Editör Yrd. Doç. Dr. Muharrem ÖZTEL Arş. Gör. Hüseyin BURGAZOĞLU

Editör Yrd. Doç. Dr. Muharrem ÖZTEL Arş. Gör. Hüseyin BURGAZOĞLU

Uluslararası II. Trakya Bölgesi Kalkınma - Girişimcilik Sempozyumu Bildiri Kitabı I Kırklareli Üniversitesi Yayınları: 2 İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yayınları: 1 Yayın Koordinatörü Yrd. Doç. Dr. Baki Çakır Editör Yrd. Doç. Dr. Muharrem Öztel Arş. Gör. Hüseyin Burgazoğlu Yayıncı adresi: Kırklareli Üniversitesi Rektörlüğü Kültür Merkezi A Blok / KIRKLARELİ Tel: 0 288 212 96 70 (10 Hat) Fax: 0 288 212 96 79 Web: www.kirklareli.edu.tr KIRKLARELİ ÜNİVERSİTESİ Bu kitabın bütün yayın hakları Kırklareli Üniversitesi ne aittir. Kapak Tasarımı Yrd. Doç. Dr. Mehmet Han Ergüven Abdurrahim Yüce İç Düzen Abdurrahim Yüce Baskı Sayısı 1. Basım Baskı Adedi 2000 ISBN ---------------------- Baskı Tarihi Nisan 2011 Baskı Yeri Erkam Matbaası Organize Sanayi Bölgesi Turgut Özal Cad.No: 117/2 A-D İkitelli / İstanbul

İÇİNDEKİLER Takdim... Önsöz... Açılış Programı / Openning Program... 1 GİRİŞİMCİLİK ÖRNEKLERİ EXAMPLES OF ENTREPRENEURSHIP The Relationship between Government Investments and Firm Agglomerations at TR21 Sub-Region: Panel Causality Analysis Research Assistant Ibrahim AL, Associate Professor Mustafa Kemal DEGER, Research Assistant Murat Can GENC... 29 Role of Entrepreneurship of Private Sector: An Overview to Sugar Industry Samet KAVOĞLU... 39 Geleneksel Gıdalarda Pazarlama ve Girişimcilik: Tekirdağ Peynir Helvası Örneği Marketing and Entrepreneurship in Traditional Foods: Tekirdag Cheese Halva as an Example Öğr. Gör. Tuna ŞENER, Öğr. Gör. Cem KOLUKIRIK, H. Selçuk ETİ... 47 GİRİŞİMCİLİK - KADIN GİRİŞİMCİLİĞİ ENTREPRENEURSHIP - WOMEN ENTREPRENEURSHIP Sosyal Girişimcilik Social Entrepreneurship Yrd. Doç. Dr. Tülay GÜZEL... 59 Kadın Girişimciliği ve Kooperatifler Women Entrepreneurship and Cooperatives Yrd. Doç. Dr. Gülen ÖZDEMİR, Arş. Gör. Dr. Emine YILMAZ... 71 VII IX XI

Uluslararası II. Trakya Bölgesi Kalkınma - Girişimcilik Sempozyumu Kadın Girişimcilerin Ekonomik Sürece Katılımları ve Örgütlenme Yaklaşımları Women Enterprises Participation to Economic Process and Organization Approaches Dr. Emine YILMAZ, Yrd. Doç. Dr. Gülen ÖZDEMİR, Yrd. Doç. Dr. Yasemin ORAMAN, Dr. Sema KONYALI... 81 ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI ALTERNATIVE ENERGY SOURCES Enerji Verimliliği Kapsamında Yapılarda Doğal Aydınlatma Yöntemleri: Kırklareli Örneği Natural Illumination Methods as Part of Efficient Use of Energy: Kirklareli as an Example Öğr. Gör. Sertaç GÖRGÜLÜ, Yrd. Doç. Dr. Süreyya KOCABEY, Yrd. Doç. Dr. İzzet YÜKSEK, Yrd. Doç. Dr. Bahtiyar DURSUN... 97 Trakya Bölgesinin Biyogaz Potansiyeli ve Mevcut Potansiyelin Bölge Ekonomisine Katkısı Üzerine Bir İnceleme A Review for the Biogas and Contribution of Present Potential to the Economy of the Region Arş. Gör. Cem DOĞRU... 113 Organik Atıklardan Biyogaz Üretimi Production of Biogas from Organic Waste Prof. Dr. Aydın GÜREL, Arş. Gör. Zeynep ŞENEL... 123 GİRİŞİMCİLİK - EĞİTİM İLİŞKİSİ ENTREPRENEURSHIP - EDUCATION Innovative Entrepreneurship in Selected Countries: The Case of Turkey, Bulgaria and Romania Öğr. Gör. Dr. A.Orçun SAKARYA... 137 Farklı Eğitim Düzeyindeki Üniversite Öğrencilerinin Girişimcilik Konusunda Görüş Farklılığının Araştırılması Research on Diversity of Views of University Students in Different Levels of Education about Entrepreneurship Prof. Dr. Cengiz YILMAZ, Yrd. Doç. Dr. Tuncer ÖZDİL, Arş. Gör. Didem TEZSÜRÜCÜ, Öğr. Gör. Yasin KARADENİZ... 157 Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Girişimcilik Eğilimleri: Yalova Ve Kadir Has Üniversitelerinde Yapılan Karşılaştırmalı Bir Araştırma Inclination to Entrepreneurship of Vocational High School Students: A Comparative Research by Yalova and Kadir Has Universities Yrd. Doç. Dr. Orhan KOÇAK, Yrd. Doç. Dr. Ersin KAVİ... 175 KIRSAL KALKINMA RURAL DEVELOPMENT KÖYDES Project as a Instrument of Rural Development and Its Effect on the Infrastructure of Villages of Kırklareli Dr. Gökhan ZENGİN... 193 XII

İçindekiler Şikago Kenti Örneğinde Ekonomik Coğrafyanın Yeniden Keşfi ve Trakya Bölgesi İçin Çıkartılabilecek Dersler Reassessment of Chicago Economic Geography and Lessons for Thrace Mehmet Lütfi ARSLAN... 211 Trakya Bölgesindeki Tarımsal Üreticilerin Ek Gelir Olanakları: Tarım Turizmi Additional Income Opportunities for the Agricultural Producers in Thrace: Agricultural Tourism Dr. Harun HURMA, Doç. Dr. Ahmet KUBAŞ, Öğr. Gör. Çağdaş İNAN... 219 TURİZM - MARKALAŞMA TOURISM - BRANDING Destinasyon Markalaşması: Vize nin Turizm Destinasyonu Olarak Pazarlanması ve Markalaşması Destination Branding: Marketing and Branding of Vize as a Touristic Destination Yrd. Doç. Dr. Kamil MALKOÇLU, Yrd. Doç. Dr. Nihat Kamil ANIL, Öğr. Gör. Ebru BİLGEN 231 City-Branding and It s Effect on the Local Development: Can Kırklareli Become A City Brand? Arş. Gör. İskender GÜMÜŞ, Arş. Gör. Gökhan ÖVENÇ... 247 Şehir Markası Yaratma Süreci ve Marka Şehir Çerçevesinde Kırklareli İlinin Değerlendirilmesi Contributions of City-branding to Socio-economic Development Yrd. Doç. Dr. Gülnur ETİ İÇLİ, Arş. Gör. Beste Burcu VURAL... 259 TURİZM VE BÖLGESEL KALKINMA TOURISM AND REGIONAL DEVELOPMENT Bölgesel Kalkınmada Turizmin Etkisi: Bozcaada-Gökçeada Arz Kesimi Üzerine Araştırma The Role of Tourism in Regional Development: A Research on Tourism Supply of Bozcaada and Gökçeada Öğr. Gör. Murat AKSU, Öğr. Gör. Bahadır SEZER, Öğr. Gör. Ali ÇAKIR... 281 Çiftlik Turizminin Sosyoekonomik Kalkınmaya Etkileri: Trakya Bölgesi İçin Oluşturulabilecek Stratejiler Effects of Farm-based Tourism on Socio-Economic Development: Possible Strategies for Thrace Region Yrd. Doç. Dr. Kaplan UĞURLU... 295 Bölgesel Kalkınma Farklılıklarının Giderilmesinde Turizm Sektörünün Rolü ve Önemi The Role and Importance of Tourism Industry about Removing Regional Development Differences Yrd. Doç. Dr. Nur ERSUN, Yrd. Doç. Dr. Kahraman ARSLAN... 317 XIII

Uluslararası II. Trakya Bölgesi Kalkınma - Girişimcilik Sempozyumu XIV YENİLENEBİLİR ENERJİ VE KALKINMA RENEWABLE ENERGY AND DEVELOPMENT Kırklareli İlinde Yenilenebilir Enerji Kaynakları Kullanımının Bölgesel Kalkınmaya Olan Etkilerinin İncelenmesi A Research on Effects of Using Renewable Energy Resources on Regional Development in Kirklareli Yrd. Doç. Dr. Bahtiyar DURSUN, Öğr. Gör. Tarkan PERAN... 335 Kırsal Turizmde Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Kullanılması: Poyralı Köyü nde Uygulanabilirliği Use of Renewable Energy Sources in Rural Tourism: Practicability in Village of Poyrali Öğr. Gör. Ali ÇAKIR, Öğr. Gör. Gülay ÇAKIR, Sibel DURSUN, Yrd. Doç. Dr. Bahtiyar DURSUN... 347 1990-2010 Dönemi Organik Tarım Uygulamaları, Trakya Bölgesi nin Görünümü ve Gelecek Perspektifi Organic Agricultural Applications Between 1990-2010, The Current Outlook of Thrace and its Future Perspective Yrd. Doç. Dr. Mustafa CANBAZ, Arş. Gör. Can Ahmet GENERAL, Arş. Gör. Ülfet İŞÇİ.. 357 Tarımsal Atıkların Değerlendirilmesinin, Yenilenebilir Enerji Kaynakları Ve Sürdürülebilir Kalkınma Açısından Değerlendirilmesi, Tekirdağ İli Uygulaması Evaluation of Using Agricultural Waste as Renewable Energy Resources and Sustainable Development: An Application in Tekirdag Prof. Dr. Necdet ÖZÇAKAR, Hasan BAKIN... 375 BÖLGESEL VERİMLİLİK REGIONAL PRODUCTIVENESS Kriz Ortamında Kırklareli İlinde Bulunan Firmaların Verimlilik Analizi Efficiency Analysis of Firms in Kirklareli in Economic Crisis Öğr. Gör. Fatma BUTUŞ, Öğr. Gör. Ayşe ANIL, Öğr. Gör. Tülay TOP... 405 ISO 9001 Kalite Yönetim Sisteminin KOBİ lerin Performanslarına Etkisi: Kırklareli İlinde Bir Uygulama Effects of ISO9001 Quality Management Systems on SMEs: An Application in Thrace Arş. Gör. Öznur AYDINER, Öğr. Gör. Yasin ÇAKIREL, Öğr. Gör. Ali GÖRENER... 413 Otel İşletmelerindeki İşgörenlerin İş Tatmini: Kocaeli ve Yalova Örneği Work Satisfaction of Employees in Hotels: Kocaeli and Yalova as examples Prof. Dr. Derman KÜÇÜKALTAN, Arş. Gör. Duygu TALİH, Öğr. Gör. Şeniz ÖZHAN... 433 EMEK - İSTİHDAM İLİŞKİSİ LABOR - EMPLOYMENT RELATIONSHIP Sosyal İçerme Açısından Eski Hükümlülerin Girişimciliğe Yönlendirilmesi ve Denetimli Serbestlik Faaliyetleri Orientation of Old Prisoners to Entrepreneurship in the Perspective of Social Inclusion and Applications of Supervised Liberty Yrd. Doç. Dr. Ersin KAVİ, Öğr. Serdar Altun... 449

İçindekiler Labor Market in Health Sector in Republic of Bulgaria, Ass. Prof. N. Atanasov, PhD, Ass. R. Stoianova... 463 Edirne Sanayi Sitesinde Çalışan İş Görenlerin Mobbinge Uğrama Düzeylerinin Belirlenmesine Yönelik Yapılan Bir Araştırma A Research Conducted to Determine Level of Mobbing on Employees in Edirne Industrial Estate Doç. Dr. Agah Sinan ÜNSAR... 473 FİNANSAL GELİŞMELER VE TİCARET FINANCIAL DEVELOPMENT AND TRADING Trakya Bölgesinin Kalkınmasında Bölgesel Planlama Yaklaşımı İhtiyacı ve Planlama Modeli Önerisi The Need for a Regional Planning Perspective on Development of Thrace and Planning Model Suggestion Yrd. Doç. Dr. Nur ERSUN, Yrd. Doç. Dr. Kahraman ARSLAN... 487 Türkiye de Kalkınma Ajansları: Trakya Kalkınma Ajansı Örneği Turkish Development Agencies: Thracian Development Agency as an Example; Thracian Development Agency Yrd. Doç. Dr. Nihat Kamil ANIL, Yrd. Doç. Dr. Kamil MALKOÇLU, Öğr. Gör. Ömer Sinan PEHLİVAN... 507 BÖLGESEL KALKINMANIN TARİHSEL BOYUTU HISTORICAL PERSPECTIVE OF REGIONAL DEVELOPMENT Osmanlı Döneminde Balkan Kökenli İşgücünün ve İşletmecilerin Ereğli Madenlerinin Gelişmesine Katkıları The Contributions of Balkan Labor Force and Businessmen to the Development of Eregli Mineral Resources in Ottoman Empire Yrd. Doç. Dr. Hamdi GENÇ... 525 Customs Registers In The Second Half Of The Nineteenth Century On Ottoman Danubian Ports: Rules Of The Game In Ottoman Trade Arş. Gör. Gökçen COŞKUN ALBAYRAK... 535 TARIMSAL VERİMLİLİK AGRICULTURAL EFFICIENCY Effects of Dietary VITASIL on the Growth Performance of Carp (Cyprinus caprio) Cultivated in a Recirculation System Assist. Prof. Alexander ATANASOV, Assist. Prof. Zhivko ZHELEV, Assoc. Prof. Veselin IVANOV, Galin NIKOLOV... 551 Protein Levels in the Feed of Carp (Cyprinus caprio) on Cultivated in Recirculation System Prof. Yordan STAYKOV, Assist. Prof. Zhivko ZHELEV, Assoc. Prof. Veselin VIDEV, Assist. Prof. Alexander ATANASOV... 555 Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modelinin Bölgesel Kalkınma Açısından Değerlendirilmesi Regional Development-based Evaluation of Production and Support Model for Agricultural Production Areas Yrd. Doç. Dr. Gökhan UNAKITAN, Dr. Harun HURMA, Dr. Celal DEMİRKOL... 559 XV

Uluslararası II. Trakya Bölgesi Kalkınma - Girişimcilik Sempozyumu XVI KIRSAL KALKINMA VE REKABET RURAL DEVELOPMENT AND COMPETITION Contribution of Thrace Region to Competitive Sectors of Turkey Assist. Prof. Adem BALTACI, Res. Assist. Huseyin BURGAZOGLU, Res. Assist. Selver KILIC... 573 Kendi İşini Kurma ve Girişimcilik Ruhu Ticaret Meslek Liselerinde Girişimcilik Ruhu Üzerine Bir Alan Araştırması Setting One s Own Business and Spirit of Entrepreneurship Yrd. Doç. Dr. Selami ÖZCAN, Yrd. Doç. Dr. H. Yunus TAŞ... 585 Kırsal Kalkınma Açısından İletişim ve Girişimcilik İlişkisi Communication-Entrepreneurship Relationship in terms of Rural Development Arş. Gör. Zeynep ŞENEL, Prof. Dr. Aydın GÜREL... 599 BÖLGESEL KALKINMA VE FİNANS REGIONAL DEVELOPMENT AND FINANCE Türkiye de Finans Piyasasının Gelişim Seyrinde Katılım Bankacılığının Yeri The Role of Participation Banking in the Development of Turkish Financial Market Yrd. Doç. Dr. Ferhat SAYIM, Arş. Gör. Özlem ÖZMEN... 611 2008 Küresel Finansal Krizinin Türkiye ve Trakya Bölgesi Üzerine Etkileri: Mukayeseli Bir Analiz The Impacts Of Global Financial Crisis On Turkey and Thrace: A Comparative Analysis Yrd. Doç. Dr. Ayfer GEDİKLİ... 635 Trakya Bölgesi nde Tarım Sektörünün Finansmanında Kullanılan Banka Kredilerinin Gelişimi: 2000 2010 Dönemi Karşılaştırmalı Bir Analiz Development Process of the Bank Loans for the Agricultural Sector in Thrace: A Comparative Analysis Covering 2000-2010 Yrd. Doç. Dr. Mustafa CANBAZ, Arş. Gör. Mevlüt CAMGÖZ... 665 BİLGİ - İLETİŞİM VE DIŞ TİCARETİN GELİŞİMİ INFORMATION - COMMUNICATION AND DEVELOPMENT OF FOREIGN TRADE Şehirlerin Markalaşması ve Şehir Markası Oluşturmada Sembol Yapılar: Çanakkale Örneği City-branding and The Role of Symbolic Structures in City-branding Process: Canakkale as an Example; (The Dardanelles) Doç. Dr. Mehmet MARANGOZ, Prof. Dr. Günal ÖNCE, Arş. Gör. Hale ÇELİKKAN... 681 In the Thrace Region Use of Information and Communications Equation, in the Integrated Management Information Systems for the Information Production Process Development and Entrepreneurship Dr. Filiz GÜLTEKİN KÖSE... 701

İçindekiler EĞİTİM, BÜTÇE VE PLANLAMA EDUCATION, BUDGET AND PLANNING E-commerce Security Instructor Serdar CANBAZ... 715 Implementation of ICT in education case study in Trakia University Associate Prof. Lina YORDANOVA, Chief Assist. Prof. Gabriela KIRYAKOVA, Senior Assist. Prof. Nadezhda ANGELOVA... 735 Merkezi Yönetim Bütçesi İle İlişkileri Açısından Trakya Bölgesinin İncelenmesi An Analysis On Thrace Based On Its Relations With Central Administration Budget Prof. Dr. Naci B. MUTER, Yrd. Doç. Dr. Selçuk İPEK... 757 Bölgesel Kalkınma ve Girişimci Üniversite İlişkisi: Anadolu Üniversitesi Örneği Relationship between Regional Development and Entrepreneur University: Anatolia University as an Example Öğr. Gör. Sevgi SEZER... 771 KIRSAL KALKINMA VE TARIM RURAL DEVELOPMENT AND AGRICULTURE Cumhuriyetin İlk Yıllarında (1923 1930) Kırklareli nde Tarım- Hayvancılık, Ticaret ve Sanayinin Gelişimi Development of Agriculture, Stockbreeding, Trade and Industry in Kirklareli in the first years of Republic (1923-1930) Yrd. Doç. Dr. V. Türkan DOĞRUÖZ... 795 Üretici Örgütlerinin Kırsal Kalkınma Yönünden Değerlendirilmesi: Kayalıköy ve Kırklareli Barajları Sulama Kooperatifleri Örneği Development-based Evaluation of Agricultural Production Organizations: Example; Irrigation Associations for Kayalıköy and Kirklareli Dams Dr. Erol ÖZKAN, Dr. Harun HURMA, Uzm. Başak AYDIN, Yrd. Doç. Dr. Erkan AKTAŞ, Yrd. Doç. Dr. Gülen ÖZDEMİR, Doç. Dr. Ömer AZABAĞAOĞLU... 811 Biyolojik Çeşitliliğin Korunmasının Önemi ve Hayvancılık Sektöründe Sunduğu Ekonomik Fırsatlar Importance of Protecting Biological Diversity and Its Economic Opportunities for the Stockbreeding Sector Hasan BAKIN, Yrd. Doç. Dr. Eser Kemal GÜRCAN... 825 DOĞA VE SOSYOEKONOMİK DEĞERLER NATURE AND SOCIOECONOMIC VALUES Korunan Alanların Sosyo-Ekonomik Değeri Ve Yöre Halkının Yararlanma Olanakları: İğneada Longoz Ormanları Milli Parkı Örneği Socio-economic Value of Protected Areas and Opportunities for Local Population to Benefit From These Areas: Example; Longoz Forest in Igneada Dr. Harun HURMA, Yrd. Doç. Dr. Murat ÖZYAVUZ, Dr. Murat CANKURT... 847 XVII

Uluslararası II. Trakya Bölgesi Kalkınma - Girişimcilik Sempozyumu Sürdürülebilir Kalkınmada Biyosfer Rezervlerinin Önemi: İğneada Longoz Ormanları Örneği Importance of Biosphere Reservoirs on Sustainable Development: Example of Igneada Longoz Forest Yrd. Doç. Dr. Murat ÖZYAVUZ... 859 Yıldız Dağları Kırsal Mimari Mirasının Turizm Amaçlı Kullanımı Use of Yıldız Mountain Rural Architecture as a Touristic Area Yrd. Doç. Dr. İzzet YÜKSEK... 875 TARİHSEL SÜREÇTE SOSYOEKONOMİK YAPI HISTORICAL PROCESS OF SOCIOECONOMIC STRUCTURE 20.yy Başlarında Rumeli Vilayetleri nin Mali Gücü (1325 1329/1909 1912) Financial Capabilities of Rumelian Provinces in Early 20th century (1325-1329 / 1909 1912) Yrd. Doç. Dr. Muharrem ÖZTEL... 885 Kapanış Oturumu / Closing Session... 901 İndeks... 927 Sempozyumdan Görüntüler... 931 XVIII

Kadın Girişimciliği ve Kooperatifler Yrd. Doç. Dr. Gülen ÖZDEMİR 1 Arş. Gör. Dr. Emine YILMAZ 2 Özet Günümüzde yoksulluğun giderek artması, uluslararası kuruluşların ülkemizde de giderek etkinleşmesi insanları yeni arayışlara sürüklemiştir. Ülkemiz açısından kadın girişimciliği gelişime açık olup, kadın kooperatifleri bu alanda oldukça yenilikçi bir yaklaşım olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışmada amaçlanan kadın kooperatiflerinin girişimcilik açısından kadınlara sağlayabilecekleri kazanımları ve bu yolla ülke kalkınması açısından yapılabilecekleri ele almaktır. Örgütlülük özellikle girişimcilik açısından bu aşamada giderek önem kazanmıştır. Bu nedenlerle ülkemizde yeni gelişmeye başlayan kadın kooperatifleri girişimi 1990 lı yıllardan sonra dikkat çekicidir. Kadın ülkemizde her açıdan bakıldığında özellikle eğitim, istihdama katılım vb. oldukça geri plandadır. Kadın kooperatifleri hem girişimcilik hem de emeğin değerlendirilmesi yönünden itici güç olacak ve ülke kalkınmasına katkıda bulunacaktır. Bu çalışmada ülkemizde kadın girişimciliği açısından kadın kooperatifleri ele alınarak, bizzat uygulamadan örneklerle incelenmiştir. Anahtar Kelimeler: Girişimcilik, Kadın, Kooperatif, Kalkınma, İstihdam Women Entrepreneurship and Cooperatives Abstract In our today s world, increasing poverty and efficiency of the international foundations on our country has let the people new pursuits. Women entrepreneurship is open to development for our country and women cooperatives appear to us as a quite innovative movement in this area. What is aimed in this study is to dicuss the gains that women cooperatives can provide for women in terms of entrepreneurship and through this way what they can do for the country s progress. 1. Namık Kemal Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Ekonomisi Bölümü 2. Namık Kemal Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Ekonomisi Bölümü 71

Uluslararası II. Trakya Bölgesi Kalkınma - Girişimcilik Sempozyumu In this period, being an organization has gained importance from the viewpoint of entrepreneurship. For these reasons, the newly developed women cooperatives enterprises are very striking especially after 1990 s. In our country, women have been in the secondary position nearly every aspect especially education, employment and etc. Women cooperatives will be a drawing force and contribute to the development of the country in terms of both entrepreneurship and the evaluation of the effort. In this study, women cooperatives have been handled and been examined with examples without practice from the viewpoint of women entrepreneurship. Key Words: Entrepreneurship, Women, Cooperative, Development, Employment 1.Giriş Kadınlar, girişimcilik açısından şimdiye kadar değerlendirilmemiş bir potansiyelin açığa çıkarılmasında itici güçtürler. Kadın girişimciliği özellikle istihdam yaratma açısından önemli bir alandır. Kadın girişimciliği konusunda yapılan tanımlamalar incelendiğinde; Kadın girişimci evinde veya ev dışı bir mekanda, kendi adına kurduğu bir veya birden fazla işyeri bulunan, bu işyerinde tek basına veya istihdam ettiği kişilerle birlikte çalışan, herhangi bir mal veya hizmetin üretimi, dağıtımı ve pazarlamasını yapan veya yaptıran, işle ilgili konularda, ilgili kişilerle kendi adına iletişimi gerçekleştiren, işinden elde ettiği kazanç üzerinde söz sahibi olan kimsedir 3-4. Dünya genelinde 1980 li yıllardan itibaren kadın girişimciliği farklı disiplinlerin ilgi alanı haline gelmiştir. 5 Gelişmiş ülkelerde kadın girişimcilere yönelik çalışmalar görece daha yoğun olmasına karşın, Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde kadın girişimciliği üzerine yapılan çalışmalar oldukça sınırlıdır. 6 Ancak özellikle son yıllarda kadın girişimciliği alanında yapılan çalışmalar ülkemizde de artış 7, 8,9,10,11,12,13 göstermiştir. 3. Nazan Yelkikalan Başarılı Girişimcilikte Cinsiyetin Rolü: Kadın ve Girişimciler, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, Journal of Entrepreneurship and Development, Cilt 1, Sayı.1, Vol.1, No.1, Haziran, 2006, http://girisim.comu.edu.tr/dergiall/eskisyilr/1in1/yelkikalan.pdf., Erişim: 01.04.2009. s.45-54. 4. www.iibf.ogu.edu.tr 5. Nalan Yetim, Sosyal Sermaye Olarak Kadın Girişimciler: Mersin Örneği, http://155.223.1.158/ edergi/,2008. 6. Shelia Allen ve Carole Truman, Women in Business:Perspectives on Women Entrepereneurs, London, Routledge, 1993. 7. Nilgün Çelebi, Turizm Sektöründeki Küçük İşyeri ve Örgütlerinde Kadın Girişimcile r T.C.Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü, Ankara, 1997. 8. C. Çelik, M. Özdevecioğlu, Kadın Girişimcilerin Demografik Özellikleri ve Karşılaştıkları sorunlara İlişkin Nevşehir İlinde Bir Araştırma, 1. Orta Anadolu Kongresi (Nevşehir), 2001,s. 487-498. 9. Nazan Yelkikalan Başarılı Girişimcilikte Cinsiyetin Rolü: Kadın ve Girişimciler, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, Journal of Entrepreneurship and Development, Cilt 1, Sayı.1, Vol.1, No.1, Haziran, 2006, http://girisim.comu.edu.tr/dergiall/eskisyilr/1in1/yelkikalan.pdf., Erişim: 01.04.2009. s.45-54. 10. E.Örücü, R.Kılıç, T.Klıç, Cam Tavan Sendromu ve Kadınların Üst Düzey Yönetici Pozisyonuna Yükselmelerindeki Engeller: Balıkesir İli Örneği, Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 14 /2, 2007, s. 117-135. 11. M.Gürol, A.Merşap ve A., Geçmişte ve Günümüz Yaşamında Ücretsiz ve Ücretli İşgücü Olarak Kadın Bilig, 4, 2007, s. 95-109. 12. Nalan Yetim, Sosyal Sermaye Olarak Kadın Girişimciler: Mersin Örneği, http://155.223.1.158/ edergi/,2008. 13. A.Soysal, Türkiye de kadın girişimciler: engeller ve fırsatlar Bağlamında bir değerlendirme, AÜ SBF Dergisi, 65/1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 2010. 72

Girişimcilik - Kadın Girişimciliği / Entrepreneurship - Women Entrepreneurship Esasında, girişimcinin cinsiyetinin olmadığı genel kabul gören bir kanıdır. 14 Ancak eğitimli kadın sayısının artışı, iş dünyasında kadınların daha aktif ve kendi işletmelerini kurarak girişimci sıfatını almalarına olanak sağlamıştır. Özellikle son yıllarda, kadınları girişimci olmaya iten nedenler arasında hükümetler tarafından kadınların yerel ekonomiyi kalkındırmada önemli bir aktör olarak görülmesi politikası da sayılabilir. 15 Bu aşamada kadın kooperatifleri de özellikle yerel ekonominin kalkınması açısından önemli unsur olarak karşımıza çıkmaktadır. Dünya da kadınlar kooperatif girişimleri ekonomik ve sosyal ihtiyaçlarını karşılamak, gelir getirici fırsatlar yaratmak, ihtiyaç duydukları ürün ve hizmetleri elde etmek amaçlarıyla cazip seçenek olarak görmektedirler. Kooperatifler demokratik olarak sahip olunan ve yönetilen ve kendi kendine yardım, kendine karşı sorumluluk, eşitlik, hakkaniyet ve dayanışma değerlerinin yönlendirdiği girişimlerdir. Kişileri faaliyetlerinin merkezine yerleştirir ve ortakların demokratik karar verme vasıtasıyla ekonomik, sosyal ve kültürel amaçlarına nasıl ulaşacaklarını belirlemelerini mümkün kılar. 16 Bu nedenlerle, bu çalışmada kadın kooperatiflerinin girişimcilik açısından kadınlara sağlayabilecekleri kazanımların ve bu yolla ülke kalkınması açısından yapılabileceklerin ele alınması amaçlanmıştır. 2.Kadın Kooperatifleri Günümüzde yoksulluğun giderek artması kadınlarında, yoksulluktan en çok etkilenenler içerisinde yer alması, örgütlülüğü ön plana çıkarmıştır. Özellikle kadın emeğinin değerlendirilmesi aşamasında uluslar arası güçlere karşılık örgütlülük önemlidir. Kadın kooperatifleri de yoksullukla mücadelede göz ardı edilemeyecek ölçüde önemli kooperatiflerdir. Dünyada yoksulluğa çözüm olması, istihdamı arttırması açısından kooperatifler önemli ekonomik kalkınma araçlarıdır. Özellikle yoksulluktan işsizlikten en çok etkilenen dezavantajlı grup kadınlar, kadın kooperatifleri ile bu durumu aşmaya çalışmaktadır. Dünyada Hindistan, Yugoslavya, İran, Nijerya, Tayland gibi ülkelerde FAO ve ILO gibi kuruluşların çeşitli projeleri ile Kadın Kooperatifleri birlikte çalışmalar yapmaktadır. 17 Burkina Faso, Hindistan, Japonya, Honduras ABD den kadınlar benzer kooperatif deneyimlerini paylaşmaktadırlar. Hindistan da başarılı bir kadın girişimci ve kooperatif ortağı olan Bayan Kumari kooperatif ile ilgili deneyimini aktarırken özetle Beni güçlü bir kadın yaptığı ve hayallerimin gerçekleşmesini sağlama imkânı tanıdığı için kadınlar kooperatif bankasına teşekkür etmek istiyorum demiştir. 18 14. Nazan Yelkikalan Başarılı Girişimcilikte Cinsiyetin Rolü: Kadın ve Girişimciler, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, Journal of Entrepreneurship and Development, Cilt 1, Sayı.1, Vol.1, No.1, Haziran, 2006, http://girisim.comu.edu.tr/dergiall/eskisyilr/1in1/yelkikalan.pdf., Erişim: 01.04.2009. s.45-54. 15. A.Soysal, Türkiye de kadın girişimciler: engeller ve fırsatlar Bağlamında bir değerlendirme, AÜ SBF Dergisi, 65/1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 2010. 16. www.turkiyemillikoop.org.tr 17. FAO, Promoting rural women s cooperative businesses in Tahilland A training kit, RAP Publication 2004/1, FAO and UN Regional Office for Asia and Pacific, Bankok.2003. 18. www.turkiyemillikoop.org.tr 73

Uluslararası II. Trakya Bölgesi Kalkınma - Girişimcilik Sempozyumu Ülkemizde yeni gelişmeye başlayan kadın kooperatifleri girişimi özellikle 1990 lı yıllardan sonra dikkat çekicidir. Kadın ülkemizde her açıdan bakıldığında özellikle eğitim, istihdama katılım vb oldukça geri plandadır. Günümüz Türkiye sinde kadınlar ülke nüfusunun yaklaşık yarısını oluşturmaktadır. Kadınların %74,8 i kentlerde, %25,2 si kırsal alanlarda yaşamaktadır. Kadınlarımızın %80,4 ü okur-yazar, okuryazar olmayanların oranı %19,6 ve sadece %3,9 u yüksek okul mezunudur. Kadınlar arasında son verilerin ışığında işsizlik oranı %14,3 oranında seyretmektedir. Kadınların %77,0 si ücretsiz aile işçisi konumunda olup, kentlerde %85,5 inin, kırsal kesimde ise %77,5 inin hiçbir geliri yoktur. Tarımda çalışan kadının %32,97 si, tarım dışında çalışan kadının ise %10,44 ü yoksuldur. 19,20,21 Bu veriler kısaca ülkemizde kadının dezavantajlı konumunu ortaya koymakta ve ekonomik kalkınmada kadının yer alması gereğini vurgulamaktadır. Bu nedenle özellikle ekonomik yönden güçsüz kişilerin oluşturduğu kadın kooperatifleri önem kazanmaktadır. Ülkemizde Kadın Kooperatifleri öncelikle deprem bölgesi Kocaeli, İzmit başta olmak üzere İstanbul da da örgütlenmeye başlamıştır. Daha sonra Doğu ve Güneydoğu bölgeleri ve tüm Türkiye de örgütlenmişlerdir. 22 Bu durum kadının ülkemizin her bölgesinde yoksullukla karşı karşıya kaldığını ve en çok etkilenen grup olduğunu göstermektedir. Özellikle büyük ekonomik krizler yaşadığımız 2000 li yıllardan sonra bu kooperatifler ortaya çıkmıştır. Tablo 1 de görüldüğü üzere bugün ülkenin her tarafına yayılmış olarak toplam 93 kadın kooperatifinden bahsedilmektedir. Sayıları gün geçtikçe artmaktadır. Yapılan bir çalışmada 2005 yılında kadın kooperatifleri sayıları 36 iken günümüzde nerdeyse üç katına çıkmıştır. 23 Kadın kooperatifleri genelde İşletme kooperatifi biçiminde kurulmaktadır. Ev eksenli çalışanlar ise Küçük Sanat Kooperatifi biçiminde örgütlenmeyi tercih etmektedirler. Bunun yanında konut, yayıncılık, üretim ve pazarlama, yardımlaşma kooperatifleri de kurulmuştur. Kadınlar bu kooperatiflerde çeşitli el ürünlerinin değerlendirilmesinden, ev yemekleri ve yöresel yemekler yapımı, kuaförlük hizmetleri, kadın ve çocuk merkezleri kurulmasının yanında sosyal ve sanatsal açıdan desteklere kadar birçok faaliyette bulunmaktadırlar. Tablo 1. Türkiye de Kadın Kooperatifleri Kadın Kooperatifi Türü Kooperatif Sayısı Bulunduğu Bölgeler İşletme Kooperatifleri 74 Adana, Adıyaman, Ağrı, Ankara, Aydın, Balıkesir, Bursa, Çanakkale, Diyarbakır, Düzce, Erzincan, Gaziantep, İstanbul, İzmir, Kayseri, Kocaeli,, Mardin, Nevşehir, Osmaniye, Sakarya, Sivas, Tekirdağ, Van, Küçük Sanat Kooperatifleri 6 Ankara, Balıkesir, İstanbul, İzmir Tarımsal Kalkınma Erzurum, Eskişehir, İzmir, Kırşehir, Kilis, 7 Kooperatifleri* Çorum, Konya/Karaman 19. www.tuik.gov.tr 20. www.ksgm.gov.tr 21. www.iskur.gov.tr 22. G.Özdemir, Günümüz Kooperatiflerinde Dönüşümün Örneği: Kadın Kooperatifleri, Türk Kooperatifçilik Kurumu tarafından 9-10 Ekim 2008 tarihinde düzenlenen XIX. Milletlerarası Türk Kooperatifçilik Kongresinde sunulu bildiri, 2008. 23. G.Özdemir, Cooperative- Shareholder Relations in Agricultural Cooperatives in Turkey, Journal of Asian Economics, Volume 16, Issue 2, April 2005, Pages 315-325 74

Girişimcilik - Kadın Girişimciliği / Entrepreneurship - Women Entrepreneurship Üretim ve Pazarlama Kooperatifi 3 Çanakkale,Samsun, Sinop Yardımlaşma Kooperatifi 1 Sakarya/Adapazarı Konut Yapı Kooperatifi 1 Kocaeli Yayıncılık Kooperatifi 1 İstanbul TOPLAM 93 Kaynak: T.C.Sanayi ve Ticaret Bakanlığı verilerinden yararlanılarak hazırlanmıştır. *Tarımsal kalkınma kooperatiflerinin ne kadarının sadece kadınlar tarafından kurulduğu konusunda kesin bir veri olmamakla birlikte çeşitli kaynaklardan taranarak elde edilmiştir. Tarımsal alanda ise Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Fonlarından yararlanmak amacıyla özellikle hayvancılık alanında Tarımsal Kalkınma Kooperatifleri kurulmuştur. Kadın kooperatifleri birçok faktörün etkisi altındadırlar. Açıkçası kadın kooperatiflerinin başarısı birçok faktöre bağlıdır, yani çok bilinmeyenli denklem çözümü gibidir. Bu kooperatifler, ortağı olan kadınların tutumundan, devletin bakış açısına, hatta ortak olmayan kadınların kooperatife olan ilgisine kadar birçok faktörün etkisi altındadır. Özellikle burada Devletin kooperatiflere karşı tutumu ve Devleti temsile yetkili olan bürokrasinin bu örgütlere bakışı çok önemlidir. Kadın Kooperatifleri üretim ve işletmeyi de içerdiği için sürekliliği sağlamakta, kadınlar bu kooperatiflerde çalışma, üretme ve para kazanma olanağı bulmaktadırlar. Bu aşamada özellikle kadın girişimciliğini arttırmaktadır. Başka bir işte çalışma olanağı olmayan kadınlar için ideal bir ortam oluşturmaktadır. Hem çalışıp hem de sosyal faaliyet sürdürme imkânı sunduğu için de kadınlar açısından önemli olmaktadır. Günümüzde kadın kooperatiflerine ulusal ve uluslar arası çok çeşitli kurumlar olumlu ya da olumsuz anlamda destek olabilmektedir. Bu kooperatiflerin yönetici ve ortaklarının oldukça etkileşime açık olması da kooperatifleri olumlu ya da olumsuz etkilere maruz bırakmaktadır. Burada Kadın Emeği Değerlendirme Vakfının kooperatiflere kuruluş aşamasında, kadın ve çocuk merkezlerinin kuruluşunda ve kadınlara liderlik eğitimi vermesinden bahsedilebilir. Özellikle deprem bölgesinde kurulan kooperatiflerin birçoğu KEDV in bu desteklerinden yararlanmıştır. Ayrıca Doğu ve Güneydoğu da kurulan birçok kadın kooperatifi AB fonlarından projelendirilmiştir. Çeşitli illerde Valilik Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Fonları ve İŞ KUR da kooperatiflerin çeşitli projelerini desteklemiştir. Bu destekler kaynak yaratması ve istihdam sağlaması açısından oldukça önemlidir. Aynı şekilde kadın girişimciliğini destekleme ve geliştirme kapsamında; Başbakanlık, Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü (KSGM), Devlet Planlama Teşkilatı (DPT), Bankalar (Vakıfbank, Ziraat Bankası, Halk Bankası), Türkiye İş Kurumu (İŞKUR), KOSGEB İş Geliştirme Merkezleri, Sosyal Riski Azaltma Projesi (SRAP), (Çok Amaçlı Toplum Merkezleri (ÇATOM), Girişimci Destekleme Merkezleri (GİDEM), Kadın Emeğini Değerlendirme Vakfı (KEDV), Kadın Girişimciler Derneği (KAGİDER), Kadın Dayanışma Vakfı (KADAV), Kadın Merkezi (KA-MER), Türkiye Kalkınma Vakfı (TKV), Türk Grameen Mikrokredi Projesi, Türkiye İsrafı Önleme 75

Uluslararası II. Trakya Bölgesi Kalkınma - Girişimcilik Sempozyumu Vakfı (TİSVA) gibi oluşum ve projeler sıralanabilir. 24 Bu kuruluşların çoğu kadın kooperatiflerinin de gelişiminde destek olan kuruluşlardır. Kadın kooperatifleri finansal, örgütsel, psikolojik açılardan çeşitli darboğazlar yaşamaktadır. Bunlar; kadınların çoğunluğunun ilk kez böyle bir örgütlenmenin içinde olması, kooperatifin ekonomik yönden güçsüz kişilerden oluşması, ürünlerini pazarlama açısından deneyimsiz ve piyasa koşullarını bilmemekten kaynaklanan çeşitli olumsuzluklardır. Bunların yanında öz kaynakların ve finansman olanaklarının yetersizliği, kadınların kooperatif bilincinin yetersizliği, devletin kooperatifleri yeterince desteklememesi, kooperatiflerin genel sorunlarının yansıması, kamu yöneticilerinin olumsuz bakışı, örgütlenme motivasyonunun sağlanamaması, popülist politikalar, bencil, bireysel davranışlar diğer olumsuzluklar olarak sıralanabilir. Bunların yanında, kadınların örgütlenmeye yatkınlığı, kadın dinamizmi, demokrasinin ekonomik alanda uygulanmasında kooperatiflerin önemli bir araç olması, ekonomik koşulların kadınları örgütlenmeye itmesi, tabandan gelen bir talep olması,, sosyal çalışmalara yatkınlık gibi kadın kooperatiflerinin gelişimi açısından olumlu yönleri de burada belirtmekte yarar vardır. Kadınların ekonomik ve sosyal hayatta gerçek yerini alabilmesi açısından bu kooperatifler önemli araçlardır ve kadınlar için yeni bir alandır. Özellikle yoksullukla mücadelede işbirliği yaparak oluşturdukları bu kurumlar onları toplum içinde yeni bir konuma oturtmaktadır. 3.Kadın Kooperatiflerinin Kadın Girişimciliği Açısından Değerlendirilmesi Kadınlar için kooperatifler girişimcilik açısından çekici gelmektedir. Kadınlar kooperatifler kanalıyla sermayelerini birleştirmekte, gelir yaratıcı faaliyetlerde bulunabilmekte ve işlerini esnek bir biçimde organize edebilmektedirler. Bu kooperatiflerde, kadınlar özgüvenlerini kazanmakta, mesleki sorumluluk üstlenmekte ve çalışmalarının karşılığında gelir elde etmektedirler. Ortaklar ve çalışanlar olarak kadınlar karşılıklı saygı ve fırsat eşitliği yaratmaya çabalayan kooperatif girişimleri keşfetmektedirler. 25 Girişimcilik konusundaki çeşitli kaynaklar incelendiğinde, başarılı girişimcilikte genel anlamda risk alma eğiliminin ve risk almaya yatkınlığın olması; iyi iletişim kurma yeteneğine sahip olma ve yenilik yapma, yeniliği pazarlama becerisinin temel faktörler olarak değerlendirildiği görülmektedir. 26,27 Kadınlar kooperatifler kanalıyla tüm bu temel faktörleri değerlendirebilmektedirler. Kadınlar girişimcilikte deneyim eksikliği nedeniyle daha fazla risk üstlenmek zorunda kalmaktadırlar. Ayrıca kadın girişimciliği demografik çevre ve aile yapısı, okur-yazarlık ve eğitim, sosyo-ekonomik çevre gibi faktörlerin etkisindedirler. Ayrıca kadın girişimciler, 24. G.Toksöz, İşgücü Piyasasının Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden Analizi ve Bölgeler Arası Dengesizlikler, Çalışma ve Toplum, 4, 2007. 25. ICA Equal rights, equal opportunities: Progress for all Dünya Kadınlar günü için International Cooperative Alliance (ICA) Gender Equality Committee tarafından yayınlanan mesaj. http:www.ica.coop, 2010. 26. www.emu.edu.tr 27. Yelkikalan, Başarılı Girişimcilikte Cinsiyetin Rolü: Kadın ve Girişimciler,. s.45-54. 76

Girişimcilik - Kadın Girişimciliği / Entrepreneurship - Women Entrepreneurship hem ev hem de iş dünyasındaki işlerini dengelemekte, bankalardan kredi bulmakta, müşteriler tarafından doğru algılanmakta zorlanmaktadırlar. Türkiye de işverenler içerisinde kendi işini kuran ve girişimcilik faaliyetleri içerisinde olan kadınların oranı %13 olarak belirlenmiştir. 28 Bu oran batı dünyasında toplam girişimciliğin yaklaşık %30 unu temsil etmektedir. 29 Ülkemiz açısından bu oran oldukça düşük olup kooperatifler kadınlara bu açıdan itici güç olacaktır. Ülkemizde son yıllarda kadın girişimciliğini geliştirmek açısından bazı çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Gelir Vergisi Kanunu nda yapılan değişiklikle, ev içi üretimden elde edilen gelirlerde vergiden muafiyet getirilmiştir. 2007-2013 dönemini kapsayan Dokuzuncu Kalkınma Planı nda kadın girişimciliğinin desteklenmesi amacıyla birtakım tedbirler alınmıştır. Kadın girişimciliğinin desteklenmesi amacıyla bankalar kredi programlarını daha etkin hale getirmişlerdir. Türkiye Halk Bankası Girişimci Destek Paketi ni devreye sokmuştur. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Kadın Girişimciler Kurulunu kurmuştur. Yukarıda da ismi geçen kamu kuruluşları, meslek örgütleri ve sivil toplum kuruluşları tarafından kadın girişimciliğini arttırmaya yönelik uygulamaya aktarılan ve yürütülen projeler de bu kapsamda ifade edilebilir. Diğer taraftan KOSGEB, Tarım Bakanlığı, Çalışma Bakanlığı, İŞKUR gibi kurumlar da kadın girişimciliği konusunda yoğun faaliyetlerde bulunmaktadırlar. Özellikle yerel yönetimler, sivil toplum örgütleri, Halk Eğitim Merkezleri girişimcilik eğitimleri vermektedirler. 30 Ancak burada özellikle kooperatiflerin devreye sokulması açısından yeterli destek sağlanamamıştır. Kadın kooperatifleri kendiliğinden tabandan gelen bir örgütlenme modeliyle gelişme göstermiştir. Tabi burada KEDV gibi, birkaç kuruluşun desteğini ulusal anlamda bir destek olarak görmek mümkün değildir Ülkemizde kadın girişimciliği ve kadın kooperatiflerinin gelişme seyrini incelediğimizde birbirine paralel olarak 1990 lı yıllardan sonra gelişme gösterdikleri görülmektedir. Bu da kadınların iş hayatı içerisinde arayış halinde olduklarını ve planlı bir desteğe ihtiyaçları olduğunu göstermektedir. 4.Sonuç Kadınların iş hayatında başarılı olabilmeleri için, kendi kişisel çabalarının yanında hükümetlerin ve sivil toplum örgütlerinin de buna yönelik çaba göstermesi gerekmektedir. Bu şekilde ülkenin ekonomik ve sosyal gelişmesine katkı sağlanabilir ve sürdürülebilir kalkınma gerçekleştirilebilir. Kooperatifler kadınların ekonomik alanda var olma ihtiyaçlarına cevap verebilmeleri nedeniyle önemli rol üstlenmektedirler. Kooperatifler, kadın ortaklar ve çalışanlarına uygun iş fırsatları, kredi kolaylıkları, yaşam standartlarını geliştirme olanakları sağlayan etkin örgütsel ortamlardır. Ayrıca kadınlar kooperatifler içerisinde özgüven kazanmakta, ekonomik, kültürel ve sosyal durumlarını iyileştirmektedirler. 28. Örücü,Cam Tavan Sendromu ve Kadınlar, s. 117-135. 29. M.Minniti and P.Arenius, Women In Entrepreneurship, The Entrepreneurial Advantage Of Nations: First Annual Global Entrepreneurship Symposium (United Nations Headquarters), 2003. 30. Soysal, Türkiye de kadın girişimciler,2010. 77

Uluslararası II. Trakya Bölgesi Kalkınma - Girişimcilik Sempozyumu Kadınların güçlendirilmesi, kendine verdikleri değer, seçenek sahibi olma, fırsat ve kaynaklara ulaşma, ev içi ve dışında hayatlarını kontrol etme, ulusal ve uluslar arası alanda daha adil bir sosyal ve ekonomik düzenin oluşmasına katkı sağlamak gibi belirleyici özelliklerle gerçekleştirilebilir. İşte kooperatifler tüm bunlara hitap etmekte ve gerçekten dünyanın her yerinde kadınlar için güçlenme fırsatları yaratmaktadır. Tüm bu sonuçlardan hareketle Kadın Kooperatifleri ülkemiz ekonomisi ve kadın girişimciliği açısından önemli bir fırsattır. Gelişme seyrine baktığımızda diğer birçok kooperatiften farklı olarak tabandan gelen bir hareket olması, ulusal ve uluslar arası birçok kuruluşun desteği, gerçek demokratik yapıda ilerlemesi, yoksulluğa çözüm olması ve istihdama katkıları açısından değerlendirilmelidir. Bu şekilde ülke dinamikleri ortaya çıkarılmış ve daha önce fırsat verilmemiş bir grup harekete geçirilmiş olur. Böylece kooperatifler yerel güçleri ortaya çıkararak ulusal hatta uluslar arası alanda kadın girişimciliği açısından başarı sağlayabilirler. Kaynaklar 1.YELKİKALAN, Nazan,(2006) Başarılı Girişimcilikte Cinsiyetin Rolü: Kadın ve Girişimciler, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, Journal of Entrepreneurship and Development, Cilt 1, Sayı.1, Vol.1, No.1, Haziran, 2006, http://girisim.comu. edu.tr/dergiall/eskisyilr/1in1/yelkikalan.pdf., Erişim: 01.04.2009. ss.45-54. 2. www.iibf.ogu.edu.tr 3. YETİM, Nalan (2008), Sosyal Sermaye Olarak Kadın Girişimciler: Mersin Örneği, http://155.223.1.158/edergi/ 4. ALLEN, Shelia ve TRUMAN, Carole (1993): Women in Business:Perspectives on Women Entrepereneurs, London, Routledge. 5.ÇELEBİ, Nilgün (1997): Turizm Sektöründeki Küçük İşyeri ve Örgütlerinde Kadın Girişimciler T.C.Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü:Ankara. 6.ÇELİK, C./ÖZDEVECİOĞLU, M. (2001), Kadın Girişimcilerin Demografik Özellikleri ve Karşılaştıkları sorunlara İlişkin Nevşehir İlinde Bir Araştırma, 1. Orta Anadolu Kongresi (Nevşehir): 487-498. 7.ÖRÜCÜ, E./ KILIÇ R./ KILIÇ T. (2007), Cam Tavan Sendromu ve Kadınların Üst Düzey Yönetici Pozisyonuna Yükselmelerindeki Engeller: Balıkesir İli Örneği, Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 14 /2: 117-135. 8.GÜROL, M./ MARŞAP Ali ve A., (2007), Geçmişte ve Günümüz Yaşamında Ücretsiz ve Ücretli İşgücü Olarak Kadın, Bilig, 4: 95-109. 9.SOYSAL, A (2010). Türkiye de kadın girişimciler: engeller ve fırsatlar Bağlamında bir değerlendirme, AÜ SBF Dergisi, 65/1 Kilis 7 Aralık Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi 10.www.turkiyemillikoop.org.tr 78

Girişimcilik - Kadın Girişimciliği / Entrepreneurship - Women Entrepreneurship 11.FAO(2003). Smita Premchander and V.Prameela in collaboration vith Wim Polman Promoting rural women s cooperative businesses in Tahilland A training kit, RAP Publication 2004/1, FAO and UN Regional Office for Asia and Pacific, Bankok. 12.www.tuik.gov.tr 13.www.ksgm.gov.tr 14.www.iskur.gov.tr 15.ÖZDEMİR, G., (2008). Günümüz Kooperatiflerinde Dönüşümün Örneği: Kadın Kooperatifleri, Türk Kooperatifçilik Kurumu tarafından 9-10 Ekim 2008 tarihinde düzenlenen XIX. Milletlerarası Türk Kooperatifçilik Kongresinde sunulu bildiri. 16.ÖZDEMİR, G., (2005). Cooperative- Shareholder Relations in Agricultural Cooperatives in Turkey, Journal of Asian Economics, Volume 16, Issue 2, April 2005, Pages 315-325 17.TOKSÖZ, Gülay (2007), İşgücü Piyasasının Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden Analizi ve Bölgeler Arası Dengesizlikler, Çalışma ve Toplum, 4. 18.ICA (2010) Equal rights, equal opportunities: Progress for all Dünya Kadınlar günü için International Co-operative Alliance (ICA) Gender Equality Committee tarafından yayınlanan mesaj. http:www.ica.coop 19.www.emu.edu.tr 20.MINNITI M./ ARENIUS P., (2003), Women In Entrepreneurship, The Entrepreneurial Advantage Of Nations: First Annual Global Entrepreneurship Symposium (United Nations Headquarters). 79