Çocuk Koruma Programı ile Spor Eğitimine Bakış Yrd. Doç. Dr. Sinan BOZKURT Marmara Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi
Beden Eğitimi, Spor Eğitimi / Müsabaka Organizasyonları MEB İlkokul TEMEL ÖĞRETİM Ortaokul ORTAÖĞRETİM Lise Sınıf 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. Oyun ve Fiziki Etkinlikler Okul içi / Dersler Beden Eğitimi ve Spor Spor ve Fiziki Etkinlikler Okullar arası / Müsabakalar Beden Eğitimi ve Spor Hayat Boyu Öğrenme / Halk Eğitimi Merkezi Kurslar SPOR FEDERASYONLARI TÜRKİYE AMATÖR SPOR KULÜPLERİ KONFEDERASYONU BELEDİYELER SPOR OKULLARI
Beden Eğitimi, Spor Eğitimi / Müsabaka Organizasyonları öğrencilerin spor etkinliklerine katılabilme ve yeteneklerini ortaya koyma fırsatı vermesi, sporda yetenekli çocukların okulların-kulüplerin lisanslı oyuncusu olabilmeleri, öğrencilerin okullarındaki eğitimlerinin yanı sıra spor eğitimlerini ve spor kariyerlerini sürdürebilmeleri, spor etkinlikleri aracılığı ile çocukların çok yönlü gelişimleri, çocuk- aile, okul ve kulüp temelinde bir spor kültürü oluşturulması yönünden de yararlı olabileceği değerlendirilmektedir. 3
GÖREV, SORUMLULUKLAR Formal Eğitim Hedef, plan, program Profesyonel kişiler Olumlu davranışlar esas Belirli bir mekan, ortamda Eğitim araç ve gereçler
Bireyin sosyolojik, psikolojik ve bedensel gelişimi için büyük önem taşıyan spor faaliyetleri, doğasında bulunan fiziksel temaslar ve çocukların kendilerine özgü incinebilir hassas yapıları nedeniyle, bir takım istismarların zeminini de oluşturabilmektedir. Çocuklarla çalışan öğretmen, antrenör ve yöneticiler, kötü amaçlı olmadan ya da istemeyerek bile Çocuk İstismarı durumlarına neden olabilirler. Bu nedenle sporda çocukların yoğunlukta olduğu her yerde çocuk koruma herkesin sorumluluğundadır.
İstismarı kolaylaştıran spor yaşantıları Cense & Brackenridge (2001) Antrenman sırasında antrenörün dokunmasını gerektirecek durumların sıklığı, Antrenman ve müsabakaların konumu, Uzak seyahatlerin gerekmesi, Kıyafet gereklilikleri, Antrenör ve sporcunun yalnız seyahat etmeleri, Sporcuları antrenörün aracıyla bırakma ihtiyacı,
Unicef (United Nations Children s Fund) Sporda Şiddet Raporu (2010) Cinsiyeti, performansı yada vücut şekli hakkında yapılan psikolojik aşağılama veya küçük düşürme, Genç sporculara yüksek performansa ulaşabilmeleri için yapılan aşırı baskı, Takıma seçilebilmek ya da ayrıcalık kazanabilmek cinsel ilişki, Fiziksel sakatlığa ya da cinsel aşağılamaya giren takıma kabul ritüelleri, Anoreksia benzeri yeme bozukluklarına yol açabilecek, beslenme rejimlere maruz kalma, Dayak atma veya herhangi bir fiziksel cezalandırılmanın sporcunun performansını artırma amaçlı olarak kullanılması,
Unicef (United Nations Children s Fund) Sporda Şiddet Raporu (2010) Aşırı risk alarak, sakatlığa neden olmak, Doping yada herhangi bir performans artırıcı kullandırmak, Alkol veya bağımlılık yaratan madde kullanımı için akran baskısı, Genç sporculara, sakat sakat oynamanın dayatılması, Fiziksel egzersizin ceza olarak kullanılması, Yeterli dinlenme ve bakım vermemek,
OKUL FUTBOLU TEMEL İLKELERİ 2009-2010 Eğitim Öğretim Yılı "Futbol eğitimi okul yönetimi, antrenör, öğretmen, çocuk ve ebeveyn olmak üzere 5 temel üzerinde şekillenir" "Futbol eğitimi ile genel (okul eğitimi) eğitim birbiri ile çelişen kavramlar değildir, bir arada yürütülebilir" "Futbolda karşılıklı saygı esastır. Yetkililerin(idareci, öğretmen, antrenör) çocuklara sevgi, şefkat ve hoşgörü ile eğitim vermeleri öncelikli görevleridir. Fiziksel ve duygusal her türlü zorlamadan kaçınmak gerekir. https://www.tff.org/resources/tff/documents/000013/fgd/okul2/ek-1.doc
OKUL FUTBOLU TEMEL İLKELERİ 2009-2010 Eğitim Öğretim Yılı Öğrencilerin futbol teknik, taktik gelişimlerinin yanı sıra zihinsel, psikomotor, sosyal ve duygusal gelişimlerinden de öncelikle yetişkinler sorumludur Herkesin futbol oynama hakkı vardır. Erkek, kız, engelli, yetenek ayrımı yapılmaz. Öğrencilerin oyuna katılmasına fırsat tanınmalıdır "Öğrencilere kazanmanın her şey olmadığı ve Saygı (Respect) kavramının esas alındığı bir anlayış benimsetilmelidir.
OKUL FUTBOLU TEMEL İLKELERİ 2009-2010 Eğitim Öğretim Yılı "Futbol etkinliklerinin oluşturacağı eğlenceli ortam, saha kenarındaki yetişkinlerin, yöneticilerin, antrenörlerin, öğretmenlerin ve ailelerin müdahalesi ile olumsuz etkilenmemelidir". Futbol eğitim programları, öğrencilerin cinsiyet ve yaş gruplarına uygun, gelişim özellikleri ve farklı ihtiyaçlar gözetilerek hazırlanmalıdır. Öğrenciler kendi yaş gruplarına uygun kategorilerde müsabaka yaparlar. "12 yaş altı gruplarındaki öğrencilerimize hiçbir futbol müsabakası sonucunda puan, eleme, sıralama esasına dayalı turnuva, kupa, lig vb. düzenlenemez". Öğrencilerin okuldaki devamlılıkları ve başarıları da takip edilmelidir. Öğrencilere, müsabaka saatlerine göre düzenlenmiş bir eğitim programıyla destek sağlamak faydalıdır.
TFF COCA-COLA GELİŞİM LİGLERİ STATÜSÜ (2015-2016) Madde (4) Bölgesel Gelişim Liglerine katılacak olan kulüplerde, tam zamanlı görev yapacak; Bir pedagog, Aile-okul ilişkilerini sağlayacak koordinatör, Beslenme uzmanı Yarı zamanlı görev yapacak bir psikolojik performans danışmanının bulundurması ZORUNLUDUR. Katılacak Kulüplerin BESYO ve Spor Bilimleri Fakültesi olan bir üniversite ile elit futbolcu gelişimi, performans takibi yanında sporcu, antrenör ve aile eğitimi konularında bilimsel işbirliği yapması, İlgili üniversitelerin koordinasyonunda hazırlanmış ÇOCUK KORUMA PROGRAMI oluşturmaları ve ÇOCUK KORUMA PROGRAMI EĞİTİMLERİNİ gerçekleştirmeleri ZORUNLUDUR. ÇOCUK KORUMA BEYANI
MÜSEM - BJK A.Ş. ÇOCUK KORUMA EĞİTİMİ Türkiye de ilk kez bir spor kulübü bünyesinde uygulanan "Sporda Çocuk Koruma ve Eğitimi Programı"nın imza töreni, 2015 Kasım ayında Marmara Üniversitesi ile Beşiktaş Jimnastik Kulübü arasında yapıldı. http://musem.marmara.edu.tr/notice/sporda-cocuk-koruma-egitim-programimiz-tanitim-toplantisi-gerceklestirildi/
ÖNERİLER Sporun yönetiminden sorumlu tüm (Federasyonlar, Olimpiyat komiteleri, spor kulüpleri gibi) bağımsız spor örgütleri için çocuk koruma programlarının yasal bir zorunluluk haline getirilmelidir. Spor örgütleri yönetim şeması içerisinde çocuk koruma birimleri kurularak, kulüp, federasyon ve merkezi yönetimin ilgili birimiyle koordineli çalışmaları sağlanmalıdır. Sporda çocuk koruma sisteminin işleyişine yönelik olarak kulüpler ve spor federasyonları eğitim programları hazırlamalıdır. «Spor yöneticilerine, antrenörlere, ailelere ve çocuklara konuyla ilgili özel eğitimler verilmelidir.
KAYNAKLAR Sporda Çocuk Koruma Programı Uygulamaları: İngiltere Örneği, Ö.PARASIZ, M.Y. ŞAHİN, A. ÇELİK, International Journal of Science Culture and Sport (IntJSCS), July 2015 : Special Issue 3. Brackenridge, C., Cockburn, C., Nutt, G., Pitchford, A., Russell K., & Pawlaczek Z., (2004). The Football Association s Child Protection İn Football Research Project 2002 2006: Rationale, Design And First Year Results, Managing Leisure, 9:1,30-46. Bostancı N, Albayrak B, Bakoğlu İ Ve Ark. (2006). Üniversite Öğrencilerinde Çocukluk Çağı Travmalarının Depresif Belirtileri Üzerine Etkisi. New Symposium Journal, 44(2): 189-95.