O P T I M U S MALİYE SORU BANKASI TAMAMI ÇÖZÜMLÜ Maliye Teorisi Kamu Harcamaları Kamu Gelirleri Devlet Bütçesi Devlet Borçlanması Maliye Politikası Türk Vergi Sistemi KPSS ve kurum sınavları için özgün sorulardan oluşan TEK KİTAP İdari Hakimlik Sayıştay Gelir Uzmanlığı Kamu İhale Kurumu Kontrolörlük Denetmenlik Uzmanlık SALİM GÖL
SALİM GÖL MALİYE SORU BANKASI ISBN 978-605-364-997-7 Kitap içeriğinin tüm sorumluluğu yazarına aittir. 2014, Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti ye aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarımı, mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır. Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları satın almamasını diliyoruz. 4. Baskı: Aralık 2014, Ankara Yayın-Proje Yönetmeni: Ayşegül Eroğlu Dizgi-Grafik Tasarım: Gülnur Öcalan Kapak Tasarımı: Gürsel Avcı Baskı: Ayrıntı Basım Yayın ve Matbaacılık Ltd. Şti. İvedik Organize Sanayi 28.Cadde 770.Sokak No: 105/A Yenimahalle/Ankara (0312 394 55 90) Yayıncı Sertifika No: 14749 Matbaa Sertifika No: 13987 İletişim Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARA Yayınevi: 0312 430 67 50-430 67 51 Yayınevi Belgeç: 0312 435 44 60 Dağıtım: 0312 434 54 24-434 54 08 Dağıtım Belgeç: 0312 431 37 38 Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60 İnternet: www.pegem.net E-ileti: pegem@pegem.net
ÖN SÖZ Bu çalışma, kariyer mesleklerine girişte en önemli aşamalardan biri haline gelmiş Kamu Personeli Seçme Sınavı na hazırlanırken siz değerli adaylara bir başvuru kaynağı niteliğinde hazırlanmıştır. Bu sınava hazırlanan adaylara en büyük tavsiyem, bu sınavın bir adım olduğunu unutmamalarıdır. Elinizdeki kitaba yönelik en güzel çalışma şekli, soruları çözdükten sonra çözümleri ayrıntılı bir şekilde okumanızdır. Maliye konuları, özellikle Sayıştay, Kamu İhale Kurumu ve Gelir Uzmanlığı sınavlarında da karşınıza çıkmaktadır. Kitabımız bu sınavların içerikleri de göz önüne alınarak genişletilmiştir. Özellikle Vergi Hukuku bölümü daha da genişletilerek idari hâkimlik sınavlarını da kapsamaktadır. KPSS ye hazırlanırken çeşitli kaynaklardan farklı bilgilere ulaşılabilir. Bu kitabın hazırlanmasında temel ölçüt siz adayların tek bir kaynaktan tüm bilgiye rahatça ulaşabilmenizdir. KPSS Maliye sınavı kapsam olarak; Maliye Teorisi (% 10) Kamu Harcamaları (% 15) Kamu Gelirleri (% 15) Kamu Borçları (% 15) Bütçe (% 15) Maliye Politikası (% 15) Vergi Hukuku (Türk Vergi Sistemi) (% 15) temel başlıklarını içeren 30 sorudan oluşmaktadır. Kitabımızda bu temel başlıklar çerçevesinde 5018 sayılı Kanun da yapılan değişiklikleri de kapsayan çelişkilerden uzak, güncel ve temel bilgileri aktarmak asıl hedefimizdir. Burada özellikle belirtilmesi gereken kitabımızın sadece KPSS değil, diğer uzmanlık ve müfettişlik sınavlarını da kapsamaya çalışmasıdır. Kitapla ilgili öneri, eleştiri ya da takdirinizi pegem@pegem.net aracılığıyla bizimle paylaşmanız bize ışık tutacaktır. Bu ürünün ortaya çıkmasında emeği geçen herkese; öncelikle bu süreçte en büyük sabrı gösteren eşim Özden YÜKSEL GÖL e ve kızım Eslina ya, Suat DÜZ başta olmak üzere tüm Pegem Ailesi ne, özellikle her soruyu sabırla inceleyip gerekli gördükleri katkılarını hiçbir zaman esirgemeyen Ahmet SARI, Elif BOZDOĞAN ve Özge ÖZYURT a sıkıntılarımı paylaşan dostlarıma, dizgi ve tasarımda yardımlarından dolayı Gülnur ÖCALAN a sonsuz teşekkür ederim. SALİM GÖL
İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 MALİYE TEORİSİ (1-62) Maliye Teorisi...3 Çözümler...36 BÖLÜM 2 KAMU HARCAMALARI (63-128) Kamu Harcamaları...65 Çözümler...102 BÖLÜM 3 KAMU GELİRLERİ (129-210) Kamu Gelirleri...131 Çözümler...176 BÖLÜM 4 DEVLET BÜTÇESİ (211-266) Devlet Bütçesi...213 Çözümler...241 BÖLÜM 5 DEVLET BORÇLANMASI (267-328) Devlet Borçlanması...269 Çözümler...301
BÖLÜM 6 MALİYE POLİTİKASI (329-392) Maliye Politikası...331 Çözümler...362 BÖLÜM 7 VERGİ HUKUKU (393-508) Vergi Hukuku...395 Çözümler...460 BÖLÜM 8 MALİYE İSİM SORULARI (509-526) Maliye İsim Soruları... 511 Çözümler...520 DENEMELER (527-604) Deneme - 1...527 Deneme - 2...545 Deneme - 3...559 Deneme - 4...573 Deneme - 5...591 Cevap Anahtarı...605 Kaynakça...610 VI
MALİYE TEORİSİ
Maliye Teorisi 1. Mali araçları; etkileri, işlevleri ve ekonomi üzerindeki etkileri yönünden inceleyen maliye yaklaşımı aşağıdakilerden hangisidir? A) Fonksiyonel maliye B) Hukuksal yaklaşım C) Mali gelenekçiler D) Devlet ekonomisi E) Piyasa ekonomisi 3. I. Kamu harcamaları II. Kamu gelirleri III. Cari işlemler IV. Ödemeler dengesi Yukarıdakilerden hangisi kamu maliyesi kapsamında değerlendirilemez? A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) III ve IV E) II ve IV 2. Aşağıdakilerden hangisi Alman ve Fransız ekolleri tarafından temsil edilen devlet faaliyetlerini hukuki ve siyasi bakış açısıyla inceleyen günümüzdeki yaklaşımlar kapsamında değerlendirilen yaklaşımdır? A) Yapısal yaklaşım B) Kurumsal yaklaşım C) İktisadi yaklaşım D) İdari yaklaşım E) Hukuki yaklaşım 4. Aşağıdaki ifadelerden hangisi refah yaklaşımı kapsamında doğrudur? A) Bir toplumun toplam refahına ulaşmak için bireylerin refahları toplanır ve devletin bu konuda herhangi bir katkısı söz konusu değildir. B) Esas olan bireyin refahının maksimize edilmesidir ve kamu maliyesinin temel amacı buna hizmet etmektir. C) Kamu maliyesinin temel amacı toplum refahının minimize edilmesidir ve bu amaçla bireyin refahı feda edilebilir. D) Önemli olan toplumsal refahtır, devletin her müdahalesi bireysel refaha zarar verir. E) Amaç toplum refahının maksimize edilmesidir ve kimsenin durumundan fedakârlık yapılmaksızın toplum refahı artırılmalıdır. 3
Maliye Teorisi 5. Vergi gibi mali yük uygulamalarının tüketim, tasarruf, yatırım gibi kararlar üzerindeki etkisini incelerken maliyecilerin kullandığı günümüzdeki yaklaşım aşağıdakilerden hangisidir? A) Hukuki yaklaşım B) İktisadi yaklaşım C) Refah yaklaşımı D) Gelir yaklaşımı E) Yapısal yaklaşım 7. Aşağıdakilerden hangisi Merkantilizm ile ilgili olarak yanlış bir ifadedir? A) Ülkelerin gücü sahip oldukları değerli maden miktarına bağlanmış; dolayısıyla ülkedeki altın ve gümüş miktarının kontrolüne önem verilmiştir. B) İhracat teşvik edilirken gerekli durumlarda yapılacak ham madde ithali dışında ithalata müsaade edilmez. C) Devlete müdahaleci bir rol biçilmiş ve korumacı politikalar desteklenmiştir. D) Mülk gelirleri, kamu harcamalarını finanse etmede en önemli gelir kaynağı olarak görülmüştür. E) Vergiler, kamu harcamalarının finansmanında önemli bir gelir kaynağı olarak görülmüştür. 6. I. Yapısal yaklaşım II. Gelir yaklaşımı III. İktisadi yaklaşım IV. Refah yaklaşımı Yukarıdakilerden hangileri günümüzdeki yaklaşımlar içerisinde yer alır? A) I ve II B) Yalnız IV C) I, II ve III D) III ve IV E) Yalnız III 8. Aşağıdakilerden hangisi özel ekonomileri kamu ekonomilerinden ayıran özellikler arasında sayılabilir? A) Önce giderler sonra gelirlerin belirlenmesi B) Sunulacak mallarda arz ve talep koşullarının belirleyici olması C) Üretimin bürokrasi aracılığıyla gerçekleştirilmesi D) Finansmanının vergilerle yapılması E) Sunulacak mal ve hizmet miktarının siyasal karar mekanizmasınca belirlenmesi 4
Maliye Teorisi 9. Aşağıdakilerden hangisi kamu kesimi ile özel kesim arasındaki farklardan biri değildir? A) Kamu kesimi ile özel kesim amaç ve araçlar açısından farklılık gösterir. B) Kamu kesimi ile özel kesim arasında iktisadi bakımdan farklılıklar vardır. C) Kamu kesimi ile özel kesim arasında mali bakımından farklılıklar vardır. D) Özel kesim üretimindeki kârlılık anlayışına karşılık, kamu kesiminde kâr elde etme amacı yoktur. E) Özel kesimde siyasal kararlar, kamu kesiminde piyasa kararları geçerlidir. 11. Aşağıdakilerden hangisi devletin kaynak ayrımı fonksiyonu ile ilgili değildir? A) Özel faydaların yanında topluma yayılan faydaların da olması B) Özel maliyetlerin yanında topluma yayılan maliyetlerin de olması C) Azalan maliyetli işletmeler D) Negatif vergi E) Doğal tekellerin varlığı 10. Aşağıdakilerden hangisi bireyci-liberal devlet anlayışının ana fikri ile ilgili olarak doğru bir ifadedir? A) Amaç bireylerin refahı ise devlet gerektiğinde bireysel kararlara müdahale etmekte özgürdür. B) Bireylerin kararları esas olmakla beraber liberal anlayış bireylerin kararları üzerinde engel oluşturur. C) Bu anlayışı göre organik devlet kuramı geçerlidir bu nedenle devlet bireysel özgürlükleri sınırlayabilir. D) Devletin, toplumu oluşturan kişilerin amaçları dışında kendine özgü bir amacı bulunamaz. E) Liberal devlet anlayışı müdahaleci olmadığı hâlde bireysel talepler müdahaleyi zorlar. 12. Aşağıdakilerden hangisi 5018 sayılı kanunla 2003 yılında yapılan değişiklik sonrası merkezi yönetim kapsamında değerlendirilemez? A) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı B) İş ve İşçi Bulma Kurumu Genel Müdürlüğü C) Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu D) Sermaye Piyasası Kurulu E) Kamu İhale Kurumu 5
Maliye Teorisi 13. Aşağıdakilerden hangisi, geniş anlamda kamu kesimi kapsamında değerlendirilemez? A) Ulaştırma Bakanlığı işlemleri B) Ankara Büyükşehir Belediyesi işlemleri C) Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı işlemleri D) TEMA Vakfı harcamaları E) Vergi istisna ve muafiyetleri 15. Aşağıdakilerden hangisi bir yıllık dönem itibariyle bir ülke içinde üretilen mal ve hizmetlerin üretiminden sağlanan gelirin ne kadarının kamu harcamalarını finanse etmek için kullanıldığını göstermektedir? A) Kamu gelirlerinin GSMH ya oranı B) Kamu harcamalarının GSMH ya oranı C) Kamu gelirlerinin GSYİH ya oranı D) Kamu harcamalarının GSYİH ya oranı E) Özel sektör yatırımlarının GSMH ya oranı 14. Aşağıdakilerden hangisi sosyal devletin görevleri arasında sayılamaz? A) Gelir dağılımında adaleti sağlamak B) Ekonomik istikrarı sağlamak C) Ekonomik büyüme ve kalkınmayı sağlamak D) Fiyat istikrarını sağlamak E) Maliyetlerin düşürülmesini sağlamak 16. Aşağıdakilerden hangisi, gayrisafi yurt içi hâsılanın veya gelirin ne kadarının devlet tarafından kullanıldığını göstermektedir? A) Özel harcamaların gayrisafi milli hâsılaya oranı B) Kamu harcamalarının gayrisafi milli hâsılaya oranı C) Kamu harcamalarının safi milli hâsılaya oranı D) Kamu harcamalarının gayrisafi yurtiçi hâsılaya oranı E) Kamu harcamalarının safi yurtiçi hâsılaya oranı 6
Maliye Teorisi 17. Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Bireysel ihtiyaçların karşılanmasında pazar ekonomisindeki talep önemlidir ve bu ihtiyaçları bireyler veya firmalar girişimcilikle karşılar. B) Toplumsal ihtiyaçların tespitini ve karşılanmasını kamu makamları gerçekleştirir. C) Bireysel ihtiyaçların karşılanmasında rol alan müteşebbis kâr peşindedir. D) Kamusal ihtiyaçların karşılanmasında kamu makamları geliri amaçlar. E) Toplumsal ihtiyaçların karşılanmasında kimse bu hizmetlerden vazgeçemez ve bunun gerektirdiği fedakarlıktan da vazgeçemez. 19. Maliye literatüründe miktar-aksiyon kuramı olarak adlandırılan teoriye göre Olayların şiddetleri arttıkça daha fazla anlaşılması söz konusudur. Mali olaylar açısından değerlendirildiğinde miktar aksiyon kuramı ve modern maliye arasındaki benzerlik aşağıdaki özelliklerden hangisine göre kurulabilir? A) Özel sektördeki tekelleşme nedeniyle devletin kaçınılmaz olarak müdahaleci olması B) Harcamaların, doğası gereği hiçbir zaman tarafsız olamaması C) Vergilerin, özel gelirlerde yarattığı azalma nedeniyle zaten taraflı olması D) Bütçe açıklarındaki büyümenin ekonomide kaçınılmaz etkiler yaratması E) Devletin, fazla büyümesi nedeniyle kaçınılmaz olarak müdahaleci olması 18. Aşağıdaki durumların hangisi azalan maliyetli üretim dallarına devlet müdahalesinin zorunlu hâle gelmesine neden olur? A) Tüketicilerin fayda maksimizasyonu yaparken yanlış kararlar vermeleri B) Marjinal faydanın çok düşük olması nedeniyle bir maldan yeterince tüketilmemesi C) Marjinal maliyet fiyatlaması sonucu firmaların aşırı kâr elde etmesi D) Marjinal maliyetin fiyata eşit olması hâlinde firmanın zarar etmesi E) Azalan maliyetle üretim yapmanın firmaların lehine sonuç verme 20. Aşağıdaki yaklaşımların hangisinde ister özel mal ister kamu malı olsun bütün faaliyetlerin topluma en az maliyet yükleyecek biçimde yapılması öngörülür? A) Samuelson Bölünebilirlik Kuramı B) Mukayeseli Sosyal Fayda Kuramı C) Maliyet Karşılaştırması Kuramı D) Lindahl Kuramı E) Black - Bowen Kuramı 7
Maliye Teorisi 21. Galbraith tarafından ortaya koyulan yaklaşıma göre kaynakların özel ve kamu ihtiyaçları arasında etkin bir biçimde dağılmasını aşağıdaki kavramlardan hangisi göstermektedir? A) Regülasyon B) Sosyalizasyon C) Sosyal denge D) Dengeli büyüme E) Kamulaştırma 23. Kamu ekonomisinde özel ve sosyal ihtiyaçların etkin bir biçimde giderilebilmesi için kaynakların kamu ve özel sektör arasında bölüşülmesi aşağıdaki kamu ekonomisi fonksiyonlarından hangisi kapsamında değerlendirilir? A) Gelir dağılımında adalet B) Kaynak tahsisinde etkinlik C) İktisadi kalkınmayı sağlamak D) İktisadi büyümeyi sağlamak E) Fiyat istikrarını sağlamak 22. I. Devlet piyasa aktörlerinin amacı doğrultusunda çalışır. II. Devlet gerekirse bireysel kararlara müdahale eder. III. Devlet, birey talebi olursa bireysel kararlara müdahale ederek, bireysel özgürlüklere kısıtlama getirilebilir. IV. Bireysel özgürlükler esastır, özgür karar alan bireyler piyasa ekonomisini kendiliğinden denge seviyesine yükseltir. Yukarıda verilen ifadelerden hangisi bireyci - liberal devlet anlayışı çerçevesinde değerlendirilmez? A) Yalnız II B) Yalnız III C) Yalnız I D) III ve IV E) II ve III 24. Aşağıdakilerden hangisinden dolayı devletin elinde bulunan bazı tekellere mali monopol adı verilir? A) Devletin, bu tekeller yoluyla normal ticari kârın üzerinde kazanç elde etmesi B) Tam rekabet şartlarının geçerli olması C) Yönetimlerinin devlet tekelinde ve Maliye Bakanlığının elinde olması D) Kuruluşlarındaki gerekli finansmanın tamamını devletin sağlaması E) Özel sektörün bu alanlara girişinin yasak olması 8