TÜRKİYE BAROLAR B İ RLİĞİ J-) J - Kad ın. - -c D 04'EM ÇAL» (TÜ BAKKOM-ANKARA)

TÜRKİYE BAROLAR B İ RLİĞİ J-) J - - Kad ın - -c D 04'EM ÇAL» (TÜ BAKKOM-ANKARA)

TÜRKİYE BAROLAR B İ RLİĞİ KADIN HUKUKU KOM İSYONU Kuruluş 20 Mart 1999 4. Kitap 12 Mayıs 2002-25 Mayıs 2003 Yayın Hazırlayan Av. Nilgün BERK go TÜRKİYE BAROLAR B İ RLİĞİ Ankara 2003

TÜBAKKOM 20 Mayıs 2002-15 Mayıs 2003 Dönemi Yürütme Kurulu 4. Dönem Sözcüsü Av. Nilgün Berk (Bursa Barosu) Av. Ayşen Akçal (Adana Barosu) Av. Yasemin Bülbül (Ankara Barosu) Av. Birsel Kurt Özen (Denizli Barosu) Av. Remziye Tanr ıkulu (Diyarbakır Barosu) Av. Arzu Ça ğatay (Edirne Barosu) Av. Fazilet Demirezen (Karabük Barosu) Av. Şükran Eroğlu (İstanbul Barosu) Av. Aytül Arıkan (İzmir Barosu) Av. E. Nagehan Özbucak (Ordu Barosu)

IÇINDEKILER Önsöz....7 Kayb ım ız......... 13 1. TÜBAKKOM Genel Üye Toplant ıs ı Il - 12 May ıs 2002 Zonguldak...... 17 - A Gündem...18 - Toplant ı Tutanaklar ı...18 - C - Sonuç Bildirisi...32 - D Bas ın Aç ı klamas ı...34 2. TÜBAKKOM Ankara Yürütme Kurulu Toplant ı Davet Yaz ısı...... 36 Bas ınaç ıklamas ı...37 3. TÜBAKKOM Yürütme Kumlu Toplant ı s ı 12 Ekim 2002 Ankara...39 A. TÜBAKKOM Yürütme Kurulu Toplant ısı 'nda al ınan karadar...... 42 B. Bas ın Aç ıklamas ı...46 4. A4320 Say ı l ı uygulanmas ıyla ilgili genelge hakk ında bilgi yaz ısı...48 B. 4320 Say ı l ı Yasaya ilişkin Adalet Bakanl ığı Genelgesi...49 5. 25 Kas ım Bas ın Aç ı klamas ı...53 6. TÜBAKKOM Yürütme Kurulu Toplant ısı 30 Kas ım2002 Bursa...57 A.Gündem ve Toplant ı tutana ğı...59 B.Aile Mahkemelednin Kuruluş Görev ve Yargılama Usullerine Dair Kanun Tasar ıs ı çal ışma metni...64 C.Kararlar.................... 70 D.Bas ın Aç ıklamas ı... 72 7. Bas ın Aç ıklamas ı...74 8. TÜBAKKOM Medeni Kanun E ğitim Toplant ıs ı 21 22 Aral ık2002 İst.... 75 A. Toplant ı gündemi......... 77 9. TÜBAKKOM la ilgili TAS de haz ırlanan bilgilendirme yaz ılar ı...79 10. TÜBAKOM Genel Üye Toplant ısı 25. 26 Ocak 2003 Adana...85 A.Gündem...87 B.Toplant ı tutanaklar ı......... 88 C.Sonuç Bildirgesi...95 D.Bas ın Aç ıklamas ı... 99 6

11, TÜBAKOMun, TBMM Insan Haklar ı Üst Kurulunda temsil edilmesiyle ilgiliyaz ı şma..............................................................101 12. A. 8 Mart Etkinlik Program ı... 107 B.Sempozyum Program ı (6-7-8 Mart 2003)................................. 109 C.Sempozyum Aç ı l ış Konuşmalan... 112 713. Çal ışma Rapo ılar ı ve Genel Üye Toplant ısı ile ilgili yaz ışmalar....... 127 14. IV. Dönem Çal ışma Rapo ılar ı... 135 A.Adana Barosu Çal ışma Raporu........ 137 B.Ankara Barosu Çal ışma Raporu............ 142 C.Antalya Barosu Çal ışma Raporu... 193 D.Bursa Barosu Çal ışma Raporu............ 195 E.Denizli Barosu Çal ışma Raporu... 201 F. Diyarbak ı r Barosu Çal ışma Raporu... 205 G.Edime Barosu Çal ışma Raporu... 215 H.Eski şehir Barosu Çal ışma Raporu... 217 1. Istanbul Barosu Çal ışma Raporu... 221 J. Izmir Barosu Çal ışma Raporu... 227 K. Karabük Barosu Çal ışma Raporu.............. 237 L. K ırklareli Barosu Çal ışma Raporu......... 240 M.Malatya Barosu Çal ışma Raporu......... 242 N.Ordu Barosu Çal ışma Raporu... 244 0. Şanl ıurfa Barosu Çal ışma Raporu... 247 P. Tekirdağ Barosu Çal ışma Raporu... 254 R. Zonguldak Barosu Çal ışma Raporu... 257 15. TÜBAKOM Yürütme Kurulu Toplant ısı 04. May ıs 2003 Bursa... 261 A. Gündem ve Tutanaklar.... 263 B.Karadar.................. 269 16. Bas ı nda TÜBAKOM... 273 17. FotoğratlarlaTÜBAKOM... 285 6

ÖNSÖZ Atatürk ile ve devrimlerinin ve Türkiye Cumhuriyetinin ulusal ba ğıms ızlığının korunmas ı; Laiklik,demokrasi, sosyal hukuk devleti, e şitlik, karde şlik ve insan Haklar ına saygı temel ve ortak paydas ında birleşerek mevzuata ve uygulamada kad ın ve erkeğin eşit haklara sahip olmalar ı ve kad ınlara karşı her türlü ayr ımc ılığın önlenmesi için etkin bir şekilde çalışma yapmak amac ıyla Birliğimiz Yönetim Kurulunun 05.06.1999 günlü toplantıs ında alman karar ile kurulan TÜBAKKOM (Türkiye Barolar Birli ği Kad ın Hukuku Komisyonu) dört y ıllık bir çalışma dönemini geride b ırakıp be şinci y ıl ına girmektedir. Geride b ırakılan bu süre içinde övgüye de ğer bir özveri ile son derece yararlı çalışmalar yapan TÜBAKKOM'dan önümüzdeki dönemde de bu çal ışmaların ın devamın ı bekliyoruz. İnsan haklar ı "Haklar Katolo ğu"nun başında eşitlik gelmektedir. Cinsiyet, renk, ırk, dil, din, inanç ve dü şünce farkı gözetmeksizin tüm insanlar için vazgeçilmez temel haklar vard ır. Bu aç ık belirleme, e şitliğin olmazsa olmaz kesin koşul/kurak olduğunu ortaya koymaktad ır. BÜTÜN İNSANLAR E ŞİTT İR.Tüm uluslar aras ı belgeler ve Anayasalarda " E ŞİTLİK " ilkesi esas al ınm ıştır. Özellikle de kad ın ve erkek cinsleri birbirleri ile tam e şittir. Bu nedenle de zaten temel haklarda erkek haklar ı ya da kad ın hakları gibi aynmlar yap ılamaz; hepsi" İNSAN HAKLARI " kavram ında ifadesini bulur. Kad ın hakları kavramından söz edilmesinin nedeni pozitif hukukta kad ınlann baz ı haldardan yararlanamad ıkları gerçeği ve uygulamada da bu konuda yap ılan haks ızl ıklard ır. Bu nedenledir ki "kad ın hakları" ayr ı bir "KONU" olarak ele al ınmakta, kad ın - erkek e şitsizliği ile mücadele edilmektedir. 7

Temel hak ve özgürlüklerin kullan ılmas ı ancak eşitlik ile anlam kazan ır. E şitlik olmayan yerde insan haklar ından söz etmeye olanak yoktur. Ülkemizde bu yolda büyük mesafeler kat edilmi ştir. Kad ın haklar ı özellikle Atatürk devrimlerinin önemli bir bölümünü te şkil etmiştir. Çünkü Türk kad ını medeni ve siyasal haklar ına Atatürk devrimleriyle kavu şmu ş, çağdaş dünya kad ını düzeyine, hatta bu düzeyin de üzerine ç ıkm ıştır. Ülkemizde son y ıllarda yap ılan Anayasa değ işiklikleri ve yasal düzenlemeler, özellikle Medeni Kanun' da getirilen yenilikler sonucunda kad ın - erkek e şitsizliğini yaratan hükümlerin pozitif hukuktan ç ıkart ılma yolunda çok büyük ad ımlar at ıld ığını söyleyebiliriz. Bu sonucun al ınmas ında çağdaş Türk kad ını belirleyici rol oynam ış, bu kad ınlar ımızın olu şturduğu örgütlenmeler ve özellikle de TÜBAKKOM'un önemli katk ıları olmu ştur. Türkiye Barolar Birli ği Yönetimi olarak her türlü deste ği verdiğimiz TÜBAKKOM'un 11.05.2002 tarihinden bu yana son bir y ıll ık çalışmalar ın ı gösteren bu IV. kitab ı sunmaktan k ıvanç duyuyor, tüm komisyon üyelerini kutluyor ve çalışmalarında başarılar diliyorum. Sayg ıları mla. Türkiye Barolar Birli ği Başkan ı Av. Özdemir ÖZOK 8

SUNUŞ Mustafa Kemal ATATÜRK Yeryüzünde gördü ğümüz herşey kad ının eseridir." demiştir. Kad ınlar yüzy ıllard ır üretimin her aşamas ında yer alm ışlar, fiilen varliklar ı kabul edilmiş ancak hukuksal olarak erkeklerle ayn ı haklara sahip olmalar ı için ciddi anlamda mücadele vermeleri gerekmi ştir. İnsan Hakları Evrensel Bildirisi uyar ınca "Herkesin ya şamak, özgürlük ve kişisel güvenlik hakk ı vard ır." " Hiç kimse işkence,kötü,insanl ık d ışı ya da aşağılayıc ı işlem ve ceza görmemelidir." Oysa kad ınlar halen cinsiyetleri yüzünden ailede, toplumda, iş hayat ında, sava şlarda şiddet, işkence, cinsel istismar, tecavüz, açl ık hatta yoksulluk öznesi olmaktad ırlar. Dünyada 1970'li y ıllardan itibaren Kad ın Hareketi yoğunlaşmışt ır. Uluslar aras ı kad ın hareketi dünyan ın dikkatini kad ın sorunlar ına çekmek için 1972 y ılında Birle şmiş Milletlere başvurarak 1975 y ılının "Uluslar aras ı Kad ın Y ılı" ilan edilmesini istemi ştir. Aınaç; Kad ın - erkek e şitliğini geli ştirmeye yönelik faaliyetleri yoğunlaştırmak, Kad ınların ulusal ve uluslar aras ı kalkınmaya katkısını art ırmak ve Banşt ır. 1975 y ılında Meksika'da düzenlenen konferansta ulusal mekanizmalar olu şturulmas ı kararı alınmış; 1979 y ılında da Kad ınlara Kar şı Her Türlü Ayr ımc ılığın Önlenmesi Sözle şmesi 53 ülke tarafından imzalanmışt ır. Türkiye Sözle şmeyi 1985 y ılinda imzalam ıştır. Ulusal mekanizmalar oluşturma karann ı Türkiye ancak 1991 de yerine getirebilmi ş ve Kad ının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlü ğü (KSSGM) kurulmu ştur. Ancak halen te şkilat yasas ı çıkmamıştır. 9

1 Ocak 2002 tarihinde yürürlüğe giren Medeni Yasa'da gerek şekil gerekse esasa ili şkin ciddi yenilikler getirilmi ş, "Eşitlik ilkesi " yeni düzenlemeyle daha da peki ştirilmi ştir. Ancak Türk Medeni Kanununun Yürürlü ğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun'un 10.Maddesiyle " E şitlik İlkesi" ciddi biçimde zedelenmiştir. Evlilik birliği içindeki eşitliği sağlamak amac ıyla yasal mal rejimi olarak kabul edilen "Edinilmi ş Mallara Katılma Rejimi" bu madde ile E şitsizliğe neden olmu ştur. Yürürlük 10.madde ile " Türk Medeni Kanununun yürürlüğe girdiği tarihten önce evlenmi ş olan e şler aras ında bu tarihe kadar tabi olduklar ı mal rejimi devam eder... denilerek milyonlarca evli kad ın mağdur edilmi ştir.tübakkom olarak bu eşitsizliği sona erdirmek için bask ı grubu oluşturmaya devam edilecektir. TÜBAKKOM W. Döneminde, Medeni Yasa'n ın konferanslar, bas ın ve televizyonlar arac ılığıyla halka anlatılmas ına ve meslek içi eğitim çalışmalanna yer vermi ştir. Kad ının Statüsü ve Sorunlar ı Genel Müdürlü ğü (KSSGM) ve Kad ının Sosyal Hayat ını Ara ştırma ve İnceleme Derne ği (KASAİD ) verilerine göre Türkiye'de kad ınların % 79 u fiziksel şiddete, % 52 si sözel şiddete, % 29 u duygusal şiddete, % 18 i ekonomik şiddete maruz kal ıyor. 4320 Say ılı Ailenin Korunmas ına Dair Yasan ın uygulanmas ında halen ciddi problemler yaşanmakta. İçişleri Bakanl ığı tarafından Yasan ın uygulanmas ına dair birden fazla genelge yay ınlanmas ına rağmen, Adalet Bakanlığı tarafından ilk, 15.11.2002 tarih ve 13.03.0.C İG.0.00.00.01-3.3. say ılı genelge TÜBAKKOM olarak yapt ığım ız çalişma ve görüşmeler neticesinde yayınlanm ıştır. Türkiye bir yandan "zorla evlendirme" "namus suçlar ı" gibi gelenekleri yeryüzünden silmeye yönelik stratejiler geliştirilmesi için dünyaya çağrıda bulunurken di ğer yandan Türk Ceza Yasa Tasar ısında kad ının tüm kimliğini yok eden, kad ına yönelik suçlar ı halen topluma yönelik olarak kabul eden 10

ve geleneksel tutumdan vazgeçmeyen maddeler fazlas ıyla yer alıyor. Cinsel suçlar tasar ıda " edep törelerine karşı işlenen suçlar" bölümünde yer al ıyor. Namus cinayeti ad ı alt ında cinayetler her geçen gün daha da artarak sürüyor. TÜBAKKOM olarak Türk Ceza Yasa Tasarıs ının, e şitliğe aykırı tüm hükümlerden ar ınd ırılmış ve kad ın ı, toplumun ve ailesinin mal ı olarak de ğil kişi olarak kabul eden hükümlerle bir an önce yasala şması için çal ışmalarımız devam edecektir. Birleşmiş Milletler Kad ınlara Karşı Her Türlü Ayrımc ıhğın Önlenmesi Komitesi'ne (CEDAW) bu dönemde bir Türk Kad ınının (Frof.Dr.Feride ACAR) başkan olarak seçilmesi gurur ve umut vericidir. Türk kad ın ı eşitlik yürüyü şünde hep var olacak hep önde olacakt ır. - TÜBAKKOM "demokrasinin temel ilkeleri olan kişileraras ı "E ŞİTLİK" ve "AYRIMCILIK YASAĞI" ilkelerinin yasalarda ve uygulamada yerle şmesinde etkili olmak" için çalışmalar ına devam edecektir. Çahşmalanmızda bizlerle birlikte olan Türkiye Barolar Birliği Başkan ımız Sayın Özdemir ÖZOK ve tüm çal ışanlarına, Baro Ba şkanlar ımıza TÜBAKKOM olarak te şekkür ederiz. TÜBAKKOM'um kurulu şunda büyük emeği geçen ve halen de çalışmalarda birlikte oldu ğumuz Say ın Nazan MOROĞLU ve Say ın Şenal SARIHAN, Say ın Ayşen ERDOÖAN'a te şekkür ederiz. TÜBAKKOM V.Dönem Sözcülü ğü ve Yürütme Kurulunda görev alacak tüm arkada şlarıma,bizleri çalişmalarım ızda daha ileri götüreceklerine olan inanc ımla başarılar diliyorum. TÜBAKKOM IV.DÖNEM SÖZCÜSÜ Av. N İLGÜN BERK 11

ZUHAN ŞERMET (1948-2003) Güzel yürekli, insanlar; özellikle kad ınlar için çabalayan, çalışkan, dost, can olan dava arkada şım ız 11.07.1948 tarihinde Merzifon'da doğdu. İlk öğrenimine do ğduğu şehirde başlam ış daha sonra babas ın ın görevi nedeniyle Ankara'ya yerle şmiştir. İlk, orta ve lise eğitimini Ankara'da görmü ş Ankara K ız Lisesi'nden mezun olduğu 1968 yıl ında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesine kay ıt olmuştur. 1972 y ıl ında mezun olduktan sonra, Ankara Barosunda avukatl ık staj ını yapm ış ve Baro'ya kayd ından sonra serbest avukatl ık yapmaya başlamışt ır. Ay ın y ıl ekonomist Erdem Şermet ile evlenmiş ve bir kız çocuğu olmuştur. Kad ın hareketinin birçok ilkinde bulunmuş, Ankara Barosu Kadm Komisyonunda çal ışmış, 1996 y ıl ında komisyon başkan ı olmuş ve hastal ığına kadar (Ekim 2000) başkanl ığı sürdürmüştür. 13

Ankara ve İstanbul Kad ın komisyonlann ın önderliğinde kurulan TÜBAKKOM (Türkiye Barolar Birliği Kadın Komisyonlar ı Ağı)nın kurucular ınaand ı. Şiddete u ğrayan kad ınlara dan ışmanl ık yapmak üzere Ankara Barosu nezdinde Kad ın Dan ışma Merkezi kurulmas ında kurucu olarak çalışmış ve dan ışmanl ık vermiştir. Güzel insan hastalığından sonra Dan ışma merkezinde hep aram ızdayd ı. Beraber yakt ığım ız me şaleyi genç arkadaşlarım ıza teslim ederek yolumuza ayrıld ığın yerden devam ediyoruz. Ba şımı kald ırıp gökyüzüne bakt ığımda Gördüğüm y ıld ızlardan biri de o, Hani kalbe yakınsa da ulaşılamayacak kadar uzak, Ta içinde bir ac ı, Varhğı ışık, oysa yoklu ğu kabul edilemez gerçek, Kır ılgan, hassas bir o kadar da güzel, Hiç hat ır kırmad ı ama ilkelerinden de hiç taviz vermedi! İnsana değer verdi, güçsüzün elinden tuttu, Sevgisini verdi, bilgisini emek emek i şledi, Başkan ımızd ı, çiçeğimizdi Ama ne yaz ık ki çiçeklerin ömrü kadar ya şad ı! Sonsuzluğa giden yolda seni hiç unutmayaca ğız. Ferda BERBER 14

TÜ BAKKOM GENEL ÜYE TOPLANTISI 11-12 MAYIS 2002 ZONGULDAK 15

TÜ BA K KO M TÜBAKKOM GENEL KURUL TOPLANTISI ( 11-12 MAYIS 2002 ZONGULDAK) 11.05.2002 saat 10:00 da oturum ba şkan ı Dönem Sözcüsü Av. Ayşen ERDOĞAN ve Zonguldak temsilcisi Av.Esin ÜSTTİNKOL tarafından aç ılış yap ıld ı. Av. Esin ÜSTÜNKOL konukları selamlad ı ve Zonguldak Baro Ba şkanı Av. M. Mevlüt ÜNLÜ konuklara hitaben bir konu şma yapt ı. Konuşmas ının içeriğinde genel olarak Barolar ın sorunlarını dile getirdi. Özellikle Adliye bünyesi içerisinde yer alan barolar ın haberle şme, ayd ınlatma, ısıtma ve su giderlerine katk ı payı istenmesine çok kırıld ıklar ını dile getirdi. Adliyenin, Hakim, Savc ı, Avukatlarla birlikte mütalaa edilmesi gerektiğini dile getirdi. İzmir Asliye Hukuk Mahkemesi taraf ından M.K. nun mal rejiminin yürürlük tarihi aç ısından Anayasa Mahkemesine başvurulmas ını memnuniyetle karşılad ığını dile getirdi, ba şar ı dilekleriyle toplant ıdan ayr ıld ı. Zonguldak Baro Ba şkan Yard ımc ıs ı ve TÜBAKKOM Zonguldak temsilcisi Av. Saime EKŞİ, Naz ım Hikmet'in "Kad ınlarımız" şiirini seslendirdi ve Dönem Sözcüsü ve İzmir TÜBAKKOM temsilcisi Av. Ay şen ERDOĞAN TÜBAKKOM çal ışmalar ını dile getirdi. Kendi dönemleri içerisinde temsilcilerin faaliyet raporlar ını, Yasa tasarıları hakkındaki görüşlerini 14.04.2001-11.05.2002 tarihli kitapta toplad ıklar ını ve bu konuda TBB Başkan ı Av. Özdemir ÖZOK' tan destek ald ıklarını bildirdi. İzmir Asliye Hukuk Mahkemesince Anayasa Mahkemesine ba şvurulmu ş olmas ının desteklenmesini TÜBAKKOM üyelerinin emsal olarak kullanmalar ın ı ve örneklerin çoğalmas ın ı istedi. Gündemin belirlenmesine geçildi. 17

1. Gün Gündemi 1. Aç ılış konu şmas ı ve gündem 2. Temsilcilerin konuşmas ı 3. Örgütlenme ile ilgili dü şünceler 4. Yürütme Kurulu seçimi 5. TCK Yasa Tasar ısı görü şmeleri 6. Öneriler 2. Gün Gündemi 1. Aile Mahkemeleri 2, Medeni Yasa görü şmeleri Gündem belirlendi. Ankara, Afyon, Bart ın, Bursa, Denizli, Diyarbakır, Edirne, İstanbul, İzmir, Karabük, Konya, Kırklareli, Manisa, Ordu, Samsun, Sinop, Tekirda ğ, Tokat, Zonguldak Barolar ı temsilcileri toplant ıya katıld ı. Gündemin ikinci maddesi gere ğince temsilcilerin faaliyet raporlar ını sunmalar ı : Tübakkom 3. Kitab ında yer alan faaliyetlerini aynen sundular. AFYON BAROSU FAALIYET RAPORU: Av. Şerife ZİNİ Yeni kurulduklar ını, komisyonlar ını faaliyete geçireceklerini bildirdiler. ORDU BAROSU FAALİYET RAPORU : Av. Nagehan ÖZBUCAK Yeni kurulduklar ın ı, komisyonlann ı faaliyete geçireceklerini bildirdiler. 18

TEKİRDAĞ BAROSU FAAL İYET RAPORU. Av. Zehra AKGÜL ÖZTÜRK Tekirdağ Barosu olarak TÜBAKKOM çal ışmalann ın çok d ışında kald ıklarını gördüklerini, eksiklerini tamamlamaya çalışacaklar ını, bunun için deneyimli arkada şlardan destek beklediklerini dile getirdiler. SAMSUN BAROSU FAAL İYET RAPORU Av. Hale GÜNAYDIN Medeni Yasa'n ın tanıtımı için sempozyum düzenlediklerini söyledi. KONYA BAROSU FAAL İYET RAPORU Av. Aygen ÖYKE Bu toplant ılara ilk defa kat ıld ıklarını, eksikleri oldu ğunu, ancak tamamlayacaklarını söyleyerek, TÜBAKKOM olarak kad ına karşı her türlü şiddetin kar şıs ında olmaya devam edeceklerini söyledi. TOKAT BAROSU FAALİYET RAPORU Av. Hadiye ARDAHANLI Bölgelerinde kad ın avukat say ıs ın ın çok az olduğunu, arkadaşların çalişmalanndan onur duydu ğunu dile getirdi. Hukukçu olarak haks ızlıldarın karşısında durduklann ı ve TÜBAKKOM olarak çal ışmalar kendilerine iletildi ğinde çal ışmalar yapabileceklerini söyledi. KARABÜK BAROSU FAAL İYET RAPORU : Av. Fazilet DEMİREZEN Faaliyet raporların ın kitapta yer almad ığını, ancak Karabük'te çok etkin çali şmalar yapt ıklarını, kapal ı salon 19

toplant ılan, TV programlan ile kamuouyunu Medeni Yasa konusunda ayd ınlatt ıldann ı söyledi. KIRKLARELİ BAROSU FAAL İYET RAPORU : Av. Yasemen ŞANLI Faaliyetlerini Ankara ile birlikte yürüttüklerini söyledi. Bursa ve Sinop temsilcileri geç geldikleri için faaliyet raporları okunmad ı. Gündemin 3. Maddesi TÜBAKKOM örgütlenmesi görü şmeleri: İstanbul Kad ın Dan ışma Merkezinden Av. İnci İŞBULUR söz alarak; Bu toplant ıya biz çağrılmadıklannı, kendiliğinden geldiklerini, hiçbir zaman da çağrılmad ıklarm ı, müşterek çalışmak için de kendilerinin de bu toplant ılara ça ğnlmalarını önerdiklerini söyledi. Av. Şükran EROĞLU, İstanbul Kad ın Dan ışma Merkezinin kendilerinin d ışında haberleri olmadan, kurulduğunu, bunun hatal ı bir uygulama oldu ğunu dile getirdi. Bunun hatal ı bir uygulama olduğunu buna rağmen TÜBAKKOM olarak kendilerine katk ıda bulunduklar ın ı ve bu durumun İstanbul barosunu bir sorunu olduğunu ve Genel Kurul'da tart ışılmasın ı doğru olmad ığın ı söyledi. Av. İnci İŞBULUR'un toplant ıya kat ılabileceğini ancak önerge veremeyece ğini söyledi. Ankara TÜBAKKOM temsilcisi Av. Esin ÖZBEY, TÜBAKKOM kuruluşunu ve ağlarını izah etti ve bu ağın d ışında kalanlar ın toplant ıya kat ılabileceklerini ancak önerge veremeyeceklerini ve oylamaya kat ılamayacaldarın ı ve gündemi de değiştiremeyeceklerini söyledi. 20

TÜ BAKKO M Dönem Sözcüsü Av. Ayşen ERDOĞAN gündeme geri dönülmesi gerektiğini söyledi. Tart ışmalar devam etti. Gündemin 4.Maddesi olan Yürütme Kurulunun seçimine geçildi. Av. Şükran EROĞLU yeni dönem Yürütme Kurulu Başkanlığı'na Bursa barosu Kad ın Hukuku Komisyonunun almas ını önerdi. Başka öneri sunulmadı. Yeni dönem başkanlık seçimine geçildi. Oylama sonucunda oy birli ği ile yeni dönem Sözcülüğüne Bursa Barosu seçildi. Av. Ayşen ERDOĞAN Bölge Temsilciliklerini seçmeden önce TÜBAKKOM a ğım yeniden olu şturmayı önerdi ve oy birliğiyle temsilcilikler belirlendi. Doğu Anadolu Güney Doğu Anadolu Doğu Karadeniz Batı Karadeniz Marmara Trakya İç Anadolu Ege Akdeniz temsilcilikleri kabul edildi. Bölge Temsilciliklerinin seçiminde Trakya Bölge Temsilciliğine Edirne Barosu Marmara Bölge Temsilciliğine İstanbul Barosu Ege Bölge Temsilciliğine Denizli Barosu Akdeniz Bölge Temsilcili ğine Adana Barosu İç Anadolu Bölge Temsilciliğine Ankara Barosu 21

Batı Karadeniz Bölge Temsilcili ğine Zonguldak Barosu (Genel Kurul sonras ı Karabük Barosu bu görevi almıştır.) Doğu Karadeniz Bölge Temsilcili ğine Ordu Barosu Güney Doğu Anadolu Bölge Temsilciliğine Diyarbak ır Barosu Gündemin 5.Maddesi olan Ceza Yasa Tasar ıs ı görüş melerine başland ı. Av. Canan ARIN, yazılı sunduğu belgeyi sözlü olarak söyledi. Yakın zamanda TBMM gündemine gelecek olan TCK Tasar ısı'n ın toplumsal cinsiyet bak ış aç ısı ile incelendiğinde son derece üzücü ve tehlikeli bir tablo ile kar şıla şıld ığın ı dile getirmi ştir. Devainla; TCK 2000 tasar ısı, dünya ülkelerinde cinsel suçlar ı engellemeye ve cezaland ırmaya yönelik gerçekle şmiş hukuki reformlar ı, Türkiye'de cinsel şiddet üzerinde yap ılm ış bilimsel ara ştırmalar ı, hatta Türkiye devletinin uluslar aras ı antla şmalarda ve sözle şmelerde vermiş olduğu taahhütleri kesinlikle dikkate almadan haz ırlanm ışt ır ve bu suçlar ı önlemekte yetersizdir. Tüm dünyada oldu ğu gibi, ülkemizde de cinsel suçlar son derece yayg ınd ır ve özellikle kad ınları ve çocuklar ı hedef almaktad ır. Devlet istatistik Enstitüsü'nün Adalet İstatistikleri, cezaevlerinden ç ıkan hükümlülerin % 10 undan fazlas ının bu tip suçlardan yarg ılanm ış olduğunu göstermektedir. Bu Oran, cinsel şiddetin göz ard ı edilemeyecek kadar yayg ın oldu ğunun kanıt ıdır. Hatta, cinsel suçlar ın yayg ınl ığı, onu üzerinde çal ışan herkesin bildiği gibi, resmi istatistiklere yans ıyan, yani görünenin çok üzerindedir. Herşeyden önce tasar ıda, cinsel suçlar " Kişilere Karşı Suçlar " k ısm ı alt ında değil" Topluma Karşı Suçlar" k ısm ında, "Cinsel Bütünlüğe ve Edep Törelerine Kar şı Suçlar" başlığı 22

alt ında düzenlenmiştir. Bu suçlar ın " Topluma Karşı Suçlar" kısmında ve "Edep Törelerine Karşı Suçlar" şeklinde ele alınmas ı, kadınların bedenlerinin ve cinsellilderinin kad ınlara değil, topluma ve/veya aileye ait oldu ğunu savunan ataerkil anlay ışın yasalarca da me şrula şt ırıldığı anlamına gelmektedir. Bu şekliyle bu yasa, aile ve toplum namusunu kad ın bedenine dayand ıran ve birçok suça yol açan anlay ışı koruma alt ına almaktad ır. - TCK 2000 Tasans ı'nda art ık tüm Avrupa ülkelerinde hukuk sistemlerinde ayr ı bir madde olarak ele al ınan Cinsel istismar konusuna hiç de ğinmemektedir. 15 ya şından küçük çocuklara karşı gerçekle şen cinsel taciz ve tecavüz vakalar ını "Zorla Irza Geçme" ve " R ıza ile Irza Geçme" ba şlıkları alt ında düzenleyerek 15 ya şından küçük çocuklar ın r ızas ı olabileceğini varsaymaktad ır. Yetişkinler için ise tasar ı, tecavüz ve cinsel istismar, cinsel bütünlü ğe tasaddi gibi suçlann ayr ı ayrı s ınıfland ırılarak cezaland ırıldığını görüyoruz. Ayrıca, TCK Tasar ısı'n ın son hali evlilik içinde gerçekle şen tecavüze değinmemekle kalmay ıp, 313. Maddenin gerekçesinde evlilik içinde gerçekle şen tecavüzün "tecavüz sayılmamas ı gerektiğini belirtmektedir. Oysa, 2000 y ılında New York'ta gerçekle şen Pekin + 5 Birle şmiş Milletler Oturumu'nun sonuç belgesine "evlilik içi tecavüz" konusunun girmesinde Türkiye delegasyonu son derece aktif bir rol oynam ıştır. Türkiye devleti bu belgeyi imzalayarak "Evlilik içi tecavüz ve kad ın ve kızların cinsel tacizi dahil, her türlü ev içi şiddetle ilgili suç konuların ı ele almak için yasal düzenlemeler yap ılmas ı" konusunda aç ıkça taahhütte bulunmu ştur. Evlilik içi tecavüz bir suç olarak bu tasar ıda yer almalıd ır. TCK 2000 Tasarısı'nın eksiklerinden bir tanesi de namus cinayetleri konusunda hiçbir düzenleme getirmemi ş olmas ıd ır. Tasarıdan namus cinayeti davalarında fail tarafından cezada 23

indirim sa ğlamak amac ı ile kullan ılan 462. Maddenin ç ıkar ılm ış olmas ı son derece yetersizdir. Uygulamada, 462.maddenin ç ıkar ılmış olmas ı son derece yetersizdir. Uygulamada 462.maddeden daha çok daha s ık olarak bu tip cinayetlerde ceza indirimi sağlayan "haks ız tahrik" maddesi (TCK 51. Madde, Tasar ı 31.madde) namus ad ına işlenen suçlar ın faillerine verilen cezalarda indirim yap ılmas ına yol açacak niteliktedir. Yani tasar ıda, namus cinayetlerini cezas ız b ırakan hukuki uygulamalar ı yönlendirmek ve de ğiştirmek için herhangi bir girişimde bulunulmam ıştır. Bu tasar ıyı uluslar aras ı insan haklar ı hukukuna ve sözleşmelerine aykırı olarak hala uygulanmakta olan zorla yap ılan bekaret kontrollerinin cezaland ırılmas ını sağlayan bir madde eklenmesini de talep etmekteyiz. Bu madde "kanunun öngördüğü durumlar d ışında her ne sebeple olursa olsun ilgilinin bizzat muvafakati olmaks ız ın bekaret kontrolü yapanlara ve yap ılmas ını talep edenlere bir y ıl hapis cezas ı verilir" şeklinde olabilir. TCK değişikliği ile ilgili önerilerimizin bu bilgiler ışığında incelenmesini ve 2000 Tasar ısı'nın herkes tarafından anla şılabilir bir dil ile cinsel suçlar ı gerçekten önlemeye ve bu suçlar ın mağdurlar ını korumaya yönelik bir şekilde tekrar düzenlenmesini talep ediyoruz." Devamla yapt ığı çalışma üzerinde tart ışma yapabilme önerisinde bulundu. Madde tart ışılmas ın ı önerdi. Av. Esin ÜSTÜNKOL, Av. Canan ARJN' ın görüşlerine alternatif olarak başka görü ş varsa görüşünü alalim ve oylamaya sunal ım dedi. Av. Saime EK Şİ söz ald ı. Bursa'da yap ılan toplantıda tasarı üzerinde maddeler üzerinde görü şmeler yap ıldığını, yeniden maddeler üzerinde görü şme yapılmas ını do ğru 24

bulmad ığını, zaman ın çok kıs olduğunu tartışmalar uzad ıkça yasa ile kar şı karşıya kalabileceğimizi söyledi. Av. Esin ÖZBEY bu toplant ıda divan oluşturulmad ığın ı, TÜBAKKOM üyesi olmayan ki şilerin oy kulland ıklannı ve önerge verdiklerini, toplant ın ın usule aykın yürütüldüğünü, Ankara Barosu olarak toplant ıya bu şekilde devam edilmemesi görü şünde oldukların ı söyledi. Av. Canan ARIN söz ald ı. Av. Gülseren DEM İR, İstanbul toplant ıs ına kat ıld ığın ı toplant ılarda hiçbir şekilde divan olu şturulmad ığını belirtti. Av. Canan ARIN söz alarak İstanbul Barosu Kad ın Haklar ı Komisyon üyesi oldu ğunu söz alarak konu ştuğunu oylama yap ılarak toplantıya devam edilmesini istedi. Av. Esin ÜSTÜNKOL ilk defa bu toplant ıya kat ılmad ıklar ını, bu güne kadar yap ılan toplant ılarda ev sahibi Baronun bir temsilcisi ile toplant ıy ı yürüttüğünü, bu anlams ız tart ışmaların neden Zonguldak toplant ıs ında yap ıldığını anlamakta güçlük çektiklerini belirtti. Av. Saime EKŞİ söz alarak, bu tart ışmaya son verilmesi gerektiğini, Ankara Barosunun da TCK Tasar ısı üzerinde varsa görü şünü alip oylama yap ılarak devam eden gündem maddelerine geçilmesi gerektiğini söyledi. Av. Tülay BEKAR söz ald ı. Toplant ın ın başından beri itiraz ettikleri konunun İstanbul barosundan bir kısım arkadaşlann TÜBAKKOM üyesi olmad ıkları halde görü ş bildirip oylamaya kat ılmalar ı olduğunu söyledi. Bir kısım arkadaşlar toplant ı salonunu terk etti. Kısa bir aradan sonra toplant ıya Av. Saime EKŞİ yönetiminde devam edildi. Diyarbakır TÜBAKKOM sözcüsü Av. Meral DANIŞ BE ŞTAŞ, Eren KESKİN'in Köln'deki konu şmas ınm metnini 25

bilmediğimizi, Eren KESK İN suç işlemişse yarg ılanaca ğın ı, bu yarg ılamay ı göğüsleyebiliyorsa, bizim ayr ıca onu kınamam ıza gerek olmad ığın ı söyledi. Devamla zira kendisi defalarca yarg ılanmışt ır. Ama Fatih ALTAYLI, bir Avukat ı hedef alarak program ında sürekli olarak tecavüz etmesi gerektiğini dile getirmiştir. Her şeyden önce kad ın olarak, bir kad ın kurulu şu olarak şiddetle k ınamal ıyız. Ayr ıca Diyarbakır yöresinde 150 kad ın tutuklu ya da hükümlü üzerinde inceleme yapt ık. Bu kad ınlar ın hemen hemen tümünün tecavüze u ğrad ığın ı gördük. ifade s ıras ında hepsi ç ırılç ıplak soyunmu şlardır. Benim takip ettiğim yeni müdahil olduğum 12-13 tecavüz olay ı var ve bunlar ordu güvenlik güçleri tarafından yap ılm ışt ır. Elbette bu tecavüzler orduyu ve İçişleri Bakanl ığını kapsamaz. Ama maalesef biz bunlar ı ya şıyoruz. Canan han ımın önerdiği tecavüz suçu şikayete bağli kalınmamal ı sözüne kat ılmak mümkün değil. Şikayet müessesesini TCK dan ç ıkarmak mümkün değildir" dedi. Av. Canan ARIN söz ald ı. ideal olan ı talep etmemiz gerektiğini, elde edebildi ğimizle yetinmek istediğimizi belirtti. Kolluk görevlilerinin i şlediği suçlar ın yasada ağırla ştırılrnad ığını, ancak güvenlik görevlisi olmad ığı halde kendini bu kimlikte göstererek i şlenen suçlarda da aynı ağırla ştırışm ış madde uygulanmas ı gerektiğini, 21. y.y. da namus cinayetlerinde indirim uygulanmas ının doğru olmad ığını dile getirdi. Öğleden sonraki bölümde Av. Aydeniz TUSKAN söz ald ı ; Nejla ARAT'tan ald ığım bir mesaj ı sizlerle paylaşmak istiyorum. Köln'de, Nejla ARAT, Sema P İŞK İNSÜT, Ya şar SEYMAN ve Eren KESK İN bir TV kanal ında kat ıldığı bir toplant ıda üzüntü verici olaylar ın yaşandığını, katılımc ı Eren KESKİN'in Kürdistan'da ordunun ve güvenlik kuvvetlerinin kad ınlara şiddet olarak sistemli tecavüz uygulad ığını 26

TOBAKKOM Kürdistan' ın bu itibarla Bosna-Hersek'e benzedi ğini dile getirdiğinde salondan tezahürat alm ıştır. Nejla han ım alevi topluluğuna hitaben hani sizin felsefenizde "gelin canlar bir olal ım" deyişi vard ır ve bir grup insan tarafından koruma alt ına al ınm ıştır. Bu olay sonras ında Türkiye'de televizyoncu Fatih ALTAYLI, Eren KESK İN'i kastederek ilk gördü ğüm yerde tecavüz etmezsem namerdim gibi sözlerle bize göre suç i şlemi ştir. Biz nas ıl Fatih ALTAYLI'y ı bu sözlerinden ötürü k ın ıyor isek ordumuzu ve ülkemizi yurt d ışında küçük dü şüren sözleri söyleyen yurdun bölünmü şlüğünü ve terör örgütünü savunan Eren KESKİN'in düşüncelerine kat ılmadığımızı da bildirmeliyiz. Kald ı ki Eren KESKİN' e destek veren kurulu şlar içinde TÜBAKKOM'un da var olduğu bildirilmi ştir. Bizim yap ısal yap ılanmam ız bu bildiri altında yer almamızı engeller. İzmir Barosu bu bildiriye ad ını koyabilir. TÜBAKKOM ise üyelerine dan ışmadan bu bildiride yer alamaz. Ayşen han ımın dediği gibi, bilgileri d ışında yer almış iseler bu konuda kamu oyuna aç ıklamaları gerekirdi. Biz TÜBAKKOM olarak bu olayda Nejla ARAT' ı desteklemek durumunday ız. İnsan olarak, avukat olarak ve TÜBAKKOM üyesi olarak." Av. Ay şen ERDO ĞAN, Aydeniz TUSKAN' ın bahsettiği bildiride TÜBAKKOM'un yer almas ının bilgileri dahilinde olmad ığını, bu nedenle de suçlamay ı doğru buhııad ığını söyledi. Av. Esin ÖZBEY Eren KESK İN olayı ile ilgili fatih ALTAYLI'n ın tecevüzkar söylemlerini k ınadığını, ancak Eren KESK İN'in d ışarda yapt ığı konu şma ile ülkeyi küçük düşürdüğünü, orduyu zedeledi ğini söyledi. Devamla; "bizim ülkemizin insan ının bunu yapmas ı halinde Frans ızların da ordu komutan ımız ın resmini ayaklar alt ında çiğnerler. Arkada şlar, ülkemizin bağıms ızlığı olmad ığı takdirde, kad ınlarımız ın haklar ından bahsetmek mümkün değildir. Gelecek 27

TÜBAKKOM toplant ılarında IMF küreselle şme karşısında ülkemizin geleceği tart ışıls ın" dedi. Av. Meral DANI Ş BEŞTAŞ, TÜBAKKOM üyeleri olduğumuzu, kad ına yönelik şiddete karşı olmam ız gerekti ğini, siyasetle uğra şmayarak, şiddete karşı ç ıkmam ız gerektiğini söyledi. Oturum Başkan ı toplantıya son verdi. 12.05.2002 günü saat 10.00 da oturum Av. Saime EK Şİ'nin başkanl ığında başlad ı. 2.gün gündeminin 1. Maddesi Aile Mahkemeleri görü şmelerinde Av. Aydeniz TUSKAN söz ald ı. "1 Ocak 2002 tarihinde yürürlü ğe giren Medeni Kanunun Aile Hukuku bölümünde aile içi ilişkilerde eşlerin eşit haklara sahip olmaları ilkesi getirilirken bu konularda ve mal rejimiyle ilgili ortaya ç ıkacak sorunların çözümünde hakime takdir yetkisi tanınm ıştır. Aile mahkemelerinde görevlendirilecek uzman kişiler aras ında hukukçular ında yer almas ı uygulamaya işlerlik kazand ıracakt ır. Her Aile Mahkemesi içinde uzman kişilerden meydana gelen aralar ında hukukçular ında bulunduğu kadroların oluşturulmas ı mahkemenin i ş yükünü önemli ölçüde hafifletecektir. Çünkü İsviçre Medeni Kanunu'nun 171. Maddesinin tercüme yoluyla al ınmış olan M.K. nun 195. Maddesi gerekçesinde de belirtildi ği gibi ülkemizde henüz İsviçre'deki gibi "Evlilik ve Dan ışma Büroları" bulunmamaktad ır. Oysa, 195. Maddenin ikinci fıkras ında "hakim, e şleri yükümlülükleri konusunda uyar ır, onları uzla ştırmaya çalışır ve e şlerin ortak rızas ı ile uzman kişilerin yardım ını isteyebiliı " denilmektedir. Bu durum göz önünde tutulduğunda, kurulacak Aile Mahkemelerinde "uzman kişiler" aras ında hukukçular ın da bulunmas ı, sorunlar ın 28

TÜ BAK KO M çözümü için önemli destek sa ğlayacaktır. Ayrıca hakimin evli olmas ı şart değildir. şeklinde görü ş bildirmi ştir. Av. Saime EK Şİ söz ald ı. " Aile Mahkemeleri Yasa Tasar ısı'nda mahkemelerin her ilde ve nüfusu 100.000.000.i geçen ilçelerde kurulmas ı, bizce fırsat e şitsizliği yaratır. Bugün il nüfusu 100.000.000.in alt ında olan illerimiz var ve nüfusu 100.000.000.in üzerinde birçok ilçemiz var. Her adli yerle şim biriminde Aile Mahkemelerinin kurulmas ının doğru olacağı düşüncesindeyiz. Ayr ıca uzman heyetinde yer alan uzmanlardan birinin mutlaka hukukçu olmas ı gerekir." Gündemin 2. Maddesi Medeni Yasan ın tan ıtımı ve Aile Mahkemeleri Yasa Tasarısı hakkında eylem planlar ı görüşmeye aç ıld ı. Av. Aytül ARIKAN Aile Mahkemeleri Yasa Tasar ıs ı hakkında görü şlerimizi kamu oyu ile birlikte payla şmak için geni ş kat ılımlı Anıtkabir ziyareti yapabiliriz. Av. Fazilet DEM İREZEN Arkada şlar Anıtkabir'e gidişte çok geniş kat ılım olmad ığı takdirde eylem zarar görür bunu göz ard ı etmeyelim. Av. Esin ÖZBEY : Eren KESK İN'in Köln'de yapt ığı konuşmay ı protesto etmeliyiz. Bu bizim bağıms ızlığımıza karşı bir davran ıştır. Bunu şiddetle kınamalıyız. Av. Meral DANI Ş BEŞTAŞ Burada bir partini propagandas ı yap ılmaktadır. Biz kadma yönelik şiddeti kınamalıy ız. Fatih ALTAYLI program ında Eren KESKİN'i hedef alan tacizlerde bulunmu ştur. Av. Canan ARIN Bizler kadına yönelik şiddeti kınamalıyız. Ancak Eren KESKİN'in de Köln'de yaptığı konuşma nedeni ile kınamahyız. - 29

Av. Aydeniz TUSKAN Bu toplant ı sonuç bildirgesinde bu kınamalar yer almalıdır. Av. Şükran EROĞLU Sonuç bildirgesini haz ırlamak için komisyon olu şturulmas ını teklif ediyorum dedi. Sonuç bildirgesini haz ırlamak üzere Bursa- İstanbul- Ankara- İzmir'den olu şan komisyon oluşturuldu ve toplant ıya - ara verildi. Oturum başkan ı tasan hakk ındaki görü şmeyi bitirdi ve eylem plan ı hakk ında görü şmelere geçildi. Eylem önerileri; Av. Tülay BEKAR, tasar ının Adalet Komisyonunda olduğunu Ankara Barosu'na yetki verilmesi durumunda takip edebileceklerini söyledi. Av. Aytül ARIKAN, akademisyenlerden görüş alınmas ı gerektiğini, mukayeseli hukuktan yararlanarak özellikle AB üyelerinin uygulamalar ına bakmam ız gerektiğini Av. Canan ARIN' ında çalışmas ını bu doğrultuda olduğunu söyledi. Adalet Komisyonu ile iletişim kurulmas ı fikrine kat ıld ığını, ancak çalışmalann bas ına ula ştırılmas ını, akabinde An ıtkabir'e tüm Barolar ın kat ıl ımı ile yürüyü ş yap ılmas ını ve faaliyetlerle ilgili takvim belirlenmesini önerdi. Av. Aydeniz TUSKAN, ortak bir eylem plan ı haz ırlayarak TBMM Başkan ına, siyasi parti başkanlarına, Adalet Komisyonuna baskı olu şturulmas ını önerdi. Av. Gülseren DEMİR, Adalet Komisyonu üyelerinin isimlerini alarak tüm Barolara bildirilmesini ve birlikte hareket edilmesini önerdi. Av. Tülay BEKAR, internet yoluyla Adalet Komisyonuyla bağlant ı kurulabileceğini söyledi. 30 -

Av. Aytül ARIKAN, sivil toplum örgütleriyle çali şmalar ın zenginleştirilebulece ğini ve görsel bas ınla birlikte daha etkili çalışmalar önerdi. İzmir, tstanbul, Ankara tarafından komisyon olu şturuldu. Toplant ıda yer alan görü şmeler, tart ışmalar ve eylem planlar ı hakkında kamu oyunu ayd ınlatmak, bilgilendirmek üzere sonuç bildirgesini haz ırlamalanna karar verildi. Sonuç bildirgesinde Aile Mahkemelerinin Kurulu ş Tasar ısı, Medeni Yasan ın tan ıt ım ı ve ülkeye ve kadına yönelik şiddetin kınanmas ını yer almas ına karar verilerek toplant ıya son verildi. 31

11-12 MAYIS ZONGULDAK OLAÖAN GENEL KURUL SONUÇ B İLDİRGES İ 11-12 Mayıs 2002 tarihinde Zonguldak'ta toplanan TÜBAKKOM a şağıdaki sonuçlar ı kamuoyuna duyurur. 1- Halen Adalet Komisyonunda bulunan Türk Ceza Yasa Tasar ısının derhal KAMUOYUNUN B İLGİ VE TARTIŞMASINA SUNULMASINI İST İYORUZ. Al ınan görü şler do ğrultusunda gerekli ilave ve düzeltmelerin yap ılarak, tasar ının bir an önce yasala şmas ını talep ediyoruz. Bu konuda tüm Sivil Toplum Kurulu şlann ı öncelikle Kad ın Kurulu şlarını, Siyasi Partileri, Barolar ı, Barolar Birli ğini ve diğer Meslek Kurulu şlar ını talebimizi desteklemeye çağırıyoruz. 2- İzmir 3. Asliye Hukuk Mahkemesi devam etmekte olan bir boşanma davas ında davac ının talebini haklı bularak, evlilik içinde birlikte edinilen mallar ın paylaşımını engelleyen ve e şitliğe aykırı olan, Medeni Kanun Yürürlük 10.maddesinin iptali istemiyle dosyay ı Anayasa Mahkemesine göndermi ştir. Anayasanın 10.maddesine ayk ır ı olan Yürürlük Kanunu 10.maddesinin Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilece ğine İNANIYOR ve tüm hukukçular ve kamuoyundan bu konuda DESTEK BEKL İYORUZ. 3- Halen Adalet Komisyonunda bulunan A İLE MAHAKEMELERİN İN KURULU Ş, GÖREV VE YARGILAMA USULLERİNE DAİR YASA TASARISININ bildirilen görü şlerimiz doğrultusunda biran önce yasalaşmas ını talep ediyoruz. Yeni Medeni Yasan ın uygulama alan ı içinde acilen AİLE MAHKEMELER İNİN KURULARAK, bu mahkemelerde görev alacak uzman ki şilerden birinin mutlaka hukukçu olmas ı 32

TÜ BAKKO M gerektiğini söylüyor ve bu hukukçunun da bu konuda yetişmiş TÜBAKKOM üyelerinden olmas ın İSTİYORUZ. 4- TÜBAKKOM olarak kad ına yönelik her türlü şiddet cinsel tacize karşıyız. Bas ında bu konuda yer alan her türlü yazıyı ve açıklamayı kın ıyoruz. Baz ı kad ın örgütlerinin bildirilerindeki listelerde bilgimiz d ışında TÜBAKKOM isminin kullan ılmas ını protesto ediyor, Türkiye Cumhuriyetini ve Kurumlarını hedef alan bölücü söylemleri KINADI ĞIMIZI kamuoyuna DUYURUYORUZ. TÜBAKKOM Türkiye Barolar Birli ği Kadın Hukuku Komisyonlar ı 33

BASIN AÇ İKLAMASI 13.05.2002 il - 12 May ıs 2002 tarihlerinde Zonguldak'ta TÜBAKKOM (Türkiye Barolar Birli ği Kad ın Hukuku Komisyonları Ağı) genel üye toplant ıs ı yap ılmışt ır. Toplant ıya, AFYON, ANKARA, BARTIN, BURSA, DEN İZL İ, D İYARBAKIR, ED İRNE, İSTANBUL, İZM İR, KARABÜK, KONYA, KIRKLARELİ, MANİSA, ORDU, SAMSUN, S İNOP, TEKİRDAĞ, TOKAT, ZONGULDAK Barolar ı Kad ın Hukuku Komisyonlar ı kat ılm ış ve Bursa Barosu Kad ın Hukuku Komisyonu W. Dönem Başkanl ığı'na seçilmiştir. TÜBAKKOM çal ışmalar ına başladığı 1999 y ılından bu yana demokratik, ça ğdaş bir anlayışla, kadının bağıms ız bir birey olduğundan hareketle, kad ınların da insan onuruna uygun biçimde erkeklerle e şit olarak yaşamas ı ve kad ın erkek eşitliğinin yasalar ımızda yer almas ı için çalışmalar yapmaktad ır. Zonguldak'taki TÜBAKKOM genel üye toplant ıs ında öncelikle aşağıdaki konularda çalışmalara devam edilmesi konusunda karar alınmıştır. 4721 Say ılı Türk Medeni Kanunu'nun Yürürlü ğü ve Uygulama Şekli Hakk ındaki 4722 Say ıh Kanunu'nun, Mal Rejimiyle ilgili 10.Maddesi Anayasa'ya aykındir. 17 milyon kad ın mağdur edilmiştir. Maddenin Anayasa'ya ayk ınliğı iddias ı İzmir Asliye 3.Hukuk Mahkemesi'nce ciddi bulunarak bu maddenin iptali için ANAYASA MAHKEMES İ'NE götürülmüştür. 4722 sayıli Yasa'nın 10.Maddesinin iptaline karar verilmesi için çali şmalanm ız devam edecektir. Anayasa'da yer alan Ailenin Korunmas ı hükmüne uygun biçimde bir an önce Aile Mahkemelerinin Kurulu şu, Görev Ve Yargılama Usullerine Dair Kanun Tasar ısı'n ın yasala şmas ı ve 34

Türk Ceza Kanunu Tasarıs ı'n ın da demokrasi ile uyumlu, Anayasa'mn e şitlik ilkesine uygun biçimde düzenlenerek yasalaşmas ı çalışmaları yap ılacakt ır. Yine Atatürk ilke ve devrimleri esas al ınarak, cinsiyet ayrımc ılığının kalkmas ı ve kad ının insan onuruna uygun biçimde yaşamas ı için Bursa Barosu Kad ın Hukuku Komisyonu başkanlığında TÜBAKKOM IV. Dönem çal ışmalar ına devam edecektir. 35

TÜ BAK KO M BARO BAŞKANLIÖI KADIN HUKUKU KOM İSYONU Kütahya Belediye'since haz ırlanan "Evlilik Rehberi" adli kitapç ık dolay ısıyla Belediye Başkanı Süleyman Cnan' ın beraat etmesi üzerine Yürütme Kurulunun katk ılarıyla haz ırlamış olduğumuz bas ın aç ıklamas ı ektedir. Bölgenizdeki diğer illere de faxlayarak yerel ve ulusal bas ına gönderilmesini rica ederiz. Sayg ılarım ızla. Ayrıca Yürütme Kurulu toplant ımız 12.10.2002 tarihinde Ankara'da yap ılacakt ır. Katılımınızla ilgili bilgileri en geç 09.10.2002 tarihine kadar Av. Yasemin Bülbül'e bildirmenizi rica ederiz. GÜN : 12.10.2002 SAAT : 10.30-16.00 YER Türkiye Barolar Birli ği HOTEL: TEK KİŞİLİK ODA : 40.000.000.TL. Ç İFT KİŞİLİK ODA : 55.000.000.TL. PROGRAM 1- Gündem önerileri 2- Zonguldak genel üye toplant ıs ının değerlendirilmesi 3- Ulusal ve yerelde çal ışma program ının yap ılması. TÜBAKKOM DÖNEM TEMS İLCİS İ AV. N İLGÜN BERK 36

BASIN AÇIKLAMASI TÜBAKKOM 1 1.1O.20Ö2 Bir süredir ülke gündemimizde (neredeyse sadece) genel seçimler var. Demokrasinin varl ığın ın unsuru olan genel seçimlere haz ırlıklar doludizgin devam ederken, herkes hukuk devletinden ve hukukun üstünlü ğünden bahsediyor. Peki yargı ne yap ıyor? Çağdaşlıktan ve bu sebeple de Avrupa Birli ği'ne girmekten bahseden ülkemizde, Kütahya Belediye'since haz ırlanan ve erke ğin kad ın üzerindeki tahakkümünü kışkırtan "Evliljk Rehberi" adl ı kitapç ık nedeniyle yarg ılanan Belediye Başkan ı Süleyman Canan ve diğer san ıklar, T.C.K. 312. maddede yap ılan değişiklikle, yasayı ihlal edici bir suçun oluşmad ığından ve Medeni Yasa'y ı- ihlal eden bir cürüm işlenmediği ve halkı galeyana sevk edecek herhangi, bir unsura rastlanmadığı gerekçesiyle beraat ettiler. Anayasa'n ın 10.Maddesi uyarınca, herkes cinsiyet ayr ımı gözetilmeksizin kanun önünde eşittir. 01.01.2002 tarihinde yürürlüğe giren Medeni Yasa'daki değişikliklerin önemli bir bölümü özellikle kad ın - erkek eşitliğini zedeledi ği iddia edilen hükümlerde yap ılmış, bütün modern hukuk sistemlerinde - benimsenmi ş olan ve yürürlükteki yasada da büyük ölçüde yer verilmi ş olan "e şitlik ilkesi" daha da peki ştirilmiş ve bu ilkeye ters dü şen düzenlemelerin hepsi değiştirilmi ştir. Medeni Yasa uyarınca e şlerden her biri evlilik birli ğini temsil eder ve e şler, bu birliğin mutluluğunu elbirli ğiyle sağlamak zorundad ırlar. Ve yine 20.12.1985 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti'nce kabul edilen "BM Kad ınlara Karşı Her Türlü Aynmc ılığın Önlenmesi Sözle şmesi"since de; Kad ınlara karşı herhangi bir ayır ımc ı hareket yap ılmas ından veya uygulanmas ından kaç ınmay ı ve kamu yetkilileri ile kuruluşlarımn bu yükümlülüğe uyumlu olarak hareket etmelerini sağlamayı; herhangi bir ki şi, kuruluş 37

veya te şebbüsün kad ınlara kar şı ay ırım yapmas ın ı önlemek için bütün uygun önlemleri almayı taraf devletler taahhüt ederler. Kad ın ın anne ve babas ından başka h ıs ımlarını senede bir defa ziyaret etme hakk ı vard ır." "Koca, yabanc ıları ziyaretten ve dü ğünlere gitmekten hanımını men edebilir." gibi ifadelerle Kütahya Belediye Başkam Süleyman Canan kendisini, başta Anayasam ız olmak üzere Medeni Yasam ızda bütünüyle e şit bireyler olarak tan ımlanan kad ın ve erkek aras ında aç ıkça cinsiyet temelli bir ay ırım yaparak bir cinsin diğer bir cinse hükmedebilece ği dü şüncesini savunmu ş ve T.C.K. 312.madde kapsam ında halkı kanuna itaatsizliğe tahrik ederek "Suça Kapali Tahrik" suçunu i şlemiştir. Yarg ının buna verdiği yan ıt ne yaz ık ki benzeri örnekleri te şvik edici mahiyettedir. Kad ın hakları mücadelesinin tüm toplumu ileriye götüreceğine inanan hukukçu ve kad ın olarak soruyoruz:yarg ı adalet duygusunu inciten bu karar ı nas ıl vermiştir? Kütahya Belediye Ba şkan ı'nın bu eylemine gerekli yan ıt 1923'te Cumhuriyet Devriminin yasalar ıyla verilmi ştir. Bu günde bu tür eylemlere Avrupa Birli ği Yasalar ı ile de ğil, ancak Cumhuriyet Devrimi Yasalar ı ile yan ıt verilebilir. Aym zamanda bir kad ın devrimi olan Cumhuriyet ljcvrimi ıniz herşeyin önünde ve tek rehberimizdir. Çağda ş uygarl ık yolunda dünyan ın en büyük devrimini yapm ış bir ulusun kad ınlar ı olarak laiklik mücadelesini sürdürdüğümüzü ve "Evlilik Rehberi" vs.adlar alt ında toplumumuzun önüne konulan irtica ile ad ım ad ım Emine Laval olmaya zorlanan tüm kad ınlarımızı bu mücadeleye kat ılmaya ça ğırıyoruz. 38 TÜBAXKOM Yürütme Kurulu Dönem Ba şkan ı Av. N İLGÜN BERK

TÜBAKKOM YÜRÜTME KURULU" TOPLANTISI 12 EKİM 2002 ANKARA 39

TÜ BAKKO M 14.10.2002 TÜRKİYE BAROLAR BIRL İĞİ BAŞKANLI ĞI'NA 12.10.2002 Cumartesi günü Ankara'da Türkiye Barolar Birliği'nde yap ılan Yürütme Kurulu toplant ıs ında ekteki kararlar alınmış ve Savaşa Hay ır " başlıkl ı bir bas ın aç ıklamas ı haz ırlanmıştır. Saygılanm ızla bildiririz. TÜBAKKOM DÖNEM TEMS İLC İS İ Av. NİLGÜN BERK 41

TÜBAKKOM YÜRÜTME KURULU TOPLANTISI'NDA ALINAN KARARLAR 12.10.2002 Cumartesi günü Barolar Birli ği'nde yap ılan Yürütme Kurulu toplant ıs ına; Bursa Barosu, Ankara Barosu, jstanbul Barosu, tzmir Barosu ve Karabük Barosu'ndan yürütme kurulu temsilcileri kat ılmışlar ve a şağıdaki kararlar ı alınm ıştır. 1- USULE İLŞKİN KARARKAR: A- TOPLANTIYA ÇAĞRI usutü Yap ılacak tüm toplant ılara ilişkin çağrı yaz ıs ı, gündem, bilgi ve belgeler hem Baro ba şkanl ıklarına hem de TÜBAKKOM temsilcilerine gönderilecektir. B- YÜRÜTME KURULU BÖLGE TOPLANTILARI Yürütme Kurulu toplant ılar ı için Dönem Sözcüsü en az 15 gün önceden Yürütme Kumlu üyesi Baroya ve TÜBAKKOM temsilcisine toplant ı gününü ve gündemini bildirir. Yürütme Kurulu Temsilcisinden bu bildirimden itibaren en geç bir hafta içinde ek gündem önerileri ve toplant ıya kat ılım konusunda yaz ıh cevap vermesi istenir. Bu şekilde olu şturulan kesin gündem toplant ıdan bir hafta önce Yürütme Kurulu üyelerine gönderilir. Yürütme Kurulu toplant ıs ı, Yürütme Kurulu Dönem Sözcüsü olan Baronun bulundu ğu ilde yap ılır. Yürütme Kurulu her çal ışma döneminde 3 kez toplan ır. Yürütme Kurulu topland ığında sonraki toplant ının tarihini belirler. Bundan sonraki Yürütme Kurulu toplant ıs ı 30 Kas ım Cumartesi günü Bursa'da yap ılacakt ır. Yürütme Kurulu üyesi, Bölge temsilcisi, kendi bölgesinde her çal ışma dönemi içinde en az bir kez bölge toplant ısı yapar, 42

bu toplant ı hakkında Yürüteme Kurulunu bilgilendirir. Yürütme Kurulu, bölge toplant ılarının yapılmas ını takip eder. Bölge toplant ılarına çağrı usulü Yürütme Kurulu toplant ıs ı çağrı usulü gibidir. 0. GENEL ÜYE TOPLANTISI Genel üye toplant ılarında Dönem Sözcüsü taraf ından 1 ay önceden bildirim yap ılir, 10 gün cevap süresi verilir ve bu cevapla birlikte Barolar ın Kad ın Hukuku Komisyonu üyelerinin kesin listesi istenir. Genel üye toplant ıs ı tarihinden en az 10 gün önce kesin gündem ilgili Barolara ve temsilcilere yaz ılı olarak bildirilir. ilgili Baro tarafından bildirilen bu üyeler Genel Üye Toplant ıs ına kat ılabilir. Genel Üye Toplant ıs ı Eylül, Ocak, May ıs aylarında yap ılacak ve May ıs toplant ısında dönem sözcülüğü devredilecektir. C- TOPLANTI USULÜ Genel Üye Toplant ıs ının nerede yap ılaca ğına Dönem Sözcüsü karar verir. Ve toplant ıdan bir ay önce tüm Barolara toplant ı günü ve gündemini bildirir. Toplant ıy ı yapacak olan Baro, divan başkan ı ile iki yazman seçecek ve bütün toplant ılarda yazrnanlar tarafından tutanak tutulacakt ır. Mümkünse tutana ğın yanı s ıra bant kayd ı yap ılacakt ır. Dönem Sözcüsü TÜBAKKOM'un tüm toplant ı ve çalışmalar ıyla ilgili bilgi ve belgeleri TBB'ye iletecektir. Il- ESASA İ LİŞKİ N KARARLAR TÜBAKKOM'un Kuruluş Amaçları göz önünde tutularak eylemler ve aç ıklamalar bu do ğrultuda yap ılacaktır. 43

111- UYGULAMAYA İLİŞKİN KARARLAR Gündemde olan İrak Savaşına ve tüm savaşlara hay ır denilen bir bas ın bildirisi haz ırlan ıp tüm yürütme kurulu üyelerinin onay ına sunulmu ştur. Bu bildiri 14 Ekim Pazartesi günü dönem sözcüsü tarafından bas ına verilecek, aynca yürütme kurulu üyelerine gönderilecek ve yerel bas ında yay ınlatmalar ı istenecektir. YILLIK ÇALI ŞMA PLANI 1-4320 Say ılı Yasa ile ilgili çalışmalarımız, raporlarım ız ve dökümanlarla KSS'den al ınacak dökümanlar, genelge ve yaz ışmalar toplanarak bir dosya haz ırlanmas ına ve Adalet Bakan ı'ndan 20.10.2002 tarihine kadar bir randevu al ınarak haz ırlanan dosyan ın sunulup, bu yasayla ilgili yay ınlanan genelgelere işlerlik kazand ırılmas ının talep edilmesine karar verildi. Bu konuyla ilgili Ankara Barosu Kad ın Hukuku Komisyonu görevlendirildi. Görü şme gerçekle ştirildikten sonra Ankara Barosu Kad ın Hukuku Komisyonu çalışmaların ın sonuçlar ını dönem sözcüsüne bildirecek ve tüm yürütme kurulu temsilcilerine çal ışma sonucu iletilecektir. 2- Adalet Bakanlığı ile yap ılacak görüşme s ıras ında hakimler için haz ırlanan Medeni Kanun'un uygulamas ına ilişkin kitab ın istenmesine ve Yürütme Kurulu üyelerine gönderilmesine karar verildi. 3- Kas ım ay ında TÜBAKKOM üyesi Barolar ın şiddet konusunu işlemesine ve bu bağlamda Ankara Barosu'nun Kad ına Yönelik Şiddet kitab ından tüm Yürütme Kurulu üyelerine gönderilmesine karar verildi. Ekim ay ı sonuna kadar tüm Yürütme Kurulu üyeleri şiddet konusunda haz ırlayacaklar ı metinleri dönem sözcüsüne gönderecekler, dönem sözcüsü ortak bir bas ın bildirisi haz ırlayarak Yürütme Kurulu üyelerine iletecek ve iki gün içinde değiştirilmesi veya eklenmesi gereken hususlar dönem sözcüsüne bildirilecektir. Dönem sözcüsü 44

gönderilen görü şler doğrultusunda de ğişiklileri yap ıp bir bas ın bildirisi yazacak.f e Yürütme Kurulu üyelerine gönderecek ve bu bildiri tüm bölgelerde bas ında yay ınlatılacakt ır. 4- Aral ık ayında Medeni Yasa ile ilgili TÜBAKKOM üyelerine yönelik e ğitim çalışmas ının İstanbul Barosu Kadm Hukuku Komisyonu tarafından düzenlenmesine, toplant ı tarihi ve program ın dönem sözcüsüne bildirilmesine karar verildi. 5- Medeni Yasa, 4320 Say ıl ı Yasa ve çali şma konumuz içinde olan yasalarla ilgili emsal kararlar ın dönem sözcüsüne gönderilmesine, bu kararlann tüm Yürütme Kurulu üyelerine iletilmesine ve dönem sözcüsünün bir ar şiv olu şturmas ına karar verildi. 6- Şubat ay ı sonuna kadar Ankara Barosu Kad ın Hukuku Komisyonu tarafindan Avrupa Birliği Uyum Yasalar ı konusunda bir çali şma yap ılmas ına, bu konuda Yürütme Kurulu üyelerine yönelik bilgilendirme toplant ıs ı düzenlenmesine karar verildi. - 7- Dünya Kad ınlar günü nedeniyle yap ılacak çalışmaların 30 Kas ın Yürütme Kurulu toplant ıs ına kadar tespit edilerek her bir Yürütme Kurulu üyesinin önerilerini bildirmesine ve yapılacak etkinliklerin bu toplant ıda kararlaşt ınlmas ına karar verildi. 8- Dönem Sözcüsü bir y ıllık dönemde yap ılan tüm çalışmalan içeren bir kitap haz ırlayarak Nisan ay ı içinde TB'ye gönderecek ve bas ılan kitap May ıs ayında yap ılacak Genel Üye toplant ısında tüm üyelere da ğıtılacakt ır. TÜBAKKOM YÜRÜTME KURULU 45

SAVAŞA HAYIR! Dünyanın her yerinde sava ş öncelikle kadmlar ı ve çocuklar ı tehdit etmi ştir. insanlığı mağdur eden savaş günümüzde evreni yok etme ğe yöneltmiştir. Gioballe şen ve küçülen dünyada ŞAVAŞA HAYIR! Savaş global politikalar ın hem nedeni hem de sonucudur. Savaştan çlkari olanlar zenginleşirken; dünyanın yoksullar ı, kad ınlar ı ve çocuklar ı ç ıkar ılan savaşlar sonucunda şiddet ve açliğa mahkum edilmektedir. Bir yandan hukuk kurallar ı ve sözle şmelerle insan haklar ı güvence alt ına al ınıp, şiddete karşı mücadele sürdürülürken, di ğer yandan egemen güçler kendi çıkarları doğrultusunda bu kurallar ı ihlal etmektedir. TÜBAKKOM üyesi kad ın hukukçular olarak ç ıkarılmak istenen savaşa seyirci kalamay ız! ABD'nin Irak'a planlad ığı savaş Uluslararas ı Hukuk Kurallann ı da ihlal ederek Türkiye ve tüm bölgeyi tehdit eder hale gelmi ştir. Bu nedenle öncelikle Türkiye'yi yönetenlere sesleniyoruz. TÜRKİYE IRAK'IN TOPRAK BÜTÜNLÜĞÜNÜ VE EGEMENLİĞİNİ KARARLILIKLA SAVUNMALIDIR, IRAK'A KONULAN AMBARGO KALDIRILMALIDIR; KADIN VE ÇOCUKLARIN BU NEDENLE U ĞRADIKLARI MAĞDURİYETE VE AÇLIĞA SON VERİLMEL İD İR, İNC İRLİK VE DİĞER ÜSLER ABD'YE KULLANDIRILMAMALIDIR, 46