Frans z Aéroports de Paris, TAV Havalimanlar na ortak oldu. ki küresel gücün iflbirli inden dünyan n en büyük havaliman iflletmecisi do du.

HABER / TAV HAVAL MANLARI Frans z Aéroports de Paris, TAV Havalimanlar na ortak oldu. ki küresel gücün iflbirli inden dünyan n en büyük havaliman iflletmecisi do du. Bilal KOÇAK TAV Havalimanları Holding ve TAV Yatırım Holding de, Tepe İnşaat, Akfen Holding ve Sera Yapı, sahip oldukları hisselerin bir kısmının Aéroports de Paris nin (ADP) tamamına sahip olduğu iştiraki Aéroports de Paris Management a (ADPm) satışıyla ilgili sözleşmeleri imzaladı. Söz konusu hisse alım sözleşmeleriyle ön görülen işlem sonucunda, TAV Havalimanları Holding in sermayesinin yüzde 38 ini temsil eden miktarda hisse 874 milyon ABD Doları karşılığında satılmış olacak. Satış işleminde TAV Havalimanları nın piyasa değeri, hisse başına 11,3 TL ye karşılık gelecek şekilde 2,3 milyar ABD Doları olarak değerlemeye tabi tutuldu. Bu değer TAV Havalimanları Hol- 42 EKOV TR N N SAN 2012

ding hisselerin son kapanış değerine göre yüzde 32 lik bir prime karşılık geliyor. Ayrıca, TAV İnşaat hisselerinin tamamına sahip olan ve halka açık olmayan TAV Yatırım Holding in de sermayesinin yüzde 49 unu temsil eden miktarda hissesi, yaklaşık 49 milyon ABD Doları karşılığında satılmış olacak. Satış işleminde TAV Yatırım Holding in piyasa değeri de 100 milyon ABD Doları olarak değerlemeye tabi tutuldu. AKIN VE fiener YÖNET MDE KALDI TAV Havalimanları Yönetim Kurulu Başkanı Hamdi Akın ve İcra Kurulu Başkanı Sani Şener görevlerine devam edecek. TAV Havalimanları Holding Yönetim Kurulu 11 kişiden oluşacak. Yönetim Kurulu na Tepe ve Akfen üç (3) üye aday gösterecek; İcra Kurulu Başkanı olarak Sani Şener, Yönetim Kurulu üyesi de olacak. Aéroports de Paris, Yönetim Kurulu için üç (3) üye aday gösterecek. Yönetim Kurulu nda dört (4) de bağımsız üye yer alacak. Aéroports de Paris 1945 te kuruldu. 2005 te halka açık şirket haline geldi ancak belediyenin ve hükümetin hisseleri bulunuyor. Avrupa nın gelirler açısından en büyük 2. havalimanı işletmecisi. Kargo açısından Avrupa nın 1. cisi. (2,39 milyon ton) 8 milyon yolculuk yeni ek terminalin bu yıl hizmete girmesi bekleniyor. Şirket, dört ana alanda faaliyet gösteriyor. Havalimanı hizmetleri Terminal işletmeciliği, yer hizmetler, güvenlik desteği, kargo Yolcu hizmetleri Mağazalar ve hizmetler, otoparklar ve bağlantı yolları Emlak Havalimanı çevresinde Know-how transferi Havalimanı işletmesi, IT, mimari, fiener: HEDEFLER M Z B R ADIM DAHA LER TAfiIYACA IZ TAV Havalimanları İcra Kurulu Başkanı Sani Şener imza töreni sonrasında yaptığı açıklamada İstanbul Atatürk Havalimanı yla birlikte yarattığımız ve 12 yılda, beş ülkede, 12 havalimanına taşıdığımız markamızın dünyanın en büyük havalimanı işletmecilerinden biri olan Aéroports de Paris yle birlikte çok daha yüksek hedeflere ulaşacağına inanıyoruz dedi. Şener duygularını şöyle dile getirdi: İki küresel havalimanı işletmecisinin havalimanları inşaat ve işletmesinde yapmış oldukları bu birliktelik, 37 havalimanı ve 180 milyon yolcudan oluşan bir bilgi birikimi ve portföyü de beraberinde getirecektir. Aéroports de Paris ile biz dünyanın her yanında bazen rakip bazen ortak girişim olarak bir araya geldik. Birbirimizi havalimanı endüstrisinden çok iyi tanıyoruz. Muskat ve Tripoli Havalimanı nda Aéroports de Paris halen proje yönetim firmasıdır. Tunus Havalimanı nda ve Dubi Havalimanı Emirates A-380 hangarlarında da birlikte çalıştık. Bu işbirliğinin bir Türk markası olarak yakaladığımız başarıyı çok daha yukarıya taşımamızı sağlayacağından, önümüzde yepyeni AÉROPORTS DE PARIS, AVRUPA NIN EN BÜYÜK 2. HAVAL MANI filetmec S mühendislik konusunda Şirketin 2011 verileri Aéroports de Paris aralarında Paris-Charles de Gaulle, Paris-Orly ve Paris-Le Bourget in de olduğu havalimanları geliştiriyor ve işletiyor. 2011 de, Aéroports de Paris 88 milyondan fazla yolcuya ve 2,5 milyon tondan fazla kargo ve postaya hizmet verdi. Ayrıcalıklı bir coğrafi merkeze sahip olan Aéroports de Paris Group terminal işletmelerini ve sunduğu hizmetleri geliştirme yönündeki stratejisini hayata geçirirken aynı zamanda perakende satış ve emlak alanında da ilerlemeyi sürdürüyor. 2011 de grubun gelirleri 2 milyar 502 milyon avro olarak gerçekleşti. büyüme olanakları açacağından kuşku duymuyoruz. Başta çalışanlarımız ve müşterilerimiz olmak üzere tüm paydaşlarımız için en yüksek değeri yaratmak üzere çalışmaya devam edeceğiz. TAV olarak hep ilkleri yapmaya çalıştık. Çok büyük bir stratejik ortaklık kurduk. TAV ın Aéroports de Paris ile oluşturacağı işbirliğiyle, ülkemize ciddi miktarda sermaye girişi sağlanırken, hayallerimizi ve hedeflerimizi de bir adım daha ileri taşıyabileceğiz. EKOV TR N N SAN 2012 43

HABER / TAV HAVAL MANLARI GRAFF: B Z M Ç N STRATEJ K B R YATIRIM Aéroports de Paris Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO su Pierre Graff da yaptığı konuşmada; TAV Havalimanları yla gerçekleştirilen ortaklık Aéroports de Paris açısından önemli bir stratejik yatırım. Yetenekli bir yönetime sahip başarılı bir havalimanı işletmecisi olan TAV, geçtiğimiz yıllarda sürekli büyümeyi yakalayarak etkileyici sonuçlar elde etti. Dahası, Türkiye de OECD nin en hızlı büyüyen ülkelerinden biri ve cazip bir iş ortamına sahip. Tüm havalimanları genç, çok kaliteli ve büyümeye açık olduğundan TAV ın portföyü de oldukça nitelikli ve cazip. İki şirket arasındaki sadece coğrafi değil, iş modelleri arasındaki yakınlık da önemli bir sinerjinin doğmasını sağlayacak. Uluslararası stratejimizle tam uyumlu olan bu işbirliği sürecinin Aéroports de Paris Grubu nun performansına güçlü bir olumlu etki yapacak dedi. TAV Havalimanları nın çeşitlilik arz eden entegre iş modeliyle ortaya çıkardığı başarılı büyüme, Aéroports de Paris nin uluslararası büyüme stratejisiyle de uyum sağlıyor. TAV Havalimanları ve Aéroports de Paris nin gerçekleştirdiği güç birliği, dünyanın en büyük havalimanı işbirliklerinden birini ortaya çıkaracak. İki şirket arasındaki işbirliği deneyim, bilgi birikimi ve portföy paylaşımını; daha sistematik bir çalışmayla varlıklarının büyümesini ve her iki grubun çalışanları için yeni kariyer olanaklarını da beraberinde getirecek. Sonuçta, hem organik olarak hem de yeni ortaya çıkacak işbirlikleriyle mükemmel bir büyüme potansiyeline sahip bir birliktelik oluşacak. Hisse devrinin gerekli onayların alınmasından sonra gerçekleşmesi beklenmektedir. Anlaşma sürecinde satıcı tarafların danışmanlığını Credit Suisse ve Pekin & Bayar, Sibel Ertekin Hukuk Bürosu yürüttü. Aéroports de Paris nin danışmanlığınıysa J. P. Morgan, Hogan Lovells ve Pekin & Pekin yürüttü. TAV HAVAL MANLARI YÖNET M KURULU BAfiKANI HAMD AKIN Prof. Dr. Bener KARAKARTAL HAMD AKIN I KUTLUYORUM 1980 lerin başı. İstanbul Üniversitesi ndeki odamdayım. Telefonum çalıyor. Arayan yeni kurulan YÖK ün güçlü başkanı Profesör İhsan Doğramacı. Ankara ya gel, seni bekliyorum diyor. Doğramacı beni Ankara daki köşkünde misafir ediyor. Yarın sana bir şey göstereceğim diyor. Ertesi sabah beni bir inşaata götürüyor. Müthiş bir üniversite olacak diyor. Doğramacı Türkiye nin ilk Vakıf Üniversitesi olan Bilkent i kuruyor. Ama beni Ankara ya çağırmasında bir diğer sebep var. Türkiye de askerler iktidarda. Fransa da ise tam tersi bir durum var. Sosyalistler iktidara gelmişler ve hükümet içinde dört komünist bakan var. Fransız solcuların boy hedefi Türkiye. Doğramacı: Senin Fransa daki ilişkilerini biliyorum diyor. Bir şeyler yapalım. Fransa Parlamentosu nda özel bir toplantı tertip ediyoruz. Konuşmacı Profesör Doğramacı. Kürsüde yanında otu- 44 EKOV TR N N SAN 2012

ruyorum. Bombamı şimdi patlatıyorum bak diyor. Fransızlara: Siz bizi sevmiyorsunuz, fakat biz sizi seviyoruz. Sizden geniş gövdeli A310 uçakları satın alacağız. Fransızlarda şaşkınlık. Toplantı sonrasında Fransız Bakan ve Milletvekili dostlarla Eifel Kulesi ve Sen Nehri ne bakan bir gökdelende bulunan Doğramacı nın dairesinde şampanya içerek: Yaşasın Türk Fransız dostluğu diyoruz. Airbus 310 lar satın alınmaya başlıyor. Ankara daki hazinedeki arkadaşlar: Her bir Airbus hazineyi çatırdatıyor diyor. Uçaklar pahalı, hazine fakir. Daha sonra TRT de düzenlediğim uydu bağlantılı programımda Özal Airbus patronuna Türkiye nin ilk uydusunun siparişini veriyor. Türksat1 yola çıkıyor. Frans z ADP TAV ile ortakl kla büyük bir stratejik ad m at yorlar. Frans zlar ço unlu a sahip olmalar na ra men yönetimi Hamdi Ak n ve Sani fiener e b rakmalar büyük ak ll l k. Bu sayede Asya, Afrika ve Orta Do u daki Müslüman ülkelerde büyük at l mlar yapacaklar n hesapl yorlar. ULUSLARARASI L fik LER N KAHRAMANLARI fi ADAMLARI Uluslararası ilişkilerde ekonomi çok önemli. Bu ilişkilerin kahramanları da iş adamları. Profesör Doğramacı bir dâhiydi. Bilkent in geri planındaki Tepe Holding AKFEN Holding le İstanbul a bir mücevher armağan etti. Atatürk Havalimanı. AK- FEN in Yönetim Kurulu Başkanı: Hamdi Akın. Arkadaşım Bilal Koçak: Hocam Hamdi Akın ile tanışıyor musunuz? diyor. Hayır diyorum. Ama çok tanımak isterim. 29 Temmuz 2010 da AKFEN in merkezi Levent Loft Plaza da Hamdi Akın ın on birinci kattaki ofisindeyiz. Doğramacıyı nasıl keşfettiniz? diyorum. O beni keşfetti diyor. İstanbul a Atatürk Havalimanı nı armağan ederek bir mücevher kazandırdınız. Fransızların Paris teki mücevheri Charles de Gaulle Havaalanı ndan gelenler bile hayran kalıyorlar. Hamdi Akın gülümsüyor. O zaman nasıl tahmin edebilirdim? İki yıl sonra Fransız devletinin sahip olduğu Charles de Gaulle Havaalanı na da sahip ADP ile Hamdi Akın ın şirketi ortaklık kuruyorlar. Dünyanın en büyük havaalanları ağı ortaya çıkıyor. TAV ın kasasına yüklü bir para giriyor. Neredeyse bir milyar dolarlık bu operasyonun imza töreninde grubun ortakları arasında yer alan Bilkent Üniversitesi nin Rektörü Bu para sayesinde daha çok öğrenciye burs verebileceğiz diyor. Bir kere daha Doğramacı damgası. Rahmetlinin ölümünden sonra Fransızlarla ilişkilerin gene çok kötü olduğu bir zamanda gene bir büyük ekonomik operasyon. Hamdi Akın çok büyük oynuyor. Eline geçen büyük nakitle hayal gücünü zorlayan yeni büyük operasyonlara gireceği kesin. Kendisi büyük bir strateji dehası. İş arkadaşı TAV CE- O su Sani Şener ise inanılmaz bir çalışkanlık abidesi. İkisi birbirini tamamlayan müthiş bir ikili oluşturuyor. Fransız ADP TAV ile ortaklıkla büyük bir stratejik adım atıyorlar. Fransızlar çoğunluğa sahip olmalarına rağmen yönetimi Hamdi Akın ve Sani Şener e bırakmaları büyük akıllılık. Bu sayede Asya, Afrika ve Orta Doğu daki Müslüman ülkelerde büyük atılımlar yapacaklarını hesaplıyorlar. Number One olmak yetmiyor daha da büyümek lazım. Hamdi Akın ın kahvesini Levent Loft Plazada 29 Temmuz 2010 da içeli çok vakit oldu. Bilal Koçak arkadaşım kendisinden tekrar bir randevu alabilirse onunla yüz yüze karşılaşıp tekrar tebrik etmek isterim. Bu karşılaşmada onun yarına dönük yeni projelerini dinlemekte bizi mutlu edecek. EKOV TR N N SAN 2012 45

HABER / TAV HAVAL MANLARI yiyecek içecek ve diğer ticari alanların işletmesini gerçekleştiriyor. Şirket iştirakleriyle birlikte yılda yaklaşık 451 bin uçak seferine ve yaklaşık 53 milyon yolcuya hizmet sunuyor. HAVAL MANI filetmeler TAV Havalimanları Holding, havalimanı işletmeciliğinde bilgi birikimi, deneyim ve yaratıcılıkla farkını ortaya koyuyor. Türkiye de ve dünyada birbirinden önemli havalimanları işletmesine imza atan TAV ın işlettiği havalimanları şunlar: TAV STANBUL Türkiye nin dünyaya açılan kapısı, uyumayan, dinlenmeyen kenti İstanbul, 15 milyonu aşan nüfusu ve her yıl ağırladığı milyonlarca yolcuyla havalimanı işletmeciliği açısından tam bir test niteliği taşıyor. Yap-İşlet-Devret modeliyle gerçekleştirilen İstanbul Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali'nin yapımı 22 ay gibi rekor bir sürede tamamlandı. Ocak 2000'de hizmete açılan terminal, 2004'te yapılan ek tesisle genişletildi. TAV Havalimanları, İstanbul Atatürk Havalimanı İç Hatlar Terminali işletmesini ise Temmuz 2005'te aldı. 2006 yılında yapılan bir çalışmayla İç Hatlar Terminali, yeni teknolojik sistemlerle modernize edildi ve dış görünümünü de kapsayan bir yenilenme sürecinden geçti. TAV Havalimanları, Dış ve İç Hatlar Terminali ile otoparkta yolculara sunulan konfor ile hizmet kalitesinde ve hava yollarına sağlanan hizmette ivme yaratmak amacıyla Şubat 2010 da da yeni bir genişletme projesini gerçekleştirdi. İstanbul Atatürk Havalimanı, mimarisi, yolcu akış hızı ve sunduğu hizmet kalitesiyle sadece Türkiye'nin en büyük havalimanı değil, aynı zamanda tüm Avrupa'da övgüyle karşılanan, önemli havalimanlarından biri konumunda bulunuyor. MODERN M MAR S LE D KKAT ÇEK YOR Günde bini aşan uçağın kullandığı İstanbul Atatürk Havalimanı, her gün 100 bini aşkın yolcuya hizmet veriyor. Çağlar boyunca ticaretin, eğlencenin ve kültürün en önemli merkezlerinden biri olan İzmir'in turizm ve ticaret hacmine yeni bir soluk getiren Adnan Menderes Havalimanı, aynı zamanda bölgenin dünyayla ilişkisini de yepyeni bir boyuta taşıyor. TAV Havalimanları 118 bin metrekare alana yayılan İzmir Adnan Menderes Havalimanı Dış Hatlar Terminali nin işletmesini 13 Eylül 2006 da üstlendi. TAV Havalimanları, Devlet Hava Meydanları İşletmesi tarafından 2011 yılının sonunda yapılan ihaleyi kazanarak İzmir Adnan Menderes İç Hatlar Terminali nin işletmesini de 2 Ocak 2012 de 2032 yılı sonuna kadar devraldı. TAV Havalimanları ihale kapsamında, İzmir Adnan Menderes Havalimanı na 250 milyon Avro yatırımla yeni İç Hatlar Terminali yapacak ve terminaller İstanbul Atatürk Havalimanı ndakine benzer bir köprü sistemi ile birbirine bağlanacak. İzmir Adnan Menderes Havalimanı TAV Havalimanları'nın seçkin ve nitelikli tasarım zincirinin önemli bir halkası olacak. TAV GAZ PAfiA Devamlı büyüme ve gelişme hedefiyle yola çıkan TAV Havalimanları, Ağustos 2007'de yapılan Antalya Gazipaşa Havaalanı işletme ihalesini kazandı, Havaalanı, Mayıs 2034 e kadar 25 yıllığına TAV Havalimanları'na kiralandı. Yapımı 1999 yılında tamamlanan, mevcut altyapısı ile yıllık 500 bin yolcu kapasiteli 2 bin 144 metrekare terminal alanına sahip Antalya Gazipaşa Havaalanı, sürekli gelişen bölgenin en stratejik tesislerinden biridir. TAV Havalimanları, Antalya Gazipaşa Havaalanı ile havalimanı işletmeciliğindeki deneyim ve bilgi birikimini kullanarak, butik havalimanları yaratılması ve geliştirilmesi için 2010 yılında aldığı 3C kategorisiyle yeni uluslararası uçuş noktaları oluşturulma- 48 EKOV TR N N SAN 2012

sına katkı sağlıyor. Gazipaşa Havaalanı'nın Alanya ve çevresine hizmet eden uluslararası bir merkez haline gelmesi bekleniyor. BATUM HAVAL MANI Büyüleyici güzelliği ve beş yıldızlı otelleriyle, Gürcistan ın en önemli turizm merkezi olan Batum da bulunan Batum Havalimanı da 2007 yılından bu yana TAV Havalimanları tarafından işletiliyor. Batum Havalimanı, bölgede bir ilki gerçekleştirerek Gürcistan ve Türkiye arasında ortak kullanılan bir havalimanı oldu. Büyük önem taşıyan bu işbirliği gerek bölgenin kalkınmasında, gerekse iki ülke arasındaki iyi ilişkilerin sağlamlaştırılmasında son derece etkili oldu. Havalimanı, yeni pist, taksi yolu, apron ve terminal binası, yüksek teknolojisi ve fonksiyonel tasarımıyla yolculara eşsiz bir hizmet sunuyor. Havalimanı gelecekte yolcu potansiyelinin artışına göre genişletilebilecek bir yapıya da sahip bulunuyor. Havalimanı 2010 yılında checkin sisteminin yenilenmesine yönelik olarak gerçekleştirilen BT yatırımıyla, artan yolcu trafiği karşısında operasyonlarını daha hızlı ve sağlıklı biçimde yürütme olanağı kazandı. MONASTIR HAVAL MANI Kuzey Afrika'nın turizm merkezi Tunus'taki Monastır Habib Bourguiba Havalimanı, 1 Ocak 2008'den itibaren TAV Havalimanları tarafından işletiliyor. TAV Havalimanları, Monastır Habib Bourguiba Havalimanı nın Mayıs 2047 ye kadar olan işletme hakkına sahip. Avrupa daki pek çok başkente iki saat uzaklıktaki Monastır Habib Bourguiba Havalimanı nda hava trafik kontrolü dışında tüm havalimanı faaliyetleri, TAV Havalimanları deneyimi ile gerçekleştiriliyor. ESENBO A AVRUPA NIN EN Y HAVAL MANI SEÇ LD TAV Havalimanları, havalimaanı işletmeciliğindeki tecrübesini 2006 yılında Ankara Esenboğa Havalimanı'na da taşıdı. Özgün tasarımı ve yolculara diledikleri yere kolay erişim sağlayan farklı perspektifi ile Ankara'nın yeni ve çağdaş yüzünü simgeleyen havalimanı, ulaşım açısından da başkente yeni bir soluk getirdi. Son teknolojilerle donatılan havalimanında, yolcuların otoparka girişinden, uçağa binişine dek her aşamada hizmetler yüksek standartlardan ödün verilmeden kurulan sistem içinde deneyimli ve güler yüzlü bir kadro tarafından sunuluyor. Kesintisiz hizmet anlayışı, yolculukların keyifli ve konforlu geçmesi ve mutlulukla sonlanması için 365 gün 24 saat baş döndürücü bir hızla sürdürülüyor. 2009 yılında ACI Europe tarafından En İyi Havalimanı seçilen Ankara Esenboğa Havalimanı, ülkemizin protokol ve diplomasi kapısı olarak da stratejik bir öneme sahip. Orta Doğu ve Doğu Avrupa da hub olmayı hedefleyen Havalimanı, özellikle dış hat uçuşların artırılması yönünde çalışmalarına devam ediyor. Direkt uçuşlar konusundaki gelişmelerden kentteki tüm kamu ve özel sektör kuruluşlarını haberdar eden TAV, havalimanının hızlı gelişimini Ankaralılarla paylaşıyor. EKOV TR N N SAN 2012 49

TAV IN LK YURT DIfiI PROJES T FL S HAVAL MANI ENF DHA - HAMMAMET HAVAL MANI TAV Havalimanları nın Mayıs 2047 ye kadar işletme hakkına sahip olduğu Enfidha-Hammamet Havalimanı, 7 Aralık 2009 da işletme faaliyetine başladı. Yapımına 24 Temmuz 2007 de başlanılan Enfidha-Hammamet Havalimanı için yaklaşık 500 milyon avro yatırım gerçekleşti. 90 bin metrekare terminal alanına sahip olan Enfidha Hammamet Havalimanı'nın yıllık yolcu kapasitesi ilk etapta 7 milyon TAV Havalimanları, havalimanı işletmesinde uluslararası bir aktör olma vizyonunu geliştirme yolunda en önemli adımı Tiflis Havalimanı'yla attı. TAV Havalimanları Holding'in Şubat 2027 ye kadar işletme hakkına sahip olduğu Tiflis Havalimanı, şirketin yurtdışındaki ilk projesi olma özelliği taşıyor. TAV Havalimanları tarafından 2005 ten bu yana işletilen Tiflis Havalimanı, yapımı gerçekleştirilen ve 7 Şubat 2007 de hizmete açılan yeni yolcu terminaliyle ülkenin stratejik önemini temsil edecek duruma geldi. Tiflis Havalimanı, sadece 1,5 milyon nüfuslu başkentin değil, ülkenin de giriş ve çıkış kapısı olarak hizmet veriyor. Yüksek teknolojiye sahip, çağdaş ve fonksiyonel bir tasarımın ürünü olan terminalde, yolcular ve bagajlar için otoparktan uçağa dek en doğru güzergâh tasarlandı. Proje, esnek mimari yapısıyla gelecekte operasyonları kesintiye uğratmaksızın kolayca genişletilebilme olanağına da sahip. Çağdaş bir yaklaşımla düzenlenen fonksiyonel mekânlarıyla yolcu konforunu ve terminal operasyonlarının verimliliğini gözeten Havalimanı, en gelişmiş sistemlerle donatıldı. Genişletilen pisti, yeni inşa edilen apron sahaları ve taksi yollarıyla Tiflis Havalimanı, uçaklara güvenli iniş-kalkış olanağı ve hareket alanı sağlıyor. TAV Havalimanları, havacılık sektöründe sahip olduğu deneyim ve birikimle Gürcistan sivil havacılık sektörüne ivme kazandırdığı ve ülke ekonomisine katkıda bulunduğu Tiflis Havalimanı nda, tüm terminal içi ve terminal dışı operasyonlar, yer hizmetleri, işletme hizmetleri, gümrüklü ve gümrüksüz satış mağazaları ve yiyecek içecek hizmetlerini geniş kapsamlı ve entegre bir anlayışla sunuyor. seviyesindeyken, işletme süresince yürütülecek yatırımlarla yolcu kapasitesi kademeli olarak 22 milyona çıkarılacak. TAV Havalimanları, Tunus'taki ikinci işletmesi olan Enfidha-Hammamet Havalimanı nı, Afrika'nın en önemli uçuş merkezi olarak konumluyor. TAV Havalimanları tarafından sıfırdan açık otopark alanına sahip terminal binası, pist, apron ve taksi yolları ile hayata geçirilen Enfidha-Hammamet Havalimanı nda operasyonların uluslararası standartlara uygun olarak, yüksek emniyet ve güvenlik seviyelerinde gerçekleştirilmesi için tüm altyapı çalışmaları da gerçekleşti. Havalimanının ayrıca kendi elektrik üretimini sağlayabilmesi için trijenerasyon sisteminin yapımı da gerçekleştiriliyor. ÜSKÜP ALEXANDER THE GREAT HAVAL MANI TAV Havalimanları, hedef bölge olarak seçtiği Avrupa da önemli bir adım atarak Makedonya nın başkenti Üsküp Alexander the Great Havalimanı nın işletmesini 1 Mart 2010 tarihi itibarıyla üstlendi. Yakın bir gelecekte Avrupa Birliği ne girmesi beklenen Makedonya nın başkentinin havalimanını işletmek TAV Havalimanları için oldukça önemli bir adım oldu. TAV Havalimanları tarafından kapasitesi artırılarak yeniden inşa edilen,stratejik konumu ve 500 yıllık geçmişi ile Türkiye ile tarihi bağları bulunan Makedonya nın Üsküp Alexander the Great Havalimanı, 8 Eylül 2011 itibariyle operasyonlarına başladı. Mart 2030 a kadar 20 yıl süreyle TAV Havalimanları tarafından işletilecek Üsküp Alexander the Great Havalimanı yılda 4 milyon yolcuya hizmet edecek kapasiteye ulaştı. Üsküp ü Balkanların önde gelen hub larından biri yapma hedefiyle yola çıkan TAV Havalimanları, yapımını 18 ay 5 günde tamamladığı Üsküp Havalimanı nda 6 yolcu köprülü 40 bin metrekare yeni terminal binasıyla apron ve pisti genişletti, kargo ve otopark kapasitesini artırdı. Yıllık 40 bin ton kapasiteli kargo hangar, yeni bir yangın istasyonu, 5 bin metrekare yönetim binası, bin 300 araçlık otopark, 23 check-in kontuarı yaparak, mevcut pisti de 500 metre uzattı. OHR D ST. PAUL THE APOSTLE HAVAL MANI Makedonya nın turistik kentlerinden Ohrid, tam bir Akdeniz şehri olma özelliği taşıyor. Tarihi ve 50 EKOV TR N N SAN 2012

HABER / TAV HAVAL MANLARI DÜNYA MARKALARINI YOLCULARIYLA BULUfiTURUYOR Letonya nın başkentinde Riga Havalimanı nda duty free, ve yer hizmetlerini üstlenen TAV Havalimanları tarafından yenilenen mağazalar Mayıs 2011 itibariyle açıldı. Havalimanındaki ticari alanların kiralanması ve duty free alanının işletilmesi amacıyla TAV Havalimanları ve SJSC Riga Uluslararası Havalimanı arasındaki işbirliği anlaşması, 30 Eylül 2010 da imzalandı. Dünya markalarını yolcularla buluşturan mağazaların yer aldığı alan, 4 bin 650 metrekarelik büyüklüğe sahip. TAV Latvia, bu ticari alan yönetim sözleşmesiyle Riga Havalimanı nın en önemli müşterisi oldu. Duty free mağazalarını TAV Havalimanları iştiraki olan ATÜ işletiyor. doğal güzellikleri ve ismini aldığı gölüyle meşhur şehir, aynı zamanda ülkenin turizm merkezi. TAV Havalimanları, UNESCO nun Dünya Mirası listesinde yer alan Ohrid in St. Paul the Apostle Havalimanı nı, 20 yıl süreyle işletme hakkına sahip bulunuyor. Ohrid St. Paul the Apostle Havalimanı nı kullanan yolcu ve havayolu sayısını artırmayı hedefleyen TAV Havalimanları, b u amaçla havalimanında teknik altyapıyı da kapsayan modernizasyon çalışmaları gerçekleştirdi. Bir yıl süren ve Nisan 2011 de tamamlanan yapım ve yenileme çalışmaları kapsamında TAV, havalimanına VIP binası, uçak hangarı ve 6 bin metrekarelik bir otopark ekleyerek, terminal binası, var olan otopark, yönetim binası ve kargo hangarını da yeniledi. TIBAH KONSORS YUMU MED NE HAVAL MANI TAV Havalimanları, Suudi Arabistan ın ilk havalimanı özelleştirmesi, Medine Havalimanı nın yap devret işlet projesi için ortakları Al Rajhi ve Saudi Oger ile birlikte Suudi Arabistan Sivil Havacılık Otoritesi GACA ile Ekim 2011 de sözleşme imzaladı. Suudi Arabistan ın en önemli havalimanlarından ve Kabe ziyaretçileri ile hacılar için iki ana giriş kapısından biri olan Medine Havalimanı projesi çerçevesinde Konsorsiyum, son teknolojilerle donatılmış yolcu terminalinin inşasını 2015 yılının ilk yarısına kadar gerçekleştirecek ve Medine Havalimanı nın 25 yıl boyunca işletim hakkına sahip olacak. Yatırım miktarı yaklaşık 1 ile 1,5 milyar Dolar olarak gerçekleşmesi beklenen proje kapsamında Konsorsiyum, son teknolojilerle donanmış yolcu terminalinin inşasını 2015 yılının ilk yarısına kadar gerçekleştirecek. Proje kapsamında inşaat işlerinin 2012 nin ilk yarısında başlayarak üç yıl içinde tamamlanması planlanırken, havalimanının işletme hakkı Konsorsiyum tarafından 2037 yılına dek sürdürülecek. Medine Havalimanı nda, 2010 da 3,3 milyon yolcuya hizmet veren mevcut havalimanının kapasitesi yapılacak yeni terminal binası, apron ve hızlı çıkış yolları ile ilk aşamada yılda 8 milyon yolcuya çıkartılacak, daha sonra ise imtiyaz süresi bitmeden önce kapasite yılda 16 milyon yolcuya ulaşacak. EKOV TR N N SAN 2012 51

HABER / TAV HAVAL MANLARI H ZMETTE SINIR TANIMIYOR TAV Havalimanlar Holding, birbirinden önemli hizmet flirketleri ile de hizmet sektöründe ad ndan s kl kla söz ettiriyor. HAVAfi, TGS, BTA ve ATÜ TAV Havalimanlar n n hizmet flirketleri aras nda yer al yor. T ürkiye nin köklü yer hizmetleri şirketi Havaş, TAV Havalimanları na bağlı olarak hizmet sunuyor. Dünyanın önde gelen havayolu şirketleri tarafından birçok kez çeşitli ödüllere layık görülen Havaş, aynı zamanda Türkiye nin en eski yer hizmetleri kuruluşu. 1933 yılında devlet tarafından bir kamu kuruluşu olarak kurulan Havaş, bugün yolcu ve bagaj işlemleri, ramp, uçak temizlik, yük kontrolü ve haberleşme, kargo, uçuş operasyon, ulaşım, temsil ve gözetim hizmetleri ile servis veriyor. Toplam 22 havalimanında yer hizmeti veren Havaş, tarifeli ve charter seferler yapan yaklaşık 200 hava yolundan oluşan zengin bir müşteri portföyüne sahip bulunuyor. Havaş, müşterilerine daha iyi, kaliteli ve hızlı hizmet sunmak amacıyla kapasitesi 1.500 ton/gün olan ithalat antreposuyla, antrepo hizmeti de sağlıyor. HAVAŞ ayrıca, TAV Havalimanları tarafından işletilen Batum Havalimanı'na bağlantı sağlayan, Doğu Karadeniz Bölge- 52 EKOV TR N N SAN 2012

si'ne coğrafi yakınlığı nedeniyle bu bölgede yaşayan vatandaşlara seyahat kolaylığı getiren Hopa Yolcu Terminali'ni Aralık 2007'den bu yana işletiyor. İstanbul Atatürk ve Sabiha Gökçen, Ankara, İzmir, Antalya, Bodrum, Dalaman, Çorlu, Gaziantep, Hatay, Hopa, İzmit, Konya, Malatya, Trabzon, Samsun ve Şanlıurfa Havalimanları nda havalimanı ile şehir merkezi arasında, havayolu taşımacılığı ile aynı konfora sahip otobüsleri ile yolcu taşımacılığı hizmeti de veren HAVAŞ, Bodrum Havalimanı nda ise otopark hizmeti sunuyor. HAVAfi EUROPE HAVAŞ, Baltic Aviation Systems ile ortaklığında HAVAŞ Europe un yüzde 67 hissesine sahip olarak Letonya, İsveç ve Finlandiya'da yer hizmetleri sunuyor. Merkezi Letonya nın başkenti Riga da bulunan HAVAŞ Europe, 1 Ocak 2010 dan itibaren Air Baltic uçuşlarına yolcu hizmetleri vermeye başladı ve HAVAŞ bu ortaklığının gerçekleşmesinin hemen ardından girdiği Ramp Ruhsatı ihalesini de kazanarak Riga Havalimanı nda ramp hizmetleri verebilmek için gerekli onayı aldı. Finlandiya nın başkenti Helsinki de, 1 Temmuz 2010 da yer hizmetlerine başlayan HAVAŞ Europe, İsveç in başkenti Stockholm de operasyona başladı. Kuzey Avrupa nın en büyük yer hizmetleri şirketi olma hedefiyle yola çıkan HAVAŞ Europe, temsil, yönetim, gözetim, yolcu hizmetleri ve apron hizmetleri gibi birçok alanda hizmet veriyor. International Aviation Handlers Association (IAHA) ve IATA Ground Handling Council (IGHC) üyesi olan HAVAŞ Europe, müşterilerine yüksek standartlarda yer hizmetleri sağlayarak başarılarına destek olma misyonu ile hareket ediyor. HAVAŞ, 80 yıla yaklaşan yer hizmetleri tecrübesi ve bilgi birikimini HAVAŞ Europe a aktararak, hızla gelişen HAVAŞ Europe a tüm gücüyle destek vermeye devam ediyor. Turkish Ground Services (TGS) Turkish Ground Services (TGS), yer hizmetlerini başka bir şirket çatısı altında yürütmek isteyen Türk Hava Yolları ve Havaş ortaklığı ile kuruldu. Ocak 2010 itibarıyla, İstanbul Atatürk, Ankara Esenboğa, İzmir Adnan Menderes, Antalya ve Adana Havalimanları nda faaliyetlerine başlayan TGS, 9 Temmuz 2010 itibariyle Sabiha Gökçen Havalimanı nda da hizmet vermeye başladı. Yerli ve yabancı havayolu şirketlerinin 300 bin frekansın üzerinde uçağına hizmet sunmayı hedefleyen TGS, 3 binden fazla ekipmanı ve 6 bine yakın personeliyle yer hizmetleri kapsamındaki tüm faaliyetleri, uluslararası kalite standartlarında sunuyor. EKOV TR N N SAN 2012 53

HABER / TAV HAVAL MANLARI BTA DÜNYA MUTFAKLARINI KONUKLARINA SUNUYOR T AV Havalimanları iştiraki olan BTA, Türkiye de İstanbul Atatürk, Ankara Esenboğa Havalimanları, İzmir Adnan Menderes Havalimanı Dış Hatlar Terminali, Antalya Gazipaşa Havaalanı nda, Gürcistan da Tiflis ve Batum Havalimanları, Tunus ta Monastir ve Enfidha-Hammamet Havalimanları ile Makedonya da Üsküp Alexander the Great Havalimanı nda yiyecek içecek hizmeti veriyor. BTA, havalimanlarında 33 bin metrekarelik alanda, günde 24 saat, sayıları 146 ya ulaşan kafe, bar, restoran ve büfelerde günde ortalama 37 bin yolcuya hizmet vererek, dünya mutfaklarının zengin menü seçeneklerini konuklarına sunuyor. BTA ayrıca, 22 Mayıs 2004 tarihinden itibaren İstanbul Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali nde bulunan TAV Airport Hotel i de işletiyor. BTA, uluslararası standartlardaki hizmet kalitesini İstanbul un deniz ulaşımını sağlayan İstanbul Deniz Otobüsleri ne de taşımış bulunuyor. BTA, yılda 50 milyondan fazla yolcunun kullandığı İDO tarafından işletilen iskele, araba vapuru ve feribotlarda 33 noktada yiyecekiçecek alanlarını Eylül 2011 itibariyle işletiyor. İşletilen noktalar, iskele, araba vapuru ve feribotlardaki alanları kapsıyor. 2012 nin ilk yarısı itibariyle İDO da işletilen lezzet noktalarının sayısının 82 ye çıkarılması hedefleniyor. BTA çalışmalar çerçevesinde, tüm mekanları yenileyerek, yolcuların kendilerini mutlu hissedeceği ortamlar yaratmayı planlıyor. BTA ayrıca uluslararası kahve ve fast food zincirlerine Türkiye genelinde unlu mamul üreten Cakes&Bakes i de 2006 yılında kurdu. Cakes&Bakes, bugün 4 bin 500 metrekare alan üzerinde Türkiye deki birçok büyük markanın ana ürün tedarikçisi konumuna gelerek, 18 milyon ürün/yıl hacmine ulaşmış bulunuyor. Cakes&Bakes ayrıca, Ortadoğu ve Arap Yarımadası na da ürün ihraç ediyor. Ekmek, pasta, unlu mamul, sandviç ve salatadan oluşan ürün gruplarında üretim yapan Cakes&Bakes, ayrıca ürünlerini uluslararası ünlü yiyecek ve içecek zincirlerinin Türkiye genelindeki 200 şubesiyle beraber, BTA nın birimlerinde ve BTA nın işletmekte olduğu havalimanlarında ve İDO da açtığı Cakes&Bakes kafelerinde yolculara ulaştırıyor. Türkiye nin en büyük gümrüksüz sat fl ma azalar iflletmecisi ATÜ ATÜ, dünyan n en tan nm fl markalar na ait 50 bin çeflit ürünü müflterilerine avantajl fiyatlarla eriflim imkan sa l yor 54 EKOV TR N N SAN 2012

TAV filetme H ZMETLER TAV Havalimanları için havalimanları sadece bir geçiş noktası olmanın ötesinde, yolculara havacılıkla ilgili ve havacılık dışı tüm hizmetlerin çağdaş ve sınırsız bir anlayışla sunulduğu mekânlar. TAV İşletme Hizmetleri nin uzmanlığı, üstlendiği alan tahsisi, yeni ticari aktivitelerle iş geliştirilmesi, reklam ve tanıtım alanlarının pazarlanması, primeclass CIP Servis Hizmetleri, CIP Lounge işletmeciliği, HAVAŞ Turizm Seyahat Acentesi, The GATE Dergisi gibi birçok hizmetle havacılık dışı gelir kaynaklarının yaratılması ve yönetimi. Tüm bu etkinliklerin yanı sıra yolculara hız, konfor ve ayrıcalık tanıyan TAV Passport üyelik programı da TAV İşletme Hizmetleri tarafından Temmuz 2010 da hayata geçirildi. İş geliştirme anlayışını küresel bir bakış açısı üzerine kuran TAV İşletme Hizmetleri nin operasyon haritası geniş bir coğrafyaya yayılıyor. İstanbul Atatürk, Ankara Esenboğa Havalimanları ile İzmir Adnan Menderes Havalimanı Dış Hatlar Terminali nde yolcularına ayrıcalıklı hizmetler sunan TAV İşletme Hizmetleri, yurtdışında da, Gürcistan daki Tiflis ve Batum, Tunus taki Enfidha-Hammamet ve Makedonya daki Ohrid St.Paul the Apostle Havalimanları nda, uzman kadrosuyla 7/24 hizmet veriyor. TAV B L fi M TAV Bilişim, bilgi teknolojilerini etkin bir şekilde kullanarak gerek havalimanı operatörleri, gerekse diğer iş ortaklarına anahtar teslim çözümler sunuyor. Havacılık sektörü ve teknoloji çözümleri konusunda uzman ekibiyle hizmet sunan TAV Bilişim, karmaşık havalimanı operasyonlarının düzenli şekilde yönetimini sağlıyor ve bilgi birikimini kullanarak yeni ürünler geliştiriyor. Şirketin geliştirdiği ürünler arasında AODB, IB, FIDS, RMS, VIP/CIP RESERVATION SUITE ERP ve IA- TA Message Parser gibi programlar yer alıyor. TAV Bilişim; Veri Depolama, UNIX ve Veritabanı Danışmanlık Hizmetleri, Sistem ve Altyapı Servisleri, Bilgi Teknolojileri ve Havacılık Sistemleri Danışmanlık Hizmetleri ve Kurumsal Kaynak Planlama Danışmanlık Hizmetleri alanlarında da hizmet veriyor. TAV Bilişim tarafından geliştirilen çözümler, İstanbul Atatürk, Ankara Esenboğa, İzmir Adnan Menderes Havalimanları, Batman ve Antalya Gazipaşa Havaalanları, Makedonya daki Üsküp Havalimanı, Tiflis Havalimanı ve Tunus un Monastır ve Enfidha- Hammamet Havalimanları nda kullanılıyor. TAV ÖZEL GÜVENL K TAV Özel Güvenlik, TAV Havalimanları nın Türkiye de işletmekte olduğu yolcu terminalleri ve otoparkların da içinde bulunduğu kontrol noktalarında, Havalimanı Emniyet birimlerinin gözetim ve denetimi altında, yolcu ve bagaj güvenlik tarama ve devriye gezme hizmetleri veriyor. Ana faaliyet alanı sivil havacılık güvenliği olan TAV Özel Güvenlik in sunduğu hizmetler arasında kargo güvenliği, tesis güvenliği, ruhsatlı silahların güvenli bir şekilde transferinin sağlanması, para ve değerli malların transferi, kayıp ve çalıntı vakalarının önlenmesi, uçak özel güvenliği, özel güvenlik ve sivil havacılık güvenlik eğitimi yer alıyor. TAV Havalimanları ve Alman ortağı Unifree ile Türkiye nin en büyük gümrüksüz satış mağaza (duty free) işletmecisi olan ATÜ, dünyanın en tanınmış markalarına ait 50 bin çeşit ürünü müşterilerine avantajlı fiyatlarla erişim imkanı sağlıyor. 2006 yılında İzmir Adnan Menderes ve Ankara Esenboğa Havalimanları nın TAV tarafından işletilmeye başlanmasıyla birlikte, ATÜ de bu iki havalimanını operasyon alanına dahil etti. ATÜ, 2007 de önce Tiflis Havalimanı, ardından Batum Havalimanı, 2009 da ise Tunus taki Enfidha-Hammamet Havalimanı nda faaliyete geçti. 2010 Mart ayı itibarıyla Makedonya da Üsküp ve Ohrid Havalimanları nda operasyonlarına başlayan ATÜ, ayrıca Letonya da Riga Havalimanı ndaki duty free mağazaları yenilenerek Ocak 2011 den bu yana işletmeye işletilmeye başladı. ATÜ, Türkiye, Gürcistan, Tunus, Makedonya ve Letonya daki havalimanlarında toplam 52 mağazada Duty Free operasyonu yürütüyor. EKOV TR N N SAN 2012 55