GIDA ANALİZLERİNİN PİYASA GÖZETİMİ VE DENETİMİ ÇERÇEVESİNDE GENEL DEĞERLENDİRMESİ TURKLAB - EUROLAB İSTANBUL 2015 KONFERANSI 08 EKİM 2015 DR. NESLİHAN ALPER GIDA KONTROL VE LABORATUVARLAR DAİRE BAŞKANI GIDA VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
İÇİNDEKİLER GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI GIDA VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ i. GIDA GÜVENİLİRLİĞİ VE MEVZUATI ii. RESMİ KONTROLLER iii. ŞEFFAFLIK VE GİZLİLİK iv. GIDA GÜVENİLİRLİĞİNE YÖNELİK YAPILAN DİĞER FAALİYETLER v. LABORATUVAR FAALİYETLERİ
ORGANİZASYON ŞEMASI GENEL MÜDÜR GENEL MÜDÜR YARDIMCISI GENEL MÜDÜR YARDIMCISI GENEL MÜDÜR YARDIMCISI BİTKİ SAĞLIĞI VE KARANTİNA DAİRE BAŞKANLIĞI GIDA İŞLETMELERİ VE KODEKS DAİRE BAŞKANLIĞI HAYVAN SAĞLIĞI VE KARANTİNA DAİRE BAŞKANLIĞI BİTKİ VE BİTKİSEL ÜRÜNLER SINIR KONTROL DAİRE BAŞKANLIĞI GIDA KONTROL VE LABORATUVARLAR DAİRE BAŞKANLIĞI VETERİNER SAĞLIK ÜRÜNLERİ VE HALK SAĞLIĞI DAİRE BAŞKANLIĞI BİTKİ KORUMA ÜRÜNLERİ DAİRE BAŞKANLIĞI RİSK DEĞERLENDİRME DAİRE BAŞKANLIĞI YEM DAİRE BAŞKANLIĞI HAYVAN VE HAYVANSAL ÜRÜNLER SINIR KONTROL DAİRE BAŞKANLIĞI İDARİ İŞLER VE KOORDİNASYON HİZMETLERİ DAİRE BAŞKANLIĞI
BAĞLI KURULUŞLAR GIDA VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Zirai Karantina Müdürlükleri (12) Etlik Veteriner Kontrol/Araştırma Enstitüleri (8) Şap Enstitüsü Müdürlüğü Ulusal Gıda Referans/Bursa Araştırma/Gıda Kontrol Laboratuvar Müdürlükleri (41) İL MÜDÜRLÜKLERİ (81) Gıda ve Yem Şube Müdürlüğü Bitkisel Üretim ve Bitki Sağlığı Şube Müdürlüğü Hayvan Sağlığı, Yetiştiriciliği ve Su Ürünleri Şube Müdürlüğü Veteriner Sınır Kontrol Noktası Müdürlükleri (23)
GIDA GÜVENİLİRLİĞİ VE MEVZUATI
GIDA GÜVENİLİRLİĞİ Gıda Güvenliği İnsanların doğal hakkı olan sağlıklı yaşama ulaşabilmeleri için uygun fiyatta, sağlıklı, yeterli, besleyici ve güvenilir gıdaya erişimin sağlanması Gıda Güvenilirliği Gıdalarda olabilecek fiziksel, kimyasal, biyolojik ve her türlü zararların bertaraf edilmesi için alınan tedbirler bütünü 6
Gıda Güvenilirliği Politikamız GIDA GÜVENİLİRLİĞİ Ülke genelinde Çiftlikten Sofraya Gıda Güvenilirliği anlayışı Tüketiciye güvenilir gıda arzının teminini sağlamak Etkin ve yeterli gıda denetimi Kodeks Alimentarius ve Avrupa Birliği müktesebatı ile uyumlu mevzuat 7
Gıda Mevzuatı Nedir? GIDA GÜVENİLİRLİĞİ Gıda maddeleri ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin; üretimi, işlenmesi, dağıtımı ve piyasaya arzı ile ilgili her aşamayı kapsayan düzenlemeler. (kanun, kararname, yönetmelik, yönerge, tebliğ, talimat vb.) 8
GIDA GÜVENİLİRLİĞİ 5996 Sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu HİJYEN Gıda İşletmelerinin Kayıt ve Onay İşlemlerine Dair Yönetmelik RESMİ KONTROL Gıda İşletmecisi Gıda Hijyeni Yönetmeliği GENEL Bakanlık Gıda ve Yemin Resmi Kontrollerine Dair Yönetmelik Hayvansal Gıdalar İçin Özel Hijyen Kuralları Yönetmeliği ÖZEL Hayvansal Gıdaların Resmi Kontrollerine İlişkin Özel Kuralları Belirleyen Yönetmelik 9
5996 SAYILI KANUNUN YANSIMALARI Tek yetkili otorite Tüm mevzuat bir çatı altında Kapsamlı ve entegre bir yaklaşım GIDA GÜVENİLİRLİĞİ TEMEL İLKELER Coğrafi işaret veya geleneksel ürünler Gıda denetim sistemi stratejik planı Perakende kayıt altında Risk Değerlendirme Daire Başkanlığı İhtiyatlılık ilkesi İzlenebilirlik Etiketlerdeki yeni düzenlemeler İşyeri Sorumluluğu Şefaflık: Olumsuz firmaların kamuoyuna açıklanması 10
MEVZUAT Yönetmelik (104) 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu (RG: 13.06.2010, 27610) Talimat (35) Genelge-Yönerge (15) Tebliğ (18) Türk Gıda Kodeksi Yönetmelik-15 Tebliğ-83
GIDA GÜVENİLİRLİĞİ POLİTİKASI Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü, gıda güvenilirliği politikasını; Çiftlikten Sofraya Gıda Güvenilirliği anlayışı ile, hayvan sağlığı ve refahı, bitki sağlığı ve çevrenin korunmasını dikkate alarak insan sağlığı ve tüketici menfaatlerinin en üst seviyede korunmasını temin etmek olarak belirlemiştir
GIDA GÜVENİLİRLİĞİ Gıda Zinciri Yeni yaklaşımlar Son Kontrol Tüketici eğilimlerine göre öncelik belirleyen bir üretim anlayışı çerçevesince gıda mevzuatımız ve politikamız kapsamında üründe sadece son kontrol değil tüm gıda zincirinin kontrolü gıda güvenilirliğinin ile sağlıklı beslenmenin sağlanmasında ve tüketici memnuniyetinin en üst seviyelere taşınmasında önemli etkenlerdir. 13
GIDA GÜVENİLİRLİĞİ Gıda işletmecisinin genel sorumlulukları a) Gıda güvenilirliğinin sağlanmasında sorumluluk öncelikle gıda işletmecisindedir. b) Gıda güvenilirliğinin birincil üretimden başlayarak son tüketiciye kadar gıda zinciri boyunca sağlanması gereklidir. c) Soğukta muhafazası gereken gıdalarda, soğuk zincirin korunması gereklidir. ç) Tehlike analizi ve kritik kontrol noktaları/haccp ilkelerine dayanan prosedürlerin iyi hijyen uygulamaları ile birlikte uygulanmasından gıda işletmecisi sorumludur. d) İyi uygulama kılavuzları, gıda işletmecisine gıda zincirinin tüm aşamalarında önemli bir araçtır. e) Bilimsel risk değerlendirmesine dayalı mikrobiyolojik kriterlerinin ve sıcaklık kontrol gerekliliklerinin belirlenmesi gerekir. f) İthal edilen gıdanın, en az yurtiçinde üretilen gıda ile aynı hijyen kurallarına veya eşdeğer bir kurala tabi olması gerekir. g)gıda işletmelerinde çalışan personelin kişisel hijyen kurallarına uyması ve üretilen yemek partisinin her çeşidinden alınan bir örneği yetmiş iki saat uygun koşullarda saklaması gerekmektedir. h) Kanun nun Ek-1 de belirlenen gıda işletmeleri, işin nevine göre, konu ile ilgili lisans eğitimi almış en az bir personel çalıştırmak zorundadır.
RESMİ KONTROLLER
KONTROL VE DENETİMİN AMACI Gıda güvenilirliği ve kalitesinin sağlanması, Gıda İşletmelerinde gıda güvenilirliği şartlarının ve mevzuatın etkili ve yeterli bir şekilde uygulanmasının sağlanması, Gıda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin teknik ve hijyenik şekilde üretilmesinin, işlenmesinin, muhafazasının, depolanmasının, pazarlanmasının sağlanması, Tüketicilere daha güvenli ve yüksek kalitede gıdanın temini, Üretici ve tüketici menfaatlerinin ve halk sağlığının korunması,
GIDA GÜVENİLİRLİĞİ Gıda ve Yemin Resmi Kontrollerine Dair Yönetmelik Resmi Gazete Tarihi: 17/12/2011 Sayısı: 28145 Yurtiçi İthalat İhracat 11 Bölüm 44 Madde 1 Adet Ek İzlenebilirlik ve Sorumluluklar Resmi Kontrollerin Finansmanı Resmi Kontrol Usul ve Esasları Kontrol Planları ve Yıllık Rapor Kriz Yönetimi ve İhtiyati Tedbirler
RESMİ KONTROL FAALİYETLERİ Bakanlık Gıda Kontrol Planı İl Müdürlükleri Yıllık Kontrol Programı BİMER, Alo 174, İhbar ve Şikayet Dilekçeleri 81 İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüklerimizde görevli Kontrol Görevlilerimiz tarafından yapılan denetimler 3 koldan gerçekleştirilmektedir.
GIDA GÜVENİLİRLİĞİ Yönetmelik kapsamındaki gıda ve yem işletmelerinin resmi kontrolleri, Kanunun ekinde yer alan Ek 2 sayılı listeye uygun olarak kontrol görevlisi tarafından gerçekleştirilir. Veteriner Hekim, Ziraat Mühendisi, Gıda Mühendisi,Su Ürünleri Mühendisi, Balıkçılık Teknolojileri Mühendisi, Kimyager, Kimya Mühendisi, Eczacı, Orman Mühendisi ve Orman Endüstri Mühendisi Resmi kontrollerde, kontrol görevlisine yardımcı olmak üzere ilgili meslek alanlarında eğitim alan; tekniker, teknisyenler ve yardımcı sağlık personeli de görevlendirilebilir.
Kontrol Görevlisi Sayısı (Gıda Kontrollerinde Aktif Çalışan) GIDA GÜVENİLİRLİĞİ 6000 5000 4000 3000 4635 4720 4888 5065 2000 1000 0 820 2002 2011 2012 2013 2014 Tarla, bağ, bahçe, ahır, ağıl denetimleri gibi birincil üretime yönelik denetimlerde çalışan kontrolör sayısı ise 25.000 i bulmaktadır. 20
DENETİM SİSTEMİ GIDA GÜVENİLİRLİĞİ Uygun sıklıkta ve gıda maddesinin taşıdığı riskle orantılı, AB ne uygun olarak risk esasına göre, Hazırlanan denetim programlarında; 1) Gıda maddelerinin risk durumu, 2) Önceki kontrollerden edinilen bilgi ve deneyimler, 3) Gıda işletmecilerinin uyguladıkları incelemelerin (otokontrol) sonuçları 4) İşletmenin hijyen yönetimi PUANLAMA SİSTEMİ!!!!! 1 ay - 1 yıl arasında denetlenmektedir.
GIDA GÜVENİLİRLİĞİ 700.000 600.000 500.000 400.000 Yıllara Göre Gıda Denetim Sayıları 600.924 514.253 350.455 376.756 400.435 412.998 300.000 200.000 100.000 0 39.646 2002 2009 2010 2011 2012 2013 2014
RESMİ KONTROLLERDE MEVCUT DURUM Kontrol görevlisi sayıları 2002 yılı : 820 kontrol görevlisi 2013 yılı : 4888 kontrol görevlisi 2014 yılı : 5065 kontrol görevlisi 2015 yılı : 5111 kontrol görevlisi Denetim Sayısı: 2002 yılı : 39.646 2012 yılı : 412.998 2013 yılı : 514.253 2014 yılı : 600.924 2015 yılı (İlk 9 aylık) : 500.517 Yukarıda belirtildiği gibi, denetim sayısı yıllar itibariyle artmaktadır.
YILLIK GIDA KONTROL PLANLARI Gıda Kontrol Planı çerçevesinde gerçekleştirilen denetimler; 81 İl Müdürlüğünün kendi bünyesinde yürüttüğü rutin denetim ve kontrollere ek olarak, Bakanlığımızca merkezi ve bütüncül bir yaklaşımla, gıda zincirinin tüm aşamalarında, tüketici sağlığının korunması ve güvenilir gıda arzının sağlanması amacıyla ürün ve risk bazında değerlendirmeler yapılarak, Bakanlık ve İl Gıda Kontrol Planı olmak üzere Yıllık Gıda Kontrol Planları hazırlanmaktadır. İl Gıda Kontrol Planı, ildeki üretim yeri sayısı, üretim kapasitesi, ürün çeşitliliği, üretimin hitap ettiği tüketici sayısı ve ürünün risk düzeyi dikkate alınarak İl Müdürlüklerince oluşturulmaktadır. Bakanlık Gıda Kontrol Planında ise halk sağlığı, taklit ve tağşiş göz önünde bulundurulur.
GIDA GÜVENİLİRLİĞİ İDARİ YAPTIRIMLAR Resmi kontrollerin sonuçlarında mevzuata uygun üretim yapmayan işyerleri hakkında 5996 sayılı Kanun nun 40 ve 41 inci maddeleri gereğince şu idari yaptırımlar uygulanmaktadır: İdari para cezası, Faaliyeti durdurma, Cumhuriyet Savcılığı na suç duyurusu, Mülkiyetin kamuya geçirilmesi, Piyasadan toplatma, Ürünlere el koyma, Etiket bilgileri mevzuata uygun hallere getirilinceye kadar ürünlerin satışını durdurma, Olumsuz firmaların kamuoyuna duyurulması: İFŞA
ZEHİRLENMELER
GIDA KAYNAKLI ENFEKSİYON VE ZEHİRLENMELER Gıda kaynaklı salgın/vaka durumlarında Genel Müdürlük ve ilgili kuruluş ile bilgi akışını sağlayacak İl/İlçe Müdürlüğü ve yetkili laboratuvar personeli Gıda kaynaklı salgın/vaka durumlarında Genel Müdürlük ve ilgili kuruluş ile bilgi akışını sağlayacak İl/İlçe Müdürlüğü ve yetkili laboratuvar personeli Bir asil bir yedek olarak belirlenir. İl Halk Sağlığı Müdürlüklerinden de her ilde bir irtibat noktası belirlenmesi talep edilir.
GIDA KAYNAKLI ENFEKSİYON VE ZEHİRLENMELER Yemek örnekleri 72 saat saklanmalı Gıda işletmeleri ve yemek fabrikaları, ürettiği yemek partisinin her çeşidinden alınan bir örneği yetmiş iki (72) saat uygun koşullarda (soğukta ya da dondurarak) saklamakla yükümlüdür. Üründen alınacak örnek miktarının, analiz için yeterli miktarda olması gerekir. Alınması önerilen örnek miktarı en az iki yüz elli (250) gramdır. Bakanlıkça oluşturulacak gıda kaynaklı Ulusal Kültür Koleksiyonuna izolat sağlamak amacıyla, mikrobiyolojik analiz sonucunda patojen mikroorganizmaların izole edilmesi durumunda bakterilere ait saf izolatların tiplendirmesi için ilgili laboratuvar tarafından Ulusal Gıda Referans Laboratuvarı na gönderilir. Analiz sonucu elde edilen izolatlar insandan alınan örneklerle karşılaştırılmak ve zehirlenmeye neden olan kaynağın tespit edilmesi açısından Halk Sağlığı Kurumuna gönderilir.
ŞEFFAFLIK ve GİZLİLİK
YASAL DAYANAK 5996 Sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanun unun 31 inci maddesinin 6 ncı fıkrası Gıda ve Yemin Resmi Kontrolüne Dair Yönetmeliğin 8 inci maddesi Bakanlık resmî internet sitesinde duyurmak suretiyle aşağıdaki bilgileri kamuoyunun bilgisine sunar: 1) Onaylı ve kayıtlı işletmeler, 2) Onayı askıya alınan işletmeler, 3) Onayı iptal edilen işletmeler, 4) Bakanlıkça faaliyeti durdurulan kayıtlı işletmeler,
YASAL DAYANAK 5) Laboratuvar sonucuyla taklit veya tağşiş yapıldığı kesinleşen gıda ve yemi üreten/ithal eden firmanın adı, ürün adı, markası, parti ve/veya seri numarası. 6) Kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye düşürecek şekilde bozulmuş, değiştirilmiş gıdaları üreten ve/veya satan firmanın adı, ürün adı, markası, parti ve/veya seri numarası. Bakanlık resmi internet sitesinde Bakanlıkça kamuoyuna açıklanmaktadır.
GIDA GÜVENİLİRLİĞİ 2012-2015 Yılları arasında değişik dönemlerde 16 defa kamuoyuna açıklama yapılmıştır. Bu açıklamalarda toplam 377 firmanın 751 farklı parti ürünü kamuoyuna duyurusu yapılmıştır. 614 parti ürün taklit-tağşiş kapsamında, 137 parti ürün ise içerisinde bulunmaması gereken ilaç etkin maddesi veya boyar madde bulunduğu için açıklanmıştır. ÜRÜN Firma Sayısı Parti Sayısı Süt ürünleri (1)(9) 120 304 Et Ürünleri ve Toplu Tüketim 142 166 Gıda Takviyeleri (2)(3)(5)(6)(7)(9) 47 98 Bal (1)(2)(8) 40 90 Bitkisel Yağ 16 38 Alkolsüz İçecekler (4)(6)(7) 5 13 Enerji İçeceği (4) 4 10 Kahve (5)(7) 7 9 Yerfıstığı /Fıstık Ezmesi 6 6 Çikolata (3) 2 6 Baharat 4 4 Bulgur 4 4 Tahin (8) 1 2 Alkollü İçecek 1 1 TOPLAM 377 751
KAMUOYU DUYURULARI TOPLAM İFŞA TABLOSU 2012-2015 Yılları arasında değişik dönemlerde 16 defa kamuoyuna açıklama yapılmıştır. Bu açıklamalarda toplam 377 firmanın 751 farklı parti ürünü kamuoyuna duyurusu yapılmıştır. 614 parti ürün taklit-tağşiş kapsamında, 137 parti ürün ise içerisinde bulunmaması gereken ilaç etkin maddesi veya boyar madde bulunduğu için açıklanmıştır. 2012-2015 Yılı içerisinde yapılan kamuoyu duyuruları Ürün Firma Sayısı Parti Sayısı Süt ürünleri (1)(9) 120 304 Et Ürünleri ve Toplu Tüketim 142 166 Gıda Takviyeleri (2)(3)(5)(6)(7)(9) 47 98 Bal (1)(2)(8) 40 90 Bitkisel Yağ 16 38 Alkolsüz İçecekler (4)(6)(7) 5 13 Enerji İçeceği (4) 4 10 Kahve (5)(7) 7 9 Yerfıstığı /Fıstık Ezmesi 6 6 Çikolata (3) 2 6 Baharat 4 4 Bulgur 4 4 Tahin (8) 1 2 Alkollü İçecek 1 1 Toplam 377 (1)(2)(3)(4)(5)(6)(7)(8)(9) 751 (1) 9 firma hem bal hem de süt ürünleri listesinde yer almaktadır. (2) 2 firma hem takviye edici gıda hem de bal listesinde yer almaktadır. (3) 2 firma hem takviye edici gıda hem de çikolata listesinde yer almaktadır. (4) 2 firma hem enerji içeceği hem de alkolsüz içecek listesinde yer almaktadır. (5) 4 firma hem takviye edici gıda hem de kahve listesinde yer almaktadır. (6) 2 firma hem takviye edici gıda hem de alkolsüz içecek listesinde yer almaktadır. (7) 1 firma hem kahve hem de alkolsüz içecek listesinde yer almaktadır. (8) 1 firma hem bal hem de tahin listesinde yer almaktadır. (9) 1 firma hem süt hem de takviye edici gıda listesinde yer almaktadır.
LABORATUVAR FAALİYETLERİ
Laboratuvar Faaliyetleri 39 Kamu Gıda Kontrol Laboratuvarı Bursa Merkez Gıda Kontrol ve Araştırma Enstitüsü Ulusal Gıda Referans Laboratuvarı 91 Özel Gıda Kontrol Laboratuvarı AKREDİTASYON DURUMU 37 adet Kamu Gıda Kontrol Laboratuvarı 84 adet Özel Gıda Kontrol Laboratuvarı
Kamu Gıda Kontrol Laboratuvarları Personel Sayısı Personel Nitelik Sayı Lisans 900 Yüksek Lisans 146 Doktora 62 Tekniker, Teknisyen 313 Toplam Teknik Personel 1441 Toplam Personel 2176 36
Kamu Laboratuvarlarının Dağılımı Akredite GKLM UGRL Bursa GYKMAEM Akredite olmayan GKLM
Özel Laboratuvarların Dağılımı 1 9 1 1 6 26 1 1 1 1 2 1 1 1 1 1 1 5 9 1 1 1 13 4 1 91 adet
Özel Gıda Kontrol Laboratuvarlarının Yetkilendirilmesi 5996 Sayılı Kanunun 33. Maddesi gereğince Özel Gıda Kontrol Laboratuvarlarının Dışarıya analiz hizmeti verebilmesi için Kuruluş İzni ve Çalışma İzni alması zorunludur.
Özel Laboratuvarlarının Yetkilendirilmesi Süreci 29 Aralık 2011 tarih ve 28157 sayılı 3 üncü mükerrer Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Gıda Kontrol Laboratuvarlarının Kuruluş, Görev, Yetki ve Sorumlulukları İle Çalışma Usul ve Esaslarının Belirlenmesine Dair Yönetmelik 13 üncü ve 14 üncü maddesi
Kuruluş İzin Belgesi, Özel gıda kontrol laboratuvarının faaliyet göstereceği binanın ve/veya yerin yapılacak analizlere teknik olarak uygunluğunun kontrolünden sonra verilmektedir. Kuruluş izni için Gerekli Belgeler a) Dilekçe. b) Özel gıda kontrol laboratuvarının kurumsal bilgileri. c) Ticaret Sicili Gazetesi, Vergi levhası, Faaliyet Belgesi ç) Müdürün noter onaylı sözleşmesi KURULUŞ İZNİ d) Özel gıda kontrol laboratuvarı müdürü için meslek odası kaydı. e) Analiz ve ürün/ürün grupları bazında genel faaliyet konuları. f) İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatının noter onaylı sureti. g) Laboratuvar tapusu veya kira sözleşmesi ğ) Özel gıda kontrol laboratuvarının iç yerleşim planı. h) Yangına karşı gerekli önlemlerin alındığına dair belge
Özel Laboratuvarlarının Yetkilendirilmesi Süreci Kuruluş İzni En az 3 kişilik ekip tarafından yerinde denetim Bina koşullarının yapılacak olan analize uygunluğu (Özel ortam gerektiren analizlerde (GDO, Mikrobiyolojik analiz gibi) analiz yapılan bölümlerin bulaşmaya izin vermeyecek şekilde dizayn edilmiş olması)
Çalışma İzin Belgesi, Özel Gıda Kontrol Laboratuvarının müracaatta bulunulan analizlere ait yapılacak validasyon/verifikasyon çalışmalarının dosyasında ve yerinde yapılacak denetim sonrası uygun bulunmasından sonra verilmektedir. Çalışma izni için Gerekli Belgeler a) Dilekçe. b) Ürün grupları bazında belirlenmiş faaliyet konuları c) Laboratuvar organizasyon şeması. ç) Personel SGK kayıtları d) Genel numune kayıt defteri. e) Cihaz, alet ve ekipmanlara ilişkin Türkçe kılavuzu, f) Standart madde ve sertifikalı referans materyallerin listesi g) Kimyasal ve tıbbi atıkların bertaraf edilmesi için sözleşme ğ) Tarafsızlık Beyannamesi ÇALIŞMA İZNİ İZNİ
Özel Laboratuvarlarının Yetkilendirilmesi Süreci Laboratuvarın anılan yönetmelikte belirtilen belgelerle birlikte Genel Müdürlüğümüze müracaatı Validasyon/verifikasyon dosyasının teknik yönden incelenmesi için bir kamu gıda kontrol laboratuvarı görevlendirilmesi Dosya incelemesinin olumlu sonuçlanmasının ardından validasyon/verifikasyon raporlarını inceleyen kamu gıda kontrol laboratuvarlarında konu ile ilgili en az 3 yıl tecrübesi olan uzman personelden oluşan en az 3 kişilik ekip tarafından yerinde denetim
Kuruluş izin belgesine sahip ancak çalışma izin belgesine sahip olmayan özel gıda kontrol laboratuvarının analiz yapması 5996 sayılı kanun gereği uygun değildir. Yalnızca araştırma-geliştirme çalışmaları yapan ve dışarıya özel istek analiz hizmeti vermeyen kurum ve kuruluşların ve Yalnızca kendi iç kalite kontrol analizlerini gerçekleştiren gıda üretim yerlerine ait laboratuvarların Bakanlığımızdan kuruluş ve çalışma izin belgesi alma zorunluluğu bulunmamaktadır.
GIDA GÜVENİLİRLİĞİNE YÖNELİK YAPILAN DİĞER FAALİYETLER
Gıda güvenilirliğinin sağlanması ve halk sağlığının korunmasına yönelik olarak, Avrupa Komisyonu-EC-, Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi-EFSA-, Dünya Hayvan Sağlığı Teşkilatı-OIE-Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü-FAO-, Dünya Sağlık Örgütü-WHO-, Avrupa İlaç Ajansı-EMA-, Avrupa İlaç Kalitesi Başkanlığı-EDQM-, Avrupa ve Akdeniz Bitki Koruma Organizasyonu-EPPO-, Uluslararası Bitki Koruma Konvansiyonu-IPPC-, Dünya Ticaret Örgütü-DTÖ- gibi uluslararası kuruluşlarla işbirliği yapılmaktadır.
TİCARİ REKLAM VE İLAN YAPTIRIMLARI (Tüketiciyi Yanıltma Durumunda) Basın ve yayın organlarında gıdalarla ilgili yapılan reklamlar (Radyo, televizyon, gazete, dergi, internet vb.) Gümrük ve Ticaret Bakanlığı (6502 sayılı Kanun) İdari Para Cezası Reklam Durdurma Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (6112 sayılı Kanun) İdari Para Cezası İdari Tedbir Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu(5651 sayılı Kanun) Erişimin Engellenmesi Güvenli İnternet Hizmetine dahil edilmesi İçerik Filtreleme GIDA GÜVENİLİRLİĞİ
Gıda Güvenilirliği Bilgi Sistemi (GGBS) Gıda kontrol ve denetim sonuçlarına ait verilerin toplanması ve değerlendirilmesi için 81 İl Müdürlüğünde Gıda Güvenliği Bilgi Sistemi (GGBS) kurularak faaliyete geçirilmiştir.
Gıda Güvenilirliği Bilgi Sistemi (GGBS) "Türkiye'de Gıda Güvenliği Sisteminin Yeniden Yapılandırılması ve Güçlendirilmesi için Teknik Yardım" projesi kapsamında hazırlanan web tabanlı bir yazılım, Firma, işletme, denetim, analiz sonuçları, ihracat, ithalat ve RASFF bilgileri, GIDA GÜVENİLİRLİĞİ 81 İl Tarım Müdürlüğü, gıda denetim yetkisi verilen ilçe müdürlükleri, kamu ve izin verilmiş özel laboratuvarlar 50
GIDA GÜVENİLİRLİĞİ İYİ HİJYEN UYGULAMA KILAVUZLARI Gıda hijyen prensiplerinin etkili uygulanmasını sağlama, Küçük ve orta ölçekli işletmeler 9 Adet Hijyen Kılavuzu 51
GIDA GÜVENİLİRLİĞİ Güvenilir Gıda konusunda gelen talepleri karşılamak için 14 Şubat 2009 tarihinde hizmete girmiştir. Çağrı merkezine gelen şikâyetler kayıt altına alınarak veri tabanı oluşturulmuş ve bu sayede Türkiye'ye ait bir risk haritası çıkarılarak eylem planı hazırlama çalışmaları devam etmektedir. Bu kapsamda ayrıca gıda güvenilirliği hususunda riskli bölge ve ürünler tespit edilerek denetim ve kontrol etkinliğinin artırılması hedeflenmektedir.
ALO 174 GIDA HATTI FAALİYETLERİ Faaliyete geçtiği tarih olan 14.02.2009 tarihinden 05.10.2015 tarihine kadar Alo Gıda 174 Hattına vatandaşlarımız tarafından 1.509.945 arama gerçekleştirilmiştir. 1.509.945 arama neticesinde 311.523 adedi gıda bilgi alma, ihbar ve şikâyet kapsamında olduğunda kayıt altına alınmış ve bu başvuruların 306.986 adedi sonuçlandırılmıştır. Denetimler neticesinde sonuçlanan başvurulardan 34.273 adedine cezai işlem uygulanmıştır.
70.000 60.000 Yıllara Göre Alo 174 Başvuru Sayıları 59.826 54.636 57.871 GIDA GÜVENİLİRLİĞİ 50.000 40.000 33.221 33.721 30.000 20.000 20.951 10.000 0 2009 2010 2011 2012 2013 2014
KAMU SPOTLARI GIDA GÜVENİLİRLİĞİ Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından televizyon ve/veya radyo yayın hizmeti veren medya hizmet sağlayıcıları aracılığı ile yayınlanan bilgilendirici ve eğitici nitelikteki film ve sesler ile alt bantlar: Takviye edici gıdalar Okul kantinleri Soğuk zincir (Dondurulmuş ve soğutulmuş gıdaların muhafaza koşulları) Mangal (Çapraz kontaminasyonun önlenmesi) Hayvanların aşılanması Hayvanların küpelenmesi, konularını içermektedir. Bu kamu spotları yoluyla tüketicilerin bilinçlendirilmesi ve üreticilerin de Bakanlığın destekleme ve uygulamalarından haberdar olmasının sağlanması amaçlanmaktadır. Çalışmalar devam etmektedir.
GIDA GÜVENİLİRLİĞİ SONUÇ Bu çalışmalar ile ülkemizde gıda güvenilirliği ve kontrolü sisteminin etkinliği artırılarak teknik ve idari altyapının güçlendirilmesi amaçlanmaktadır. Gıda güvenilirliği konusunda üretici ve tüketici birlikleri, meslek odaları, sektör ve ilgili kurumlarla işbirliğinin geliştirilmesine önem verilmektedir. Sonuç olarak, gıda güvenilirliği ve sağlıklı beslenme konularında toplum olarak tek tek herkesin sorumlulukları bulunduğundan; devlet, üretici ve tüketicinin hep birlikte ortak çalışmasının çok önemli olduğu yadsınamaz bir gerçektir.
TEŞEKKÜRLER Gıda Kontrol ve Laboratuvarlar Daire Başkanlığı Tel : 0 312 2587703 Faks: 0 312 2587799 www.gsb.gov.tr