1/18 İş kazaları ve tarafların sorumlulukları SGK/EUROSTAT VERİLERİ İLE 6331 VE 5510 SAYILI KANUNLARA GÖRE Kemal ÜÇÜNCÜ İş Güvenliği Mühendisi www.isteguvenlik.tc Eylül 2013
2/18 Sigortalı Çalışanların Dağılımı-2012 2.662.608; 15% 3.162.914; 17% 12.527.337; 68% SGK -4a BAĞ-KUR 4-b EMEKLİ SANDIĞI 4-c Kaynak : TÜİK
3/18 İstihdamın İş Gruplarına Göre Dağılımı-2012 12.266.000 ; 49% 6.097.000 ; 25% Tarım Sanayi Kayıt dışı oranı: %36 Tarım:%83 Tarım dışı: %23 İnşaat Hizmetler 4.751.000 ; 19% 1.709.000 ; 7%
4/18 Yıllara Göre İş Kazaları-Türkiye 22,8 20,4 18,0 18,5 18,5 18,7 18,1 16,9 16,3 15,2 14,7 14,0 13,7 13,0 12,1 11,3 9,0 5,9 1,21 0,97 0,92 0,88 0,76 0,71 0,59 0,60 0,60 Yıllar İş Kazası Sakatlık Ölüm 2004 83.830 1.421 841 2005 73.923 1.374 1.072 2006 79.027 1.953 1592 2007 80.602 1.550 1.043 2008 72.963 1.452 865 2009 64.316 1.668 1171 2010 62.903 1.976 1444 2011 69.227 2.093 1700 2012 74.871 2.036 744 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 İŞ KAZASI SIKLIK HIZI (100 kişide ) SÜREKLİ İŞGÖREMEMEZLİK HIZI (100.000 kişide) İŞ KAZASI ÖLÜM HIZI (100.000 kişide) Kaynak: SGK İstatistik Yıllıkları
5/18 70% İşletme Büyüklüğüne Göre İş Kazaları - 2012 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Çalışan > 50 kişi < 50 kişi İş kazası
6/18 İş Kazası Sayıları - Karşılaştırma İngiltere Almanya İsviçre A.B.D. Türkiye Toplam Sigortalı (Yaklaşık) 31.000.000 37.000.000 4.000.000 125.000.000 12.500.000 İş Kazası Sayısı 323.000 919.025 270.000 3.000.000 74.871
4,5% AB Bölgesi İş Kazasından dolayı devamsızlığın normal çalışmaya oranı - 2007 7/18 4,0% 3,5% 3,0% 2,5% 2,0% 1,5% 1,0% 0,5% 0,0% Kaynak :Eurostat
Meslek Hastalıkları (2010 Verileri) İngiltere A.B.D. Almanya Türkiye 495.000 158.100 69.186 533 8/18
14,0% AB Sağlık nedenlerinden dolayı devamsızlığın normal çalışmaya oranı -2007 9/18 12,0% 10,0% 8,0% 6,0% 4,0% 2,0% 0,0%
10/18 9 8 AB Ölümcül Kazaların Standardize Oranları 100.000 çalışan başına ölümcül kaza 7 6 5 4 3 2 1 0
11/18 Devletin İşyeri Denetimleri-2012 (*) İşyeri sayısı (yaklaşık) 1.400.000 İşyeri Denetimi sayısı 38.131 Denetim Oranı 2,7% İSG Denetim Oranı 0,8% Müfettiş başına denetim/yıl 38 Denetim Oranı (AB-27) 18% (*)- Eurostat iş sağlığı ve güvenliği istatistikleri - SGK İstatistik Yıllığı-2012
Tarafların yasal sorumlulukları * İşveren, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamak İş güvenliği uzmanı görevlendirmek İşyeri hekimi ve diğer sağlık personeli görevlendirmek 12/18 İşyeri hekimleri ve iş güvenliği uzmanları Alınması gerekli iş güvenliği tedbirlerini işverene bildirmek Hayati tehlikelerle ilgili önlem alınmamışsa Bakanlığa bildirmek Eğitim,bilgilendirme Risk değerlendirmesine katılmak Çalışma ortamı gözetimi,periyodik kontroller İlgili birimlerle koordinasyon Rehberlik Çalışanlar İş güvenliği talimatlarına uymak * 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve ilgili Yönetmelikler
İşveren Kimdir? 13/18 İşveren: Çalışan istihdam eden gerçek veya tüzel kişi yahut tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşları (ifade eder.) İşveren adına hareket eden, işin ve işyerinin yönetiminde görev alan işveren vekilleri, bu Kanunun uygulanması bakımından işveren sayılır 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu İşveren adına ve hesabına, işin veya görülen hizmetin bütününün yönetim görevini yapan kimse, işveren vekilidir 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu
İşveren Kimdir? 14/18 İşveren adına hareket eden ve işin, işyerinin ve işletmenin yönetiminde görev alan kimselere işveren vekili denir. Bu Kanunda işveren için öngörülen her çeşit sorumluluk ve zorunluluklar işveren vekilleri hakkında da uygulanır. 4857 Sayılı İş Kanunu İşveren vekili: İşveren adına işletmenin bütününü yönetenler İşveren vekilleri, bu Kanunun uygulanması bakımından işveren sayılır 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu
İş güvenliği bakımından işveren vekili kim? 15/18 -İnsan kaynakları şefi -İşyeri Hekimi -İş güvenliği uzmanı -İş güvenliği müdürü -İş güvenliği mühendisi -Formen -Ustabaşı -Hat sorumlusu -Ekip lideri -Takım lideri -Genel müdür -Fabrika müdürü -Patron -Yönetim kurulu başkanı.
Sorumluluğun delegasyonu Delegasyon=Yetkelendirme 16/18 Sorumluluk ancak yetkiyle birlikte delege edilebilir Delege edilecek kişinin özellikleri -Ehil mi? -Yöneticilik fonksiyonu var mı? -Bütçesi var mı? -İşe alma-çıkarma,ödül-ceza verme yetkisi var mı?. -Buna benzer hususlar görev tanımında açıkça belirtilmiş mi? -Uygulama örnekleri var mı?
17/18 İş güvenliği profesyonellerinin işverene karşı sorumlulukları Hizmet sunan kuruluşlar ile işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanları, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yürütülmesindeki ihmallerinden dolayı, hizmet sundukları işverene karşı sorumludur 6331 sayılı İş sağlığı ve Güvenliği Kanunu,Madde 8
İnteraktif Tartışma 18/18 Taraflar hukuki sorumluluklarının bilincinde mi? -İşveren -İşveren vekili -İş güvenliği uzmanı -İşyeri hekimi -Çalışanlar Taraflar sorumluluklarını nasıl algılıyor?