BAÐCILAR BELEDÝYESÝ KÜLTÜR YAYINLARI DÝZÝSÝ NO:116 12.ÇEVRE ŞÛRASI
BAÐCILAR BELEDÝYESÝ KÜLTÜR YAYINLARI DÝZÝSÝ NO:116 Yayýn Kurulu Baþkaný Lokman ÇAÐIRICI Yayýn Kurulu Osman GÜNEÞ-Yavuz SUBAÞI Abdullah ARIDORU-Yalçýn LÝMON Kenan GÜLTÜRK-Cengiz PACCI KÜLTÜR YAYINLARI DÝZÝSÝ NO: 116 Fotoðraflar Þaban DURSUN Tasarým Esra AKBURAK Baský Seçil Ofset Ltd. Þti. Tel: 0212. 629 06 15(Pbx) Fax: 0212. 629 20 20 www.secilofset.com ÞUBAT 2010
ÖNSÖZ Deðerli Çevreciler, hiç þüphesiz çevre hepimizin ortak deðeridir. Bu ortak deðerin farkýna varmak çevreci olmaktan geçiyor. O yüzden siz çevrecilerin varlýðý, bizim çalýþmalarýmýza hýz katmamýza vesile oluyor. Baðcýlar Belediyesi olarak çevreye iliþkin düzenlediðimiz onlarca programýn amacý; herkeste çevre bilincinin oluþmasýna vesile olmak. Çevreye yapýlan her güzellik bize katlanarak geri dönüyor. Bu yüzden çevreye büyük önem veriyoruz. Ve bugüne kadar çok yol kat ettik. Ve þimdi parklarýyla, bahçeleriyle bilhassa meyve bahçeleriyle adýndan söz ettiren bir Baðcýlar'a geldik. Altyapý çalýþmalarýndan tutun, park ve bahçelerdeki iyileþtirme faaliyetlerine kadar çok geniþ bir alanda güzel neticeler aldýk. Ve bu neticelerin hepsi gönüllerinizde yer buldu. Her zaman tekrar ettiðim bir husus var. En güzel temizlik; kirletmemektir. Çevreyi öncelikle kirletmeyerek koruyacaðýz. Bununla birlikte kirlenen çevrenin temizlenmesi ise öncelikle bizim görevimiz. Biz bu hususta taviz vermeden çalýþýyoruz. Siz de takdir edersiniz ki; temizlemede ne kadar baþarýlý olursak olalým çevreyi kirletenler olduðu sürece iþimiz çok zor. O yüzden çevreyi birlikte koruyacaðýz. Bunu çevreyi kirletmeyerek, kirletenleri tatlý bir þekilde uyararak gerçekleþtireceðiz. Biliyorsunuz çevre ile ilgili çalýþmalarýmýz takdir görüyor. Bu sene de Çevre ve Orman Bakanlýðý Ýstanbul Ýl Müdürlüðü En Çevreci Belediyeler kulvarýnda bize 3.'lük ödülü verdi. Aldýðýmýz diðer ödüllerde olduðu gibi bu ödülü de ben sizlere, Baðcýlar halkýna armaðan ediyorum. Çünkü siz olmadan baþaramazdýk. Bilinçli bir neslin yetiþmesine çok önem veriyoruz. Her bir bireyin çevreci olarak yetiþmeleri için onlarýn çalýþmalarýmýza bizzat katýlmalarýný çok önemli görüyoruz. Onlarýn da çok istekli ve hevesli olmalarý bizim yüzümüzü güldürüyor. Baðcýlar Belediyesi Çevre Kulübü üyelerimize her gün aldýklarý yeni sorumluluklar için teþekkür ediyorum. Geleneksel hale getirdiðimiz çok güzel çalýþmalarýmýz var. Gençlerimiz, öðrencilerimiz çevre konusunda araþtýrmalar yapýyorlar, çalýþmalarýný paylaþýyorlar, sorumluluk alýyorlar. Bu çalýþmada adeta sorumluluk alanlarýn yarýþtýðýna þahit olacaksýnýz. Her birini yürekten kutluyorum. Bu yýl 12. 'sini düzenlediðimiz 'nda çok önemli tespitler ve güzel sunumlar dinledik. Bu tespit ve önerilerin sadece programlara katýlanlarla sýnýrlý kalmamasý ve bu güzelliðin bütün halkýmýza ulaþmasý için kitaplaþtýrarak kalýcý hale getirmek istedik. Baðcýlar halkýmýza çevre dostu olduklarý için teþekkür ediyor, daha güzel, daha temiz ve daha ferah bir Baðcýlar'da yaþamak dileðiyle, saygýlar sunuyorum. Lokman ÇAÐIRICI Belediye Baþkaný
Sunumlar Þevket AYDEMÝR-Gizem AYAZ Akþemsettin Anadolu Lisesi Derya SEZGÝN-Kerime KAYALI Barbaros Lisesi Özge DÝYELLER-KEREM SALIK Osmangazi Lisesi Ceylan DEMÝR- Ömer Faruk SEKMEN Yunus Emre Ticaret Mes. Lisesi Ceren KAYA-Fatma AKDENÝZ Özel Güneþli Okyanus Lisesi
Sunucu Burada bugün 12. sini düzenlemiþ olduðumuz için toplanmýþ bulunuyoruz. Biliyorsunuz Baðcýlarýmýz çevre konusunda çok hassas çok duyarlý. Ve bu çalýþmalarý da tüm Türkiye tarafýndan takdire þayan. Her zaman için de ön planda olan çalýþmalarýyla gündeme geliyor ilçemiz. Deðerli misafirlerimiz bugün az sonra konuþmalarýmýzý yapacaðýz, deðerli büyüklerimize söz vereceðiz. Onlar size hoþ geldiniz diyecek. Ardýndan burada arkadaþlarýmýz hazýrladýklarý sunumlarý bizlerle paylaþacaklar. Bizler sizlerin dikkatlice dinleyeceðinize inandýðýmýz bu sunumlarýn ardýndan bu sunumlarý müzakereye açacaðýz. Sizlerin görüþlerini, önerilerini alacaðýz. Ardýnda da arkadaþlarýmýza teþekkür
edip hep birlikte yukarýya gül salonundaki yemek ikramýmýza geçeceðiz inþallah. Öncelikle biliyorsunuz ki; Bu aziz vatan uðruna kanlarýný dökmüþ þehitlerimiz var. Baþta Gazi Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere onlar için öncelikle saygý duruþu, ardýndan da Ýstiklal Marþýmýz için hep birlikte sizleri ayaða davet ediyorum efendim. Buyurun. ÝSTÝKLAL MARÞI Teþekkür ediyorum. Evet, Baðcýlar Belediyesi'nin 6 tane gönüllü Meclisi var efendim. Bunlardan bir tanesi de Çevre Kulübümüz. Çevre Kulübümüzün çok baþarýlý çalýþmalarý var. Programýmýza baþlamadan önce ben hemen, aramýzda da bulunuyor. Çevre Kulübü Baþkanýmýz Sayýn Selver Altýntren'i çalýþmalarla ilgili çok kýsa bilgi vermek üzere sahneye davet ediyorum. Buyurun. 7
Selver Altýntren Çevre Kulübü Baþkaný Sayýn Kaymakamým, Sayýn Belediye Baþkaným, Sayýn Ýlçe Milli Eðitim Müdür Yardýmcým Þaban Türk Beyefendi, Çevre Kulübü üyeleri ve sevgili misafirlerimiz 12. na hoþ geldiniz. Baðcýlar Belediyesi Çevre Kulübü olarak temiz bir çevre, bilinçli bir toplum ve daha güzel bir Baðcýlar için el ele diyerek yola çýktýk. Milli Eðitim Müdürlüðümüzle okulumuzla ortak olarak yapýlan velilerimize yönelik çevre seminerleri devam etmektedir. Yýlda iki kez, çevre haftasý etkinlikleri bir hafta boyunca devam ediyor. Site toplu yaþam merkezleri, çevre seminerleri, ziyaretler, broþür, bülten daðýtýmlarý, çevre kampanyalarý, mahallelerde gönüllü
çevre çalýþmalarý, ortak alanlara sahip çýkalým çalýþmalarý bugüne kadar gerçekleþtirdiðimiz etkinliklerimizdendir. Bütün bu çalýþmalarýmýza destek veren belediyemiz ve Belediye Baþkanýmýz Sayýn Lokman Çaðýrýcý'ya, Milli Eðitim Müdürümüz Kadir Kuþ Bey'e, Þaban Türk'e, koordinatörümüz Faik Iþýn Bey'e huzurlarýnýzda teþekkür ediyorum. Þu anda gerçekleþtirmekte olduðumuz 12. amacýmýz; Çevre konusunu sürekli gündemde tutmak, öðrencilerimize hem Baðcýlar hem de genel çevre sorunlarý konusunda araþtýrmaya yöneltmek, tespit edilen sorunlar konusunda taraflarýn dikkatini çekmektir. Bu etkinliklerimize gösterdikleri sýcak ilgiden dolayý herkese teþekkür ediyorum. Sunumlarýnda öðrencilerimize baþarýlar diliyorum. Hepimize daha güzel, daha yaþanabilir Baðcýlar için el ele diyorum ve herkesi çevreci olmaya davet ediyorum temiz bir çevre için. Saygýlar sunuyor, teþekkür ediyorum. 9
Sunucu Biz de Baðcýlar Belediyesi Çevre Kulübü Baþkaný Sayýn Selver Altýntren'e hem konuþmalarýndan, hem de baþarýlý çalýþmalarýndan dolayý teþekkür ediyoruz. Deðerli misafirlerimiz dedik ya Baðcýlar çevre açýsýndan çok þanslý diye. Ýþte o þansý gözler önüne de seriliyor ve ödüle layýk görülüyor. Takdire þayan çalýþmalar, zaman zaman böyle aldýðýmýz baþarýlý ödüllerle bizi daha da umutlandýrýyor. Ýþte en sonu en güzellerinden bir tanesi de bundan üç hafta önce Marmara Belediyeler Birliði tarafýndan yapýlan, düzenlenen yarýþmada belediyemiz iki ödül aldý. Bunlardan bir tanesi herkesin gýpta ile baktýðý bu modern yaþam, modern þehir yaþamý içerisinde betonlaþmýþ binalar içerisinde yaptýðýmýz o güzel çalýþmalar var, meyve bahçeleri var. Nostalji bahçeleri adý altýnda yaptýðýmýz bu çalýþmayý sunmuþtuk Marmara Belediyeler Birliði'ne. Onlar da dediler ki, bu çalýþma ödüle layýktýr. Daha önce aldýðýnýz ödüllere bir yenisini daha ekliyoruz çevre anlamýnda ve çevrecilik anlamýnda aldýðýmýz üçüncü ödülle, üç hafta önce tekrar umutlandýk, gururlandýk. Ýþte tüm bu çalýþmalarýn baþýnda bulunan, tüm bu ekibin baþýnda bulunan, sadece çevrecilik anlamýnda deðil Baðcýlar'a her gün yeni hizmetler katmaya çalýþan deðerli Belediye Baþkanýmýz Sayýn Lokman Çaðrýcý'yý açýlýþ konuþmasýný gerçekleþtirmek üzere kürsüye arz ediyorum. 10
Lokman Çaðýrýcý Belediye Baþkaný Sayýn Kaymakamým, Ýlçe Milli Eðitim Müdürü Vekilimiz, Belediye ve Ýl Genel Meclisi Üyelerimiz, okul müdürlerimiz, Çevre Kulübümüzün baþkaný ve yöneticileri, çok kýymetli öðretmenlerimiz ve sevgili öðrenciler öncelikle her birinizi böylesine anlamlý ve güzel bir günde saygý ve sevgiyle selamlýyorum. Hoþgeldiniz, safalar getirdiniz. Her biriniz buraya çýksanýz çevre ile ilgili çok þeyler ifade edeceðinize inanýyorum. Ancak en güzel ifade þu anda içinde bulunduðumuz salondaki tablo diye düþünüyorum. Sizler burada olmakla çevre hakkýndaki duyarlýlýðýnýzý en iyi þekilde ortaya koymuþ bulunuyorsunuz. Aslýnda Evliya Çelebi'nin Seyahatname'sini baktýðýmýzda yüzyýllar önce daha da güzel çevrelerin olduðunu görüyoruz. Fakat maalesef felaketler baþýmýza geldikçe, sýkýntýlarla
karþý karþýya kaldýkça çevreye karþý daha hassas olmak durumunda kalmýþýz. Geçmiþimize ve medeniyetimize baktýðýmýzda bugünkü çevreyi hak etmeyen bir topluluk olduðumuzu görürüz. Son yýllarda gerek hükümetimizin gerekse belediyelerin çevre konusunda gerçekleþtirdikleri olumlu çalýþmalar geleceðe umutla bakmamýzý saðlamýþtýr. Ýþte bugün Baðcýlar'da sosyal meclislerimizden bir tanesi olan Çevre Kulübümüz ve hazýrladýklar 12. nda bugün hep birlikteyiz. Altyapý anlamýnda gerçekleþtirdiðimiz hizmetlerin ardýndan yer üstünde görünen eserlerin yani parklarýn, bahçelerin ve çevre düzenlemelerinin artmasý ile birlikte çalýþmalarýmýz daha belirgin bir hale gelmiþ oldu. Az önce sunucu kardeþimizin de söylediði gibi çevre ile ilgili Allah'a çok þükür her yýl bir veya birkaç tane ödül alýyoruz. Bu yýl içerisinde de yaþadýðýmýz çevreyi güzelleþtirme anlamýnda birçok çalýþmamýz oldu. Meydaný çiçeklerle donattýk ve aðaçlar diktik. Nostalji Bahçeleri adý altýnda baþlattýðýmýz mahalle aralarýnda meyve bahçeleri oluþturma çalýþmalarýmýz da Baðcýlar'ýn kültürüne ve tarihine özgü bir proje. Bu projemiz geçtiðimiz günlerde Marmara Belediyeler Birliði tarafýndan ödüle layýk görüldü. Bu anlamdaki çalýþmalarý çok önemsiyoruz. Þimdi kayýsý bahçemizi tamamladýk. Üzerine bir de Malatya Evi yapýyoruz. Ýnþallah önümüzdeki yýl ilkbaharda orada da Çevre Kulübümüzle güzel bir etkinlik yapmayý planlýyoruz. O kayýsý bahçesinin fidanlarýný da Çevre Haftasýnda dikmiþtik. Bu çalýþmamýzý her mahallemize yaymak istiyoruz. Meyve bahçelerini deðiþik yönleri ile fonksiyonel hale getirmek istiyoruz. Çevre Kulübümüzün yýl boyu okullarýmýzda devam ettirmiþ olduðu seminerler bu mekanlarda yapabilecek. Ayrýca þehirlerde yoðunluðun ve stresin içinde unutulmuþ olan komþuluk kültürü ve þehirlilik bilincinin de artmasýna büyük bir önem saðlayacaðýna inanýyorum. Baðcýlar halký bahçelerin kapalý alanlarýnda hem piknik yapabilecek hem de yanlarýnda getirmiþ olduklarý yöresel yemekleri birbirlerine ikram edebilecek ve ayný sofrayý paylaþmanýn güzelliðini 12
de birlikte yaþayacaklar. Çevreyle ilgili çok sayýda atasözleri ve deyimler bulunmakta. "Çevreyi hor gören geleceði zor görür", "Çevreye sahip çýkalým. Hep birlikteyiz" gibi. Biz de her yýl bir slogan belirleyerek çevre çalýþmalarýmýzý gerçekleþtirdik. Bugüne dek "Çevre için hep birlikte", "Çevre için el ele" ve geçen sene de "Çevre hepimizin hepimiz çevreciyiz" sloganlarý etrafýnda çevre konusunda belirlediðimiz hedeflere yürüdük. Bu tür çalýþmalarda birbirimizden olumlu bir þekilde etkileþim saðlamamýz gerek. Sadece bir kiþinin, bir okulun veya bir grubun çevreye sahip çýkmasý ile bu iþin olmasý mümkün deðil. Dünyanýn diðer ucunda dahi bir olumsuzluk olduðunda biz buradan etkileniyorsak çevremize sahip çýkacaðýz ve koruyacaðýz. Daha güzel bir geleceðe yürümek, daha temiz nefes alabilmek, yeterli su kaynaklarý bulmak istiyorsak dünya milletleri olarak en önemli ortak paydalarýmýzdan bir tanesinin de çevre olduðuna inanýyorum. Bugünün þartlarý ile Baðcýlar'da yýlda 4-5 milyon (eski parayla 4-5 trilyon) lirayý çevreye atýlan çöpleri toplamak için harcýyoruz. Harcadýðýmýz bu para sizlerin parasý. Yazýk deðil mi harcanan bu paraya? Netice itibarý ile bu para dýþarýdan gelmiyor. O mahalleden, o sokaktan, o evden çýkýyor o çöpler. Bir gün atýlmamýþ olsa ertesi gün temizlenecek. Bu ne demek biliyor musunuz? Bu her yýl tam donanýmlý 40 derslikli bir okul demek. Ýnsan kendi parasýný, kendi emeðini ziyan etmemeli. Bu konuda birbirimizi ve özellikle çocuklarýmýzý ve çevremizdeki esnafýmýzý sizlerden uyarmanýzý istirham ediyorum. Aslýnda uyarýldýðýnda "Büyük bir tepki mi alýrým?" diye çekinmenize gerek yok. Geliþmiþ ülkeler bu tip konularý çoktan aþmýþ durumdalar. Bir araba kapýnýn önünde çalýþýr durumda ve içinde biri yoksa "Çevreyi kirletiyor, gürültü yapýyor" diye hemen polisi arýyor. Zamanýndan önce veya sonra çöp çýkarýlýyorsa yine ayný þekilde gerekli yerlere bildiriyor. Bunlarýn adý artýk ispiyon deðil. Bu bir vatandaþlýk ve insanlýk görevi olarak algýlanmalý. Bu hasletler bizim içimizde var ama bunu hep birlikte dýþarý çýkarabilirsek daha 13
güzel bir çevre ve dolayýsýyla daha güzel bir toplum oluþturmuþ olacaðýz. Þûramýza güzellik katan okullarýmýza ve burada tebliðlerini sunacak öðrencilerimize teþekkür ediyorum. Emek harcadýlar, güzel hazýrlandýlar. Az sonra burada gençlerimize imkan verildiðinde çok güzel iþlere imza atabileceklerini göreceðiz. Bizlerin zamanýnda bu tür imkanlar yoktu ama sizler bu fýrsatlarý mutlaka iyi deðerlendireceksiniz. Çünkü gelecekte buralarda sizler olacaksýnýz. Sonuçta, Baðcýlar artýk kendi içerisinden yetiþtirdiði ve Baðcýlar'ýn tabanýndan gelen yöneticilerle idare ediliyor. Ýþte Milli Eðitim Müdürümüz de bizim gibi otuz yýlý aþkýn bir süredir Baðcýlar'da yaþýyor. Ýlçemizde bulunan birçok okula gittiðimizde orada görev yapan okul müdürlerimizin ve öðretmenlerimizin Baðcýlar'da okuduðunu görmek bizleri mutlu ediyor. Baþta Sayýn Kaymakamýmýza teþekkür etmek istiyorum. Saðolsunlar bizi hiçbir programýmýzda yalnýz býrakmýyorlar ve Baðcýlar'da gerçekleþen güzelliklerin öncüsü oluyorlar. Yine bizim bütün programlarýmýzda yanýmýzda yer alan, bizimle birlikte Baðcýlar için çabalayan, Baðcýlar için koþuþturan Ýlçe Milli Eðitim Müdürümüze teþekkür ediyorum. Okul müdürlerimiz, öðretmenlerimiz ve siz öðrencilerimize teþekkür ediyorum. En güzel çevre örneðini de inþallah yaklaþmakta olan Kurban Bayramýnda hep birlikte göstereceðimize inanýyorum. Þimdiden Bayramýnýzý da tebrik ediyorum. Takdire þayan çalýþmalarýndan ötürü Çevre Kulübümüze ve çevre ile ilgili koordinatörümüz Faik (Iþým) Bey'e teþekkür ediyorum. Çevre Þûramýzýn hayýrlara vesile olmasý temennisiyle hepinize saygýlar ve sevgiler sunuyorum. 14
Sunucu Baðcýlar Belediye Baþkanýmýz Sayýn Lokman Çaðýrýcý'ya konuþmalarýndan dolayý teþekkür ediyoruz. Konuþma aralarýnda verdiði mesajlarý iyi anladýðýmýzý ve yaptýðý uyarýlara da uyacaðýmýza þimdiden söz verebiliriz buradan. Ödüllerin de ardý arkasý kesilmesin ve baþarýlý çalýþmalar da devam etsin. Tabi ki bu bir ekip çalýþmasý tek baþýna olmuyor. Sadece belediye olmuyor. Bunun deðiþik ilçe içerisinde az önce baþkanýmýzýn da vurguladýðý gibi ilçe içerisindeki örgütlü bir þekilde bütün kurumlarýn birbirine yardýmlaþarak ve birbirini tamamlayarak yaptýðý çalýþmalarla ancak bir yere gelebiliyorsunuz. Ýþte Baðcýlarýmýzda son on beþ sene içerisinde sergilemiþ olduðu bu güzel tablo, bu yükseliþ trendi birlikte güzel çalýþmanýn bir ürünü. Ýþte o ürünün, o çalýþmanýn baþarýlý ayaklarýndan, baþarýlý taraflarýndan bir tanesi de eðitim. Bugün birçok uzmana birçok akademisyene sorduðunuzda "Türkiye nasýl geliþir" dediðinizde ilk sözü "eðitim þart" oluyor. Ýþte onun o sözün Baðcýlar'daki temsilcisi Ýlçe Milli Eðitim Müdürlüðümüz ve bu Ýlçe Milli Eðitim Müdürlüðü adýna da þimdi þube müdürümüz Sayýn Þaban Türk beyefendiyi konuþmalarýný yapmak üzere kürsüye davet etmek istiyorum. 15
Þaban Türk Ýlçe Milli Eðitim Þube Müdürü Çok deðerli kaymakamým, Belediye Baþkaným, protokolün kýymetli mensuplarý, nýn on ikincisinde buluþmaktan dolayý memnuniyetimi arz ederek hepinize saygý ve sevgilerimi sunuyorum. Kirliliðin dünyamýzda kol gezdiði bir sürede, bununla yürüyerek deðil, koþarak savaþmamýz gerektiðini ifade ediyorum. Ben, çevre çalýþmalarýmýzýn çok deðerli kaymakamýmýzýn baþkanlýðýnda, özellikle çok deðerli Belediye Baþkanýmýzýn ve çok kýymetli ekibimizin þemsiyesi adý altýnda ortaklaþa yürüttüðümüz bu çalýþmalardan çok memnunum. Zira bütün çalýþmalarýný da beraber yürütüyoruz.
Onlarýn bu güzel çalýþmalarýna eþlik etmek bizi ziyadesiyle sevindiriyor. Zira þu karþýmda gördüðüm tüm öðrencilerimiz, öðretmenlerimiz, idarecilerimiz bizim bu birlikte çalýþmalarýmýza seve seve koþarak geliyorlar. Biliyoruz ki, çevre çalýþmalarýmýz sadece Haziran ayýnýn ilk haftasýnda yaptýðýmýz yürüyüþlerle kalmayacak, her gün, her saat yürüyerek deðil koþar adýmlarla çevre için uðraþacaðýz. Bunu diliyorum. Þairimizin en önemlilerinden üstadýmýz biraz çevre çalýþmalarý içerisinde var olan bir kýta var. Çalýþmalarý noksan gördüðü için bir þiir yazmýþ. Onu bir okuyarak dileðini, çok çalýþmamýz gerektiði dileðini anlatmak istiyor bu þiirinde. Baþýboþ adlý þiirinde üstadýmýz. Necip Fazýl Kýsakürek diyor ki; Vatanýmda sular akar baþýboþ, Herkes birbirini kakar baþýboþ, Bozkýrlardan topal bir tren geçer Çocuk, merkep, öküz bakar baþýboþ Yanmaz da yürek de arasan güneþe Bir kibrit, bir orman yakar baþýboþ Tarih kutuplara kaçmýþ bir fener Buz denizlerde yanar baþýboþ 29 harflik sözde aydýnlar Ýsim takar, yafta yazar baþýboþ Allah'ým sen acý bu saf millete Akþam yatar, sabah kalkar baþýboþ Eðer, merhum þairimiz mezarýndan kalkýp da sizleri böyle çok hevesli baþýboþ deðil, koþarak, koþar adýmlarla bu niyetle olduðunuzu görseydi diðer þairimizin diliyle þöyle herhalde derdi. 17
"Ektik, ektik yeþerecek Çoðu gitti azý kaldý Bütün yollar bitiþecek Çoðu gitti azý kaldý" Hepinize saygýlar, sevgiler sunuyorum. Sunucu Ýlçe Eðitim Þube Müdürümüz Sayýn Þaban Türk beyefendi'ye de çok teþekkür ediyoruz bu güzel konuþmalarýndan ötürü. Dedik ya, ekip olarak çalýþmak çok önemli. 15-16 senedir Baðcýlar yükselen bir trend içerisinde ve kurumlarýn kalýcý olduðunu, kiþilerin geçici olduðunu ama kurumlarýn her zaman için belirli belirlenen çizgilerde devam ettiðini görüyoruz. Ýþte bunun en güzel örneklerinden bir tanesi de Baðcýlar Kaymakamlýðý. Bugüne kadar gelen bütün kaymakamlarýmýz yaptýðý baþarýlý çalýþmalarla ilçemizdeki yükselen trendin ilerlemesinde en büyük pay sahiplerinden biri oldular. Ýþte þimdi Baðcýlar Kaymakamýmýz, Sayýn Veysel Yurdakul beyefendi'yi de bu trendin devam ettiren bir kaymakamýmýz olarak huzurlarýnýza davet ediyorum. 18
Veysel Yurdakul Baðcýlar Ýlçe Kaymakamý Sevgili öðrenciler, Sayýn Baþkaným, Milli Eðitim Müdür Vekilimiz, kurum yöneticisi arkadaþlarým, belediye meclisi üyelerimiz, sevgili hemþerilerim Baðcýlar'da yönetiþimin diðer bir adýmý, diðer bir örneði olan nda sizlerle bu sabah birlikte olmaktan, burada bu konuþmayý yapmaktan çok mutlu olduðumu ifade ederek sözlerime baþlamak istiyorum. Özürlüler Meclisi, Gençler Meclisi, Hanýmlar Meclisi, Çevre Þûrasý ve gerçekten toplumu dikey ve yatay kucaklayan, bütün kesimleri bir araya getiren yönetiþimin kurum ve kurallarýnýn yaþatýldýðý bir Baðcýlar'da güzel bir örnekle birlikte yaþýyoruz. Çevre
bunlardan en önemlisi belki de ve en önemlilerden bir tanesi. Deðerli Þube Müdürümüz Þaban Bey'in sözlerinin baþýnda ifade ettiði gibi biz çevreyi, önce kendimiz, sonra evimiz, sonra bulunduðumuz sokak, sonra da yaþadýðýmýz dünya ve etrafýmýzý çevreleyen her þey olarak tanýmlýyoruz veya görüyoruz. Ama bana göre bir noktaya gelen global ýsýnmayla, küresel ýsýnmayla sürdürülemez hale gelen çevrede bana göre en büyük faktör, en büyük kirlilik zihinde baþlayan kirlilik. Dünyada aslýnda esas kirlilik zihinde baþladýðý andan itibaren global ýsýnma, ozon tabakasýnýn delinmesi, kalkýnmanýn geliþmenin sürdürülemeyiþ olmasý zihinde baþlayan kirlilikle oldu. Bizler bu bakýmdan Baðcýlar'da þanslýyýz. Çok aydýn, çaðdaþ, geleceði bilen, bilinçli öðretmenlerimizin elinde çok güzel bir nesil yetiþiyor. Bunlarýn zihni her türlü kirlilikten arýndýrýlmýþ aydýnlýða, ýþýða, iyiye, güzele talip olmuþ bir gençlik. da onlardan bir tanesinin en müþahhas örneði. Ben biliyorum ki bu salonda bulunan her bir öðrencimiz ya da burada bulunmayan toplam 152 bin öðrencimiz, her birisi, birer çevre gönüllüsü; evlerinde, sokaklarýnda, okullarýnda, sýnýflarýnda. Hatta o kadar gönüllü ki bu arkadaþlar biz büyüklerin yaptýðý yanlýþlarý cesaretle bizlere söyleyecek, bizlere hatýrlatacak kadar. Sayýn Baþkanýmýz da bahsettiler, önemine iþaret ettiler. Gerçekten kendimizden baþlamak gerekiyor. Giydiðimiz elbiseden, yaþadýðýmýz mekandan, okuduðumuz kitaptan ve etrafýmýzda olan her þeyle dost olmaktan. Bunu yaptýðýmýz zaman inanýn çok daha yaþanabilir, çok daha güzel, çok daha müreffeh, çok daha geliþmiþ bir Baðcýlar iþten bile deðil. Ben Sayýn Belediye Baþkanýmýzý, Sayýn Milli Eðitim Müdürümüzü, okul yöneticilerimizi ve STK'larý özellikle gönüllü kuruluþlarý yürekten kutluyorum. 20
Bir projede devlet varsa, yerel yönetim varsa ve geliþmenin temelinde motivasyonun temelinde olan STK'lar "Sivil Toplum Kuruluþ'larý" varsa bu projelerin baþarýya ulaþmamasý mümkün deðil. Ben bugün nda tüm bu ayaklarýn olduðunu gördüm ve mutlu oldum. Bizler bulunduðumuz yerlerde, sýnýflarda, okullarda, ailemizde, gittiðimiz, yaþadýðýmýz sokakta, piknik yaptýðýmýz yerlerde, alanlarda, ormanlarda, bahçelerde hepimiz birer çevre gönüllüsü olarak, bilinçli insanlar olarak farkýndalýðý, öz farkýndalýðý artmýþ insanlar olarak arzý endam edeceðiz. Hata yapanlarý ikaz edeceðiz ve kendimiz elimize düþen, elimize gelen bir atýk kaðýdý atmamak için de cebimizde gerekirse onu birkaç saat gezdireceðiz. Hala Ýstanbul gibi modern bir kentte arabasýnýn camýný açýp sigara atan insanlar var. Af buyurun, burnunu sildiði peçeteyi son model bir arabanýn içerisinden yine camýný açýp atan insanlar var. Ben elimden geldiðince, þahsen plakasýný alýyorum eðer benim ilçemden ise emniyete ve ilgili çevre birimlerine bildiriyorum. Baþka ilçede ise de baþka ilçenin kaymakamýna, yetkilisine, belediyesine muhakkak bildiriyorum. Biliyorum ki, bu salonda bulunan herkes Baðcýlarýmýz'ýn, bizim ortak deðerimiz, ortak geleceðimiz olan bu kentimizin geliþmesi, temiz olmasý ve gelecek nesillere taþýnmasý için bu sorumluluk ve bilinç içerisinde. Sadece belediyenin, resmi görevlilerin, devletten maaþ alan insanlarýn maaþ karþýlýðý yaptýðý hizmetler deðil, biliyorsunuz sinerji, gönüllü kuruluþlarýn yaptýðý iþlerde. O açýdan ilk konuþmayý yapan deðerli arkadaþýmýzý da tebrik ediyorum. Kendisini kutluyorum. Kendisi gönüllü olarak bu iþlere kendisini adamýþ birisi ve gönüllülerin yaptýðý hizmetler gerçekten çok büyük önem kazanýyor. Çevreye bakýldýðý zaman, güzel çalýþmalar yapýldýðý zaman biraz önce salonda gördük Sayýn Belediye Baþkanýmla da paylaþtým. Hemen orta refrüje küçük bir çiçek kümesi yapýlmýþ. O kadar deðiþtiriyor ki bütün o 21
çevreyi, oradaki bütün görsel kirlilikleri bile unutup ona odaklanýyorsunuz ve çok küçük þeyler ile çok büyük sonuçlar alýnabilir arkadaþlar. Bu bakýmdan ben bu sürece dahil olan, na davetli olan yada olmayan burada bulunan, bulunmayan tüm öðrencilerimizi sizlerin þahsýnda yeniden tebrik ediyorum. Sayýn Belediye Baþkanýmýzý deðerli ekibiyle birlikte kutluyorum. Sayýn Milli Eðitim Müdürümüzü, þu anda burada deðil Müdür Vekilimizin þahsýnda Þaban Bey'in þahsýnda kendilerini ve Milli Eðitim camiasýný kutluyorum. Baðcýlar'daki sinerjiye, Baðcýlar'daki iþ birliðine çok güzel bir örnek ve bu örneklerin zaman içerisinde ki alýnan ödüllerle belediyemiz, Belediye Baþkanýmýz da bunu teyit ediyor, artarak devam edeceðine inanýyorum. Tekrar bu çevre þûrasýnýn daha yaþanabilir bir Baðcýlar, daha yaþanabilir çevre, daha solunabilir bir hava ve daha müreffeh, daha geliþmiþ, yaþam standartlarýnýn yüksek olduðu bir Baðcýlar'a vesile olmasýný diliyor. Hepinizi sevgi ve saygýyla selamlýyorum. Sunucu Biz de teþekkür ediyoruz ve Sayýn Kaymakamým sizi yerinize almadan önce Sayýn Belediye Baþkanýmýz, Ýlçe Þube Milli Eðitim Müdürümüz ve protokolün deðerli üyelerini arkadaþlarýmýzla birlikte bir hatýra fotoðrafý çektirmek üzere sahneye davet ediyoruz. Ardýndan tebliðlerin sunumuna geçeceðiz. Arkadaþlarýmýzýn hazýrladýðý o baþarýlý sunumlara geçeceðiz. Öncelikle protokolümüzü sahneye davet ediyoruz. Son aldýðýmýz ödüllerle birlikte, ödülün gerçek sahipleri ödülü alanlarla birleþiyor, buluþuyor. Ayný fotoðraf karesinde bugünün anlam ve önemine dair ayný kareyi paylaþýyorlar. Katýlýmcý yönetiþimin ve çevreciliðin ödülleri bizde ne mutlu bize, ne mutlu Baðcýlar'da yaþayan sizlere ve bizlere. Ýnþallah bu ödüllerin devamý gelir. 22
Sunucu Bütün protokolümüze tekrar teþekkür ediyoruz ve geçiyoruz tebliðlere. Burada bulunan arkadaþlarýmýz günlerdir, haftalardýr baþarýlý çalýþmalar yaptýlar. Birlikte ekip çalýþmasýnýn en güzel örneklerini sergilediler, provalar yaptýlar ve sizler için, bugün için hazýrlandýlar. Ama görüyorum ki gerçekten bugün çok dikkatli bir topluluk var. Adýna layýk, na layýk konuklarýmýz var, çevrecilerimiz var. Bu bizi çok sevindiriyor. Benim sizden istirhamým bu sessizliðinizi bozmamanýz. Programýn sonuna kadar, çok uzun sürmeyecek zaten. Bu arkadaþlarýmýzý dikkatle dinlemeniz ve ardýndan da her sunumun sonundan da bir müzakere yapacaðýz. Her gruptan ben arkadaþlarýma söz vereceðim. Dikkatlice dinlersek sorularýmýz ve katkýlarýmýz da o ölçüde olacaktýr. Ben sizin yüksek katýlým saðlayacaðýnýzdan da eminim. Ýlk olarak, ilk okulumuza birinci sýradaki okulumuza geçeceðiz. Akþemsettin Anadolu Lisesi'nden arkadaþlarýmýz sunumlarýný hazýrladýlar. Sevgili Þevket Aydemir buradan sunumunu yapacak. Rejide de Sümeyra Aydýn olacak. Alkýþlarýmýz Akþemsettin Anadolu Lisesi'nden arkadaþlarýmýza. 23
DOÐAL AFETLER VE ÇEVRE Þevket Aydemir Akþemsettin Anadolu Lisesi Öncelikle hepiniz hoþ geldiniz. Ben Þevket Aydemir, Akþemsettin Anadolu Lisesi 11-Fen öðrencisiyim. Bu sunuyu sýnýf arkadaþým Sümeyra Aydýn ile beraber hazýrladýk. Doðal afetler ve çevre konulu sunumuzu arz ediyorum. Doðada hiçbir þey duraðan deðildir. Düzenli þekilde deðiþimler olmaktadýr. Bu deðiþimler, olaðanüstü bir özellik gösterdiðinde hem insanlar, hem de çevre için birer tehlike haline gelirler. Ýþte bu tehlikeler, afetlerdir. En genel tanýmýyla afet; Ýnsanlarýn yaralan-
malarýna ve ölmelerine neden olan, tarýma, çevreye ve doðraya zarar veren, tehlikeli durum ve olaylardýr. Afetleri biz iki baþlýk altýnda inceliyoruz. Beþeri afetler ve doðal afetler. Beþeri afetler, doðal olmayan, insanlara ve çevreye büyük zarar veren afetlerdir. Beþeri afetlere en büyük etken ise insanlardýr. Doðal afetler, insanoðlunun elinde olmayan, tamamen tabiat olaylarýna dayanan afetlerdir. Aniden olurlar ve baþladýktan sonra kesinlikle önüne geçmek mümkün deðildir. Sadece zararýn etkisini azaltmak mümkündür. Doðal afetler, kendi aralarýnda ikiye ayrýlmaktadýr. Jeolojik kökenli doðal afetler ve meteorolojik kökenli doðal afetler. Jeolojik kökenli doðal afetler, kaynaðýný yer kabuðundan alan afetlerdir. Meteorolojik kökenli afetlerler ise, atmosfer olaylarý sonucunda meydana gelen afetlerdir. Atmosfer olaylarýnýn insan için yararlý olduðu sýnýrý aþmalarýyla oluþurlar. Jeolojik kökenli doðal afetlere, deprem, heyelan, volkan patlamasý. Meteorolojik kökenli doðal afetlere ise, sel, çýð, don, fýrtýna, tipi, hortumlar, sis örnek verilebilir. Biz burada jeolojik kökenli doðal afetler olarak depremin ve meteorolojik kökenli doðal afetler olarak ise selin üzerinde duracaðýz. Deprem ile baþlayalým. Deprem yer kabuðu içindeki kýrýlmalar nedeniyle aniden ortaya çýkan titreþimlerin dalgalar halinde yayýlarak geçtikleri yerlerde oluþturduklarý sarsýntýlardýr. Ülkemizin % 98'i deprem kuþaðý altýndadýr. Yani Türkiye bir deprem ülkesidir. Dolayýsýyla deprem olacak mý sorusundan vazgeçmeliyiz. Çünkü deprem her an olabilir. Þimdi þiddetlere göre depremin etkilerine bakalým. Bu animasyonumuzda aþaðýda gördüðünüz, sol alt köþede gördüðünüz magnitüt ve þiddet deðerlerinin tanýmýný söylüyorum. Magnitüt deðeri; Depremin kaynaðýnda açýða çýkan enerjinin ölçüsüdür. Yani bizim bildiðimiz ölçüdür. Buradaki þiddet deðeri ise, depremin yapýlar ve insanlar üzerinde etkisini göstermektedir. 25
"1" þiddetindeki bir depremin etkilerine bakalým. "1" þiddetindeki bir depremde gördüðünüz gibi binalarda, arabalarda, aðaçlarda, yollarda ya da denizde herhangi bir anormallik görülmemektedir. Bu þiddetteki bir depremi sadece bazý hayvanlar hissedebilir. Yer kabuðu ise zorlanmaz. "3" þiddetindeki bir depreme bakacak olursak; Binalarda bulunanlar depremi hissedebilirler. Fakat sarsýntýyý duyan bir kiþi bazen bunun deprem olduðunu bile anlamayabilir. Duran araçlarda ise bir hareketlilik görülebilir. "5" þiddetindeki bir depremi hissetmeyen olmaz. Tabaklar ve pencereler kýrýlabilir. Dengesiz bir þekilde konumlandýrýlmýþ nesneler ise devrilirler. Yer kabuðu animasyonda da görüldüðü gibi zorlanýp, çeþitli yerlerden kýrýlabilir. "7" þiddetindeki bir depremde iyi inþa edilmiþ binalarda küçük hasarlar oluþurken, kötü inþa edilmiþ binalarda çok büyük hasarlar görülebilir. Yer kabuðu yer deðiþtirebilir. "9" þiddetindeki bir depremde çok fazla can ve mal kaybý gerçekleþir. Binalar sarsýntýnýn etkisiyle yerlerinden kayarlar. Aðaçlar ise köklerinden sökülebilirler. "10" þiddetindeki bir depreme bakalým. "10" þiddetindeki bir sarsýntýya dayanabilecek bina sayýsý çok azdýr. Demiryollarý eðilir. Elektrik, su, kanalizasyon ve gaz þebekeleri kullanýlmaz hale gelir. Deniz ve nehirlerde yükselme meydana gelir. Ülkede "Olaðan Üstü Hal" ilan edilebilir. Dünyadaki en büyük deprem Þili'de meydana gelmiþtir. Depremin magnitütü 9,5'tir. Bu sarsýntýda 5 bin kiþi yaþamýný yitirmiþtir. Ülkemizde olan 99 depreminden görüntülere bakalým. Yerlerin korkunç bir þekilde yarýldýðýný, yollarýn görünür þekilde yön 26
deðiþtirdiðini, yerleþik düzenin bozulduðunu, yapýtlarýn ise hasar gördüðünü görebilmekteyiz. Depremden korunma yollarýna bakacak olursak. Deprem öncesinde almamýz gereken önlemler, deprem sýrasýnda ve deprem sonrasýnda yapmamýz gerekenler bulunmaktadýr. Deprem öncesinde yapmamýz gerekenler; Afet çantasý bulundurmalýyýz. Afet çantamýz içinde ise ilaç, radyo, kiþi sayýsý kadar fener, üç günlük yiyecek ve içecek, nakit para ve birinci derece yakýnlarýmýzýn telefon numaralarý bulunmalýdýr. Ýlk yardým eðitimi almalýyýz. Yaþadýðýmýz yerin evin veya iþin doðalgaz, elektrik ve su vanalarýnýn yerlerini öðrenmeliyiz. Aðýr eþyalarý duvara baðlamalýyýz. Yaþadýðýmýz yerde deprem sýrasýnda sýðýnabileceðimiz hayat boþluklarý oluþturmalýyýz. Örneðin mutfakta yemek masasýnýn altý, örneðin odamýzda çalýþma masamýzýn altý. Deprem sýrasýnda yapmamýz gerekenler; Her þeyden evvel soðukkanlý olmalýyýz. Koþarak dýþarý kaçmaya çalýþmamalýyýz. Hele hele kapýlar bizler için birer tuzaktýr. Sarsýntý sýrasýnda kendiliðinden açýlabilir ve size çýkarsan kurtulursun izlenimi veren kapýlar nedense tam siz ulaþýp çýkacaðýnýz sýrada kapanýr hatta sýkýþýrlar ve sizin hayat boþluðuna sýðýnabileceðiniz en deðerli zamanýnýzý çalarlar. Geri dönüp sýðýnma kararý verdiðinizde ise artýk çok geç kalýnmýþ olunabilir. Duvarlardan, pencerelerden ve düþebilecek cisimlerden uzak durmalýyýz. Merdiven ve asansörü deprem sýrasýnda kesinlikle kullanmamalýyýz. Deprem sýrasýnda toplu mahallerde isek, ibadethane olabilir, sinema ya da tiyatro olabilir. Yetkililerin önerilerine kulak vermeliyiz. Aniden o ortamdan çýkmaya çalýþýrsak oluþacak izdiham depremden daha tehlikeli olacaktýr. Deprem sonrasýnda yapmamýz gerekenler; Ana depremi 27
müteakiben art sarsýntýlar da olabilir. Dolayýsýyla yapmamýz gerekenleri çok hýzlý bir þekilde yapmalýyýz. Doðalgaz, elektrik ve su vanalarýný kapatmalýyýz. Bina içerisinde isek yardým çantasýný da alarak hemen binayý terk etmeliyiz. Önce kendimizin sonra da çevremizdekilerin saðlýk durumlarýný kontrol etmeliyiz. Acil bir durum olmadýkça telefonlarý meþgul etmemeliyiz. Böylece hatlarý daha acil haberleþmeler için kullanýlabilmesini saðlamýþ oluruz. Yetkililerin direktiflerine mutlaka ve mutlaka uymalýyýz. Radyomuzdan ise sürekli olarak güncel durumlarý takip etmeliyiz. Eðer bina çökmüþ ve bizde enkaz altýndaysak, paniklemeden durumumuzu kontrol etmeliyiz. Hareket kabiliyetimizi engelleyecek cisimlerden kurtulmalýyýz. Mümkünse ortamý aydýnlatmaya çalýþmalýyýz. Ortamda eðer gaz kokusu varsa aydýnlatma çabasý içine girmemeliyiz. Telefonumuzun bile ýþýðýný dahi açmamalýyýz. Böylesi bir durumdayken þunu düþünmeliyiz; Madem bina çöktü, o halde çok kýsa bir süre içerisinde buraya kurtarma ekibi gelecektir. Enerjimizi kontrollü bir þekilde harcamalýyýz. Sesimizi duyuracaðýz diye, kesinlikle ve kesinlikle baðýrmamalýyýz. Ta ki kurtarma ekibinin sesini duyana kadar. Kurtarma ekibi geldiðinde, kurtarma ekibi ile iletiþime geçildiðinde öncelikle saðlýk durumumuz hakkýnda onlarý bilgilendirmeliyiz. Enkazýn altýndayken varlýðýmýzdan haberdar olabilmeleri için iki sert cismi birbirine vurmalýyýz. Örneðin elimizdeki bir kaþýk ile doðalgaz vanasýna vurabiliriz. Jeolojik kökenli doðal afetlerden depremi inceledik. Þimdi de meteorolojik kökenli doðal afetlerden seli iþleyelim. Sel, suyun doðal ya da yapay yataðýndan taþmasýdýr. Oluþma süreleri ve oluþma yerlerine göre ikiye ayrýlýrlar. Oluþma sürelerine göre ani sel ve sel, oluþma yerlerine göre ise dere ve nehir selleri, daðlýk alan selleri, kýyý selleri ve þehir selleri. Þehir selleri ani ve aþýrý yaðýþ nedeniyle alt yapý yetersizliðinden 28
ötürü olan sellerdir. Ülkemizde en son 9 Eylül'de sel felaketi yaþanmýþtýr. 9 Eylül sel felaketi, çýkýþ açýsýndan nehir ve dere sellerine benzese de, þehir merkezinde olduðundan þehir sellerine girmektedir. Yaþadýðýmýz 9 Eylül sel felaketi bilindiði üzere Baðcýlar'a da zarar vermiþtir. Tavukçu Deresi taþmýþtýr. Ayný zamanda Ýkitelli Basýn Ekspres Yolu da sular altýnda kalmýþtýr. Ýstoç yan yoldaki týr garajýnda ise ölü sayýsý fazladýr. Bu yaðýþ son 80 yýlýn en güçlü yaðýþý olarak kayýtlara geçmiþtir. Bir metrekarelik alana, bir saat içerisinde 205 kilogram yaðýþ düþmüþtür. Selden korunma yollarý ve alýnmasý gereken önlemler bulunmaktadýr. Sel öncesinde dere yataklarýna konut inþa etmemeli, hiçbir þekilde yapýlaþmaya gidilmemelidir. Zaten 9 Eylül sel felaketi nedenlerinin baþýnda da bu gelmektedir. Ayný zamanda deniz kýyý þeridi de mutlaka korunmalýdýr. Sel suyu kirli olduðundan afet çantamýzda mutlaka su bulunmalýdýr. Sel sýrasýnda yüksek yerlere çýkmalýyýz. Selin içinde araba kullanmamalýyýz. Aksine aracýmýzý selden etkilenmeyecek bir yere çekip, stop etmeliyiz. Eðer aracýmýz arýzalanmýþsa derhal arabayý terk etmeliyiz. Evimizi ya da iþimizi boþaltmamýz gerekiyorsa, tesisat vanalarýný mutlaka ve mutlaka kapatýp orayý terk etmeliyiz. Sel sonrasýnda binadaki yapýsal hasarý kontrol etmeliyiz. Aþýrý hasar olmuþsa yetkililere bu durumu bildirmeliyiz. Karanlýktaysak mum deðil fener kullanmalýyýz. Sel suyuna temas etmiþ bütün yiyecekleri, konserveler dahil imha etmeliyiz, atmalýyýz. Bu tedbirleri mutlaka ve mutlaka almalýyýz, sayýn dinleyiciler. Çünkü ülkemizde meydana gelen doðal afetlerin %14'ünü su baskýnlarý oluþturmaktadýr. Tedbirli olalým, kurban olmayalým. Büyük bir ilgi ve dikkatle beni dinlediðiniz için sizlere, katkýlarýndan dolayý Okul Müdürümüz Sayýn Suat Bozkurt'a ve rehberliklerinden dolayý Çevre Kulübü öðretmenlerimiz Sayýn, Yüksel Akþahin, Banu Kop ve Havva Akbaþ'a, reji de bulunarak bana yardým eden arkadaþým Sümeyra Aydýn'a teþekkürlerimi sunuyorum. Saygýlarýmý sunuyorum. 29
Sunucu Akþemsettin Anadolu Lisesi'nden "Doðal Afetler ve Çevre" konulu sunumundan dolayý biz de sevgili Þevket Aydemir'e teþekkür ediyoruz. Þevket'in verdiði çok güzel bilgiler vardý. Hiç dilemediðimiz bir þey doðal afetlerle karþýlaþmak ama bunlarla karþýlaþýrsak nelerle, neler yapmalýyýz konusunda bize bilgi vermeye çalýþtý. Gerçekten pür dikkat dinledik hepimiz. Peki Þevket'e bu konuda katký sunmak isteyen, öneri sunmak isteyen, soru sormak isteyen, görüþlerini belirtmek isteyen arkadaþlarýmýz var mý? Bu gruptan var mý arkadaþlarýmýz? Diyorsunuz ki yüzde yüz katýlýyoruz biz Þevket'e, dediði her þeyi yapacaðýz. Her þeyi de anladýk. Bu konuda merak ettiðimiz hiçbir þey yok. Sivil toplum kuruluþlarý da bizi bu noktada çok iyi bilgilendirmiþti diyorsunuz. Bu gruptan var mý? Kýz arkadaþlarýnýz var orta sýrada. Ayhan Bey'den rica edelim mikrofonu ulaþtýrsýn. Adýný, soyadýný ve okulunu bize söyle. Ardýndan da görüþlerini alalým. 30
Çaðla Karaoðlu (Akþemsettin Anadolu Lisesi) Türkiye'nin deprem bakýmýndan en güvenilir ili ve nedenini acaba açýklayabilirler mi? Gizem Ayar (Akþemsettin Anadolu Lisesi) En ona deðil de, yetkili kiþilere sormak istiyorum. Selle ilgili, birçok ilçemizde sel oldu. Ýnsanlar maðdur duruma geldi. Ýnsanlarýn evlerini yýktýlar. Ama insanlara sadece bir milyar para verip, yani yerlerinden yurtlarýndan ettiler. Hiçbir kaynak saðlamadýlar. Ben bununla ilgili bilgi edinmek istiyorum. Sunucu Sen yeterince bilgi verdin zaten ama öyle olmadýðýný ben kýsaca söyleyeyim. Arkadaþlar burada arkadaþlar sunum yapýyorlar ama kalkýp da geçen gün de Çocuk Þûramýz vardý, orada arkadaþýmýza sordular. Otuz santimden okuyalým kitabý dedi küçük arkadaþýmýz. Ne sorular çýktý. Otuz beþ santim deðil mi? Yatarak okumak mý daha iyi, oturarak okumak mý daha iyi? Burada kardeþimiz bayaðý zor anlar yaþadý. Þevket Aydemir Akþemsettin Anadolu Lisesi En güvenli ilimizi sordu arkadaþýmýz. Türkiye'de en güvenli il Konya diye kayýtlarda geçmektedir. Öyle ki, þu anda bildiðiniz gibi ülkemiz elektronik sisteme önem vermekte e-okul olsun, e- devlet olsun. Bizim bunca bilgilerimiz Konya ilinde saklanmaktadýr. Bunun nedeni ise deprem olma riskinin en az olduðu bölge olmasýdýr. 31
Sunucu Fay hattý oradan diyorsun daha az riskli geçiyor diyorsun. Ýç Anadolu Bölgesinin o noktada daha güvenli olduðu noktasýnda bizim de bilgilerimiz var. Ama tabi ki bunun en güzel bilgisini nereden alabiliriz? Öðretmenlerimize sorabiliriz. Ýnternetten yine bilgiler alabiliriz veya yetkili kurumlarý arayarak, araþtýrarak bunda fikir sahibi olabiliriz, diyoruz. Baþka sorusu olan yoksa, az önce nerelerdeydiniz. Hemen o zaman ulaþtýralým mikrofonu hýzlý bir þekilde ama bir daha böyle olmayacak. Bir, iki, üç, dört diyeceðiz. Güzelce dinliyoruz. Güzelce notumuzu alýyoruz kafamýzda. Hemen de soruyoruz. Ad, soyad, okul alalým. Tuðba Çatak (Mahmutbey Lisesi) Ben arkadaþýn söylediklerine cevap vermek istiyorum kendi adýma yetkililerle ilgili. Her þeyde de yetkilileri suçlamak gerekmiyor. Çünkü dere yataklarýna ev yapan yetkililer deðil. Kaçak ev yapan da yetkililer deðil. her þeyde de yetkilileri suçlamak gerekmiyor. Ýnsanlar her þeyi kendileri yapýyor zaten. Sunucu Geleceðin yetkilisi cevapladý efendim. Tuðba Çatak (Mahmutbey Lisesi) O kadar insan var. Bir milyar vermeleri bile çok. Baðcýlar çok zengin bir yer deðil. O kadar para bile çok bence. O kadar insana nasýl para verilebilir. O kadar insan var, o kadar düþünceli insan olsalar, fabrikalarda tabaklar daðýldý sel felaketlerinden dolayý. Onlarý insanlarý düþünmeden gidip, o tabaklarý toplamaya baktýlar. Neden kendilerini düþünmüyorlar. Neden kaçak evler yapýyorlar veyahut da fay hatlarýna evler yapýyorlar. 32
Sunucu Tuðba'ya teþekkür ediyoruz. Tabi ki bunlar istenmeyen olaylar. Ne herhangi bir felaketle karþýlaþmak, ne de bunun sonrasýnda böyle tatsýz görüntüler, ama dediðim gibi en sonunda efendim kapanýþ konuþmasý esnasýnda bu soru da cevabýný bulacaktýr. Merakla beklediðiniz bu sorunun cevabý da, tebliðlerin sunumunun bitiminde sizlere verilecektir, diyoruz. Tekrar o güzel sessizliðimize dönüyoruz. Yeni bir okulumuza geçiyoruz. Onlar da çok iyi hazýrlandýlar. Onlar kalabalýk bir ekiple geldiler buraya. Hangi okul, Barbaros Lisesi. Konularý; "Yaþadýðýmýz kentte çevre sorunlarý ve çözüm yollarý" diyecekler. Sunumu gerçekleþtirmek üzere Þeymanur Kaya ve Kerime Kayalý buraya gelecekler. Sunumlarýný yapacaklar. Rejide de Emre Kebapçý ve Ýlhan Öz kendilerine yardýmcý olacaklar. Þimdi söz öncelikle Kerime'de, ardýndan da Þeyma'yý dinleyeceðiz. Sessiz bir þekilde sözümüzü, gözümüzü her þeyimizi kürsüye Barbaros Lisesi'ne çeviriyoruz efendim. 33
YAÞADIÐIMIZ KENTTE ÇEVRE SORUNLARI VE ÇÖZÜM YOLLARI Kerime Kayalý Þeyma Nur Kaya Barbaros Lisesi Kýymetli misafirlerim, deðerli çevre gönüllüsü arkadaþlarým, bugün burada on ikincisi düzenlenen na hepiniz hoþ geldiniz. Önümüzdeki dakikalar itibariyle, yaþadýðýmýz kentte çevre sorunlarý ve bunlarýn çözüm yollarýyla ilgili konuþacaðýz. Ýlk olarak trafik sorunu.
Teknolojinin geliþmesiyle yaþam standartlarý yükselmiþtir. Þehirli nüfusun ve bu þehirdeki nüfusa baðlý olarak otomobil sayýsýnýn hýzlý artýþý, þehirlerdeki alt yapý faaliyetinin bu hýzlý artýþa cevap verememesiyle, buradaki trafik kazalarýnýn artýþýna sebep olmaktadýr. Tabi ki bu kazalarýn gerçekleþmesinde bazý faktörler vardýr. Bunlarýn baþýnda insan olmak üzere, çeþitli araç, yol, iklim ve benzeri faktörler vardýr. Birkaç gün önce televizyonda "akýllý treni çýldýrttýlar" diye bir haber izlemiþtim. Orada milyon dolarlarca kaynak aktarýlan ve çok önemli sistemlerin kurulduðu bu düzenlerin bir insan hatasý yüzünden nasýl rehavetle sonuçlandýðý açýklanýyordu. Tabi ki bildiðimiz gibi yaya ve sürücü olarak günde en az birkaç saatimizin geçtiði bu trafik alanlarýnýn daha güvenli ve daha insan saðlýðý açýsýndan önemli güzel yerler olabilmesi için, en baþta trafik kazalarýnda en önemli etmen olan insan faktörünün, burada insanlara çeþitli olarak trafik kültürü ve trafik bilinci, trafik eðitiminin verilmesi ile çözülmesi olacaktýr. Ýkinci olarak þehirde rahat ve modern bir þekilde yaþama durumunun ortadan kalkmasý. Ýnsanlar artýk þehirleri yaþanabilir bir alan olmaktan ziyade büyük bir iþ alaný olarak görmektedir. Öyle ki, insanlar tatillerinde rahat, huzur ve refaha ulaþmak için þehir dýþýna çýkmayý neredeyse bir farz olarak görmektedir. Bu konulardan da ortaya çýktýðý gibi þehirlerde insanlar artýk huzuru ve refahý bulamamakta ve bunu baþka yerlerde aramaktadýr. Ses Kirliliði Ýnsanlara fizyolojik ve psikolojik dengesini bozan bir çevre sorunudur. Gürültü, insanlar üzerinde o kadar büyük bir etkiye sahiptir ki, insanlarda unutkanlýktan, hipertansiyon yani yüksek tansiyona, saldýrganlýktan, kalýcý iþitme kayýplarýna kadar birçok probleme yol açmaktadýr. 35
Görüntü Kirliliði Ýnsanlarýn doðal çevreye yapmýþ olduðu ve saðlýklý insanlarda rahatsýz edici hale gelen görüntülere, görüntü kirliliði denir. 1950'li yýllardan sonra hýzlanmaya baþlayan þehirleþmenin etkisiyle, bu þehirlerdeki çarpýk kentleþme ve görüntü kirliliði yapmýþtýr. Bu da burada yaþayan insanlar üzerinde tabi ki kötü etkilere maruz býrakmýþtýr. Buradaki insanlar görüntü kirliliðinin etkisiyle dikkat daðýnýklýlýðýndan, biteviyelik nedeniyle uyarýlmada ve çalýþmada verimsizlik gibi problemlerle karþýlaþmaktadýr. Kirletilmiþ kýyýlar ve sular, en büyük ve en önemli görüntü kirliliklerinden bazýlarýdýr. Monoton ve iç içe yapýlaþma insanlarda verimsizliðe ve görüntü kirliliðinin yarattýðý ruhi travmalara sebep olmaktadýr. Düzensiz trafik de en önemli görüntü kirliliklerinden birkaçýdýr. Levhalarýn ve tabelalarýn yaptýðý bu orantýsýz görüntü kirliliði çeþitli kurum ve kuruluþlarla gerekli bir denetlenme altýna alýnmalý ve yetkili kiþilerin bu konudaki denetimi saðlanmalýdýr. Herkesin evinde olan bu çanaklama sistemi de bu Avrupai standartlara göre olmalý ve tek çanak, tek anten uygulamasýna geçilmelidir. Baz Ýstasyonlarý Cep telefonlarýný konuþulabilir kýlan baz istasyonlarý, bilgi aktarýmý ve haberleþme açýsýndan tartýþýlmaz bir kolaylýktýr. Fakat bunun yanýnda, baz istasyonlarýnýn insan nesli üzerinde onarýlamayacak kadar büyük hasarlara yol açacaðý da büyük bir sorundur. Bu sorunun çözülmesi için baz istasyonlarýnýn çevreden uzak yerlere, insanlarýn yaþama alanlarýndan en az 6 metre ve bunun Avrupa'daki sayýlarý çok daha fazla uzak yerlere inþa edilmesine karar verilmiþtir. Baz istasyonlarýnýn öyle bir etkisi vardýr ki, küçük çocuklarda lösemiliðin artmasýnda çok büyük bir faktördür. 36
Sosyal ve Kültürel Geliþimin Saðlanamamasý Ýnsanlarý zorlayan sosyo-ekonomik olaylar, onlarýn kendilerini ve sosyal- kültürel geliþmelerine mani olmaktadýr. Buna çeþitli örnekler verecek olursak; Ekonomik zorluklar bunlardan bazýlarýdýr. Teþekkür ediyorum. Þeymanur Kaya Sunumumuza buradan ben devam edeceðim. Ýlk olarak gecekondulaþmaya bakacaðýz arkadaþlar. Gecekondulaþma, þehirleþmenin getirdiði bir problemdir. Gecekondulaþma, özellikle Ýstanbul'da þehir içinde baþka bir þehir görüntüsünü yaratmýþtýr maalesef. Gecekondulaþmanýn bulunduðu bölgelerde maalesef buradaki halk, altyapý hizmetlerinden mahrum kalmýþtýr. Ýþte kanalizasyon, su gibi. Düzensiz yapýlaþmaya bakacak olursak, hýzlý þehirleþmenin getirdiði bir olumsuzluktur. Sanayi tesislerinin yerleþim yerlerine yakýn yerlerde inþa edilmiþ olmasý, tarýmý ve insan saðlýðýný olumsuz etkilemektedir. Öyle ki, biliyoruz sanayi tesislerinden çýkan gazlar insan saðlýðýný, astým ve akciðer hastalýklarýna yol açýyor. Atýklarý da, tarýmda maalesef olumsuz görüntülere yol açýyor. Ayrýca þehirleþme hýzýnýn fazla olmasý, bulunan mevcut ana caddelerin, iþte mevcut sokaklarýn artýk o ihtiyacý karþýlamamasý demektir. Bu da yine gerçekten problem oluyor. Yeþil ve açýk alanlarýn yetersizliðine bakacak olursak arkadaþlar, þehirleþme oldukça insanlarýn hayatlarýndaki stres artmýþ, þehir yaþamý daha fazla ön planda olmuþtur. Dediðim gibi bu da stresi arttýrmýþtýr. Dolayýsýyla insanlar dinlenebilecekleri, vakit geçirebilecekleri, huzur bulabilecekleri yerlere gitmek isterler. Özellikle çocuklarýn oynayabileceði açýk, oksijeni güzel teneffüs edebilecekleri ormanlýk arazilerde zaman geçirmeleri önemlidir. Fakat, bizim maalesef ülkemizde birçok þehirde ve yaþadýðýmýz maalesef çevremizde bu tarz alanlar yetersiz kalmaktadýr. Elbette ki belediyemizin bahçeleri bunu inþallah çözecek ileride. 37
Hava kirliliðine bakacak olursak, kýþýn sobalý evlerde ýsýnýlmasý, yazýn pikniklerde yakýlan mangallardan çýkan dumanlar, araçlardan çýkan egzoz dumanlarý ve sanayi tesislerinin býraktýðý gazlar havanýn bileþenlerini maalesef olumsuz etkilemektedir. Az önce de bahsettiðim gibi bu insan saðlýðýný, sadece insan saðlýðýný deðil bütün ekolojik dengeyi olumsuz etkiler. Öyle ki, akciðer hastalýklarý, daha sonra hayvanlarýn maalesef bu tarz gazlar yüzünden o popülasyonun bitmek üzere olmasý baþka bir sorun. Burada deðinebileceðimiz su kirliliði var. Evsel, týbbi ve sanayi tesislerinin atýklarý sularý kirletmektedir. Arkadaþlar, her canlýnýn suya ihtiyacý vardýr. Organizmasýnýn anatomisi gereði suya ihtiyacý vardýr. En önemli ihtiyaçlarý diyebiliriz. Bu da susuz yaþayamaz anlamýna gelir. O halde kirli su, bunlara ne yapar? Her birine ayrý ayrý zarar verir. O halde en gerekli maddenin kirletilmesi bizim için en büyük sorun olmuþ olur. Su kirliliði sadece insan hayatýný deðil, dediðim gibi ekolojik dengeyi de olumsuz etkiler. Bir gölü düþünecek olursak, içinde balýk vardýr. Balýk o sudan mikrop kaparsa, onu yiyen kuþ mikrop kapar. Onu yiyen yýlan mikrop kapar. Bu hastalýklar buradan zonos þeklinde insana bile geçebilir. Sokak Çocuklarý Bazýlarýnýn bunu problem olarak deðerlendirmemesine karþýn biz, sokak çocuklarýnýn çevre problemi baþlýðý altýnda deðerlendirilmesini uygun gördük. Sokak çocuklarýnýn karþýlaþtýðý risklerden bahsedeceðiz biraz. Kötü beslenme dolayýsýyla, çeþitli hastalýklara yakalanma riski var. Biliyoruz ki arkadaþlar, sokakta hakikaten mikrop yuvasý adý altýnda annelerimizin bizi hep uyardýðý þekilde geliriz oradan. Ellerimizi yýkanmasý tembih edilir bize. O halde þöyle düþünelim. Orada yýkanamayan insanlar var. Saðlýklý ortam bulamadýklarý için bu hastalýklara yakalanma riski çok çok daha yüksektir. Elbette ki tedavi olamama riski de yüksek olduðundan ölüme kadar gidebilir. 38
Fiziksel ve Cinsel Ýstismar Maalesef sokak çocuklarýmýzýn karþýlaþtýðý bir durumdur. Bu çok içler acýsý olmasýna raðmen gerçekten karþýlaþýyoruz. Ruh bilimcileri bunu ileride kötü anne, kötü baba olacak potansiyele sahip kiþilerde incelediklerini aktarýrlar sýk sýk. Yani fiziksel ve cinsel istismara uðrayan kiþi ileride gerçekten önemli bir vatandaþ, iyi bir birey olma ihtimalini düþürmüþ oluyor. Madde Baðýmlýlýðý Madde baðýmlýlýðýnda arkadaþlar, sokakta birbirleriyle arkadaþ çevresiyle geçinen sokak çocuklarý arasýnda deðerlendirecek olursak, bana hak vereceksinizdir ki, arkadaþ çevresinde yayýlan madde baðýmlýlýðý en yaygýn duruma gelecektir. Madde baðýmlýlýðýn getirileri de var. Olumsuz tabi ki bunlar. Ekonomik sýkýntýlara yol açar, bu maddeler sonuçta parayla satýn alýnýyor. O halde bir süre sonra para suyunu çektikten sonra bu çocuklarýn, bu paraya ihtiyaç duyduklarý zaman ne yapacaklar, suça yönelecekler. Hýrsýzlýða, gaspa, daha kötü suçlara bile gidebiliyor. Bunlara yönelecekler. Suça yönelme de tabi ki, güvensizlikle doðru orantýlý çalýþýyor bence. Çünkü çocuk etrafýndaki güven ortamýna göre bir þeyler yapmaya çalýþýr. Her kötü an o çocuk için biraz daha suç iþlemeyi çare kýlacaktýr. Eðitim sisteminden kopmadan bahsedeceðiz. Kültürsüz bireyler yetiþtirmiþ olacaðýz maalesef, sokak çocuklarýnýn eðitimden kopmasýyla. Sadece bu deðil, diyelim biz birkaç bireyimizi kaybettik. Onlarýn çerçevesinden bakarsak, kiþisel olarak ileride meslek seçiminde, iþ bulmada çok problem yaþayacaklardýr. Çünkü kimse þirketinde herhangi bir mevkide eðitimsiz birinin çalýþmasýný istemez. Bu konuda hedeflerimiz var. Sokak çocuklarýnýn sayýsýný azaltmak. Sokak çocuðu denilen kiþilerin yaþam kalitesini iyileþtirmek. Bu kardeþlerimize yaþamýnýn güzel olduðunu anlatmak için elimizden geleni yapmak. Çalýþan ve madde baðýmlýsý olan çocuk sayýsýný 39
azaltmak ve yaþamlarýnýn geri kalanlarýnda etkin bir koruma saðlamak. Çünkü biliyorsunuz madde baðýmlýsý olan veya daha önce sokakta kalmýþ olan insanlar çok kolay bir þekilde geri dönebiliyorlar. Bunun önüne geçmek amacýyla neler yapabiliriz? Ýgili yasal düzenlemelerin deðiþtirilmesine ve uygulanmasýna yönelik tanýtým ve destek saðlanmasý. Yetkililer arasýnda, ilgili bütün kamu hizmetlerinde bilinç ve duyarlýlýk geliþtirilmesi. Ortak bir yaklaþým, halkýn her tabakasýnda ortak bir yaklaþým oluþturulmalý ve ön saflarda görev alan bu alandaki yetkililerin artýrýlmasý için kamu kesimi ile sivil kesimi arasýnda içinde kapasite oluþturulmasý. Çocuklarýn ve ailelerin desteklenmesine yönelik diðer giriþimlerle gerekli bütünlüðün kurulmasý. Çocuklarýn uygun yardým ve destek hizmetlerine ulaþmalarýný saðlayacak sevk sistemlerin güçlendirilmesi. Sevgili Kaymakamým az önce asýl kirlenme zihinde olur demiþti. Biz de bu kirlenmeyi ancak zihinsel bir temizlik yaparak sanýrým önleyebiliriz. Çözüm yollarýna gelecek olursak da; Ulaþým sorununa yeni yollar, tüneller, köprüler, iþte viyadük gibi alternatif yollar inþa ederek çözüm bulunabilir. Hava kirliliðinde kamuoyu bilinçlendirilerek iþte toplu taþýma hizmetlerinin kullanýlmasýnýn teþvik edilmesi lazým. Su kirliliðinde yine kamuoyunun bilinçlendirilmesi lazým. Çünkü biliyoruz akarsu veya havzalarýn kirletilmesi yine insanlar tarafýndan gerçekleþtiriliyor. Bu kirletilmiþ yerlerin acilen temizlenmesi ve hakkýnda iþlemler hazýrlanýp, yapýlmalýdýr bu temizlik. Ses kirliliðine bakacak olursak da, toplum yine ses kirliliði konusunda bilinçlendirilmeli. Yine konuþmacýlardan duyduðumuz 40