AVRUPA ÜLKELERİNDE SAĞLIK HİZMETLERİNDE VERGİ UYGULAMALARI NORVEÇ Norveç te sağlık hizmetleri sistemi tüm vatandaşlarına ve Norveç te çalışan veya yaşayan kayıtlı her kişiye bedava temel medikal hizmetler sunmaktadır. Sistem Ulusal Sigorta Şeması ile desteklenmekte olup, halka sağlık hizmetleri temel refah düzeyinde garanti edilmektedir. Yabancı öğrenciler öğrenim süreleri 1 yılı geçtikten sonra otomatikman sağlık hizmetlerinden yararlanmaktadır. Norveç te yaşayan ve çalışan herkes gelir vergisi yoluyla Ulusal Sigorta Sistemine katkıda bulunmak zorundadır. Ancak Norveç te 1 yıldan kısa süreyle çalışan kişiler için, kişinin milliyetine göre farklı kurallar uygulanmaktadır. AB ülkelerinde yaşayanların sağlık giderlerinin karşılanması için Avrupa Sağlık Sigortası Kartlarını ibraz etmeleri gereklidir. AB ülkeleri dışından gelenlerin ise özel sağlık sigortalarını ibraz etmeleri gereklidir. 1 AB ülkeleri dışından gelen yabancıların Norveç Sağlık hizmetlerinden faydalanması durumunda, ülkeleriyle Norveç arasında ikili anlaşma olmaması durumunda hizmet bedelinin tamamını ödemeleri gereklidir. 2 Norveç te sağlık hizmetlerinde yabancılara vergi muafiyeti söz konusu değildir. 3 İSVEÇ AB vatandaşı olmayan yani Avrupa Sağlık Sigortası olmayan kişiler tedavilerinin tüm masraflarını ödemek zorundadırlar. O nedenle yabancıların İsveç e seyahatleri için özel sağlık sigortası yaptırmaları ve bu sigortaya ait belgelerini yanlarında taşımaları önerilmektedir. 4 İsveç te AB dışından gelen yabancılar için herhangi bir vergi muafiyeti hizmeti bulunmamaktadır. 5 MACARİSTAN Macaristan da genel olarak vatandaşlardan veya yabancılardan sağlık hizmetleri kapsamında vergi alınmamaktadır. 6 Odamız Sağlık Komisyonu nun talebine istinaden Hollanda ve Almanya ile ilgili olarak yapılmış olan araştırmada edinilen bilgiye göre, Almanya da ikamet eden ve ülke dışından gelen kişilerden sağlık hizmetlerinde herhangi bir vergi alınmadığı anlaşılmıştır. Bu ülkeler için sağlık hizmetleri KDV ye tabii değildir. Finlandiya ile ilgili olarak yapılan araştırma sonucunda, Finlandiya vatandaşı veya Finlandiya da yerleşik olarak yaşayan fakat vatandaş olmayan kişiler için sağlık hizmetleri için gelirlerinden belirli bir kesinti yapıldığı belirtilmiştir. Yabancıların kendi ülkelerine bağlı bir firmadan maaş almaları ve bu maaştan o ülkenin sağlık sigortası için kesinti yapması durumunda Finlandiya Devleti nin çifte vergilendirme olmaması için herhangi bir vergilendirme yapmamaktadır. Buna ek olarak, Finlandiya da verilen sağlık hizmetlerinden KDV alınmadığı belirtilmiştir. 1 www.nhh.no 2 http://www.euro.who.int/ data/assets/pdf_file/0005/95144/e88821.pdf 3 Oslo Ticaret Müşavirliği 4 www.visitsweden.com 5 Stockholm Ticaret Müşavirliği 6 Budapeşte Ticaret Müşavirliği
İSVİÇRE İsviçre'de sağlık hizmetleri halihazırda KDV'den muaf olarak sağlanmaktadır. Bu bağlamda, İsviçre'de sağlık hizmeti alacak vatandaş veya oturma izni olmayan kişiler de anılan hizmeti KDV'siz olarak alabileceklerdir. ALMANYA & HOLLANDA Odamız Sağlık Komisyonu nun talebine istinaden Hollanda ve Almanya ile ilgili olarak yapılmış olan araştırmada edinilen bilgiye göre, Almanya da ikamet eden ve ülke dışından gelen kişilerden sağlık hizmetlerinde herhangi bir vergi alınmadığı anlaşılmıştır. Bu ülkeler için sağlık hizmetleri KDV ye tabii değildir. (kaynak: T.C. Ticaret Müşavirliği) FİNLANDİYA Finlandiya ile ilgili olarak yapılan araştırma sonucunda, Finlandiya vatandaşı veya Finlandiya da yerleşik olarak yaşayan fakat vatandaş olmayan kişiler için sağlık hizmetleri için gelirlerinden belirli bir kesinti yapıldığı belirtilmiştir. Yabancıların kendi ülkelerine bağlı bir firmadan maaş almaları ve bu maaştan o ülkenin sağlık sigortası için kesinti yapması durumunda Finlandiya Devleti nin çifte vergilendirme olmaması için herhangi bir vergilendirme yapmamaktadır. Buna ek olarak, Finlandiya da verilen sağlık hizmetlerinden KDV alınmadığı belirtilmiştir. (Kaynak: Finladiya Sağlık Bakanlığı Birimi) İNGİLTERE İngiltere de kayıtlı sağlık uzmanlarınca sağlanan hizmetler 2.1 "Sağlık uzmanı" ne anlama gelmektedir? "Sağlık uzmanı" terimi, aşağıda adı geçen, gerekli kayıtları yaptırmış ve belgeleri almış kişiler için kullanılmaktadır: tıp alanında hizmet veren pratisyenler optometri uzmanları ve optisyenler Sağlık Görevlileri Kanunu 2001 dahilinde kayıtlı görevliler. Bu görevliler şunlardır: sanat terapistleri, biyomedikal bilim insanları, ayak hastalıkları uzmanları/podiatristler, klinik bilim insanları, diyetisyenler, işitme desteği sağlayan dispanserler, mesleki terapistler, departman içi pratisyenler, ortoptistler, paramedikler, fizyoterapistler, pratisyen psikologlar, prostetitler ve ortotistler, radyografi uzmanlar, konuşma ve dil terapistleri ve gelecekte Kanunun ilgili maddesine eklenebilecek görevliler Osteopatlar Kiropraktörler Hemşireler, ebeler ve sağlık görevlileri Dişçiler, dental hijyenistler, dental hemşireler, klinik dental teknisyenler, dental teknisyenler, ortodonti alanında hizmet veren terapistler Eczacılar
2.2 Kanunen kayıtlı ya da yetkili olmayan terapistler hizmetlerini KDV'den muaf olarak sunabilir mi? Hayır, sunamazlar. Paragraf 2.1'de belirtilen kanuni kayıtları olmayan akupunktur uzmanları, psikoterapistler, hipnoterapistler veya diğer uzmanlar, hizmetlerini KDV'den muaf olarak sunamaz. Birleşik Krallık'ın hizmetlerin sağlanmasına yönelik olarak kanuni kayıt bağlamında dikkate aldığı kriterler, "sağlık uzmanlarını" KDV bakımından tanımlamak için mantıklı ve nesnel yapıdadır. Ayrıca, kriterler AB hukuku ile örtüşmektedir. 2.3 Tıbbi hizmetler nelerdir ve sağlık uzmanlarınca sağlanan hangi hizmetler KDV'den muaf tutulmaktadır? Paragraf 2.1'de tanımlanan sağlık uzmanlarından biriyseniz, hizmetleriniz, aşağıdaki koşulları karşılamaları durumunda KDV'den muaf tutulur: 1. Hizmetler, kayıtlı olduğunuz uzmanlık alanınız dahilinde olmalıdır. 2. Hizmetlerin ana amacı, ilgili kişinin sağlığının korunması, bakımının sağlanması ya da kişinin sağlığına kavuşturulmasıdır. KDV'nin uygulanışı bakımından, tıbbi hizmetler (tıbbi bakım ve tedavi dahil olmak üzere) yalnızca yukarıda belirtilen ikinci koşulu yerine getiren hizmetlerden oluşur. Aşağıda adı geçenler, kişinin sağlığının korunması, bakımının sağlanması ve sağlığına kavuşturulması şeklindeki asıl amaç dahilinde olduğu kabul edilen hizmetlere örneklerdir: GMS, PMS, APMS, PCTMS, GDS ve PDS sözleşmeleri uyarınca sağlanan sağlık hizmetleri Optisyenlerce yapılan görme testleri ve yazılan reçeteler (sadece İngiltere, Galler ve Kuzey İrlanda'da) Birincil ve ikincil göz muayeneleri (sadece İskoçya'da) Geliştirilmiş göz sağlığı hizmetleri Lazerle göz ameliyatı İşitme testleri Osteopatlar ve kiropraktörlerce sağlanan tedaviler Hastanın kendi evinde sağlanan hemşireli bakım Eczacılar tarafından sağlanan danışmanlık Ancak, sigortaya ya da eğitime yönelik belli başlı bazı hizmetler diğer muafiyetler dahilinde olduğundan, amaçlarına bakılmaksızın KDV bakımından da muafiyete tabi olabilir. 2.4 Sağlık uzmanlarınca yürütülen hangi hizmetler vergiye tabidir ve hangileri vergiden muaf tutulabilir? Paragraf 2.3'te yer alan 2 numaralı koşul doğrultusunda, bazı hizmetler vergiye tabi, diğerleri ise vergiden muaf olabilir. Bu durum verilen sağlık hizmetinin asıl amacına bağlı olacaktır. Bu bağlamda hizmetler, özellikle de tıbbi raporlar ve sertifikalar bakımından göz önünde bulundurulur. Bu tür durumlarda, rapor ve sertifikalara yönelik olarak yükümlülük altına girmeden önce, bu rapor ve sertifikaların asıl amacını belirlemek önem taşımaktadır. Verilen hizmet, ilgili kişinin sağlığının korunması, bakımı ya da kişinin sağlığına kavuşturulmasına yönelik ise vergiden muafiyet söz konusudur. Ancak, tıbbi rapor, üçüncü bir şahıs için sadece
sigortaya yönelik olarak ya da yasal amaçlar doğrultusunda hazırlanıyorsa standart oranlarda vergilendirilebilir. Duruma ilişkin ayrıntılı örnekler, 4. bölümde yer almaktadır. 2.5 Hangi hizmetler KDV'den muaf değildir? Aşağıda yer alan hizmetler standart oranlarda vergilendirilebilir: Uygun yetkiye sahip olmayan ve kayıtlı bulunmayan uzmanlarca sağlanan sağlık hizmetleri (bu tür yetkilendirmelere ve kayda sahip olan bir uzmanın doğrudan gözetimi altında kalanlar ya da hastane ya da benzeri bir kurum içerisinde sağlanan hizmetler hariç) Bu konu, 5. bölümde daha ayrıntılı olarak açıklanmaktadır. Herhangi bir hastalığın ya da sağlık sorununun engellenmesi, teşhisi, tedavisi ya da iyileştirilmesine yönelik olmayan hizmetler. Bu hizmetler arasında babalık testleri ve dergiler için makalelerin yazımı gelmektedir. Eczacıların doğrudan gözetimi altında bulunan hizmetler Pasaport başvurularını onaylamak ve karakter referansı vermek gibi genel idari hizmetler Sağlık uzmanları ekibinin malzemeleri (kurumların yetkisi ile KDV'den muaf oldukları durumlar hariç) Bu konu, 6. bölümde daha ayrıntılı biçimde açıklanmaktadır. 3. Tıbbi tedavi ile ya da tıbbi tedavi olmadan sağlanan ecza ürünleri 3.1 KDV'den muaf tıbbi tedavi ile bağlantılı olarak sağlanan ürünler için KDV uygulanır mı? KDV'den muaf tıbbi tedavi sağlanması durumunda, tedavi aşamasında hastaya uygulanan bandajlar, ilaçlar, haplar ya da protez ürünler de KDV'den muaf tutulacaktır. Tedavi dışı ürünler (örneğin hastanın kendine uygulaması için verilen ilaçlar - örn. yurtdışı seyahat sırasında kullanım için) KDV'den muaf tutulmaz ve standart oran ne ise onun üzerinden vergilendirilir. Ancak, doğum kontrol ve sigara bırakma ürünleri için 3.3 ve 3.4 numaralı paragraflara bakınız. Bir eczacı ya da doktor tarafından hastalara sağlanan ilaçlar, haplar ve diğer ürünler bazı durumlarda sıfır vergi uygulamasına tabi olabilir. Konu ile ilgili ayrıntılı bilgiye ulaşmak için 3.2 numaralı paragrafı okuyunuz. 3.2 Reçete ile sağlanan ürünler hangi durumlarda KDV bakımından sıfır vergi uygulamasına tabidir? Hastaların kişisel kullanımına yönelik haplar, ilaçlar ve diğer ürünler sadece aşağıdaki koşulların karşılanması durumunda sıfır vergi uygulamasına tabi olabilir: Ürünler "niteliklere uygun ürünler" arasında olmalıdır. Konu ile ilgili olarak aşağıda yer alan 3.2.1 numaralı maddeye bakınız. Ürünler, kişinin bireysel kullanımı için o kişiye sağlanıyor olmalıdır. Ürünler, hastalara hastanede ya da benzer bir kurumdayken uygulanmamalı ya da enjekte edilmemeli, hastaların tıbbi tedavileri süresince sağlık uzmanları tarafından uygulanmamalıdır. Ürünler, "ilgili hüküm" doğrultusunda verilen yetki bağlamında kayıtlı bir eczacı tarafından sağlanmalıdır. (bkz 3.2.2) Ürünler "ilgili bir pratisyence" reçetelendirilmiş olmalıdır. (bkz. 3.2.3)
3.2.1 "Niteliklere uygun ürünler" nelerdir? Bu ürünler, tıbbi ya da cerrahi kullanıma yönelik herhangi bir ürün olabilir. (işitme destek cihazları, diş protezleri, gözlük ve kontakt lens hariç) 3.2.2 Burada adı geçen "ilgili hükümler" nelerdir? İlgili hükümler aşağıdaki gibidir: Sağlığa yönelik ve Kişisel Sosyal Hizmetler (Kuzey İrlanda) madde 57, Kanun 1972 Ulusal Sağlık Hizmeti 20 nolu düzenleme (Eczacılık Hizmetleri) 1992 Düzenlemeleri Eczacılık Hizmetlerine yönelik Düzenlemeler (Kuzey İrlanda) Düzenleme no 12, 1997 Ulusal Sağlık Hizmetleri 44 nolu paragraf, 5 nolu tarife (genel Sağlık Hizmetleri Sözleşmeleri) (İskoçya) 2004 tarihli Düzenlemeler Ulusal Sağlık Hizmetleri 15 nolu paragraf, 1 nolu Tarife (Birincil Tıbbi Hizmetler Bölümü 17C Anlaşmaları) (İskoçya) 2004 tarihli Düzenlemeler (Ulusal Sağlık Hizmetleri 6 nolu Tarifenin 47 ve 49 nolu Paragrafları (Genel Sağlık Hizmetleri Sözleşmeleri) 2004 tarihli Düzenlemeler) Sağlığa Yönelik ve Kişisel Sosyal Hizmetler, paragraf 44, Tarife 5 (Genel Sağlık Hizmetleri Sözleşmeleri) Düzenlemeler (Kuzey İrlanda) 2004 Ulusal Sağlık Hizmetleri 46, 48 ve 49 nolu paragraflar, 5 nolu Tarife (Sağlığa Yönelik ve Kişisel Sosyal Hizmetler) Düzenlemeler 2004 Ulusal Sağlık Hizmetleri Tarife 6 paragraf 47 (Genel Sağlık Hizmetleri Sözleşmeleri) (Galler) 2004 tarihli Düzenlemeler Ulusal Sağlık Hizmetleri 60 nolu Düzenleme (Eczacılık Hizmetleri) 2005 tarihli Düzenlemeler 3.2.3 "İlgili pratisyenler" kimlerdir? İlgili pratisyenler, kayıtlı tıbbi pratisyenler ve Dişçi Kanunu 1984 dahilinde kayıtlı olan dişçilerden oluşur. Ayrıca, Yalnızca Reçete ile Satılan İlaçlar grubunun (insan Kullanımına Yönelik) 1 (2) maddesi 1997 tarihli kanun çerçevesinde belirtildiği şekilde reçete yazan hemşireler, reçete yazan ve bağımsız çalışan hemşireler, optisyenler, reçete yazma yetkisi olan bağımsız çalışanlar, bağımsız eczacılar ve reçete yazma yetkisi olan yardımcı çalışanlar bu gruba girer. Genel Pratisyenlerce ilaçların tedarik edilmesine yönelik daha ayrıntılı bilgiye 7.4 numaralı paragraftan ve 11. bölümden ulaşmanız mümkündür. 3.3 Doğum kontrol ürünleri Yukarıda adı geçen 3.2 numaralı paragraf uyarınca reçetelendirilen ve uygulanan doğum kontrol ürünlerinden sıfır vergi alınır. Sağlık görevlilerince uygulanan, enjekte edilen ya da yerleştirilen doğum kontrol ürünleri KDV'den muaf tutulan tıbbi ürünler arasındadır. Düşük KDV oranı, diğer tüm doğum kontrol ürünleri için uygulanır. (perakende satışı yapılanlar, otomatlarda satılanlar, internet üzerinden satılanlar) Bu durum, hem alımı yapan bireyler hem de Cinsel Sağlık Kurumları ya da NHS gibi kurumlar için geçerlidir. Ancak, doğurganlık izleme aletleri ya da doğal aile planlaması ürünleri, KDV bakımından herhangi bir muafiyete tabi değildir.
3.4 Sigara bırakma ürünleri Yularıda adı geçen 3.2 numaralı paragraf uyarınca reçetelendirilen ve uygulanan sigara bırakma ürünleri, sıfır vergi uygulamasına dahildir. Eczanelerde satılan tüm diğer sigara bırakma ürünleri ve internette satışı yapılan ürünler için düşük KDV uygulanır. Bunlara, nikotin bantları, sakızları, spreyleri ya da sigarayı bıraktırmaya yardımcı olan ve eczanede satılan diğer tüm ürünler dahildir. Psikologların hizmetleri 1 Temmız 2009 tarihinde yürürlüğe giren kanun ile psikologların düzenlemeleri de Sağlık Profesyonelleri Konseyi'nce hazırlanmaktadır. Dolayısıyla, psikologların sağladığı bakım dahilinde olan her türlü tıbbi malzeme bu tarihten itibaren KDV'den muaftır. Psikologlar yedi farklı gruba ayrılmaktadır: klinik, danışmanlık, eğitim psikologları, adli, tıbbi, mesleki psikologlar ve spor/egzersiz psikologları. Sadece akademik araştırmalar yürüten ya da deneysel psikoloji alanında çalışan ve halka hizmet vermeyen psikologlar bu düzenlemede yer almamaktadır. Dolayısıyla, bu kişilerin sağladığı hizmetlerde KDV muafiyeti uygulaması bulunmamaktadır. "Tıbbi bakım", ilgili kişilerin zihinsel sağlığının korunması, sürdürülmesi ya da iyileştirilmesine yönelik olarak sağlanan her türlü hizmete karşılık gelir. Tıbbi bakım bağlamında, danışmanlık, duygusal sorunları olan çocuklar ile çalışmak, suçluların davranışsal sorunları ile başa çıkmak, stres yönetim kursları vermek gibi görevler bulunmaktadır. Bu çerçevede, psikolojik hizmet alan kişinin zihinsel sağlığı ile ilgili olmayan zaman yönetimi hizmetleri yer almamaktadır. Kozmetik hizmetleri Bu konu başlığı altına giren durumlar, bireysel avantajları göz önünde bulundurularak incelenir. Ancak, genel olarak kozmetik hizmetleri, tıbbi bakım programı dahilinde kullanıldıklarında KDV'den muaf tutulur. Yalnızca kozmetik nedenler ile kullanıldıklarında ise ürünlere standart KDV uygulanır. KAYNAK: http://customs.hmrc.gov.uk/channelsportalwebapp/channelsportalwebapp.portal?_nfpb=true& _pagelabel=pagevat_showcontent&propertytype=document&id=hmce_cl_000121#p52 _4164