Ekselansları Prens Bernhard ı Kaybettik... Akdeniz Foku Yavrusu Hipokrat Rehabilitasyonda Öldü The Gate Artık Dijital Ortamda SAD-AFAG ın İnternet Sitesi Yenileniyor Bölgesel Çevre Merkezi ne (REC Türkiye) İki Proje Önerisi Verdik İzmir deki Ekoloji Seminerleri Fok Gözlem Sunumu Bütün Çabalara Rağmen Kaybedilenler... Yunanlılar ve Türkler Kurtarma Projesinde Güçlerini Birleştirdiler Piri Reis Deniz Müzesi ve Galerisi İzmir Körfezi nde Karaya Vurmuş Yunus Ulus Rotaract Kulübü nde ve Kale Rotary de Akdeniz Fokları İle İlgili Sunuşlar Yaptık Sevgililer Günü İçin Seramik Fok
Fok Haber EKSELANSLARI PRENS BERNHARD'I KAYBETTİK... 11 Aralık 2004 tarihinde Hollanda Prensi Kraliyet Ekselansları Bernhard 93 yaşında vefat etti. 1 9 3 7 ' d e 2. D ü n y a Savaşı'ndan hemen sonra Hollanda Kraliçesi olan Prenses Juliana ile e v l e n d i. A r d ı n d a n b u g ü n k ü H o l l a n d a Kraliçesi Beatrix dünyaya geldi. Kökenleri Alman soyundan geliyordu, fakat yaptığı evlilikten sonra Hollanda toplumunun önde gelen bir üyesi oldu. Ekonomik ve askeri Hollanda Prensi Bernhard (özellikle İkinci Dünya Savaşı süresince) alanda oldukça faal ve başarılıydı ve uluslararası doğa korumacılığında önemli bir rol oynadı. 1961'de WWF Uluslararası ve WWF Hollanda'nın yardımcı kurucusu oldu. Takip eden yıllar boyunca, yerel yönetimlerin tehlike altındaki hayvanları (örneğin Hindistan'daki kaplanlar, Afrika'daki filler) korumak için aldığı tedbirleri tartışmak için dünyayı bir ucundan diğerine dolaştı. Kendini adamışlığı, cana yakın kişiliği ve gücünü başarıya dönüştüren diplomasi yeteneği için ona teşekkür ederiz. Hollanda Devletinin izniyle, doğa koruma için büyük çalışmalar yapan ve zamanını veren kişileri onurlandirmak için, Altın Nuh'un Gemisi Şövalyeliği verilmesini sağladı. Fillere duyduğu büyük merakın yanı sıra foklar da ilgisini çekti. Özellikle Hollanda'daki Fok Kurtarma ve Rehabilitasyon Merkezi'ne mali yardımda bulundu. Akdeniz fokları da ilgisini çekti. Yardımsever sorumluluğu, Prens Bernhard Doğa Fonu, Türkiye'de SAD-AFAG'ın iki projesini destekledi. Bunlardan ilki Türkiye'nin güneybatısındaki Gümüşlük'te Akdeniz foku yaşama alanlarını denize dökülen petrolden korumak için yapılan Çavuş Adası Clean-up '97 Projesi'ydi. Prens Bernhard'ın desteğini alan ikinci SAD-AFAG girişimi, temel amacı türlerin yaşam devrinin en gizli kısmı olan, fokların mağaradaki davranışlarını gözlemlemek olan Fok Gözlem Projesi'nin dördüncü aşamasıydı. Hollanda Prensi Bernhard zengin bir hayata sahipti fakat ölümü tüm dünyada doğa korumacılığı için ciddi bir kayıp oldu. Dr.P.J.H. van Bree, Amsterdam, 17 March 2005. SAD-AFAG'ın çalışmalarına gönülden destek veren Hollanda Prensi Bernhard'ı kaybettik. Acımız büyük... 2 AKDENİZ FOKU YAVRUSU HİPOKRAT REHABİLİTASYONDA ÖLDÜ Ekim ayında Yunanistan'ın Kos adasında kurtarılan öksüz Akdeniz foku yavrusu Hipokrat 22 Kasım Pazartesi günü akut enteritis belirtileri sonucunda aniden öldü. Uzman veteriner patolojist Dr. N. Papaioannou tarafından Selanik Veterinerlik Fakültesi'nde gerçekleştirilen bir nekropsi, kalbin durduğunu ve akciğer ödeminin oluştuğunu doğruladı. Son bir buçuk aydır MOm'un rehabilitasyon merkezinde gözetimde bulunan fok, vücut ağırlığındaki gecikmiş bir artışa rağmen gelişiminde ve davranışında bir ilerleme göstermişti. Ölümünden iki gün önce, Hipokrat hafif bir perhizle tedavi edilen enteritisin ilk belirtilerini göstermişti. 22 Kasım sabahı, akut belirtiler gösterdi ve 3 saat sonra öldü; fokun sağlık durumunun kötüye gitmesi rehabilitasyon ekibinin acil durum müdahalesine engel olmuştu. Numunelerin histolojik açıdan incelenmek üzere Selanik Veterinerlik Fakültesi'ne ve virolojik açıdan incelenmek üzere Rotterdam, Erasmus Üniversitesi'ne gönderilmesi enteritisin altında yatan gerçeği açığa çıkarabilir. Bu sonuçlar, gelecekte diğer öksüz Akdeniz foklarının rehabilitasyonunda yardımcı olabilir. Kaynak: www.monachus-guardian.org THE GATE ARTIK DİJİTAL ORTAMDA Mayıs 2000'den bu yana yayınlanmakta olan ve bu ay beşinci yaşını dolduran The Gate dergisi Evlat edindikleri A k d e n i z f o k u U y k u c u a r a c ı l ı ğ ı y l a d e r g i l e r i n d e çalışmalarımızdan bahsederek çabamıza iki yıldır ortak oluyorlar. The Gate Dergisi 2004 Ağustos ayından beri yayın yapan internet sitesinden sonra 'dijital dergi' ile de internet ortamında yerini alarak yeni bir b o y u t k a z a n d ı. www.thegate.com.tr ve www.gatetoturkey.com a d r e s l e r i n d e n a b o n e o l a r a k b i l g i s a y a r ı n ı z a yükleyebileceğiniz The Gate Digital ile yepyeni bir okuma keyfi ile tanışıyorsunuz. Orijinal basılı derginin aynısı olan The Gate Digital'in içinde anahtar sözcüklerle arama yapabiliyor, sayfaları büyütüp küçültebiliyor, sayfa içine yerleştirilen internet adreslerine online olarak kaynaklara bağlanabiliyor, dilediğiniz sayfaların renkli çıktılarını alabiliyor, eski sayıları bilgisayarınızda saklayarak arşiv yapabiliyorsunuz. The Gate ve Türkiye' nin ilk dijital dergisi The Gate Digital, hem basılı dergide hem de şimdi yeni ortamından AFAG' a destek vermeye devam ediyor. Her ay 'Uykucunun dünyası' internet sayfası altında Uykucunun eski ve yeni tüm mektuplarını yayınlamaya devam edecek. Bu anlamlı destek için teşekkür ediyor ve bu ortaklığın devamlılığını diliyoruz. Ayrıca tüm mektupları www.thegate.com.tr ve www.gatetouturkey.com internet adreslerinden okuyabilirsiniz.
3 SAD-AFAG'IN İNTERNET SAYFASI YENİLENİYOR SAD-AFAG olarak Akdeniz foklarını tanıtmak yanı sıra Türkiye kıyı ve denizlerinde yürüttüğümüz çalışmalarımızı ve projelerimizi duyurmak, bu projelerin sonuçlarını kamuoyu ile paylaşmak için GTECHNICS sponsorluğunda internet sitemiz yenileniyor. TURKISP Bilişim ve İnternet Teknolojileri Ltd. Şti'nin markalarından biri olup, internet sektöründe 1997 yılından 2002 yılına kadar sadece kurumsal çözümler üreten GTECHNICS, özel veritabanı destekli ve %100 yönetilebilir arabirim taşıyan internet sitelerinin hazırlanması konusunda da büyük projelere imza attı. SAD-AFAG'ın yanı sıra İzmir Yarış Pisti, Deprem Derneği, İzmir Kordon Rotaract Kulübü gibi organizasyonlara ayrıca ödül rekortmeni Karpuz Kabuğundan Gemiler Yapmak sinema filmine ve Pilli Bebek adlı TV dizisine de sponsor olarak destek verdi ve vermeye devam ediyor. Verdiği destekten ötürü GTECHNİCS'e teşekkür ediyoruz. Daha fazla bilgi için: www.gtechnics.com AFAG A YENİ BİR ÜYE KATILDI! Ozan ve Nuray VERYERİ nin oğulları Güneş doğdu ve AFAG ın en küçük üyesi oldu. Ozan ve Nuray ı kutluyor, Güneş e sağlıklı bir ömür diliyoruz. Fok Haber tarafından kabul edilmesi halinde Foça Belediye Başkanlığı ve SAD-AFAG tarafından iş birliği ile yürütülecek projede Foça Deniz Koruma Alanı'nda deniz çayırlarının dağılımı haritalanacak, deniz çayırları üzerindeki tehditler ve alınması gerekli önlemler belirlenecek, kuş türleri, sayıları ve üreme alanları belirlenecek ve haritalanacak, kuşlar üzerindeki tehditler ve alınması gerekli önlemler belirlenecek ve bu elde edilecek veriler doğrultusunda yönetim planı revize edilecek. Foça Halk Kütüphanesi nde bir bilgilendirme merkezi oluşturulacak. Onaylandığı takdirde proje Foça Belediyesi, SAD-AFAG, Foça İlçe Halk Kütüphanesi ve D.E.Ü. Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü ortaklığı ve iş birliği ile gerçekleştirilecek. İZMİR DEKİ EKOLOJİ SEMİNERLERİ 24 Şubat 2005 tarihinde Ege Üniversitesi Deniz Feneri Ekoloji ve Sualtı Topluluğu'nun düzenlemiş olduğu ilkbahar dönemi seminerleri serisinde Mimar Sinan Anadolu Teknik - Anadolu Meslek Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi'nde Akdeniz foklarının biyolojisi ve korunması hakkında bir seminer gerçekleştirdik. Organizasyona yaklaşık 150 öğrenci ve 6 öğretmenimiz katılarak bizi ilgiyle dinlediler. 16 Mart 2005 tarihinde de İzmir Çimentaş Lisesi'nde yaklaşık 60 ögrenciye aynı seminer ve deniz memelilerinin tanıtımı hakkında iki sunum gerçekleştirildi. Konuyla yakından ilgilenen öğrenciler katılımlarıyla sunumu daha da güzelleştirdiler. FOK GÖZLEM SUNUMU 12-18 Ekim 2004 tarihlerinde Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi tarafından, deniz ve su ürünleri eğitiminin yapıldığı fakülte bölüm ve enstitülerdeki genç araştırmacıların ve öğrencilerin; sualtında görüntü alma konusunda uzmanlardan doğrudan bilgi almalarını ve uygulamalara katılımlarını sağlamak amacıyla düzenlenen Sualtı Görüntüleme Teknikleri kursunda, Fok Gözlem projeleri hakkında 70 kişinin katıldığı bir sunum gerçekleştirdik. Bizi kursa davet eden fakülte dekanı Prof. Dr. Şükran CİRİK e teşekkür ederiz... BÖLGESEL ÇEVRE MERKEZİ'NE (REC- TÜRKİYE) İKİ PROJE ÖNERİSİ SUNDUK... REC-Türkiye tarafından açılan Ulusal Hibeler proje destek programına verdiğimiz tekliflerden biri; Akdeniz sahillerindeki hasta-yaralı-ölü-canlı foklara ait gözlemlerin düzenli olarak toplanması ve hasta ve yaralı foklara en kısa zamanda müdahale edilebilmesi amacıyla, Akdeniz sahillerinde Akdeniz Foku Bilgi ve Kurtarma Ağı - AFBİKA kurulmasını öngörüyor. AFBİKA'nın Ege sahillerinde kurulması için daha önceden Avrupa Komisyonu Türkiye Delagasyonu'ndan Mikro 2 programı kapsamında destek aldığımız proje devam ediyor. REC-Türkiye'ye verilen teklifin de kabul edilmesi durumunda, Ege ve Akdeniz sahillerimizdeki Akdeniz foku hareketleri ve sorunlu foklarla ilgili ilk elden ve güncel bilgilere daha düzenli olarak sahip olacağız. Bu proje D.E.Ü. Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü ile birlikte yürütülmesi planlanmaktadır. İkinci proje teklifi ise, Foça Belediyesi ile birlikte hazırlandı, ve Belediye Başkanlığı tarafından teklif edildi. Teklifin REC-Türkiye SEVGİLİLER GÜNÜ İÇİN SERAMİK FOK 14 Şubat 2005 Sevgililer Günü nde AFAG üyeleri sevgilileri ve eşleri için hediye olarak Akdeniz foku evlat edindiler. Sevgililer Günü için özel olarak yapılan kalpli fok seramikleri ile beraber evlat edinme sertifkaları üyelerimize gönderildi. Kalpli seramik fokların yapımı için tüm imkanları SAD-AFAG a sağlayan ARTOSFER Sanatevi ekibine ve gerçek bir fok dostu olan Yahya TOKDİL e teşekkür ederiz. ULUS ROTARACT KULÜBÜ NDE VE KALE ROTARY DE AKDENİZ FOKLARI İLE İLGİLİ SUNUŞLAR YAPTIK 6 Nisan 2005 tarihinde Kale Rotary de ve 15 Nisan 2005 tarihinde Ulus Rotaract Kulübü nde Akdeniz fokları ile ilgili sunuşlar gerçekleştirdik. Rotaryan ve Rotaract dostlarımıza bu imkanı bize sağladıkları için teşekkür eder ve ortak faaliyetlerimizin sürmesini dileriz.
Fok Haber BÜTÜN ÇABALARA RAĞMEN KAYBEDİLENLER 4 Kavaklı Karakolu, Dokuz Eylül Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü, Foça Belediyesi, Fok Rehabilitasyon ve Araştırma Merkezi (Hollanda) ve Mom (Yunanistan) a teşekkür ederiz. 05.12.2004 tarihinde Mersin Bozyazı'ya ait Gözsüzce Köyü'nde ölü bir dişi fok bulundu. Dokuz Eylül Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü'nden Harun GÜÇLÜSOY ve SAD-AFAG Akdeniz Program Ofisi'nden Ahmet BOLAT'ın 06.12.2004 tarihindegerçekleştirdiği nekropsinin sonucunda foku boğularak öldüğü tespit edildi. 28 Ocak 2005 tarihinde Dilek Yarımadası ve Menderes Deltası Milli Parkı'nda, Dil Gölü'nün kıyısında yatan yaralı bir fok balıkçılar tarafından bulundu. SAD-AFAG ve Milli Park personeli, 29 Ocak 2005'te Fokun durumunun tespiti için Foça'dan Ayhan TONGUÇ ve Avni GÖK ile İzmir'den Harun GÜÇLÜSOY Kuşadası'nda Hakan KÖRBALTA ile buluşarak Doğanbey Köyü'nde Milli Park ziyaretçi merkezinde Sadık YILMAZ, Hüseyin BİLGİÇ ve Onur DERİNCEGÖZ'le yapılan ilk incelemede, fokun yaralı, yetişkin ve erkek olduğu görüldü. Veteriner ve biyologlar tarafından fok üzerinde yerinde yapılan durum tespiti sonucu uzun süreli tedaviye ihtiyaç duyabileceği öngörüldü ve tedavinin sürekliliği ve fokun sağlığı açısından hayvanın Milli Park İçerisinde uygun bir noktaya taşınarak gözetim altına alınmasına karar verildi. Veteriner Fakültesi personeli ile Foça Belediye Veterineri tarafından yapılan konsültasyon ve AFBIKA projesi kapsamında MOm dan alınan görüşler doğrultusunda bir ilaç tedavisi belirlendi ve ilk uygulamaları yapıldı. Fok, karantina altında tutulacağı, içerisinde küçük bir havuzun da bulunduğu telle çevrili bir yere alındı. 30, 31 Ocak ve 01 Şubat 2005 günlerinde SAD-AFAG, DEÜ-Deniz Bilimleri Enstitüsü ve Foça Belediyesi personeli İzmir ve Foça'dan gelerek, akşamları geri dönmek kaydı ile, fokun belirlenmiş olan tedavi ve bakımını yürüttüler. Bu süreç içinde hayvanın genel durumunun daha da kötüye gittiği gözlendi ve bakım ve tedavinin daha yoğun olarak sürmesi ve hayvanın 24 saat gözetim altında bulundurulabilmesi için Foça'ya nakledilmesine karar verildi. T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı / Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürü Mustafa Kemal YALINKILIÇ'tan telefonla alınan izin ve talimat doğrultusunda 01 Şubat 2005 gecesi fok SAD-AFAG'a ait araç ile Foça'ya nakledildi ve Phokai Otel sahilinde Foça Belediyesi tarafından hazırlanan güvenli bir yere yerleştirildi. Daha önceden belirlenmiş olan tedavi Yunanlı ve Hollandalı kuruluşlardan ve uzmanlardan alınan görüşlerin de ışığında devam ettirildi. Ancak fokun genel durumundaki bozulma devam etti ve 03 Şubat 2005 sabaha karşı, tüm çabalara rağmen kurtarılamadı. Büyük desteklerinden ötürü Adnan Menderes Üniversitesi Veteriner Fakültesi, Aydın Çevre ve Orman Bakanlığı İl Müdürlüğü - Doğa Koruma Şube Müdürlüğü, Aydın Kuşadası Jandarma Bölük Komutanlığı - 02.03.2005 tarihinde Alaçatı Su Ürünleri Kooperatifi balıkçıları, Çeşme Alaçatı'da buldukları ölü foku ile ilgili olarak SAD- A F A G ' a e - p o s t a y o l u y l a u l a ş t ı l a r. 05.03.2005 tarihinde SAD-AFAG tarafından y a p ı l a n i n c e l e m e sonucunda fokun ileri derecede çürümüş olmasından dolayı fokun özellikleri tespit edilemedi. Fok koruma a l a n ı o l a r a k i l a n e d i l m e k ü z e r e belirlenmiş 5 alan içerisinden, Alaçatı Sığacık arasında bulunan söz konusu mahalde yeni bir yavruya ilişkin bir ceset bulunması, her ne kadar yavrunun ölmüş olması durumu söz konusu ise de; alanda üremenin devam ettiğini göstermesi açısından önemli. Bilginin balıkçılar tarafından verilmiş olması son derece anlamlıdır. Alaçatı kooperatif başkanı ve üyeleri kendileri ile yapılan görüşmede fokların yıl boyu çevrede görüldüklerini beyan etmişlerdir. Yörede en önemli sorunları olarak; Bandırma kayıtlı trol teknelerinin yasadışı olarak yoğun şekilde 3 mil sınırı içerisinde avcılık yapmakta olduklarını beyan etmişlerdir. İZMİR KÖRFEZİ'NDE KARAYA VURMUŞ YUNUSLAR Mevcut yazı 1992 ve 2004 yılları arasında Ege Denizi İzmir Körfezi'nde kıyıya vurmuş olan yunuslar hakkında bilgi sağlamaktadır. Veriler, Akdeniz foku için veri toplama çalışmaları süresince fırsatlar dahilinde toplanmıştır. Afalina Tursiops truncatus (n=6), ilk defa tespit edilen Tırtak Delphinus delphis (n=3) ve Çizgili Yunus Stenella coeruleoalba (n=3) kıyıya vurmuş halde bulunmuştur. Tam makale istekleri için: harun.guclusoy@deu.edu.tr adresine yazabilirsiniz. Güçlüsoy, H., Veryeri, N. & Cirik, S. 2004. Ceteacean strandings along the coast of Izmir Bay, Turkey. Zoology in the Middle East. 33:163-168.
5 Projelerden YUNANLILAR VE TÜRKLER KURTARMA PROJESİNDE GÜÇLERİNİ BİRLEŞTİRDİLER Merkezi'ni ziyaret etti. Bu sürede, bugünlerde öksüz Akdeniz foku Hipokrat için yürütülen beslenme ve yoğun bakım protokollerini ilk elden gördü. Bir haftalık ziyaret süresince MOm'un rehabilitasyon bölümü başkanı Jeny ANDROUKAKI ve organizasyonun Kurtarma ve Bilgi Ağı'ndan sorumlu olan Stella ADAMANTOPOU-LOU'nun önderliğindeki diğer oturumlar, Türkiye'de RINT'in pratik bir oluşumu üzerine tartışmak üzere ayrılmıştı. Projenin içerdiği belli başlı amaçlar: Yaşama şanslarını arttırmak için Doğu Akdeniz'deki hasta/yaralı/öksüz hayvanların kurtarılması için hazır ve örgütlenmiş tepki, Ölüm nedenini tespit etmek için kıyıya vuran her bir ölü hayvana tam bir nekropsi yapılması (bozulma evresine bağlı olarak), Akdeniz fokları üzerine bilgi toplanmasında ortak bir metodolojinin geliştirilmesi ve Ege'nin her iki tarafında da acil durumlara tepki verilmesi. Ege'nin iki tarafından birinde bir veya iki ülkeyi etkileyen çevresel bir hastalık veya kitlesel ölüm olayında nasıl tepki verileceğine ilişkin, uygulanabilir bir temelde anlaşma sağlanması (Akdeniz foku popülasyonları arasında bulaşıcı hastalıklar, petrol tankeri kazaları vs.) Yunan ve Türk Akdeniz foku koruma yanlıları Türkiye'de bir Kurtarma ve Bilgi Ağı kuracak olan bir projenin ilk aşamasına başladılar. MOm ve SAD-AFAG, Sivil Toplum Geliştirme Programı'nın uzmanlar ve STK'lar arasında bilgi alışverişini teşvik etmekle beraber iki ülke arasında sivil diyaloğu geliştirmeye çalıştığı Avrupa Komisyonu Türkiye Delegasyonu'nun mali desteğiyle bu girişimde işbirliğinde bulundu. Yunanistan'da MOm'un Kurtarma ve Bilgi Ağı (RINT) 14 yıldır çalışmaktadır, ve liman polis memurlarının, balıkçıların ve kıyıya vuran ölü, hasta, yaralı ve öksüz kalmış Akdeniz foklarını bildiren diğerlerinin oluşturduğu bir ağa güvenmektedir. Yunanistan'da rehabilitasyon gören öksüz kalmış fokların çoğunluğu RINT'in operasyonu sonucunda kurtarılmıştır. Bugün, Komisyon'un Sivil Toplum Geliştirme Programı'nın sonucu olarak, MOm ve SAD-AFAG fok kurtarma ve rehabilitasyon eğitimi ve özellikle Türkiye'nin kıyısal gereksinimleri ve özelliklerine uyarlanan bir RINT'in kurulması üzerine beraber çalışacaklar. Kasım ayında, SAD-AFAG, Harun GÜÇLÜSOY ve Foça Belediyesi veterineri Avni GÖK MOm'un Kuzey Sporadlar Deniz Milli Parkı'nda Alonnisos'taki Fok Tedavi ve Rehabilitasyon Harun GÜÇLÜSOY Alonissos'taki bilgi değişimi ve eğitim oturumları sonrasında Benzer metodolojiler ve inceleme teknikleri kullanmak, ortak denizimiz Ege'de türlerin korunması konusunda mutlaka daha iyi sonuçlar sağlayacaktır şeklinde bir açıklama yaptı. Veteriner Avni GÖK şunu ekledi: burada geçirdiğimiz hafta boyunca bilgi paylaşımı ve Hipokrat ile aldığımız uygulamalı eğitim sayesinde değerli bir tecrübe kazandık. Bu, Türkiye'de bulunan öksüz yavrular konusunda çok yararlı olacak. Yunanlı uzmanlar, organizasyon ve ülkede yeni Kurtarma ve Bilgi Ağı'nın başlatılması için ön hazırlıklar yaparak projenin sonraki aşamasında Türkiye'ye gelecekler.
Fok Haber DENİZLERİMİZDE GÜNCEL FOK GÖZLEMLERİ Önceki sayımızda SAD-AFAG üyeleri ve gönüllüleri tarafından kıyılarımızda yapılan güncel fok kayıtlarını sizlerle paylaşmıştık. Ne mutlu ki, son dönemde deniz ve kıyılarımızda tekrar bir çok fok g ö r m e o l a y ı o l d u v e k a y ı t l a r ı derneğimize ulaştı. Bunlardan bazılarını bu sayıda da sizlere aktarmak istedik: Kuşadası'nda denizci Beytullah GÖÇER (35) 25 Eylül 2004'de Kuşadası Güvercinada'da öğleden sonra liman içinde bir kaç dalış yaparken bir fok görmüş. 5 Aralık 2004'de ise Aydın Kuşadası Marina içinde bebek bir Akdeniz foku gözlemlemiş. Ankara'da yönetici asistanı olarak görev yapan Ahu SAVAN (31) 25 Eylül 2004 tarihinde Antalya Kalkan'da yetişkin bir erkek fok gözlemlemiş. Fok kafasını suyun içinden çıkarıp birkaç kez tekneye doğru baktıktan sonra suya dalmış. Silifke'de emekli öğretmen Kamil ESEN (54) 28 Ağustos 2004 tarihinde Mersin Köserelik'de ergen bir Akdeniz foku gözlemlemiş. Fethiye'den muhasebeci Kenan TAŞÇI (38) 28 Kasım 2004 tarihinde Fethiye Gemiler Koyu'nda avlanan bir yetişkin erkek fok görmüş. Antalya'da turizmci Hasan GİZER (46) 23 Ekim 2004 tarihinde Antalya Akarboğazı Kekova Çıkışı'nda denizde sakince güneşlenen genç bir fok görmüş. Bu nadir deniz canlısını izleyerek değerli fok gözlem kayıtlarını bizlere ulaştıran deniz dostlarına çok teşekkür ediyoruz. Unutmayın, bizzat sizin tarafınızdan gerçekleştirilen fok gözlemleri birinci el bilgilerdir ve Fok Data veri tabanına kayıt edilerek, koruma önceliklerinin belirlenmesinde ve foklar hakkında bilgi toplamak bakımından S A D - A F A G a s o n d e r e c e y a r a r l ı olmaktadır. PİRİ REİS DENİZ MÜZESİ VE GALERİSİ 6 Denizlerle ilgili doğal ve kültürel değerleri tanıtmak, denizlerin korunmasına yönelik bilgilendirme ve bilinçlendirme faaliyetlerine katkıda bulunmak, toplumsal ilgi ve hassasiyeti geliştirmek amacıyla Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Su Ürünleri Fakültesinde adını ünlü denizcimiz Piri Reis'ten alan bir Deniz Müzesi ve Galerisi kurulmuştur. Müzenin özel koleksiyonlar kısmında Piri Reis'in muhteşem eseri Kitabı Bahriye'nin bir bölümü ile Deniz Haritaları bulunmaktadır. Deniz canlıları ile ilgili olarak müzede farklı tarihlerde Marmara Denizi, Karadeniz, Ege Denizi ve Akdeniz'de yakalanmış ikiyüzden fazla kemikli ve kıkırdaklı balıklar ile su omurgasızları adı altında toplanan kafadanbacaklılar ve kabuklular yer almıştır. Ayrıca, balıkçılıkta önemi olan çeşitli av araç ve gereçleri, kullanım alanları ile birlikte gösterime sunulmuştur. Su ürünlerinde gerek bilimsel, gerekse de ekonomik olarak kullanım alanı olan deniz alglerine ait herbaryum koleksiyonu da bulunmaktadır. Bunların yanı sıra, nesli tükenmekte olan türlerden, deniz kaplumbağası (Caretta caretta) ve SAD-AFAG tarafından bağışlanan Akdeniz Foku (Monachus monachus) iskeleti sergilenmektedir. Müzede bulunan herbaryum koleksiyonu, balıklar ve su o m u r g a s ı z l a r ı i l e i l g i l i b i l g i v e r e s i m l e r e http://suurunleri.comu.edu.tr/pirireisden.htm adresinden ulaşılabilmektedir. Deniz müzesinin galerisinde ikişer aylık sürelerle çeşitli sergiler gösterime girecektir. İlk sergi DeÜ Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü nden Prof. Dr. Bülent CİHANGİR'e ait Galapagos Adaları Deniz Canlıları Fotoğraf sergisidir. Ülkemizde Deniz Akvaryumları, Doğa Tarihi Müzeleri, Botanik ve Hayvanat Bahçeleri gibi çevremizi daha iyi anlamamız ve yorumlamamıza yönelik anlamlı buluşma mekanları maalesef çok azdır. 700 km civarında kıyısı olan Çanakkale'de bu tip mekanların oluşturulması hususunda Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, olanakları ve bilgi birikimi ile katkıda bulunmaktadır. Piri Reis Deniz Müzesi nin denize ilgi duyan tüm çevrelerin katılımları ile giderek zenginleşip ülkemizde örnek bir b i l i m s e l r e f e r a n s merkezi olma yolunda ilerlemektedir.
Issue in English A GREAT LOSS FOR NATURE CONSERVATION... HRH PrinceBernhard of the Netherlands whom we received great support for the conservation of the monk seals passed away... We are unable to describe our sorrow. The Board of SAD-AFAG OBITUARY Prince Bernhard of the Netherlands On 11 December 2004 His Royal Highness Prince Bernhard of the Netherlands passed away at the age of 93. In 1937 he married Princess Juliana, who just after World War II became Queen of the Netherlands. He later became the father of the current Queen of the Netherlands, Beatrix. His origins were in German nobility but following his marriage he became a leading member of Dutch society. He was very active and successful economically, militarily (especially during World War II) and played a central role in international nature conservation. In 1961 he became co-founder of World Wildlife Fund International and WWF-Netherlands. During the following years he visited countries across the world to discuss with the local governments measures to protect endangered animals (e.g. tigers in India, elephants in Africa). Thanks to his dedication, his charming personality and his sense of diplomacy his efforts met with much success. He also created, with the approval of the Dutch government, the knighthood of the Golden Ark, a means of honouring people that have spent much time and energy devoted to nature conservation. Besides a special fascination for elephants, seals also interested him. He privately invested money in the Seal Rescue and Rehabilitation Centre in the Netherlands. The Mediterranean monk seals also captured his interest. His charitable trust, the Prince Bernhard Fund for Nature, supported two projects of SAD- AFAG in Turkey. The first of these was the Çavus Island Clean-up '97 Project to safeguard monk seal habitats from an oil spill at Gümüslük, in southwestern Turkey [see Oil Spill at Çavus Island, TMG 1(1): May 1998]. The second SAD-AFAG initiative to enjoy Prince Bernhard's patronage was the fourth phase of its Seal Watch Project, whose main aim is to monitor incave behaviour of the monk seal the most hidden part of the species' life cycle [see Seal Watch commences on Karaburun, TMG 5(2): November 2002 and Seal Watch 4 update, TMG 6(1): June 2003]. Prince Bernhard of the Netherlands had a rich life but his death is a serious loss for nature conservation all over the world. Dr.P.J.H. van Bree, Amsterdam, 17 March 2005. THE LOSTS THOUGH OUR ALL EFFORTS In 28 January 2005 an ailing seal was found stranded in Dil Lake in Dilek Peninsula and Menderes Delta National Park by the fishermen. On 29 January 2005, in order to determine the state of the seal SAD-AFAG and the national park personnel, Ayhan Tonguç and Avni Gök from Foça and Harun Güçlüsoy from İzmir met with Hakan Körbalta in Kuşadası, and at the first investigation by Sadık Yılmaz, Hüseyin Bilgiç and Onur Derincegöz in the visitor centre in Village of Doğanbey, it was determined that the adult male seal was in need of help. As a result of the seal's health state determined by the veterinarians and biologists It was projected that he could need a longterm treatment, and it was decided that the seal should have been taken under observation by carrying the animal to the proper point for the continuity of the treatment in National Park. Veterinarian Faculty Personnel and The Veterinarian of Foça Municipality made a consultation and determined a medical treatment and started to the first applications. In this process the animal deteriorated and it was decided that the animal should have been transported to Foça. The treatment continued with the generous help of Mom s (Gr) experts (within the framework of EC Turkish Delegation s Micro 2 programme) as well as Seal Rehabilitation and Research Center s (NL) experts. Although to our efforts, the seal s health condition gradually went worse, until his unfortunate death. In 05 December 2004, a female seal is found in Gözsüzce Village in Mersin, Bozyazı. In the result of the necropsy by H. GÜÇLÜSOY and Ahmet Bolat, it's determined that the cause of the death is strangling. TWO PROJECTS WERE SUBMITTED TO REC-TURKEY One of the projects which was submitted to National Donations programme of Regional Environment Center (REC-Turkey) is based on establishing Monk Seal Rescue and Information Network-AFBIKA along the Turkish Mediterranean coasts to help injured, sick, dead and live monk seals quickly. This project will be held in the cooperation with Dokuz Eylül University - Institute of Marine Sciences and Technology as an extention of the project which is conducted with MOm currently with the financial aid received from E.C. Turkish Delegation. The second project was prepared with the Foca Municipality and submitted to REC-Turkey by the municipality. If the project will be accepted; mapping of and threats on sea grass meadows and actions to be taken to halt determined threaths will becarried out.. Moreover, the types, numbers and breeding areas of marine birds will be determined, threats and actions on birds will be determined; according to the the data collected the existing management plan will be revised. In addition to above, an information center will be established in the Foça Public Library. The project will be carried out by the Foça Municipality, SAD-AFAG, the Foça Public Library and Dokuz Eylül University - Institute of Marine Sciences and Technology. GREEKS AND TURKS JOIN FORCES IN RESCUE PROJECT With EU backing, Greek and Turkish monk seal conservationists are embarking on the first phase of a project that will help establish a Rescue and Information Network in Turkey. MOm and SAD-AFAG are collaborating on this venture with the financial support of the Delegation of the European Commission to Turkey, whose Civil Society Development Programme attempts to foster civil dialogue between the two countries, whilst also encouraging best practice transfer of knowledge between experts and NGOs. MOm's Rescue and Information Network (RINT) in Greece has been operating for 14 years, and relies on a coastal network of port police officials, fishermen and others to report monk seal strandings, including dead, sick, wounded and orphaned animals. The majority of orphaned seals that have undergone rehabilitation in Greece have been rescued as a result of the operation of the RINT. Now, as a result of the Commission's Civil Society Development Programme, MOm and SAD-AFAG will work together on seal rescue and rehabilitation training, and on the establishment of a RINT adapted specifically to Turkey's coastal needs and characteristics. In November, SAD-AFAG's Harun Güçlüsoy, and the veterinarian of Foça Municipality, Avni Gök, visited MOm's Seal Treatment and Rehabilitation Centre on Alonissos, in the Northern Sporades Marine Park. Whilst there, the two Turkish visitors experienced firsthand the feeding and intensive care protocols currently being administered to orphaned monk seal pup Hippocrates. Other sessions during the one-week visit, led by the chief of MOm's rehabilitation division, Jeny Androukaki, and by Stella Adamantopoulou, in overall charge of the organisation's Rescue and Information Network, were earmarked for discussion on the practical formation of a RINT in Turkey. The principal aims of the project include: Prompt and organized reaction for rescuing sick/injured/orphaned animals in the eastern Mediterranean, in order to increase their chances of survival. The full necropsy of each dead animal stranded (depending on the stage of decomposition) in order to diagnose cause of death. The development of a common methodology in collecting information on monk seals and reacting to emergencies in both parts of the Aegean. Agreement, on an operational basis, on how to react in case of an environmental disaster or mass mortality event (infectious diseases within the monk seal populations, oil spills, etc.) in either part of the Aegean, affecting one or both countries. Greek experts will travel to Turkey in the next phase of the project, preparing the groundwork for the organisation and launch of the country's new Rescue and Information Network.The Monachus Guardian will carry a full report in our next issue. For more information about the Monk seal projects and news see
AFAG Üyesi Olmak İstiyorum Yıllık aidatımız öğrenci iseniz 15 YTL, değilseniz 25 YTL dir. 18 yaşından küçükler ancak ebeveynleri aracılığı ile üye olabilirler. Aidatımı nakit ya da banka havalesi ile ödemek istiyorum: Garanti Bankası Yenişehir Şubesi 411 6697795 İşbankası Kızılay Şubesi 4214 1119869 Aidatımın her yıl kredi kartımdan çekilmesini istiyorum: Kredi kart no: Son kullanma tarihi: / Güvenlik no (kartın arka yüzündeki numaranın son üç hanesi): _ Bir Akdeniz foku evlat edinmek istiyorum Akdeniz foku anne/babası olmak istiyorum (bağış miktarı en az 50 YTL) Akdeniz foku kardeşi olmak istiyorum (bağış miktarı en az 30 YTL) Akdeniz foku arkadaşı olmak istiyorum (bağış miktarı en az 20 YTL) Aidatımı nakit ya da banka havalesi ile ödemek istiyorum: Garanti Bankası Yenişehir Şubesi 411 6697795 İşbankası Kızılay Şubesi 4214 1119869 Aidatımın her yıl kredi kartımdan çekilmesini istiyorum: Kredi kart no: Son kullanma tarihi: / Güvenlik no (kartın arka yüzündeki numaranın son üç hanesi): _ İletişim Bilgileriniz İsim:... Soyisim:... Adres:...... Telefon:... GSM:... Faks:... E-posta:... Doğum Tarihi:... K: E: Yatırdığım miktar:... Tarih:... İmza:... (Lütfen 2 adet vesikalık fotoğrafınız, nüfus cüzdanı fotokopiniz ve banka dekontunuzu SAD-AFAG P.K. 420 Yenişehir 06444 Ankara adresine gönderiniz.) Akdeniz fokları sağlıklı bir deniz ve kıyı ekosisteminin göstergesi olan bir sembol türdür. AFAG 1987 den buyana gerçekleştirdiği araştırma, koruma ve eğitim çalışmaları ile hem nesli tehlike altında olan Akdeniz foklarını hem de Akdeniz kıyı ve deniz ekosistemini korumayı ve sürdürülebilir bir bakış açısı ile gelecek nesillere aktarımını hedeflemektedir. Gelin siz de bu çabaya katılın!... Info@afag.org www.afag.org SAD adına sahibi: Dr. Murat DRAMAN Yazı İşleri Sorumlusu: Harun GÜÇLÜSOY Yayına Hazırlayan: Nagihan KONUKCU Tasarım: Yeşim ASLAN Bu bültendeki bilgi ve fotoğraflar değiştirilmeden ve kaynak gösterilerek kullanılabilir. Sualtı Araştırmaları Derneği Akdeniz Foku Araştırma Grubu P.K.420 Yenişehir 06444 Ankara Türkiye Tel: 0 312 213 08 34 Faks: 0 312 213 89 34