ETKİNLİKLER. 1 DUYURULAR.. 5 İHALELER.... FUARLAR.... DIŞ TİCARET TALEPLERİ.. İŞBİRLİĞİ TEKLİFLERİ. MEVZUAT... 5 Türk Standartları Enstitüsü ile Çanakkale Ticaret ve Sanayi Odası nın işbirliği ile gerçekleştirilen Çanakkale de Kalite Rüzgarları başlıklı TSE çalışmaları, hizmet alacak sektörler ve hizmet türleri, alınması zorunlu belgeler hakkında bilgi paylaşımının da yer aldığı toplantı 19 Aralık tarihinde ÇTSO Kongre ve Fuar Merkezi nde yapıldı. Toplantıda, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi ile TSE arasında İşbirliği Protokolü, imzalanırken, Çanakkale deki oda ve borsalarla TSE arasında da da Kalibrasyon İşbirliği Protokolü imzalandı. Çanakkale Valisi Ahmet Çınar ın da katıldığı TSE den belgeli firmalara plaket töreni de yapıldı. Toplantıya Çanakkale Valisi Ahmet Çınar, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Ramazan Gülendam, TSE Bursa Bölge Müdürlüğü Kalibrasyon Müdürü Mustafa Ekin, Çanakkale Ticaret ve Sanayi Odası Başkan Yardımcısı Sadık Aydoğan ve Yönetim Kurulu Üyesi Güven Barış Yüksel, Çanakkale Ticaret Borsası Meclis Başkanı Abdullah Deniz, Biga Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Şadan Doğan, Biga Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Üyesi Faik Emek, Gelibolu Ticaret Odası Başkanı İbrahim Özen ile Çanakkale deki şirketlerin temsilcileri ve iş adamları katıldı. DE KALİTE RÜZGARLARI TOPLANTISI KONGRE VE FUAR MERKEZİ NDE YAPILDI Çanakkale deki tüm oda ve borsalar TSE ile protokol imzaladı Toplantının açılış konuşmasını yapan ÇTSO Yönetim Kurulu Üyesi Güven Barış Yüksel, bir itibar müessesesi olan TSE nin iş dünyası açısından nihai hedefinin üretimde, hizmet sunumunda ve ihracatta ihtiyaç duyulan tüm standardizasyon, sertifikasyon ve test hizmetlerini en uygun maliyetle sunabilmek olduğunu söyledi. Çanakkale nin ülkemizin 2023 hedeflerine daha fazla katkı sağlayabilmesi, daha çok yatırım alan, daha fazla ihracat yapan bir kent olabilmesi için rekabet gücünü artırması gerektiğini ifade eden Güven Barış Yüksel, sözlerini şöyle sürdürdü: Bu hedefin hayat bulması ve sürdürülebilirliği yüksek katma değerli, uluslararası kalite ve standartlarda mal ve hizmet üretimi ile mümkündür. Kamu sektörüne, özel sektöre, tüm kurum ve kuruluşlara, oda ve borsalara, sivil toplum kuruluşlarına Cumhuriyetimi zin 100.yılı hedeflerine ulaşması için büyük görev düşmektedir. İşte standartlar da bu noktada devreye giriyor. Bizler de Çanakkale Ticaret ve Sanayi Odası olarak, ülkemizin kalite altyapısının geliştirilmesinde önemli görevler üstlenen TSE, hizmetlerinden üyelerimizin daha fazla faydalanması, hizmeti bulundukları İlde alabilmeleri için Çanakkale de TSE İl Temsilciliği açılması için girişimde bulunduk ve elimizden gelen desteği vereceğimizi ilettik. Güven Barış Yüksel, oda ve borsalarla TSE arasında imzalanan Kalibrasyon İşbirliği Protokolünün de Çanakkaleli üreticilerin, standartlara ilişkin hizmetleri uygun koşullar ve makul fiyatlarla elde etmelerini sağlayacağını sözlerine ekledi. Daha sonra kürsüye gelen TSE Bursa Bölge Müdürlüğü Kalibrasyon Müdürü Mustafa Ekin, TSE nin standart uygulayan değil, standart koyan bir kurum haline gelmeyi hedeflediğini vurgulayarak, Biz ne tür faaliyet yaparsanız yapın, 7 gün 24 saat sanayicinin, iş dünyasının 1
yanındayız. Çanakkale nin tüm kurum ve kuruluşlarının, sanayisinin ve Onsekiz Mart Üniversitesi nin de bize destek olmasını istiyoruz dedi. Konuşmalardan sonra ÇOMÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Ramazan Gülendam ile TSE Bursa Bölge Müdürlüğü Kalibrasyon Müdürü Mustafa Ekin arasında İşbirliği Protokolü imzalandı. Daha sonra, Çanakkale Ticaret ve Sanayi Odası, Çanakkale Ticaret Borsası, Biga Ticaret ve Sanayi Odası, Biga Ticaret Borsası, Gelibolu Ticaret Odası temsilcileri ile TSE arasında Kalibrasyon İşbirliği Protokolü imzalandı. Daha sonra Çanakkale deki TSE belgeli firma ve kurumlara plaket teslim törenine geçildi. Vali Ahmet Çınar ın da firmalara plaket verdiği törende, plaketleri ÇOMÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Ramazan Gülendam, ÇTSO Başkan Yardımcısı Sadık Aydoğan, Yönetim Kurulu Üyesi Güven Barış Yüksel ve Genel Sekreter Sema Sandal sunarken, ÇTSO nun plaketini ise Sadık Aydoğan aldı. Programın son bölümünde Uludağ Üniversitesi nden Prof. Dr. Erkan Işığıçok, 3.Göz İstatistik başlıklı eğitim sunumu yaptı. İstatistiğin ve farklı bakışın önemine dikkat çeken Prof. Dr. Işığıçok, başarı için verileri kullanarak stratejik hedef belirlenmesi gerektiğini ifade etti. 2
GMKA Kalkınma Kurulu toplantısı Kongre ve Fuar Merkezi nde yapıldı Güney Marmara Kalkınma Ajansı 2013 Yılı 2. Kalkınma Kurulu Toplantısı, 16 Aralık tarihinde Çanakkale Ticaret ve Sanayi Odası Kongre Fuar Merkezi nde yapıldı. Kalkınma Kurulu toplantısında Balıkesir Valisi Ahmet Turhan, Güney Marmara Kalkınma Ajansı nın 2014 Yılı Mali Destek Programlarını ilk kez açıklarken, yapılan seçim sonucunda Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Sedat Laçiner, Kalkınma Kurulu Başkanlığı görevini Balıkesir Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mahir Alkan a devretti. ÇTSO Kongre ve Fuar Merkezi ndeki toplantı, GMKA Yönetim Kurulu ve Kalkınma Kurulu üyelerinin katıldığı Assos Kafeterya daki öğle yemeği ile başladı. Daha sonra Dr. İbrahim Bodur salonundaki toplantıya geçildi. 2. Kalkınma Kurulu Toplantısına, Çanakkale Valisi Ahmet Çınar, Balıkesir Valisi Ahmet Turhan, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Sedat Laçiner, Balıkesir Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mahir Alkan, ÇTSO Yönetim Kurulu Başkanı Bülend Engin, GMKA Genel Sekreter Vekili Ekrem Özşen ile GMKA Kalkınma Kurulu üyeleri katıldılar. Toplantının açılış konuşmasını yapan Çanakkale Valisi Ahmet Çınar, katılımcılara hoş geldiniz dedi, böyle bir toplantıyı Çanakkale de düzenlemekten memnuniyet duyduklarını ifade etti. Daha sonra kürsüye gelen Balıkesir Valisi Ahmet Turhan, Balıkesir ve Çanakkale nin turizmden istenilen payı alamadığını, sanayi konusunda da büyük şehirlerin dışına çıkması beklenen tesisler nedeniyle avantaj sahibi olduğunu belirterek, iki kentin bir başka avantajının da büyük şehirlerin kenarında kalmış, gelişimini tam olarak sağlayamamış bir bölge olarak kalması olduğunu ifade etti. Güney Marmara Kalkınma Ajansı nın 2014 yılı Mali Destek Programlarını ilk kez Çanakkale de açıkladığını belirten ve 2014 yılında toplam desteğin 14 milyon 200 bin lira olacağını söyleyen Vali Turhan, öncelikli sektörler mali destek programının 11 milyon 200 bin lira, sosyal kalkınma için ise 3 milyon lira olacağını söyledi. Vali Turhan, programda 6 sektöre öncelikli destek verildiğini belirterek, 2014 yılı Öncelikli Sektörler Mali Destek Programı nın önceliklerini şöyle sıraladı: Tarıma dayalı sanayinin geliştirilmesi ile tarım alet ve makinaları sanayinin geliştirilmesi, orman ürünleri sanayinin geliştirilmesi, yenilenebilir enerji ve enerji verimliliğinde makineekipman üretiminin yerlileştirilmesi, atıkların değerlendirilmesi ve çevreye verdiği zararın azaltılması, bölge turizm olanaklarının tanıtılması ve alternatif turizm faaliyetlerinin çeşitlendirilmesi, madenlerin çevreye duyarlı şekilde işlenerek ekonomiye kazandırılması. 3
Sosyal Kalkınma Mali Destek Programı nın önceliklerini de, eğitim kalitesinin ve işgücü niteliğinin artırılması, toplumsal hayata katılım ve fırsat eşitliğinin sağlanması, sivil toplumun etkinliğinin artırılması şeklinde belirten Balıkesir Valisi Turhan, Öncelikli sektörlerde proje süresi 12 aydır. Ajansın sağlayacağı destek miktarları asgari 50 bin, azami 500 bin liradır. Bir başvuru sahibi en fazla iki projesi için destek başvurusunda bulunabilir ve en fazla bir projesi için destek alabilir. Bir kurum ya da kuruluş, her iki program kapsamında en fazla üçer projede ortak olabilir. Gökçeada, Bozcaada ve Marmara ilçelerinden birinin olması değerlendirme aşamasında avantaj sağlayacaktır. Kalkınmada öncelikli bu ilçelere pozitif ayrımcılık yapıldı diye konuştu. Son başvuru tarihinin sistem üzerinden 21 Şubat, GMKA ya teslim yöntemiyle 28 Şubat 2014 olduğu mali destek programları için 23 Aralık ta Çanakkale Ticaret ve Sanayi Odası nda, 25 Aralık ta da Balıkesir GMKA binasında bilgilendirme toplantıları yapılacak. Toplantıda daha sonra yapılan seçim ile ÇOMÜ Rektörü Prof. Dr. Sedat Laçiner, Kalkınma Kurulu Başkanlığı görevini Balıkesir Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mahir Alkan a devretti. Kalkınma Kurulu Katip üyeliğine Çanakkale Sosyo Ekonomik Kalkınma ve Koordinasyon Derneği Başkanı Tunca Yüğnük, 2. katipliğe de Balıkesir KOSGEB Müdürü Hüsamettin Çay seçildi. Prof. Dr. Sedat Laçiner ile Prof. Dr. Mahir Alkan a katkılarından dolayı Çanakkale Valisi Ahmet Çınar ve Balıkesir Valisi Ahmet Turhan tarafından plaket verildi. Toplantı GMKA nın tanıtımı ve faaliyetleri konulu bir sunum ile sona erdi. GMKA Mali Destek Programları tanıtım toplantısı Kongre Fuar Merkezi nde yapıldı Güney Marmara Kalkınma Ajansı tarafından ilan edilen 2014 yılı Mali Destek Programlarının tanıtımı amacıyla, Çanakkale Ticaret ve Sanayi Odası Kongre Fuar Merkezi İÇDAŞ Salonu nda 23 Aralık tarihinde bilgilendirme toplantısı yapıldı. GMKA uzmanlarının 2014 Öncelikli Sektörler Mali Destek Programı ve Sosyal Kalkınma Mali Destek Programını tanıttığı toplantıya, kamu ve özel sektör kuruluşları ile sivil toplum kuruluşları ve Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi nden temsilciler katıldı. Bilgilendirme toplantısının açılış konuşmasını GMKA Program Yönetim Birimi Başkanı Yakup Salman yaptı. Ajansın 2014 yılı için, Öncelikli Sektörler Mali Destek Programı ve Sosyal Kalkınma Mali Destek Programı ana başlıklarında iki mali destek programı öngördüğünü söyleyen Salman, bunlardan Öncelikli Sektörlere 11 milyon 200 bin, Sosyal Kalkınmaya da 3 milyon olmak üzere toplam 14 milyon 200 bin lira destek vereceğini belirtti. Öncelikli sektörlerde Ajansın sağlayacağı destek miktarları asgari 50 bin, azami 500 bin lira olduğunu ve kar amacı güden kuruluşların proje maliyetinin yüzde 25 ile 50 si, kar amacı gütmeyen kuruluşların yüzde 25 ile 75 i arasında destek alabileceğini söyleyen Yakup Salman, öncelikli sektörlerde proje süresinin 12 ay olduğunu vurguladı. Bir başvuru sahibi en fazla iki projesi için destek başvurusunda bulunabilir ve en fazla bir projesi için destek alabilir. Bir kurum ya da kuruluş, her iki program kapsamında en fazla üçer projede ortak olabilir diye konuşan Salman, Gökçeada, Bozcaada ve Marmara ilçelerinden yapılacak proje başvurusunun avantaj sağlayacağını, değerlendirme aşamasında bu ilçelere 3 puanlık pozitif ayrımcılık yapıldığını ifade etti. Daha sonra kürsüye gelen GMKA Program Yönetim Birimi Uzmanı Petek Eğerci Coşkun, Öncelikli 4
Sektörler Mali Destek Programı hakkında bilgi verdi. Petek Eğerci Coşkun, Çanakkale-Balıkesir bölgesinin öne çıkan sektörleri arasında, çevresel sürdürülebilirlik göz önünde bulundurularak 6 öncelik belirlendiğini ifade ederek, bunları şöyle sıraladı: Tarıma Dayalı Sanayi ile Tarım Alet ve Makinaları Sanayinin Geliştirilmesi, Orman Ürünleri Sanayiinin Güçlendirilmesi, Yenilenebilir Enerji ve Enerji Verimliliğinde Makine- Ekipman Üretiminin Yerlileştirilmesi ve Yenilenebilir Enerji Uygulamalarının Yaygınlaştırılması, Atıkların Değerlendirilmesi ve Çevreye Verdiği Zararın Azaltılması, Bölge Turizm Olanaklarının Tanıtılması ve Alternatif Turizm Faaliyetlerinin Çeşitlendirilmesi ve Madenlerin Çevreye Duyarlı Şekilde İşlenerek Ekonomiye Kazandırılması. Katılımcılara uygunluk kriterlerini ve uygun başvuru sahiplerinin kimler olabileceğini anlatan GMKA Program Yönetim Birimi Uzmanı Petek Eğerci Coşkun, son başvuru tarihinin sistem üzerinden 21 Şubat, GMKA ya teslim yöntemiyle 28 Şubat 2014 olduğunu da ifade etti. Tanıtım programının son konuşmacısı GMKA Program Yönetim Birimi Uzmanı Cansu Aytuğ, Sosyal Kalkınma Mali Destek Programını tanıttı. Aytuğ, programın üç önceliğinin bulunduğunu, bunların; Eğitim Kalitesinin ve İşgücü Niteliğinin Artırılması, Toplumsal Hayata Katılım ve Fırsat Eşitliğinin Sağlanması, Sivil Toplumun Etkinliğinin Artırılması olduğunu ifade etti. Programın toplam bütçesinin 3 milyon lira olduğunu ve ajansın asgari 45 bin lira, azami 225 bin lira destek sağlayacağını söyleyen Aytuğ, proje süresinin de 9 ay olduğunu vurguladı. Çanakkale nin en iyi okulları Kongre ve Fuar Merkezi'nde ödüllendirildi Çanakkale İl Milli Eğitim Müdürlüğü nün düzenlediği ve eğitim alanında okullara çeşitli konularda ödüller verilen En ler Ödül Töreni 17 Aralık tarihinde Çanakkale Ticaret ve Sanayi Odası Kongre Fuar Merkezi nde yapıldı. Kongre Fuar Merkezi Dr. İbrahim Bodur Salonu nda, Hüseyin Akif Terzioğlu Anadolu Güzel Sanatlar Lisesi öğrencilerinin müzik dinletisi ile başlayan törene, Çanakkale Vali Yardımcısı Bekir Sıtkı Dağ, Çanakkale Belediyesi Başkan Yardımcısı Ali Sürücü, Çanakkale Cumhuriyet Başsavcısı Salih Çokal, Çanakkale İl Milli Eğitim Müdürü Şaban Karataş, Çanakkale İl Emniyet Müdürü Osman Zoroğlu, Biga Kaymakamı Fatih Genel, ÇOMÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Ramazan Gülendam, okul müdürleri, öğretmenler ve milli eğitim camiası katıldı. Toplam 13 dalda 53 okulun derece aldığı ödül töreninde, üçüncülüğü alan okul müdürlerine ödülünü ÇOMÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Ramazan Gülendam, ikincilik derecesi alanlara ödülünü Çanakkale Cumhuriyet Başsavcısı Salih Çokal ve birinci olan okulların müdürlerine de ödülünü Çanakkale Vali Yardımcısı Bekir Sıtkı Dağ verdi. Ödül töreni toplu fotoğraf çekimi ile sona erdi. 5
GMKA 2014 MALİ DESTEK PROGRAMI AÇIKLANDI Güney Marmara Kalkınma Ajansı 2014 yılı Mali Destek Programları açıklanmıştır. Desteklerin ayrıntısına ulaşmak için http://www.gmka.org.tr/ adresinden bilgi alabilirsiniz. Ajans tarafından gerçekleştirilecek olan tanıtım toplantı tarihleri duyurulacak olup önümüzdeki günlerde Odamız tarafından üyelerimize ayrıca bilgilendirme yapılacaktır. 2014 YILI DEFTER ONAYLARI HAKKINDA DUYURU 2013 takvim yılının sonu yaklaşmış, dolayısıyla da hesap dönemi takvim yılı olan mükellefler açısından 2014 yılında tutulacak defterlerin açılış ve ara onayları ile 2013 yılında tutulmuş olan defterlerin kapanış onaylarının yapılacağı tarihler yaklaşmış bulunmaktadır. Diğer taraftan 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK) ve buna bağlı olarak çıkartılmış Ticari Defterlere İlişkin Tebliğ (Tebliğ), ticari defterler ve onay konularında önemli değişiklikler getirmiş bulunmaktadır. Defter onayları hakkında özet bilgi aşağıda bilgilerinize sunulmuştur. 1. VERGİ USUL KANUNU NA GÖRE TUTULMASI ZORUNLU DEFTERLER : Vergi Usul Kanunu (VUK) nun 182 nci maddesi hükmüne göre, bütün kurumlar vergisi mükellefleri ve birinci sınıf tüccarlar tarafından tutulmak zorunda olan defterler şunlardır : - Yevmiye Defteri - Envanter Defteri - Defter-i Kebir VUK nun 197 nci maddesine göre, devamlı olarak imalâtla uğraşan birinci sınıf tüccarların ve bu meyanda kurumların tutmak zorunda olduğu defterlerden biri de imalât defteridir. Ancak Maliye Bakanlığı, VUK nun 203 üncü maddesinin son fıkrası ve mükerrer 257 nci maddesinin birinci bendindeki yetkisine istinaden 246 sıra no.lu VUK Genel Tebliği ile, muhasebe işlemlerini 7/A seçeneğine göre izleyen mükelleflerin imalât defteri tutma mecburiyetini 1.1.1996 dan itibaren kaldırmıştır. VUK nun 200, 204, 207, 209, 210, 212 ve 213 üncü maddelerinde, tutulması zorunlu olan diğer bazı defterlerden de söz edilmiştir. Bunlar bilânço esasına göre defter tutanlar dışında kalan mükellefleri ilgilendiren veya özelliği olan bazı mükellefler tarafından tutulması zorunlu bulunan talî birtakım defterlerdir. VUK na göre tutulması zorunlu olan defterler içinde, Maliye Bakanlığı tarafından VUK nun mükerrer 257 nci maddesine dayanılarak tutulması zorunlu kılınan defterler ayrı bir grup oluşturmaktadır. Bu grubun tek örneği halen damga vergisi defteridir. 20 serî no.lu Damga Vergisi Kanunu (DVK) Genel Tebliği ile ihdas edilmiş olan bu zorunluluk, sadece makbuz karşılığı ve istihkaktan kesinti suretiyle damga vergisi ödeyen anonim şirketleri (ve 32, 43 ve 44 serî no.lu DVK Genel Tebliğlerine göre bu uygulamadan ihtiyari olarak yararlanmak isteyen anonim şirket dışındaki kurumları, kollektif ve adi komandit şirketleri, bilanço ve işletme hesabı esasına göre defter tutan GV mükelleflerini ve serbest meslek erbabını) ilgilendirmektedir. 2. TÜRK TİCARET KANUNU NA GÖRE TUTULMASI ZORUNLU DEFTERLER : 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 64 üncü maddesinin 3 ve 4 numaralı fıkralarına göre tacirler tarafından tutulmak zorunda olunan ticari defterler şunlardır: -Yevmiye Defteri -Defter-i Kebir -Envanter Defteri -Pay Defteri (Limited şirketler dahil) -Yönetim Kurulu Karar Defteri (Limited Şirketlerde Müdürler Kurulu Karar Defteri) -Genel Kurulu Toplantı ve Müzakere Defteri (Limited şirketler dahil) 6
İlave olarak, Tebliğin 5. maddesinde ayrıntılı olarak açıklandığı üzere; gerçek veya tüzel kişi olup olmadığına bakılmaksızın her tacir yevmiye defteri, envanter defteri ve defteri kebiri tutmakla yükümlüdür. Şahıs şirketleri birinci fıkrada sayılan defterlere ek olarak genel kurul toplantı ve müzakere defterini de tutarlar. Yevmiye defteri, envanter defteri ve defteri kebire ilave olarak anonim ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defteri, limited şirketler ise pay defteri ve genel kurul toplantı ve müzakere defteri tutmak zorundadır. Limited şirketlerde müdür veya müdürler kurulunun şirket yönetimi ile ilgili olarak aldığı kararlar genel kurul toplantı ve müzakere defterine kaydedilebileceği gibi ayrı bir müdürler kurulu karar defteri de tutulabilir. Müdürler kurulu karar defterinin tutulması halinde açılış ve kapanış onayları dahil olmak üzere yönetim kurulu karar defterine ilişkin hükümler uygulanır. Kararların genel kurul toplantı ve müzakere defterine kaydedilmesi halinde Tebliğde belirtilen hususların yazılması zorunludur. Ayrı bir müdürler kurulu karar defteri tutulması halinde müdür veya müdürler kurulu kararları genel kurul toplantı ve müzakere defterine kaydedilemez. Özel hukuk hükümlerine göre idare edilmek veya ticari şekilde işletilmek üzere Devlet, il özel idaresi, belediye ve köy ile diğer kamu tüzel kişileri tarafından kurulan ve tüzel kişiliği bulunmayan ticari işletmeler ile kamu yararına çalışan dernekler ve gelirinin yarıdan fazlasını kamu görevi niteliğindeki işlere harcayan vakıflar tarafından kurulan ticari işletmeler ve bunlara benzeyen ve tüzel kişiliği bulunmayan diğer ticari teşekküller Tebliğin 5. maddesi 1. fıkrasında sayılan defterleri tutmakla yükümlüdürler. 3. ONAY DURUMU : 3.1.Onayı Zorunlu Defterler : TTK ya göre tutulması zorunlu olan ve yukarıda belirtilen ticari defterlerin tamamı için onay zorunluluğu vardır. (TTK Md.64/3) VUK na göre ise tutulması zorunlu olan defterlerin, defter-i kebir hariç tamamı onaya tabidir. Bunlardan yevmiye, envanter ve imalât defterlerinin onay zorunluluğu VUK nun 220 nci maddesi hükmüne, damga vergisi defterinin onay zorunluluğu ise VUK nun mükerrer 257 nci maddesi ile 20 serî no.lu DVK Genel Tebliği ne dayanmaktadır. 3.2.Onay Makamı : Onayı zorunlu olan defterler, şirket kuruluş aşamasında, şirket merkezinin bulunduğu yer ticaret sicili memurluğunca veya noterlerce onaylanır. Müteakip yıllarda yegane onay makamı noterlerdir. Onayın prensip itibariyle işyerinin bulunduğu yer noterliğince yapılması gerekir. Ancak şubeleri bulunan mükellefler, şubelerinde tutmak zorunda oldukları defterlerini şube faaliyetlerini yürüttükleri yerdeki noterlerde de onaylatabilirler. Farklı adreslerdeki işyerlerinin şube olarak tescil ettirilmediği durumlarda, bu işyerleri için ayrı defter onaylatılması mümkün değildir. Mükellefin farklı adreslerde yer alan işyerleri tek bir mükellefiyetle ilgili olduğundan bütün işyerleri için tek defter onaylatılması ve her faaliyetin bu defterlerin ayrı ayrı bölümlerinde izlenmesi gerekmektedir. (Noterler Birliği nin 25.8.2006 tarih ve 52 sayılı Genelgesi) 3.3.Onayın Şekli : Defterlerin ne şekilde onaylanacağı VUK nun 221 ilâ 226 ncı maddelerinde açıklanmıştır. TTK nun 64 üncü maddesine göre ise, fiziki ortamda veya elektronik ortamda tutulan ticari defterlerin nasıl tutulacağı, defterlere kayıt zamanı, onay yenileme ile açılış ve kapanış onaylarının şekli ve esasları Tebliğle belirlenmiştir. Tebliğe göre, Noterler ile ticaret sicil müdürlüklerinin yapacağı açılış onayları defterin ilk sayfasına yazılır ve aşağıdaki bilgileri içerir: a) Defter sahibinin; gerçek kişilerde adı soyadı, tüzel kişilerde unvanı, b) Defter sahibinin iletişim bilgileri (adres, telefon, e-posta adresi), c) İşletmenin merkezi, ç) MERSİS numarası, d) Şirketin faaliyet konusu, e) Tacir sermaye şirketi ise taahhüt edilen ve ödenen sermaye miktarı, f) Defterin türü, g) Defterin kaç sayfadan ibaret olduğu, ğ) Defterin kullanılacağı hesap dönemi, h) Onay tarihi, ı) Onayı yapan makamın resmi mühür ve imzası. Defterler aşağıdaki şekilde onaylanır: a) Ciltli defterlerin sayfalarının sıra numarasıyla teselsül ettiğine bakılarak, bu sayfalar teker teker onay makamının resmi mühürü ile mühürlenir. b) Müteharrik yapraklı yevmiye defteri kullanan tacirler bir yıl içinde kullanacaklarını tahmin ettikleri sayıda yaprağı yukarıdaki esaslara göre onaylattırırlar. Onaylı yapraklar bittiği takdirde, yeni yapraklar kullanılmaya başlamadan önce onaylatılır. Bunların sayfa numaraları onaylı yaprakların sayfa numaralarını takiben teselsül ettirilir. Tasdik 7
makamı, ilave yaprakların sayısını ilk onayın altına kaydeder ve bu kaydı usulüne göre onaylar. Ticaret şirketlerinin ticaret siciline tescili sırasında defterlerin açılışı ticaret sicili müdürlükleri tarafından da onaylanabilir. Açılış onayının noter tarafından yapıldığı hâllerde noter, ticaret sicili tasdiknamesini aramak zorundadır. (TTK Md. 64/3) Hatırlanacağı üzere Tebliğ in geçici 3. maddesi ile 2013 yılına ait defterlerin 01.01.2013 tarihine kadar yapılacak açılış onaylarında noterlerce ticaret sicili tasdiknamesinin aranmayacağı düzenlenmişti. 2014 ve sonraki yıllara ilişkin böyle bir düzenleme bulunmadığından, genel düzenleme uyarınca 2014 ve sonraki yıllara ait defterlerin açılış onaylarında ticaret sicili tasdiknamesinin aranması zorunludur. Tebliğde, ticaret sicili tasdiknamelerinin asıllarının onay sırasında notere ibraz edilmek zorunda olduğu, aslı ibraz edilmek kaydıyla bir örneğinin noterlerce saklanacağı belirtilmiştir. İstanbul Ticaret Odası, Türk Ticaret Kanunu nun 64.maddesinin 3.fıkrası gereğince, defter tasdiki yaptıracak tacirlerin sicil tasdiknamesi için yılsonunu beklemeden Bölge Temsilciliklerine müracaatta bulunmalarını üyelerine duyurmuştur. Uygulamada sicil tasdiknamesinin her yıl yenisinin alınıp alınmayacağı ile ilgili tereddütler oluşmuştur. İstanbul SMMM Odası tarafından yayımlanan Duyuruda, 2014 yılında tutulması gereken yasal defterlerin açılış onayları yaptırılırken Noterlerce istenen sicil tasdiknamelerinde yer alan bilgilerin güncel olması halinde yeniden belge alınmasına gerek olmadığı belirtilmiştir. Bu görüşün dayanağı olarak, 27.01.2013 tarih ve 28541 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Ticaret Sicil Yönetmeliğinin 16. maddesinin 6. Fıkrasında yer alan Sicil tasdiknamesi; tasdiknamede yer alan bilgilerde herhangi bir değişiklik olmadığı veya yenisi düzenlenmediği sürece geçerlidir. Hükmü gösterilmiştir. Duyuruda ayrıca noterlere, ticaret sicili tasdiknamelerinin (üzerlerinde yer alan bilgilerde herhangi bir değişiklik olmadığı sürece) aslı ile birlikte fotokopilerinin ibraz edilebileceği ve her yıl yeniden alınmasına gerek bulunmadığı da ifade edilmiştir. Bu hükümlere göre onayların, işyerinin bulunduğu yer noteri (kuruluşta istenirse ticaret sicil müdürlüğü) tarafından VUK nun 224 üncü maddesinde sayılan bilgileri içeren birer onay şerhi konulduktan sonra, müteselsil sıra numarası ihtiva ettiği kontrol ve tespit olunan ciltli veya müteharrik yapraklı defter sahifelerinin teker teker mühürlenmesi suretiyle yapılması gerekmektedir. Onay işinin tamamlanmasını takiben noterin, VUK nun 226 ncı maddesi hükmüne göre, bu maddede belirtilen bilgileri tarih sırası ile yazacağı üç aylık bordroları veya münferit fişleri, en geç bir ay zarfında, bulunduğu yerin en büyük mal memuruna tevdî etmesi zorunluluğu vardır. 3.4.Onayın Zamanı : VUK nda açılış onayı ve ara onay olmak üzere iki tür onay öngörülmüştür. TTK na göre, kapanış onayı denen üçüncü bir onay türü söz konusudur. Bunlardan : a) Açılış onayının : * Yeni işe başlayan ve mükellefiyete girenlerde, işe başlama ve mükellefiyete girme tarihinden önce ; * Öteden beri işe devam edenlerde, yeni defterlerin kullanılacağı faaliyet döneminin ilk ayından önceki ayın sonuna kadar (hesap dönemi takvim yılı olanlarda Aralık ayı içinde) ; * Defterlerin veya müteharrik yaprakların dolması sebebiyle yenilerini kullanmak gerektiğinde işlemlerin kayda geçirilmesinin zorunlu olduğu 10, 45 ve 1 günlük süreler içinde (VUK Md:219); yaptırılması zorunluluğu vardır. (VUK Md:221). Tebliğ de de VUK a paralel düzenlemelere yer verilmiştir. Buna göre, tacirler tarafından fiziki ortamda tutulan yevmiye defteri, defteri kebir, envanter defteri, pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defterinin açılış onayları kuruluş sırasında ve kullanmaya başlamadan önce, izleyen faaliyet dönemlerindeki açılış onayları ise defterlerin kullanılacağı faaliyet döneminin ilk ayından önceki ayın sonuna kadar noter tarafından yapılır (Tebliğ Md:13/1) b) Ara onayın Defterlerini yenilemek yerine ertesi yılda da kullanmak isteyenler tarafından, ilgili hesap döneminin ilk ayı içerisinde (hesap dönemi takvim yılı olanlarda Ocak ayı içinde) yaptırılması gerekmektedir. (VUK Md:222) İşbu husus Tebliğde onay yenileme olarak belirtilmiş ve yönetim kurulu karar defteri, yevmiye defteri, envanter defteri ve defteri kebirin yeterli yapraklarının bulunması halinde yeni hesap döneminin ilk ayı içerisinde onay yenilemek suretiyle kullanılmaya devam edileceği, onay yenilemede defterlerin türünün değiştirilemeyeceği hüküm altına alınmıştır (Tebliğ Md:16). Kapanış onayına tabi olmayan defteri kebir ve envanter defterinde onay yenileme son kaydın yer aldığı sayfadan sonraki sayfaya yapılır. Kapanış onayına tabi olan yevmiye ve yönetim kurulu karar defterlerinde 8
son kaydın altına yazılacak Görülmüştür ibaresinin yanında onay yenileme kısmında aşağıdaki bilgilerin yer alması zorunludur: a) Tebliğin 14 üncü maddesinde açılış onayında bulunması gerektiği hüküm altına alınan hususlarda bir değişiklik olmuşsa bu değişiklikler, b) Defterin kalan sayfa adedi, c) Kullanılmaya devam edileceği hesap dönemi, ç) Onay tarihi, d) Onay makamının resmi mühür ve imzası. Onay yenileme işleminde defterlerin kalan sayfalarının tekrar mühürlenmesine ve sıra numarası verilmesine gerek yoktur (Tebliğ Md:17). Bu hususlar kapanış onayına tabi olmayan defterler açısından da geçerlidir. c) Kapanış onayına ilişkin esaslar ise şöyledir : Bu tür onay, yevmiye defteri ve yönetim kurulu (limited şirketlerde müdürler kurulu) karar defterlerine münhasırdır. (TTK Md.64/3) Diğer ticari defterler ise kapanış onayına tâbi değildir. Yevmiye defterinin, izleyen hesap döneminin altıncı ayının sonuna kadar notere ibraz edilip son kaydın altına noterce "Görülmüştür" ibaresi yazılarak mühür ve imza ile onaylanması zorunludur. Yönetim kurulu karar defterinin, izleyen hesap döneminin birinci ayının sonuna kadar notere ibraz edilip son kaydın altına noterce "Görülmüştür" ibaresi yazılarak mühür ve imza ile onaylanması zorunludur. Vergi Usul kanununun 13 üncü ve 15 inci maddesi uyarınca Maliye bakanlığı tarafından mücbir sebep halinin ilan edildiği yerlerde, defterlerin kapanış onayları, mücbir sebebin sona erdiği tarihi takip eden ayın sonuna kadar yapılabilir. d) Özel hesap dönemi uygulayan mükelleflerin de yukarıda belirtilen esaslar dahilinde açılış, ara ve kapanış onaylarını yaptırmaları gerekir. e) Pay defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defteri yeterli yaprakları bulunmak kaydıyla izleyen faaliyet dönemlerinde de açılış onayı yaptırılmaksızın kullanılmaya devam edilebilir. (TTK Md. 64/3) 3.5.Onay Yaptırmamanın veya Zamanında Onay Yaptırmamanın Müeyyidesi : a) TTK na göre : Türk Ticaret Kanununa göre onayı zorunlu olan defterlerin (kapanış onayına tabi olanlarda kapanış onayı dahil) gerekli onaylarını yaptırmayanlar 4.481 TL idari para cezasıyla cezalandırılır. (TTK Md. 562/1-c) b) VUK na göre : VUK na göre onayı zorunlu defterlerin hiç veya zamanında onaylatılmamanın müeyyidesi ise şöyledir : * Açılış veya ara onayının süresi geçtikten sonra izleyen ay içinde yaptırılması, ikinci derece usulsüzlük cezasını gerektirir. * Söz konusu onayların süresi içinde yaptırılmadığı gibi izleyen ay içinde de yaptırılmaması (veya bu süreler geçtikten sonra yaptırılması), onayın hiç yaptırılmadığı anlamına gelir ve kazancın re sen takdiri ile iki kat birinci derece usulsüzlük cezasını gerektirir. * Onay zorunluluğu VUK ndan değil TTK ndan kaynaklanan defter-i kebir için VUK nda yer alan bu cezaların uygulanamayacağı tabiîdir. Keza, TTK dan kaynaklanan kapanış onayının yaptırılmamış olmasının da,vergisel açıdan bir müeyyidesi bulunmamaktadır. 4. ONAYLANAN DEFTERLER VE BELGELERE İLİŞKİN BİLGİLERİN NOTERLERCE MALİYE BAKANLIĞINA GÖNDERİLMESİ: Bilindiği gibi 406 sıra no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile noter ve noterlik görevini ifa ile mükellef olanların onaylayacakları defter ve belgelere ilişkin bilgileri, 1.4.2011 tarihinden itibaren elektronik ortamda Maliye Bakanlığı na gönderme mecburiyeti getirilmiştir. Onaylanan belgelere ait bilgilerin en geç belgelerin onaylandığı günü takip eden 15 inci günün sonuna kadar, defterlere ait bilgilerin ise en geç onay işleminin yapıldığı ayı takip eden ikinci ayın sonuna kadar gönderilmesi gerekmektedir. Türkiye Noterler Birliği bu kapsamda onaylanacak defterlerin muhasebeciler tarafından TNB Online sitesi aracılığıyla önceden elektronik ortamda girilmesi ve uygulama tarafından verilen liste numarası ile noterliklere gidilmesi uygulamasını başlatmış bulunmaktadır. Türkiye Noterler Birliği nin www.tnb.org.tr adresinde yer alan internet sitesinin Hizmetler bölümünde yer alan SMMM Defter Bilgi Girişi kullanılarak söz konusu bilgi girişi yapılabilmektedir. Muhasebeci Defter Bilgi Girişi Uygulaması Kılavuzu için tıklayınız. 5. ELEKTRONİK DEFTER: Bilindiği gibi 1 sıra no.lu Elektronik Defter Genel Tebliği ile 361 sıra no.lu VUK Genel Tebliği yürürlükten kaldırılarak 1.1.2012 tarihinden geçerli olmak üzere, yeni elektronik defter (e-defter) sistemi yürürlüğe konulmuştur. e-defter, Vergi Usul Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu hükümleri gereğince tutulması zorunlu olan defterlerin e- Defter portalında www.edefter.gov.tr duyurulan format ve standartlara 9
uygun biçimde elektronik dosya biçiminde hazırlanması, bastırılmaksızın kaydedilmesi, değişmezliğinin, bütünlüğünün ve kaynağının doğruluğunun garanti altına alınması ve ilgililer nezdinde ispat aracı olarak kullanılabilmesine imkan tanıyan hukuki ve teknik düzenlemeler bütünüdür. Bu sistem başlangıçta zorunluluk şeklinde değil, isteyen mükelleflerin yararlanabileceği ihtiyari bir uygulama olarak getirildikten sonra, 421 seri no.lu VUK Genel Tebliği ile bazı mükellefler için zorunlu hale getirilmiştir. Ticari defterlerin elektronik ortamda tutulması hâlinde bu defterlerin açılışlarında ve yevmiye defteri ile yönetim kurulu karar defterinin kapanışında noter onayı aranmaz. (TTK Md. 64/3) 6. YANAN DEFTERLERİN YERİNE YENİSİNİN ONAYLANMASI : Yangın nedeniyle defterleri zayi olan mükelleflerin kullanacakları yeni defterlerin, kullanılmaya başlamadan önce onaylatılması gerekmektedir. Yeni defterlerin eski tarih ve yevmiye numarası ile onaylatılması mümkün değildir. (Noterler Birliği nin 4.5.2006 tarih ve 32 sayılı Genelgesi) 7. SERBEST BÖLGELERDE FAALİYET GÖSTEREN ŞİRKET VE ŞUBELERİN DEFTERLERİ : Serbest bölgede şirket olarak faaliyet gösteren kullanıcıların aynen Türkiye de faaliyet gösteren diğer mükellefler gibi defter onaylatmaları ve bunları VUK hükümlerine uygun olarak kullanmaları gerekmektedir. Söz konusu mükelleflerin belgelerini de VUK hükümlerine uygun olarak anlaşmalı matbaalarda bastırmaları veya noterlere onaylatmaları zorunludur. Serbest bölgelerde şube olarak faaliyet gösteren kullanıcıların şube hesaplarının izleneceği yasal defterlerin de VUK hükümlerine uygun olarak onaylatması ve kullanılması gerekmektedir. 8. ONAYI ZORUNLU DEFTERLERİN A4 EBADINDA VE MÜTEHARRİK SAYFALAR ŞEKLİNDE ONAYLATABİLECEĞİ : Maliye Bakanlığı nın Noterler Birliği ne göndermiş olduğu 17.4.2003 tarih ve 16673 sayılı yazıda, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu na göre mükelleflerce tutulması mecburi olan defterlerin A4 (210 x 297 mm) ebadında ve müteharrik sayfalar şeklinde noterlerce onaylanmasında herhangi bir sakınca bulunmadığı belirtilmiştir. Noterler Birliği bu hususu 1.7.2003 tarih ve 23 sayılı Genelgesi ile tüm noterlere duyurmuştur. Müteharrik yapraklı defter kullanmak isteyen mükelleflerin Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı ndan ayrıca izin almalarına gerek bulunmamaktadır. Bilgisayarla tutulan defterler de müteharrik yapraklı defter kapsamındadır. (Noterler Birliği nin 3.4.2006 tarih ve 24 sayılı Genelgesi) Yine Tebliğde de bu hususa değinilmiştir. Buna göre müteharrik yapraklı yevmiye defteri, defter-i kebir ve envanter kullanan tacirler bir yıl içinde kullanacaklarını tahmin ettikleri sayıda yaprağı Tebliğde belirtilen esaslara göre onaylattırırlar. Onaylı yapraklar bittiği takdirde, yeni yapraklar kullanılmaya başlamadan önce onaylatılır. Bunların sayfa numaraları onaylı yaprakların sayfa numaralarını takiben teselsül ettirilir. Onay makamı, ilave yaprakların sayısını ilk onayın altına kaydeder ve bu kaydı usulüne göre onaylar. Onaylı müteharrik yapraklarda bu yaprakların sırası bozulamaz ve bunlar yırtılamaz. 9. KAPANIŞ ONAYINDAN SONRA DEFTERLERE KAYIT DÜŞÜLEBİLİR Mİ? Uygulamada en çok tereddüt edilen husus, kapanış onay işleminden sonra gelen, geçmiş yıla ait belgelerin yevmiye defterine ne şekilde kaydedileceğidir. Noterin onay keyfiyeti, defterlerin boş sayfa ve satır bırakılmaksızın 31 Aralık gününe kadar işlenmiş olduğunun tespitiyle alâkalıdır. Bu tarihten sonra mükellefin irade ve sorumluluğu dışında gelen bilgi ve belgelerle, hesap mutabakatlarından ileri gelen düzeltme işlemlerinin, 31 Aralık (hesap döneminin son günü) tarihini taşımak kaydıyla, kapanış onayından sonra kayda alınabilmesi mümkündür. Öte yandan, kapanış kayıtlarının da kapanış onayından sonra yapılması doğaldır. Özetle, kapanış onayı yaptırıldıktan sonra defterlere hiçbir şekilde kayıt düşülemeyeceğine ilişkin görüşler bize göre doğru değildir. 10. EK SÜRELER DE GEÇTİKTEN SONRA GEÇMİŞ YIL İÇİN EK DEFTER ONAYI YAPTIRILABİLİR Mİ? Bilindiği gibi, onaylatılan defterler ilgili yıldaki faaliyet hacminin artması vs. gibi nedenlerle yeterli olamayabilmektedir. Bu durumda ek defter onayı yaptırılmasının mümkün olup olmadığı tereddüt konusu olabilmektedir. Maliye Bakanlığı Noterler Birliği ne gönderdiği 7.12.2005 tarih ve 066547 sayılı yazıda, ciltli veya müteharrik yapraklı defterlerin kullanılmaya başlamadan evvel onaylatılmasının zorunlu olduğunu, muamelelerin de bu defterlere kanuni süreleri içinde kayıt edilmeleri gerektiğini belirttikten sonra, vergi mevzuatı açısından geçmiş dönemlere ait olup da onaylatılmamış olan defterlerin onayının yapılmasının mümkün olmadığını, geçmiş dönemlere ilişkin 10
olarak onay yapılmış olması halinde de bu onayların hiçbir yasal geçerliliğinin bulunmadığını belirtmiştir. Noterler Birliği de bunun üzerine 26.1.2006 tarih ve 11 sayılı Genelgesi ile, geçmiş yıllar için defter onayının yapılamayacağını, bu çerçevede geçmiş yıllara ait olan ek defterlerin de onaylanamayacağını tüm noterlere duyurmuştur. 11. 2014 YILI HAZİRAN AYINA KADAR YAPILMASI GEREKLİ İŞLEMLER : Yukarıdaki açıklamalardan anlaşılacağı üzere, serbest bölgelerde faaliyet gösterenler dahil olmak üzere kurumlar ile birinci sınıf tüccarların ; * 2013 yılı Aralık ayı sonuna kadar 2014 yılında tutacakları yevmiye, kebir, envanter, pay, yönetim ve müdürler kurulu karar, genel kurul toplantı ve müzakere ve damga vergisi defterlerini notere onaylatmaları, * 2013 yılında kullandıkları defterleri 2014 yılında da kullanmak istemeleri halinde, bunların ara onaylarını en geç 2014 yılı Ocak ayı içinde yaptırmaları, * 2013 yılı yevmiye defterlerinin 2014 yılı Haziran ayı sonuna kadar kapanış onayını yaptırmaları, * Yönetim ve müdürler kurulu karar defterlerine ise 2014 yılı Ocak ayı içinde kapanış onayı yaptırmaları zorunludur. 2014'TEN İTİBAREN TİCARİ BELGELERDE BULUNMASI GEREKEN BİLGİLER Bilindiği üzere 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu geneli itibariyle 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe girmişti. Ekonomik ve ticari yaşamın önemli unsurlarını düzenleyen söz konusu kanunun bazı maddelerinin yürürlüğe girmesi ise uyum sürecinin sancısız atlatılabilmesi için ertelenmişti. 1 Ocak 2014 tarihi itibariyle Yeni Ticaret Kanunu'nun önemli maddelerinden biri daha yürürlüğe giriyor. Konuyla ilgili değişikliklere ve yasal yaptırımlara aşağıda yer verilmiştir. TTK'ya göre tacir kimdir? Ticaret kanunumuza göre; esnaf işletmesi için öngörülen sınırı aşan düzeyde gelir sağlamayı hedef tutan faaliyetlerin devamlı ve bağımsız şekilde yürütüldüğü işletme, ticari işletme olarak kabul ediliyor. Bir ticari işletmeyi, kısmen de olsa, kendi adına işleten kişiye de tacir deniyor. Ticaret şirketleriyle, amacına varmak için ticari bir işletme işleten vakıflar, dernekler ve kendi kuruluş kanunları gereğince özel hukuk hükümlerine göre yönetilmek veya ticari şekilde işletilmek üzere devlet, il özel idaresi, belediye ve köy ile diğer kamu tüzel kişileri tarafından kurulan kurum ve kuruluşlar da tacir sayılıyor. Tacir-ticaret unvanı ilişkisi TTK'ya göre her tacirin, ticari işletmesine ilişkin işlemleri, ticaret unvanıyla yapması ve işletmesiyle ilgili senetlerle diğer belgeleri bu unvan altında imzalaması zorunlu. Aynı şekilde, tescil edilen ticaret unvanının, ticari işletmenin görülebilecek bir yerine okunaklı bir şekilde yazılması da gerekiyor. Tacirin düzenlediği belgelerin durumu Şüphesiz gerek gerçek kişi gerekse tüzel kişi tacirler günlük ekonomik yaşamda gerçekleştirdikleri iş ve işlemlerin doğal bir sonucu olarak birçok belge düzenliyorlar. Yeni Türk Ticaret Kanunu bu belgelerde bulunması gereken asgari bilgilere yönelik bazı düzenlemeler içeriyor. Ticari mektuplarda ve ticari defterlere yapılan kayıtların dayandığı belgelerde: Avrupa Topluluğu'nun şirketler hukukuna ilişkin 68/151/AET Sayılı Birinci Yönergesinden esinlenerek kaleme alınan söz konusu düzenlemelerle şeffaflığın sağlanması amaçlanıyor. Hangi bilgilere yer verilecek? Türk Ticaret Kanunu'nun, 01/01/2014'te yürürlüğe girecek 39. maddesinin 2. fıkrasına göre; tacirin işletmesiyle ilgili olarak düzenlediği; - Tacirin sicil numarası (varsa MERSİS numarası yoksa ticaret sicili numarası), - Ticaret unvanı, - İşletmesinin merkezi ile, - Tacir internet sitesi oluşturma yükümlülüğüne tabi ise tescil edilen internet sitesinin adresinin gösterilmesi zorunlu (internet sitesi oluşturma zorunluluğu sadece bağımsız denetime tabi şirketler için geçerli). Tacir internet sitesi oluşturma yükümlülüğüne tabi ise tüm bu bilgilerin ayrıca şirketin internet sitesinde de yayımlanması gerekiyor. Bu sitede ayrıca, anonim şirketlerde yönetim kurulu başkan ve üyelerinin adları ve soyadları ile taahhüt edilen ve ödenen sermaye miktarının, limited şirketlerde müdürlerin adları ve soyadlarıyla taahhüt edilen ve 11
ödenen sermaye miktarının, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde yöneticilerin adları ve soyadları ile taahhüt edilen ve ödenen sermaye miktarının yayımlanması da mecburi. Sadece faturada değil! Tacirin bir ticari işe yönelik olarak düzenlediği tüm yazılarında/belgelerinde söz konusu bilgileri göstermesi zorunlu. Ticari defterlere yapılan kayıtların dayandığı belgelerin belirlenmesinde esas alınacak ölçüt, belgenin tacirler tarafından düzenlenmesi ve bu belgenin tacirlerin ticari defterlerine yaptıkları kayıtların dayanağını oluşturması. Bu tür belgelere; tacirler tarafından düzenlenen faturalar, perakende satış vesikaları (perakende satış fişleri, makineli kasaların kayıt ruloları, giriş ve yolcu taşıma biletleri), gider pusulaları, müstahsil makbuzları, ücret bordroları, tahsilât veya tediye makbuzları örnek olarak gösterilebilir. Yaptırım ne? Söz konusu bilgilerin belgelerde gösterilmemesi halinde yasanın 51. maddesine göre idari para cezası uygulanacak. Söz konusu idari para cezası 2014 yılı için 2.240 TL. Bu kapsamda bir ceza ile karşılaşmamak için gerekli adımları derhal atmakta büyük fayda bulunmaktadır. ZORUNLU ELEKTRONİK FATURADA SON TARİH 31.12.2013 Bilindiği üzere, 14.12.2012 tarihinde yayımlanan 421 seri nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile aşağıdaki mükellef gruplarına elektronik fatura uygulamasına dâhil olma zorunluluğu getirilmiştir: a) 4/12/2003 tarihli ve 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu kapsamında madeni yağ lisansına sahip olanlar ile bunlardan 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31/12/2011 tarihi itibariyle asgari 25 Milyon TL brüt satış hasılatına sahip olanlar, b) 6/6/2002 tarihli ve 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (III) sayılı listedeki malları imal, inşa veya ithal edenler ile bunlardan 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31/12/2011 tarihi itibariyle asgari 10 Milyon TL brüt satış hasılatına sahip olanlar. Bu kapsama giren mükelleflerin, 02.09.2013 tarihine kadar Gelir İdaresi Başkanlığı Denetim ve Uyum Daire Başkanlığı makamına e-fatura başvurusunu yapmış olmaları ve e- fatura uygulamasında kullanacakları yöntemi belirlemek suretiyle, en geç 31.12.2013 tarihine kadar yöntemlerini hazır hale getirmeleri gerekmektedir. Anılan mükelleflerden, E-fatura uygulamasında özel entegratör veya entegrasyon yöntemlerini kullanacak olanların, en geç 31.12.2013 tarihine kadar sistemlerini aktif hale getirmek zorunda olduklarını, aksi takdirde GİB portal hesaplarının Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından 31.12.2013 tarihi itibariyle re'sen aktif hale getirileceğini ve bu tarihten itibaren GİB portal hesaplarını kullanmak suretiyle e-fatura düzenlemek ve sisteme dahil firmalardan gelecek olan e-faturaları GİB portal sistemi üzerinden almak zorunda kalacaklarını belirtmek isteriz. Bu nedenle, e-fatura uygulamasına zorunlu olarak geçiş yapacak olan mükelleflerin, hazırlıklarını bu süre sınırlarını da dikkate alarak tamamlamalarının önem arz ettiğini hatırlatırız. TİCARİ MEKTUP VE BELGELERDE YILBAŞINDAN İTİBAREN ZORUNLU YER ALMASI GEREKEN BİLGİLER TTK nun 39/2 nci maddesinde, tacirin işletmesi ile ilgili olarak düzenlediği ticari mektuplarda ve ticari defterlere yapılan kayıtların dayandığı belgelerde yer alması gereken bilgiler düzenlenmiş olup, söz konusu düzenleme 01.01.2014 tarihinde yürürlüğe girecektir. Bu hüküm ile şeffaflığın sağlanması amaçlanmıştır. Bu bilgiler belgelere yazılması gerekenler bakımından asgariyi göstermektedir. Tacir bunlara eklemeler yapabilir. 1. ZORUNLULUK KAPSAMINA GİREN KİŞİLER: TTK nun 39/2 nci maddesi ile getirilen zorunluluk tacirler içindir. Gerçek kişiler açısından tacir, bir ticari işletmeyi, kısmen de olsa, kendi adına işleten kişidir. (TTK Md. 12/1) Ticaret şirketleriyle, amacına varmak için ticari bir işletme işleten vakıflar, dernekler ve kendi kuruluş kanunları gereğince özel hukuk hükümlerine göre yönetilmek veya ticari şekilde işletilmek üzere Devlet, il özel idaresi, 12
belediye ve köy ile diğer kamu tüzel kişileri tarafından kurulan kurum ve kuruluşlar da tacir sayılırlar. (TTK Md. 16/1) Ticaret şirketleri; kollektif, komandit, anonim, limited ve kooperatif şirketlerden ibarettir. Bu Kanunda, kollektif ile komandit şirket şahıs; anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket sermaye şirketi sayılır. (TTK Md. 124/1 ve 2) 2. TİCARİ BELGELERDE YER ALMASI ZORUNLU BİLGİLER NELERDİR? TTK nun 39/2 nci maddesine göre, 01.01.2014 tarihinden itibaren ticari belgelerde yer alması zorunlu bilgiler aşağıdaki gibidir: -Ticaret sicil numarası1, -Ticaret unvanı, -İşletmenin merkezi, -Tacir bağımsız denetime tabi olduğu için internet sitesi oluşturma yükümlülüğüne tabi ise tescil edilen internet sitesinin adresi. Ticaret siciline tescil edilmiş şube vb. işyerleri bulunan şirketlerin merkezlerinde kullanılan ticari belgelerinde merkezin ticaret sicil numarasının yer almasının yeterli olduğunu düşünüyoruz. Ancak şube vb. işyerlerinde kullanılan belgelerde merkezin yanı sıra bu yerlere ait sicil numarasına da yer verilmesinde yarar vardır. 3. ZORUNLU BİLGİLERİ İÇERMESİ GEREKEN BELGELER NELERDİR? TTK nun 39/2 nci maddesine göre, zorunlu bilgileri içermesi gereken belgeler, ticari işletme ile ilgili düzenlenen ticari mektuplar ve ticari defterlere yapılan kayıtların dayandığı belgelerdir. Ticari mektuplar, bir ticari işe ilişkin tüm yazışmalardır. (TTK Md. 82/2) Ticari defterlere yapılan kayıtların dayandığı belgeler ise başta faturalar olmak üzere tacirler tarafından düzenlenen kayıtların dayanağını oluşturan tüm belgeleri (faturalar, irsaliyeler, perakende satış fişleri, makineli kasaların kayıt ruloları, giriş ve yolcu taşıma biletleri, gider pusulaları, müstahsil makbuzları, tahsilat ve tediye makbuzları vb.) ifade eder. Bu yükümlülük şeffaflık sağlamak amacıyla getirildiğinden, ticari işlemlere taraf olan kişilere verilen ve alınan belgelerde bu bilgilerin yer alması gerektiği açıktır. Bu nedenle ticari ilişkilere taraf olan kişilere verilmesi mutad olmayan ücret bordroları gibi belgelerde zorunlu bilgilerin bulunmasına gerek olmadığını düşünüyoruz. Ancak ileride cezalı duruma düşmemek için mümkün mertebe tüm belgelerde bu bilgilere yer verilmesinde yarar vardır. 4. ZORUNLULUĞA UYMAMANIN CEZASI: TTK nun 51/2 nci maddesinde, Kanun un 39 uncu maddesini ihlal edenlerin, yani ticari mektuplarda ve belgelerde zorunlu bilgilere yer vermeyenlerin 2.000 TL idari para cezasıyla cezalandırılacakları hükme bağlanmıştır. Bilindiği gibi, bu cezalar Kabahatler Kanununa istinaden yıllar itibariyle yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle uygulanmaktadır. 2014 yılında uygulanacak cezanın miktarı 2.240 TL dir. İdari para cezasına karşı, kararın tebliği tarihinden itibaren en geç on beş gün içinde, sulh ceza mahkemesine başvurulabilir. Bu süre içinde başvurunun yapılmamış olması halinde idari yaptırım kararı kesinleşir. (Kabahatler Kanunu Md. 27/1) Kabahat dolayısıyla idarî para cezası veren kamu görevlisi, ilgilinin rıza göstermesi halinde bunun tahsilatını derhal kendisi gerçekleştirir. İdarî para cezasını kanun yoluna başvurmadan önce ödeyen kişiden bunun dörtte üçü tahsil edilir. Peşin ödeme, kişinin bu karara karşı kanun yoluna başvurma hakkını etkilemez. (Kabahatler Kanunu Md. 17/6) 5. DİĞER HUSUSLAR: -Yükümlülüğün başladığı 01.01.2014 tarihinden önce bastırılmış olan belgeler kullanılmaya devam edilebilir. Ancak bu belgelere elle veya kaşe ile zorunlu bilgilerin ilave edilmesi gerekir. -Bağımsız denetime tabi olan şirketler zorunlu bilgileri internet sitelerinde de yayımlamak zorundadırlar. Bu şirketlerin internet sitelerinde ayrıca, anonim şirketlerde yönetim kurulu başkan ve üyelerinin adları ve soyadları ile taahhüt edilen ve ödenen sermaye miktarı, limited şirketlerde müdürlerin adları ve soyadları ile taahhüt edilen ve ödenen sermaye miktarı, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde yöneticilerin adları ve soyadları ile taahhüt edilen ve ödenen sermaye miktarı da yayımlanır. Bağımsız denetime tabi olmayan şirketlerde yukarıda belirtilen zorunlu bilgiler dışında kalan bilgilere, ticari mektuplarda ve belgelerde yer verilmesi söz konusu değildir. 13