ORUÇ [1] [1] Orucun Mahiyeti ' Oruç; gündüzün [2] [2] bilerek ya da bilmeden (insanın) içine [3] [3] ya içi hükmünde bulunan yerlerine [4] [4] herhangi bir şey almaktan, emeden, içmeden) ve cinsel ilişkide bulunmaktan sakınmaktır. Orucun Farz Oluşunun Sebebi Ramazan orucunun farz oluşunun sebebi, bu ayın (günlerin.-en birinin oruca elverişli) bir kısmına (oruç tutmaya ehil bir hal eyken) yetişmektir. Her bir ramazan gününün bir kısmına yetiş-aek de o günün orucunu tutmanın farz olmasının sebebidir. Ramazanın Hükmü ve Farz Oluşunun Şartları 1 / 15
Ramazan orucu, kendisinde şu dört şey bulunan kimselere ıem eda, hem de kaza olarak farzdır: (1) Müslüman olmak, (2) akıllı olmak, (3) bulûğa ermiş (yani n) bulunmak, (4) dâr-ı harpte Müslüman olanların orucun farz] luğundan haberdar olmaları veya İslâm ülkesinde bulunmaları. Orucun Edasının Şartları Orucun edasının farz olması için, (1) hasta olmamak, (2) ha zh ve lohusa olmamak ve 2 / 15
(3) mukîm bulunmak şarttır. Orucun Sağlıklı Olmasının Şartları Orucun sağlıklı olabilmesi için, (1) niyet etmek, (2) hayızkhk e lohusalık gibi oruca engel olan haller ile orucu bozacak şeyler-en uzak bulunmak şarttır; (3) ama bunun için cünüp olmama şar-l yoktur Orucun Rüknü 3 / 15
Orucun Kısımları ve Her Bir Kısmın İzahı [5] [5] (mükellefin) zimmetindeki oruç borcunun düşmesi ve âhirette sevaba kavuşmaktır. Herşeyi en iyi bilen (yine de) Allah Teâlâ'dır. Oruç farz, vacip, sünnet, mendup, nafile ve mekruh olmal üzere altı kısma ayrılır: 1) Farz oruç, ki bu, hem edâ ve hem de kaza olarak tutulan ramazan orucu; keffâret oruçları ve nezredilmiş (adanmış) oruçlar-, ir. Açık rivayete göre de bu böyledir. 2) Vacip oruçtur ki bu da, nafile olarak tutmakta iken bozu-m bir orucun kazasıdır. 3) Sünnet oruçtur. Bu ise (muharrem ayının) dokuzuncu ve onuncu) aşure günlerinde tutulan oruçtur. Oruç Orucun rüknü, mideyle ilgili (yeme içme) arzusu, cinsî arzar ve bu arzular cümlesinden sayılabilecek (ilâçla tedavi gibi) ş6yerden sakınmaktır Orucun Değerlendirilmesi Orucun hükmü, 4 / 15
4) Mendup oruçtur. Bu da, (1) her (kamerî) ayın üç gününü ıruçlu geçirmektir. Oruç tutulan bu günlerin, eyyâm-ı bıyd'dan ol-nası mendup olup bunlar ayın on üçüncü, on dördüncü ve on be şinci günleridir. (2) (Öte yandan) pazartesi ve perşembe günleri ile (3) şevval ayında altı gün oruç tutmak da menduptur. Bir kıs mı, şevval ayında tutulacak orucun ramazan ayından hemen sonra tutulmasının (4) (Ayrıca) tutulması istenen ve Dâvûd (Aleyhisselâm)n orucu gibi, tutulduğunda (sevab verileceği) sün net (ve hadis) ile vaad edilen her türlü orucu tutmak da mendup tur. Nitekim Dâvûd (Aleyhisselâm) bir gün oruç tutar, bir gün yerd bu, Allah Teâlâ nezdinde oruçların en faziletlisi ve en sevim dir. 5) Nafile oruç olup bu yukarıda zikredilenlerin dışında ve kruh olmayan oruçlardır. 6) Mekruh oruçtur ki bu da, tenzîhî ve tahrîmî mekruh ol-ık üzere iki kısma ayrılır. Birincisi, (Muharrem'in) dokuzuncu] nünü tutmaksızın, yalnızca aşure gününde oruç tutmaktır. İkin-j i (tahrîmen mekruh) ise, iki bayram günü ve teşrik (Sadece ve) tek olarak cuma veya cumartesi gününe mahsı nak üzere oruç tutmak; nevruz ve mihrican günlerinde İki gün dahi olsa visal orucu Oruca Niyet [12] [12] [10] [10] tutmak -ki bu, akşam hiç biı ikilde iftar etmeksizin tâ ertesi günün akşamına kadar oruçh ılunmaktır- ve ömür boyu [9] [9] tmak da aynı şekilde mekruhtur. Ancak oruç tutmayı âdet edinği günlerin bu günlerle çakışması hâlinde mekruh olmaz. [11] [11] oruç tutmak dahi mekruhtur. [7] [7] daha iyi olacağını, diğer bir kısmı da ramazan ile şevval arasında biraz ara verdikten sonra tutulmasının daha iyi olacağını söylemişlerdir. [8] [8] günlerindeg tmaktır. [6] [6] Oruç 5 / 15
Niyet Ederken Belirtilmedi Şart Olmayan Oruçlar Niyet ederken belirtilmesi ve geceden niyet edilmesi şart ol-j ayan oruçlar; (1) eda olarak tutulan ramazan orucu, (2) zamaı İli nezir (adanmış) oruçları ile (3) nafile oruçlardır. (Bu gibi oruçlara) geceden itibaren gün ortasından biraz Öı sine kadar niyet edilebilir ki en doğrusu da budur.2 Gün ortası; tan yerinin ağarmaya başlamasından itibaren k ı kuşluk vaktine kadar olan zamandır. Aynı şekilde (bu gibi oruçların) tayin etmeksizin mutlak bir Lyetle veya nafile niyetiyle tutulması da doğrudur. (Oruca niyet den kimse) yolcu veya hasta dahi olsa (durum değişmez), en doğ-ısu da budur. Sağlıklı ve mukîm olanlar, başka bir vacip oruç niyetiyle ra-ıazan orucunu eda edebilirler. Yolcu olanlar bu hükmün dışmdaır. Çünkü onlar, hangi vacip oruca niyet ederlerse, o orucu tutmuş olurlar. Hasta bir kimsenin ramazan ayında bir başka vacip ruca niyet etmesi halinde hangi oruca sayılacağı hususunda fcıtüâf olunmuştur. Zamanı belirlenmiş adak oruç, başka bir vacibe niyet edilerek.utulamaz; çünkü bu takdirde niyet edilen oruç tutulmuş olur. Oruç 6 / 15
Niyet ederken belirtilmesi ve geceden niyet edilmesi şart olan ğer bir kısım oruç daha vardır ki bunlar: (1) Kazaya kalmış ramazan orucu, Ramazan'da Hilâl'in Tesbitive Şüpheli Günde Oruç (2) tutulmaya başlanmış» bozulmuş kazası lâzım gelen nafile oruçlar, (3) her türlü effâret oruçları [13] [13] Niyet Ederken Belirtilmesi Şart Olan Oruçlar (4) ve meselâ, "Allah hastama şifâ verirse bir gün ruç tutacağım" diyen kimsenin hastasının şifâ bulması durumun olduğu gibi tayin olunmamış mutlak nezi [14] [14] oruçlardır. Oruç 7 / 15
Ramazan Hilâlinin Tesbiti Ramazan hilâlinin görülmesiyle veya kapalı havada Şüpheli Günler ve Bu Günlerde Tutulan Oruçlar Şaban ayının yirmi dokuzunu takip eden gün şüpheli gündür. [15] [15] hilâl gö rülemediği takdirde şaban ayının otuz gün kabul edilmesiyle ra-cnazan ayı tesbit edilmiş olur. Çapalı havada hilâlin görülememesi halinde bu günün hangi gün, yani Şabanın son günü mü, yoksa ramazanın ilk günü mü) olduğu kestirilemez. Bu günde orucun her türlüsü [16] [16] Şaban ayının sonunda bir veya iki gün oruç tutmak mekruh )lup daha fazlasını tutmak mekruh değildir; Müftü, şüpheli günün aaşlangıcmda (oruca niyet etmeyip) beklemeleri, günün (ramazan-ian olduğu) tesbit edüemeyip niyet etme zamanının Böyle bir günde müftüler, kadılar ve üst tabakadan insanlar oruç tutarlar. (Çünkü) bunlar, niyetlerinde tereddüde düşmekten ve tuttukları orucun farz (olan ramazan orucu) olduğunu düşün mekten sakınabilecek insanlardır. Ramazan Hilâlini Gören Kimse Ne Yapar? [18] [18] geçmesi üze rine de iftar etmeleri (oruç tutmamaları) yönünde halkı (ilan yo luyla) uyarır. mekruhtur. Ancak fü oruca mı, yoksa buna mı niyet edeyim diye herhangi bir tered-lüt göstermeksizin nafile niyetiyle tutulan oruç mekruh olmaz. Sğer o günün ramazan günü olduğu anlaşılırsa, tutulan oruç ramazan orucu yerine geçer. [17] [17] Ama (bugün ramazan günüyse oruçlu )layım, değilse olmayayım gibi) oruçlu olmakla olmamak arasında tereddüt gösterilirse oruçlu olunmaz. Oruç 8 / 15
Bir kimse ramazan hilâlini veya orucun yenilmesini gerekti ren (şevval ayının) hilâlini tek başına görüp de (buna dair verdiği haber) reddolunsa, (hilâli gören bu) kimsenin oruç tutması gere kir. Ama (tek başına) şevval hilâlini gören kimsenin orucu yemesi doğru değildir. Şayet (ramazan veya şevval hilâlini tek başına göen kimse) orucu yerse, yediği günleri kaza eder, (yediği için) ;effâret lâzım gelmez; isterse şahadetini hâkimin reddetmesinden ince yemiş bulunsun. (Diğer görüşlerin) doğrusu da budur. Gök Yüzü Kapalıyken Hilâlin Tesbiti (1) Gök yüzü bulut, toz, duman ve.benzeri şeylerle kapalı ıs âdil (ve sâlih) birinin, yahut (hakkında bilgi edinilememiş) kapalı bir kimsenin Oruç 9 / 15
10 / 15
11 / 15
12 / 15
13 / 15
14 / 15
15 / 15