A Ç I L I Ş L A R A Ç I L I Ş L A R A PERTEVNİYAL VALİDE SULTAN CAMİİ İBADETE AÇILDI İstanbul-Aksaray daki meydanı süsleyen, eklektik üslubun en güzel örneklerinden birini oluşturan Pertevniyal Valide Sultan Camii ndeki restorasyon çalışması sona erdi. Başbakan Yardımcısı ve Devlet Bakanı Sayın Bülent Arınç, Fatih Belediye Başkanı Sayın Mustafa Demir, Vakıflar Genel Müdürü Sayın Dr. Adnan Ertem, Basın İlan Kurumu Genel Müdürü Mehmet Atalay, Vakıflar İstanbul I.Bölge Müdürü Sayın İbrahim Özekinci ve İstanbul Müftüsü Sayın Mustafa Çağrıcı nın katılımlarıyla 4 Mart 2011 Cuma günü düzenlenen törenin ardından camii, kısa bir aradan sonra yeniden ibadete açıldı. Törende konuşma yapan Başbakan Yardımcısı ve Devlet Bakanı Sayın Bülent Arınç, İstanbul, vakıf zengini bir şehrimiz. Vakıf Medeniyetinin en güzel örneklerini bu şehir taşıyor. Bugüne kadar çok büyük eserler gerçekleştirdik. Geçtiğimiz kurban bayramında Süleymaniye Camii nin restorasyonu bitti, yeniden ibadete açıldı. Geçmişte vakıf eserleri ihmal edildi ve hatta yıllar öncesinde satıldı, el değiştirdi ve özel mülkiyetlere konu edildi. Ama Hükümetimiz döneminde, bu şuuru bu sorumluluğu arkadaşlarımızla birlikte yeniden tesis ettik, vakıfları kucakladık, onlara sahip çıktık ve Türkiye de vakıf medeniyetini yeniden inşa etmeye çalışıyoruz ve bunda da muvaffak oluyoruz. dedi. Konuşmaların ardından Başbakan Yardımcısı ve Devlet Bakanı Sayın Bülent Arınç, Vakıflar Genel Müdürü Sayın Adnan Ertem, Fatih Belediye Başkanı Sayın Mustafa Demir ve Basın İlan Kurumu Genel Müdürü Sayın Mehmet Atalay ve vatandaşlarla birlikte caminin açılış kurdelesini kesti. Sultan II. Mahmut un eşi ve Sultan Abdülaziz in annesi olan Pertevniyal Valide Sultan tarafından, daha evvel yanmış olan Kâtip Camii nin arsası üzerine 1868-71 yıllarında yaptırılan Pertevniyal Valide Sultan Camisinin Mimarları Sarkis Balyan ve Agop Balyan dır. Cami dışında mektep, türbe, muvakkithane ve sebilden oluşan bir külliye hüviyetindeki yapılar, geniş bir avlu içinde olup, anıtsal avlu kapısıyla dikkat çekmektedir. Yapının restorasyonu yaklaşık 3,5 yıl süren çalışmanın ardından tamamlanmıştır. 170
Ç I L I Ş L A R A Ç I L I Ş L A R A Ç I L I Ş L A R NUR-U OSMANİYE CAMİİ İBADETE AÇILDI XVIII. Yüzyılın en önemli ibadet yapılarından biri olan Nur-u Osmaniye Camii, içinde barındırdığı barok özelliklerle ön plana geçmiştir. Kare plana sahip harim bölümünün üzerini bir kubbe örtmekte olup, güney kısmı hariç, her yönü bir mahfil katı dolaşmaktadır. Çift minareli yapının kuzeyinde, alışılmadık şekilde poligonal bir avlu yer almaktadır. Caminin içini, oldukça zevkli işlenmiş barok bezemeler kuşatmakta olup, bunlar yapıyı boğmadan ele alınmıştır. Kalemişleririnin, caminin ilk yapım dönemiyle yaşıt oluşu, onları farklı kılmaktadır. Bir süreden beridir sıva altında bulunan bazı kalemişlerinin açığa çıkarılması da güzel bir sürpriz olmuştur. Restorasyondan evvel, dışı kadar iç duvarları da oldukça kararmış olan caminin mermerleri ve taşları özgün hallerine dönmüştür. Caminin İçi, açıklıkların fazlalığının da etkisiyle son derece ferahtır. Caminin restorasyonu restorasyonu tamamlanmış olup, 18 Mayıs 2012 Cuma günü yeniden ibadete açılmıştır. 171
A Ç I L I Ş L A R A Ç I L I Ş L A R A HADIM HASAN PAŞA MEDRESESİ Fatih, Cağaloğlu nda yer alan medrese Sultan III. Mehmet döneminde Sadrazamlık yapan Hadım Hasan Paşa tarafından yaptırılmıştır. Fevkâni medresenin alt katı dükkanlar, sebil ve çeşme; üst katında hücrelerle dershanesi yer almaktadır. Kuzey cephesi, XIX. yüzyılda yol genişletilirken kesilmiştir. 1830 lu yıllarda onarılan medrese, harabe halindeyken, 2011 yılında restorasyonu tamamlanarak hizmete açılmıştır. MİMAR SİNAN TÜRBESİ Süleymaniye de, Mimar Sinan Caddesi üzerinde yer almaktadır. Sebille beraber inşaedilen türbe, 1922 yılında Mimar Ali Talat Bey tarafından restore edilmiştir. Süleymaniye Camiinin restorasyonunu tâkiben türbe de restore edilmiştir. 172
Ç I L I Ş L A R A Ç I L I Ş L A R A Ç I L I Ş L A R ARAP CAMİİ I. KISIM Aslı, XIV. yüzyıl başlarında yapılmış bir Katolik kilisesidir. Yapı, 1475-78 arasında camiye çevrilmiştir. Bu sıra bazı yapısal değişikliklere uğrayan yapı1731 yangınının ardından tamir edilen cami, yeni yangınlara maruz kaldığından 1807-08 ve 1854-55 yıllarında yeniden onartılmıştır. 1913-19 yıllarında ciddi bir restorasyon gören caminin son restorasyonunun birinci kısmı 2011 yılında tamamlanmıştır. İBRAHİMPAŞA (ESEKAPI) MEDRESESİ Arazi şartlarının ve yanı başındaki eski mescit yapısının konumundan dolayı L şeklinde bir plana raptedilen medrese XVI. yüzyılda bir külliye dâhilinde İbrahim Paşa tarafından Mimar Sinan a yaptırılmıştır. Doğusunda mescit yapısının yer aldığı külliyenin batı ve kuzeyi bir çevre duvarıyla kuşatılmıştır. Kuzey duvarına sonradan eklenen çeşme de duvarla birlikte restore edilmiştir. 173
A Ç I L I Ş L A R A Ç I L I Ş L A R A KILIÇ ALİ PAŞA CAMİİ Tophane de, sahilde bulunan cami, H.986-991/ M.1578-83 yıllarında Kaptan-ı Derya Kılıç Ali Paşa tarafından Mimar Sinan a yaptırılmıştır. Külliye halindeki yapılar topluluğunun camisi plan itibariyle Ayasofya yı andırmaktadır. Caminin iç mekânı, H.1331/M.1912 yılında restore edilmiştir. XX. Yüzyıl başlarındaki onarımı, 1938-39 daki dış cephe onarımı takip eder. Son kapsamlı restorasyonu, 2011 yılında tamamlanmış ve cami ibadete yeniden açılmıştır. CENDERECİZÂDE MUHİTTİN ÇELEBİ TÜRBESİ Süleymaniye de İstanbul Üniversitesi Yabancı Diller Fakültesi nin önündedir. II. Bayezid in defterdarlığını yapan Cenderecizâde Muhittin Çelebi için yapılmıştır. Türbe, 2011 yılında restore edilmiştir. 174
Ç I L I Ş L A R A Ç I L I Ş L A R A Ç I L I Ş L A R BAYRAMPAŞA MEDRESESİ Fatih teki Haseki semtinde bulunan medresenin banisi Bayram Paşa olup, medrese tüm özellikleriyle klasik Osmanlı mimarisinin bir örneğidir. Yapının restorasyonu tamamlanmış olup, 2011 yılında yeniden hizmete açılmıştır. BEŞİKÇİZÂDE TEKKESİ Fatih-Davutpaşa da bulunan tekke, Nakşibendi tarikatinden Şeyh el-hac Süleyman Efendi tarafından XVIII. yüzyılın ikinci yarısında yaptırılmıştır. XIX. yüzyılın ikinci yarısında yenilendiği bilinen yapının restorasyonu tamamlanmış ve hizmete açılmıştır. 175
A Ç I L I Ş L A R A Ç I L I Ş L A R A KAZASKER ABDURRAHMAN EFENDİ CAMİİ Fatih ilçesinde, Millet Caddesinde bulunan cami, Kazasker Abdurrahman Efendi tarafından H. 912/ M.1506 da Mimar Sinan a yaptırılmıştır. Dikdörtgen planlı, kâgir yapının çatısı kiremitle kaplıdır. 1918 yılındaki büyük yangında yalnızca duvarları kalan yapı, 1953 yılında aslına uygun ihyâ edilmiş, Millet Caddesi açılırken 1957 yılında yıktırılmıştır. Yapı, 2011 yılında ihya edilmiştir. VORTVOTS VORODMAN KİLİSESİ Fatih ilçesi, Kumkapı semti, Şarapnel Sokakta bulunmaktadır. Yığma kilise, Osmanlı döneminde yapılmıştır. Gümrük ve Ticaret Bakanı Sayın Hayati Yazıcı nın katılımıyla kilise, yeniden ibadete açıldı. 176
Ç I L I Ş L A R A Ç I L I Ş L A R A Ç I L I Ş L A R MAHMUT EFENDİ ZAVİYESİ (EMİR BUHARİ TEKKESİ) Fatih teki yapı, Nakşî tekkesidir. Banisi, Sultan II.Bayezid olup, H.1034 yılındaki Fatih yangınında harap olmuş, Sadrazam Kara Mustafa Paşa tarafından yeniden yaptırılmıştır. Restorasyonu 2011 yılında tamamlanan eserlerimizdendir. MURAT MOLLA KÜTÜPHANESİ Fatih in Çarşamba semtindeki kütüphane, Sultan I.Abdülhamit döneminde, Damatzâde Mehmet Murat Efendi tarafından inşâ ettirilmiştir. Kütüphane binasının restorasyonu tamamlanarak hizmete açılmıştır. 177
A Ç I L I Ş L A R A Ç I L I Ş L A R NAZPERVER KALFA SIBYAN MEKTEBİ Fatih-Samatya caddesi üzerindedir. Sultan III.Selim in Kalfası Nazperver Kadın tarafından H.1207/M.1792 yılında yaptırılan mektep binası, dikdörtgen planlı ve kâgir olup, iki katlıdır. Yapının restorasyonu tamamlanmış olup, 2011 yılında hizmete açılmıştır. DEFTERDAR İBRAHİM PAŞA CAMİİ Ortaköy-Kuruçeşme arasında, deniz kenarındadır. Bânisi, Defterdar İbrahim Paşa olup, 1661 de yaptılmıştır. Sultan II. Mahmut devrinde 1833 yılında; Sultan II. Abdulhamit döneminde, 1885 yılında; 1941 yılında Vakıflar İdaresi nce onarım yapılmıştır. Son restorasyonu 2011 de yapılmış ve ibadete yeniden açılmıştır. 178