Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ. BEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ GEOMATİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ JDF329 FOTOGRAMETRİ I DERSi NOTLARI

FOTOGRAMETRİ I TANIM ve KAVRAMLAR Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ BEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ GEOMATİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ JDF329 FOTOGRAMETRİ I DERSi NOTLARI http://geomatik.beun.edu.tr/marangoz/

DERSİN ÖĞRETİM ÜYESİ Aycan Murat MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. Mühendislik Fakültesi Geomatik Müh. Bölümü, Fotogrametri Anabilim Dalı 0.372.2574010 1417 aycanmarangoz@hotmail.com http://geomatik.beun.edu.tr/marangoz Öğrenci Görüşme Saatleri: Perşembe 13:30 15:30 Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 2

DERSİN ÖĞRETİM ÜYESİ (OFİS) Yrd. Doç. Dr. Aycan Murat MARANGOZ Yeni Müh. Fak. Binası Arka Kayan Kapı Girişi, Bilgisayar Metalürji ve Malzeme Müh. Böl. Başkanlığı Katı (2. kat) Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 3

DERSİN KAYNAKLARI, Yrd. Doç. Dr. Aycan Murat MARANGOZ, BEÜ, 2014. Fotogrametri I,II ve III Ders Notları, Prof. Dr. Ahmet YAŞAYAN, YTÜ, 1996 Fotogrametri Ders Notları, Prof. Dr. Ahmet YAŞAYAN, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2295, Acıkoğretim Fakültesi Yayını No: 1292 Fotogrametri, O. Altan, S. Külür, G. Toz, H. Demirel, Z. Duran, M. Çelikoyan, Karl Krauss, 7. Baskıdan çeviri, İTÜ, Nobel Yayın Dağıtım, 2007 Digital Photogrammetry, Yves Egels and Michel Kasser, Taylor and Francis, CRC Press, 2007 Kraus, K., (1993); Photogrammetry Volume I, Fundementals and Standard Process, Ferd. Dümmlers Verlag, Bonn, Germany. Kraus, K., (1997); Photogrammetry Volume II, Advanced Methods and Applications, Ferd. Dümmlers Verlag, Bonn, Germany. İnternet Kaynakları Sunular, Kaynak kitaplara ek elektronik belgeler, Ödevler, Duyurular, Ulusal ve Uluslararası Kuruluşlar Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 4

DERSİN BAŞARI KRİTERLERİ Derse Devam: %70 Vize Sayısı: 1 (Yıliçi Başarı Notuna Katkısı: %80) Yıliçi Başarı Notu: Vize (%80)+[Ödevler+Quizler] (%20) Başarı Notu: Yıliçi Başarı Notu %40 + Final Sınavı Notu %60 Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 5

GEOMATİK MÜHENDİSLİĞİ (HATIRLATMA) Geomatik Müh. Disiplini, yeryuvarının geometrisinin belirlenmesi ve yeryuvarı üzerinde bulunan tüm objelerin birbirleriyle olan geometrik, sosyal ve anlamsal ilişkilerin kurulması ve bu bilgilerin ilgili diğer mühendislik ve sosyal bilimlerin hizmetine sunulması işlevlerini yüklenen bir bilim dalıdır. Daha farklı bir deyişle, yeryuvarı üzerinde konumsal bilgi sisteminin oluşturulmasını sağlayan ve bu sisteme altlık oluşturacak temel bilgilerin toplanmasını ve bilgiler arasındaki ilişkilerin kurulmasını sağlayan bir bilim dalıdır. Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 6

GEOMATİK MÜH. Başlıca Çalışma Konuları Gereksinim duyulan her ölçekteki haritaların üretimini, araziye ilişkin büyük/küçük tüm projelerin etüd ve uygulamalarının gerçekleştirilmesi, Deprem kuşağında yer alan bölgelerde yer kabuğu hareketlerinin incelenmesi, Deprem, sel, yangın, heyelan sonucu meydana gelen afetlerden sonra uygulanacak Afet Planlarının hazırlanması, Kent planlarının hazırlanması, Köprü, baraj, yol, tünel, metro vb. mühendislik projeleri, Yersel ölçmelerle, uçaklardan çekilen fotogrametrik amaçlı fotoğraflarla ve uydulardan elde edilen görüntülerden bir çok amaç için değişik ölçekli haritaların üretilmesi, Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 7

GEOMATİK MÜH. Başlıca Çalışma Konuları Petrol, doğalgaz vb. yer altı doğal kaynaklarının yerlerinin belirlenmesi, Geomatik Mühendisliği tarafından üretilen sayısal ve konuma dayalı bilgilerden, pratik hayatta bir çok alanda kullanılan bilgi sistemlerinin oluşturulması, Tarihi eserlerin röleve ve restorasyon çalışmalarının yapılması, Arkeolojik araştırmalar, Sulama ve kurutma projeleri, Her tür altyapı projeleri, Coğrafik - jeolojik projeler Üç tarafı denizlerle çevrili ülkemizin deniz haritalarının üretilmesi, Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 8

FOTOGRAMETRİ GEOMATİK MÜH. BİLİMİ Geomatik Mühendisliği, mekanın tasarlanmasına yönelik bilgilerin yeryüzünden veya havadan (uçaktan uydudan) elde edilmesi ve sunulması ile ilgili bir bilim koludur. Yersel Jeodezik Ölçümler(1m-5m) Uçaktan Algılama Yapan Sistemler Alçaktan Uçuş Verileri (300m 3km) Uzaydan Algılama Yapan Sistemler Kutupsal Yörüngeli (600km-1000km) Fotogrametri Ders Notları Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 9

FOTOGRAMETRİ GEOMATİK MÜH. BİLİMİ Jeodezi, yeryuvarının ve diğer gökcisimlerinin şeklini ve gravite alanlarını, bunların zaman içerisindeki değişimlerini ve ortalama yer elipsoidini yer yüzeyinden veya uzaydan gerçekleştirilen ölçümlerle belirlemeyi amaçlayan bir bilimdir (Yersel ölçümler). Total Station Global Konumlandırma Sistemleri (GPS Global Positioning System, GNNS Global Navigation Satellite System) Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 10

FOTOGRAMETRİ GEOMATİK MÜH. BİLİMİ (1-5m) Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 11

FOTOGRAMETRİ GEOMATİK MÜH. BİLİMİ (1-5m) Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 12

FOTOGRAMETRİ GEOMATİK MÜH. BİLİMİ Fotogrametri tekniği, uzaktaki cisimlerin geometrik parametrelerini belirli koşullar altında çekilmiş fotoğraflar yardımı ile elde etme işlemidir. Harita üretim aşamaları Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 13

FOTOGRAMETRİ GEOMATİK MÜH. BİLİMİ Alçaktan Uçuş Verileri (300m - 3000m) Microdrones md4-200 Microdrones md4-1000 Video1 Video2 Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 14

FOTOGRAMETRİ GEOMATİK MÜH. BİLİMİ Alçaktan Uçuş Verileri (300m - 3000m) Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 15

FOTOGRAMETRİ GEOMATİK MÜH. BİLİMİ Uzaktan Algılama tekniği, arada mekanik bir temas olmaksızın bir cisimden yayılan ve algılanan ışınımın nitelik ve nicelik yönünden değerlendirilmesi ile cismin özelliklerinin ortaya konması ve ölçülmesi olarak tanımlanabilir. Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 18

FOTOGRAMETRİ GEOMATİK MÜH. BİLİMİ Kutupsal Yörüngeli (600km 1000km) Uzaktan Algılama Uyduları Landsat 7 Aster Kometa (TK-350) Spot 5 Ikonos - VİDEO QuickBird) Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 19

FOTOGRAMETRİ GEOMATİK MÜH. BİLİMİ Kutupsal Yörüngeli (600km 1000km) Uzaktan Algılama Uyduları Landsat 7 Aster TK-350 Kompsat - 1 IRS 1C Spot 5 Ikonos QuickBird Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 20

FOTOGRAMETRİ GEOMATİK MÜH. BİLİMİ Kutupsal Yörüngeli (600km 1000km) Uzaktan Algılama Uyduları (173x183)km (60x60)km (16.5x16.5)km (11x11)km (8x8)km Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 21

FOTOGRAMETRİ GEOMATİK MÜH. BİLİMİ Zonguldak iline ait QuickBird görüntüsünün bir bölümü (1x1)km Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 22

FOTOGRAMETRİ GEOMATİK MÜH. BİLİMİ Kartoğrafya, coğrafi bilginin görsel, sayısal veya kabartma formda sunulması, iletişimi, organizasyonu ve kullanılması bilimidir [Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS GIS)]. Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 23

HARİTA KAVRAMI (HATIRLATMA) Harita, fiziksel gerçekliğin (yeryüzü veya diğer gezegenlerin tamamının veya bir bölgesinin) bir düzleme belirli bir ölçek dahilinde küçültülmüş, objelerin birbirleri ile olan ilişkileri korunarak, genelleştirilmiş, açıklamalarla tamamlanmış, matematiksel kurallarla izdüşüm gösterimi olarak tanımlanan bir bilgi iletişim aracıdır. Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 24

HARİTA KAVRAMI (HATIRLATMA) 1/1000 ölçekli ortofoto harita Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 25

FOTOGRAMETRİ TEKNİĞİ - TANIM Başlangıçta yeryüzünün ölçümünü hedef alan Jeodezi Bilimi içerisinde bir ölçme tekniği olarak düşünülmüş; bu özelliği dolayısıyla da fotoğraflar yardımı ile ölçme anlamına gelmek üzere adlandırılmıştır. Buna göre denilebilir ki, fotogrametri; fiziksel cisimler ve oluşturdukları çevreden yansıyan ışınların şekillendirdiği fotogrametrik görüntülerin ve yaydıkları elektromanyetik enerjilerin kayıt, ölçme ve yorumlama işlemleri sonucu güvenilir metrik bilgilerin elde edildiği bir teknoloji, bilim ve sanat dalıdır. Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 26

NEDEN FOTOGRAMETRİ TEKNİĞİ? Fotogrametrik çalışmaya gereksinmenin ortaya çıkması Birçok çalışmanın yapılabilmesi için haritalara gereksinim vardır. (İmar planlarının hazırlanması, Coğrafi Bilgi Sistemlerinin kurulması,.) Haritaların güncel olması yapılacak çalışmalarda önemli bir tutmaktadır. Gereksinim duyulan harita verileri harita yapım yönetmeliğinde istenen doğrulukta olması gerekmektedir. Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 27

NEDEN FOTOGRAMETRİ TEKNİĞİ? Doğrudan nesneler üzerinde ölçmeler ve veri derleme yöntemlerine göre fotoğraflar üzerinde çalışmak daha kolay, daha hızlı ve sonuç olarak daha ekonomiktir. Klasik ölçme yöntemleri ile ölçülmesi zor olan nesnelerin bu yoldan ölçülmesi kolay olabilmektedir. Örneğin, ulaşılması çok güç olan bir dağlık bölgenin bu yöntemle haritasının çıkarılması daha uygun olacaktır. Hareketli nesnelerin ölçülmesinde olduğu gibi, doğrudan ölçülmesi olanaksız nesnelerin ölçülmesi sağlanabilmektedir. Örneğin, su dalgalarının ölçülmesi, bir buzul kütlesinin hareketinin incelenmesi, önemli bir karayolundaki trafik yığılmalarının gözlenmesi veya trafik kazası tespitinin yapılması mümkün olacaktır. Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 28

FOTOGRAMETRİ TEKNİĞİ TARİHSEL GELİŞİM Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 29

FOTOGRAMETRİ TEKNİĞİ TARİHSEL GELİŞİM Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 30

FOTOGRAMETRİ TEKNİĞİ ve UZAKTAN ALGILAMA TARİHSEL GELİŞİM Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 31

FOTOGRAMETRİ TEKNİĞİ ve UZAKTAN ALGILAMA İLİŞKİ Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 32

FOTOGRAMETRİ TEKNİĞİ İŞ ADIMLARI Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 33

FOTOGRAMETRİ TEKNİĞİ İŞ ADIMLARI Kaynak: www.hgk.msb.gov.tr/ Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 34

FOTOGRAMETRİ TEKNİĞİ YAPILACAK İŞLER Yer kontrol noktalarının tesisi (Jeodezik olarak yer kontrol noktalarının ölçümü ve değerlendirilmesi Arazi Çalışmaları klasik yöntem) Yer kontrol noktalarının işaretlenmesi Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 35

FOTOGRAMETRİ TEKNİĞİ YAPILACAK İŞLER Fotoğraf çekimine uygun zamanın belirlenmesi Fotoğraf çekimi Değerlendirme Çizim Kontrol ve düzeltme SONUÇ ÜRÜN Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 36

FOTOGRAMETRİ TEKNİĞİ FOTOĞRAF ÇEKİMİ Uçaktan çekilen fotoğraf çekimi ile uygulanan yönteme hava fotogrametrisi denir. Hava fotogrametrisi ile standart harita üretimi gerçekleştirilir. Hava fotoğrafları sadece harita üretimi amacıyla kullanılmaz. Yeryüzün yapısı ve bitki örtüsü hakkında bilgi edinmek için de fotoğraf çekilir. Hava fotogrametrisi ile Coğrafi bilgi sistemleri için gereksinim duyulan sayısal harita verilerinin toplanmasında da hava fotogrametrisi gerekir. Bu fotoğraflar genellikle düşey fotoğraflardır. Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 37

FOTOGRAMETRİ TANIMLAR Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 38

FOTOGRAMETRİ ALGILAYICILAR Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 39

FOTOGRAMETRİ TEKNİĞİ TAŞIYICI SİSTEMLER ve ALGILAYICILAR Cessna 208B Grand Caravan ES-MAA ADS40 Sayısal hava kamerası ve ALS50-II Lazer Tarayıcı Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 40

FOTOGRAMETRİ ALGILAYICILAR Alçaktan Uçuş Verileri (300m - 3000m) Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 41

FOTOGRAMETRİ ALGILANAN Analog - Sayısal Fotoğraf (Görüntü) Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 42

FOTOGRAMETRİ ALGILANAN Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 43

FOTOGRAMETRİ HAVA FOTOĞRAFLARI Hava fotoğrafları üç tür olabilir. Siyah/Beyaz Doğal renkli Yapay renkli Standart harita üretimi için geçmiş yıllarsa analog siyah-beyaz fotoğraflar kullanılmasına karşın, son yıllarda renkli dijital fotoğraflar (görüntüler) da kullanılmaktadır. Ortofoto harita üretiminde ise siyah-beyaz yerine renkli ortofoto haritalar tercih edilmektedir. Renkli hava fotoğrafları siyah/beyaz fotoğrafa göre gerek yorumlama, gerekse ortofoto amaçlı kullanım için renkli fotoğraflar birkaç yüz kat daha fazla bilgi taşımaktadırlar. Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 46

FOTOGRAMETRİ ALGILAMA YÖNTEMİ Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 47

FOTOGRAMETRİ EĞİK GÖRÜNTÜLEME Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 48

FOTOGRAMETRİ NADİR GÖRÜNTÜLEME Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 49

FOTOGRAMETRİ DEĞERLENDİRME Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 50

FOTOGRAMETRİ DEĞERLENDİRME Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 51

FOTOGRAMETRİ KALİBRASYON Fotogrametrik kamera kalibrasyonu, kamera sistemini en iyi şekilde ifade eden parametrelerin bulunması olarak ifade edilir. Bu parametreler; Resim çekme merkezinin uzaklığı (odak uzaklığı, c), Resim koordinat sistemi eksenlerinin yönleri ile dönüklükleri, Distorsiyon parametreleri dir. 3 Boyutlu Test Alanı Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 52

FOTOGRAMETRİ ÜRÜNLER Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 53

FOTOGRAMETRİ ÜRÜNLER Ortogörüntü-ortofoto Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 54

FOTOGRAMETRİ TEKNİĞİ ÜRÜNLER Ortogörüntü-ortofoto (15cm YÖA) Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 55

FOTOGRAMETRİ ÜRÜNLER 3B şehir modeli Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 58

YERSEL FOTOGRAMETRİ Fotogrametrinin topografik olmayan uygulama alanlarında genellikle yerden çekilen resimlerden yararlanılır. Bu nedenle topografik olmayan uygulamalar YERSEL FOTOGRAMETRİ adı verilen bölüme dahil edilmektedir. Yersel fotogrametrinin uygulanabilmesi için, Alım merkezinin yer üzerinde olması, Arazide fotoğraf çekimine uygun ve araziye egemen noktaların bulunması ve Arazinin açık olması gerekmektedir. Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 59

YERSEL FOTOGRAMETRİ KULLANIM ALANLARI Yersel fotogrametrinin haritacılık alanındaki kullanım alanları: Hava fotogrametrisine göre daha ucuz donanım gerektirdiği için küçük, düz (yükseklik farkının az olduğu), açık olan alanların haritalarının yapımı, Baraj rezerv alanlarının haritalarının yapımı, Yol inşaatlarında, yarma ve dolgu ölçmeleri, Taş ve maden ocaklarında hacim hesapları vb. Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 60

YERSEL FOTOGRAMETRİNİN KULLANIM ALANLARI - Haritacılık Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 61

YERSEL FOTOGRAMETRİNİN KULLANIM ALANLARI - Haritacılık Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 62

YERSEL FOTOGRAMETRİNİN KULLANIM ALANLARI - Mimarlık Fotogrametri IDers Notları Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 63

YERSEL FOTOGRAMETRİNİN KULLANIM ALANLARI - Mimarlık Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 64

YERSEL FOTOGRAMETRİNİN KULLANIM ALANLARI - Arkeoloji Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 65

YERSEL FOTOGRAMETRİNİN KULLANIM ALANLARI Deformasyon Ölçmeleri Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 66

YERSEL FOTOGRAMETRİNİN KULLANIM ALANLARI Tıp Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 67

YERSEL FOTOGRAMETRİNİN KULLANIM ALANLARI Endüstri Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 71

YERSEL FOTOGRAMETRİNİN DİĞER KULLANIM ALANLARI Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 72

FOTOGRAMETRİ KURULUŞLAR Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 73

FOTOGRAMETRİ ve UZAKTAN ALGILAMA TEKNİĞİ BÖLÜMÜMÜZ UYGULAMALARI Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 74

FOTOGRAMETRİ ve UZAKTAN ALGILAMA TEKNİĞİ BÖLÜMÜMÜZ UYGULAMALARI Arazi örtüsünün Sınıflandırılması ve Çevresel etkilerin araştırılması Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 77

FOTOGRAMETRİ DERSİNİN İÇERİĞİ Giriş, Fotogrametrinin Tanımı (Ödev: Fotogrametrinin tarihçesi, Türkiye deki fotogrametri uygulamaları - Ulaşılabilecek ders yardımcı kaynaklarının araştırılması) Geometrik ve Matematik Temeller Optik Temeller Fotoğrafik Temeller (Fotoğraf Bilgisi) Üç Boyutlu Görüş Hava fotoğrafları ve Uçuş Planları Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 79

FOTOGRAMETRİ DERSİNİN KAYNAKLARI Fotogrametri I ve II Ders Notları, Prof. Dr. Ahmet YAŞAYAN, YTÜ Fotogrametri, O. Altan, S. Külür, G. Toz, H. Demirel, Z. Duran, M. Çelikoyan, Karl Krauss, 7. Baskıdan çeviri, İTÜ, Nobel Yayın Dağıtım, 2007 Digital Photogrammetry, Yves Egels and Michel Kasser, Taylor and Francis, CRC Press, 2007 Kraus, K., (1993); Photogrammetry Volume I, Fundementals and Standard Process, Ferd. Dümmlers Verlag, Bonn, Germany. Kraus, K., (1997); Photogrammetry Volume II, Advanced Methods and Applications, Ferd. Dümmlers Verlag, Bonn, Germany. İnternet Kaynakları Sunular Kaynak kitaplara ek elektronik belgeler Ödevler Duyurular Ulusal ve Uluslararası Kuruluşlar Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 80

DERSİN BAŞARI KRİTERLERİ Derse Devam: %70 Vize Sayısı: 1 (Yıliçi Başarı Notuna Katkısı: %80) Yıliçi Başarı Notu: Vize (%80)+[Ödevler+Quizler] (%20) Başarı Notu: Yıliçi Başarı Notu %40 + Final Sınavı Notu %60 Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 81

GELECEK HAFTA: Fotogrametrinin Geometrik ve Matematik Temelleri Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 82

KAYNAKLAR, Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ, BEÜ, 2014. Fotogrametri II Ders Notları, Yrd. Doç. Dr. Aycan Murat MARANGOZ, BEÜ, 2015. Fotogrametri I,II ve III Ders Notları, Prof. Dr. Ahmet YAŞAYAN, YTÜ, 1996 Fotogrametri Ders Notları, Prof. Dr. Ahmet YAŞAYAN, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2295, Acıkoğretim Fakültesi Yayını No: 1292, Doç. Dr. Hüseyin Topan, BEÜ Fotogrametri, O. Altan, S. Külür, G. Toz, H. Demirel, Z. Duran, M. Çelikoyan, Karl Krauss, 7. Baskıdan çeviri, İTÜ, Nobel Yayın Dağıtım, 2007 Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ 83