Değişik Renkli Monofilament Galsama Ağlarının Farklı Hava Şartlarındaki Av Verimlerinin Karşılaştırması

Değişik Renkli Monofilament Galsama Ağlarının Farklı Hava Şartlarındaki Av Verimlerinin Karşılaştırması Bülent ORSAY 1 Erdal DUMAN 2 1.Tarım ve Köy işleri Bakanlığı, Bozdoğan İlçe Tarım Müdürlüğü, Aydın. e mail:bulentorsay@hotmail.com 2.Fırat Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi, Avlama ve İşleme Teknolojisi Bölümü, Elazığ e mail:eduman@firat.edu.tr Özet: Bu araştırmada, balık türlerinin değişik renkli monofilament galsama ağları (Yeşil, Mavi, Siyah, Bordo) ve farklı hava koşullarındaki (Güneşli, bulutlu) av verimleri karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Renkli galsama ağları ile Capoeta trutta, Cyprinus carpio, Barbus rajanorum mystaceus, Barbus esocinus ve Barbus xanthopterus türlerinden oluşan toplam 677 adet balık avlanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre ağlarda yakalanan tüm balıkların 193 adedi (% 28,50) güneşli havada avlanırken, 484 adedi (% 71,49) ise bulutlu (kapalı) havada avlandığı tespit edilmiştir. Tüm renkli ağlar için güneşli ve kapalı hava koşullarında avlanan balık sayıları arasında yapılan karşılaştırmada bulutlu hava koşullarının daha verimli olduğu tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Hava Şartları, Monofilament Ağ, Balık avcılığı, Renkli Galsama Ağları. The Comparison Of Catch Efficiency Of Various Coloured Monofilament Gill Nets At Different Weather Conditions Abstract: In this study, catching efficiency of monofilament gill nets with various colours (green, blue, black and Bordeaux) at different weather conditions was examined comparatively. A total of 677 specimens belong to Capoeta capoeta, Cyprinus carpio, Barbus rajanomus mystaceus, Barbus esocunus and Barbus xanthopterus were caught with coloured gill nets. The results were showed that 193 specimens (28.50%) were caught at clear weather and 484 specimens (71.50%) were caught at cloudy weather. As a result of the present study, 1

fishing at cloudy weather was more efficient than that at clear weather for both all coloured gill nets and each fish species. Keyworld: Weather conditions, Monofilament nets, Fish catching, Coloured gill nets 1. GİRİŞ Balıklarda beyinden belirli bazı duygu organlarına ve kaslara giden seri halinde sinirler bulunmaktadır. Bunlar kraniyel sinirler olup, çoğunlukla baş bölgesine hizmet etmekle beraber vücudun diğer bölgelerine de hizmet etmektedir. Balıklarda 11 kraniyel sinir bulunur ki bunlardan 4 tanesi görme duyusuna yardım etmektedir (N.opticus, N.osulomatorius, N.trochleoris, N.abducens). Her ne kadar balıklarda gözün şekli ve yapısının birçok modifikasyonları varsa da genel yapı olarak biri birine benzer. Genellikle pelajik ve su yüzeyine yakın tabakalarda yüzen, gündüz aktif olan balıklarda tabanda yüzen, gece aktif olan balıklardan büyük, derin ve bulanık sularda yaşayan balıklarda gözler küçük, bulanık ve berrak sularda yaşayan balıklarda gözler büyüktür. Balıkların yaşadığı ortamın optik yapısı atmosferden farklıdır. Işığın geliş açısına bağlı olarak durgun sular, gelen ışığın %80 lik kısmını yansıtabilmektedir. Kırılmalar nedeniyle su dışındaki cisimlerin yerleri farklı olarak görülürler. Ayrıca, su içerisinde görme güçlüğü vardır. Balıklar göz merceği şeklini bozmadan hareket ederek, cisimlerin görülmesini sağlar (Hoşsucu, 1998; Hoşsucu, 2000). Balıkçılık alanında fiziksel ve biyolojik faktörlerin değişmesi, türlerin davranışlarını doğrudan etkilemektedir. Özellikle ışık yoğunluğu ve su sıcaklığı, balığın görme kabiliyetini ve yüzme hızını etkileyerek ağa karşı tepkisini değiştirmektedir (Hamley, 1975; Lokleborg, 1998; Kallagil ve ark, 2003). Balıklar miyop olarak bilinirler ve renkleri ayırt edebilirler. Ayrıca karanlık ve aydınlığa karşı da duyarlıdırlar. Tamura (1957) miyop derecesinin balık türlerine göre değiştiğini ve 3 ile 10 arasında olduğunu bildirmiştir. 2

Seçicilik, bir stoktan yararlanma oranının tespitinde en önemli rolü oynar. Bunun sonucu olarak da balıkçılık araştırmaları ve yönetimi açısından vazgeçilmez bir göstergedir. Temeli 1900 lü yılların başlarına dayanan seçicilik araştırmaları (Todd, 1911) günümüzde gerek tür gerekse boy seçiciliği bakımından en seçici ağların geliştirilmesi yönünde ağırlık kazanmıştır. Çalışmada av aracı olarak galsama ağları kullanılmıştır. Galsama ağlarının seçicilik oranı oldukça yüksek olup bu özellikleri sayesinde populasyonun yalnızca belli büyüklüğü avlanmaktadır. İç sularımızda kullanılan en yaygın avcılık yöntemi, galsama ağları ile yapılandır. Balıkçılık yönetimindeki yeri açısından genel bir ifade ile seçicilik kavramının en ideal tanımı, hedeflenen tür ve farklı büyüklükteki bireyleri avlarken diğer türlere ve büyüklüklere kaçma şansı tanımasıdır. Galsama ağları ile avcılık bütün dünyada oldukça yaygın bir avcılık türüdür. Çünkü bu ağların hem maliyetleri düşüktür hem de avcılık uygulaması oldukça kolaydır. Bu nedenle, Türkiye de hem iç su hem de deniz balıklarının avcılığında galsama ağları yaygın olarak kullanılmaktadır. Balıkçılık alanında fiziksel ve biyolojik faktörlerin değişmesi, türlerin davranışlarını doğrudan etkilemektedir. Özellikle ışık yoğunluğu ve su sıcaklığı, balığın görme kabiliyetini ve yüzme hızını etkileyerek ağa karşı tepkisini değiştirmektedir (Hamley, 1975; Lokleborg, 1998; Kallagil ve ark, 2003). Galsama ağları hedef balığın hareketi önüne dik açılı olarak atılan ve mantar ile kurşunlar yardımı ile su içerisinde dik açılı olarak bırakılan ve mantar ile kurşunlar yardımı ile su içerisinde dik olarak asılı duran ağlardır (Hamley, 1975). Galsama ağları göze genişliğine bağlı olarak objenin bir kısmını geçiren bir kısmını sıkıştıran veya geçmesini engelleyen bir yapıdadır. Ağa takılma, galsama ve operkulumun arkası ile gövdesinin en yüksek yeri arasında olmaktadır (Brandt, 1984; Saisburg, 1996). Galsama ağlarının yakalama etkinliğine etki eden faktörleri ağ ipi materyali, ipin elastikiyeti ve donatıldıktan sonra gerginliği, ağ ipinin kopma kuvveti, uzaması, rengi, göze büyüklüğü, ağın pot oranı, su içindeki haraketi, balığın görme hassasiyeti ve su akıntısının ağa etkisi şeklinde belirtilmiştir (Dickson, 1981; Özdemir, 2003; Nomura ve Yamazaki, 1977). 3

Galsama ağlarında kullanılan materyalin ışığın yoğun olduğu ortamda daha fazla görülmektedir. Bu nedenle ışığın daha düşük olarak su ortamında kullanılan ağların av verimlerinin daha fazla olduğu bildirilmiştir (Cui ve ark., 1991). Galsama ağı ile avcılığı etkileyen en önemli özelliklerden birisi ağın balıklar tarafından fark edilmemesidir. Bu özellikte ağda kullanılan materyale, materyal rengine ve çevre ile uyumuna bağlıdır ( Hamley, 1980; Milner 1985). Yapılan bu çalışmada, havanın güneşli ve bulutlu olduğu ortamlarda renkli monofilament materyale sahip galsama ağlarının av verimlerinin ve dolayısıyla renkli ağların görülebilirliği karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. 2. MATERYAL VE METOT Araştırma Eylül 2004 Nisan 2006 tarihleri arasında Elazığ a 42 km uzaklıktaki Keban Baraj Gölü Çemişgezek Balıkçılık Kooperatifi nin avlak sahasında gerçekleştirilmiştir (Şekil 1). Şekil 1. Araştırma bölgesi ve çalışma istasyonları ( Orsay, 2007) 4

Bu araştırma renkli monofilament galsama ağlarının (Yeşil, Mavi, Bordo, Siyah) havanın açık ve kapalı olduğu koşullarda avcılık etkinliğinin belirlenmesi amacı ile yapılmıştır. Araştırmada 40 mm göze genişliğindeki monofilament galsama ağları boyuna ikiye bölünüp (200 göze /2) Yeşil, Mavi, Bordo, Siyah renk olacak şekilde kumaş boyası ile boyanarak hazır hale getirildi. Çalışmamızda kullanılan monofilament galsama ağları 100 göze genişliğinde ve 50 m uzunluğundadır. Mantar ve kurşun yakada kullanılan yaka ipleri 3 5 mm veya 5 mm çapa sahip polipropilen halatlardan oluşmuştur. Mantar yakada kullanılan yüzdürücüler 6x3 cm çap ve kalınlığında, kurşun yakada kullanılan batırıcılar ise 5 cm uzunluğunda ve 50 g ağırlığında kurşunlardır (Şekil 2 ). Şekil 2. Galsama Ağlarının Teknik Özellikleri Çalışmada ölçülen fiziksel parametreler + 1 0C hassasiyetli termometre ile su sıcaklığı portatif ph ile ph ölçümleri ve ışık geçirgenliği ise seki diski gibi arazi tipi aletler kullanılarak tespit edildi. Araştırma, Keban Baraj Gölü nün Çemişgezek Bölgesinde ticari balıkçıların ağ attıkları bölgede yürütülmüştür. 5

Çalışmada kullanılan ağlar birbirine eklenerek bir takım oluşturulmuştur. Sonucun tesadüfi olması ve av kompozisyonun etkilenmemesi amacı ile birbirinin ardına eklenen ağlar her seferinde karışık olarak sıralanmıştır. Avcılık 2 20 m derinliklerde yapıldı. Ağlar sudan çıkarıldıktan sonra çıkan balık sayısı hazır formlara kaydedildi. Ağlarda yakalanan balıklar ağ rengine, havanın açık ve kapalı olması ile ilgili ayrılan balıkların karşılaştırılması Microsoft (Microsoft Office, 2003) de hesaplandı. 3. BULGULAR 3.1. Araştırma Bölgesinde Fiziksel Parametreler Yapılan çalışmada ölçülen parametreler su sıcaklığı, ph ve ışık geçirgenliği (Seki disk derinliği) dir. Bu parametreler arazi tipi aletler kullanılarak gerçekleştirilmiştir. ph ölçümleri ph metre, ışık geçirgenliği ölçümleri standart seki disk aleti (cm), su sıcaklığı termometre (ºC) ile ölçüldü (Tablo 1). Tablo 1. Çalışma bölgesinde tespit edilen fiziksel parametreler Yıllar 2006 2007 Aylar ph Bulanıklık Sıcaklık Aylar ph Bulanıklık Sıcaklık Eylül 9,04 422 26,8 Eylül 9,04 422 26,8 Ekim 8,79 398 21,8 Ekim 8,79 398 21,8 Kasım 8,68 361 8,8 Kasım 8,68 361 8,8 Aralık 8,24 362 9,4 Aralık 8,24 362 9,4 Ocak 8,71 360 8,2 Ocak 8,71 360 8,2 Şubat 8,54 292 8,5 Şubat 8,54 292 8,5 Mart 8,19 290 10,6 Mart 8,19 290 10,6 Nisan 8,71 370 10,9 Nisan 8,71 370 10,9 Temmuz 8,93 368 27,4 Temmuz 8,93 368 27,4 Ağustos 8,79 372 21,6 Ağustos 8,79 372 21,6 Tablo 1 İncelendiğinde ph 8,15 9,10 arasında, bulanıklık 292 417 cm arasında, sıcaklık 7,6 27,4 ºC arasında değiştiği belirlendi. 6

3. 2. Balık türlerinin ağ rengi ve hava durumuna göre birey sayıları Araştırmada her iki hava durumunda güneşli (A), kapalı (K) ve renkli (Yeşil, Mavi, Bordo, Siyah) ağlarla Capoeta trutta, Cyprinus carpio, Barbus rajanorum mystaceus, Barbus esocinus ve Barbus esocinus türlerinden oluşan 677 adet balık yakalanmıştır. Çalışmada balık türlerine göre renkli ağlarla yakalanan balıklar hava durumuna göre ayrı ayrı incelenmiştir. 3.2.1. Capoeta trutta Yapılan çalışmada Capoeta trutta nın farklı renk ve farklı hava koşullarındaki sayıları ve yüzde miktarları Tablo 2 de gösterilmiştir. Tablo 2. Capoeta trutta nın farklı renk ve farklı hava koşullarındaki birey sayıları ve yüzde miktarları (N: adet) Hava Koşulları Ağ Renkleri A K N % N % Yeşil 20 5,93 68 20,17 Mavi 16 4,74 51 15,13 Bordo 9 2,67 19 5,63 Siyah 42 12,46 112 33,23 Toplam 87 250 Tablo 2 incelendiğinde Capoeta trutta nın, en fazla kapalı hava koşullarında siyah renkli galsama ağı ile % 33,23 (112 adet) avlanırken, en az ise açık hava koşullarında bordo renkli galsama ağı ile % 2,67 (9 adet) avlanmıştır. Capoeta trutta nın renkli galsama ağlarında farklı hava koşulundaki birey sayıları Şekil 3 de belirtilmiştir. 7

120 100 Birey Sayısı 80 60 40 20 0 Yeşil Mavi Bordo Siyah Renkli Galsama Ağları Şekil 3. Capoeta trutta nın renkli galsama ağları ve farklı hava koşullarındaki birey sayısı 3.2.2. Cyprinus carpio Tablo 3. Cyprinus carpio nun farklı renk ve farklı hava koşullarındaki birey sayılar ve yüzde miktarları Hava Koşulları Ağ Renkleri A K N % N % Yeşil 5 8,06 8 12,90 Mavi 6 9,67 6 9,67 Bordo 8 12,90 17 27,41 Siyah 7 11,29 11 17,74 Toplam 19 43 (N=adet) Tablo 3 incelendiğinde renkli galsama ağları ile açık ve kapalı hava koşullarında Cyprinus carpio nun avlanan birey sayısı incelendiğinde en fazla kapalı hava koşulunda (%17,74) en fazla bordo renkli galsama ağı ile avlanırken en az yeşil renkli ağla % 8.06 (5 adet) avlanmıştır (Şekil 4). 8

18 16 14 12 Birey Sayısı 10 8 6 4 2 0 Yeşil Mavi Bordo Siyah Renkli Galsama Ağları Şekil 4. Cyprinus carpio nın renkli galsama ağları ve farklı hava koşullarındaki birey sayısı 3.2.3. Barbus rajanorum mystaceus Yapılan çalışmada Barbus rajanorum mystaceus un farklı renk ve farklı hava koşullarındaki sayıları ve yüzde miktarları Tablo 4 de gösterilmiştir. Tablo 4. Barbus rajanorum mystaceus un farklı renk ve farklı hava koşullarındaki birey sayıları ve yüzde miktarları (N=adet) Hava Koşulları Ağ Renkleri A K N % N % Yeşil 24 11,26 66 30,98 Mavi 14 6,57 25 11,73 Bordo 10 4,69 23 10,79 Siyah 16 7,51 35 16,43 Toplam 64 149 Tablo 4 incelendiğinde renkli galsama ağları ile açık ve kapalı hava koşullarında Barbus rajanorum mystaceus un avlanan birey sayısı incelendiğinde en fazla kapalı hava koşulunda en 9

fazla yeşil renkli galsama ağı ile % 30,98 (66 adet) avlanırken, en az bordo renkli ağla % 4,69 (10 adet) avlandığı belirlenmiştir (Şekil 5). 70 60 50 Birey Sayısı 40 30 20 10 0 Yeşil Mavi Bordo Siyah Renkli Galsama Ağları Şekil 5. Barbus rajanorum mystaceus un renkli galsama ağları ve farklı hava koşullarındaki birey sayısı 3.2.4. Barbus esocinus ve Barbus xanthopterus Yapılan çalışmada Barbus esocinus ve Barbus xanthopterus farklı renk ve farklı hava koşullarındaki sayıları ve yüzde miktarları Tablo 5 de gösterilmiştir Tablo 5. Barbus esocinus ve Barbus xanthopterus un farklı renk ve farklı hava koşullarındaki birey sayıları ve yüzde miktarları (N=adet) Hava Koşulları Ağ Renkleri A K N % N % Yeşil 6 9,23 6 9,23 Mavi 7 10,76 19 29,23 Bordo 6 9,23 7 10,76 Siyah 5 7,69 9 13,84 Toplam 23 42 10

Tablo 5 incelendiğinde renkli galsama ağları ile açık ve kapalı hava koşullarında Barbus esocinus ve Barbus xanthopterus un avlanan birey sayısı incelendiğinde en fazla kapalı hava koşullarında en fazla mavi renkli ağla % 29,23 (19 adet) avlanırken en az siyah renkli galsama ağı % 7,69 (5 adet) avlandığı belirlenmiştir (Şekil 6). 20 18 16 14 Birey Sayısı 12 10 8 6 4 2 0 Yeşil Mavi Bordo Siyah Renkli Galsama Ağları Şekil 6. Barbus esocinus ve Barbus xanthopterus un renkli galsama ağları ve farklı hava koşullarındaki birey sayısı 4.TARTIŞMA VE SONUÇ Göllerdeki balıkçılık yönetiminde balıkçılığı doğrudan ya da dolaylı olarak etkileyen pek çok husus vardır. Hedef, birim alandan maksimum ürün elde edilmesi ve devamlılığın sağlanmasıdır. Bunun gerçekleşebilmesi içinde bilinmesi gereken hususların başında balık türlerinin stokları ve bu stokların ne kadarının hangi teknikle gölden yakalanacağı gelmektedir. Galsama ağları ile avcılıkta ağların verimliliğini etkileyen pek çok faktör vardır. Bunların başında gelen ağların balıklar tarafından fark edilmemesidir. Bu özellik ağda kullanılan materyale bağlı olduğu gibi, ağın rengine ve çevre ile uyumuna da bağlıdır. Galsama ağlarının seçici ve biyolojik yönde ıslah edilmesi gerekmektedir. Bu amaca yönelik olarak yapılan bu çalışmada, Keban Baraj Gölü Çemişgezek Bölgesi nde ekonomik olarak avcılığı yapılan balık türlerinin hangi renklerde yoğunlaştıklarının (yeşil, mavi, bordo, siyah) tespit 11

edilmesi ile balık türlerinin çeşitliliğinin korunması, renk davranışlarının ve tepkilerinin belirlenmesine çalışılmıştır. Yapılan çalışmamızın içeriğine uygun olarak yapılan çalışmalardan farklı ortamlarda yaşayan farklı balık türleri üzerine yapılan araştırmalar mevcuttur. Amerika da Yeni Meksika Gölü nde 9 farklı rengin balık avcılığında etkisi araştırılmıştır (Jester,1973). Ayrıca, ülkemizde Beyşehir Gölü nde 8 farklı renkte galsama ağlarının balık türlerine göre renk seçiciliği araştırılmıştır (Balık ve Çubuk, 2001). Beyşehir Gölünde 8 farklı renkli galsama ağı (kırmızı, siyah, beyaz, mavi, açık yeşil, koyu yeşil, sarı, ve kahverengi) 4 farklı balık türü üzerinde avcılığı çalışılmış, farklı renklerin farklı türleri avladığı tespit edilmiştir. Bu araştırmada balık avcılığında renklerin tonları bile avlanan balık türlerini etkilediği belirlenmiştir. Beyşehir Gölü nde avlanan balık sayısına göre en verimli ağların sırasıyla kırmızı, siyah, beyaz, açık yeşil, sarı, mavi, koyu yeşil, kahverengi ağ olduğu ayrıca sudak balığı için ise en verimli ağın, kahverengi ağ olduğu, bu ağı ise sırasıyla açık yeşil, sarı, beyaz, kırmızı, siyah, mavi ve koyu yeşil ağları izlediği sonucuna varılmıştır (Balık ve Çubuk, 2001). Bir başka çalışmada Hindistan da yapılan bir çalışmada beyaz renkli ağların sarı, yeşil, kahve ve mavi ağlardan daha etkili olduğu belirtilmiştir (Narayanappa ve ark., 1977). Baltık denizinde yapılan bir başka çalışmada (Stinberg ve Bohl, 1985) ise koyu yeşil galsama ağlarının balık avlamada daha uygun bir renk olduğu tespit edilmiştir. Kara, (1992), Akdeniz de Diplodus annularis için yapmış olduğu çalışmada koyu renkli ağların açık renkli ağlardan daha etkili olduğunu bildirmiştir. Kuzey Deniz de yapılan bir çalışmada (Steinberg ve Bohl, 1985) açık renkli ağların koyu renkli ağlardan daha etkili (1,43/1,71) olduğunu belirtmişlerdir. Legget ve Jones, (1971) Alosa sapidissima için yapmış oldukları çalışmada aysız karanlık gecelerde avcılığın daha etkili olduğunu belirtmişlerdir. 12

Bazı araştırıcılar (Steinberg, 1964; Jester, 1973) yapmış oldukları çalışmada hedef türlerin avcılığında, renk seçiminin uygun olacağını ve hedef olmayan türlerin azaltılabileceğini, stok yönetimi için renk seçiminin uygun olacağını belirtmişlerdir. Galsama ağlarında kullanılan materyalin ve materyal renginin farklı olmasının av verimi üzerinde etkili olduğunu, açık renk materyale sahip ağın koyu renk materyale sahip ağdan 1,8 kat daha fazla olduğu bildirilmektedir (Twedle ve Bodington, 1988). Bazı araştırıcılar (Cui ve ark, 1991; Wardle ve ark, 1991) ağın görülebilirliğinin galsama ağları avcılığında önemli bir faktör olduğunu bildirmektedirler. Yapmış oldukları çalışmada; galsama ağlarında kullanılan materyalin ip kalınlığının ve ip renginin boy seçiciliği üzerinde değil av verimi üzerinde etkili olduğu, ancak farklı türlerin görebilme yetenekleri ve vücut yapılarındaki farklılık nedeniyle tür seçiciliği üzerinde de önemli etkisinin olduğu bildirilmektedir (Antony, 1981; Trunen, 1996). Eğirdir Gölü nde sudak ve gümüşi havuz balıkları için yapılan bir çalışmada (Balık ve Çubuk, 2006) galsama ağları ile avcılıkta ağ renginin (siyah, beyaz, mavi, sarı, kırmızı, açık yeşil, koyu yeşil, ve kahverengi) av verimi üzerine etkisi araştırılmıştır. Bu göldeki sudak balığı için en verimli ağın beyaz, gümişi havuz balığı için ise en verimli ağın koyu yeşil ağlar olduğu sonucuna varılmıştır. Bu değerlendirmeler, yapmış olduğumuz çalışma ile benzerlik göstermektedir. Elde edilen bulgularımızda da uzatma ağları ile aynı sahada yapılan avcılık da av veriminin, ağların renklerine ve balık türlerine göre değişebileceği anlaşılmaktadır. Yaptığımız çalışmada balıkların renkleri ayırt edebildikleri, bu nedenle de farklı renklerdeki ağların farklı türlerdeki av verimlilikleri arasında önemli olduğu belirlenmiştir. Galsama ağlarında materyal renginin farklı olmasının av verimi üzerinde etkili olduğu tespit edilmiş olup; Keban Baraj Gölü Çemişgezek Bölgesi nde karabalık için siyah, sazan için bordo, küpeli balık için yeşil, bıyıklı balık için mavi renkli galsama ağlarının kullanılabileceği tespit edilmiştir. 13

Ayrıca ışığın yoğun olduğu ortamda ağın görülebilirliği daha fazla olabilmektedir. Bu nedenle ışığın düşük olduğu su ortamlarında kullanılan monofilament materyale sahip uzatma ağlarının av veriminin daha fazla olduğu, yine koyu renkli materyale sahip ağlarda açık renkli materyale sahip ağlardan daha iyi av verimine sahip olduğu belirtilmektedir (Özdemir ve Erdem, 2006). Av aracının yapı ve donanımı yanında balıkların yaşadıkları çevredeki sıcaklık, ışık, rüzgar ve akıntı gibi çevresel faktörler de av verimini etkileyebilmektedir. Bu faktörler balıkların genel davranışlarına ve av aracına vereceği tepkilere de olumlu ya da olumsuz etkiler yapabilmektedir (Özdemir, 2003). Işık, balıkların görmesinde en etkili çevresel faktörlerden biridir (Dickson, 1989). Işığın dışında görülecek nesnenin ya da canlının özelliği de görme olayında önemlidir. Nesnenin renk, kalınlık ve büyüklük durumu balığın nesneyi fark etmesine, algılamasına, nesne tarafından cezp edilmesine ve tepki göstermesine neden olabilmektedir (Holst ve ark., 2001). Bu nedenle su içerisindeki uzatma ağlarının ip kalınlığı, rengi ve ışık durumu, ağın balıklar tarafından fark edilip kaçması ya da avlanmasına yardımcı olabilmektedir (Cui ve ark., 1991). KAYNAKLAR Antony, P.D. 1981. Visual constrat thresold in the cod Godus morhua L. J. Fish. Biol. 19, 87 103 Balık, İ., Çubuk, H., 2001, Effect of net colours on efficiency of monoflment gillnets for catching some fish species in lake Beyşehir, Turkish Journal of Fisheries and Aguatic Sciences,1 4. Balık, İ., Çubuk, H., 2006. Eğirdir Gölü nde galsama ağları ile sudak (Stizostedıon lucioperca (L,1758) ve Gümişi havuz balığı ( Carassius gibello (B, 1782) avcılığında mevsimsel değişimlerin ve ağ renginin av verimi üzerine etkisi. Süleyman Demirel Üniv. Fen Bilimleri Enst. 9 3, 10 27 s. Brandt., A. 1984. Fishing Catching Methods of the World, Fishing News Books Ltd. England, 418 p. Cui, G., Wardle, C.S. and Glass, C.W., 1991. Johnstone A.D.F. and Mojsiewiez W.R., Light level thresholds for visual reactions of mackerel (Scombrus scombrus L.) to coloured monofilament nylon gillnet materials. Fisheries Research, 10,225 263. 14

Dickson, W., 1989. Cod gill net related to local abundance, availability and fish movement. fisheries research, 7, 127 148. effectiveness Hamley, J. M.,1975. Review of gillnet selectivity, Fish. Res. Board Can. 32, 1943 1969 Hamley, J. M.,1980. Sampling with gillnets. FAO Guidelines for Sampling Fish in Inland waters. Eiffac/T 33:37 55. Hoşsucu, H., 1998. Fisheries I. Fishing Gear and Technology. (in Turkish) Ege Üniv. Su Ürün. Fak Yayın No:55 Ders Kitabı Dizini No:24, Bornova, İzmir, 247 s. Hoşsucu, H., 2000. Balıkçılık III (Avlanma Yöntemleri), Ege Üniv. Basımevi, İzmir, 237 s. Jester, D. B. 1973. Varioation in catchability of fishes with colour of gill nets. Transactions ofthe American Fisheries Society. 102:109 115. Kallagil, Jauhar., Jorgensen, Terje., Engas, A.,Fernö, A., 2003. Baiting Gill Nets How is Fish Behaviour, Affected, Fisheries Research (Publ. Elsevier) 61, 125 133. Legget, W.C. and Jones, R.A. 1971. Net avoidance behaviour in American shad (Alosa sapidissima) as observed by ultrasonic tracking techniques. J. Fish. Res. Board Can., 28: 1167 1171. Lokkeborg. S., 1998. Feeding behaviour of cod, Godus morhua: Activity rhytm, and Chemically Mediated Food Search, Animal Behavior 56, 371 378. Millner, R.S., 1985. The use of anchored gill and tangle nets in the sea fisheries of England and Wales. Laboratory Leaflet No:57 Lowesoft. Nomura, M., Yamazaki, T., 1977. Fishing Techniques I. Texbook Series No: 42. Japan. International Cooperation Agency. Tokyo. 200 p. Narayanappa, G., Khan, A.A., Naidu, R. M., 1977. Coloured gill nets for reservoir fishing. fish technol. soc. 14 (1) ; 44 48. Özdemir, S., 2003. Çeşitli av araçlarının avlanma etkinliğinin balık davranışları yönünden incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, O.M.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun, 80s. Steinberg, R and Bohl, H. 1985. Experimental fishing with gill net in The Southern Nort Sea. İnf. Fischwirtsch, 32 (3):132 134 p. Steinberg, R., 1964. Monofilament gillnets in freshwater experiment and practice, Modern Fishing Gear of the World II, London, 111 114. 15

Sainsburg, J.C. 1996. Commercial Fishing Methods, An Introduction to Vessel and Gears, Third Edition, Fishing News Book, 359 p. Tweddle, D. and Bodington, P., 1988. A comparison of the effectiveness of black and white gill nets in Lake Malawi, Africa Fisheriies Research, 6(3) 257 269 p. Trunen, T., 1996. The effect of twine thickness on the catchability and selectivity of gillnets for pikeperch ( Sitizostedion lucioperca) Ann. Zool. Fennici. 33, 621 625. Tamura, T., 1957. A study of visual perception in fish, especially on resolving power and accommadation. Ibid. 22: 536 557. Todd, R.A., 1911. Covered net experiments. North Sea Fish İnvest. Comm., Third Rep.On Fish and Hydro. İnvest. 1906 1908. Wardle, C.S., Cui, G., Mojsiewics, W.R. and Glass, C.W. 1991. The effect of colour on the appearance of monofilament nylon under water, Fisheries Research. 10:243 253. 16