MART 0 Ocak 0 da Aralık 00 ten bu yana en düşük seviyesine inmesinin ardından Şubat ayında yükseliş eğilimine giren emtia fiyatları genel endeksi Mayıs ayında da artışını sürdürdü. Böylece, emtia fiyatları üst üste dördüncü ayında da yükseliş kaydetmiş oldu. Bu dönemde, endekste görülen aylık % lık yükselişte enerji fiyatlarındaki artış etkili oldu. Mayıs ayında ham petrol fiyatları ağırlıklı olarak OPEC dışı ülkelerin üretimindeki azalışın etkisiyle %,7 artarak son 7 ayın en yüksek seviyesine ulaştı. Değerli metal fiyatları Mayıs ayında %,9 değer kazanırken, endüstriyel metal fiyatlarındaki hızlı düşüşün etkisiyle genel metal fiyatları endeksi %, geriledi. Tarım fiyatları endeksi Mayıs ayında %, oranında artış kaydetti. Olumsuz hava koşulları nedeniyle pek çok ürünün hasadında gözlenen azalış bu gelişmede etkili oldu. EMTİA FİYAT ENDEKSLERİ (00=) Emtia Fiyatları Genel Endeksi Enerji ve Enerji Dışı Enerji Enerji Dışı 0 Tarım * Metal * Metal Değerli Metal Kaynak: Dünya Bankası * Enerji dışı endeksin alt endeksleri arasında yer almaktadır.
Mar. May. Tem. Eyl. Kas. Oca. May. Tem. Eyl. Kas. Oca. Mar. Şub. Nis. Haz. Eki. Ara. Şub. Nis. Haz. Ağu. Ara. Şub. Nis. EMTİA PİYASALARINDA SON GELİŞMELER Mayıs ayında ham petrol fiyatları* %,7 artış kaydetti. Söz konusu gelişmede, OPEC dışı ülkelerin üretimindeki azalma etkili olurken, ABD de petrol stoklarının gerilemesi, Kanada da petrol sahalarında çıkan yangın ve Kuveyt te petrol işçilerinin greve gitmesi gibi nedenlerle üretimin azalması fiyatları yukarı taşıdı. Ayrıca, bu dönemde bazı uluslararası finans kuruluşlarının petrol fiyatı tahminlerini yükseltmesi fiyatlara destek sağladı. Böylece, ham petrolün fiyatı son 7 ayın en yüksek seviyesine ulaştı. Mayıs ayında değerli metallerin fiyatları bir miktar artarken, endüstriyel metallerin fiyatları geriledi. Fed in faiz artırımının yılın ikinci yarısına kalması doların değer kaybetmesine neden olurken altın fiyatları %, artış kaydetti. Böylece, altın fiyatları Ağustos 0 ten bu yana en yüksek seviyesine ulaştı. Mayıs ayında platin ve gümüş fiyatları da sırasıyla %, ve %, oranında artış kaydetti. Çin de inşaat ve imalat sektörlerinde iktisadi faaliyetin hız kazanması ile son aylarda artmış olan demir cevheri fiyatları Mayıs ayında %9,8 oranında geriledi. Bu gelişmede, sektörde oluşan arz fazlası ve Çin de düzenleyici otoritenin piyasadaki spekülatif hareketlerin önüne geçmek için önlem alması etkili oldu. Küresel arz fazlası nedeniyle bakır ve nikel fiyatları sırasıyla %,7 ve %, geriledi. Petrol Fiyatları ve Enerji Fiyatları Endeksi Altın ve Platin Fiyatları 0 00 0 0 Ham Petrol* (USD/varil) Enerji Fiyatları Endeksi (00=) 0 900 0 Altın (USD/ ons) Platin (USD/ ons) Tayland, Endonezya ve Malezya nın Eylül 0 ya kadar ihracatı sınırlandırma yönünde anlaşmaları nedeniyle Mart ve Nisan aylarında hızla yükselmiş olan kauçuk fiyatları, Mayıs ayında en büyük pazar niteliğindeki Çin in ithalatını azaltmasının da etkisiyle düşen talep paralelinde %7,8 geriledi. Kaynak: Dünya Bankası * Brent, WTI ve Dubai petrolleri spot fiyatları ortalamasıdır.
Nis. Tem. Eki. Oca. Nis. Tem. Oca. Nis. Nis. Tem. Eki. Oca. Nis. Tem. Oca. Nis. EMTİA PİYASALARINDA SON GELİŞMELER Mayıs ayında Asya kıtasındaki kuraklığın rekolteyi olumsuz etkilemesi nedeniyle pirinç fiyatları %9, artış kaydetti. Son aylardaki artış eğilimine Nisan ayında ara veren şeker fiyatları, Mayıs ayında başta Hindistan olmak üzere birçok ülkede üretimin düşmesi nedeniyle %,7 arttı. Böylece, şeker yıllık bazda %7, lik artışla fiyatın en çok arttığı tarım ürünü oldu. Küresel piyasalarda gözlenen arz fazlalığı nedeniyle Eylül 0 ten itibaren aşağı yönlü bir eğilim sergileyen kırmızı et fiyatları, Şubat 0 da başladığı yükselişini Mayıs ayında da sürdürerek %, arttı. Yurt içinde ise karkas et ithalatına izin verilmesinin ardından gerileyen kırmızı et fiyatları Nisan ve Mayıs aylarında hafif artışlar kaydetti. Küresel piyasalarda 0 in ortasından itibaren düşmekte olan beyaz et fiyatları ise, Türkiye de 0 sonunda başlayan artış trendini Mayıs ayında da sürdürdü. Yurt içinde tavuk eti fiyatlarındaki artış aylık %,7, yıllık %0, oldu. Son dönemde sektörün ihracatında yaşanan sıkıntıların fiyat artışını bir süre sınırlandıracağını tahmin ediyoruz. Kırmızı Et Fiyatları Beyaz Et Fiyatları (0=), 9,00 0,,0 8,0 0,,, 8,00 7,0 90,0 7,00 70 Türkiye Dünya,,0, Dünya ($/kg) Türkiye (TL/kg) (sağ eksen),0,00 Yüksek stoklar ve rekolte ile üretime ilişkin olumlu beklentiler Mayıs ayında buğday fiyatlarının %8, düşmesine neden oldu. Böylece, ilgili ürünün fiyatı yıllık bazda %0, geriledi. Mart ayında son 7 yılın en düşük seviyesine gerileyen pamuk fiyatları, Nisan ayındaki %,8 artışının ardından Mayıs ayında da %, oranında artış kaydetti. Kaynak: Dünya Bankası, TÜİK
EMTİA PİYASALARINDA BEKLENTİLER Ham petrol piyasasında fiyatlar, Nijerya da petrol boru hattına düzenlenen saldırının arza yönelik endişeleri artırmasıyla Haziran ayı başında da yükselişini sürdürdü. İzleyen günlerde ABD deki üretimin düşmesine rağmen OPEC ülkelerinin üretimde kısıntıya gitme konusunda anlaşmaya varamamaları fiyat artışlarını baskıladı. Öte yandan, İran ın ham petrol ihracatını yaptırımlar öncesi seviyeye çekmeyi hedeflemesi de bu baskıyı artıyor. Kısa vadede, halen yüksek olan ham petrol arzı ve beklenmedik arz kesintileri nedeniyle piyasadaki dalgalanmanın devam etmesini bekliyoruz. Yılın ikinci yarısında Fed in faiz artırımlarının daha da ötelenmesi durumunda başta kıymetli metaller olmak üzere emtia fiyatlarının yükseliş eğilimini sürdürebileceğini düşünüyoruz. EMTİA FİYATLARI: Gerçekleşme ve Tahminler Gerçekleşme Tahmin 000 0 0 0 0 07 08 00 Enerji Ham Petrol* USD/varil 8, 0, 9, 0,8,0 0,0,, Kömür USD/ton, 8, 70, 7, 0,0,0,, Doğalgaz (Avrupa) USD/milyon btu,9,8 0, 7,,,8,,8 Tarım Kakao USD/kg 0,9,,,,,0,9,8 Kahve USD/kg,9,,,,,,, Çay USD/kg,9,9,7,7,,7,7,8 Soya Yağı USD/ton 8.07 909 77 77 797 80 88 Mısır USD/ton 89 9 9 70 70 7 88 Pirinç USD/ton 0 0 8 7 79 8 90 Buğday USD/ton 8 0 88 97 Kırmızı Et USD/kg,9,,0,,8,8,9,0 Beyaz Et USD/kg,,,,,,,, Şeker USD/kg 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, Tomruk USD/metre küp 7 89 90 Pamuk USD/kg,,0,8,,,,7,8 Kauçuk USD/kg 0,7,8,0,,,,,7 Tütün USD/ton.97.89.99.908.000.9.88.77 Metal Aluminyum USD/ton.9.87.87...9.700. Bakır USD/ton.8 7..8.0.000.90.88.7 Demir Cevheri USD/kuru ton 8,8, 9,9,8 0,0,,0, Kurşun USD/ton..09.788.77.87.8.99 Nikel USD/ton 8.8.0.89.8 9.00 0.09 0.9.99 Kalay USD/ton..8.899.07.. 7.78 Çinko USD/ton.8.90..9.0.88.99.0 Altın USD/troy ons 79....0...08 Gümüş USD/troy ons,0,8 9,,7,0,,, Platin USD/troy ons.87.8.0 90 999.0. Kaynak: Dünya Bankası * Brent, WTI ve Dubai petrolleri spot fiyatları ortalamasıdır.
Emtia Fiyatlarında Değişim Oranları (Mayıs 0) Ham Petrol* Şeker Pirinç Platin Gümüş Mısır Çay Altın Pamuk Kırmızı Et Ayçiçek Yağı Kömür Çinko Kakao Kahve Beyaz Et Soya Yağı Tütün Kağıt Hamuru Tomruk Aluminyum Kurşun Kalay Zeytinyağı Nikel Doğalgaz Bakır Kauçuk Buğday Demir Cevheri -0 - -0-0 -0 0 0 0 Yıllık % Değişim Aylık % Değişim * Brent, WTI ve Dubai petrolleri spot fiyatları ortalamasıdır.
EMTİA FİYATLARI - I Altın (USD/troy ons) Aluminyum (USD/ton) Ayçiçek Yağı (USD/ton).0.0.0...0..0.00.0.00.000.0.00. 0.0.00 0 Bakır (USD/ton) Beyaz Et (USD/kg) Buğday (USD/ton) 0.000, 0 9.000 8.000 7.000,, 0 00.000 0.000.000.000,0,8 00 0.000,, Çay (USD/kg) 000 Çinko (USD/ton) Demir Cevheri (USD/ kuru ton %, demir), 90,0 70,8, 000 0 0,, 0 90,0 0 70,8 0, 0 Doğalgaz (USD/milyon btu) Gümüş (USD/troy ons) Ham Petrol* (USD/varil) 0 9 0 8 7 0 0 0 Kağıt Hamuru (USD/ton) Kahve (USD/kg) Kakao (USD/kg) 7,, 900,,0 0,8, 700,,,0,8, * Brent, WTI ve Dubai petrolleri spot fiyatları ortalamasıdır.
0.000 0.000.000 0.000.000 Kalay (USD/ton) 0 Kauçuk (USD/kg),0,0,0,0,0 Kırmızı Et (USD/kg) 0 70 90 0 0 Kömür (USD/ton) 0 000 000 00 Kurşun (USD/ton).000 0.000 0.000.000 0.000 Nikel (USD/ton) 0 Pamuk (USD/kg) 00 0 0 0 0 0 Pirinç (USD/ton) 0 0 0 0 0 000 00 Platin (USD/troy ons) 700 0 900..00.00.0. Soya Yağı (USD/ton) 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0,7 Şeker (USD/kg) 0 70 90 0 0 0 70 90 0 0 0 Tomruk (USD/metre küp).000..000..000. Tütün (USD/ton)..000..000..000..000 Zeytinyağı (USD/ton) 7 EMTİA FİYATLARI - II Rapordaki tablo ve grafiklerde IMF ve Dünya Bankası nın verileri kullanılmıştır. 0 00 0 00 0 Mısır (USD/ton) 0.000 0.000.000 0.000.000 Kalay (USD/ton) 0 Kauçuk (USD/kg),0,0,0,0,0 Kırmızı Et (USD/kg) 0 70 90 0 0 Kömür (USD/ton) 0 000 000 00 Kurşun (USD/ton).000 0.000 0.000.000 0.000 Nikel (USD/ton) 0 Pamuk (USD/kg) 00 0 0 0 0 0 Pirinç (USD/ton) 0 0 0 0 0 000 00 Platin (USD/troy ons) 700 0 900..00.00.0. Soya Yağı (USD/ton) 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0,7 Şeker (USD/kg).000..000..000. Tütün (USD/ton)..000..000..000..000 Zeytinyağı (USD/ton) 0 00 0 00 0 Mısır (USD/ton)
Türkiye İş Bankası A.Ş - İktisadi Araştırmalar Bölümü İzlem Erdem - Bölüm Müdürü izlem.erdem@isbank.com.tr Alper Gürler - Birim Müdürü alper.gurler@isbank.com.tr Bora Çevik - Uzman bora.cevik@isbank.com.tr Ahmet Aşarkaya - Uzman Yrd. ahmet.asarkaya@isbank.com.tr H. Erhan Gül - Müdür Yrd. Ayşe Betül Öztürk - Uzman Yrd. erhan.gul@isbank.com.tr betul.ozturk@isbank.com.tr Dilek Sarsın Kaya - Uzman dilek.kaya@isbank.com.tr Bütün yayınlarımıza http://ekonomi.isbank.com.tr adresinden erişebilirsiniz. Bu rapor Bankamız uzmanları tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır ve hiçbir şekilde finansal enstrümanların alım veya satımı konusunda tavsiye veya finansal danışmanlık hizmeti sağlanması olarak yorumlanmamalıdır. Bu raporda yer verilen görüş ve değerlendirmeler, hiçbir şekilde Türkiye İş Bankası A.Ş. nin kurumsal yaklaşımını yansıtmamakta olup, raporu kaleme alan uzmanların kişisel görüş ve değerlendirmeleridir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgi, görüş ve değerlendirmelerin doğru, değişmez ve eksiksiz olması konusunda herhangi bir şekilde garanti vermemektedir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgilerde herhangi bir bildirimde bulunmaksızın değişiklik yapma hakkına sahiptir. Bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan Türkiye İş Bankası A.Ş. hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir. İşbu rapor üzerinde Bankamızın telif hakkı olup, Bankamızın yazılı izni alınmaksızın herhangi bir kişi tarafından, herhangi bir amaçla, kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz veya yayımlanamaz. Tüm haklarımız saklıdır. 8