Deprem Nedir. Zamanı Yeri Büyüklüğü (şiddet, magnitüd) Özellikleri. bilinmeyen, olması kaçınılmaz ve beklenen bir doğa olayı olarak da tanımlanabilir.

Benzer belgeler
YAPILARDA HASAR TESBĐTĐ-I

DEPREMLER - 1 İNM 102: İNŞAAT MÜHENDİSLERİ İÇİN JEOLOJİ. Deprem Nedir? Oluşum Şekillerine Göre Depremler

Deprem bir doğa olayıdır. Deprem Bilimi ise bilinen ve bilinmeyen parametreleriyle, karmaşık ve karışık teoriler konseptidir

Deprem Mühendisliğine Giriş. Onur ONAT

GEOTEKNİK DEPREM MÜHENDİSLİĞİ KAYNAKLAR 1. Steven L. Kramer, Geotechnical Earthquake Engineering (Çeviri; Doç. Dr. Kamil Kayabalı) 2. Yılmaz, I.

BÖLÜM YEDİ DEPREM TÜRLERİ

DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI

DEPREMLER - 2 İNM 102: İNŞAAT MÜHENDİSLERİ İÇİN JEOLOJİ. Deprem Nedir?

İNM Ders 1.2 Türkiye nin Depremselliği

11 MART 2011 BÜYÜK TOHOKU (KUZEYDOĞU HONSHU, JAPONYA) DEPREMİ (Mw: 9,0) BİLGİ NOTU

İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ

JEO156 JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ

B.Ü. KANDİLLİ RASATHANESİ ve DAE. BÖLGESEL DEPREM-TSUNAMİ İZLEME ve DEĞERLENDİRME MERKEZİ 12 HAZİRAN 2017 KARABURUN AÇIKLARI- EGE DENİZİ DEPREMİ

Yeryüzünden kesit 11/6/2014 DEPREM HAREKETİ

INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ

:51 Depremi:

SİSMOTEKTONİK (JFM ***)

:51 Depremi:

B.Ü. KANDİLLİ RASATHANESİ ve DAE. BÖLGESEL DEPREM-TSUNAMİ İZLEME ve DEĞERLENDİRME MERKEZİ

GİRİŞ. Faylar ve Kıvrımlar. Volkanlar

Deprem Nedir? DEPREM SİSMOLOJİ

25 NİSAN 2015 NEPAL-KATMANDU DEPREMİ (M=7.8)

Boğaziçi Üniversitesi. Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü. Ulusal Deprem İzleme Merkezi

Neotektonik incelemelerde kullanılabilir. Deformasyon stili ve bölgesel fay davranışlarına ait. verileri tamamlayan jeolojik dataları sağlayabilir.

Depremler. 1989, Loma Prieta depremi, Mw = 7.2

B.Ü. KANDİLLİ RASATHANESİ ve DAE. BÖLGESEL DEPREM-TSUNAMİ İZLEME ve DEĞERLENDİRME MERKEZİ 20 ŞUBAT 2019 TARTIŞIK-AYVACIK-ÇANAKKALE DEPREMİ

TABAKALI YAPILAR, KIVRIMLAR, FAYLAR. Prof.Dr. Atike NAZİK Ç.Ü. Jeoloji Mühendisliği Bölümü

KAFZ genellikle geniş, çok sayıda bazen paralel bazen de saç örgüsü şeklindeki kollardan oluşan bir sağ yönlü doğrultu atımlı faydır.

FAYLAR FAY ÇEŞİTLERİ:

FAYLARDA YIRTILMA MODELİ - DEPREM DAVRANIŞI MARMARA DENİZİ NDEKİ DEPREM TEHLİKESİNE ve RİSKİNE FARKLI BİR YAKLAŞIM

B.Ü. KANDİLLİ RASATHANESİ ve DAE.

DEPREM BİLİMİNE GİRİŞ. Yrd. Doç. Dr. Berna TUNÇ

7. Türkiye nin Sismotektoniği SİSMOTEKTONİK DERSİ (JFM 439)

EVREN VE DÜNYAMIZIN OLUŞUMU Evrenin ve Dünyanın oluşumu ile ilgili birçok teori ortaya atılmıştır. Biz bunların sadece ikisinden bahsedeceğiz.

B.Ü. KANDİLLİ RASATHANESİ ve DAE. BÖLGESEL DEPREM-TSUNAMİ İZLEME ve DEĞERLENDİRME MERKEZİ 21 TEMMUZ 2017 GÖKOVA KÖRFEZİ- AKDENİZ DEPREMİ

24 MAYIS 2014 GÖKÇEADA AÇIKLARI - EGE DENİZİ DEPREMİ BASIN BÜLTENİ

2010 DARFIELD VE 2011 CHRISTCHURCH DEPREMLERİ VE SONUÇLARI

B.Ü. KANDİLLİ RASATHANESİ ve DAE. BÖLGESEL DEPREM-TSUNAMİ İZLEME ve DEĞERLENDİRME MERKEZİ 21 TEMMUZ 2017 GÖKOVA KÖRFEZİ- AKDENİZ DEPREMİ

B.Ü. KANDİLLİ RASATHANESİ ve DAE. BÖLGESEL DEPREM-TSUNAMİ İZLEME ve DEĞERLENDİRME MERKEZİ 25 MART 2019 YAĞCA-HEKİMHAN MALATYA DEPREMİ BASIN BÜLTENİ

BÖLÜM BEŞ LEVHA SINIRLARI

DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ GÜZ YARIYILI

Deprem Tehlike Yönetimi (INM 476)

İNM Ders 1.1 Sismisite ve Depremler

DOĞRULTU ATIMLI FAYLAR KIRIKLAR VE FAYLAR. Yaşar ar EREN-2003

II.4. DEPREMLER (EARTHQUAKES)

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ DEPREM ARAŞTIRMA VE UYGULAMA MERKEZİ (DAUM) 25 NİSAN 2015 NEPAL-KATMANDU DEPREMİ (M=7.8)

İNM Ders 2.2 YER HAREKETİ PARAMETRELERİNİN HESAPLANMASI. Yrd. Doç. Dr. Pelin ÖZENER İnşaat Mühendisliği Bölümü Geoteknik Anabilim Dalı

4. FAYLAR ve KIVRIMLAR

BÖLÜM 2 JEOLOJİK YAPILAR

T.C. BAŞBAKANLIK AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI DEPREM DAİRESİ BAŞKANLIĞI. BASINA VE KAMUOYUNA (Ön Bilgi Formu)

ŞİLİ DE 8.8 BÜYÜKLÜĞÜNDE DEPREM

ÖN SÖZ... ix BÖLÜM 1: GİRİŞ Kaynaklar...6 BÖLÜM 2: TEMEL KAVRAMLAR... 7

INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ

16 NİSAN 2015 GİRİT (YUNANİSTAN) DEPREMİ

SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ

DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ GÜZ YARIYILI

Yapısal Jeoloji: Tektonik

Deprem Tehlike Yönetimi ( )

Atım nedir? İki blok arasında meydana gelen yer değiştirmeye atım adı verilir. Beş çeşit atım türü vardır. Bunlar;

KIVRIMLAR (SÜNÜMLÜ / SÜNEK DEFORMASYON) Kıvrımlanma

25 OCAK 2005 HAKKARİ DEPREMİ HAKKINDA ÖN DEĞERLENDİRME

JFM 301 SİSMOLOJİ 1.TOPĞRAFYADA DEĞİŞİMLER DEPREMLERİN YERYÜZÜNDEKİ ETKİLERİ

DOĞU ANADOLU BÖLGESİ VE CİVARININ POISSON YÖNTEMİ İLE DEPREM TEHLİKE TAHMİNİ

Yapısal Jeoloji. 2. Bölüm: Gevrek deformasyon ve faylanma

2.2. Deprem Dr. Murat UTKUCU, SAÜ-Jeofizik 1

T.C. BAŞBAKANLIK AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI DEPREM DAİRESİ BAŞKANLIĞI. BASINA VE KAMUOYUNA (Ön Bilgi Formu)

BASIN DUYURUSU. 10 Haziran 2012 FETHİYE KÖRFEZİ Depremi

Bursa Balıkesir'de Korkutan Deprem (Son Dakika Depremleri)

Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü

DEPREMLER (Yerkabuğu Hareketleri)

DEPREMLER BÖLÜM 18 DEPREMLER

B.Ü. KANDİLLİ RASATHANESİ ve DAE. BÖLGESEL DEPREM-TSUNAMİ İZLEME ve DEĞERLENDİRME MERKEZİ 21 TEMMUZ 2017 GÖKOVA KÖRFEZİ - AKDENİZ DEPREMİ

DOĞRULTU-ATIMLI FAYLAR

Kütahya Simav da. Makale

Sismoloji. Elçin GÖK. 2.Hafta. 12 Şubat 2018

YER KABUĞUNUN HAREKETLERİ. Yer kabuğu, dış şeklini ve iç yapısını değiştiren çeşitli kuvvetlerin etkisi altındadır.

Orojenez (Dağ Oluşumu) Jeosenklinallerde biriken tortul tabakaların kıvrılma ve kırılma olayına dağ oluşumu ya da orojenez denir.

Şekil :51 Depremi Kaynak Spektral Parametreleri

Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeofizik Mühendisliği Bölümü 3.Sınıf BAHAR Yarıyılı. 13 Nisan 2015

DEPREME DAYANIKLI YAPI İNŞAATI SORULAR

T.C. BAŞBAKANLIK AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI DEPREM DAİRESİ BAŞKANLIĞI AYLIK DEPREM RAPORU

10.SINIF FİZİK PROJE KONU: DEPREM DALGALARI

BÖLÜM 5 JEOLOJİK YAPILAR

Fen ve Teknoloji ÜNİTE: DOĞAL SÜREÇLER 8.1 Evren ve Dünyamız Nasıl Oluştu? Anahtar Kavramlar Büyük Patlama EVRENİN OLUŞUMU 2.

EN BÜYÜK OLASILIK YÖNTEMİ KULLANILARAK BATI ANADOLU NUN FARKLI BÖLGELERİNDE ALETSEL DÖNEM İÇİN DEPREM TEHLİKE ANALİZİ

DEFORMASYON, DAĞ OLUŞUMU

Ters ve Bindirme Fayları

verilir. Prof.Dr.Kadir Dirik Ders Notları

copyright 2009, EFLATUN YAYINEVİ

21 NİSAN 2017, 17h12, Mw=4.9 MANİSA-ŞEHZADELER DEPREMİ SİSMOLOJİK ÖN DEĞERLENDİRME RAPORU

80. YILINDA 1935 MARMARA

EGE DENİZİ DEPREMİ

KAYAÇLARDA GÖRÜLEN YAPILAR

KONU: KOMİTE RAPORU TAKDİMİ SUNUM YAPAN: SALİH BİLGİN AKMAN, İNŞ. YÜK. MÜH. ESPROJE GENEL MÜDÜRÜ

27 KASIM 2013 MARMARA DENİZİ DEPREMİ

Deprem Mühendisliğine Giriş. Onur ONAT

AR&GE BÜLTEN 2010 ġubat SEKTÖREL DEPREM GERÇEĞĠ

MARMARA DENİZİNDE TARİHSEL DEPREMLER: YERLERİ, BÜYÜKLÜKLERİ, ETKİ ALANLARI VE GÜNCEL KIRILMA OLASILIKLARI

Depremler ve Türkiye

Türkiye nin Depremselliği 1 HOŞ GELDİNİZ. Türkiye nin Depremselliği. Dr. Ersin ARIOĞLU Yönetim Kurulu Başkanı. 3 Eylül E.

Transkript:

YAPISAL HASARLAR (İNM 425)

Deprem Nedir Yerkabuğu içindeki kırılmalar nedeniyle ani olarak ortaya çıkan titreşimlerin dalgalar halinde yayılarak geçtikleri ortamları sarsma olayına "DEPREM" denir. Deprem yavaş yavaş biriken enerjinin aniden ortaya çıkması sonucu oluşan bir doğa olayıdır. Ayrıca deprem, her yönüyle bir çok bilimsel çalışmaya konu olmasına rağmen henüz tam olarak, Zamanı Yeri Büyüklüğü (şiddet, magnitüd) Özellikleri bilinmeyen, olması kaçınılmaz ve beklenen bir doğa olayı olarak da tanımlanabilir.

Deprem Nedir DEPREMİN OLUŞ ŞEKLİ Depremin nasıl oluştuğunu, deprem dalgalarının yerkabuğu içinde ne şekilde yayıldıklarını, deprem ölçü aletlerini ve deprem kayıtlarının değerlendirilmesini inceleyen bilim dalına "SİSMOLOJİ" denir. Deprem hareketinin büyüklüğünü, süresini, yerini ve zamanını kaydeden alete ise "SİSMOGRAF" denir

Deprem Nedir Depremin oluşumunda 4 ayrı aşama belirlenmiştir. İNTER-SİSMİK DÖNEMİ: Fay üzerinde hareketin olmadığı, ancak elastik yamulma enerjisinin biriktiği dönemdir. PRE-SİSMİK DÖNEMİ: Fay üzerindeki gerilmenin kritik düzeye geldiği aşamadır. KO-SİSMİK: Bu kısa dönemde potansiyel enerji hızla kinetik enerjiye dönüşür. Yani deprem anıdır. POST-SİSMİK DÖNEMİ: Art sarsıntıların oluştuğu ve fayın yeni bir denge durumuna geldiği dönemdir. Post-sismik döneminin sonu inter-sismik döneminin başlangıcıdır.

Deprem Nedir FAYLARDA ENERJİ TOPLANMASI VE BOŞALMASI

Sismik Tehlikeler Depremlerle ilgili olan afetlere sismik tehlike denilmektedir. Yer Sarsıntısı (belirli bir tasarım deprem ile belirli bölgede oluşan ivmeler) Yapısal Tehlikeler Sıvılaşma (belirli zeminlerde ani dayanım kaybı) Yüzey Kırılması (yer yüzeyini kesen yerde bir fay boyunca kalıcı deformasyon) Diğer Kalıcı Yer Deformasyonları (faylardan uzakta oluşanlar) Heyelanlar İstinat Yapısı Yıkılmaları Nakil Hatlarındaki Tehlikeler Tsunami ve Seiche Tehlikeleri (su kütlelerinde deprem kökenli dalgalar)

Deprem Nedir DÜNYADAKİ ANA LEVHALAR Yerkabuğunu oluşturan levhaların birbirine sürtündükleri, birbirlerini sıkıştırdıkları, birbirlerinin üstüne çıktıkları ya da altına girdikleri bu levhaların sınırları dünyada depremlerin oldukları yerler olarak karşımıza çıkmaktadır. Dünyada olan depremlerin hemen büyük çoğunluğu bu levhaların birbirlerini zorladıkları levha sınırlarında dar kuşaklar üzerinde oluşmaktadır.

Deprem Nedir TÜRKİYEDEKİ DEPREMLERİN OLUŞ NEDENLERİ Bu levhalar arasındaki etkileşim şöyledir: Afrika levhası, Akdeniz de Helenik- Kıbrıs Yayı denilen bölgede, Avrasya (veya onun bir parçası olan Anadolu) levhasının altına dalar. Arap levhası ise Kızıldeniz deki açılma nedeniyle kuzeye doğru hareket eder ve Anadolu levhasını sıkıştırır. Bu sıkıştırma sonucu Bitlis Bindirme Zonu (Bitlis Kenet Kuşağı) oluşmuştur. Sıkıştırma halen sürdüğü için, Anadolu levhası kuzey ve güneydeki fay hatları boyunca batıya doğru hareket eder. Anadolu levhasının kuzey sınırı, bir bölümünde 17 Ağustos depreminin oluştuğu Kuzey Anadolu Fayı dır. Güney sınırını ise, Helenik-Kıbrıs Yayı ile Doğu Anadolu Fayı oluşturur. Arap levhasının sıkıştırması sonucu batıya kayan Anadolu levhasının sınırlarında ve Afrika levhasının Avrasya levhasının altına dalması sonucu Akdeniz de ve Ege Graben Sistemi içerisinde depremler meydana gelir. Ancak Arap levhasının sıkıştırması bu bölgelerdeki hareketlenme ile tamamen telafi edilemediği için İç Anadolu ve Doğu Anadolu bölgelerinde de içsel deformasyon nedeniyle depremler olabilmektedir.

Deprem Nedir TÜRKİYENİN TEKTONİK YAPISI VE LEVHALAR

Deprem Türleri Cisimlerin bir etki altında yaptıkları bir hareket de deprem olarak nitelendirilebildiğinden depremler; Yapay depremler Doğal depremler olarak ikiye ayrılır. Depremler büyüklüğü, şiddeti ve zamanı belli olan yapay depremler ve parametreleri önceden belli olmayan doğal depremler olarak sınıflandırmak mümkündür. Yapay depremlerin etkileri belli olduğu için incelemeye konu olmazken doğal depremlerin parametreleri kesin olarak belli değildir. Doğal depremler, doğadaki değişiklikler sonucu oluşan depremleri oluş nedenlerine göre; Tektonik depremler Volkanik depremler Çöküntü depremler olarak sınıflandırılır. Dünyada olan depremlerin büyük bir bölümü yukarıda anlatılan biçimde oluşmakla birlikte az miktarda da olsa başka doğal nedenlerle de olan deprem türleri bulunmaktadır.

Deprem Türleri Levhaların hareketi sonucu olan depremler genellikle "TEKTONİK" depremler olarak nitelenir ve bu depremler çoğunlukla levhalar sınırlarında oluşurlar. Dünya ve Türkiye de olan depremlerin %90'ı bu gruptandır. https://www.youtube.com/watch?v=wgedtte6okq https://www.youtube.com/watch?v=xmim-qczhmw https://www.youtube.com/watch?v=qrbgzyjituw

Deprem Türleri İkinci tip depremler "VOLKANİK" depremlerdir. Bunlar volkanların püskürmesi sonucu oluşurlar. Yerin derinliklerinde ergimiş maddenin yeryüzüne çıkışı sırasındaki fiziksel ve kimyasal olaylar sonucunda oluşan gazların yapmış oldukları patlamalarla bu tür depremlerin meydana geldiği bilinmektedir. Bunlar da yanardağlarla ilgili olduklarından yereldirler ve önemli zarara neden olmazlar. Japonya ve İtalya'da oluşan depremlerin bir kısmı bu gruba girmektedir. Türkiye'de aktif yanardağ olmadığı için bu tip depremler olmamaktadır. https://www.youtube.com/watch?v=v7rhmy52wkq

Deprem Türleri Bir başka tip depremler de "ÇÖKÜNTÜ" depremlerdir. Bunlar yer altındaki boşlukların (mağara, su yolları), kömür ocaklarında galerilerin, tuz ve jipsli arazilerde erime sonucu oluşan boşluklara tavan bloğunun çökmesi ile oluşurlar. Hissedilme alanları yerel olup enerjileri azdır fazla zarar getirmezler..

Deprem Türleri Odağı deniz dibinde olan derin deniz depremlerinden sonra, denizlerde kıyılara kadar ulaşan ve bazen kıyılarda büyük hasarlara neden olan dalgalar oluşur ki bunlara "TSUNAMI" denir. Merkezi deniz içerisinde olan depremlerinin çok görüldüğü Japonya'da Tsunami'den 1896 yılında 30.000 kişi ve 2004 Güney Asya da oluşan tsunamide ise 300.000 kişi ölmüştür.

Fay Nedir İtilmekte olan bir levha ile bir diğer levha arasında sürtünme kuvveti aşıldığı zaman bir hareket oluşur. Bu hareket çok kısa bir zaman biriminde gerçekleşir ve şok niteliğindedir. Sonunda çok uzaklara kadar yayılabilen deprem (sarsıntı) dalgaları ortaya çıkar. Bu dalgalar geçtiği ortamları sarsarak ve depremin oluş yönünden uzaklaştıkça enerjisi azalarak yayılır. Bu sırada yeryüzünde, bazen gözle görülebilen, kilometrelerce uzanabilen ve FAY adı verilen arazi kırıkları oluşabilir. Bu kırıklar bazen yeryüzünde gözlenemez, yüzey tabakaları ile gizlenmiş olabilir. Bazen de eski bir depremden oluşmuş ve yeryüzüne kadar çıkmış, ancak zamanla örtülmüş bir fay yeniden oynayabilir.

Fay Nedir Yerkabuğundaki çeşitli ölçekteki kayma yüzeyleri, (üzerinde deprem olan ve hareket eden iki levha yada levhacık arasındaki ara yüzey) FAY olarak adlandırılır. Diri Fay: Son Tarihsel dönemde deprem oluşturmuş olan tüm faylar diri fay olarak isimlendirilir. Bu fayların dirilikleri sadece yazılı tarihsel kataloglardan değil aynı zamanda tarihi yapıları etkileyen faylanma işaretlerinden de anlaşılabilir. Genç kuvaterner çökellerini (2 milyon yıldan daha yaşlı olmayan) kesen faylar, ötelenmiş genç akarsu yatakları, ötelenmiş akarsu denizel şekiller, basınç sırtı yada çöküntü gölcükleri, uzamış sırtlar gibi genç morfolojik şekiller oluşturmuş faylar, diri faylardır.

Fay Nedir Fayların uzunluğu birkaç metreden yüzlerce km ye kadar uzanabilir. Bir yerde fayın olması ille de orada deprem olacağı anlamına gelmez. Bir yerde fayın olmaması da orada deprem olmayacağı anlamına gelmez. Fay düzleminin yönelimi fayın doğrultu ve eğimi ile tanımlanır.

FAY Nedir FAY ÇEŞİTLERİ

Fay Nedir DOĞRULTU ATIMLI FAY Bu tür fay düzlemleri, yeryüzünde 90 dereceye yakın dik bir konumda olan ve yerin içine doğru hafifçe eğimlenen yalnızca yatay atımın oluşturduğu yanal atımlı faylardır. Bu faylar, atımlarına öre sağ ya da sol yönlü olabilirler. Kuzey Anadolu Fayı, sağ; Doğu Anadolu Fayı ise sol yönlü doğrultu atımlı faylardır. https://www.youtube.com/watch?v=4iddoa95xp4

Fay Nedir NORMAL FAY Bu tür faylarda fay düzleminin bir tarafindaki blok yükselirken diger tarafındaki düşerek uzaklaşır. Burada hareket yine göreceli olarak gelişmektedir. Bir başka değişle, bir blok yükselirken diğeri yerinde durabilir yada bir taraf yerinde dururken diğer taraf düşebilir. Örneğin; 1970 Gediz ve 1995 Dinar depremi ile ilgili faylar bu türden normal atımlı faylardır. https://www.youtube.com/watch?v=pjefnn9jq5c

Fay Nedir TERS FAY Bu tür faylar da düşey atımlı faylar olup, yalnizca fay düzlemi boyunca hareket eğim yönüne göre ters yönde olmakta ve bloklar birbirine göre yaklaşmaktadır. Örneğin; 1975 Lice depremi ile ilgili faylar ters atımlı faylardır. https://www.youtube.com/watch?v=xy0f_rubzji

Fay Nedir VEREV FAY Fay düzlemi boyunca ortaya çıkan hareketin hem düşey hem de yatay yönde olduğu faylardır https://www.youtube.com/watch?v=ey5ec75jj2c

Fay Nedir NORMAL FAY (NORMAL FAULT) İngiltere ye yakın Jura Blue Anchor formasyonu çökelleri. Alt Triyas yaşlı büyük bir normal fay.

Fay Nedir NORMAL FAY (NORMAL FAULT) Montana yakınlarındaki Bozemon formasyonu içerisinde normal faylanma.

Fay Nedir NORMAL FAY (NORMAL FAULT)

Fay Nedir DOĞRULTU ATIMLI FAY (STRIKE-SLIP FAULT) San Andreas, USA

Fay Nedir DOĞRULTU ATIMLI FAY (STRIKE-SLIP FAULT) San Andreas, USA

Fay Nedir Kayaç üzerinde fay düzlemi ve hareket çizgileri.

Fay Nedir ESKİŞEHİR İLİNİN FAY HARİTASI

Fay Nedir YÜZEY ATIMLARI Arifiye 1999 İzmit Depremi

Fay Nedir YÜZEY ATIMLARI Canterbury, New Zeland 2010

Fay Nedir YÜZEY ATIMLARI The Qoricocha, Peru, earthquake of 5 April 1986

Fay Nedir YÜZEY ATIMLARI Surface rupture zone of November 2001 Kokoxili (Tibet) earthquake

Fay Nedir YÜZEY ATIMLARI 1999 İzmit Depremi

Fay Nedir YÜZEY ATIMLARI 1999 İzmit Depremi

Fay Nedir YÜZEY ATIMLARI 1999 İzmit Depremi

Deprem Parametreleri Herhangi bir deprem oluştuğunda, bu depremin tariflenmesi ve anlaşılabilmesi için "DEPREM PARAMETRELERİ" olarak tanımlanan bazı kavramlardan söz edilmektedir. ODAK NOKTASI (HİPOSANTR) (İÇ MERKEZ) DIŞ MERKEZ (EPİSANTR) ODAK DERİNLİĞİ ŞİDDET EŞŞİDDET (İZOSEİT) EĞRİLERİ MAGNİTÜD DEPREMİN ENERJİSİ

Deprem Parametreleri ODAK NOKTASI (HİPOSANTR) (İÇ MERKEZ) Odak noktası yerin içinde depremin enerjisinin ortaya çıktığı noktadır. Bu noktaya odak noktası veya iç merkez de denir. Gerçekte, enerjinin ortaya çıktığı bir nokta olmayıp bir alandır, fakat pratik uygulamalarda nokta olarak kabul edilmektedir.

Deprem Parametreleri DIŞ MERKEZ (EPİSANTR) Odak noktasına en yakın olan yer üzerindeki noktadır. Burası aynı zamanda depremin en çok hasar yaptığı veya en kuvvetli olarak hissedildiği noktadır. Aslında bu, bir noktadan çok bir alandır. Depremin dış merkez alanı depremin şiddetine bağlı olarak çeşitli büyüklüklerde olabilir. Bazen büyük bir depremin odak noktasının boyutları yüzlerce kilometreyle de belirlenebilir. Bu nedenle "Episantr Bölgesi" ya da "Episantr Alanı" olarak tanımlama yapılması gerçeğe daha yakın bir tanımlama olacaktır.

Deprem Parametreleri ODAK DERİNLİĞİ Depremde enerjinin açığa çıktığı noktanın yeryüzünden en kısa uzaklığı, depremin odak derinliği olarak adlandırılır. 0 < h < 60 km SIĞ DEPREMLER ETKİ ALANI AZ, YIKICILIK YÜKSEK 70 < h < 300 km ORTA DERİNLİKTEKİ DEPREMLER 300 km < h DERİN DEPREMLER ETKİ ALANI GENİŞ, YIKICILIK DÜŞÜK

Deprem Parametreleri ŞİDDET Depremlerin boyutunun belirlenmesinde en eski yöntem şiddet üzerinden değerlendirmedir. Herhangi bir derinlikte olan depremin, yeryüzünde hissedildiği bir noktadaki etkisinin ölçüsü olarak tanımlanmaktadır. Diğer bir deyişle depremin şiddeti, onun yapılar, doğa ve insanlar üzerindeki etkilerinin bir ölçüsüdür. Bu etki, depremin büyüklüğü, odak derinliği, uzaklığı yapıların depreme karşı gösterdiği dayanıklılık dahi değişik olabilmektedir. Şiddet depremin kaynağındaki büyüklüğü hakkında doğru bilgi vermemekle beraber, deprem dolayısıyla oluşan hasarı yukarıda belirtilen etkenlere bağlı olarak yansıtır. Şiddet, ölçülemez, hissedilir ya da yorumlanır

Deprem Parametreleri EŞŞİDDET (İZOSEİT) EĞRİLERİ Aynı şiddetle sarsılan noktaları birbirine bağlayan noktalara denir.

Deprem Parametreleri MAGNİTÜD Magnitüd genel olarak deprem sırasında açığa çıkan enerjiyi ifade etmektedir. Deprem, yerkabuğunun gerilme etkisi sonuncu, belirli bir derinlikte kırılması olarak tanımlanabilir. Depremin büyüklüğü ise kırılan yüzeyin büyüklüğünü ve dolayısıyla ortaya çıkan enerjinin düzeyini belirten bir ölçüdür. Örneğin M=2,0 büyüklüğünde bir deprem, yeryüzünün derinliklerinde yaklaşık bir futbol sahası büyüklüğünde bir kırığın meydana geldiğini gösterir. Büyüklük bir birim artarsa, yani 3,0 büyüklüğünde bir deprem oluşmuş ise, yaklaşık 10 futbol sahasına eşit bir alanın kırılmış olduğu anlaşılır.

Deprem Parametreleri MAGNİTÜD 1. Richter Yerel Magnitüdü (M L ) 2. Yüzey Dalgası Magnitüdü (M S ) 3. Cisim Dalgası Magnitüdü (m b ) 4. Diğer Aletsel Magnitüd Ölçekleri ( M C, M D, M JMA ) 5. Moment Magnitüdü (M W )

Deprem Parametreleri DEPREMİN ENERJİSİ Bir deprem sırasında açığa çıkan toplam sismik enerji çoğu zaman aşağıdaki bağıntıdan hesaplanır (Gutenberg ve Richter, 1956) E = erg cinsinden enerji; log E = 11, 8 + 1, 5M S Bu denkleme göre, 5 büyüklüğündeki bir depremin boşalttığı enerji 7 büyüklüğündeki bir depremin enerjisinin yaklaşık olarak 0.001 i kadardır. Bu durum çok büyük depremlere yol açan birikmiş deformasyon enerjisinin boşalımında küçük depremlerin fazla etkili olmadığını göstermektedir. Moment magnitüdünün kullanımıyla beraber, bir deprem sırasında açığa çıkan enerjisinin sismik moment ile de bağlantılı olduğu görülmüştür. Hiroşimada kullanılan atom bombası (20.000 TNT), enerji açısından 6 büyüklüğünde bir depreme karşılık gelmektedir. Şili depremi (M w =9,5) bu açıdan değerlendirildiğinde, 178.000 atom bombasına eş değer enerji boşaltmıştır.

Deprem Tarihimiz 1900-2017 M 7.0-19 ADET DEPREM (HER 6 YILDA 1)

Deprem Tarihimiz 1900-2017 7.0 > M 6.0-91 ADET DEPREM (HER 15 AYDA 1)

Deprem Tarihimiz 1900-2017 6.0 > M 5.0-984 ADET DEPREM (HER 1.5 AYDA 1)

Deprem Tarihimiz Türkiye jeolojik konumu dolayısıyla dunyada en sık yıkıcı deprem oluş periyoduna sahip ülkelerden biridir. Sadece son yüzyılda ülkede yıkıcı 56 deprem meydana gelmiş ve bunlar 67.350 ölüm ile 330.000 yapının yıkılmasına ve ağır hasar görmesine neden olmuştur.

Deprem Tarihimiz 1509 Büyük İstanbul Depremi: Küçük Kıyamet Merkez üssü Adalar yakınında olan depremde, 160 bin kadar nüfuslu kentte 5-6 bin kişi ölmüş, Fatih Camii, Galata Kulesi önemli hasarlar görmüş, dalgalar kent içlerine kadar yürümüştü. 10 Eylül 1509 depremi hemen Adalar önünde oluşmuş ve İstanbul'da büyük hasarlar yapmıştır. Bu deprem halk arasında Küçük Kıyamet olarak adlandırılmıştır. Bu depremin oldukça geniş bir bölgede, Yunanistan'dan Mısır-Nil Delta'sına ve hatta Avusturya'da hissedildiği rapor edilmektedir. Artçı depremler aylarca sürmüş ve büyük depremler Edirne'den Athos'a kadar hissedilmiş ( En önemlileri : 23 Ekim 1509; 16 Kasım 1509; 10 Temmuz 1510 ve 26 Mayıs 1511). 10 Eylül 1509 depreminden sonra, Osmanlı Sultanı İmparatorluğun her bölgesinden toplattığı 66,000 işçi, 3000 ustabaşı ve 11,000 asistanı görevlendirerek imar işlerini başlatmış. Ayrıca, halktan deprem için özel bir vergi toplatmış, ve Mart-Haziran 1510 tarihleri arasında hasarlar tamir edilmiş.

Deprem Tarihimiz Marmara'da 30 yılda deprem olasılığı %7 Büyüklüğü 7.2 ve şiddeti 9 olan 17 Ocak 1995 Kobe depreminde, Japonların olağanüstü kabul ettikleri ölçüde can kaybı oldu; 5096 kişi öldü. Bu sayı esas alınır ve Japonya'nın ve Türkiye'nin nüfusları arasındaki oran göz önüne alınırsa, 17 Ağustos 1999'da oluşan, 7.4 büyüklüğündeki İzmit depremi için ölü sayısı yaklaşık 2500 bulunur. Oysa yetkililerin bildirimine göre anılan can kaybı 15.488'dir. Bu, anılan büyüklükte bir deprem için kabul edilemeyecek ölçüdedir.

Deprem Tarihimiz Marmara Denizi ve çevresini etkileyen kırık zonları ve ilgili depremlere ait fay düzlemi çözümlerini içeren bir haritaya bakacak olursak (Taymaz, 1995b), Marmara Bölgesi'nin ne kadar büyük bir deprem riski ile iç içe yaşadığını görmek mümkündür. Marmara denizi cökelme havzasını sınırlayan bu kırık zonlarında oluşan ve gelecekte oluşabilecek depremlerde 5-25 km uzaklıktaki yerleşim birimlerinde ağır hasarlar görmek olasıdır. Tarihsel depremlere bakıldığında, M.O. 2000 yılından günümüze bir çok yıkıcı depremin Marmara bölgesini etkilediğini görebiliriz (Ambraseys 1988; Ambraseys ve Finkel 1990; 1991; 1995).

Deprem Tarihimiz

Deprem Tarihimiz 1766 Yılındaki Büyük İstanbul Depremi Küçük Kıyamet'ten (1509 Depremi) 257 yıl sonra Padişah çadıra çıkıyor İzmit'ten Gelibolu'ya kadar uzanan Marmara fay hattını kıran depremde tsunami dalgaları oluştu, camiler Topkapı Sarayı ve anıtlar büyük zarar gördu. Sehir su sebekesinde ve kanallarında kırılmalar gözlendi. Depremden yaklasık iki ay kadar sonra inşaat malzemeleri, bina ustaları Midilli'den Kayseri'ye kadar uzanan geniş bir bölgeden getirilerek yapım ve onarım çalışmaları başlatılmıştır. Bir çok kamu (idare) binası yıkılarak yeniden yapılmış ve Fatih Sultan Mehmet Camii ancak 5 Mayıs 1771'de kullanıma açılabilmiştir.

Deprem Tarihimiz Marmara'yı bolen fay, tek parca olarak kırılacak Dünyanın en ünlü yerbilimcilerinden Xavier Le Pichon: İstanbul 250 yıllık deprem periyodu icine girdi. Marmara'yı yaran faya iki uçtan İzmit ve Gelibolu uçlarında gerilim yüklenmeleri oldu. Fay iki uçtan kasılmış bekliyor. En olabilir ihtimal bu fayın en az 7.4 büyüklüğünde bir depremle kırılması. Bu yarın da olabilir; ama 20-30 yılı geçmez..."

Deprem Tarihimiz Le Pichon: Bölgeyi gezmeye doğudan, Arifiye'den başladık ve batıya doğru geldik. Doğuda yer kaymalarının, yani ötelenmenin çok açık verilerini gördük. Ötelenmeler yer yer beş metreye kadar çıkıyordu. Yüzeyde ötelenme miktarları çok değişiyordu ki bu şaşırtıcı değil.. Daha sonra batıya yöneldik, İzmit Körfezi'ne geldikçe muazzam tahribat dikkatimizi çekti. Bilimsel acıdan ilgimi çeken, İzmit Körfezi'ne girdikçe fay üzerinde artan miktarlarda gerilme yapılarıydı.. Bilhassa Gölcük'te bu muazzamdı, çünkü sahilde çok önemli bir çökme - parçalanma gördük. Çok ilginç olan, Gölcük'teki askeri üssün batısına geçtikçe fayın yüzey ifadesinin kaybolmasıydı... Buna rağmen sismik aktivite İzmit Körfezi'nin en batısına kadar devam ediyordu. Facianın boyutlarına baktığımızda, felaketi kötü inşaatların büyüttüğü görülüyordu. Bunlar arazide gördüğümüz temel olgulardı...

Deprem Tarihimiz Le Pichon: İnşaat yönetmeliklerine, kodlarına iyi uyulduğu ve iyi bir planla yapıldığı zaman deprem ne kadar büyük ve şiddetli olursa olsun, insan kaybı o kadar az oluyor. Gölcük te dolaşırken gördüm, adam gibi yapılan binalar yıkılmamış. Kendimizi nasıl koruyacağımızı biliyoruz, problem bunu uygulamaktan ibarettir. Depremler insanoğlu oldukça vardır. Ormanda ve düz ovalarda yaşadığımız zaman insan hayatına kayıp vermiyordu depremler. İçinde oturduğumuz binaları yapmakla kendi sonumuzu yarattık. Şimdi bize düşen, bekleyeceğimiz tip depremlere göre bu binaları sağlam yapmaktır.