Modern Atom Teorisi. Ünite

Ünite 1 Modern Atom Teorisi ATOMLA İLGİLİ DÜŞÜNCELER 8 ATOMUN KUANTUM MODELİ 19 PERİYODİK SİSTEM ve PERİYODİK ÖZELLİKLER 30 ELEMENTLERİN ÖZELLİKLERİ, YÜKSELTGENME BASAMAKLARI, BİLEŞİKLERİN ADLANDIRILMASI 44

ATOMLA İLGİLİ DÜŞÜNCELER 1. Kırmızı ışığın frekansı 4.10 14 Hz olduğuna göre bu ışığın 2. enerjisi kaç Joule bulunur? (h = 6.10 34 j.s) Atom çapı yaklaşık 10 8 cm'dir. Çekirdekten uzaklaştıkça her bir yörüngenin enerjisi artar. 1 5 4 2 3 AÇIK UÇLU SORULAR Her temel enerji seviyesindeki elektronun belirli bir potansiyel enerjisi vardır. Elektronlar çekirdekten belirli uzaklıkta küresel yörüngelerde bulunur. 5. I. Yün kazağın çıkarılırken çıtırtı sesleri çıkarması II. Saçımıza sürttüğümüz plastik tarağı kağıt parçalarına yaklaştırdığımızda tarağın kağıt parçalarını çekmesi III. Yünlü kumaşa sürülen balonun musluktan akan suya yaklaştırılmasıyla suyun akış doğrultusunu değiştirmesi Yukarıda verilen olaylardan kaç tanesinde elektrik yükünün varlığı söz konusudur? 6. I. Elektrik yükü parçacıklar halinde taşınır. II. Aynı yükle yüklenmiş maddeler birbirini iterken farklı yüklerle yüklenmiş maddeler birbirini çekerler. III. Elektrik ve kimyasal değişme arasındaki ilişki Faraday la kanıtlanmıştır. IV. Elektriklenme olayı iki madde arasında atom alışverişi ile olur. Yukarıda verilen yargılardan kaç tanesi yanlıştır? Yörüngeler çekirdekten uzağa doğru K, L, M, N gibi harflerle veya her enerji düzeyi bir tam sayı ile 1, 2, 3, 4... olarak belirtilir. Yukarıdaki kavram haritasında Bohr atom modeline ait bilgiler verilmiştir. Buna göre, bu bilgilerden hangisi yanlıştır? 7. I. Elektronlar ve benzeri küçük tanecikler bazen dalgaya benzer özellikler gösterirler. II. Bir atomda pozitif yükün tamamı çekirdek denilen küçük bir hacimde toplanmıştır. III. Atomun kütlesi yaklaşık olarak çekirdek kütlesine eşittir. Yukarıdakilerden kaç tanesi Rutherford atom modeli ile ilgili bir ifade değildir? 3. Dalga boyu 50 nm olan ışığın frekansı kaç Hz dir? (1 nm= 10 9 m, c = 3.10 8 m.s 1 ) 4. Gaz halinde H 2 molekülleri içeren bir tüpten katot ışınları geçirildiğinde pozitif ışınlar oluşur. Pozitif ışınlar ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Kanal ışınları olarak da adlandırılırlar. B) (+) yüklü iyonlardan oluşmuşlardır. C) Tüpün içindeki gazın cinsine bağlı değildirler. D) Katot ışınları tüpünde negatif kutba doğru saparlar. E) Katot ışınlarının gidişine ters yönde akarlar. 8. c ışınları Y X Görünür bölge IR. Z Radyo dalgaları Yukarıdaki skalada elektromanyetik ışımalar değişen dalga boylarına göre sıralanmıştır. Buna göre; I. Gama ışınları en uzun dalga boyuna sahiptir. II. X, mor ötesi ışınları gösterir. III. Z, mikro dalgaları gösterir. IV. Z'nin frekansı Y'ninkinden fazladır. yargılarından kaç tanesi doğrudur? 8 1. 2,4.10 19 2. 1 3. 6.10 15 4. C 5. 3 6. 1 7. 1 8. 2 Soru

1. Bir metal yüzeyine düşürülen ışın ile metal yüzeyinden elektron koparılmasına... denir. 2. Alfa ışınları saçılması deneyini... adlı bilim adamı yapmıştır. 3. + + + + şeklinde öngörülen atom modeli... atom modeline aittir. + + + + ÜNİTE - - 1 5 MODERN ATOM TEORİSİ 4.... a göre atomda (+) yüklü protonlar bulunur. 5. Katot ışınları elektriksel alandan geçerken... levhaya doğru sapar. 6. Rutherford atom modelinin zaman içinde etkinliğini yitirmesinin nedeni... açıklayamamasıdır. 7. Rutherford a göre,... yüklü tanecikler atomun merkezinde bulunmaktadır. 8. Crooks tüpünde... çıkan elektronlar... doğru hareket ederler. 9. Frekansı 10 16 Hz olan morötesi ışınlarının boşluktaki dalga boyu... metredir. (c: 3.10 8 m/s). 10. Hidrojen atomunun spektrum çizgileri ve yörüngeler arası enerji geçişleri... atom modeli ile açıklanır. 11.... atom modeline göre, atom dışarıdan enerji alırsa, alınan enerjinin büyüklüğüne göre, elektron daha yüksek enerjili yörüngeye çıkarak uyarılmış hale geçer. 12. Hidrojen atomunun 1. enerji seviyesindeki bir elektronun 5. enerji seviyesine uyarılması ile soğurulan fotonun dalga boyu... cm dir. (h : 6,63.10 34 j.s, c : 3.10 10 cm/s) 13. Young ın çift yarıkta girişim deneyinin sonucunda ışıkla ilgili... karakterinin olduğu açıklanabilmiştir. 14. Frekansı 5.10 14 Hz olan ışığın dalga boyu... nm dir. (c= 3.10 8 m.s 1 ) 15. Elektron yüksek enerjili bir katmandan n = 1 katmanına indiğinde... serisi adını alır. 16. Millikan, elektronun yükünü... deneyi ile hesaplamıştır. 17. AgNO 3 çözeltisinden 1,118 mg Ag açığa çıkaran elektrik yükü miktarı... C'dur. 1. fotoelektrik olay 2. Rutherford 3. Thomson 4. Thomson 5. pozitif 6. atomların yaydığı spektrumları 7. artı 8. katottan, anota 9. 3.10 8 10. Bohr 11. Bohr 12. 9,52.10-6 13. dalga 14. 600 15. Lyman 16. yağ damlası 17. 1 9

1. James Chadwick tarafından atomda keşfedilen tanecik elektrondur. 2. Fotoelektrik olayda metalden koparılan elektronların sayısı fotonun frekansına bağlı değildir. 3. Rutherford a göre, atomda, kütlenin yoğunlaştığı bir çekirdek vardır. 4. Thomson a göre, atomda ( ) yüklü elektronlar vardır. 5. Thomson elektrondaki yük/kütle oranını belirlemiştir. 6. Henry Moseley, X ışınlarını kullanarak elementlerin atom numaralarını belirlemiştir. 7. şeklinde öngörülen atom modeli Bohr a aittir. 8. Elektromanyetik dalgalar yansıma, kırılma, kırınım ve girişim gibi olayları gerçekleştirebilirler. 9. Görünür bölgede renk dizisi kırmızıdan başlar, mora kadar devam eder. 10. Thomson, nötron ile ilgili bir fikir öne sürmüştür. 11. Katot ışınları, anottan katota doğru yayılır. 12. Gaz halindeki bazı maddelerin oluşturduğu kesikli spektruma, sürekli spektrum denir. 13. Hidrojen atomunda n = 6 seviyesinden n = 4 seviyesine geçişte yayınlanan fotonun dalga boyu 2,84.10 8 cm'dir. (h = 6,63.10 34 j.s, c = 3.10 10 cm/s) 14. Elektronun 2. enerji düzeyine dönüşü sırasında oluşan spektrum çizgilerine Balmer serisi denir. 15. Fotoelektrik olay ışımanın tanecik özelliğini kanıtlar. 16. Elektromanyetik ışın spektrumunda yer alan radyo dalgalarının dalga boyları büyük, enerjileri ve frekansları küçüktür. 17. Belli bir noktadan bir saniyede geçen dalga sayısına frekans denir. 10 Soru 1. Y 2. D 3. D 4. D 5. D 6. D 7. D 8. D 9. D 10. Y 11. Y 12. Y 13. D 14. D 15. D 16. D 17. D

TEST 1 ATOM ALTI TANECİKLERİN KEŞFİ - I 1. Aşağıda verilen yargılardan hangisi yanlıştır? A) Bir Crooks tüpünde, katot ışınlarının tüpün içinde bulunan gaz atomlarını pozitif yüklü iyonlar haline getirmesi sonucu oluşan ışınlara, kanal ışınları adı verilir. B) Kanal ışınları, katot tüpündeki gazın türüne bağlıdır. C) Millikan'ın yağ damlacıkları deneyinde X ışınları kullanılmıştır. D) Atoma ait parçacıklardan olan proton, elektrondan daha önce keşfedilmiştir. E) Thomson, elektronların yük / kütle oranını bulurken katot ışınlarından yararlanmıştır. 4. I. Katot tüpünün yakınına bir mıknatıs getirerek elektronların manyetik alandaki davranışını ilk olarak inceleyen bilim adamıdır. II. Faraday'ın çalışmalarına dayanarak atomlarda elektrik yüklü birimlerin bulunduğunu ve bunlara elektron adının verilmesini öneren bilim adamıdır. III. Yağ damlası deneyi ile elektronların yükünü tayin eden bilim adamıdır. Yukarıda verilen yargılara uyan bilim adamları, aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? I II III A) Crooks Stoney Millikan B) Stoney Crooks Moseley 2. Anot x x x y y y C) Plücker Stoney Millikan D) Moseley Plücker Stoney E) Plücker Thomson Plücker Delikli metal katot Floresan boya ile kaplı yüzey Yukarıda verilen katot tüpünde oluşan ışınlar ve özellikleri ile ilgili; I. x ile gösterilen ışınlar kanal ışınlarıdır. II. y ile gösterilen ışınlar katot ışınlarıdır. III. Her iki ışının da yük/kütle oranları farklıdır. 5. J. J. Thomson katot ışınları ile yaptığı deneyde; I. Işınları oluşturan taneciklerin hep aynı cins olduğunu belirledi. II. Oluşan ışınların cinsinin tüpte kullanılan gazın cinsine bağlı olduğunu belirledi. A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) II ve III III. Tüm denemelerde e/m oranının hep aynı değerde olduğunu belirledi. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III 3. I. Katot ışınlarının kütleleri, kanal ışınlarınınkinden küçüktür. II. Kanal ışınları, katot ışınlarının gidişine ters yönde akarlar. III. Katot ışınları elektron demetidirler. Yukarıda verilen yargılardan hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III 6. Millikan'ın yağ damlası deneyinde; I. Kanal ışınlarının yükünü hesaplamıştır. II. e/m oranından faydalanarak elektronun kütlesini hesaplamıştır. III. Deney sonuçları ışığın dalga modelini desteklemiştir. A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III 1. D 2. C 3. E 4. C 5. C 6. B 11

7. Kanal ışınları ile ilgili; 11. Aşağıda verilen yargılardan hangisi yanlıştır? I. İlk olarak Millikan tarafından araştırılmıştır. II. Pozitif ışınlar olarak da adlandırılır. III. Elektriksel alanda sapmaya uğrarlar. IV. Katot ışınlarından daha hafiftirler. A) II ve IV B) I ve II C) I ve IV 8. I. Elektroliz deneyleri...'a aittir. II. Pozitif (+) ve negatif ( ) olmak üzere iki tür... yükü vardır. III. Elektriklenme olayında... yüklü atom altı A) Millikan, atomun elektrikli yapıda olduğunu ileri süren ilk kişidir. B) Protonun keşfi sırasında, gaz boşaltım tüplerinde katot ışınlarına ters yönde hareket eden pozitif yüklü taneciklere, kanal ışınları denir. C) Thomson'a göre, katot ışınları gerçekte ışın değil, ( ) yüklü parçacıklardır ve bu parçacıklar atomun yapısında mevcuttur. D) Katot ve kanal ışınları ile elektron ve protonun varlığı ortaya konulmuştur. E) Katot ışınları, yükü ve kütlesi olan taneciklerdir. parçacıklar bir maddeden diğerine geçer. IV. Elektriklenme olayında yün kumaşa sürtünmüş ebonit çubuklar birbirine.... 12. Vakum + Yukarıda verilen cümlelerde bazı yerler boş bırakılmıştır. Aşağıdaki kavramlar boşluklara doğru olarak yerleştiri- lirse hangi seçenek boşta kalır? A) Faraday B) statik C) elektrik + D) iter E) negatif Katot Anot 9. I. Faraday, atomdaki elektronun varlığına ışık tutmuştur. II. Faraday, yaptığı deneyleri ile maddenin yapısı ve elektriğin yapısının ilişkili olduğunu göstermiştir. III. Karanlık odada yeni kapatılmış televizyona yaklaşıldığında küçük kıvılcımların oluşumlarınıın gözlenmesi atom Thomson şekildeki gibi vakumlanmış bir cam tüpte katot ışınlarının elektriksel alanda (+) levhaya doğru saptıklarını gözlemlemiştir. Buna göre, katot ışınları ile ilgili; I. Negatif yüklü ışınlardır. altı parçacıkların varlığına kanıttır. II. Katottan çıkan ışınlardır. IV. Kumaşa sürtülen kalemin kağıt parçacıklarını çekmesi III. Hızla akan protonlardır. elektriklenme sonucu oluşmuştur. yargılarından hangileri yanlıştır? Yukarıdaki cümlelerden doğru olanı (D) ve yanlış olanı (Y) ile değerlendirildiğinde aşağıdaki sıralamalardan hangisi A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III elde edilir? D) I ve III E) II ve III A) D, Y, D, Y B) D, D, D, D C) Y, Y, Y, Y D) Y, Y, D, D E) D, D, D, Y 10. I. Katot ışınları elektrodun yapıldığı maddenin cinsine bağlı değildir. II. Millikan, yağ damlası deneyi ile bir protonun yükünü bulmuştur. III. Crooks tüpü, günümüzde kanal ışınları olarak adlandırılır. Yukarıda verilen yargılardan hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III 13. Katot ve kanal ışınları ile ilgili; I. Yüklü tanecik olma II. Anoda doğru yol alma III. Doğrusal hareket etme özelliklerinden hangilerinin ortak olduğu söylenebilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III 12 7. D 8. B 9. B 10. A 11. A 12. C 13. D Soru

TEST 2 1. I. Pozitif yüklerin toplam kütlesi, atomun kütlesinin yaklaşık yarısı kadardır. II. Atomun büyük bir kısmı elektronlardan oluşmuştur. III. Pozitif yükler çekirdekte toplanır. Yukarıda verilenlerden hangileri Rutherford'un öne sürdüğü atom modeline uygundur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III ATOM MODELLERİ VE ELEKTROMANYETİK IŞINLAR 5. Rutherford atom modeli ile ilgili aşağıda verilen yargılardan hangisi yanlıştır? A) Rutherford ince bir altın levha (arka arkaya yaklaşık 100 kadar altın atomu içeren) üzerine alfa ışınlarını göndermiş, alfa ışınlarının hareketlerini inceleyerek atom modelini oluşturmuştur. B) Atomda (+) yükler çok küçük bir hacimde toplanmıştır. C) Elektronlar belirli enerji düzeyindeki yörüngelerde yer alırlar. D) Atomun büyük bir kısmı boşluktan ibarettir. 2. I. Elektronlar orbitallerde bulunurlar. II. Atomun yarıçapı yaklaşık 10 8 cm dir. III. Atom nötr olduğuna göre, (+) yüklü tanecikler de atomun yapısında bulunmalıdır. Yukarıda verilen yargılardan hangileri Thomson atom modelinde vardır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III 3. I. Atomun büyük bir kısmı boşluktur. II. Atom nötr (yüksüz) olduğuna göre, yapısında ( ) yükleri nötrleştirecek sayıda (+) yükler de bulunmalıdır. III. Atom küre şeklindedir. Yukarıda verilen yargılardan hangileri Rutherford atom modelinde vardır? E) Atomun kütlesinin tamamına yakını, çekirdek denilen merkezde toplanır. 6. I. 1932 yılında yüksüz taneciklerin (nötronların) varlığını kanıtlayan bilim insanı Chadwick'tir. II. H. Moseley X-ışınları spektrumuna dayanarak elementlerin doğru atom numaralarını tahmin edebilmiştir. III. Belli bir noktadan bir saniyede geçen dalga sayısına frekans denir. IV. Bir dalgadaki maksimum yüksekliğe veya minimum derinliğe genlik denir. Yukarıdaki cümlelerden doğru olanı (D) yanlış olanı (Y) ile değerlendirildiğinde aşağıdaki sıralamalardan hangisi elde edilir? A) Y, D, Y, D B) Y, D, D, Y C) D, D, D, Y D) D, D, Y, Y E) D, D, D, D A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III 4. Thomson atom modeli ile ilgili; I. Üzümlü keke benzetilir. II. Yüklü tanecikler birbiri içerisinde homojen dağılmıştır. III. Çekirdek hacmi atom hacminin yanında çok küçüktür. yargılarından hangileri yanlıştır? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) II ve III 7. Açıklama Tanım I. Ardışık dalgalarda eş noktalar arasındaki uzaklık. a. Dalga II. υ (nü) ile sembolize edilen nicelik. b. Dalga boyu III. Titreşim hareketi ile bir ortama aktarılan enerjiyi, bir yerden başka bir yere ileten şekil değişikliği. c. Frekans Yukarıda verilen açıklamaların karşılarında yazılan tanımlarıyla uygun olarak eşleştirilmesi aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A) Ia, IIb, IIIc B) Ia, IIc, IIIb C) Ib, IIc, IIIa D) Ib, IIa, IIIc E) Ic, IIb, IIIa 1. C 2. D 3. A 4. B 5. C 6. E 7. C 13

8. Görünür bölgede bütün dalga boylarından oluşan beyaz ışık prizmadan geçirilirse renklere ayrılır. Bu olayla ilgili; I. Renk dizisi kırmızıdan başlar, mora kadar devam eder. II. Renkler arasında kırmızı en uzun dalga boyu ve en düşük frekansa; mavi ise en kısa dalga boyu ve en yüksek frekansa sahiptir. III. Farklı dalga boylu ışınların kırılma açılarının farklılığından dolayı renkler oluşur. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) I ve II E) II ve III 11. a b Yukarıda şekil incelendiğinde; I. a değeri küçüldükçe dalganın frekansı artar. II. b dalganın genliğini gösterir. III. b a oranı frekansı verir. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II 9. Gama ışınları X Y Görünür bölge Z Mikro dalgalar Radyo dalgaları Yukarıdaki skalada elektromanyetik ışımalar değişen dalga boylarına göre sıralanmıştır. Buna göre; I. Z, Y'den daha uzun dalga boyuna sahiptir. II. X, Y'den daha yüksek frekansa sahiptir. III. Z, Infrared olarak bilinir ve IR ile gösterilir. 12. Bir elementin spektrumu incelendiğinde, hattın birinde oluşan ışığın dalga boyu 1,2.10 3 nanometredir. Buna göre, bu ışığın frekansı kaç s 1 'dir? (c = 3.10 8 m/s, 1 nm = 1.10 9 m) A) 2,5.10 13 B) 2,5.10 12 C) 5,2.10 12 D) 2,5.10 14 E) 3,6.10 14 A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III 13. Frekansı 5.10 14 1/s olan elektromanyetik ışının dalga boyu kaç nanometredir? (c = 3.10 8 m/s, 1 nm = 1.10 9 m) 10. Elektromanyetik dalgalar ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? A) 600 B) 500 C) 400 D) 200 E) 100 A) Gama ışınlarının frekansı, mor ötesi ışınlardan yüksektir. 14 B) Görünür bölgedeki her renk, farklı bir dalga boyuna sahiptir. C) Görünür bölge ışınları mor ötesi ile kızılötesi ışınları arasında kalır. D) Dalga boyu arttıkça frekansları artar. 14. Dalga boyu 200 nanometre olan ışımanın frekansı kaç Hz'dir? (c = 3.10 8 m/s, 1 nm = 1.10 9 m) E) Tek bir dalga boyuna sahip ışığa monokromatik ışık denir. A) 1,5.10 15 B) 3.10 14 C) 6.10 12 D) 3.10 12 E) 1,5.10 11 8. C 9. E 10. D 11. C 12. D 13. A 14. A Soru

TEST 3 1. I. Çift yarıkta girişim deneyi, ışığın dalga özelliğini kanıtlar. ( ) II. Young deneyinde ışımanın dalga özelliği kanıtlanmıştır. ( ) III. Sürekli spektrum, beyaz ışığın prizmadan geçirilmesi ile elde edilebilir. ( ) IV. Beyaz ışığın spektrumunda tüm renkler bulunur. ( ) Yukarıdaki cümlelerden doğru olanı (D), yanlış olanı (Y) ile değerlendirildiğinde aşağıdaki sıralamalardan hangisi elde edilir? A) D, Y, D, Y B) Y, Y, D, D C) D, D, D, Y D) D, D, D, D E) D, Y, D, D 2. Max Planck'ın kuantum kuramı ile ilgili; I. Işıma enerjisi, belli büyüklüklerde soğurulabilir. II. Işıma enerjisi, kuantumlar halinde alınıp verilebilir. III. Her kuantumun enerjisi, ışımanın frekansı ile doğru orantılıdır. A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III IŞIĞIN İKİLİ DOĞASI VE ATOM SPEKTRUMLARI 4. Işıma şiddeti (genlik) 2000 K 1500 K 1000K Siyah cisim ısıtıldığında, görünür bölgedeki tüm ışımalar sırasıyla yayımlanır. Yayımlanan ışığın farklı sıcaklıklardaki dalga boyları ve ışıma şiddeti yukarıdaki grafikte verilmiştir. Buna göre; I. Düşük sıcaklıkta uzun dalga boylu ışıma olur. II. Sıcaklık arttıkça ışıma şiddeti artar. III. Yüksek sıcaklıkta yüksek enerjili ışımalar gerçekleşir. A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III 5. Siyah cisim ışıması ile ilgili; I. Siyah cisimler, düşük sıcaklıkta az enerjili ışımalar yapar. II. Sıcaklık arttıkça oluşan ışımanın dalga boyu artar. III. Siyah cisim, üzerine gelen tüm ışınları soğuran cisimlerdir. yargılarından hangileri yanlıştır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III 3. I. Fotoelektrik olayında metal yüzeyine düşen ışıma, elektronları fırlatır. ( ) II. Fotoelektrik olayı, ışığın dalga modeli ile açıklanabilir. ( ) III. Fotoelektrik olayında ışığın frekansı arttıkça yayılan foton sayısı artar. ( ) IV. Fotoelektrik olayda metalden koparılan elektronların sayısı, gelen ışığın şiddetine bağlıdır. ( ) V. Fotoelektrik olayda kopan elektronların hızı, ışımanın frekansı arttıkça artar. ( ) Yukarıdaki cümlelerin doğru (D) ya da yanlış (Y) olduğuna karar veren bir öğrenci kaç tanesini doğru cevap olarak işaretler? A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1 6. I. Siyah cisim ışıması ve fotoelektrik olay, ışınların tanecik modeli ile açıklanabilir. ( ) II. Fotoelektrik olayda kopan elektron sayısı, ışıma şiddeti arttıkça artarken, frekans arttıkça azalır. ( ) III. Isıtılmış hidrojen gazının yayımladığı ışınların prizmadan geçirilmesi ile kesikli (çizgi) spektrum elde edilir. ( ) IV. Siyah cisim ışımasında sıcaklık arttıkça, ışımanın enerjisi artarken, dalga boyu küçülür. ( ) Yukarıdaki cümlelerden doğru olanı (D), yanlış olanı (Y) ile değerlendirildiğinde aşağıdaki sıralamalardan hangisi elde edilir? A) D, Y, D, D B) Y, D, D, Y C) D, Y, D, Y D) Y, Y, D, D E) D, Y, Y, Y 1. C 2. E 3. B 4. E 5. B 6. A 15

7. Elektron ışıma 10. Frekansı 5.10 14 s 1 olan bir fotonun enerjisi kaç joule'dür? Metal yüzey Yukarıda metal yüzeyden ışığın elektron koparılması gerçekleşmektedir. Sisteme aşağıda verilen etkiler uygulanıyor. I. etki: ışığın şiddeti artırılıyor. II. etki: ışığın frekansı artırılıyor. Buna göre; I. Birinci etki sonucu aynı enerjili kopan elektron sayısı artar. II. İkinci etki sonucu kopan elektronun hızı artar. III. Fotoelektrik olay gerçekleşmiştir. (h = 6,63.10 34 j.s) A) 3,315.10 20 B) 3,315.10 19 C) 1,816.10 20 D) 2,316.10 19 E) 5,242.10 20 11. Dalga boyu 500 nanometre olan yeşil ışığın enerjisi kaç joule dir? (c = 3.10 8 m/s, h = 6,63.10 34 j.s) A) 3,97.10 19 B) 3,6.10 19 C) 6,4.10 19 A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) 1,2.10 18 E) 3,6.10 20 8. Aşağıdakilerden hangisi kuantum kuramını ortaya atan bilim adamıdır? A) Young B) Einstein C) Planck D) Millikan E) Rutherford 12. Bir fotonun enerjisi 6.10 17 joule olduğuna göre, dalga boyu kaç nanometredir? (h = 6,63.10 34 j.s, c = 3.10 8 m/s) A) 11,4 B) 9,82 C) 6,48 D) 3,31 E) 2,21 9. Elektromanyetik ışınları meydana getiren fotonların enerjisini veren bağıntı E = h. υ = h. c şeklindedir. λ Buna göre; I. Radyo dalgaları 13. I. Işığın kırınımı 16 II. Kızıl ötesi ışınlar III. X - ışınları II. Siyah cisim ışıması III. Işığın girişimi yukarıda verilen ışınların fotonlarının enerjileri arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? Yukarıdaki olaylardan hangileri ışığın dalga davranışında olduğunun kanıtıdır? A) III > II > I B) I = II = III C) I > II > III A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II > III > I E) III > I > II D) I ve II E) II ve III 7. E 8. C 9. A 10. B 11. A 12. D 13. C Soru

TEST 4 BOHR ATOM MODELİ VE ENERJİ SERİLERİ 1. Enerji Serisi n = 5 I. Lyman II. Balmer III. Brackett n = 4 n = 3 n = 2 n = 1 p a l Yukarıda bazı enerji serilerinin karşılarında yüksek enerjili katmanlardan düşük enerji seviyesine indiklerindeki son enerji düzeyi verilmiştir. Buna göre, bu geçişler ile yayımlanan enerji serileri eşleştirilmesi aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A) Ia, IIm, IIIe B) Ip, IIa, IIIe C) Ip, IIe. IIIa D) Ip, IIa, IIIm E) Im, IIe, IIIp m e 4. Bohr atom modeli; I. Temel haldeki atomun enerji alarak uyarılmasını II. Çok elektronlu atomların yapısını III. Yörüngelerin enerji değerlerini yukarıda verilenlerden hangilerini açıklar? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III 5. Elektronların yüksek enerji düzeylerinden 2. düzeye inişlerini gösteren bir seriye ait dalga boyları şöyledir. Geçiş 3-2 4-2 5-2 6-2 7-2 2. I. Elektronların bulunduğu enerji seviyeleri atom çekirdeğinden itibaren sırasıyla 1, 2, 3, 4... n ile gösterilir. II. Elektronlar atom çekirdeğinin çevresinde dairesel yörüngelerde bulunmaktadır. III. Birden fazla elektron içeren atomlara uygulanamamaktadır. Yukarıda verilenlerden hangileri Bohr un öne sürdüğü atom modeline uygundur? A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III λ (nm) 656 486 434 410 364 Buna göre, aşağıda verilen yargılardan hangisi yanlıştır? A) 7-2 arasındaki çizginin enerji farkı en büyüktür. B) Yüksek enerji seviyesinden inen spektrum çizgisinin dalga boyu giderek kısalır. C) 7-2 arasındaki spektrum çizgisi görünür bölgede yer almaz. D) 3-2 arasındaki spektrum çizgisinin frekansı en büyüktür. E) Tablodaki bilgiler Balmer serisine ait spektrum çizgileridir. 3. I. Elektron düşük enerji seviyesinden yüksek enerji seviyesine geçerken ışın yayar. II. Her yörüngenin belirli bir enerjisi olduğundan elektron, içinde bulunduğu yörüngenin enerjisini alır. III. Çekirdeğe en yakın yörüngede bulunan elektronun enerjisi en düşüktür. IV. Bir atomun elektronları en düşük enerjili düzeyde bulunmak ister. Yukarıda verilen Bohr atom modeli ile ilgili ifadeler doğru (D) ve yanlış (Y) olarak I, II, III ve IV yolunu izleyerek sıralandığında aşağıdakilerden hangisi doğru olur? A) Y, D, D, D B) Y, D, D, Y C) D, Y, Y, D D) D, D, Y, D E) Y, D, Y, Y 6. I. n = 3'ten n = 1'e ve n = 2'den n = 1'e elektron geçişleri aynı seride yer alan ışınlar oluşturur. II. Elektron geçişlerinde görünür bölgedeki ışınları içeren seri Balmer serisidir. III. Bohr atom modeline göre, bir atomun ışın yayması veya soğurması için o atomdaki elektronların, farklı enerji düzeyleri arasında geçiş yapması gerekir. IV. Bohr atom modeline göre, atomun elektronu dışarıdan enerji aldığında (uyarıldığında) daha yüksek enerji düzeyine geçebilir. Yukarıdaki ifadeler doğru (D) ve yanlış (Y) olarak I, II, III ve IV yolunu izleyerek sıralandığında aşağıdakilerden hangisi doğru olur? A) D, Y, D, Y B) D, D, D, Y C) Y, Y, D, D D) Y, D, Y, D E) D, D, D, D 1. B 2. E 3. A 4. C 5. D 6. E 17

7. Hidrojen spektrumundaki bir elektronun 3. enerji düzeyinden 1. enerji düzeyine geçişi sırasındaki yayılan fotonun enerjisi yaklaşık olarak kaç jouledür? A) 1,94.10 18 B) 1,94.10 19 C) 2,68.10 18 D) 26,8.10 22 E) 19,4.10 21 8. 2 He+ iyonundaki bir elektronun n = 3 ten n = 1 e geçişi sırasında yayınlanan ışımanın dalga boyu kaç nanometredir? (h = 6,63.10 34 j/s, c = 3.10 8 m/s) A) 2,6.10 8 B) 2,6 C) 26 D) 260 E) 2600 11. Bir hidrojen atomunun enerji düzeyleri aşağıda verilmektedir. E 1 = 2.10 18 joule E 2 = 5.10 19 joule E 3 = 2.10 20 joule Buna göre hidrojen atomunda 2. enerji düzeyinden 1. enerji düzeyine düşen bir elektronun yayınladığı ışığın frekansı kaç Hz dir? (h 6.10 34 j/s) A) 1.10 15 B) 1,5.10 15 C) 2.10 15 D) 2,5.10 15 E) 3.10 15 4 12. He 1+ iyonunda bir elektronun n = 1 seviyesinden 2 n = 4 seviyesine uyarılması için gereken enerji aşağıdakilerden hangisi ile doğru hesaplanır? A) E = 2, 18.10 18. 2 2 15. 16 B) E = 2,18.10 18. 2. 8 1 C) E = 2,18.10 18 16. 15 D) E = 2,18.10 18 2. 15 E) E = 2,18.10 18 15. 16 9. Hidrojen spektrumundaki bir elektronun 2. enerji seviyesinden 1. enerji seviyesine geçerken yayınlayacağı ışık enerjisinin frekansı yaklaşık kaç Hz dir? (h = 6,63.10 34 j.s) A) 2,5.10 12 B) 2,5.10 15 C) 5.10 6 D) 4.10 12 E) 5.10 15 13. Hidrojen spektrumunda 4. enerji düzeyine çıkarılan bir elektron 2. enerji düzeyine geri dönüyor. Buna göre, yayılan fotonun frekansı kaç s 1 dir? (h = 6,63.10 34 j.s) A) 6,02.10 12 B) 6,16.10 14 C) 7,28.10 14 D) 7,34.10 15 E) 8,22.10 15 14. 2 He + iyonunda n = 1 seviyesindeki bir elektronun n = 2 10. Hidrojen atomu spektrumunda 3. enerji seviyesindeki seviyesine uyarılması için gereken enerji kaç joule bulunur? elektronun 2. enerji seviyesine geçişi sırasında açığa çıkan enerji 3.10 19 j olduğuna göre, ışımanın dalga boyu 2 1 1 kaç nanometredir? E A.Z, A 2,18.10 18 d = d 2 2 n = n n i n d (h 6.10 34 j/s, c = 3.10 8 m/s) A) 1,16.10 20 B) 3,18.10 18 C) 6,54.10 20 A) 300 B) 400 C) 500 D) 600 E) 800 D) 3,18.10 20 E) 6,54.10 18 18 Soru 7. A 8. C 9. B 10. D 11. D 12. A 13. B 14. E

ATOMUN KUANTUM MODELİ AÇIK UÇLU SORULAR 1. I. X: 1s 2 2s 1 2p 2 II. Y: 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 2 III. Z: 1s 2 2s 2 2p 5 3s 1 Yukarıda verilen elektron dizilimlerinden hangileri Pauli ilkesine uymaz? 5. 33 As5+ iyonu ile ilgili aşağıdaki soruları yanıtlayınız. a) 3d orbitalindeki toplam elektron sayısı kaçtır? b) p orbitallerindeki toplam elektron sayısı kaçtır? c) Küresel simetri özelliği gösterir mi? d) Tam dolu orbital sayısı kaçtır? 2. n = 3 ve l = 2 enerji düzeyinde toplam 8 elektronu bulunan bir elementin atom numarası kaçtır? s = + olan elekt- 2 1 6. Atom numarası 9 olan bir atomda m ron sayısı en fazla kaç olabilir? 3. Nötr atomunun elektron orbital şeması 1s 2s 2p olarak verilen X elementi ile ilgili; I. Baş kuantum sayısı 2 dir. II. Tam dolu orbital sayısının yarı dolu orbital sayısına oranı 3/2 dir. III. Atom numarası 8 dir. IV. Diyamanyetik özellik gösterir. yargılarından kaç tanesi doğrudur? 7. 4p, 3d ve 4s orbitallerinin enerjileri arasındaki ilişki nasıldır? 8. X = 1s 2 2s 2 Y = 1s 2 2s 1 2p 1 4. n l I. 1 0 II. 3 1 III. 2 1 Yukarıda verilen kuantum sayılarına sahip orbitallerde bulunan maksimum elektron sayıları arasındaki ilişki nasıldır? Elektron dizilimi yukarıdaki gibi olan X ve Y atomları ile ilgili aşağıdaki yargılardan kaç tanesi yanlıştır? I. X ve Y nin atom numaraları farklıdır. II. Y, X in uyarılmış halidir. III. X ve Y nin kimyasal özellikleri farklıdır. IV. Y, X ten daha kararlıdır. V. X ve Y nin fiziksel özellikleri aynıdır. 1. I, III 2. 28 3. 3 4. III = II > I 5. a. 10, b. 12, c. gösterir, d.14 6. 5 7. 4p > 3d > 4s 8. 4 19

1. n = 3, l = 1 ve m l = +1 de maksimum... elektron bulunabilir. 2. 5f orbitallerinin enerjisi, 7s orbitallerinin enerjisinden... tür. 3. Temel halde ilk 7 orbitali tam dolu olan X atomunun 2 yüklü iyonunun elektron dizilişi... ile sonlanır. 4. Modern atom teorisine göre, elektronlar ilk önce... orbitaline yerleşirler. 5. Elektronların yörünge içinde bulunma ihtimalinin en fazla olduğu hacimsel bölgeye... denir. 6. Bir orbitalde zıt spinli olarak en fazla... elektron bulunabilir. 7. 19K atomunun elektron dizilişindeki son orbital için açısal momentum kuantum sayısı... dır. 8. 3. enerji seviyesinde en fazla... elektron bulunur. 9. En az bir tane eşlenmemiş elektron içeren ve mıknatıs tarafından çekilen elementler... maddelerdir. 10. Temel haldeki elektron dizilimi 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 şeklinde olan elementin tam dolu obital sayısı... 'dır. 11. X 2+ iyonunun elektron dağılımı 3d 5 ile bittiğine göre, nötr X atomunun elektron dizilişi... ile sonlanır. 12. 2. temel enerji düzeyinde toplam... orbital bulunur. 13. Temel halde s orbitallerinde toplam 8 elektronu bulunan ve d orbitallerinde ise 2 elektronu bulunan elementin atom numarası... dir. 14. l = 2 kuantum sayısında m s = + 2 1 değerine sahip en fazla... elektron vardır. 15. 8 O, 11 Na ve 12 Mg atomlarından... tanesi küresel simetri özelliği gösterir. 16. Bir atoma dışarıdan enerji verildiğinde, atomun elektronlarından birisinin daha yüksek enerjili bir yörüngeye geçmesine... denir. 17. Bir atomun temel halinde son orbitalinin tam dolu ya da yarı dolu olması durumu... dir. 20 Soru 1. 2 2. büyük 3. 3p 6 4. 1s 5. orbital 6. iki 7. sıfır 8. 18 9. paramanyetik 10. 6 11. 3d 5 12. 4 13. 22 14. 5 15. 2 16. uyarılma 17. küresel simetri

1. Bir atomda n = 3, l = 2 ve m l = 1 kuantum sayılarına sahip olan en çok 4 elektron bulunabilir. 2. Düşük enerji seviyeli elektronların üst enerji seviyelerindeki elektronlarla çekirdek arasındaki çekim etkisini azaltmasına perdeleme etkisi denir. 3. Elektronlar özdeş orbitalleri öncelikle birer birer doldururlar. 4. Atom numarası 25 olan Mn elementinin l = 2 alt kabuğunda 5 tane elektron bulunur. 5. 4d orbitallerinin enerjisi, 5s orbitallerinin enerjisinden azdır. 6. -. -. -. -. -. elektron orbital şeması şekildeki gibi verilen taneciğin m s = 1 + 2 olan 5 elektronu vardır. 7. n = 3 ise l = 0, 1, 2 değerlerini alır. 8. Temel hal elektron dağılımı ns 2 ile biten bir atom küresel simetri özelliği göstermez. 9. Heisenberg belirsizlik ilkesine göre bir elektronun yeri ve hızı aynı anda ölçülemez. 10. De Broglie'ye göre elektronlar hareket halindeyken dalga hareketi yapar. 11. 20 Y 2+ iyonunun s orbitallerinde toplam 6 elektron bulunur. 12. 30 Zn 2+ iyonunda 3d orbitalleri tam doludur. 13. 2. temel enerji düzeyi s, p ve d orbitallerini içerir. 14. Modern atom teorisine göre, 4 kuantum sayısı da aynı olan iki elektron bulunamaz. 15. n + l değeri arttıkça orbital enerjisi artar. 16. Bir orbital için n = 3, m l = 1 kuantum sayılarında l = 0 olabilir. 17. [Ne]4s 1 şeklinde elektron dizilimine sahip X atomu uyarılmış haldedir. ( 10 Ne) 1. Y 2. D 3. D 4. D 5. Y 6. D 7. D 8. Y 9. D 10. D 11. D 12. D 13. Y 14. D 15. D 16. Y 17. D 21

TEST 1 1. l = h/m. V bağıntısını türeten ve ışığın hem dalga hem de tanecik özelliği gösterdiğini ileri süren bilim adamı aşağıdakilerden hangisidir? A) De Broglie B) Planck C) Heisenberg KUANTUM MEKANİĞİNİN (DALGA) TARİHSEL GELİŞİMİ, KUANTUM SAYILARI D) Bohr E) Davisson - Germer 5. I. Bir elektronun yeri ve hızı aynı hassasiyetle belirlenemez. II. Maddenin kütlesi arttıkça dalga davranışı ihmal edilir. III. Elektronun dalga davranışı protonun dalga davranışı yanında ihmal edilir. Yukarıdaki ifadelerden hangileri Heisenberg belirsizlik ilkesini anlatmak için kullanılabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I ve III 2. Hareket hızı 14,6 m/s olan elektronun dalga boyu yaklaşık olarak kaç metredir? (1 j = 1 kg. m 2 /s 2, m e = 9,109.10 31 kg, h = 6,63. 10 34 j.s) A) 1,1.10 6 B) 2,1.10 6 C) 5.10 5 D) 6,2.10 5 E) 6,4.10 5 6. Aşağıdaki bilim insanlarından hangisi kuantum mekaniğinden hareket ederek bir atom modeli oluşturmuştur? A) John Dalton B) E. Rutherford C) J. J. Thomson D) E. Schrödinger E) A. Einstein 7. De Broglie dalga boyu (l) eşitliğini; 3. Kütlesi 9.10 31 kg olan bir elektronun hızı yaklaşık olarak 1 3. 10 4 m/s'dir. Buna göre, bu elektronun De Broglie dalga boyu kaç nanometredir? I. Elektronlar enerjiyi kuantumlar halinde alıp verirler. II. Maddeler de ışık gibi dalga hareketi yaparlar. III. Elektronlar belirli çizgisel yörüngelerde hareket ederler. yukarıdakilerden hangilerine dayanarak elde etmiştir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III (1 nm = 1.10 9 m, h = 6.10 34 j.s) A) 20 B) 80 C) 100 D) 120 E) 200 8. I. Metal levhadan geçen elektronun kırınım yapması dalga davranışı yaptığını göstermektedir. II. Davisson - Germer deneylerinde, elektronun davranışının X-ışınları ile aynı olduğu gözlemlenmiştir. III. Heisenberg'in belirsizlik ilkesi Bohr'un yörünge kavramını desteklemiştir. 1 4. Işık hızının 1000 'i hızla hareket eden bir elektrona ait dalgaların De Broglie dalga boyu kaç nanometredir? 22 (h = 6,626.10 34 kg m 2 /s 2, m e = 9.10 31 kg) A) 2,45 B) 24,5 C) 245 D) 2450 E) 24500 1. A 2. C 3. E 4. A 5. A 6. D 7. B 8. C IV. Davisson - Germer deneyi elektron gibi taneciklerin dalga davranışı gösterdiğini ispatlamıştır. Yukarıdaki cümlelerden doğru olanı (D), yanlış olanı (Y) ile değerlendirildiğinde, sıralama aşağıdakilerden hangisindeki gibi olur? A) D, D, Y, Y B) D, Y, D, Y C) D, D, Y, D D) Y, Y, D, D E) Y, D, Y, D Soru

9. 4p orbitalleri için baş kuantum sayısı (n) ile açısal momentum kuantum sayısının (l ) değerleri aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? n A) 3 1 B) 3 0 C) 2 1 D) 4 1 E) 4 2 l 10. Baş kuantum sayısı 3 olan bir elektron için aşağıdakilerden hangisi doğru olamaz? 1 A) m s = B) l = 2 C) m 2 l = 2 D) l = 0 E) m l = 3 13. n = 4 seviyesinde manyetik kuantum sayısının (m l ) aldığı en büyük sayısal değer aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 14. 2p ve 3p orbitallerinin; I. Baş kuantum sayısı II. Açısal momentum kuantum sayısı III. Manyetik kuantum sayısı niceliklerinden hangileri birbirine eşittir? A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II 11. Öğretmeni Alin'den kuantum sayıları ile ilgili öğrendiklerini yazmasını istiyor. Alin'de; I. m s, bir orbitalde +1/2 ve 1/2 olmak üzere iki değer alır. II. Her l değeri için m l = 2l + 1 kadar farklı değer alabilir. III. l = 0 değerine sahip tüm orbitaller s orbitalidir. IV. Baş kuantum sayısı n = 2 değerini aldığında açısal momentum kuantum sayısı l = 0, 1 değerlerini alabilir. V. n = 3 ve m l = +2 olan bir orbital için açısal momentum kuantum sayısı l = 2'dir. cümlelerini yazıyor. 15. Aşağıda verilen kuantum sayılarının hangi değeri alması mümkün değildir? n l m l m s A) 4 3 1 1/2 B) 4 2 +1 +1/2 C) 3 1 1 1/2 D) 5 3 +1 +1/2 E) 4 1 2 +1/2 Buna göre, Alin'in yazdığı cümlelerden kaç tanesi doğrudur? A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1 12. 3d orbitallerinin alabileceği manyetik kuantum sayısı (m l ) değerlerinin tümü aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? 1 1 A) 2, + 2 B) 2, 1, 0, +1, +2 C) 1, 0, +2 D) 1, 0, +1 1 E) 2, 0, + 2 1 16. Aşağıdaki orbitaller için verilen baş kuantum sayısı ve açısal momentum kuantum sayısı değerlerinden hangisi yanlıştır? A) 2s orbitalinin açısal momentum kuantum sayısı 0'dır. B) 4d orbitalinin açısal momentum kuantum sayısı 2'dir. C) 4p orbitalinin baş kuantum sayısı 4'tür. D) 2s orbitalinin açısal momentum kuantum sayısı 2'dir. E) 5f orbitalinin baş kuantum sayısı 5'tir. 9. D 10. E 11. A 12. B 13. C 14. D 15. E 16. D 23

TEST 2 1. Aşağıda verilen yargılardan hangisi yanlıştır? A) d orbitaline en fazla 10 elektron yerleşir. B) Çekirdek etrafındaki herhangi bir elektronun konumu 4 kuantum sayısıyla belirtilir. C) 2. enerji seviyesinde 4 orbital bulunur. D) 3. enerji seviyesine en fazla 8 elektron yerleşir. E) Tüm enerji seviyelerinde s orbitalleri bulunur. ORBİTAL TÜRLERİ, ELEKTRONLARIN ORBİTALLERE YERLEŞTİRİLMESİ 5. n = 3, l = 1 ve m l = 1 kuantum sayılarına sahip atomun elektron dağılımı aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 B) 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 1 C) 1s 2 2s 2 2p 6 D) 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 4s 2 E) 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 4s 2 3d 1 6. X atomunun temel haldeki elektron dağılımı, 2. n = 3 enerji seviyesinde m s değeri +1/2 olan elektron sayısı en fazla kaçtır? A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 15 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 4s 1 şeklindedir. Buna göre, elektron dağılımındaki son terimin kuantum sayıları aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiş olabilir? n l m s 3. Açısal momentum kuantum sayısı l = 1 için en fazla kaç tane m s = 1/2 olan elektron vardır? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 A) 4 0 +1/2 B) 4 1 +1/2 C) 3 0 1/2 D) 4 1 1/2 E) 4 2 1/2 4. I. n = 4 ve l = 0 kuantum sayısında en fazla 2 elektron bulunur. (D) (Y) II. 2. enerji düzeyinde iki tür orbital vardır. (D) (Y) III. İlk dört orbitali tam dolu olan bir atomun l = 0 olan 4 elektronu bulunur. (D) (Y) 7. Orbitallerin enerjilerinin kıyaslanması aşağıdakilerin hangisinde yanlış verilmiştir? A) 3s > 2s B) 3p > 1s C) 4f > 3d D) 4p > 3s E) 2p > 3s 24 IV. n = 3 ve l = 1 kuantum sayılarında en fazla 6 elektron bulunabilir. (D) (Y) V. l = 2 kuantum sayısında m s = +1/2 değerine sahip en fazla 2 elektron vardır. (D) (Y) Yukarıda verilen her cümlenin sonunda doğru (D) ve yanlış (Y) sembolleri bulunmaktadır. Buna göre, bu cümleleri okuyan bir öğrenci kaç tanesini yanlış (Y) olarak işaretler? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 8. I. II. III. 1s 2s 2p 3s 3p -. -. -. -. -. -. - -. -. -. -. -. -. - -. -. -. -. -. -. -. - -. -. 1. D 2. D 3. C 4. A 5. B 6. A 7. E 8. B Yukarıda verilen elektron dizilişlerinden hangileri Hund kuralına uymaz? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) II ve III Soru

9. X Y I. p 5 d 5 II. s 1 p 1 III. s 2 d 2 Yukarıda temel halde elektron dağılımlarındaki son terimleri verilen X ve Y elementlerinden hangileri eşit sayıda yarı dolu orbital içerir? 10. Enerji A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III 4s 2s 1s 3s 3d Yanda çok elektronlu 3p 2p bir atomun orbitallerinin enerji diyagramı verilmiştir. Orbital 12. n = 3 ve l = 1 kuantum sayılarında m s = +1/2 olan 3 tane elektron, m s = 1/2 olan 2 tane elektron bulunduran X elementinin atom numarası kaçtır? A) 17 B) 15 C) 14 D) 8 E) 6 13. Aşağıda verilen yargılardan hangisi yanlıştır? A) 4s orbitallerinin enerjisi, 3d orbitallerinin enerjisinden yüksektir. B) n = 4 ve l = 2 kuantum sayılarında en fazla 10 elektron bulunabilir. C) Aynı enerjiye sahip üç tane p orbitali bulunabilir. D) n = 4, l = 3 ve m l = +2 kuantum sayılarında en fazla 2 elektron bulunur. E) 3. enerji seviyesinde f orbitali bulunmaz. Buna göre; I. Baş kuantum sayısı büyüdükçe orbital enerjisi değişmez. II. 4s orbitalinin enerjisi 3p'ninkinden yüksek, 3d'ninkinden düşüktür. III. 3d orbitalindeki elektron 4s orbitaline enerji vererek kayabilir. yargılarından hangileri çıkarılabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II 11. 3s < I < 4s 3d < II < 5s 5p < III < 4f D) I ve III E) II ve III Aufbau kuralı dikkate alındığında orbitallerin enerjilerinin ilişkisi ile ilgili yukarıdaki örneklerde belirtilen yerlere gelmesi gereken orbitaller aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? I II III A) 3p 4s 5p B) 3p 4p 6s C) 3d 4d 4d D) 3d 4p 4p E) 3p 4s 6s 14. I. I. 4Be = 1s 2 2s 2 -. -. II. II. 13 Al = 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 1 -. -. -. -. -. -- - III. 7 Ne = 1s 2 2s 2 2p 3 -. -.. -. Yukarıda verilen elementlerden hangilerinin elektron dağılımları Pauli ilkesine uymaz? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) II ve III 15. I. Elektronlar düşük enerjili orbitalden dolmaya başlar. II. Bir orbital dolmadan hiçbir zaman sonraki orbitale elektron yerleşmez. III. Bir atomda kuantum sayıları aynı olan iki elektron yoktur. Yukarıda verilen yargılardan hangileri Aufbau ilkesi içerisinde yer alır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III 9. A 10. B 11. B 12. A 13. A 14. E 15. C 25

TEST 3 1. Aşağıdakilerden hangisinde verilen element atomunun temel hal elektron dağılımı yanlış verilmiştir? A) 9 X = 1s2 2s 2 2p 5 B) 24 Y = 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 4s 1 3d 5 C) 21 Z = 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 4s 2 4p 1 D) 31 T = 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 4s 2 3d 10 4p 1 E) 7 Q = 1s2 2s 2 2p 3 ATOMLARIN VE İYONLARIN ELEKTRON DİZİLİMLERİNİN YAZILMASI 5. I. 3 yüklü iyonunun elektron dağılımı 4p 6 ile sona eren bir atomun 5+ yüklü iyonunun elektron dizilişi 3d 10 ile sona erer. II. Temel haldeki elektron dizilişinde 3d orbitalinden sadece biri dolu olan elementin atom numarası 26'dır. III. Atom numarası 28 olan elementin yarı dolu orbital sayısı 2'dir. IV. 22 X 2+ iyonu ile 20 Y atomunun s orbitallerindeki elektron sayıları eşittir. Yukarıdaki ifadeler doğru (D) ve yanlış (Y) olarak I, II, III ve IV yolunu izleyerek değerlendirildiğinde sıralama nasıl olur? A) D, Y, D, Y B) Y, Y, D, D C) D, D, D, D 2. Nötral X, Y ve Z atomlarının temel enerji düzeyindeki elektron dağılımları aşağıda gösterildiği gibi sonlanmaktadır. X =... 4s 2 Y =... 3p 2 Z =... 3d 5 Buna göre, elementlerin atom numaraları arasındaki ilişki aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? A) X > Y > Z B) Y > Z > X C) Z > X > Y D) Z > Y > X E) Y > X > Z 3. Aşağıdaki atomların hangisinde yarı dolu orbital sayısı en fazladır? A) 15 P B) 10 A C) 14 L D) 26 M E) 7 E 6. 1s 2 2s 2 2p 6 D) Y, D, Y, D E) D, D, D, Y Yukarıda verilen elektron dağılımı aşağıdaki taneciklerden hangisine ait olamaz? A) 11 Na 1+ B) 7 N 3 C) 12 Mg 2+ 7. 16S atomu ile ilgili, D) 8 O 2+ E) 9 F I. Paramanyetik özellik gösterir. II. Yarı dolu orbitali yoktur. III. p orbitallerinde toplam 4 elektron vardır. A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III 4. 8O atomunun temel haldeki elektron dizilişi ile ilgili; 26 I. 2p orbitalindeki elektronların hepsi aynı spinlidir. II. Elektronlarının 4 tanesi s, 4 tanesi de p orbitallerindedir. III. 2. enerji düzeyinde toplam 6 tane elektron bulunur. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II 8. Aşağıda verilen yargılardan hangisi yanlıştır? 1. C 2. C 3. D 4. D 5. E 6. D 7. A 8. B A) Atom numarası 25 olan elementin 4s orbitalinde 2 tane elektron bulunur. B) 2 tam dolu, 2 yarı dolu orbitali bulunan atomun proton sayısı 4'tür. C) Atom numarası 7 olan elementin yarı dolu orbital sayısı tam dolu orbital sayısından bir fazladır. D) Temel halde 2p orbitallerinde 1 tam dolu orbitali bulunan elementin atom numarası 8'dir. E) Temel halde 6 tam dolu, 1 yarı dolu orbitali bulunan elementin elektron dizilişindeki son orbitali için l = 1'dir. Soru

9. 21 X3+ iyonu ile ilgili; I. m l = 0 olan 10 elektronu vardır. II. 3. enerji düzeyinde 8 elektronu bulunur. III. Elektronlarının 6 tanesi s, 12 taneside p orbitallerindedir. A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III 12. Bir X atomuna ait en yüksek enerjili elektronların kuantum sayıları aşağıda verilmiştir. Kuantum sayıları n 4 l 1 m l 1, +1 m s 1/2 Buna göre, nötr X atomunun sahip olduğu elektron sayısı kaçtır? A) 34 B) 32 C) 22 D) 20 E) 18 10. Nötr atomunun elektron orbital şeması -. -. -. -. -. -. 1s 2s 2p 3s olarak verilen X elementi ile ilgili; I. s orbitallerindeki toplam elektron sayısı, p orbitallerindeki elektron sayısından fazladır. II. 3s orbitalinin enerjisi, 2p'ninkinden fazladır. III. Elektron dizilişindeki en son orbitalinin l değeri 0'dır. IV. Diyamanyetik özellik gösterir. yargılarından hangileri yanlıştır? 13. Kütle numarası 27 olan X atomunun 3+ yüklü iyonu 10 elektron içermektedir. Buna göre, X atomu ile ilgili; I. p orbitallerinde toplam 7 elektron bulunur. II. Nötron sayısı 14'tür. III. Yarı dolu orbitali yoktur. IV. Paramanyetik özellik gösterir. A) Yalnız I B) I ve IV C) I ve II D) I, III ve IV E) I, II ve III A) I ve IV B) II ve IV C) I ve II D) I ve III E) II ve III 11. X 2+ katyonunun 28 elektronu vardır. Buna göre X atomu ile ilgili; I. Elektron dizilişi...4s 2 3d 8 ile sonlanır. II. 3d orbitalleri tam doludur. III. Proton sayısı elektron sayısından büyüktür. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III 14. 4+ yüklü iyonunun elektron dizilişi 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 şeklinde olan nötr atom ile ilgili; I. Enerjisi en yüksek orbitalinin l değeri 2'dir. II. En dıştaki orbitali 4p'dir. III. l = 0 olan 8 elektronu vardır. A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I ve III 9. E 10. A 11. B 12. B 13. C 14. E 27

TEST 4 UYARILMIŞ HAL VE KÜRESEL SİMETRİ 1. I. 11 X II. 16 Y 2 III. 26 Z 2+ IV. 32 T 4+ V. 9 K VI. 17 L 1 Yukarıda verilen taneciklerden kaç tanesinin elektron dağılımı küresel simetriktir? A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 5. X = Y = 1s 2s 2p 3s -. -. - -. - -. -. - - - - Yukarıda orbital şemaları verilen X ve Y atomları ile ilgili; I. Y, X'in uyarılmış halidir. II. İkisi de uyarılmıştır. III. Y daha kararsızdır. yargılarından hangileri yanlıştır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III 2. I. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 4s 1 3d 10 II. 1s 2 2s 1 2p 4 III. 1s 2 2s 2 2p 6 3p 1 Yukarıda verilen elektron dağılımlarından hangileri uyarılmış bir atoma aittir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II 3. 20 X ve 33Y elementleri ile ilgili; I. Küresel simetriktirler. II. En yüksek enerjili orbitallerinin baş kuantum sayıları aynıdır. III. Dolu orbital sayıları eşittir. 6. Elektron dağılımı 1s 2 2s 2 2p 6 4s 1 şeklinde olan yüksüz X atomu ile ilgili; I. s orbitallerindeki toplam elektron sayısı 5'tir. II. 5 tane tam dolu, 1 tane yarı dolu orbitali vardır. III. Çekirdek yükü 11'dir. A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II 4. 24X atomu ile ilgili; D) I ve III E) II ve III I. Elektron dizilişi küresel simetriktir. II. 6 tane yarı dolu orbital içerir. III. s orbitallerinde toplam 8 elektron vardır. 7. X : 1s 2 2s 2 2p 6 Y : 1s 2 2s 2 2p 5 3s 1 Yukarıda elektron dizilişleri verilen X ve Y elementleri ile ilgili; I. X ile Y aynı elementin atomlarıdır. II. Y, X'in uyarılmış halidir. III. Y, X haline dönüşürken çevreye ısı verir. A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III 1. C 2. D 3. C 4. B 5. B 6. E 7. E 28 Soru

8. X 2+ iyonunun elektron dizilişi 3p 6 ile bitmektedir. Buna göre, X elementi ile ilgili; I. s orbitallerindeki toplam elektron sayısı 6'dır. II. Değerlik elektron sayısı 2'dir. III. Küresel simetri özelliği gösterir. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II 11. Temel haldeki elektron dağılımında p orbitallerinde 10 elektron bulunduran X atomu ile ilgili; I. Küresel simetri özelliği gösterir. II. 7 tam, 2 yarı dolu orbitali vardır. III. 3. enerji düzeyinde 6 elektron bulundurur. A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve III 9. 23X atomu ile ilgili aşağıdaki elektron dağılımları veriliyor. 12. s orbitallerinde 4'er elektron bulunduran X, Y ve Z elementlerinin p orbitallerinde sırasıyla 3, 4 ve 5 elektron bulunmaktadır. Buna göre, X, Y ve Z elementleri ile ilgili; I. Temel hal : 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 4s 2 3d 3 II. Uyarılmış hal : 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 4s 1 3d 3 5s 1 III. 3+ yüklü iyon : 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 4s 2 Buna göre, verilen elektron dağılımlarından hangileri doğrudur? A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve III D) I ve II E) I, II ve III I. Yarı dolu orbital sayıları arasındaki ilişki Z > Y > X şeklindedir. II. Üçünün de elektron dizilişlerinin son teriminin açısal momentum kuantum sayısı aynıdır. III. Üçü de küresel simetri özelliği gösterir. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III 10. Nötr haldeki elektron dizilişi bilinen bir atomun, I. Baş kuantum sayısı II. Çekirdek yükü III. Küresel simetri gösterip göstermediği yukarıda verilenlerden hangileri bulunabilir? A) Yalnız III B) I ve III C) II ve III D) I ve II E) I, II ve III 13. X 1+, Y 2 ve Z 1 iyonlarının elektron dizilişleri 2p 6 ile bitmektedir. Buna göre X, Y ve Z atomları ile ilgili; I. Y ve Z küresel simetri özelliği göstermez. II. X'in değerlik elektron sayısı en küçüktür. III. Üçünün de değerlik elektronları s ve p orbitallerindendir. A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III 8. D 9. D 10. E 11. D 12. B 13. B 29

PERİYODİK SİSTEM VE PERİYODİK ÖZELLİKLERİN DEĞİŞİMİ AÇIK UÇLU SORULAR 1. Aşağıda temel haldeki elektron dizilişlerinin son terimleri verilen elementlerin periyodik cetveldeki yerlerini yazınız. 4. X = 1s 2 2s 2 2p 5 Y = 1s 2 2s 2 2p 3 Z = 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 a.... 2p 2 b.... 3s 1 c.... 3p 5 d.... 4s 1 Temel halde elektron dizilişleri verilen X, Y ve Z elementleri ile ilgili aşağıdaki soruları yanıtlayınız. a. Aynı periyotta bulunanlar hangileridir? b. Yarı dolu orbital sayısı en fazla olan hangisidir? c. Değerlik orbital türü aynı olan hangileridir? e.... 3d 2 d. Değerlik elektron sayısı en fazla olan hangisidir? f.... 4p 3 g.... 1s 2 h.... 2p 6 e. Aynı blokta bulunanlar hangileridir? f. s orbitallerinde toplam elektron sayıları aynı olanlar hangileridir? g. Tüm orbitalleri tam dolu olan element hangisidir? 2. Element E 1 E 2 E 3 E 4 X 181 484 975 6101 Y 211 420 3684 5011 Z 150 361 2821 3321 Yukarıdaki tabloda A gruplarında bulunan X, Y ve Z elementlerine ait ilk dört iyonlaşma enerjisi kkal/mol cinsinden verildiğine göre, aşağıdaki soruları yanıtlayınız. a. Değerlik elektron sayısı en çok olan hangisidir? b. Z ile Y nin atom hacimleri ilişkisi nasıldır? c. X in ve Y nin temel haldeki elektron dizilişlerinin son terimi nedir? d. Y ile Z nin atom numaraları ilişkisi nasıldır? e. Aynı blokta bulunan elementler hangileridir? 2 3. CO iyonundaki toplam elektron sayısı, X 3+ iyonunun 3 elektron sayısına eşit olduğuna göre, X in periyodik cetveldeki yeri neresidir? ( 6 C, 8 O) 5. X :... 2p 5 Y :... 3s 1 Z :... 3p 3 Nötr atomlarının temel haldeki elektron dağılımları yukarıda belirtilen orbitaller ile biten elementler ile ilgili aşağıdaki soruları yanıtlayınız. a. Birinci iyonlaşma enerjileri arasındaki ilişki nasıldır? b. İkinci iyonlaşma enerjileri arasındaki ilişki nasıldır? c. Atom çapları arasındaki ilişki nasıldır? d. Elektron ilgileri arasındaki ilişki nasıldır? e. Atom numarası en büyük olan hangisidir? f. Oksijenli bileşiklerinin sulu çözeltisi bazik özellik gösteren hangisidir? 30 Soru 1. a. 2.p 4A b. 3.p 1A c. 3.p 7A d. 4.p 1A e. 4.p 4B f. 4.p 5A g. 1.p 8A h. 2.p 8A 2. a. X b. Z > Y c. X : p 1, Y : s 2 d. Z > Y e. Y ve Z 3. 4.p 7A 4. a. X ve Y b. Y c. X ve Y d. X e. X ve Y f. X ve Y g. Z 5. a. X > Z > Y b. Y > X > Z c. Y > Z > X d. X > Z > Y e. Z f. Y

6. Birinci iyonlaşma enerjisi (kkal/mol) X Y Z K L Q Atom numarası Birinci iyonlaşma enerjisi atom numarası grafiği yukarıda verilen 3. periyottaki X, Y, Z, K, L ve Q elementleri ile ilgili aşağıdaki soruları yanıtlayınız. a. Hangileri küresel simetri özelliği gösterir? b. Atom hacmi en büyük olan hangisidir? c. Elektron ilgisi en büyük olan hangisidir? 8. Periyodik cetvelin 3. periyodunda bulunan ve atom numaraları sırasıyla ardışık olan X, Y ve Z elementlerinden Y'nin temel haldeki elektron dizilişi s 2 ile sonlandığına göre aşağıdaki soruları yanıtlayınız. a. Z'nin atom numarası kaçtır? b. Birinci iyonlaşma enerjileri arasındaki ilişki nasıldır? c. Atom çapı en büyük olan hangisidir? d. Tam dolu orbital sayısı aynı olan hangileridir? d. Değerlik elektron sayısı 5 olan hangisidir? e. Elektron alma isteği en fazla olan hangisidir? f. Atom numarası 14 olan element hangisidir? g. Tam dolu orbital sayıları eşit olan hangileridir? 9. X K Z T Q Y 7. X 1+, Y 3 ve Z 2 iyonlarının elektron dizilişleri aşağıdaki gibidir. X 1+ = 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 Y 3 = 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 Z 2 = 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 Buna göre, aşağıdaki soruları yanıtlayınız. a. İyon çapları arasındaki ilişki nasıldır? b. Değerlik elektron sayıları arasındaki ilişki nasıldır? c. Y ile Z atomlarının birinci iyonlaşma enerjileri arasındaki ilişki nasıldır? d. Atom numarası en büyük olan hangisidir? L Periyodik cetvelde yerleri belirtilen elementlerle ilgili aşağıdaki soruları yanıtlayınız. a. Y ile T nin atom numaraları ilişkisi nasıldır? b. Y ile X in atom numaraları ilişkisi nasıldır? c. Q ile Z nin atom yarıçapı ilişkisi nasıldır? d. T ile Y nin elektronegatiflikleri ilişkisi nasıldır? e. K ile Z nin elektron verme istekleri nasıldır? f. Metalik aktifliği en fazla olan hangisidir? g. K ile L nin erime noktaları ilişkisi nasıldır? 6. a. Z ve Q b. X c. L d. Z e. L f. Y g. X, Y ve Z 7. a. Y 3 > Z 2 > X 1+ b. Z > Y > X c. Y > Z d. X 8. a. 13 b. Y > Z > X c. X d. Y ve Z 9. a. T > Y b. Y > X c. Z > Q d. T > Y e. K > Z f. L g. K > L 31