Teknik Mevzuat Yapı denetim kanunu Yapı Denetimi Hakkında Kanun Kanun Numarası : 4708 Kabul Tarihi : 29/6/2001 Amaç, kapsam ve tanımlar Madde 1 - Bu Kanunun amacı; can ve mal güvenliğini teminen, imar plânına, fen, sanat ve sağlık kurallarına, standartlara uygun kaliteli yapı yapılması için proje ve yapı denetimini sağlamak ve yapı denetimine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir. Bu Kanun; 3194 sayılı İmar Kanununun 26 ncı maddesinde belirtilen kamuya ait yapı ve tesisler ile 27 nci maddesinde belirtilen ruhsata tâbi olmayan yapılar ile tek parselde, bodrum katı dışında en çok iki katlı ve toplam ikiyüz metrekareyi geçmeyen müstakil yapılar hariç, belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve dışında kalan yerlerde yapılacak yapıların denetimini kapsar. (1) Bu Kanunun uygulanmasında; a) Bakanlık :Bayındırlık ve İskân Bakanlığını, b) İlgili idare :Belediye ve mücavir alan sınırları içindeki uygulamalar için büyükşehir belediyeleri ile diğer belediyeleri, bu alanlar dışında kalan alanlarda valilikleri, yapı ruhsatı ve kullanma izin belgesi verme yetkisine sahip diğer idareleri, c) Yapı sahibi : Yapı üzerinde mülkiyet hakkına sahip olan gerçek ve tüzel kişileri, d) Yapım süresi :Yapı sahibinin, yapı ruhsatını aldığı tarih ile yapı kullanma iznini aldığı tarih arasındaki dönemi, e) Yapı inşaat alanı : Işıklıklar hariç, bodrum kat, asma kat ve çatı arasında yer alan mekanlar ve ortak alanlar dahil yapının inşa edilen tüm katlarının alanını, f) Yapı yaklaşık maliyeti :Binalarda, Bakanlıkça her yıl yayımlanan mimarlık ve mühendislik hizmet bedellerinin hesabına esas yapı yaklaşık birim maliyetlerine ilişkin ilgili mevzuatta belirtilen birim maliyet ile yapı inşaat alanının çarpımından elde edilen bedeli;binalarda yapılacak değiştirme, güçlendirme ve esaslı onarım işlerinin ve bina dışında kalan yapılarda ise yapının keşif bedelini, g) Taşıyıcı sistem :Yapıların; temel, betonarme, ahşap, çelik karkas, duvar, döşeme ve çatı gibi yük taşıyan ve aktaran bölümlerini ve istinat yapılarını, h) Yapı hasarı : Kullanımdan doğan hasarlar hariç, yapının fen ve sanat kurallarına aykırı, eksik, hatalı ve kusurlu yapılması nedeniyle yapıda meydana gelen ve yapının kullanımını engelleyen veya yapıda değer kaybı oluşturan her türlü hasarı, ı) Yapı denetim kuruluşu :Bakanlıktan aldığı izin belgesi ile münhasıran yapı denetimi görevini yapan, ortaklarının tamamı mimar ve mühendislerden oluşan tüzel kişiyi,
j) Yapı müteahhidi :Yapım işini, yapı sahibine karşı taahhüt eden veya ticarî amaçla ya da kendisi için şahsî finans kaynaklarını kullanarak üstlenen, ilgili meslek odasına kayıtlı, gerçek ve tüzel kişiyi, (1) Bu fıkraya 30/6/2004 tarihli ve 5205 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle, "ruhsata tabi olmayan yapılar" ibaresinden sonra gelmek üzere " ile tek parselde, bodrum katı dışında en çok iki katlı ve toplam ikiyüz metrekareyi geçmeyen müstakil yapılar" ibaresi eklenmiş ve metne işlenmiştir. k) Proje müellifi :Mimarlık, mühendislik tasarım hizmetlerini iştigal konusu olarak seçmiş, yapının etüt ve projelerini hazırlayan gerçek ve tüzel kişiyi, l) Denetçi mimar ve mühendis :İlgili mühendis ve mimar meslek odalarına üyeliği devam eden ve Bakanlıkça denetçi belgesi verilmiş mühendis ve mimarları, m) Laboratuvar : İnşaat ve yapı malzemeleri ile ilgili ham madde ve mamul madde üzerinde ilgili standartlarına veya teknik şartnamelerine göre ölçüm, muayene, kalibrasyon yapabilen ve diğer özelliklerini tayin eden, Bakanlıktan izin almış tesisi, İfade eder. Yapı denetim kuruluşları ve görevleri Madde 2 - Bu Kanun kapsamına giren her türlü yapı; Bakanlıktan aldığı izin belgesi ile çalışan ve münhasıran yapı denetimi ile uğraşan tüzel kişiliğe sahip yapı denetim kuruluşlarının denetimine tabidir. Yapı denetim hizmeti; yapı denetim kuruluşu ile yapı sahibi veya vekili arasında akdedilen hizmet sözleşmesi hükümlerine göre yürütülür. Yapı sahibi, yapım işi için anlaşma yaptığı yapı müteahhidini vekil tayin edemez. Yapı denetim kuruluşlarının nama yazılı ödenmiş sermayelerinin tamamının, mimar veya mühendislere ait olması zorunludur. Yapı denetim kuruluşları; denetçi mimar ve mühendisler ile yardımcı kontrol elemanları istihdam eder. Yapı denetim kuruluşunda görev alacak denetçi mimar ve mühendisler ile yardımcı kontrol elemanlarında ve laboratuvar görevlilerinde aranacak nitelik ve deneyim ile bu kişilere belge verilmesi, yapı denetim kuruluşunun ve laboratuvarların çalışma usul ve esasları Bakanlıkça hazırlanacak yönetmelikle düzenlenir. Yapı denetim kuruluşları aşağıda belirtilen görevleri yerine getirmekle yükümlüdür: a) Proje müelliflerince hazırlanan, yapının inşa edileceği arsa veya arazinin zemin ve temel raporları ile uygulama projelerini ilgili mevzuata göre incelemek, proje müelliflerince hazırlanarak doğrudan kendilerine teslim edilen uygulama projesi ve hesaplarını kontrol ederek, ilgili idareler dışında başka bir kurum veya kuruluşun vize veya onayına tabi tutulmadan, ilgili idareye uygunluk görüşünü bildirmek. b) Yapı denetimini üstlendiğine dair ilgili idareye taahhütname vermek, yapı ruhsatının ilgili bölümünü imzalamak, bu yapıya ilişkin bilgileri yapı ruhsatı düzenleme tarihinden itibaren yedi gün içinde Bakanlığa bildirmek. c) Yapının, ruhsat ve ekleri ile mevzuata uygun olarak yapılmasını denetlemek.
d) Yapım işlerinde kullanılan malzemeler ile imalatın proje, teknik şartname ve standartlara uygunluğunu kontrol etmek ve sonuçlarını belgelendirmek, malzemeler ve imalatla ilgili deneyleri yaptırmak. e) Yapılan tüm denetim hizmetlerine ilişkin belgelerin bir nüshasını ilgili idareye vermek, denetimleri sırasında yapıda kullanılan malzeme ve imalatın teknik şartname ve standartlara aykırı olduklarını belirledikleri takdirde, durumu bir rapor ile ilgili idareye ve il sanayi ve/veya ticaret müdürlüklerine bildirmek. f) İş yerinde, iş güvenliği ve işçi sağlığı konusunda gerekli tedbirlerin alınması için yapı müteahhidini yazılı olarak uyarmak, uyarıya uyulmadığı takdirde durumu ilgili bölge çalışma müdürlüğüne bildirmek. g) Ruhsat ve eklerine aykırı uygulama yapılması halinde durumu üç iş günü içinde ilgili idareye bildirmek. h) Yapının ruhsat eki projelerine uygun olarak kısmen veya tamamen bitirildiğine dair ilgili idareye rapor vermek. ı) Zemin, malzeme ve imalata ilişkin deneyleri, şartname ve standartlara uygun olarak laboratuvarlarda yaptırmak. Sorumluluklar ve yapılamayacak işler Madde 3 - Bu Kanunun uygulanmasında, yapı denetim kuruluşları imar mevzuatı uyarınca öngörülen fennî mesuliyeti ilgili idareye karşı üstlenir. Yapı denetim kuruluşları, denetçi mimar ve mühendisler, proje müellifleri, laboratuvar görevlileri ve yapı müteahhidi ile birlikte yapının ruhsat ve eklerine, fen, sanat ve sağlık kurallarına aykırı, eksik, hatalı ve kusurlu yapılmış olması nedeniyle ortaya çıkan yapı hasarından dolayı yapı sahibi ve ilgili idareye karşı, kusurları oranında sorumludurlar. Bu sorumluluğun süresi; yapı kullanma izninin alındığı tarihten itibaren, yapının taşıyıcı sisteminden dolayı on beş yıl, taşıyıcı olmayan diğer kısımlarda ise iki yıldır. Yapıda, yapı kullanma izni alındıktan sonra, ilgili idareden izin alınmadan yapılacak esaslı tadilattan doğacak yapı hasarından, izinsiz tadilat yapan sorumludur. Yapı denetim kuruluşu; yazılı ihtarına rağmen yapı sahibi tarafından önlemi alınmayan, parsel dışında meydana gelen ve yapıda hasar oluşturan yer kayması, çığ düşmesi, kaya düşmesi ve sel baskınından doğan hasarlardan sorumlu değildir. Yapı denetim kuruluşlarının yöneticileri, ortakları, denetçi mimar ve mühendisleri ile proje müellifleri, laboratuvar görevlileri ve yapı müteahhidi; bu Kanunun uygulanmasından dolayı ortaya çıkan yapı hasarından sorumludur. Yapı denetim kuruluşu denetim faaliyeti dışında başka ticarî faaliyette bulunamaz. Bu kuruluşun denetçi mimar ve mühendislerinin, denetim faaliyeti süresince başkaca meslekî ve inşaat işleri ile ilgili ticarî faaliyette bulunmaları yasaktır. Yapı denetim komisyonu ve görevleri
Madde 4 - Yapı denetim komisyonu; Bakanlıkça görevlendirilecek, konu ile ilgili en az genel müdür yardımcısı seviyesinde bir başkan ile en az şube müdürü seviyesinde dört üyeden oluşur ve Bakanlıkça uygun görülen birimin bünyesinde faaliyetlerini yürütür. Yapı denetimi komisyonu, yapı denetim kuruluşlarına izin belgesi verir, faaliyetlerini denetler ve sicillerini tutar. Bu Kanunun uygulanmasından doğan uyuşmazlıkları inceler ve görüşünü bildirir. Yapı denetim komisyonu bu Kanun hükümlerine aykırı hareket eden yapı denetim kuruluşu hakkında 8 inci maddeye göre işlem yapılmak üzere Bakanlığa teklifte bulunur. Yapı denetim komisyonunun; çalışma usul ve esasları Bakanlıkça hazırlanacak yönetmelikle düzenlenir. Yapı denetimi hizmet sözleşmeleri Madde 5 - Yapı denetimi hizmet sözleşmeleri yapı sahibi ile yapı denetim kuruluşu arasında akdedilir. Bu sözleşmenin bir sureti taahhütname ekinde ilgili idareye verilir. Bu sözleşmede; taahhüt edilen hizmetin konusu, yeri, inşaat alanı, süresi, varsa yapı sahibi ile yapı müteahhidi arasında akdedilen sözleşmede yer alan yapının fizikî özellikleri, yapı denetimi hizmet bedeli, yapı denetiminde görev alacak teknik personel listesi ve diğer yükümlülükler yer alır. İlgili idare; yapı denetimi hizmet sözleşmesinde yer alan hükümlere, yapı sahibinin uymaması halinde yapı tatil tutanağı düzenleyerek inşaatı durdurur, yapı denetim kuruluşunun uymaması halinde ise yapı denetimi komisyonuna bildirimde bulunur. Yapı denetimi hizmetleri için yapı denetim kuruluşlarına ödenecek hizmet bedelleri, asgarî hizmet bedelinden az olmamak kaydıyla, projenin özellikleri ile yapının bulunduğu bölgenin fizikî, ekonomik ve sosyal özellikleri dikkate alınarak bu sözleşmede belirtilir. Asgarî hizmet bedeli, yapı yaklaşık maliyetinin % 3'üdür. Yapım süresi, iki yılı aşan yapılarda, bu oran, her altı ay için % 10 artırılır, iki yıldan kısa süren yapılarda ise her altı ay için % 5 azaltılır. Yapı denetim kuruluşu, katma değer vergisi hariç yaptığı hizmetlerden dolayı yapı sahibinden başka ad altında ayrıca hiçbir bedel talebinde bulunamaz. Yapı denetimi hizmet sözleşmesi ve hizmet bedellerinin ödenme esasları Bakanlıkça hazırlanacak yönetmelikle düzenlenir. Yapı denetim kuruluşu ile mimar ve mühendislerinin yapı ile ilişkisinin kesilmesi
Madde 6 - Yapı denetim kuruluşunun görevden ayrılması veya mimar ve/veya mühendislerinden birinin, herhangi bir sebeple yapı ile ilişkisinin kesilmesi halinde yapı denetim kuruluşu durumu; gerekçeleri ile birlikte en geç üç iş günü içinde yazılı olarak Bakanlığa ve ilgili idareye bildirir. Aksi takdirde kanunî sorumluluktan kurtulamaz. Bu durumda; yapı sahibince, yeniden yapı denetim kuruluşu görevlendirilmedikçe veya yapı denetim kuruluşunca, ayrılan mimar ve/veya mühendislerin yerine yenisi işe başlatılmadıkça ilgili idarece yapının devamına izin verilmez. Sicillerin tutulması ve yapılara sertifika verilmesi Madde 7 - Yapı denetim kuruluşlarının ve bu kuruluşların mimar ve mühendislerinin yapı denetimine ait sicilleri, ilgili idare tarafından verilen sicil raporlarına göre yapı denetimi komisyonunca tutulur. Bu Kanun kapsamında denetlenerek inşa edilmiş yapılara ilgili idarelerce sertifika verilir. Siciller ile sicil raporlarının tutulması ve yapılara sertifika verilmesine dair usul ve esaslar Bakanlıkça hazırlanacak yönetmelikle düzenlenir. Denetim faaliyetinin durdurulması ve izin belgesinin iptali Madde 8 - Yapı denetim kuruluşlarından, bu Kanunda öngörülen esaslara göre denetim görevini yerine getirmedikleri anlaşılanların veya son üç yıl içerisinde üç defa olumsuz sicil alanların veyahut 3 üncü maddenin son fıkrası ile 6 ncı maddenin birinci fıkrası hükümlerine aykırı hareket ettiği belirlenenlerin denetim faaliyeti, yapı denetim komisyonunun teklifi üzerine Bakanlıkça bir yıla kadar durdurulur ve belgesi geçici olarak geri alınır. Durdurma kararı, Resmî Gazetede ilan edilir ve sicillerine işlenir. Denetim faaliyetinin geçici olarak durdurulmasına neden olan yapı denetim kuruluşunun mimar ve mühendisleri, bu süre içerisinde başka ad altında dahi olsa hiçbir denetim faaliyetinde bulunamaz. Geçici durdurmaya neden olan mimar ve mühendisler Bakanlıkça ilgili meslek odasına bildirilir. Meslek odaları, bu kişiler hakkında kendi mevzuatına göre işlem yapar. Faaliyeti üç defa durdurulan yapı denetim kuruluşunun denetim faaliyetine son verilir ve izin belgesi Bakanlıkça iptal edilir. İzin belgesi iptal edilen yapı denetim kuruluşunun, kusurları mahkeme kararı ile kesinleşen mimar ve mühendisleri başka bir yapı denetim kuruluşunda görev almaları halinde, görev aldıkları bu kuruluşa izin belgesi verilmez, verilmişse iptal edilir. Denetim faaliyeti geçici olarak durdurulan veya izin belgesi iptal edilen yapı denetim kuruluşu hakkındaki bu karar ilgili idareye bildirilir ve denetimini üstlendiği yapıların devamına izin verilmez. Bu durumda, yapım faaliyetine devam edilebilmesi için yapı sahibince başka bir yapı denetim kuruluşunun görevlendirilmesi zorunludur.
Ceza hükümleri Madde 9 - Bu Kanun hükümlerinin uygulanması sırasında görevini ihmal eden veya kötüye kullanan yapı denetim kuruluşunun ortakları, yöneticileri, mimar ve mühendisleri, yapı müteahhidi, proje müellifi ile laboratuvar görevlileri 765 sayılı Türk Ceza Kanununun 3 üncü bab, 4 üncü faslındaki görevi ihmal ve görevi kötüye kullanma ile ilgili hükümlerine göre cezalandırılır. Yapı denetim kuruluşunun izin belgesi alma aşamasında gerçeğe aykırı belge düzenlendiğinin izin belgesi verildikten sonra anlaşılması halinde, izin belgesi derhal iptal edilir ve ayrıca gerçeğe aykırı belge düzenlemekten, bu belgeleri düzenleyenler hakkında suç duyurusunda bulunulur. Yapılar ile ilgili diğer düzenlemeler ile yapıların uğramış olduğu yıkım ve zararlardan dolayı genel hukuk hükümleri uygulanır. Bu madde uyarınca hükmolunacak cezalar p araya çevrilemez ve tecil edilemez. Bu Kanuna aykırı fiillerden dolayı hükmolunan kesinleşmiş mahkeme kararları, Cumhuriyet savcılıklarınca Bakanlığa ve mimar ve mühendislerin bağlı olduğu meslek odalarına bildirilir. Yapı denetim kuruluşu ile denetçi mimar ve mühendisleri; eylem ve işlemlerinden 3194 sayılı İmar Kanununun fenni mesul için öngörülen hükümlerine tabidirler. Bakanlığın denetim yetkisi Madde 10 - Bakanlık, bu Kanunun uygulanmasında yapı denetim kuruluşlarının işlem ve faaliyetlerini denetleme yetkisine sahiptir. Kanunun uygulanacağı iller Madde 11 - Bu Kanunun uygulanmasına pilot iller olarak; Adana, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bolu, Bursa, Çanakkale, Denizli, Düzce, Eskişehir, Gaziantep, Hatay, İstanbul, İzmir, Kocaeli, Sakarya, Tekirdağ ve Yalova illerinde başlanır. Pilot illerin genişletilmesi ve daraltılmasına, Bakanlığın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu yetkilidir. Diğer hükümler ve yönetmelikler Madde 12 - Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde 3194 sayılı İmar Kanunu ve ilgili mevzuat hükümleri uygulanır. Bu Kanun gereğince düzenlenmesi öngörülen yönetmelikler, Kanunun yayımı tarihinden itibaren kırkbeş gün içerisinde Bakanlıkça çıkarılır.
İmar yönetmeliği Belediye Ve Mücavir Alan Sınırları İçinde Ve Dışında İmar Planı Bulunmayan Alanlarda Uygulanacak İmar Yönetmeliği Esaslı Tamirler Madde 40 - Binanın plan ve görünüşüne statik bünyesine tesir etmeyen esaslı tamirler ruhsata tabi olup;bunlar için plan,proje resim ve hesap istenmez. Adi Tamir Madde 41 - Derz,iç ve dış sıva, badana,boya, oluk,dere,doğrama,döşeme ve tavan kaplamaları, elektrik, sıhhi tesisat,korkuluk,paratoner,pergole ve benzerlerinin tamirleri ile bölme duvarı,bahçe duvarı,baca ve saçak ve benzeri elemanların tamiri ve yoldan görünmeyen küçük ve basit kümes yapılması ruhsata tabi değildir. İskele Kurulması Madde 42- Cadde ve kaldırım üzerine iskele kurulması gerektiren hallerde ilgili idareye iskele kurulması için yazı ile müracaat edilmesi zorunludur ve yeterlidir. Çatılar Ve Dış Görünüm Madde 35 - (Değişik:12/8/1987 tarih ve 19542 sayılı R.G'de yayınlanan yönetmelikle değişik şekli.)çatıların,civarındaki cadde ve sokakların karakterine göre yapılacak binanın durum ve ihtiyacına uygun olması şarttır.çatı meyilleri kullanılacak çatı malzemesi ile yörenin özelliği ve iklim şartları dikkate alınarak belediyenin tasvibi ile tayin edilir. Çatı aralarında bağımsız bölüm yapılmaz.bu kısımlarda ancak su deposu, asansör kulesi ve son kattaki bağımsız bölümlerle irtibatlı piyesler yapılabilir; ancak üst kat tavan döşemesi ile çatı örtüsü arasında kalan bu hacimler,ilave kat döşemeleri yapılmak suretiyle bölünemezler.özelliği olan binalarda,ancak bakanlık görüşü doğrultusunda işlem yapılır. Merdiven evi ve ışıklar,çatı gabarisini(0.50)m. aşabilir. Teras çatılarda yapılacak en çok(0.90)m.yüksekliğinde kagir korkuluk,bina yüksekliğine dahil değildir. Belediye mahallin ve çevrenin özelliklerine göre yapılar arasında uyum sağlamak,güzel bir görünüm elde etmek amacı ile dış cephe boya ve kaplamaları ile çatının malzemesini ve rengini tayin etmeye yetkilidir.evvelce yapılmışolan olan yapılar içinde bu yetki kullanılır. Binalarda Yangın Önlemleri
Madde 44 - (Değişik:2/9/1999 tarih ve 23804 sayılı R.Gazete) Binalarda alınması gereken yangın önlemleri aşağıda belirtilmiştir. a)(değişik:13/7/2000 tarih ve 24108 sayılı R.Gazete) Yangın merdivenleri Kat alanı 150 m2'den fazla ve birden fazla katı olan umumi binalarda,kat adedi 4'ten fazla olan tüm yapılarda yangın merdiveni yapılması zorunludur.yapı sahibince istenirse daha az katlı yapılarda da yangın merdiveni yapılır. Yangın merdiveni kitle içinde veya dışında komşu parsel sınırına (1.50)m. den daha fazlayaklaşmamak kaydıyla açık veya kapalı,yüksek katlı binalarda tamamen kapalı olarak düzenlenir.ancak,ilgili idarenin izni alınarak açık da yapılabilir. Kargir veya betonarme olarak ilgili standartlara uygun,yangına dayanıklı ve kaygan olmayan malzemeden inşa edilen yangın merdivenleri kitle içinde tertiplendiğinde ısıya ve dumana karşı yalıtılmış,kapalı bir hacimde düzenlenir.yangın merdivenleri,çatı ve tabi zemine ulaşacak ve kaçış emniyetini sağlayacak şekilde tesis edilir. Yangın merdiveninin,genişliği,umumi ve yüksek katlı binalarda (1.20)m'den, diğer binalarda (0.90)m'den az olamaz. Basamak genişliği(0.25)m'den az,yüksekliği (0.18)m'den fazla olamaz Merdiven basamaklarının her iki tarafında yangına dayanıklı malzemeden yapılmış korkuluk ve küpeşte bulunur. b) Kaçış yolları Yapıda tahliye anında yangın merdivenine ve çıkışa ulaşılmasını sağlayan yüksek katlı ve umumi binalarda herhangi bir genel çıkıştan ayrı olarak düzenlenen,ışıklı ve sesli yönlendirme elemanlarının bulunduğu kaçış yolları tesis edilmesi zorunludur. Yangın merdivenlerine yapının en uzak noktasından ulaşım mesafesi 30 m.yi geçemez. Yangın merdiveni yapılması zorunlu olmayan umumi binalarda da kaçış yolları tesis edilir. c) Kapılar Yangın merdivenine kaçış yollarına açılan kapı kanatlarının kaçış yönüne açılacak, kendiliğinden kapanacak, duman sızdırmayacak şekilde ve ısıya dayanıklı malzemeden tesis edilmesi gerekir.bu kapılarda eşik yapılamaz. d)(değişik:13/7/2000 tarih ve 24108 sayılı R.Gazete) Yangın dolabı Kat alanı 150 m2'den fazla ve birden fazla katı olan umumi binalarda ve iskan edilsin veya edilmesin bodrum katlar dahil 5 ve daha fazla katlı binalarda her katta yangın musluğu ve donatısı olan bir yangın dolabı yapılması zorunludur.kat alanı(800)m2'nin üzerindeki binalarda ise her katta en az 2 yangın dolabı olacaktır. Yangın muslukları,hacimleri 50 nci maddede belirlenen su depoları ile irtibatlıdır.
e) Diğer önlemler Bina dışında ana caddeden ulaşılabilecek en uygun yerde itfaiyenin kendi aracından su bağlantısı yapabileceği boru sistemi tesis edilir. Umuımi binalar ve tüm yüksek katlı binalarda özürlü, yaşlı ve çocukların yangından kaçışını sağlayan ısıya dayanıklı malzemeden imal edilmiş yangın kaçış hortumu ve bu gibi önlemler alınır. Bitişik nizama tabi parsellerde komşu parseldeki yapıyla ortak yangın merdiveni düzenlenebilir. Bu maddede yer almayan teknik hususlarda 4/11/1995 tarihli ve 22453 sayılı resmi gazetede"kamu binalarının yangından korunması hakkında yönetmelik" hükümlerine uyulur. Korkuluklar Madde 46 - Her türlü binada: Balkon ve teras etrafında,5 den fazla basamağı bulunan açık merdivenlerde kotu (0.90)m.den az olan pencere boşluklarında,döşeme kotundan itibaren en az (0.90)m.yüksekliğe kadar,fenni icaplara uygun olarak korkuluk yapılması mecburidir. Su depoları ve sıhhi tesisler ve fosseptikler Madde 50 - (Değişik:12/8/1987 tarih ve 19542 sayılı R.Gazete) (Değişik:13/7/2000 tarih ve 24108 sayılı R.Gazete) Bu yönetmelikte belirtilen umumi yapılarda ve yüksek katlı yapılarda 15 m3'altında olmamak üzere, yapının kullanma amacı,günlük su ihtiyacı,seçilen yangın söndürme sistemi gibi kriterlere ve ulusal ve uluslararası standartlara uyulmak ve gerekli drenaj ve yalıtım tedbirleri alınmak şartıyla hacmi belirlenen su deposu bulun durulması zorunludur.diğer konut tipi binalarda ise yeterli büyüklükte su deposu ve hidrofor yeri ayrılır,yapı sahibinin isteğine bağlı olarak mekanik tesisat projelerine işlenerek tesis edilir.su depoları,gerekli drenaj ve yalıtım tedbirleri alınarak binanın bodrum yada çatı katında tertipleneceği gibi,aynı koşulları taşımak şartıyla,bina alanı dışında ön,yan ve arka bahçelerde toprağa gömülü şekilde de yerleştirilebilir. Asansör yönetmeliği BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Tanımlar Amaç Madde 1-Bu Yönetmelik, asansörlerin standartlarına uygun olarak yapılması ve işletilmesinin düzenlenmesini sağlar.
Kapsam Madde 2 -Bu Yönetmelik, ilgili İmar Kanunu usul ve mevzuatlarına göre yapılacak yapılara tesis edilecek her türlü asansörlerin projelendirilmesi, aksamın imali, asansör yerinin hazırlanması, montajı, kontrol ve deneylerinin yapılması, bakımı, işletilmesi ve yıllık kontrollerinde uyulması gereken standartları ve uygulama esaslarının yapılış şeklini kapsar. Tanımlar Madde 3- Bu Yönetmelikte geçen terimler aşağıda tanımlanmıştır. a) İlgili merciler: Sanayi ve Ticaret Bakanlığı (S.T.B.) İçişleri Bakanlığı Bayındırlık ve İskan Bakanlığı (Bl.B.) Türk Standartları Enstitüsü (T.S.E.) Elektrik Mühendisleri Odası (E.M.O.) Makina Mühendisleri Odası (M.M.O.) Valilikler Belediyeler b) İmalat Belgesi: İmalat Sanayi Yönetmeliği çerçevesinde yer alan bir mamulün veya bu mamuller ile ilgili ana parçaların imalatı için S.T.B.'dan alınan belgedir. c) Garanti Belgesi: S.T.B.'nın belirlediği esaslar dahilinde asansörlerde kullanılan aksam ve parçaların yapım ve montaj hatalarının belli bir süre için ücretsiz düzeltileceğini veya değiştirileceğini taahhüt eden belgedir. d) T.S.E. Belgesi: T.S.E.'ce verilen Türk Standartlarına uygunluk belgesi. e) T.S.E.K. Belgesi: Türk Standardı olmayan aksam ve parçalar için T.S.E.'ce verilen kalite uygunluk belgesi. f) Asansör Bakım Firması Belgesi: S.T.B. veya bu Bakanlığın yetkili kıldığı merciden alınan belge. g) Serbest Mühendislik ve Müşavirlik Belgesi: İlgili meslek odasınca verilen belge. ğ) Büro Tescil Belgesi: İlgili meslek odasınca verilen belge. h) Asansör : Boyutları ve yapımı itibariyle insan veya yükleri de içine alacak bir kabini olan, tam düşey veya tam düşey doğrultuya 15 dereceden daha az eğimli olabilen, kılavuz raylar arasında yapının belli duraklarına insan ve yükleri taşıyan elektrikli araçtır. ı) Asansör Firması: Herhangi bir asansörü komple taahhüt edip, projelendiren, malzemesini temin edip montajını yapan işletme ruhsatını alan ve bakımını üstlenen kuruluştur. i) Asansör Aksamını İmal Eden Firma: Münhasıran asansörde kullanılanı aksamdan bir veya bir kaçını imal eden kuruluşlardır. j) Asansör Aksamı: Bir asansörü meydana getiren ve özellikle asansörde kullanılan ve kendi başına bir ünite olan parça ve/veya parçalar topluluğudur. Bu aksamdan bazıları:
1 -Tahrik Sistemi (Motor-makina vb.) 2 -Kabin (Komple-askı düzeni, iskelet, izolasyon, tampon, halat bağlantıları vb.) 3 -Kapı (komple, kilit, fiş, kontak, kasa vb.) 4 -Ray 5 -Kumanda Panosu (kontaktör, röle, kablo vb.) 6 -Sinyalizasyon Parçaları (butonlar, sesli ve ışıklı göstergeler vb.) k) Bakımcı Firma: Asansörün, emniyetli ve kullanım amacına uygun tarzda çalışmasını temin için hizmet veren ve sözleşme süresince bakımını ve işletme sorumluluğunu üstlenen kişi veya kuruluşlardır. Her asansör firması aynı zamanda bakımcı firma vasfına ha- izdir. I) Montaj Firması: Sadece asansör firmasına; bu firmanın mesuliyet ve kontrolü altında montaj hizmeti veren, bakım teşkilatı bulunmayan kişi veya kuruluşlardır. m) Montaj: Asansörü meydana getiren aksam ve parçaları birleştirip çalışır bir asansör haline getirme işlemidir. o) Asansör Kullanıcısı: Asansörden düşey hareket esnasında istifade eden veya asansörü buton vasıtasıyla harekete geçiren kişilerdir. p) Elektrik Projesi: Tesis edilecek asansörün tipine göre elektrikli kumanda, kontrol, emniyet sistemleri, sinyal sistemleri ye genel tahrik güç vb. Sistemlerini ihtiava eden elektrik akım yollarını gösteren projelerdir. Bunlar birbirinden ayrılmaz bir bütündür. r) Proje: Yapılacak tesisin hesaplarını, elektrik projelerini, ölçülerini ve binaya yerleşik şeklini kapsayan komple tasarımdır. s) İnşaat Mahalli: Yapılarda asansör kabininin çalışacağı kuyu ile tahrik ve kumanda elemanlarının bulunduğu mahaldir. ş) İşletme Ruhsatı : Asansörün standartlara ve yönetmeliğe uygun yapıldığını tevsik eden belgedir. t) Trafik Hesabı: Bina şekil ve ihtiyaçlarına göre asansörün adet, hız, kapasite, kumanda ve kullanma şekillerini en ekonomik biçimde tespit eden hesap tarzıdır. u) Yıllık Kontrol: Asansörün emniyet ve işletme yönünden standartlara uygun şekilde çalıştığının yılda en az bir defa yetkili bir mühendis tarafından kontrol edilmesidir. İKİNCİ BÖLÜM Asansör Tesisinin Yapımı ve İşletilmesi Proje Madde 4- Asansörün AVAN ve TATBİKAT Projeleri, Elektrik-Elektronik ve Makina Mühendisleri tarafından tespit edilen esaslara uygun olarak müştereken hazırlanacaktır. Projelerin hazırlanmasında Türk Standartları esas alınacaktır, Türk Standartları kapsamı dışındaki işler için menşei memleket standartları esas alınacaktır. Asansör AVAN projeleri mimari proje ile birlikte yapılacak ve mimari projeye esas teşkil edecektir. Asansörün tesisi ile ilgili TATBİKAT projeleri ise asansör montajı yapılmadan önce ilgili makama onaylattırılacak.
İşletme Ruhsatı alınması aşamasında ilgili merciye ve asansör ve yaptırıcısına ruhsatla birlikte verilecektir. Trafik Hesabı Madde 5 -Mimari tatbikat projelerinin yapımından evvel, yapının özellik ve kullanım şartlarına uygun trafik hesabı yapılacaktır. a) Trafik hesabı, standart kapsamındaki işler için TS 1812'ye, standart kapsamı dışındaki işler ve komple ithal işler için ise menşei ülkenin hesap usullerine göre asansör projelerini hazırlayan mühendis tarafından yapılacaktır. b) Trafik hesabında kabul edilen ana kriterlerin sorumluluğundan bu kriterleri veren mimar, hesap sonucu bulunan asansör sayısı ve karakteristiğinin sorumluluğundan projeyi hazırlayan mühendis sorumlu olacaktır. Mukavemet Hesabı ve Mekanik Proje Madde 6 - a) Asansörün yapısını ilgilendiren mukavemet hesapları: İnşaatın statik hesabına uygun olmak üzere asansörün makina dairesine, kuyu dibine ve ray tespit yerlerine gelecek yüklerin miktar ve cinsini gösteren hesaplardır ve bu hesaplar makina mühendisleri tarafından tanzim edilip imzalanır. b) Asansörün İmalatını İlgilendiren Mukavemet Hesapları : Asansörün projesine uygun, ilgili standartlara göre makina mühendisleri tarafından yapılacak mukavemet hesaplarıdır. c) Asansöre ait mekanik projeler makina mühendisi tarafından tanzim ve imza edilecektir. Asansörün mekanik kısımlarının makina mühendisi teknik uygulama sorumlusunun nezaretinde projeye uygun olarak yapılmasından Asansör Firması sorumlu olacaktır. Elektrik Projeleri Madde 7 -Asansöre ait Elektrik-Elektronik projeleri Elektrik-Elektronik mühendisi tarafından tanzim ve imza edilecektir. Asansörün Elektrik-Elektronik ile ilgili kısımlarının elektrik-elektronik mühendisi teknik uygulama sorumlusunun nezaretinde projeye uygun olarak yapılmasından Asansör Firması sorumlu olacaktır. Elektrik projeleri işletme ruhsatı müracaatı esnasında verilecektir. Asansörün Kurulacağı İnşaat Mahalli Madde 8 -Yapılarda asansör tesisinin kurulacağı inşaat mahalleri, mutlaka; bu Yönetmeliğin 5 inci maddesindeki trafik hesabı sonucunda bulunan sayı ve karakteristiğe uygun asansörler için standartların öngördüğü boyutlarda olacaktır.
İnşaat Mahallinin Özellikleri Madde 9 -Asansör tesisinin kurulacağı inşaat mahallinin: a) Kat kapıları önündeki sahanlık, varsa Türk Standartlarına, yoksa yabancı standartlara uygun büyüklükte olacaktır. b) Asansör makina dairesine çıkış merdiveni, binanın ana merdiveni özelliğinde olacaktır. c)asansör kuyusunun iç yüzü beton perde değilse toz tutmayacak şekilde perdahlı sıva yapılacaktır. İş Kazaları ve Diğer Sorunlar Madde 10- a) Asansör montajına başladıktan sonra, asansör kuyusunda olabilecek iş kazaları ve diğer sorunlardan, asansör firmasının elemanlarının çalıştığı anlarda asansör firması diğer zamanlarda ise inşaat firması sorumlu olacaktır. Bu durum montaja başlandığı anda asansör firması ve inşaat firması arasında hazırlanacak bir tutanakla belirlenecektir. b) Asansör kuyularının bakımı esnasında yeterli derecede aydınlık olabilmesi için, asansör kuyusuna makina dairesinden kumandalı sabit aydınlatma tesisatı yapılmalıdır. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Asansör Aksamının İmalatını ve Asansör Tesisini Yapan Firmaların Uyacakları Usul ve İşlemler Asansör Aksamının İmali Madde 11-Asansör aksamı imalatı yapan, firmalar kendi bünyelerinde daimi çalışan Elektrik ve/veya Makina Mühendisi bulunduracaklardır. Asansör Aksamı İmal Eden Firmaların Alacağı Belgeler Madde 12 -Asansör aksamı imalatı yapan firmalar. imal ettiği her aksam için aşağıdaki belgeleri almış olmalıdır. a) S.T.B.'dan imalat Sanayi Yönetmeliği dahilinde "imalat Belgesi" b) S.T.B.'dan "Garanti Belgesi" c) T.S.E.'den, 'TSE Belgesi" veya TSEK Belgesi" Garanti Belgesi, Servis ve İmalat Kalitesi Madde13-Asansör aksamı imalatını yapan firmalar imal ettiği her aksam için; a) Hatalı imalatın bilabedel değiştirileceğini tevsik eden garanti belgesini parça ile birlikte alıcıya verecektir. b) İmalatını yaptığı parçanın tamirini yapacak servisi bulunacaktır.
c) İmalatının kalitesinin bozulduğu hallerde ilgili Bakanlık veya T.S.E.'nin bu husustaki uyarılarına göre kalitesin düzeltecek tedbirleri alacaktır. Yedek Parça Madde 14 -Asansör aksamı imalatını yapan firmalar imal ettikleri her aksamın yedek parçası için: a) İmalatı devam eden aksam için yedek parça stoku bulunduracaktır. b) İmalatı iptal edilen parça için en az 10 senelik talebi karşılayacak yedek parça stoku bulunduracaktır. Asansör Aksamı İle İlgili Eğitici Bilgiler Madde 15 -Asansör aksamı imalini yapan firma imal ettiği aksamın kullanıcısı olan firmaya aşağıdaki hususlarda eğitici bilgi verecektir. a) Aksamın Asansörde yerine takılmasında, parçanın özelliği icabı dikkat edilmesi gereken hususlarda parça ile birlikte montaj talimatnamesi verecektir. b) Asansör aksamını imal eden firmalar imal ettikleri aksam için aksam ile birlikte teknik özellikleri içeren kullanma talimatnamesi de vereceklerdir. Bu iki talimatname beraber veya ayrı ayrı olabilir. Asansör Aksamı İle İlgili Tanıtıcı Bilgiler Madde 16 -Asansör aksam imalini yapan firma, imal ettiği her aksamın kullanıcı- sı tarafından kendisine kolayca tarif edilebilmesi için imal ettiği aksamın ana adını ve bu aksam içindeki her parçanın parça numarasını veya adını gösteren bilgiyi asansör firmasına parçayı verirken birlikte verecektir. Asansör Tesisi Madde 17 -Asansör tesisini yapan asansör firmaları kendi bünyelerinde çalışan elektrikelektronik ve makina mühendisi bulunduracaklardır. Asansör tesisi bu mühendislerin gözetiminde yapılacaktır. Mühendislerin "Serbest Mühendislik ve Müşavirlik Belgesi" ile "Büro Tescil Belgesi" asansör firması adına çıkartılmış olacaktır. Asansör Tesisini Yapan Firmaların Alacağı Belgeler Madde 18 -Asansör tesisini yapan firmalar aşağıdaki belgeleri almış olacaklardır. a) S.T.B.'dan asansör tesisini yapabileceğini tevsik eden her tip asansör için "İmalat Belgesi" b) S.T.B.'dan "Garanti Belgesi" c) İmalat belgesini alan firmalar Türk Standartları Enstitüsünden "TSE Belgesi" veya "TSEK Belgesi" d) Çalıştırdıkları mühendisler için "Serbest Mühendislik ve Müşavirlik Belgesi" ile "Büro Tescil Belgesi"
Asansör Tesisini Yapan Firmaların Vereceği Belgeler Madde 19 -Asansör firmaları tesis ettikleri her asansör için: a) Hatalı montaj i bedelsiz düzelteceğini tevsik eden garanti belgesini sözleşme ile birlikte yaptırıcıya verecektir. b) Garanti belgesi süresi asansörün işletmeye alındığı tarihten itibaren başlayacak ve en az bir yıl süreli olacaktır. c) işletme ruhsatı alınmaması halinde asansörün çalıştırılmadığı zamanlar garanti süresine ilave edilir. Kullanım İle İlgili Eğitici Bilgiler Madde 20 -Asansör firması, kullanıcısına aşağıdaki hususlarda eğitici bilgi vermeye ve pratik eğitimi yaptırmaya mecbur olacaktır. a)asansörün arızalanması veya şebeke cereyanının kesilmesi sonucu kabinin kat arasında kalması halinde, kabin içinde mahsur kalanların çıkarılma tekniğini öğretici talimatnameyi asansörü işletmeye açarken asansör kullanıcısına verecek ve bu hususta asgari 2 kişiye pratik eğitim yaptıracaktır. b) Asansörün firması tesis ettiği asansörün kullanma talimatnamesi asansörün işletmeye alınması esnasında verilmelidir. Asansör firması özellik arz eden tesislerde gerektiğinde pratik eğitimi de asansör kullanıcısına vermeye mecburdur. Asansörün Ayar ve Deneyleri Madde 21 -Asansör firması tesisini yaptığı her asansörün ayar ve deneylerini standartlara uygun şekilde yapacak ve bu deneyleri yapan Elektrik-Elektronik ve Makina Mühendislerinin imzalı uygunluk raporunu işletmeye açma esnasında asansör yaptırıcısına teslim edecektir. Asansör Firmasının Sorumluluğu Madde 22 -Montaj firması asansör firmasının sorumluluğu altında montaj i yapacaktır. Projelendirme, malzeme temini ve bakım işlemlerinden yaptırıcıya karşı asansör firması sorumlu olacaktır. Asansör firması olmadan inşaat firması yada asansör yaptırıcısı montaj firmasına asansör tesisi yaptıramaz. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM İşletme Ruhsatı, Bakım, Yıllık Kontrol ve Kullananlarla İlgili Hususlar İşletme Ruhsatı Madde 23 -a) Asansör firması yaptığı her asansör için Belediyelerden veya Belediye hudutları dışındaki yapılar için Valiliklerden işletme ruhsatı alacaktır. b) Belediye veya Valilik İşletme Ruhsatı vereceği her asansörde aşağıdaki şartları arayacaktır.
1- Asansör firmasının bu Yönetmeliğin 18inci maddesinde yazılı olan ve olması zorunlu bulunan belgelere sahip olduğunun kontrolü, 2- Bu Yönetmeliğin 4 üncü, 5 inci ve 7 nci maddelerinde belirtilen hesap ve projelerin muayenesi yapılan asansöre uygunluğunun kontrolü, 3- Bu asansörle ilgili boyut, tolerans, muayene ve deneylerin, kullanılan standarttaki ilgili maddelere göre kontrolü, 4- Bakım sözleşmesinin varlığının kontrolü. Bakım Madde 24 - a) Her asansör işletmeye alınmadan evvel sürekli kontrol altında tutulabilmesi için muhakkak bakım ve onarım sorumluluğunu taşıyacak bir asansör firması ile yazılı anlaşmaya bağlanacaktır. Bu firma genelde asansörü tesis eden firma olabileceği gibi bakımcı firma da olabilir. Ancak garanti süresi içinde bakımcı firma muhakkak asansörü yapan firma olmalıdır. Asansör firması dışındaki bakımcı firmalar kendi bünyelerinde Elektrik-Elektronik ve Makina Mühendisi çalıştıracak ve aşağıdaki belgeleri almış olacaklardır. 1 -Sanayi ve Ticaret Bakanlığından veya Bakanlığın yetkili kıldığı merciden Asansör Bakım Firması Belgesi 2-Çalıştırdıkları mühendisler için kendi firmaları adına çıkartılmış "Serbest Mühendislik ve Müşavirlik Belgesi" ile "Büro Tescil Belgesi" b) Bakımı yapılan asansörlerde orijinal yedek parça kullanılacaktır. Orijinal yedek parçalar stokta yeterli miktarda bulundurularak. bakımcı firmaların bu konudaki talepleri asansörü tesis eden asansör firması tarafından mutlaka karşılanacaktır. c) Asansör firması veya bakımcı firma sözleşme yaptığı yıl içindeki asansöre bakım yapma periyodunu belirtecektir. d) Garanti dışındaki bakım sürecince arızaların giderilmesinin parça değiştirilmemesi halinde ücretsiz olduğu, parça değiştirilmesi gerektiğinde parçanın işçiliği ile birlikte ücrete tabi olacağı belirtilecektir. e) Asansör firması veya bakımcı firma arıza ihbarına müdahale süresini belirtecektir. Yıllık Kontrol Madde 25 -Yapının bağlı bulunduğu belediyelerce veya Belediye hudutları dışındaki yapılar için Valililiklerce yılda en az bir kere her asansörün kontrolü yapılacaktır. Ancak kadrosunda yeterli teknik eleman bulunmayan belediyeler veya valilikler yıllık kontrol işini dışarıdan elektrik ve/veya makina mühendisine yaptırabilecektir. Bu mühendis emniyet ve işletme yönünden tesisin işletilmesine engel bulunmadığını belirten ve sorumluluğunu taşıyan bir rapor verecektir. Bu rapor 3 nüsha olacak, Belediyede veya Valilikte, bakımcı firmada ve kullanıcıda kalacaktır. Bu raporun tanzim ettirilmesinin takibinden asansörün bulunduğu binanın yöneticisi ve bakımını yapan firma müştereken sorumludur.
Kullananlarla İlgili Hususlar Madde 26 -Asansör kullanan kişilerin aşağıdaki hususlara dikkat etmeleri gerekmektedir. Asansörün özelliğine göre farklılık arz edecek hususları asansör firması veya bakımcı firma yazılı olarak ilgililere verecek, ilgililer bu bilgileri kullanıcılara aktaracak ve görebilecekleri yere asacaklardır. Bu Bilgiler: a) Asansör içinde kat arasında kalan kişilerin kurtarılmasında asansör firması veya bakımcı firmanın yazılı talimatına aynen uyulması, b) Asansöre 12 yaşından küçüklerin yalnız binmelerinin önlenmesi, c) Asansöre girerken kabinin o katta olup olmadığına dikkat edilmesi, d) Asansöre girip çıkarken oyalayıcı hareketlerde bulunmayıp bu işin süratle yapılması, e) Asansör kullanıcısının kat kapısını içeriden veya dışardan mutat şeklin dışında açmaya uğraşmaması, f) Asansör kullanıcısının kat arasında kaldığında kapı camım kırarak çıkmaya çalışmaması, g) Kapısız kabinlerde asansör kullanıcısının kabin içinde seyir halinde hareketli olan kapı tarafındaki duvara kendisinin veya beraberindekilerin veya eşyalarının temasına meydan vermemesi, h) Asansör kullanıcısının kabin üstündeki çıkış kapağından kendi başına çıkmaya çalışmaması, (Bu kapak sadece dışarıdan kurtarmak isteyenler için kullanılacaktır. ) ı) Kabin içine konan yüklerin dengeli yüklenmesine dikkat edilmesi, kabin hareket halinde iken bu yüklerin kaymaması için tedbir alınması, j) Anlaşmalı bakım yapan firma dışında başka bir firma ve kişilerin asansöre müdahale ettirilmemesi. BEŞİNCİ BÖLÜM Çeşitli Hükümler Geçici Madde 1-12 Mayıs 1989 tarih ve 20163 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan Asansör Yönetmeliğine göre verilen İmalat Belgeleri geçerli olup, bu belgeleri alan firmaların yeni yönetmelikle belirlenen şartları yerine getirebilmeleri için yürürlük tarihinden itibaren 4 aylık süre tanınmıştır. Yürürlükten Kaldırılan Yönetmelik Madde 27-12 Mayıs 1989 tarih ve 20163 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan Asansör, Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır. Yürürlük Madde 28- Bu Yönetmelik yayımı tarihinden itibaren yürürlüğe girer. Yürütme Madde 29 -Bu Yönetmelik hükümlerini Sanayi ve Ticaret Bakanı yürütür.
Sığınak yönetmeliği Bayındırlık ve İskan Bakanlığından: (25.8.1988/19910 sayılı R.G.) SIĞINAKLARLA İLGİLİ EK YÖNETMELİK BÖLÜM I Amaç, Kapsam ve Yasal Dayanak Amaç Madde 1- Bu Yönetmelik, sığınakların çeşit, özellik, yapım, kullanım ve muhafazasına ilişkin usul ve esasları düzenler. Kapsam Madde 2- Bu Yönetmelik; 3194 sayılı İmar Kanunu'na göre düzenlenmiş bulunan İmar Yönetmeliklerinin uygulandığı alanları, 3194 sayılı Kanunun 4. maddesi gereğince imar mevzuatı yönünden belediyelerin görev alanlarına giren yerleri, Ülkemizde çeşitli harp silah ve vasıtalarının tesirlerine karşı imar mevzuatına göre yapılacak sığınak çeşitleri ve bunların nerelerde, ne suretle, kimler tarafından yaptırılacağına, kullanılacağına, bakım ve muhafazalarına ilişkin hükümleri kapsar. Yasal Dayanak Madde 3- Bu Yönetmelik 3194 sayılı İmar Kanununun 36 ve 44. maddeleri gereğince hazırlanmış olup, 9/5/1985 gün, 18749 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan İmar Kanunu'na istinaden çıkarılan ve 2/11/1985 gün, 18916 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Yönetmeliklere ektir. BÖLÜM II Sığınakların Tanımı, Çeşitleri ve Özellikleri Sığınak Madde 4- Nükleer ve konvansiyonel silahlarla, biyolojik ve kimyevi harp maddelerinin tesirlerinden ve tabii afetlerden insanlarla, insanların yaşaması ve ülkenin harp gücünün devamı için zaruri canlı ve cansız kıymetleri korumak maksadıyla inşa edilen korunma yerleridir.
a) Kullanacaklara göre sığınak çeşitleri, b) Kullanım amacına göre sığınak çeşitleri. Kullanacaklara Göre Sığınak Çeşitleri Madde 5- Sığınaklar korunacak veya kullanacakların durumuna göre ikiye ayrılır. a) Özel Sığınaklar: Evlerde, resmi ve özel idare, fabrika ve müesseselerin bodrumlarında veya bahçelerinde yapılır. Buralarda oturan aile, memur ve işçilerin korunmasını sağlamak amacıyla yapılan yapılardır. b) Genel Sığınaklar: Nüfus ve trafik yoğunluğunun fazla olduğu yerlerde dışarıda bulunan halkın korunmasını sağlamak amacıyla yapılan yapılardır. Kullanım Amacına Göre Sığınak Çeşitleri Madde 6- Sığınaklar kullanma amaçlarına göre ikiye ayrılırlar; a) Basınç Sığınakları: Nükleer silahların ani (ışık, ısı, basınç ve ilk radyasyon) ve kalıntı (radyoaktif serpinti) etkileriyle, konvansiyonel silahların tesirlerine, kimyasal ve biyolojik harp maddelerine karşı korunmak amacıyla Devlet tarafından inşa edilen sığınaklardır. b) Serpinti Sığınakları: Nükleer silahların radyoaktif serpinti etkilerine karşı korunmak amacıyla inşa edilen sığınaklardır. Bu sığınaklar; kimyasal ve biyolojik harp maddelerine, nükleer silahların zayıflamış basınç ve ısı tesirlerine ve konvansiyonel silahların parça tesirlerine karşı da korunmayı sağlamak için inşa edilen sığınaklardır. Serpinti sığınakları bina ve tesislerin bodrum katlarında yapılır. Mümkün olmadığı takdirde bahçelerinde, toprağın yapısına göre yer üstünde veya yer altında yapılır ve TAKS hesabına dahil edilir. Serpinti Sığınaklarının Özellikleri ve Yapılışları Madde 7- (Değişik: 2.9.1999/23804 R.G.) Özel sığınaklardan olan serpinti sığınaklarının inşasında aşağıdaki hususlara uyulur. a) Büyüklük : Kişi başına en az 1 m2 lik yer ayrılır. Kişi adedi inşaat alanının 20 sayısına bölünmesi suretiyle bulunur. İç yüksekliği (2.40) m.den aşağı olamaz b) Duvar Kalınlığı: 60 cm. beton, 75 cm. tuğla veya taş ya da 90 cm. sıkıştırılmış topraktan olmalıdır. Bahçelerde yapılacak yer altı veya yer üstü serpinti sığınaklarında döşeme ve tavan kalınlıkları için de bu ölçülere uyulur. c) Giriş Yeri: Sığınağın girişi demir kapılı ve en az bir adet dik açı dönüşlü olmalıdır. d) Havalandırma: Sığınağın çeşidi ne olursa olsun hem mekanik ve hem de tabii havalandırma ile yeterli olmalı, mekanik havalandırmanın kapasitesi; 25 kişiden az insan barındıracak sığınaklarda 0.75 m3/sn (Tek Menfez: 60x40 cm; İki Menfez: 5x27 cm; Üç Menfez: 35x24 cm) ve 25-50 kişi barındıracak
sığınaklarda 1,5 m3/sn (Tek Menfez: 100x50 cm; İki Menfez: 60x40 cm; Üç Menfez: 50x33 cm) 50 kişiden fazla insan barındıracak sığınaklarda ise 2 m3/sn (Tek Menfez: 100x67 cm; İki Menfez: 75x45 cm; Üç Menfez: 55x40 cm) olmalıdır. Havalandırma sistemi klima cihazı, menfezler veya yapı perdesi ile sağlanmalıdır. Radyoaktif tozların sığınak içine girmesini önleyici hava filtresi, hava borusuna konulmalıdır. e) Hijyen Tedbirleri: Çöplerin ve insan pisliklerinin kolayca atılmasını sağlayıcı özellikte olmalı, mümkünse kanalizasyona bağlanmalı ve alafranga hela kullanılmalıdır. Serpinti sığınaklarında, özürlülere ilişkin standartlar da dahil olmak üzere Türk Standartları Enstitüsünce hazırlanan tüm standartlara uyulur. Türk Standartları Enstitüsü standartlarının yukarıdaki ölçü ve miktarlardan daha küçük olması halinde bu madde hükümleri geçerlidir. Serpinti Sığınaklarının Yapılacakları Yer, Tesis ve Yapılar Madde 8- Serpinti sığınakları, belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve dışında imar planı bulunan ve bulunmayan alanlardaki binalarda yapılır. Ancak; a) 8 daireden az bağımsız bölümü olan konutlarda, b) (Değişik: 2.9.1999/23804 R.G.) İnşaat alanı 800 m2 den az olan işyerlerinde, c) (Değişik: 2.9.1999/23804 R.G.) İnşaat alanı 800 m2 den az olan konut ve işyeri olarak kullanılan yapılarda, d) Belediye ve mücavir alanlar dışında köy nüfusuna kayıtlı ve köyde sürekli oturanlar tarafından yapılan ve ruhsata tabi olmayan yapılarda, sığınak yapma zorunluluğu aranmaz. e) (Değişik: 2.9.1999/23804 R.G.) Bir imar parselinde birden fazla bina bulunması durumunda, bunların inşaat alanları toplamının 800 m2'yi aşması halinde, parselde ortak tek bir sığınak yapılabileceği gibi, birden fazla da yapılabilir. Sığınakların Kimler Tarafından Yaptırılacağı Madde 9- Resmi ve Özel bütün tesis ve yapılarda yaptırılacak sığınıkların yapım ve bakım giderleri bu yerlerin malik ve idareleri tarafından karşılanır. Gerektiğinde Genel Sığınak Olarak Kullanılacak Yerler Madde 10- Yapılacak metroların gerektiğinde genel sığınak olarak inşa edilmeleri esastır. Sinema, tiyatro, eğlence yeri, otopark, garaj, kapalı çarşı ve pasaj gibi yapı ve tesislerin yeraltında inşa edilmelerini teşvik için belediyelerce her türlü
kolaylık sağlanması ve buraların gerektiğinde genel sığınak olarak kullanılması için gerekli tedbirlerin alınması zorunludur. BÖLÜM III Diğer Hükümler Sığınakların Bakımı, Muhafazası ve Denetimi Madde 11- Sığınaklar konusunda özel kanunların İmar Kanunu'na aykırı olmayan hükümleri de uygulanır. Madde 12- (Ek: 6.3.1991/20806 R.G.) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce yapı kullanma iznine bağlanmış ve bağlanacak yapılardaki sığınak ve sığınak olarak kullanılacak yerler mülki idare amirliğince tespit edilerek sığınak kayıt defterlerine işlenir. Resmi ve özel bütün tesis ve binalara ait sığınakların bakım ve muhafazası sığınağın bulunduğu binanın görevlendirilen yöneticisi denetiminde bina koruma amirince sağlanır. Meskenlerdeki sığınakların bakım ve muhafazası ise, bina malik ve yöneticilerince sağlanır. Sığınak ve sığınak olarak kullanılacak yerlerin denetimleri, Mülki İdare Amirinin sorumluluğunda belediyeler ve mahalli sivil savunma birimlerince yapılır. Sığınakların Tapuya Tescili Madde 13- Yapıların bodrum katlarında veya bahçelerinde yapılacak sığınaklar kat maliklerinin müşterek mülkü olarak tapuya tescil edilir. Sığınaklar Kat Mülkiyeti Kanununda belirtilen ortak alanlardan olup bu hali ile yönetilir. Bu sığınaklar bağımsız olarak sığınak amacı ile olsa dahi satılamaz, kiralanamaz, devredilemez ve amacı dışında kullanılamaz. Yapı Ruhsat ve Kullanma İzinlerinin Verilmesi Madde 14- Sığınakların yapımı zorunlu bulunan bina ve tesislere gerekli sığınak yeri ayrılmadıkça yapı izni, sığınak tesis edilmedikçe de kullanma izni verilmez. (Ek: 6.3.1991/20806 R.G.) Yapı ruhsatiyesi verilen bina ve tesislere yapı kullanma izin belgesi verilmeden önce, ilgili idarelerce mülki idare amirliklerinin sığınağın Yönetmelik hükümlerine uygun olduğuna ilişkin yazılı görüşünün alınması zorunludur. Oturma ve kullanma izni verilmiş yapıların sığınak olarak ayrılmış bölümlerinde yapı değişikliği yapılamaz. Ancak sığınak özelliğini kaybetmemek ve gerektiğinde sığınak olarak kullanılmak üzere Mülki Amirin izniyle barışta başka amaçlarla kullanılabilir.
Bu hükümlere uyulmadığı tespit edildiği takdirde Mülki Amirlik ve belediyeler tarafından yapılacak tebligat üzerine maliki, müteahhidi veya yöneticisi tarafından en geç üç ay içerisinde bu aykırılık giderilir. Süresi içerisinde aykırılığın giderilmemesi durumunda bu hizmet Mülki Amirlik ve belediyeler tarafından yapılır ve karşılığı imar mevzuatı hükümlerine göre ilgililerinden tahsil olunur. Madde 15- (Değişik: 2.9.1999/23804 R.G.) İmar planlarında genel sığınak yerleri belirlenerek işaretlenir. İmar planları ve belediye meclisi kararları ile bu Yönetmeliğe aykırı hüküm getirilemez. Madde 16- Sığınaklarda bulundurulacak malzemeler, sığınak amirlerinin görevleri ve sığınaklarda nasıl hareket edileceğine ilişkin kurallar İçişleri Bakanlığı'nca çıkarılacak genelge ile düzenlenir. Madde 17- Bu Yönetmelik yeni yapılacak Kamu yapılarında yayımı tarihinden itibaren uygulanır. Halen kullanılmakta olan ve inşaatı devam eden kamu yapılarında gerektiğinde sığınak olarak tadil edilebilecek mahaller şimdiden belirlenecektir. Sorumlu Makam Madde 18- Bu Yönetmeliğin uygulanmasından belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyeler, bu alanlar dışında valilikler yetkili ve sorumludur. Madde 19- Bu Yönetmeliğin uygulanmasında yapımla ilgili konularda tereddüde düşülen hususlarda Bayındırlık ve İskan, sair hususlarda İçişleri Bakanlığı'nın yazılı görüşü alınır ve bu görüşe uyulur. Cezai Hüküm Madde 20-3/5/1985 tarih ve 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi gereğince, bu Yönetmelik hükümlerine uymayan yapı ilgilileri hakkında mezkûr Kanunun sözü edilen maddesine göre işlem yapılır. Yürürlükten Kaldırma Madde 21-3030 sayılı Kanun Kapsamı Dışında Kalan Belediyeler Tip İmar Yönetmeliğinin 51. Madde 3. fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır. GEÇİCİ MADDE 1- (6.3.1991/20806 R.G.) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce 3194 sayılı İmar Kanununun 22. maddesine uygun olarak yapı ruhsatiyesi almak üzere ilgili idarelere yapılan başvurular, 25/8/1988 tarih, 19910 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "3194 Sayılı İmar Kanununa Göre Düzenlenmiş Bulunan İmar Yönetmeliklerine Sığınaklarla İlgili Ek Yönetmelik" hükümlerine tabidir. BÖLÜM IV
Yürürlük ve Yürütme Yürürlük Madde 22- Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ile İçişleri Bakanlığı tarafından müştereken hazırlanan bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer. (6.3.1991/20806 R.G.) Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ile İçişleri Bakanlığı tarafından müştereken hazırlanan bu Yönetmeliğin 1. maddesi, Yönetmeliğin yayımı tarihinden 30 gün sonra, diğer maddeleri yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme Madde 23- Bu Yönetmeliği Bayındırlık ve İskan Bakanı yürütür. Otopark yönetmeliği (01.07.1993-21624) Amaç ve Dayanak Madde 1-3194 sayılı İmar Kanununun 37 nci ve 44 üncü maddelerine dayanılarak hazırlanan bu Yönetmeliğin amacı,yerleşme yerlerinde araçların yol açtığı, trafik sorunlarının çözümü için otopark yapılmasını gerektiren bina ve tesislerin neler olduğunun ve otopark ihtiyacının miktar,ölçü ve diğer şartlarının tespit ve giderilmesi esaslarını aynı Kanunun 5 nci maddesinde tanımlanan ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümünü, gösteren imar planlarına uygun olarak düzenlemektir. Kapsam Madde 2- Bu Yönetmelik, 3030 sayılı Kanun kapsamında kalan belediyeler ile son nüfus sayımına göre 10.000 ve daha fazla olan yerleşmeler ile imar planında Otopark Yönetmeliği hükümlerinin uygulanacağına dair hüküm bulunan yerleşmelerde uygulanır. Ayrıca, yukarıdaki fıkrada sayılanlar dışında kalmakla birlikte belediye mücavir alan şartları içinde belediye meclisi kararı ile belediye mücavir alan sınırları dışında İl İdare Kurulu kararı ile kapsama alınan yerleşmelerde de uygulanır. Tanımlar Madde 3- Bu Yönetmelikte geçen; a) Bina otoparkları: Bir binayı çeşitli amaçlar için kullanan özel ve tüzel kişilere ait ulaşım ve taşıma araçları için bu binanın içinde veya bu binanın oturduğu parselde açık veya kapalı olarak düzenlenen otoparkları, b) Bölge otoparkları ve genel otoparklar: Bir şehir veya bölgenin mevcut ve gelecekteki şartları ve ihtiyaçları göz önünde bulundurularak imar planları ile düzenlenen ihtiyaca