Bülten Sayı: 13 Haziran 2015

Bülten Sayı: 13 Haziran 2015 KEİG Bülten in 13 üncü sayısıyla bir araayız. 7 Haziran aki genel seçimlerin hemen öncesine baskıya göneriğimiz bu sayı elinize ulaştığına seçimler sonuçlanmış olacak. 7 Haziran an önce Meclis te bulunan ört partinin seçim beyannamelerini kaın emeği açısınan eğerleniriğimiz çalışmamızı bu sayıa osyamıza taşıık. Bu osyaa yer alan eğerlenirmeler, seçimler sonrasına kaınların nasıl politikalarla karşı karşıya olacağının a habercisi gibi görünüyor. KEİG en Haberler bölümüne son iki ay içine üzenleiğimiz kreş paneline ve Antalya ile Muğla aki eğretileşme konulu toplantılara ilişkin bilgiler yer alıyor. Ayrıca, Mayıs ayı içine paylaştığımız Uzun Lafın Kısası isimli, kaınların ekonominin temel kavramlarını anlattığı vieonun haberini e okuyacaksınız. Platform üyelerinen KADAV ın senikalar ve kaınlar konulu paneli ile BEKEV in tekstile geri önüşüm konulu çalışması a bu bölüme yer alan haberler arasına. Güneme Neler Varı a ise, kapakta a fotoğrafını göreceğiniz, Sine-Sen e yaşanan tacize gelen ceza ile ilgili basın açıklamasını, ERG nin mesleki eğitime cinsiyetçilik konulu raporunu ve Kaın Koalisyonu nun kaın aay oranlarıyla ilgili çalışmasını okuyabilirsiniz. Güneme Dair bölümüne katılığımız toplantılara ilişkin notları aktarık. İmece nin ev işçileri çalıştayı, TİHK in toplumsal cinsiyet eşitliği konulu toplantısı, İzmir e DİSK in üzenleiği Kaın Konferansı bu toplantılar arasına bulunuyor. Son bölüme ise Platform un Denizli eki üyesi GİKAD ile erneğin 10 senelik yolculuğunu konuştuğumuz keyifli bir sohbet sizi bekliyor. Öneri, eleştiri ve katkılarınızı bekliyoruz. Bize ulaşmak için: ********************************* web sitesi: www.keig.org e-posta: iletisim@keig.org twitter : https://twitter.com/keig_platformu facebook : https://www.facebook.com/keigplatformu Ares : Kamer Hatun Mah. Hamalbaşı Ca. 22/13 Beyoğlu/ İSTANBUL Telefon-Fax: 0212 251 58 50 s. 2 KEİG en Haberler s. 6-9 Seçim vaatlerine kaınlar s. 14 GİKAD la söyleşi

2 3 KEİG DEN HABERLER KEİG DEN HABERLER ERKEN ÇOCUKLUK BAKIM VE EĞİTİMİNDE FARKLI BOYUTLAR KEİG Platformu, Erken Çocukluk Bakım ve Eğitim Hizmetleri Paneli ni konunun çeşitli boyutlarıyla ilgili çalışan kurumlarla birlikte 20 Nisan a İstanbul a üzenlei. SENDİKASIZ KADINLAR, KADINSIZ SENDİKALAR KONUŞULDU Kaınlarla Dayanışma Vakfı nın (KADAV), 8 Mayıs ta İstanbul a üzenleiği Kaın Örgütlenmesi, Sorunlar ve Moeller paneline senikalaraki erkek egemen anlayış ve kaınların senikalaraki sorunları ele alını. İki oturuman oluşan panele erken çocukluk bakım ve eğitimi konusu, çocuk gelişimi ve eğitimin niteliğinen toplumsal cinsiyet eşitliğine, kaın istihamının arttırılmasınan işgücü piyasasının koşullarının üzenlenmesine kaar birçok farklı açıan ele alını. İlk oturuma sunum yapan Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) nen Kair Uysal, UNICEF en Derya Dostlar ve Eğitim Reformu Girişimi (ERG) en Işıl Oral, konuyu yasal çerçeve, çocuk hakları ve eğitimin niteliği kapsamına eğerleniri. İkinci oturuma ise, KEİG Platformu nan Nihal Şirin Pınarcıoğlu ile Gülnur Elçik, Anne ve Çocuk Eğitim Vakfı/AÇEV en Hasan Deniz ve UNDP en Gönül Korkmaz, konuyu kaın emeği ve istihamı, babaların çocuk bakımınaki rolü ve toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması açılarınan tartıştı. Sunumların arınan yürütülen tartışma bölümüne erken çocukluk bakım ve eğitim hizmetlerinin yetersizliği, çocuk bakım sorumluluğunun kaın istihamının önüne engel teşkil etmesi, evletin bu alana yeterli ve öncelikli politika oluşturmaması, özel eğitim ihtiyacı olan çocuklar için gerekli imkanların sağlanmaması gibi konular ele alını. KADAV an Serap Güre nin açılış konuşmasıyla başlayan panele, Genel-İş Konut İşçileri Şube Başkanı Nebile Irmak, Kaınlar eşit temsiliyeti senikalara ele eerse, işçiler e, emek e özgürleşecek ei. Arınan söz alan Senikasız Kaınlar Kaınsız Senikalar kitabının yazarı Kocaeli Üniversitesi nen Doç. Dr. Betül Urhan, Türkiye eki senikalara kaınların yaşaığı sorunları anlattı. Senikalara cinsiyet körü bir örgütlenme ezberi oluğunu anlatan Urhan, senika üyelerinin yüze 90 ını erkeklerin, yüze 10 unu kaınların oluşturuğunu aktarı. Yılız Teknik Üniversitesi nen Prof. Dr. Meryem Koray ise 1995 te senikalar konusuna yaptığı araştırmanın sonuçlarıyla Urhan ın araştırmasının sonuçlarını karşılaştırı. 1995 te bir kaın şube başkanı varken şimi 2 oluğunu belirten Koray, 95 yılına kıyasla senikalaraki işlevsiz kaın komisyonu sayısının arttığını a ifae etti. Panelin ikinci oturumuna InustriALL an Monika Kemperle ve Viyana Üniversitesi nen Prof. Dr. Sabine Blaschke yaptıkları sunumlara, kaınların erkek egemen senikalara katılımının yolunu arttırma konusuna eğini. Panel, sorucevaplarla geçen tartışma bölümü ile sona eri. ANTALYA VE MUĞLA DA KADINLARIN ÇALIŞMA YAŞAMI KONUŞULDU KEİG Platformu nun Antalya ve Muğla a üniversitelerle ortak olarak üzenleiği panellere, kaınların çalışma hayatına karşılaştığı sorunlar ve çözüm önerileri tartışılı. Antalya a 20 Nisan a Antalya Üniversitesi Kaın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Anabilimalı (KATÇAM) ile birlikte üzenlenen panelin ilk oturumuna Meltem Arıoğlu Pultar KEİG Platformu nun çalışmalarını aktarırken, Aslı Şahankaya, Eğretileşme ve Kaın Emeği konulu sunum yaptı. İkinci oturuma ise, İlkay Kutlar kırsal alana kaın emeği, Diem Erkıvanç Türkay turizme kaınların çalışma biçimi ve Av. Zeliha Şengöz, kreş konusunun hukuki boyutları ile ilgili sunum yaptı. Muğla aki panel ise 18 Mayıs ta Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Politika Topluluğu ile birlikte üzenleni. Saniye Deeoğlu, Türkiye e kaın istihamı ve işgücüne katılımını kır/kent, eğitim, evlilik, çocuk sahibi olma/ olmama gibi eğişkenlere ayalı olarak eğerleniri. Aslı Şahankaya eğretileşme üzerine sunum yaparken, Mela Yaman ise sanayileşme stratejileri bağlamına ele alığı kaın istihamı koşullarının kaınların yaşamı üzerineki etkilerini aktarı. İki panel e soru-cevap bölümünün arınan sona eri. KADINLAR EKONOMİYİ ANLATIYOR: UZUN LAFIN KISASI... KEİG Platformu tarafınan hazırlanan ve 26 Mayıs ta paylaşılan Uzun Lafın Kısası isimli vieoa, farklı meslek ve çalışma biçimlerinen kaınlar ekonomiyi ve temel kavramlarını anlatıyor. İstiham, enflasyon, finans, tazminat... Televizyona izleiğimiz ekonomi haberlerine, okuuğumuz gazetelere sıkça karşılaştığımız ekonomiye air kavramlar günümüz ünyasına bizen bağımsızmış gibi gösteriliyor. Emek, çalışmak, tüketim, ev işi, cinsiyete ayalı iş bölümü, emeklilik... Günelik hayatımızın içine önemli bir yer tutan bu kavramları kaınlar nasıl yorumluyor? Ev içineki emekten ekonominin işleyiş biçimine, kaınlar erkek egemen sisteme var olma eneyimlerini üç bölümen oluşan bu filme anlatıyor. Kaınların ekonomien anlamaığını üşünenler bu filme emeğin, paranın, piyasanın hikayesini bir e kaınlaran inliyor. İsveç Hükümeti nin esteğiyle hazırlanan filmin, orijinal ili olan Türkçe nin yanına Kürtçe ve İngilizce alt yazı ile işaret ili anlatımını içeren 4 farklı versiyonu bulunuyor.

4 5 KEİG DEN HABERLER GÜNDEMDE NELER VARDI? BEKEV İN TEKSTİLDE GERİ DÖNÜŞÜM ÇALIŞMASI SONA ERDİ BEKEV, uluslararası kaın örgütleriyle birlikte ahil oluğu tekstile geri önüşüm konulu projenin sonuna geliğini 31 Mayıs ta yayınlaıkları basın açıklaması ile uyuru. İzmir e faaliyet gösteren kaın örgütü Buca-Evka 1 Kaın Kültür ve Dayanışma Derneği/ BEKEV, uluslararası kaın ernekleri ile birlikte katılımcısı oluğu remae an relive! (teksile geri önüşüm ve yenien yaşatma) proje çalışmasının sonuna geliğini açıklaı. Yapılan açıklamaa, 2013 te başlayan ve 7 ülkeen 7 kaın erneğinin ahil oluğu projenin amacı, Aile içi şiete uğramış ve işsiz 30-50 yaşlarına, keni ayakları üzerine urmak isteyen kaınların bu kapsama eğitilerek yaşamlarını sürürebilmelerine yarımcı olmak, olarak belirtili. Proje ayrıca, kullanım süresi bitmiş tekstil ürünlerinin geri önüşüm ile yenien işlenerek, tekstil sektörüneki muhtemel hammae sıkıntılarını aşmaya yönelik bir heef e içeriyoru. Etkinlikler, ülkeler arası ziyaretler, atölyeler, güçlenirme çalışmaları gibi faaliyetlerin yapılığı proje çalışmasına, 200 en fazla kaının bilgi ve eneyim paylaşımına bulunuğu aktarılı. Uluslararası toplantılaran birinin Türkiye e yapılığını ifae een BEKEV, çalışma kapsamına 2 sergi hazırlaıklarını ve 23 Mayıs ta Almanya Frankfurt ta üzenlenen uluslararası sergiye e BEKEV en 13 kaının katılığını belirtti. GÜNDEMDE NELER VARDI? ERG DEN MESLEKİ EĞİTİMDE CİNSİYETÇİLİK RAPORU Eğitim Reformu Girişimi (ERG), mesleki ve teknik Anaolu liselerineki toplumsal cinsiyet temelli eşitsizlikler ve bu eşitsizliklerin kaınların mesleki kimlik ve becerilerine olan etkisi üzerine bir rapor hazırlaı. Çelikel Eğitim Vakfı işbirliğiyle hazırlanan raporun sonuçları, 15 Nisan a üzenlenen toplantıa kamuoyu ile paylaşılı. Açılış konuşmasını yapan ERG Direktör Vekili Işık Tüzün, eğitimin toplumsal cinsiyet eşitsizliğini pekiştiren bir alan olmaya evam ettiğini belirtirken, raporun yazarı Ayşegül Taşıtman, görüşmelere karşılaştıkları örnekler üzerinen bu eşitsizlikleri ve kaınların öğrenim ve çalışma yaşamını nasıl etkileiğini aktarı. Ümraniye ve Şişli eki meslek ve teknik liselere 24 kız öğrenci, 14 oğlan öğrenci ve 9 öğretmen ile yapılan oak grup görüşmeleri sonucu oluşturulan rapor, genç kaınlara verilmesi gereken eğitimin verilmeiğini ve meslek alanlarının çok net bir şekile kaın işi/erkek işi olarak kolanığını ortaya koyuyor. Raporu aktaran Taşıtman ayrıca, toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin öğretmenler ve staj yapılan işyerleri tarafınan a öğrencilere aktarılığını, kaınların staj yaparken e kaın-işi olarak görülen alanlara yönleniriliğini vurgulaı. Rapora, öğretim programları ve sınıf içi uygulamaların toplumsal cinsiyet bakış açısıyla gözen geçirilmesi, kullanılan alanların toplumsal cinsiyet eşitliğine uyarlı şekile yenien üzenlenmesi gibi öneriler e mevcut. SENDİKADA YAŞANAN TACİZE 6 YIL SONRA GELEN CEZA! Senikalara ve Meslek Oalarına Erkek Egemenliğine Karşı Kaın İnisiyatifi, Sine-Sen e yaşanan tacizle ilgili sonuçlanan avaya ilişkin basın açıklamasını 7 Mayıs ta yaptı. Tacizcinin ceza almasını olumlu olarak eğerleniren kaınlar, senikanın tacizciyi aklamasını ise eleştiri. Sinema Emekçileri Senikası (SİNE-SEN) na çalışan bir kaının senikanın eski Genel Sekreteri tarafınan taciz eiliğini aktaran kaınlar, Arkaaşımız yaşaığı tacizi senika içine eşifre ettiğine önce ücretli izne, aha sonra a tazminatı öenmeen işten çıkartılmıştı, ei. Bunun üzerine 2009 a başlatılan hukuki sürecin SİNE-SEN eski Genel Sekreteri S. Ahmet Keskin in iki yıl hapis cezası alması ile sonuçlanığını aktaran kaınlar, ceza yeterli olmasa a bu kararın kaın ayanışmasının bir kazanımı oluğunu vurgulaı. 8 yılır kararlılıkla sürürülen mücaele sonucu bu kazanımın ele eiliğini ifae een kaınlar, SİNE-SEN avası bir iğer yönüyle e emek hareketlerine, senika ve konfeerasyon tüzüklerine taciz, tecavüz, mobbing gibi kaına yönelik işlenen suçlara yeterli ve kapsayıcı maelerin olmamasının ne gibi sorunlar ve haksızlıklar yarattığına air en can alıcı örnekleren biriir, ei. Açıklamanın arınan avaya ilişkin etaylar paylaşılırken, kaınlara yönelik işlenen suçlara hukuki sürecin ne kaar uzun sürüğünü hatırlatan kaınlar, mahkeme heyetinin sanığı görmeen iyi hal inirimi uygulaığını a vurgulaı. Kaınlar Sine-Sen ve bağlı bulunuğu DİSK ten bunan sonraki süreçte tavır almalarını bekliyor. KADIN KOALİSYONU KADIN ADAY ORANLARINI AÇIKLADI Kaın Koalisyonu, tüm milletvekili aayları arasına kaın oranlarını incelei. Aayların saece yüze 26,6 sını kaınların oluşturuğunu açıklayan Koalisyon, Kaınları ışlayan partilere oyumuzu a helalliğimizi e vermeyeceğiz ei. 110 kaın örgütünün üyesi oluğu Kaın Koalisyonu 19 Mayıs ta, Eşitlik yoksa aalet e yoktur başlıklı bir açıklama yaptı. Açıklamaa, yüze 10 seçim barajının çeşitli toplumsal grupların Meclis te temsilini engelleiği ve seçmen iraesini geçersizleştiriği vurgulanırken, siyasi partilerin e kaınları ışlayarak bu uruma katkıa bulunuğu ifae eili. Açıklamaya göre, gösterikleri kaın aaylar açısınan Komünist Parti yüze 100, Halkların Demokratik Partisi yüze 45, Halkın Kurtuluş Partisi yüze 34 ve Anaolu Partisi yüze 34 ile ilk ört sıraa yer alı. Bu partileren TBMM e grubu olan tek parti Halkların Demokratik Partisi. AKP nin 37 ile, CHP nin 41 ile, MHP nin 51 ile kaın aay göstermeiği vurgulanı. 7 Haziran seçimleri öncesi Meclis te temsil eilen ört partien kaınerkek eşitliğine en çok yaklaşan ve Türkiye nin tamamını kapsayacak şekile kaın aay gösteren tek partinin HDP oluğu söylenen açıklamaa, kaın aayların siyasi partilereki oranı yüze 26,9 iken, bağımsız aaylar arasına kaın oranı yüze 9,1. Açıklama şöyle sona eri: Kaınları ışlayan partilere oyumuzu a helalliğimizi e vermeyeceğiz! Oyumuzu eşitlik, özgürlük, aaletin aımlarını atanlara vereceğiz!

6 7 KADIN GÜNDEMDE EMEĞİ NELER VE İSTİHDAMINA VARDI? YÖNELİK POLİTİKALAR SEÇİM VAATLERİNDE KADIN EMEĞİ KEİG Platformu olarak, seçim öncesine Meclis te bulunan partilerin 7 Haziran 2015 Genel Seçimlerine yönelik yayınlaıkları beyannameleri kaın emeği ve istihamı açısınan eğerlenirmiştik. Partilerin beyannamelerini tek tek inceleik, toplumsal cinsiyet eşitliği açısınan analiz ettik, arınan yaptığımız genel eğerlenirmee politika vaatlerini karşılaştırık. Bu bülten yayımlanığına genel seçimler sona ermiş, Meclis te hangi partilerin yer alacağı kesinleşmiş olacak. Ancak, umuyoruz ki bu çalışma, beyannamelerini kaınların taleplerini ikkate almaan ya a kaınların taleplerini esas alarak hazırlayan partilerin tümü için bunan sonraki politikalarını oluştururken ve uygularken e yararlanacakları bir kaynak olur. Kaınların hane içineki karşılıksız emeği ne kaar görünür? Kaın emeği konusuyla ilgili olarak feministlerin ortaya koyuğu en önemli talepleren biri, şüphesiz ki hane içine kaınların ücretsiz ve karşılıksız yaptığı çocuk/hasta/yaşlı/engelli bakımı, temizlik, yemek, ütü, vs. gibi ev ve bakım işlerinin görünür hale getirilmesi. AKP, kaınlara sunuğu iğer paketlere e oluğu gibi, kaınların esas sorumluluğunu aile içine tanımlıyor, ev içineki karşılıksız emeği görünmezleştiriyor. MHP e benzer şekile, bir yanan toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanmasınan bahseerken, iğer taraftan kaınların hane içine yaptığı işleri görmüyor. CHP, kaınların hane içine saece çocuk bakım yükünü görerek çocuk bakım hizmeti sunulmasını vaat eiyor. Beyannameleri incelerken görük ki, feminist örgütlerin ve kaın hareketinin yıllarır veriği mücaele, erkek politikaa artık geikler açmaya başlaı. Siyasi partiler, kaınların sorunlarını görmezen gelen bir uruşun kenilerine kaybettireceğinin farkına varmış ve beyannamelerine kaınlara aha fazla yer vermeye başlamış görünüyor. Bu çok önemli bir gelişme; ama kaınların nasıl konumlanırılıkları ve sorunlarının ele alınış biçimlerine cii problemler bulunmaya evam eiyor. Bu sorunları belli başlıklar altına inceleik. Kaınlar ve LGBTİ ler beyannamelerin neresine? AKP ve MHP, kaınları aile içine görüyor ve politika vaatlerine ev içineki rollerini esas alıyor. MHP ara ara toplumsal cinsiyet eşitliğinen bahsetse e, her iki partinin beyannamelerine e LGBTİ bireyler herhangi bir şekile bulunmuyor. CHP kaınların ekonomik bağımsızlığını bazı yerlere öne çıkarsa a genel olarak kaın-erkek eşitliğini vurguluyor. LGBTİ bireyler genel anlama ayrımcılıklarla mücaele kapsamına yer alıyor. HDP, beyannamenin bütününe erkek egemen toplumsal yapıa bir önüşüm heefliyor ve politika vaatlerini buna göre şekilleniriyor. LGBTİ lerin eşit, özgür ve onurlu yaşam hakkı başlığı altına ise konuyla ilgili aha ayrıntılı bir eğerlenirme yapıyor. * Siyasi parti lierleriyle ilgili kullanılan görsel, KA.DER in 2015 Genel Seçimleri için hazırlaığı kampanyanın parçasıır. Çocuklara saece kaınlar mı bakacak? HDP, erkeklerin tüm bakım ve ev işlerini kaınlarla eşit şekile paylaşması ve bu işlerin toplumsallaştırılmasına yönelik bütünlüklü bir politika vaai sunuyor. Ancak, bazı konularla ilgili bu önüşümün nasıl sağlanacağına air etaylı bir planlama ihtiyacı bulunuyor. Yine e beyannamesine bu görünmeyen emeğin altını çizen tek parti olarak HDP karşımıza çıkıyor. Çok iyi biliniği gibi bakım yükümlülüğünün yalnızca kaınların sorumluluğu olarak görülmesi kaınları hem istihama hem toplumsal yaşamın her alanına katılıman ışlıyor. Konuyla ilgili vaatler genel olarak kaınların iş ve aile yaşamlarının uyumlulaştırılması kapsamına ele alınıyor. Ancak, erkeklerin bu konuaki sorumluluğu ya göz arı eiliyor ya a yeterince vurgulanmıyor. AKP, kaliteli, hesaplı ve kolay erişilebilir kreşlerin yaygınlaştırılacağını söylerken evletin bu konuaki sorumluluğu saece teşvik etmekle sınırlı kalıyor. Beyannameeki kayıtlı kaın istihamının eve bakım hizmetleri yoluyla sağlanması heefi, kaınların ücretli çalışacak olsalar ahi ev içine ve bakım işlerine istiham eilmesinin teşvik eiliğini gösteriyor. MHP, iş ve aile yaşamının uyumlaştırılması kapsamına anne ve babaların birlikte evreilemez ebeveyn izni kullanabilmesi yönüne üzenlemelerin yapılması vaaine yer veriyor. Ancak, partinin aileyi güçlenirme ve kaını aile içine görme eğilimi, toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanmasını öngören bu vaat ile çelişiyor. CHP, bakım hizmetlerinin ücretsiz, kolay ulaşılabilir ve nitelikli olması gerektiğini söylüyor. Ancak, bu üzenlemeleri saece iş ve aile yaşamının uyumlaştırılması konusuyla bağlantılı olarak öneriyor, yani erkeklerin bu konuaki sorumluluğuna eğinmiyor. HDP, kaınların saece istihama eğil toplumsal yaşamın her alanına katılımı için e bakım hizmetlerinin önemli oluğuna vurgu yapıyor. Bu hizmetlerin hem kaınlar hem erkekler için üzenlenmesini öneren HDP, bakım yüküne erkeklerin kaınlarla eşit sorumluluk alması konusuna eğiniyor.

8 9 SEÇİM VAATLERİNDE KADIN EMEĞİ SEÇİM VAATLERİNDE KADIN EMEĞİ Kaın istihamı nasıl arttırılacak? Beyannamelere kaın istihamının arttırılması için girişimcilik ve mesleki eğitimlerin teşvik eilmesi ağırlıklı olarak yer alıyor. Ancak, hem girişimcilik hem mesleki eğitimler, şu anaki haliyle kaın istihamını arttırmaa işlevsiz kalıyor, kaın işi-erkek işi ayrımını pekiştiriyor ve kaınları birçok olumsuzlukla karşı karşıya bırakabiliyor. AKP ve MHP kaın istihamını ülkenin ekonomik kalkınması kapsamına, genç istihamıyla birlikte eğerlenirirken, CHP ve HDP kaınların ekonomik bağımsızlığı vurgusunu öne çıkarıyor. AKP ve MHP, kaınlar için aileeki sorumluluklarını aksatmamaları amacıyla esnek çalışmayı öngörüyor. AKP ve MHP, kaın istihamını arttırmaa girişimcilik ve mesleki eğitimleri heefliyor; ancak sistemin kaınlar açısınan güncel sorunlarına ilişkin bir vaatte bulunmuyor. CHP, kaın istihamına nitelikli ve güvenceli bir artışı heeflerken, girişimciliği esas faaliyet olarak ortaya koymuyor, mesleki eğitim sistemine ise kaınlar lehine eğişiklik önerileri getiriyor. HDP, kaın istihamının tam zamanlı ve güvenceli olarak arttırılması, kaınların hem ev içine hem çalışma yaşamına görünmeyen emeğinin görünür hale getirilmesi için somut üzenleme ve yapısal eğişiklik önerileri vaat eiyor. HDP, ev işçisi ve mevsimlik tarım işçisi kaınların sorunlarına yönelik kaın örgütlerinin tespit ve taleplerine beyannamesine yer veriyor. CHP ve HDP, beyannamelerine, kaın kooperatiflerinin yaygınlaştırılması ve esteklenmesinen bahseiyor. Ancak, kaınların eneyimlerinen biliğimiz üzere, kooperatifler çeşitli neenlerle kaınların zarara uğramasına sebep olabiliyor. Bu neenle kooperatiflerin esteklenmesi maesinin içeriğinin nasıl olurulacağı büyük önem taşıyor. Kaınları işyerine neler bekliyor? AKP beyannamesine işyerine cinsiyete ayalı ayrımcılığa herhangi bir şekile eğinmiyor. MHP, çalışma hayatına kaınlara yönelik negatif ayrımcılığa son verilecek emekle yetiniyor, herhangi bir etay vermiyor. CHP nin vaatleri arasına şunlar bulunuyor: Sözel, fiziksel, psikolojik taciz, mobbing gibi kavramların yasal üzenleme kapsamına alınması, erkek işi olarak bilinen alanlara ya a yönetim kaemelerine kaınlara kota uygulanması, eşit işe eşit ücret, işyerineki kreşlerin tüm çalışanlar için üzenlenmesi, vs. HDP nin vaatleri arasına ise, üşük ücret politikalarına, cinsiyete ayalı ayrımcılığa, tacize, güvencesizliğe son verilmesi; kaın-erkek fark etmeksizin en az 50 işçi çalıştıran kamu/özel tüm iş yerlerine ücretsiz kreş açılmasının zorunlu olması; 8 Mart ın kaın işçiler için resmi tatil olması bulunuyor. Kaınlar sosyal hakların neresine? AKP, sosyal yarımların ailenin bütünlüğünü koruyacak bir şekile yapılacağını ve bu yarımların belirlenmesine ailenin büyüklüğünün esas alınacağını belirtiyor. MHP, muhtaç ailelere, en az bir feri iş buluncaya ek asgari ücretin yarısı kaar aile esteği vereceğini ve bu öemenin öncelikle ev kaınlarına yapılacağını söylüyor. AKP ve MHP sosyal hakları muhtaçlık temeline eğerleniriyor. Birey eğil hane temeline yarım sağlamak heefleniyor ve kaınların aile içineki geleneksel rolleri yarımlar yoluyla pekiştiriliyor. CHP, Güçlü Sosyal Devlet Projesi nin merkezineki Aile Sigortası öemelerinin kaınlara verileceğini söylüyor. Kaını aile içine eğerleniren bu kurgu, CHP nin kaınlar için öngörüğü ekonomik bağımsızlık vaai ile çelişiyor. HDP, sosyal hakların yarım veya muhtaçlık temeline görülmesini, kaınların aile içineki geleneksel rollerini pekiştirmesini eleştiriyor. Tüm sosyal hizmetlerin hak temeline, herhangi bir ayrımcılık uygulanmaan herkese eşit olarak sunulmasını savunuyor. MHP ve AKP, engelli bireyleri aha çok korunması gereken bir grup olarak sosyal yarım eksenine eğerleniriyor. CHP, genel olarak engelli bireylere eğinse e, engelli kaınların farklılaşan sorunlarınan bahsetmiyor. HDP ise, engelli kaınların sorunlarına eğinerek, bunların çözümüne yönelik vaatte bulunuyor. Özetle; Kaın emeği ve istihamı konusu, vaatler içine partinin toplumsal cinsiyet eşitliği bakışıyla paralel olarak yerini bulabiliyor. AKP, kaınları birey olarak görmüyor; eril eğerlerin baskın oluğu, kaınların enetim altına tutuluğu heteroseksist aile içine sıkıştırıyor. Toplumsal cinsiyet eşitliğine ise beyannamesine hiç yer vermiyor. MHP, birkaç yere konuan bahseiyor; ancak genel politikasını kaınları aile içine gören bir perspektifle oluşturuyor. CHP, kaınlaran ve kaın haklarınan en fazla bahseen partileren biri olsa a, toplumsal cinsiyet eşitliğinin beyannamenin ruhuna işleiğini söylemek zor. HDP ise, toplumsal cinsiyet eşitliği perspektifini topluma yapısal bir önüşümü heefleyerek beyannamenin tümüne yerleştirmeye çalışıyor. Tüm vaatler bir araa eğerleniriliğine HDP nin kaınların taleplerine oğruan yer veriğini, bu taleplerin hayata geçirilmesi açısınan a en çok umut vaat een parti oluğunu belirtmek gerekiyor.

10 11 GÜNDEME DAİR NELER YAPIYORUZ? NELER YAPIYORUZ? POZİTİF AYRIMCILIĞA GİRİŞ 101 Demet Sabancı Çetinoğan geçtiğimiz günlere yayınlanan bir röportajına şirketler grubuna kaınlara yönelik pozitif ayrımcılık yapılıyor mu sorusuna asla iye cevap veriyor. 1 Kaın a tıpkı erkek gibi saece toplumun bir parçasıır. Elbette, ama sormak lazım, nasıl bir parçası? Cevabı hepimiz çok iyi biliyoruz aslına; ikincilleştirilen, emeği görünmezleştirilen, ezilen, ötekileştirilen bir parçası. Aslına Sabancı Çetinoğan a aynı röportaja kaınların erkeklere göre aha ağır sorumluluklar taşıığını kabul eiyor ve kaınlara şans veriliğine iş hayatına başarılı oluklarını söylüyor. İşte pozitif ayrımcılık (yani geçici özel önlemler almak) a tam olarak bu noktaa başlıyor. Yani pozitif ayrımcılıkta ısrarcı olmak fıtratta erkeklerin kaınlaran üstün oluğunu kabul etmek anlamına gelmiyor. Bir cinsin iğer cinsten toplumsal örgütlenmenin erkek egemen yapısı olayısıyla hayatın her alanına 1-0 gerien başlaığını görmek ve bu engesizliği ortaan kalırmaya çabalamak emek oluyor. Pozitif ayrımcılık eşitlik ve aalet kavramlarının kesişim noktasına uruyor ve aalet olmaan eşitliğin sağlanamayacağının en önemli göstergelerinen biri haline geliyor. Kaın emeği ve istihamı alanınan baktığımıza, yapılan çok sayıa araştırmanın ve kaın hareketinin ortaya koyuğu üzere, kaınlara atfeilen bakım yükümlülüğü ve bu yükün ne evlet ne e erkekler tarafınan paylaşılmamasının kaınların ya işgücü piyasasına hiç katılmamasına ya a geçici veya sürekli olarak bu piyasaan kopmalarına neen oluğunu görüyoruz. Dolayısıyla, şans verilmesi olarak bahseilen urum aslına köklü yapısal eğişikliklerin hayata geçirilmesi anlamını taşıyor. Kaınlar çocuklarına ya a ailelerinin yaşlı/hasta/engelli bireylerine baktıkları için eğitim olanaklarınan a yeterince fayalanamaıklarınan insanca yaşamaya olanak tanıyacak kaar gelir getiren ve güvenceli işlere çalışacak niteliğe sahip olamıyorlar. Dolayısıyla a vasıfsız olarak üşünülen işlere hapsolarak üşük ücretle, güvencesiz ve uzun saatler çalışmak zoruna kalıyorlar. Yani üretilen politikalar cinsiyet eşitliğine toplumu ne kaar yakınlaştırıyorsa, kaınların şansı a o kaar artıyor emektir. O neenle kaınla erkek arasına ayrım yoktur, çalış senin e olur mantığı bu eşitsizliğin üzerini örtmekten başka bir işe yaramıyor. Sayın Sabancı Çetinoğan bir Sabancı olarak oğmasayı, bir kaın olarak şu anki imkanlarına sahip olma ihtimalinin çok üşük oluğunu biliyoruz. Dolayısıyla, pozitif ayrımcılığın ailesinen gelen ekonomik, kültürel ve sosyal sermayesi kısıtlı olan kaınların nesiller arası aktarılan yoksulluğun ve yoksunluğun girabınan kurtulmalarına estek anlamına geliğini bu açıan yorumlayabilmek e ayrıca önem taşımıyor mu? Kreş Haktır Platformu nun başlattığı erken çocukluk bakım ve eğitim hizmetlerini konu alan kreş kampanyasını, Kreş Haktır Platformu nun kurucularınan ve bileşenlerinen biri olarak sürürüyoruz. İşyerlerinin kreş açma yükümlülüğünün yasal ayanağı olan Gebe ve Emziren Kaınların Çalıştırılma Şartlarına Dair Yönetmelik te 150 üstü kaın çalışanı olan işyerlerine kreş açma zorunluluğu oluğu yer alıyor. 150 üstü kaın çalışanı olan işyeri sayısının olukça az olması sebebiyle yönetmelikteki bu üzenleme karşılığını bulamıyor. Yine yönetmeliğe göre; kreşleren saece kaın çalışanların çocukları fayalanabiliyor. Erkek çalışanların ise ancak annesi ölmüş veya velayeti babaya verilmiş çocukları kabul eiliyor. Oysa, kaınlar olarak yıllarır çocuk bakım yükümlülüğünün saece kaınlar üzerinen tartışılmaması gerektiğini savunuyoruz. Yönetmelik bu haliyle Anayasa nın kanun önüne eşitlik maesine (mae 10), Türkiye nin taraf oluğu Kaına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi ne ve AB Direktiflerine aykırı. Bu sebeple anayasaya aykırılık iiasıyla Danıştay a yönetmeliğin yukarıa bahseilen maelerinin iptali avası açmayı kreş kampanyasının önemli bir parçası olarak üşünüyoruz. Bu kapsama şu an hukuki süreçle ilgili ön hazırlık çalışmaları yapıyoruz. Danıştay sonrasına CEDAW Komitesi ne taşınabilecek ve politik bir karar çıkabilecek, stratejik bir ava çalışması planlıyoruz. Davayı usulen uygulanan işlem üzerinen açmamız gerektiğinen öncelikle çalışılan işyerinin kreş yükümlülüğünü yerine getirmemesi ile ilgili (yönetmelikte belirlenen şartlara uygun olmaığı gerekçesiyle çocuğu işyerineki kreşe kabul eilmemiş erkek çalışanlar ahil) örnek olaylara ihtiyacımız olacak. Çevrenize benzer örnek olayları yaşayan ve bu olayı Danıştay a ve arınan CEDAW a taşımayı üşünenler olursa bize yönlenirebilir misiniz? İşte tüm bu sayıklarımız neeniyle eşitsizlikler ortaan kalırılana kaar eşit olmayanları aynı seviyeye taşımak için pozitif ayrımcılığın gerekliliğinin altını çizmeye evam eeceğiz. KEİG Bülten e katkıa bulunan İsveç Hükümeti ne (Sween) teşekkür eeriz. Sayı: 13 Haziran 2015 2 Aylık KEİG İletişim Bülteni Sahibi: Kaınlarla Dayanışma Vakfı aına Begüm Acar Sorumlu Müür ve Yazı İşleri Müürü: Begüm Acar Yayına Hazırlayanlar: KEİG Platformu Bu sayıya katkıa bulunanlar: Haşime Akbakın, Ayşe Balkanay, İil Soyseçkin, Sibel Özen, Nihal Şirin Pınarcıoğlu, Gülnur Elçik, Meltem Arıoğlu Pultar, Serap Güre. İletişim aresi: Kamer Hatun Mah. Hamalbaşı Ca. 22/13 Beyoğlu İstanbul - 0212 251 58 50 - iletisim@keig.org Grafik uygulama: Güneş Resul Baskı: Hazal Matbaa, Davutpaşa Emintaş San. Sitesi No: 103/ 434-435 Topkapı/ İstanbul. Tel: 0212 501 95 96 Yayın türü: Yerel Süreli Yayın Bu bültene yayımlanan yazı ve fotoğraflar sahibinen izinsiz kullanılamaz. 1 http://www.cnnturk.com/yazarlar/guncel/hakan-celik/emet-sabanci-kainlara-pozitif-ayrimcilik-yapmiyoruz

12 13 NERELERE KATILDIK? NELER GÖZLEMLEDİK? NERELERE KATILDIK? NELER GÖZLEMLEDİK? İmece Ev işçileri Senikası tarafınan 17 Nisan a üzenlenen çalıştay, Sosyal Güvenlik Akaemisi nen SGK uzmanı Emin Yılız ve emekli Müfettiş Yılmaz Ayıner in sunumu ile başlaı. Sunuma genel olarak ev işçiliği ile ilgili yasal uruma ilişkin bilgiler paylaşılı. İMECE NİN EV İŞÇİLERİ ÇALIŞTAYINA KATILDIK DİSK İzmir Kaın Komisyonu tarafınan 14 Mayıs ta üzenlenen İzmir Kaın Konferansı na katılık. Çoğunluğu kaın işçileren oluşan 100 kişinin katılığı konferansta açılış konuşmasını DİSK Kaın Komisyonu nan Sibel Parmaksız yaparken, Hazal Beytaş a DİSK Kaın Komisyonu nun amaç ve heeflerini aktarı. Uzmanlar 9 gün ve aha az çalışan ev işçileri ile 10 gün ve aha fazla çalışan ev işçilerinin sigortalanma koşullarına air bir tablo hazırlamışları. Son olarak a İmece Senikası nan Av. Sevgi Evren yasa ile ilgili çelişkilere eğini. Son üzenlemee bir ev işçisini 10 günen az çalıştıran kişinin çalıştıran, 10 günen fazla çalıştıran kişinin ise işveren olarak görünüğüne ikkat çekili. Ayrıca, bilirim yaptığı hale pirimi öemeyen işverene gecikme zammı ışına bir yaptırımın olmaması, 10 günen az çalışma urumuna genel sağlık sigortasınan fayalanamama, hiç borcu olmaması urumuna işverene yatırığı pirimen yüze 5 oranına teşvik getirilmesi, sigorta gün sayısının 5000 en 3600 e üşürülmesinin yol açabileceği olumsuzluklara a vurgu yapılı. Bütün yasalara bir yıl, 365 gün olarak kabul eilirken, SSGSS yasasına bir yılın 360 gün olarak kabul eiliğine ve bunun uzun çalışan bir işçie yaratacağı hak kaybına ilişkin etay, özellikle ikkat çekiciyi. Bir yanan ev işçileri işçi olarak görülmezken, iğer yanan İmece nin senika olarak tanınmak zoruna kalmasının olaylı bir tanıma oluğu a ifae eili. TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ KONFERANSI NA KATILDIK Türkiye İnsan Hakları Kurumu tarafınan 29 Nisan a üzenlenen İnsan Hakları Bağlamına Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Konferansı na katılık. Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ve Çalışma Hakkı isimli oturuma KEİG Platformu nan Serap Güre, Kaına Yönelik Ekonomik Şiet içerikli sunum yaptı. Eşitsiz çalışma koşulları, bakım işlerinen saece kaının sorumlu olması, eğitim ve sosyal yaşama kaınların kaynaklara erişiminin sınırlılığı, çalışma yaşamına kaınlara air kalıp yargılar ve kaınların eğreti çalışma yaşamının yarattığı hak kayıpları bağlamına ekonomik şietin kaınlara etkileri aktarılı. Oturumun bir iğer sunumuna İLO temsilcisi Özge Berber Ağtaş, İLO Sözleşmelerinin yasa ve uygulamalaraki yerini anlatarak Türkiye nin İLO sözleşmelerine koyuğu çekincelerin ve imzalamaığı sözleşmelerin kaının insan haklarınaki kayıplarını pekiştiriğini vurgulaı. Sosyal içerme politikalarının kaınları ne kaar içeriğinin sorgulanığı oturuma, içerme ve ışlama kavramlarını oğru analiz etmenin projelerin etkisini artıracağı, kaynakların iyi yönetiminin kaınların yaşamına olumlu sonuçlar oğuracağı ifae eili. Keni çalışma yaşamı eneyimini anlatan KAGİDER temsilcisi, kaın olmanın çifte iş yükünü vurgularken, kenine ait iyi gelirin özgürleştirici etkisinin eşitliği e içeriğini belirtti. Toplantıa TİHK in kaının insan hakları ihlallerinin önlenmesi için evlet kurumlarının çalışmalarını izleme-sinin ve hazırlanan raporlarla yürütmenin cinsiyet eşitsizliğini ortaan kalıracak uygulamaları günemine almasını sağlamasının önemine vurgu yapılı. İZMİR DE DİSK TOPLANTISINA KATILDIK..DİSK Genel Sekreteri Arzu Çerkezoğlu, senikanın kaın örgütlenmesiyle ilgili konuşmasına neoliberalizmin ve hükümet politikalarının kaın istihamına olan olumsuz yansımalarınan bahseerken işgücünün kaınlaştığını vurgulaı. Türkiye Kaın Dernekleri Feerasyon Başkanı Canan Güllü ise Türkiye e kaına yönelik şieti anlatırken kaın cinayetlerinin son yıllara hızla artış gösteriğine ikkat çekti...konferansa KEİG Platformu nan katılan Meltem Arıoğlu Pultar, Eylül 2014 te yayımlanan eğretileşme konulu raporu temel alarak bir sunum yaptı. Sunuma kaınların işgücü piyasasına katılımı artarken güvencesiz, geleceksiz, alternatifsiz bırakılarak üşük gelir üzeyli, meslek tanımı olmayan eğreti işlere yöneliği vurgulanı. Ayrıca, hükümetin çıkarığı kaın istiham paketinin kaın istihamına olumsuz etkileri ve erken çocukluk bakım ve eğitim hizmetlerinin yetersizliği sebebiyle kaın istihamını artırmanın mümkün olmaığı konuşulu. Arınan İzmir Ekonomi Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Öğretim Üyesi Itır Bağai uluslararası alana kaın örgütlenmesi ve siyaset alanına kaınların katılımıyla ilgili bir konuşma yaptı. Panelin arınan gerçekleşen soru-cevap bölümüne katılımcılar kaın istihamınan örgütlenmeye, kayıt ışı çalışmaan siyasi partilerin kaın politikalarına kaar pek çok farklı konua sorular ve görüşlerle panele katkıa bulunular. DÜNYA BANKASI NIN TOPLUMSAL CİNSİYET TOPLANTISINA KATILDIK Dünya Bankası Grubu nun Yoksulluğu Azaltmak ve Paylaşılan Refahı Artırmak başlıklı konsept notunu tartışmak ve istişaree bulunmak aına sivil toplum ve özel sektören uzmanları bir araya getiriği istişare toplantısı 22 Mayıs ta Hilton İstanbul a gerçekleşti. Yeni bir toplumsal cinsiyet stratejisi belirlemek üzere önümüzeki öneme bir rapora önüştürülecek konsept notu aktarılırken ekonomik büyümenin sağlanması için toplumsal cinsiyet eşitliğinin önemine vurgu yapılı. Türkiye e kaınların istihama katılması urumuna brüt milli gelirin %22 oranına artacağına ikkat çekili. Kaınların işgücüne katılım oranının genel olarak erkeklere kıyasla %10 ila %30 oranına üşük olmasının yanı sıra kaınların yarı zamanlı işlere yoğunlaştığı belirtili. Halihazıra kaınların istiham eiliği sektörlerin e eğitim, sağlık, beşeri ve sosyal bilimler gibi toplumsal cinsiyet normlarına göre uygun görülen alanlar oluğunan bahseili. Kaınların işgücüne girmeye çalışıp sonrasına ayrılıkları vurgulanı. Katılımcı yorumlarına çocuk bakım hizmetlerinin kaliteli ve tüm çocuklara eşit bir şekile ulaşılabilir olmasının kaın istihamını artırmanın kilit noktası oluğu belirtilirken toplumsal cinsiyet konusuna hem kamu hem e özel sektöre rol moel eksikliği vurgulanı. Özellikle halkın gözü önüneki üst üzey siyasetçilerin kaın istihamını ve toplumsal cinsiyet eşitliğini estekleyici kamu spotlarına yer almaları gerektiği söyleni. Dünya Bankası Grubu nun toplumsal cinsiyet konusunu ekonomik büyüme heeflerine ulaşmak için bir araç olarak görmesinin e sorgulanması gereken bir bakış açısı oluğu iletili.