T.C Sayı: B100TSH0130000- / / 2008 Konu: Anne Ölümleri... VALİLİĞİNE (İl Sağlık Müdürlüğüne) İlgi : 16.04.2008 tarihli 2008/29 sayılı genelge Anne ve bebek ölümlerini azaltmak için yürütülen ana ve çocuk sağlığı hizmetleri, rutin sağlık hizmetlerinin yanında özel programlarla desteklenmekte olup ulusal sağlık politikalarının en önemli ayaklarından birini oluşturmaktadır. Bilindiği gibi gebelerin doğumlarını hastanede gerçekleştirmeleri ve mutlaka sağlık personelinin yardımını almaları büyük önem arz etmektedir. Doğum eyleminin gerçekleştirilebileceği hastaneden uzak yerleşim yerlerinde oturan gebelerin, ilgili hastaneye erişmeleri veya bu gebelere sağlık personeli tarafından ulaşılarak destek verilmesi, özellikle kötü hava şartları ve ulaşım problemleri nedeniyle zaman zaman sağlanamamaktadır. Elverişsiz hava ve yol şartları nedeniyle annelerin sağlıklarını tehdit edebilecek olan koşulların, alınacak bazı tedbirler ile önlenebilmesi mümkündür. Tüm il sağlık müdürlüklerinin ulusal çapta ve rutin olarak uygulanan ana çocuk sağlığı programlarının yanı sıra kendi yerel şartları doğrultusunda da gerekli tedbirleri almaları gerekmektedir. Bu bağlamda bütün il sağlık müdürlükleri aşağıda sıralanan esaslar doğrultusunda gerekli düzenlemeleri yaparak, bir eylem planı oluşturacak ve uygulayacaklardır. 1) İl genelinde tüm yerleşim merkezlerinin bir risk haritası oluşturularak geçerli hava şartlarına göre kardan dolayı yolun kapanması, ulaşımın belirli bir süre kesilmesi ihtimali olan yerleşim merkezleri belirlenecektir. Bu çalışmalar sırasında diğer kamu kurum ve kuruluşları ile işbirliğine gidilmesi yararlı olacaktır. 2) Risk haritası çalışmasında ulaşım problemi yaşaması muhtemel olarak belirlenen yerleşim birimlerinde yaşayan tüm gebelerin listeleri öncelikli olarak çıkarılacak, bu gebeler muhtemel doğum tarihlerine göre sıralanacaktır. Bu listelerde gebenin adı, soyadı, ikamet ve iletişim bilgilerinin yanı sıra son adet tarihi, muhtemel doğum tarihi, toplam gebelik ve canlı doğum sayısı gibi tıbbi öz geçmişlerini de içeren bilgiler yer alacaktır. Gebe ile ilişkili haberleşme bilgileri toplanırken olağan üstü durumlar da göz önüne alınarak birden fazla haberleşme merciinin bu bilgileri arasında olması sağlanacaktır. 3) Listelerdeki gebelerin, gebeliklerinin son izleminde doğumun nerde yapılacağının planı gebe ve yakınları ile birlikte yapılacak, haberleşme bilgileri saklı tutulacaktır. Gebeye, ailesine, yakınlarına ve gerekirse muhtara hava ulaşım şartlarıyla ilgili riskler anlatılacak ve riskin söz konusu olduğu andan itibaren bu gebeler gerekli olduğunda bu gebeliği ile ilgili tüm müdahaleleri yapabilecek bir sağlık kuruluşuna en kısa zamanda ve risk almadan ulaşabileceği yerleşim merkezlerine davet edileceklerdir. Bu daveti kabul edenler ambulans ile götürülecek, daveti kabul etmeyenlerden ise konuyu ve riskleri anlayıp kabul ettiğine dair imzalı belge alınacaktır. 4) İl sağlık müdürlüğü bünyesinde, risk haritası listesinde yer alan gebelerin hangi yerleşim merkezlerine davet edileceği ile ilgili ayrı bir çalışma yapılacaktır. Bu yerleşim merkezlerine davet edilen gebeler bu merkezlerdeki hastanelere veya mahalledeki kamu misafirhanelerine, otellere ya da akrabalarının yanına yerleştirilerek konaklama ve yemek giderleri sağlanma yoluna gidilecektir. Bu konuda il genelindeki tüm kamu kurum ve kuruluşlarıyla koordinasyon içinde olunacak ve özellikle il ve ilçe sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıfları ile işbirliği yapılacaktır.
5) İl e getirilen her gebe doğumun gerçekleşeceği hastanede hekim tarafından sistemik muayene edilerek risk değerlendirmesi yapıldıktan sonra, gebenin doğuma kadar nerede (hastane, otel, misafirhane, vb.) ve hangi sıklıkla izleminin yapılacağına karar verilecektir. 6) Her ay Bakanlığımıza, yayla, mezra, köy, belde ve ilçe düzeyinde risk haritasından tespit edilen yerleşim merkezi sayısı, buralarda yaşayan toplam gebe sayısı, gebeliğinin son 1 ayında olan gebe sayısı, risk altında olduğu tespit edilerek daha elverişli yerleşim merkezlerine davet edilen gebe sayısı ve daveti kabul ederek hastane, kamu kurum ve kuruluşları ve diğer olanaklar ile konuk edilen gebe sayısı ile bu alt gruplarda yer alıp doğum yapan gebe sayısını içeren bir rapor, ekte sunulan forma göre tanzim edilerek ilgili ayın bitimini müteakip 5 iş günü içinde gönderilecektir. Söz konusu form Bakanlığımızın internet sitesinden indirilerek birincibasamak@saglik.gov.tr. adresine e-posta yoluyla gönderilecektir. 7) Risk haritasındaki gebeler ile ilgili bu faaliyetler sürdürülürken, bu gebelere yönelik rutin ana ve çocuk sağlığı hizmetleri verilmeye devam edilecek bunun yanı sıra ilave eğitim ve rehberlik hizmetleri sunulacaktır. 8) Ana ve çocuk sağlığı ile ilgili hizmetlerin yanı sıra, KOAH, astım, kronik kalp hastalığı vb. hastalara yönelikte gebeler için alınan tedbirlerin benzerleri alınabilecektir. Acil hastalara yönelik müdahalelerde elverişsiz hava koşulları nedeniyle yaşanan güçlüklerde ve yol açma çalışmalarında bu hastaların bulunduğu mahallere öncelik verilmesi ve bu çalışmalarda bulunan kamu kurum ve kuruluşların imkânlarını bu mahallere yönlendirmesi konusunda gerekli koordinasyonun sağlanması da büyük önem arz etmektedir. Yine yüksek tansiyonu olan, kalp hastalığı, şeker, tiroid, kan hastalığı vb. sistemik hastalıkları olan, çoğul gebelikler, tekrarlayan düşükleri, erken doğumları olan, kan uyuşmazlığı olan, daha önce sakat bebek doğuran, karnında bebeği olan yüksek riskli gebeler önceden tespit edilecek, bu gebelerin mutlak gebe kalmadan önce gebelik öncesi kontrollerinin yapılması, gebelikleri sırsında da bu tür gebelerin bakımını yapabilecek 2. veya 3. basamak sağlık merkezlerince takip edilmeleri sağlanacaktır. Yukarıdaki konular doğrultusunda iliniz bünyesinde gerekli tedbirlerin alınması, eylem planlarının oluşturulması ve Bakanlığımıza bildirilmesi hususunda; Bilgilerinizi ve gereğini önemle rica ederim. Dr. Seraceddin ÇOM Bakan a. Genel Müdür V. Eki: 1-2008/29 sayılı Genelge 2- Elverişli Hava Koşullarında Risk altındaki Gebe tespit Formu Dağıtım : 81 il valiliğine Sağlık Ocakları Daire Başkanlığı Tel :(312 ) 585 13 01-02 Faks :(312) 434 44 49
T.C. Sayı :B100TSH0130004 Konu:Anne Ölümleri VALİLİĞİNE (İl Sağlık Müdürlüğü) İlgi: a) 16.04.2008 tarih ve 2008/29 sayılı Genelge b) 15.10.2008 tarih ve 30619 sayılı yazımız. c) 27.10.2008 tarih ve 31739 sayılı genelge Bilindiği üzere, anne ve bebek ölümlerini azaltmak için gebelerin doğumlarını hastanede gerçekleştirmeleri ve mutlaka bir sağlık personeli yardımı almaları büyük önem arz etmektedir. Bu doğum eyleminin gerçekleştirilebileceği hastaneden uzak bir yerleşim merkezinde oturan gebelerin, ilgili hastaneye ulaştırılarak doğum eyleminin bu kurumda gerçekleştirmesi, bu gebelere sağlık personeli tarafından ulaşılarak gerekli sağlık ve sosyal desteğin verilmesi, özellikle elverişsiz hava ve yol şartları nedeniyle annelerin sağlıklarını tehdit edebilecek olan koşullara karşı gerekli önlemlerin alınması ve doğum tarihleri yaklaşmış gebelerin doğumu yapabilecek uygun yerleşim merkezlerine nakledilerek güvenli ortamda doğumlarının gerçekleştirmeleri için tüm il sağlık müdürlükleri kendi yerel şartları doğrultusunda gerekli tedbirleri almaları konusunda bilgilendirilmiştir. Bununla birlikte yataklı tedavi kurumlarından uzak olsun veya olmasın herhangi bir gebenin maddi imkânlarının yetersizliği, sosyal endikasyonu vb gibi nedenlerden dolayı hiç bir şekilde doğumlarının hastane dışı şartlarda yaptırılmaması gerekmektedir. Bu bağlamda bütün il sağlık müdürlükleri, herhangi bir yerleşim yerinde uygun hastane şartlarında doğum yapamama riski taşıyan, sosyal endikasyonu olan ve benzer gebeleri, riskli gebe olarak değerlendirmeleri gerekmektedir. Ulaşım ve hava şartları yönünden elverişsiz yerleşim merkezlerinde ikamet eden gebeler gibi bu gebelerin de muhtemel doğum tarihleri yaklaştığında elverişli yerleşim merkezlerine nakledilmeleri, buralarda konaklanmalarının sağlanması ve ekteki form üzerinden sonucunun Bakanlığımıza bildirilmesi hususunda; Bilgilerinizi ve gereğini rica önemle ederim. Uzm. Dr.Orhan Fevzi GÜMRÜKÇÜOĞLU Bakan a. Müsteşar Dağıtım : 81 il valiliğine ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Sağlık Ocakları Daire Başkanlığı Tel: (312) 585 13 02 Faks: (312) 434 44 49
T.C. Sayı: B100TSH0130000-10/ 4696 17/02/ 2009 Konu: Misafir anne projesi... VALİLİĞİNE (İl Sağlık Müdürlüğüne) İlgi: a) 16.04.2008 tarih ve 2008/29 sayılı genelge b) 15.10.2008 tarih ve 30619 sayılı yazımız. c) 27.10.2008 tarih ve 31739 sayılı genelge d) 02.12.2008 tarih ve 35811 sayılı yazımız. Bilindiği üzere, anne ve bebek ölümlerini azaltmak için gebelerin doğumlarını hastanede gerçekleştirmeleri ve mutlaka bir sağlık personeli yardımı almaları büyük önem arz etmektedir. Bu doğum eyleminin gerçekleştirilebileceği hastaneden uzak bir yerleşim merkezinde oturan gebelerin, ilgili hastaneye ulaştırılarak doğum eyleminin bu kurumda gerçekleştirmesi, bu gebelere sağlık personeli tarafından ulaşılarak gerekli sağlık ve sosyal desteğin verilmesi, özellikle elverişsiz hava ve yol şartları, maddi imkân yetersizliği ve sosyal endikasyon v.b nedenlerle annelerin sağlıklarını tehdit edebilecek olan koşullara karşı gerekli önlemlerin alınması ve doğum tarihleri yaklaşmış gebelerin doğumu yapabilecek uygun yerleşim merkezlerine nakledilerek güvenli ortamda doğumlarının gerçekleştirmeleri için tüm il sağlık müdürlüklerinin kendi yerel şartları doğrultusunda gerekli tedbirleri alarak misafir anne projesini hayata geçirmesi konusunda ilgi genelge ve yazılarımızla bilgilendirilmiştir. Ancak tüm bu bilgilendirmelere rağmen bazı basın yayın organlarına da yansıdığı üzere Batman ili Sason ilçesi Sarıyayla Köyüne bağlı Bayramlı mezrasında doğumu yaklaşan gebe kızakla sağlık kuruluşuna taşınırken vefat etmiştir. Yapılan araştırma neticesinde bu gebenin tespit edilmediği anlaşılmıştır. Bu ve benzeri ölümler Bakanlığımızca müfettiş marifetiyle titizlikle incelenmekte ve sonucunda sorumlu görülen personel en ağır müeyyide ile cezalandırılmaktadır. Yukarıda açıklandığı üzere, bu olumsuz sonuçlarla karşılaşmamak için ilgi genelge ve yazılarda bahsedilen tedbirlere ek olarak aşağıdaki hususlara titizlikle riayet edilecektir. 1-) Her ne sebeple olursa olsun (Kar yağışı, yolların kapanması, ücra ve ulaşılamayan bölgede olması v.b) gebelerin tespitinden kaçınılmayacak il genelinde ki tüm gebeler tek tek tespit edilecektir. 2-) İl sağlık müdürleri her hafta tüm sağlık grup başkanlarıyla birlikte il genelindeki yukarıda sayılan gebelerin tespiti ve bu gebeler için alınacak tedbirler konusunda toplantı yapacaklar ve bu toplantılar sonucunda haftalık olarak rapor hazırlayacaklardır. 3-) İl genelinde herhangi bir nedenle ulaşılamayan yerler varsa(mezra, köy v.b) o yerlere de muhakkak ulaşılacaktır. Bu ulaşım için öncelikle Bakanlığımız araç ve gereçleri kullanılacak( 4x4 kar paletli ambulans, normal ambulans, v.b) bu araç ve gereçlerin yetersiz kalacağı veya bu araçların gebeye ulaşma güçlüğünün olduğu durumlarda ise il genelindeki diğer kamu kurum ve kuruluşlarıyla işbirliğine gidilerek o kurum ve kuruluşların imkânlarından da en azami şekilde faydalanılacaktır.
Sayı: B100TSH0130000- Konu: Misafir anne projesi T.C. Bütün bu çabalara rağmen ulaşılamayan yer olduğu takdirde en yakın bölgede konuşlanan helikopter ambulansla sağlık personeli ulaşılamayan bölgeye intikal ettirilecek gerekli müdahale ve nakil gerçekleştirilecektir. 4-) Anne ölümlerinin azaltılması veya bu ölümlerin hiç gerçekleşmemesi açışından yapılan ve yapılacak çalışmalar çok önemli bir husus arz ettiğinden bu plan ve programlara uymayan ve ihmali olan her derecedeki personel ve idarecilere gereken cezai müeyyideler uygulanacaktır. Bilgilerinizi ve ilgi yazılar ile birlikte yukarıda yer verilen hususlara titizlikle riayet edilmesini, ayrıca bu yazının her düzeydeki sorumlu personele tebliğ edilmesini rica ederim. Dr.Seraceddin ÇOM Genel Müdür V. DAĞITIM : Gereği: Bilgi: 81 il Valiliğine Teftiş Kurulu Başkanlığına Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğüne
T.C. Sayı : B100TSH01304-16419 02/06/ 2009 Konu : Misafir Anne Projesi.. VALİLİĞİNE (İl Sağlık Müdürlüğü) İlgi: a)16.04.2008 tarih ve 2008/29 sayılı genelge b)15.10.2008 tarih ve 30619 sayılı yazımız c) 02.12.2008 tarih ve 35811 sayılı yazımız Bilindiği üzere, 16.04.2008 tarih ve 2008/29 sayılı Anne Ölümleri Genelgesinin uygulanmasıyla birlikte anne ve bebek ölümlerini azaltmak için doğum eyleminin gerçekleştirilebileceği hastaneden uzak bir yerleşim merkezinde oturan gebelerin ilgili hastaneye ulaştırılarak doğum eyleminin bu kurumda gerçekleştirmesi, bu gebelere sağlık personeli tarafından ulaşılarak gerekli sağlık ve sosyal desteğin verilmesi, özellikle elverişsiz hava ve yol şartları, maddi imkân yetersizliği ve sosyal endikasyon v.b nedenlerle annelerin sağlıklarını tehdit edebilecek olan koşullara karşı gerekli önlemlerin alınması ve doğum tarihleri yaklaşmış gebelerin doğumu yapabilecek uygun yerleşim merkezlerine nakledilerek güvenli ortamda doğumları sağlanmaktadır. Bu gebelerle ilgili aylık veriler Hastane Ortamı Dışında Doğum Yapma Riski Taşıyan Gebe Tespit Formu ile ilgili ayın bitimini müteakip 5 iş günü içinde birincibasamak@saglik.gov.tr. e-posta adresine gönderilmekte ve gerekli takipler yapılmaktadır. Misafir Anne Projesi kapsamındaki misafir anne verilerinin daha kolay, hızlı, düzenli takibinin yapılabilmesi, iş yükünün azaltılması ve insan gücünün daha verimli kullanılabilmesi için TSİM (Temel Sağlık İstatistikleri Modülü) üzerinden Hastane Ortamı Dışında Doğum Yapma Riski Taşıyan Gebe Tespit Formu Program Modülü oluşturulmuştur. Söz konusu Modülün uygulamaya geçirilmesi için; 1. 30.06.2009 tarihine kadar bir personel görevlendirilerek kullanıcı adı ve kullanıcı şifresinin verilmesinin sağlanması, ilgili personel bilgilerinin Genel Müdürlüğümüze bildirilmesi, 2. 01.06. 2009 tarihinden itibaren tespit edilen Hastane Ortamı Dışında Doğum Yapma Riski Taşıyan Gebe verilerini http://tsim.saglik.gov.tr/tsim adresinde yer alan Hastane Ortamında Doğum Yapma Riski Taşıyan Gebe Tespit Formu Program Modülü üzerinden ekte gönderilen kullanım kılavuzuna göre ilgili ayın bitimini müteakip 5 iş günü içinde düzenli veri girişleri yapılarak takip edilecek ve güncelleştirilecektir. Bilgilerinizi ve gereğini rica ederim. Dr. Seraceddin ÇOM Genel Müdür V Ek: 1. Hastane Ortamı Dışında Doğum Yapma Riski Taşıyan Gebe Tespit Formu Kullanım Klavuzu (17 sayfa) Dağıtım: 81 İl Valiliği Sağlık Ocakları Daire Başkanlığı Tel (312) 585 13 02 Faks: (312) 434 44 49