin kurumlar vergisi bak m ndan geçersiz oldu u; muafiyet, istisna ve kurum kazanc n n tespitinde indirimleri düzenleyen hükümlerin, ancak bu Kanun, Gelir Vergisi Kanunu ve Vergi Usul Kanununa hüküm eklenmek veya bu kanunlarda de ifliklik yap lmak suretiyle düzenlenece i ve uluslar aras anlaflma hükümlerinin sakl oldu u belirtilmektedir. GENEL TEBL LER Kurumlar Vergisi Genel Tebli i (Seri No: 1) ( lgili K sm itibariyle) 35. Di er Kanunlardaki Muafiyet, stisna ve ndirimlerin S n r Di er kanunlardaki muafiyet, istisna ve indirimlere iliflkin hükümler, kurumlar vergisi bak m ndan geçersizdir. Kurumlar Vergisi Kanununun geçici 1 inci maddesinin dokuzuncu f kras na göre, Kanunun yürürlü ünden önce kurumlar vergisine iliflkin olarak baflka kanunlarda yer alan muafiyet, istisna ve indirimler bak m ndan bu hükümler uygulanmayacakt r. Ayr ca, 35 inci maddenin yürürlük tarihinin 1/1/2007 oldu u dikkate al nd nda, bu tarihe kadar yürürlü e giren kanunlarda yer alan muafiyet, istisna ve indirim hükümleri kurumlar vergisi bak m ndan geçerli olacak, ancak bu tarihten sonra yürürlü e giren kanunlarda yer alan hükümlerin uygulanmas mümkün olmayacakt r. Kurumlar vergisi ile ilgili muafiyet, istisna ve indirimlere iliflkin hükümler, ancak Kurumlar Vergisi Kanunu, Gelir Vergisi Kanunu ve Vergi Usul Kanununa hüküm eklenmek veya bu kanunlarda de ifliklik yap lmak suretiyle düzenlenecektir. Öte yandan, uluslararas anlaflma hükümleri sakl d r. 389
5520 Say l Kurumlar Vergisi Kanunu fierhi istanbul smmmo ÖZELGELER stanbul Vergi Dairesi Baflkanl n n B.07.1.G B.4.34.16.01/KVK-35/6051 / 18943 say ve 2.10.2006 tarihli Özelgesi 5520 say l Kanunun yürürlü ünden önce (21.06.2006) kurumlar vergisine iliflkin olarak baflka kanunlarda yer alan muafiyet, istisna ve indirimler bak m ndan 35. madde hükmünün uygulanmayaca hükmüne yer verilmifltir. Dolay s yla, 5520 say l Kurumlar Vergisi Kanununun yürürlü ünden önce, 21.12.1999 tarih ve 23913 say l Resmi Gazete de yay mlanarak yürürlü e giren 4490 say l Türk Uluslararas Gemi Sicili Kanununun Türk Uluslararas Gemi Siciline kay tl gemilerin iflletilmesinden elde edilen kazançlar n gelir ve kurumlar vergilerinden istisna edilece ine iliflkin hükümlere yer verilmesi nedeniyle, 1/1/2007 tarihinden önce veya sonra olsun bu hükümlere göre gerçek veya tüzel kiflilerce elde edilen kazançlar n gelir ve kurumlar vergilerinden istisna edilmesine devam olunacakt r. 390
Kurumlar Vergisi Kanunu - Geçici Madde 1 - Yürürlükten kald r lan hükümler MADDE 36-3/6/1949 tarihli ve 5422 say l Kurumlar Vergisi Kanunu ile ek ve de ifliklikleri yürürlükten kald r lm flt r. GEREKÇELER Hükümet Gerekçesi Madde 36-10/06/1949 tarih ve 7229 say l Resmi Gazete'de yay mlanan, 3/6/1949 tarihli 5422 say l Kurumlar Vergisi Kanunu ile bu Kanunun ek ve de ifliklikleri yürürlükten kald r lm flt r. GENEL TEBL LER Kurumlar Vergisi Genel Tebli i (Seri No: 1) ( lgili K sm itibariyle) 36. Geçici Hükümler 36.1. Kurumlar Vergisi Kanununun geçici 1 inci maddesinin sekizinci f kras nda, muafiyetten yararlanan yap kooperatiflerinin 2006 y l n n sonuna kadar Kanunun 4 üncü maddesinin birinci f kras n n (k) bendinde yaz l flartlar sa layamamalar halinde, 1/1/2006 tarihi itibar yla muafiyetlerinin sona erece i hükme ba lanm flt r. An lan kooperatiflerin kurumlar vergisi muafiyetlerinin devam edip etmeyece i hususu, 2006 y - l n n sonu itibar yla belli olaca ndan, bu flartlar sa layamamalar nedeniyle mükellef olan yap kooperatifleri, 2006 hesap dönemine iliflkin olarak geçici vergi beyannamelerini vermeyeceklerdir. Ancak, söz konusu kooperatiflerin, 2006 y l na iliflkin kurumlar vergisi beyannamelerini kanuni süresi içinde vermeleri gerekmektedir. Kurumlar Vergisi Kanununun 4 üncü maddesinin birinci f kras n n (k) bendi ile tüketim ve tafl mac l k kooperatifleri 1/1/2006 tarihi itibar yla muafiyet kapsam ndan ç kart ld - ndan, an lan kooperatifler, bu tarihten itibaren kurumlar vergisi mükellefi haline gelmifltir. Ancak, Kanun 21/6/2006 tarihinde yay mlanm fl oldu undan, bu kooperatiflerin bu tarihten önce sona eren geçici vergi dönemlerine iliflkin geçici vergi beyannamesi verme zorunluluklar bulunmamaktad r. 36.2. Kurumlar Vergisi Kanununun geçici 1 inci maddesinin onuncu f kras ile Kanunun yürürlü ünden önceki dönemler itibar yla 5422 say l Kanun hükümlerinin uygulanmas na devam olunaca hususu aç klanmaktad r. Özellikle, Kanunun 13 üncü maddesinin 1/1/2007 tarihinden itibaren uygulanacak olmas nedeniyle muhtemel bofllu un giderilmesi sa lanm flt r. 36.3. Kurumlar Vergisi Kanununun geçici 1 inci maddesinin onbirinci f kras ile kurumlar vergisi oran n n 1/1/2006 tarihinden itibaren bafllayan vergilendirme dönemlerine uygulanmak üzere %20 olarak belirlendi i dikkate al nd nda, ayn tarihten bafllayan geçici vergi dönemlerinde de geçici verginin %20 oran na göre hesaplan p ödenmesi gerekmektedir. F kra ile Kanunun yay m tarihine kadar olan dönemler için fazla ödenen 391
5520 Say l Kurumlar Vergisi Kanunu fierhi istanbul smmmo geçici verginin, mahsup ve iadesine iliflkin hususlar düzenlenmifl olup 1/1/2006 tarihinden sonraki birinci geçici vergi döneminde %30 oran na göre hesaplanan ve tahsil edilen geçici vergilerin, birinci geçici vergi dönemine iliflkin kazanca %20 oran n n uygulanmas sonucu hesaplanan tutar aflan k sm müteakip dönemlerde hesaplanan geçici vergiden mahsup edilecektir. 37. Mülga 5422 say l Kurumlar Vergisi Kanunu Uygulamas na liflkin Olarak Ç - kar lan Genel Tebli ler Mülga 5422 say l Kurumlar Vergisi Kanunu uygulamas na iliflkin olarak ç kar lan genel tebli ler 5520 say l Kurumlar Vergisi Kanununun yürürlük tarihinden önceki dönemler itibar yla uygulanmaya devam olunacakt r. 392
Kurumlar Vergisi Kanunu - Geçici Madde 1 - GEÇ C MADDE 1- (1) Bu Kanun uyar nca vergi kesintisine tâbi tutulmufl kazanç ve iratlar üzerinden, Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesi uyar nca ayr ca kesinti yap lmaz. (2) Gelir Vergisi Kanununun geçici 67 nci maddesi uyar nca vergi kesintisine tâbi tutulmufl kazanç ve iratlar üzerinden, bu Kanun uyar nca ayr ca kesinti yap lmaz. An lan maddeye göre yap lan vergi kesintileri 34 üncü madde hükümleri çerçevesinde kurumlar vergisinden mahsup edilebilir. fiu kadar ki; söz konusu maddenin (2) ve (3) numaral f kralar kapsam nda kesinti suretiyle ödenen verginin, ifllemden do an kazanc n tâbi oldu u vergi kesintisi oran yla çarp m sonucu bulunacak tutar aflan k sm, y ll k beyannamede hesaplanan vergiden mahsup edilmez. (3) Dar mükellef kurumlar n Türkiye'deki ifl yerlerine atfedilmeyen veya daimî temsilcilerinin arac l olmaks z n elde edilen ve Gelir Vergisi Kanununun geçici 67 nci maddesi kapsam nda kesinti yap lm fl kazançlar ile bu kurumlar n tam mükellef kurumlara ait olup stanbul Menkul K ymetler Borsas nda ifllem gören ve bir y ldan fazla süreyle elde tutulan hisse senetlerinin elden ç kar lmas ndan sa lanan ve geçici 67 nci maddenin (1) numaral f kras n n alt nc paragraf kapsam nda vergi kesintisine tâbi tutulmayan kazançlar ve bu kurumlar n daimî temsilcileri arac l yla elde ettikleri tamam geçici 67 nci madde kapsam nda vergi kesintisine tâbi tutulmufl kazançlar için y ll k veya özel beyanname verilmez. (4) Bu Kanunla tan nan yetkiler çerçevesinde Bakanlar Kurulu taraf ndan yeni kararlar al n ncaya kadar, 193 say l Gelir Vergisi Kanunu ile 5422 say l Kanun kapsam nda vergi oranlar na ve di er hususlara iliflkin olarak yay nlanan Bakanlar Kurulu kararlar nda yer alan düzenlemeler, bu Kanunda belirlenen yasal s n rlar aflmamak üzere geçerlili ini korur. (5) Di er kanunlarla 5422 say l Kanuna yap lm fl olan at flar, ilgili oldu u maddeler itibar yla bu Kanuna yap lm fl say l r. (6) Kendilerine özel hesap dönemi tayin edilen kurumlar n 2006 takvim y l içinde biten hesap dönemlerine ait kazançlar n vergilendirilmesinde; 1/1/2006 tarihinden önceki aylara % 30, sonraki aylara ise % 20 oran n n aritmetik ortalamas dikkate al narak hesaplanan oran uygulan r. Bu hesaplamada, oran kesirleri dikkate al nmaz. (7) Bu Kanunun yay m tarihinden önce bölünme ifllemine bafllayan tam mükellef sermaye flirketleri ile ayn mahiyetteki yabanc kurumlar, Kanunun yay m tarihinden itibaren üç ay içerisinde k smî 393