Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği Doç.Dr.Tufan BAL 7.Bölüm Tarımsal Finansman ve Kredi Not: Bu sunuların hazırlanmasında büyük oranda Prof.Dr.İ.Hakkı İnan ın Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği Kitabından Faydalanılmıştır.
2 Finansmanın Tanımı Finansman: Bir işletmenin sermaye hacmini ve bileşimini etkileyen işlemlerin tümü olarak tanımlanabilir. Finansman Şekilleri: Bir defada yapılan finansmanlar (yatırım ihtiyacı için) Devamlı finansmanlar (üretim ihtiyacı için)
3 Finansmanın Fonksiyonları 1. İşletme faaliyetlerinin yürütülmesi için girdilerin temini, 2. İşletmenin üretim ve yatırımla ilgili çeşitli ihtiyaçlarını karşılamak için gerekli harcamaların belirlenmesi 3. Harcamalar için gerekli kaynak miktarının ve bu kaynağın nereden sağlanacağının belirlenmesi 4. Elde bulunan ve diğer kaynaklardan sağlanan fonların ihtiyaçlara göre dağılımının yapılması, 5. İşletmenin bulunduğu dönemin ve önceki yılların mali analizinin yapılması ve karşılaştırılması 6. Yapılan mali analiz ve karşılaştırmaların sonucunda elde edilen bulular yardımıyla ilerdeki yıllara ait tahmin ve planlamanın yapılması.
4 Tarımsal Kredi Kullanımındaki Amaçlar Tarımsal işletmelerin donanımlarının modernizasyonunun sağlanması için, Tarımsal ürünlerin üretim ve verimlerinin artırılması için, Küçük üreticilerin toprak edinmelerini sağlamak ve desteklemek için, Tarım ürünlerinin iç ve dış pazarlarda pazarlanmasını sağlamak ve pazarlamayı geliştirmek, Tarımsal sanayi ile ilgili her türlü girişimin kalkınma planı ilkelerine göre yürümesi ve gelişmesini sağlamak.
5 Tarımsal Faaliyetlerin Kredi İhtiyaç Nedenleri 1. Küçük Aile İşletmelerinde Tasarruf Zorluğu 2. Sermayenin Yavaş Devir Hızı 3. Yüksek Risk ve Belirsizlik 4. Teknolojik Değişmeler ve Değişen Pazar İstekleri 5. Tarım Ürünleri Fiyatlarındaki İstikrarsızlık, 6. Risk ve Belirsizliklerin çokluğu
Tarımsal Kredi Kaynakları 1. Örgütlenmiş kredi kuruluşları T.C. Ziraat Bankası, Tarım Kredi Kooperatifleri ve Tarım Satış Kooperatifleri gelmektedir. 2. Örgütlenmemiş kredi kuruluşları Bunlar esas faaliyet alanları tarımsal kredi vermek olmasa da isteyen çiftçilere gerekli olduğunda kredi veren kuruluşlardır. Halk Bankası, İş Bankası, Akbank gibi kuruluşlar bu tip kuruluşlara örnek gösterilebilir. 3. Özel Kişiler Bu şekilde kredi kullanmak çiftçileri çok yüksek faiz ödemek zorunda bırakır. Özel kişiler daha çok kâr amaçlı tefecilik şeklinde kredi kullandırırlar. 6
Tarımsal Kredi Kaynakları Vadeye göre sınıflandırma 1. Kısa vadeli krediler (1 yıla kadar ) 2. Orta vadeli krediler (1-5 yıla kadar) 3. Uzun vadeli krediler (5-20 yıla kadar) Amaca göre sınıflandırma 1. Üretimle ilgili krediler 2. İşletme kredileri 3. Yatırım kredileri (Donanma kredileri - Yapı ve tesis kredileri) 4. Pazarlama kredileri 5.Tarımsal sanayi kredileri 7
Tarımsal Kredi Kaynakları (Konularına Göre) 1. Bitkisel üretim ve bağbahçe tesis kredileri a) Bağcılık kredileri b) Zeytincilik kredileri c) Tütüncülük kredileri d) Narenciye, meyve bahçeleri tesis kredileri 2. Hayvancılık kredileri a) Tavukçuluk kredileri b) Besicilik kredileri c) İrat hayvancılığı kredisi 3. Tarımsal kalkınma kredileri a) Toprak-su kredileri b) Kırsal kalkınma kredileri 4. Teçhiz kredileri 5. Teşvik ve geliştirme kredileri 8 6. Toprak ve tarım reformu kredileri 7. İşçi tarım kredileri 8. Tohumluk destek kredileri 9. Özel guruplara açılan krediler a) Örtü altı tarımı kredileri b) Süs bitkileri kredileri c) Tarımsal sulama kredileri d) Genetik esaslara dayalı ıslah kredileri e) İpek böcekçiliği kredileri f) Koruma ve depolama kredileri 10. Tarımsal sanayi su ürünleri kredileri
TARIMSAL KREDİ UYGULAMALARI 9
10 TARIMSAL KREDİ UYGULAMALARI BAŞAKKART Tarımsal İşletmede ihtiyaç duyulan giderleri karşılamaya yönelik kredilerdir. İşletmenin kapasitesine göre tesbit edilen limitin % 75 i nakit ve faizsiz, Akaryakıt alımlarında anlaşmalı Firmalardan alınması kaydıyla 180 gün Gübre-İlaç-Yem-Tohum-Veterinerlik hizmeti alınlarında 150 gün faizsiz belirlenen 150 ve 180 günlük süreler kredinin vadesi ile uyumlu olması gerekmektedir. İŞLETME KREDİSİ Tarımsal işletmede ihtiyaç duyulan giderleri karşılamaya yönelik kredilerdir. Hayvansal ve Bitkisel Üretim Fındık Hasatına Vade-Faiz % 5 BÜYÜKBAŞ BESİ HAYVANCILIĞI 150-200 kğ canlı ağırlıkta kültür ırkı hayvanların 2 devre halinde (180 gün besi devresi).vade 2 yıl Faiz YOK HASAT VE PAZARLAMA KREDİSİ Ürün hasatı için verilen kısa vadeli kredilerdir. Faiz oranı % 5 yıllık SÜT HAYVANI ALIMI KREDİSİ İşletmesi bulunan üreticilere süt hayvanı alımına yönelik kredilerdir. En fazla 7 yıla kadar vade Faiz YOK ARICILIK KREDİSİ Türkiye Arı Yet. Merkez Bir. üye arıcılara A.K.S Belgesi esas alınmak suretiyle 10.000.-TL ye kadar ödeme gücü yerinde 2 üreticinin kefaleti ile her türlü destekleme ödemelerinin bankamıza temliki ile işletme kredisi 24 aya kadar vade. En az 50 kovan alımına veya 50 kovana tamamlamaya yönelik yatırım kredisi. Faiz oranı % 5 yıllık
11 Tarımsal Kredi Kaynakları (Konularına Göre) TARIMSAL MEKANİZASYON KREDİSİ Çayır Biçme -Balya- Yem karma/karıştırma- Süt Sağım Makine alımları Su Motoru-- Soğutma Tankı-Balık Bulucu Cihaz-Balık Ağı alımları Bu kapsamda alınacak araçlar yeni ve kullanılmamış olacaktır. En fazla 7 yıla kadar vade eşit veya serbest taksitli-faiz oranı % 5 yıllık Makine ve araçların Tarım Bakanlığından Kredilendirme belgesi aranmaktadır. SABİT FAİZLİ TRAKTÖR KREDİSİ Bankamızla anlaşmalı firmalardan Traktör alımına yönelik Fındık hasatına en fazla 7 yıl vadeli kredilerdir. Faiz oranı % 1.30 aylık Fatura tutarının % 75 i kadar kredi açılır. ARAZİ ALIMI VE İŞLETME ALIMI KREDİSİ 20 dönüme kadar Satıcının mülkiyetinde bulunan dağınık ve parçalı arazilerin birleştirilmesi, hisse paylarının ve bitişik tarlaların alımına yönelik kredilerdir (ekspertizin%60-%50)5 yıla kadar vade faiz oranı % 5 yıllık ÇİFTÇİ DESTEK KREDİSİ Tarımsal üretim dışındaki ihtiyaçların karşılanmasına yönelik kredilerdir. Fındık hasatına vade Faiz oranı % 10 yıllık PİKAP-KAMYONET KREDİSİ Sıfır kilometre kamyonet ve pikapların alımına yönelik kredilerdir. (N1 Sınıfı) Faturanın % 75 i kadar. 36 ay vade Faiz oranı % 1.20-1.30 aylık
Tarımsal Kredi Kaynakları (Konularına Göre) TARIMSAL KREDİLİ MEVDUAT Tarımsal işletmesinden sürekli gelir elde eden (Süt Hayvancılığı, tavukçuluk, Besicilik, Seracılık, Tarla sebzeciliği gibi) üreticilere en fazla 5.000.-ytl kadar kullandırılır. Yılda bir sıfırlanması gerekmektedir.1-3-6 aylık vadelerde faiz ödemeli Faiz oranı % 2.50 TARIMSAL KREDİ KARTI Süt hayvancılığı, Besicilik, Seracılık, Tarla sebzeciliği, tavukçuluk konularında faaliyet gösteren ve sürekli geliri bulanan çiftçilere aylık serbest gelirinin 2 katı TARIMSAL SULAMA KREDİLERİ Tarımsal işletmesinde yapılacak olan tarla içi basınçlı ve damla sulama konularında kullandırılan kredilerdir. 5 yıla kadar vade tarla içi harcamalar 0 faizli, tarla dış yapılan harcamalar % 5.20 yıllık faizli. Bankamızla anlaşması bulunan diğer bayilerden maliyet ve diğer bilgiler alınabilir. Üreticilerimiz anlaşmalı olmak kaydıyla işlerini diledikleri firmaya yaptırabilirler. İYİ TARIM UYGULAMALARI İyi Tarım Uygulamaları yönetmeliği çerçevesinde İşletme kredilerinde ürüne endeksli 24 aya kadar vade Faiz oranı % 5 ORGANİK TARIM UYGULAMALARI Ürünlerin üretimi, toplanması, işlenmesi, ambalajlanması, pazarlanması için işletme kredileri ürüne endeksli 24 aya kadar vade. Faiz oranı %5 12
13 İletişim Bilgilerim Doç.Dr.Tufan BAL Süleyman Demirel Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü, Isparta. e-posta: baltufan@yahoo.com http://tufanbal.net