TAYSAD SEKTÖR RAPORU MAYIS İçindekiler: Üretim sayfa 2-4 İhracat sayfa 5-7 İç pazar sayfa 8-9 TAYSAD Fiyat Endeksi sayfa 10 TAYSAD Ekonomi Bülten sayfa 11-15
ÜRETİM (Araç Türüne Göre) yılının Mayıs ayında 51.237 adedi otomobil, 48.629 adedi ticari araç, 4.483 adedi ise traktör olmak üzere toplam 104.349 araç üretilmiştir. yılının ilk 5 ayında 237.611 adedi otomobil, 231.755 adedi ticari araç, 21.889 adedi traktör olmak üzere toplam 491.255 araç üretilmiştir. 2011 yılının ilk 5 ayına göre yılının aynı döneminde otomobil üretimi %14, ticari araç üretimi %2 azalırken, traktör üretimi ise %18 oranında artmıştır. Toplam araç üretimi ise %8 seviyesinde azalmıştır. Araç türleri Types 2011 Mayıs May Mayıs May 2011 5 Ay / 5 Months Değişim % Percent change Otomobil P. Car 54.197 51.237 277.089 237.611-14 Kamyonet Hafif Pick up Ticari Araç Minibüs LCV Minibus K. Kamyon L. Truck B. Kamyon Ağır M. Truck Ticari Araç Otobüs HCV Bus Midibüs Midibus Ticari Araç Commercial vehicles Traktör Tractor 43.570 42.368 207.557 203.517-2 1.926 2.091 8.113 10.818 33 347 292 1.709 1.384-19 3.076 2.837 13.890 11.739-15 691 598 2.739 2.697-2 277 443 1.409 1.604 14 49.887 48.629 235.417 231.755-2 4.490 4.483 18.605 21.889 18 Toplam Üretim Total Production 108.574 104.349 531.111 491.255-8 Kaynak: OSD 2
Son on yılın ayları üretim miktarları; 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Otomobil 101 182 187 221 255 317 192 258 277 238 Passenger Car Ticari Araç 81 145 172 182 183 279 113 188 235 232 Commercial Vehicle Traktör 11 19 15 18 15 13 5 11 19 22 Tractor Toplam 193 346 374 421 453 609 310 457 531 492 1.000 adet Son 10 yılın üretim miktarlarına baktığımızda, üretim rekorunun kırıldığı 2011 yılına göre %7 seviyesinde bir üretim kaybı olduğu görülmektedir. yılı üretim öngörümüz 1,2 milyon araç üretileceği yönündedir. Kaynak: OSD ÜRETİM (Markalara Göre) yılının Mayıs ayında Oyak-Renault 28.726 adet otomobil üretimi ile markalar bazında ilk sırada yer almaktadır. Tofaş 5.528 adedi otomobil, 20.762 adedi kamyonet olmak üzere 26.290 üretim adedi ile ikinci sıradadır. Ford Otosan 20.406 adedi kamyonet, 1.786 adedi minibüs, 915 adedi kamyon olmak üzere 23.107 adet ile üçüncü sıradadır. Hyundai Assan 7.850 araç, Toyota ise 6.805 araç üretimi ile markalara göre üretimde dördüncü ve beşinci durumdadırlar. yılının ilk 5 ayında ise Oyak-Renault 137.074 araç, Ford Otosan 116.350 araç, Tofaş 109.227 araç, Toyota 37.696 araç, Hyundai Assan ise 36.562 araç üretmişlerdir. 3
Otomobil ve hafif ticari araç üreticilerinde markalara göre üretim adetlerini incelediğimizde geçtiğimiz yılın ilk 5 ayına göre; Oyak-Renault un üretimi %8, Tofaş ın üretimi %22, Toyota nın üretimi %8 oranında azalırken, Hyundai Assan ın üretimi %4, Honda nın üretimi ise %54 oranında artmıştır. Ford Otosan ın üretim oranı değişmemiştir. / April Firmalar Companies Otomobil P.Car Minibüs Minibus Midibüs Midibus Otobüs Bus Kamyonet Pickup Kamyon Truck Traktör Tractor Toplam Total Anadolu Isuzu 0 0 170 0 36 184 0 390 BMC 0 0 40 50 0 174 0 264 Ford Otosan 0 1.786 0 0 20.406 915 0 23.107 Hattat 0 0 0 0 0 0 284 284 Honda Türkiye 2.328 0 0 0 0 0 0 2.328 Hyundai Assan 7.850 0 0 0 0 0 0 7.850 Karsan 0 305 0 0 1.096 71 0 1.472 Mercedes Benz Türk 0 0 0 303 0 1.677 0 1.980 MAN 0 0 0 97 0 0 0 97 Otokar 0 3 177 47 32 0 0 256 Oyak-Renault 28.726 0 0 0 0 0 0 28.726 TEMSA 0 0 56 101 36 108 0 301 TOFAŞ 5.528 0 0 0 20.762 0 0 26.290 Toyota 6.805 0 0 0 0 0 0 6.805 Türk Traktör 0 0 0 0 0 0 4.199 4.199 TOPLAM - Total 51.237 2.091 443 598 42.368 3.129 4.483 104.349 Toplam / Total Firmalar Companies Otomobil P.Car Minibüs Minibus Midibüs Midibus Otobüs Bus Kamyonet Pickup Kamyon Truck Traktör Tractor Toplam Total Anadolu Isuzu 0 0 661 0 170 1.154 0 1.985 BMC 0 0 100 190 0 961 0 1.251 Ford Otosan 0 9.437 0 0 103.499 3.414 0 116.350 Hattat 0 0 0 0 0 0 1.515 1.515 Honda Türkiye 10.881 0 0 0 0 0 0 10.881 Hyundai Assan 36.562 0 0 0 0 0 0 36.562 Karsan 0 1.369 0 0 5.726 324 0 7.419 Mercedes Benz Türk 0 0 0 1.204 0 7.042 0 8.246 MAN 0 0 0 613 0 0 0 613 Otokar 0 12 601 264 85 0 0 962 Oyak-Renault 137.074 0 0 0 0 0 0 137.074 TEMSA 0 0 242 426 204 228 0 1.100 TOFAŞ 15.398 0 0 0 93.829 0 0 109.227 Toyota 37.696 0 0 0 0 0 0 37.696 Türk Traktör 0 0 0 0 0 0 20.374 20.374 TOPLAM - Total 237.611 10.818 1.604 2.697 203.513 13.123 21.889 491.255 Küçük kamyon, büyük kamyon, midibüs ve traktör üreticilerine baktığımızda, Mercedes Benz Türk %6 oranında azalırken, BMC %2 oranında, Türk Traktör ise %23 oranında üretim artışı gerçekleştirmiştir. Anadolu Isuzu firmasının oranı değişmemiştir. 4
İHRACAT (Markalara göre Araç türüne göre) Oyak-Renault nun araç ihracatı geçen senenin ilk 5 ayına göre %7 oranında azalmasına rağmen 98.104 adetlik ihracat ile markalar bazında ilk sıradadır. Ford Otosan ın araç ihracatı %3 oranında azalarak 86.940 adet olarak gerçekleşmiştir. Tofaş ın ihracatı %19 oranında azalarak 68.459 adet olarak gerçekleşmiştir. Ocak - Mayıs Değişim % Firmalar Companies 2010 2011 January - May 2011 Percent change Oyak-Renault 233.057 225.285 105.591 98.104-7 Ford Otosan 175.754 211.380 89.757 86.940-3 TOFAŞ 193.737 180.690 84.150 68.459-19 Toyota 73.163 81.233 30.994 33.884 9 Hyundai Assan 42.249 64.000 22.746 27.215 20 Türk Traktör 8.911 9.600 2.432 6.459 166 Karsan 19.441 15.119 6.956 5.536-20 Diğer - Others 17.358 13.805 6.545 7.894 21 Toplam - Total 763.670 801.112 349.171 334.491-4 Kaynak: OSD Toyota ihracatını %9, Hyundai Assan ihracatını %20, Türk Traktör ise %166 oranında arttırmıştır. Toplam ihracat adedi %4 oranında gerileyerek 334.491 adet seviyesinde gerçekleşmiştir. Otomobil Passenger Car Kamyonet Hafif Ticari Pickup LCV Minibüs Minibus Kamyon Truck Ağır Ticari Midibüs HCV Midibus Otobüs Bus Ticari Araç Commercial Vehicles (Adet) 2009 2010 2011 2011 Değişim % 388.994 439.999 442.674 194.318 185.493-5 231.260 306.902 319.366 141.607 132.311-7 1.271 800 20.163 7.787 6.712-14 1.910 2.411 3.912 1.116 1.186 6 1.065 807 647 271 291 7 4.470 3.550 4.204 1.544 1.651 7 239.976 314.470 348.292 152.325 142.151-7 Traktör-Tractor 8.885 9.201 10.146 2.528 6.847 171 Toplam İhracat Total Export 637.855 763.670 801.112 349.171 334.491-4 Kaynak: OSD 5
yılının ilk 5 ayında otomobil ihracatı %5 oranında azalarak toplam 185.493 adet olarak gerçekleşmiştir. Ticari araç ihracatı %7 oranında azalarak 142.151 adet, traktör ihracatı ise %171 artışla 6.847 adet olarak gerçekleşmiştir.. İHRACAT (Tutar) Mayıs ayında, Otomotiv Ana Sanayi ihracatı 917 milyon USD, Otomotiv Yan Sanayi ihracatı ise 724 milyon USD seviyesinde gerçekleşmiştir. Toplam otomotiv ihracatı yaklaşık 1 milyar 642 milyon USD seviyesine ulaşmıştır. yılının ilk 5 ayında Ana Sanayi ihracatı geçtiğimiz senenin aynı dönemine göre %5,5 oranında azalarak 4 milyar 793 milyon USD olarak gerçekleşirken, Yan Sanayi ihracatı %5,5 oranında artarak 3 milyar 634 milyon USD seviyesine ulaşmıştır. Yan Sanayinin toplam ihracat içindeki payı %43 oranındadır. Sanayinin toplam ihracatı ise %1 oranında azalarak 8 milyar 426 milyon USD olarak gerçekleşmiştir. Ana Sanayi OEM Yan Sanayi Suppliers (USD) 2009 2010 2011 2011 9.858.805.586 10.788.363.177 11.865.071.274 5.071.544.222 4.792.724.136 5.224.233.771 6.736.566.317 8.457.193.004 3.446.003.791 3.633.726.417 Değişim % Toplam İhracat 15.083.039.357 17.524.929.494 20.322.264.278 8.517.548.013 8.426.450.553-1 Percent change - 5,5 5,5 Kaynak: TİM 6
yılı öngörümüz sanayimizin toplam ihracatının 20 milyar USD seviyesinde gerçekleşeceği yönündedir. İHRACAT (Ülkelere göre) ($1.000) Ülkeler Countries 2011 Değişim % Percent change (FOB USD) (FOB USD) Percent Change ALMANYA 1.212.596 1.295.224 7% FRANSA 1.089.281 938.032-14% İTALYA 1.014.031 770.684-24% BİRLEŞİK KRALLIK 601.947 577.933-4% RUSYA FEDERASYONU 404.079 432.056 7% BİRLEŞİK DEVLETLER 299.448 369.191 23% BELÇİKA 354.859 335.179-6% İSPANYA 382.365 318.312-17% HOLLANDA 208.757 274.625 32% ROMANYA 290.884 252.685-13% CEZAYİR 189.168 194.099 3% SLOVENYA 171.259 173.470 1% POLONYA 186.784 164.311-12% İRAN (İSLAM CUM.) 115.572 149.010 29% İSVEÇ 107.276 146.155 36% IRAK 53.777 116.868 117% İSRAİL 171.894 106.794-38% ARJANTİN 48.015 98.918 106% ÇEK CUMHURİYETİ 90.485 88.962-2% AVUSTURYA 102.750 88.286-14% UKRAYNA 51.164 80.037 56% FAS 41.863 73.858 76% AZERBAYCAN-NAHÇİVAN 36.129 70.959 96% KANADA 31.074 63.282 104% İSVİÇRE 49.915 62.037 24% *Kaynak: TİM 7
Otomotiv sanayisinin yılının ilk 5 ayında ülkelere göre ihracat değerlerini incelediğimizde, Almanya ya gerçekleşen ihracatın %7 oranında artarak 1 milyar 295 milyon USD, Fransa ya gerçekleşen ihracat %14 oranında azalarak 938 milyon USD, İtalya ya gerçekleşen ihracat ise %24 oranında azalarak 771 milyon USD seviyesinde gerçekleşmiştir. A.B.D, Hollanda, İsveç, İran, Irak, Arjantin, Ukrayna, İsviçre, Fas, Azerbaycan, İsviçre ve Kanada ihracat tutarlarındaki artışlar ile dikkat çeken ülkelerdir. İÇ PAZAR Otomobil satışlarını incelediğimizde Mayıs ayında 12.886 adedi yerli, 37.574 adedi ithal olmak üzere toplam 50.460 adet otomobil satılmıştır. Hafif ticari araç satışları ise 12.151 adedi yerli, 8.252 adedi ithal olmak üzere toplam 20.403 adete ulaşılmıştır. Ağır ticari araç satışları 3.127 adedi yerli, 955 adedi ithal olmak üzere toplam 4.082 adetlik iç pazar satış adedine ulaşılmıştır. Yerli Otomobil Local Passenger Cars İthal Otomobil Import Passenger Cars Toplam Otomobil Total Passenger Cars Yerli HTA Local LCV İthal HTA Import LCV Toplam Hafif Ticari Total LCV 2009 2010 2011 2011 Değişim% Percent change 126.277 155.634 179.488 71.737 57.141-20 243.542 354.150 414.031 161.295 136.500-15 369.819 509.784 593.519 233.032 193.641-17 121.417 149.720 158.586 58.954 42.417-28 65.890 101.409 112.334 48.313 33.507-31 187.307 251.129 270.920 107.267 75.924-29 Yerli ATA Local HCV 14.254 22.410 34.261 14.101 11.244-20 İthal ATA Import HCV 4.485 9.849 12.167 6.103 3.981-35 Toplam Ağır Ticari Total HCV 18.739 32.259 46.428 20.204 15.225-25 Traktör Tractor 7.290 21.390 34.723 15.423 14.397-7 Toplam Yerli Total Local Toplam İthal Total Import 261.948 327.764 372.335 144.792 110.802-23 313.917 465.408 538.532 215.711 173.988-19 Toplam / Total 575.865 793.172 910.867 360.503 284.790-21 Toplam Taşıt Adetlerine Traktör Satış Adetleri Dahil Edilmemektedir. Kaynak: OSD/ODD yılı ilk 5 ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre otomobil satışları %17, hafif ticari araç satışları %29, ağır ticari araç satışları %25 oranında azalmıştır. 8
910.867 adetlik bir iç pazar satış adedi ile rekor kırılan 2011 yılının ilk 5 ayına göre toplam iç pazardaki daralma %21 seviyesindedir. yılı iç pazar öngörümüz yaklaşık 800 bin adetlik bir büyüklüğe ulaşılacağı yönündedir. 9
TAYSAD FİYAT ENDEKSİ Fiyatları İzlenen Kalemler Aralık 2011 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Sıcak Sac ( EDÇ ) tl/ton (*) 0% -14,02% -21,45% -15,63% -14,80% -5,57% Dövme Çelik (Asil Çelik Y 22-67) (**) 0% -0,61% 1,10% 1,10% 1,50% 1,50% Asil Çelik (Diğer) (**) 0% -0,61% 1,10% 1,10% 1,50% 1,50% PC 0% 0,00% 0,00% 3,50% 3,50% 3,50% PC/ABS 0% 0,00% 0,00% 4,00% 4,00% 4,00% PMMA 0% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% ABS 0% 3,00% 5,57% 7,69% 10,38% 10,38% Poliamid 6 / 6.6 0% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% POM 0% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% PP 0% -1,00% -0,01% 5,49% 10,76% 14,09% ETİ - AL 150 0% -0,89% -0,53% -3,03% -5,70% -2,14% Zamak 0% 9,73% 7,67% 2,88% 3,61% 0,71% Şerit Bakır 0% 3,82% 3,14% 5,16% 3,06% 0,17% Bakır Boru 0% 3,81% 3,14% 5,16% 3,04% 0,14% Prinç Şerit 0% 2,70% 2,12% 3,98% 2,08% -0,80% Prinç Tel 0% 2,95% 2,44% 4,31% 2,30% -0,58% Prinç Boru 0% 2,98% 2,49% 4,35% 2,35% -0,54% Prinç Çubuk 0% 2,97% 2,53% 4,40% 2,42% -0,44% Cam ( 3,2 mm renksiz ) (****) 0% 0,00% 0,00% -0,15% -0,15% -0,15% Cam ( 3.2 mm yeşil ) (****) 0% 0,00% 0,00% -0,12% -0,12% -0,12% TEDAŞ Elektrik (Kw/s) (***) 0% 0,00% 0,00% 0,00% 4,61% 4,61% Motorin ( Mazot ) 0% 0,00% 2,65% 5,56% 3,97% 0,00% Fuel Oil 0% 3,69% 4,61% 8,76% 5,53% 0,00% ABD $ 0% -5,71% -7,48% -6,19% -7,21% -3,13% EURO 0% -4,26% -3,83% -3,17% -5,18% -6,73% Yen 0% -4,71% -11,01% -11,39% -10,85% -5,18% Pound 0% -4,27% -5,01% -2,75% -2,59% -2,23% ÜFE 0% 0,38% 0,29% 0,65% 0,73% 1,27% TÜFE 0% 0,56% 1,12% 1,54% 3,08% 2,86% İmalat Sanayii Enflasyonu 0% 0,11% 0,11% 1,06% 1,30% 1,18% (*) Erdemir baz fiyat sisteminden vazgeçtiği için yılı fiyat hareketleri 3,00 mm 6223 kalite TRPKK 1200 mm genişlik rulo dikkate alınarak takip edilecektir. (**) Karbon çelik gurubu baz alınmıştır. Asil Çelik fiyatları olduğu için bazında artışlar dikkate alınmıştır. Kur değişimleri hesaplamaya dahil edilmemiştir. Bu değişkenlik nedeniyle yukarıda ki tabloda yer alan değer bağlayıcı değildir. Her üye, kendi gerçek artışını ayrıca hesaplayarak belirlemelidir (***) TOSB gündüz elektrik değerleri baz alınmıştır. Elektrik güç kullanım bedeli her üye için ayrı değerde/oranda olacağından hesaplamaya dahil edilmemiştir.. (****) Peşin fiyat yansıtılmıştır. 10
TAYSAD Ekonomi Bülteni Hazırlayan : Dr. Yaşar ERDİNÇ Avrupa daki Son Gelişmeler ve Türkiye Aşağıdaki grafik Avrupa dan gelen son perakende satış verilerini gösteriyor ve Nisan yi kapsıyor. Yıllık bazda bakıldığında Haziran 2011 den bu yana perakende satışlar yıllık bazda sürekli olarak negatif bir seyir izliyor. Bu durum Avrupa cephesinde toplam talebe ilişkin önemli sorunlar olduğunu gösteriyor. Aşağıdaki grafikte Avrupa Birliği nin son büyüme rakamı ve bu büyümenin (ya da küçülmenin) alt grupları görülüyor. yılının ilk çeyreğinde Avrupa da büyüme yüzde 0 oldu. Dikkat edilirse özel tüketim (Private Cons) eksi bir durum sergilerken, hükümet harcamaları da (Govt Cons) üç çeyrektir eksi tarafta bulunuyor. Yani son iki çeyrektir özel tüketim düşüyor ve halk ve firmalar para harcamıyor, yatırım yapmıyor. Aynı şekilde hükümetler de iyice kısmış durumdalar. İş dünyası stokları (GFC) nin ilk çeyreğinde çok sert bir düşüş yapmış durumda. Avrupa ekonomilerini ciddi bir resesyona gidişten kurtaran faktör ise ihracat (export) olmuş durumda. Dikkat edilirse mor renkle gösterilen ihracat kalemi yıllık bazda yüzde 3 büyürken, İthalat (import) ise negatif büyüme kaydetmiş ve bu yüzden net ihracatın (ihracat-ithalat) katkısı pozitif yönde olmuştur. 11
Sadece büyüme tarafında değil, ekonominin diğer alanlarında da son birkaç ayda ciddi bozulmalar meydana gelmiştir. Özel olarak otomotiv sektöründeki son verilere baktığımızda, o cephede de sorunlar görülüyor. Otomotiv Sektöründeki Gelişmeler Nisan ayında Avrupa da yeni ticari araç talebi yüzde 11.9 azaldı ve bu düşüş neredeyse bütün Avrupa yı kapsıyor. Nisan ayında, trafiğe çıkan araç sayısı Fransa da yüzde 1.2, Almanya da yüzde 1.6, İngiltere de yüzde 13.3, İspanya da yüzde 28.9 ve İtalya da yüzde 38.6 düştü. Ocak ayından Nisan ayına kadar olan dönemde toplam 589 bin 987 araç trafiğe kaydolurken, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 10.1 düşüş olduğunu görüyoruz. Aşağıdaki grafik bir önceki yılın aynı ayına göre trafiğe çıkan araç sayısını gösteriyor. Kaynak: http://www.acea.be/images/uploads/files/0530_prcv-1204-final.pdf (Not: yukarıdaki grafik orijinalinden Türkçeye çevrilmiştir) Ocak ye gelene kadar, mavi barlar hep yeşil barların üzerinde gerçekleşmiş. Yani 2011 yılının her ayında 2010 yılının aynı ayına göre trafiğe kayıt olan araç sayısında artış olmuş ve Mayıs 2011 de, Mayıs 2010 verisine göre, yüzde 25 ile zirve görülmüş. Fakat Ocak den itibaren mavi barlar yeşil barların altına düşmüş. Yani yılının her ayında 2011 in aynı ayına göre sürekli olarak gerileme var. Grafikte son barlarda gösterildiği üzere 2011 yılının nisan ayında toplam trafiğe çıkan araç sayısı 157424 den 138630 seviyesine yüzde 11.9 gerilemiş bulunuyor. 12
Avrupa da İspanya Sorunu ve Yunanistan Konusu Bilindiği üzere İrlanda, Yunanistan, Portekiz derken şimdi İspanya da yardım isteyen ülkeler listesine girdi. Geçen ayki raporumda İspanya daki gelişmelere dikkat çekerek, bankaların zor durumda olduğunu ve bu durumun özellikle Euro-dolar paritesi üzerinde baskı yaratabileceğini belirtmiştim. Nitekim artık İspanya nın da dayanacak gücü kalmadı. Avrupa kurtarma fonları (EFSF ve ESM) şimdi İspanya nın TMSF sine kredi açacak ve İspanyol hükümeti de bu krediye teminat verecek. Daha sonra da, alınacak olan ve 100 milyar Euro ya yaklaşması beklenen bu krediyi zaman içerisinde İspanya geri ödeyecek. Fakat eğer bir ülkede büyüme yoksa nasıl para bulursunuz ve nasıl ödersiniz? Dolayısıyla bu çözüm sadece vücuda enjekte edilen morfindir. Ağrıyı giderecek ama uyuşturucu etkisi geçtikten sonra yeniden başka sorunlarla karşılaşacağız ve hatta bu ilacın ileride yan etkileri de olacaktır. Yunanistan seçimleri 17 Haziran Pazar günü yapılacaktır. Her ne kadar bu seçim sonrasında Yunanistan ın Euro dan çıkma riski olduğu söylense de, ben buna pek ihtimal veremiyorum. Hangi parti hükumet olursa olsun, biraz taviz kopararak Euro da kalmak isteyecektir. Ama Yunanistan seçimleri öncesinde piyasalarda hava biraz bozabilir. Seçim sonrasında ise ABD Merkez Bankası FED in faiz toplantısı var. Buradan bir parasal genişleme sinyali gelirse şu an daralmakta olan ekonomiler biraz nefes alır. Ayrıca 29 Haziran da yapılacak olan Avrupa liderler zirvesinde Avrupa kurtarma fonu ve Avrupa Mali birliğine ilişkin önemli kararlar alınacaktır. Dolayısıyla yoğun bir gündemle karşı karşıyayız. Fakat önemle vurgulamalıyım ki, Avrupa daki sorunlar artık kontrol edilebilirlikten çıkmış durumda. Sonbaharda ABD de seçimlerin olması ve seçimden sonra İran a yapılabilecek bir müdahale olasılığı, Avrupa ülkelerinin büyük borç itfalarının bulunması sene sonuna giderken önemli riskleri de beraberinde getirebilir. Bu Ekonomik Koşullar Altında İşadamı ne Yapmalı? Ortaya çıkan son gelişmeler öyle gösteriyor ki; 1. Avrupa da daralma devam ediyor ve bu durum geçen aya göre daha fazla belirginleşti. Dolayısıyla geçen ay da vurguladığım üzere, Avrupa dan gelen taleplerde azalma beklenmeli. 2011 yılı cirolarıyla karşılaştırıldığında bu yıl geçen yılın aynı aydaki cirolarına göre yüzde 15-20 arasında bir daralma olacağı düşünülmelidir. 2. Avrupa daki sorunların alacakların tahsilinde de sıkıntı yaratabileceğini belirtmiştim. Bu ay da aynı noktaya vurgu yapmak istiyorum. Alacak tahsiline daha fazla önem verilerek bu konudaki sigortalardan faydalanılmalıdır. 3. Dış dünyada bu gelişmeler olurken, Türkiye de banka faizleri en az yüzde 14-15 seviyelerine gelmiştir. Merkez Bankası, enflasyonu dizginlemek üzere faizleri artırma yoluna başvurmuştur. Mayıs ayı enflasyonunun eksi olması ve beklentilerin çok altında gelmesi nedeniyle, Merkez Bankası faizleri bir nebze gevşetebilir, fakat önemli bir faiz düşüşü beklenmemelidir. Dolayısıyla iç piyasada nakit sıkıntısı bir süre daha devam edecektir. 13
4. Geçen ayki raporda Parite nin 1.32 seviyelerine tekrar gelmesi durumunda ihraç gelirleri forward sözleşmelerle sabitlenmelidir. Paritede yukarı yönlü hareketler şimdilik zayıf kalacaktır. Paritenin daha önce gördüğü dip seviye olan 1.2650-1.2750 seviyelerine kadar gerilemesi olasılığı bulunmaktadır. Yorumunu vermiştim. Parite 1.265 seviyesinin de altına inerek en düşük 1.23 seviyelerini gördü. Şu an için artık birçok kötü beklentinin pariteye yansıdığını söyleyebiliriz. Özellikle haziran sonuna doğru paritede yükseliş bekliyorum. 1.23 seviyeleri dip olabilir ve paritenin yeniden 1.26-1.28 aralığına geldiğini görebiliriz. 14
5. Geçen ayki raporda dolarda 1.82 nin üzerini beklemediğimi belirtmiştim ama dolar 1.87 seviyelerini gördü. Bu da tabi ki Avrupa da İspanya ve Yunanistan ın Euro dan çıkacağı korkularından kaynaklandı. 1.87 seviyeleri görüldükten sonra, dolar 1.82 seviyesine kadar geriledi. TCMB nin bu aşamada doların çok fazla değer kazanmasına izin vermeyeceğini düşünebiliriz. Bu aşamadan sonra teknik olarak dolar, bir süre 1.80-1.82 aralığında kalabilir. Fakat enflasyon düşüş trendine girdiği için ve son dönemde petrolün fiyatının çok sert düşmesi nedeniyle cari açığın da 70 milyar doların altına inmesi nedeniyle dolarda, yukarı yönlü hareket olasılığı kısa vadede zayıflamıştır. Dolayısıyla bu ay içinde yeniden 1.76-1.80 aralığına indiğini görebiliriz. SONUÇ: Mayıs ayı, oldukça dalgalı ve reel sektörün pek önünü göremediği bir ay oldu. Bu tür durumlarda genellikle rölantide kalmak faydalıdır. Fakat Temmuz ayı sonuna kadar piyasaların rahatladığını ve yeniden umutların yeşerdiğini görebiliriz. Bu tür durumun geçici ve yalancı bir bahar olacağını düşünüyorum. Çünkü Avrupa daki sorunlar gittikçe kangren halini alıyor ve gerçekten de büyümeyi sağlayacak radikal adımlar atılmıyor. Maalesef Merkel in güdümünde giden bu politikalar üç beş ay daha devam ettirilirse, İtalya nın da yardım isteyen ülkeler potasına girdiğini görürüz. Bu yüzden, Avrupa pazarında faaliyetlerini yoğunlaştırmış olan firmalara üretim yapan otomotiv yan sanayi sektörümüze, yeni yatırımları yaparken, bu yatırımın maliyetini ve getirisini en az bin defa ölçüp bir defa kesmelerini öneriyorum. 15