KOZMETİK ÜRÜNLER VE YENİ TAŞIYICI SİSTEMLER Prof.Dr.Özgen Özer Ege Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmasötik Teknoloji Anabilim Dalı Kozmetoloji Bilim Dalı 2012
KOZMETİK/KOZMESÖTİK ÜRÜNLERİN TANIMI
Kozmetikler Besin, İlaç ve Kozmetik Yasası na göre; insan vücuduna sürülerek, serpilerek, dökülerek veya püskürtülerek uygulanan, temizleme, güzelleştirme, çekiciliği arttırma veya görünüşü değiştirmek amacıyla kullanılan ürünler nemlendiriciler, parfümler, dudak boyaları, tırnak boyaları, göz ve yüz makyaj ürünleri, şampuanlar, saç boyaları ve perma preparatları, diş macunları ve deodoranlar etkileri yüzeyel
1980li yıllarda; daha genç görünüşlü, yumuşak, nemi dengelenmiş cilt günümüzde; aktif bileşenin etkilerine ve bu etkinliğin yüzde olarak bildirilmesi Hammadeler/bitmiş ürün: güvenilir kabul koşullarına uygun ürünler
Derinin Yapısı BoynuzsuTabaka Canlı Epidermis Yağ bezi Kıl Kökü Dermis Ter bezi Kan damarları Yağ tabakası
İlaç Kozmesötik Kozmetik İLAÇ: Bir hastalığı önlemek, teşhis veya tedavi etmek amacıyla kullanılan preparatlar KOZMETİK: Derinin yapısı ve fonksiyonları üzerinde etkili olmadan, güzelleşmek ve çekiciliği artırmak için topik kullanılan preparatlar
İyi imalat uygulamaları FDA onayı Kontrol İlaç-kozmetik Etkinliği kanıtlanmış ürünler, reklama dayanan ürünler
FDA in 1938 yılında ilaç ve kozmetikler için yaptığı özellikle yapı ve fonksiyonla ilgili tanımların sınırları içinde kalınırsa günümüzde kullanılan hemen hemen tüm kozmetikleri ilaç olarak sınıflandırmak gerekir
Kozmesötikler; Güzelliği arttırmanın yanı sıra sağlıkla ilgili bir fonksiyonu ya da yararı olan bileşenler içeren topikal kozmetik-farmasötik hibridler formülasyonları, kontrolleri diğer kozmetiklerden farklı olmalı
Kişisel bakım ürünleri ile farmasötik ürünler arasında bir köprü Besin, İlaç ve Kozmetik Kurulu tarafından tanımlanmamakta ya kozmetik ya da ilaç Derinin ve saç, kıl, tırnak gibi deriye bağlı oluşumların yapısını ve fonksiyonlarını, belli bir dereceye kadar ilaç gibi etki ederek, olumlu yönde değiştiren kozmetikler
Kozmesötikler, Dermokozmetikler Aktif Kozmetikler Dermofarmasötikler hücrelerin yenilenmesini artırıcı, cildi besleyici, kan dolaşımını artırıcı, güneşin zararlı etkilerini engelleyici terlemeyi engelleyiciler, kepek şampuanları ciltteki lekeleri gidericiler selülit ürünleri
YENİ KOZMETİK TAŞIYICI SİSTEMLER
Emülsiyonlar (Kremler/Losyonlar) Jeller Yüz temizleme jelleri Jel tarzında hazırlanmış traş preparatları Saç jöleleri Diş macunları Aerosoller Sıvı ya da katı partiküllerin bir itici gaz içinde dağıtıldığı kolloidal sistemlerdir. Basınçlı ambalajlar Saç spreyleri Şekillendirici köpükler Antiperspiran ve deodoranlar Koku verici preparatlar (parfümler ve tuvalet suları)
Yeni kozmetik tasıyıcı sistemlere neden gerek vardır? Özellikle kozmesötik maddelerin stabilite problemlerinin olması, bu maddeleri sadece derinin en üst tabakası olan epidermisin St.Corneum tabakasında kalmayıp, dermis tabakasına da hedeflendirilebilmeleri yeni sistemler ile sağlanmaktadır.
Yeni Kozmetik taşıyıcı Sistemler Emülsiyon Sistemleri Çoklu Emülsiyonlar Mikro Emülsiyonlar Vesiküler Sistemler Lipozomlar Niozomlar Benzer patentli sistemler Partiküler Sistemler Mikrokapsüller Mikropartiküller Nanokapsül ve nanopartiküller Mikrosüngerler Moleküler Sistemler Siklodekstrinler
KOZMETİK ÜRÜNLERDE KONTROLLÜ SALIM SİSTEMLERİNİN YARARLARI Sistemin Sağladıkları Madde uyumsuzluklarının giderilmesi giderilmesi Etkin maddelerin oksidasyondan korunması Bitmis ürünün raf ömrünün uzatılması Estetik özelligin gelistirilmesi Etkin maddelerin irritan özelliklerinin azaltılması Kısa süreli etki yerine uzun süreli etki sağlanması Kozmetik Uygulama Örnekleri Yagda çözünen maddelerin berrak sulu sistemler halinde hazırlanabilmesi Vitamin C gibi oksidasyon ile bozunan maddelerin ortam kosullarından korunmaları Oksidasyon ile bozunan maddelerin korunması ile bitmis ürünün renklenmesi önlenebilir Gliserinin mikrokapsülünün hazırlanması ile kuru, akıcı toz madde elde edilmesi AHA ların enkapsülasyonu derinin uzun süreli nemlendirilmesi
Emülsiyonlar;
Suyun taşınması Losyondan merhem/krem kıvamına Vücudun dış yüzeyine uygulanan ürünler Kolayca yıkanma Avantajları Aynı formulasyonda geçimsiz maddeler Serinletici etki Mikroyapıya etki Deri rehidratasyonu yumuşaklığı Reolojik özelliklerin düzenlenmesi
Lipozomlar Aralarında sulu faz bulunan bir veya çok sayıda biyolojik membrana benzer yapıdaki lipit çift tabakalarının olusturdugu küresel veziküller İlk kozmetik lipozom kremi; 1986 da Capture (Christion Dior)
Niozomlar Non-iyonik sürfaktan vezikülleri taşıyıcı olarak lipozomlara bir alternatif olarak geliştirilmiştir. Yağ asitleri ve noniyonik sürfaktanlar ile oluşturulan veziküller daha da yanıklı, ucuz ve ekonomik ürünlerdir.
Niozomlar NIOSOME /NOCTOSOME Krem (Lancome) Ticari olarak Co enzim Q 10 içeren lipozom kremleri (Boyutları 100 100-300 nm) EXTRASOME FP Series
Mikrokapsüller MİKROKAPSÜLLER Bir çekirdegin çeperle kaplanması sonucu olusan dozaj sekli MİKROKAPSÜLLEMENİN KOZMETİK AVANTAJLARI Etkin maddenin stabilitesinin saglanması Uçucu bilesiklerin buharlasmasının önlenmesi Sıvıların toz forma dönüstürülmesi Toksisitenin azaltılması Etkin maddenin kontrollü salımının saglanması
Nanokapsüller Çekirdekte, yağda çözünen veya dağılan etkin maddenin yer aldığı depo tipi sistemlerdir. ÖRNEK; PRIMORDIALE (Lancome) Vitamin E nanokapsülleridir. yağlı çekirdek + Çözünmüş etkin madde Polimer tabakası
Nanopartiküller Küçük lipit veziküllerdir. Nanopartiküller özellikle lipofilik kozmetik maddeler için ideal taşıyıcı sistemler
Mikrosüngerler Mikrosüngerler, çok sayıda aktif madde içerebilen, poröz yapıda mikrokürelerden oluşan polimerik taşıyıcı sistemlerdir.
Siklodekstrinler Nisastanın enzimatik parçalanması sonucu oluşan oligosakkaritlerdir. Bioplasma, soya lesitini, Retinol, siklodekstrin içinde A, E, C vitaminleri içeriyor. Yaglı ciltler için siklodekstrin içinde Tea Tree Oil içeren krem
Kozmetik Reklamlarının Uygun Bulunmama Gerekçeleri bilimsel geçerlilik iddiayı ispatlar nitelik tüketiciyi yanıltıcı bilimsel yöntemler taraflı yorumlama Kozmetik Yönetmeliği'ne aykırı, kozmetik tanımına uymayan, tıbbi endikasyon belirten ifadeler istatistiksel değerlendirme
Etkinlikle ilgili bir iddia yapılırken; gerekli testlerin yapılmış olmasına, gereğinden fazla abartılmış iddialarda bulunmamaya, etik sınırlar içinde kalmaya özen göstermelidir
KOZMETİK ÜRÜNLERDE ETKİNLİĞİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Etkinliğin Değerlendirilmesinde Kullanılan Yöntemler İnsan deneyleri En sık kullanılan testler insanlar üzerinde yürütülenler; Subjektif ve objektif testler
Subjektif testler, teste katılan kişilerin o ürün hakkındaki kişisel fikirlerinin kullanılarak yapıldığı testlerdir. Görme, dokunma, koklama, duyma gibi temel duygulara dayanır
Objektif Testler Subjektif testlerin etkinliğini doğrulayan, güvenirliliğini artıran testler kişilerden gelen faktörleri ortadan kaldırarak kesin sonuçlar elde edilmesine yardımcı olan testler
Üç ana uluslararası otorite; US, Avrupa ve Japonya. Japonya da Yalancı ilaçlar, Tayland da Kontrollü kozmetikler Hong Kong da Kozmetik tipli ilaçlar Amerika da kozmesötik Avrupa da dermokozmetik
Kozmetik ve ilaç arasında bir üçüncü sınıfta yer alan bu ürünler için ayrı bir sınıflandırma uygulandığında, etkinlik ve güvenilirlikleri kanıtlanmış ürünler olarak, hem bilimsel açıdan hem de tüketiciler hem de yasa düzenleyiciler açısından çok daha yaralı, etik ve bilimsel bir durum ortaya konabilecektir
Teşekkür ederim ozgen.ozer@ege.edu.tr