Sayfa 1 Gözden Geçirme Notları 2013 Yılı Şubat Ayı Özel Sektörün Yurt Dışından Sağladığı Kredi Borcu İstatistikleri TCMB tarafından 16/04/2013 tarihinde açıklanan, 2013 yılı Şubat ayı Özel Sektörün Yurt Dışından Sağladığı Kredi Borcu verilerine göre; 2013 yılı Şubat ayı sonunda özel sektörün uzun ve kısa vadeli toplam kredi borcu 2012 yılına göre %2,1 oranında 3.509 milyon $ artarak 172.048 milyon $ değerine ulaşmıştır. 2013 yılı Şubat ayı sonu itibariyle özel sektörün yurt dışından sağladığı uzun vadeli kredi borcu 2012 yılına göre %1,1 oranında artarak 138.698 milyon $ a yükselmiştir (Bkz, Tablo 1). 2013 yılı Şubat ayı sonu itibariyle özel sektörün uzun vadeli kredi borcunun %38,5 i finansal kesime, %61,5 i de finansal olmayan kesime aittir. Bir önceki yıla ait oranlar sırası ile %38,7 ve %61,3 olup, oranlarda finansal kesim lehinde ve finansal olmayan kesim aleyhinde olmak üzere 0,2 puanlık fark olduğu gözlenmektedir. 2013 yılı Şubat ayı sonu itibariyle özel sektörün uzun vadeli finansal olmayan kredi borcunun %60,0 ı hizmet, %39,4 ü sanayi ve 6,5 i de tarım sektörü tarafından sağlanmıştır. Bir önceki yıla ait sektör oranları ile karşılaştırıldığında hizmet sektörünün 0,5 puanlık artış, sanayi sektörünün 0,5 puanlık azalış gösterdiği, tarım sektörünün ise yaklaşık sabit kaldığı gözlenmektedir (Bkz, Tablo 2). 2013 yılı Şubat ayında özel sektörün kullandığı uzun vadeli kredi borcunun %14,7 si kısa vadeli kredi borcunun da %28,3 ü Birleşik Krallık 1 ülkelerinden sağlanmıştır. Özel sektörün 2013 yılı Şubat ayı sonundaki kısa vadeli kredi borcu %6,4 oranında 2.004 milyon $ artarak 33.350 milyon $ olmuştur (Bkz, Tablo 3). 1 Birleşik Krallık ülkeleri: İngiltere, Galler, İskoçya ve Kuzey İrlanda yı kapsamaktadır.
Sayfa 2 I- Özel Sektörün Yurt Dışından Sağladığı Uzun Vadeli Kredi Borcu Özel sektörün yurt dışından sağladığı uzun vadeli kredi borcu 2013 yılı Şubat ayı sonunda, bir önceki yıla göre %1,1 oranında artarak 138.698 milyon $ olmuştur. Toplam uzun vadeli kredi borcunun %61,5 i olan 85.321 milyon $ ı finansal olmayan özel sektöre, %38,5 i olan 53.377 milyon $ ı da finansal kesime aittir. 2013 yılı Şubat ayı sonunda, finansal kesime ait özel sektör borcunun 40.135 milyon $ ı bankalardan, 13.242 milyon $ ı ise bankacılık dışı finansal kuruluşlardan sağlanmıştır (Bkz, Tablo 1). Tablo 1. Özel Sektörün Yurt Dışından Sağladığı Uzun Vadeli Kredi Borcu Borçluya göre Dağılım 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Yılı Toplam 141.331 128.813 119.805 126.905 138.252 139.745 138.718 I- Finansal 50.675 44.180 40.230 46.970 53.464 53.744 53.540 i- Bankalar 30.010 27.937 28.539 34.712 40.235 40.377 40.686 Ocak Şubat Krediler 30.010 27.937 27.539 31.415 29.827 29.468 29.073 Tahvil 0 0 1.000 3.297 10.409 10.909 11.613 ii- Bankacılık Dışı Finansal Kurl. 20.666 16.243 11.691 12.258 13.229 13.367 12.854 Krediler 20.184 16.069 11.523 11.963 12.859 12.997 12.494 Yabancı Sermaye Sayılan Krd. 482 174 167 295 370 370 361 II- Finansal Olmayan 90.655 84.633 79.575 79.936 84.788 86.001 85.178 Krediler 85.567 78.560 73.125 74.212 77.248 78.264 77.559 Yabancı Sermaye Sayılan Krd. 4.494 5.552 5.642 5.207 5.681 5.851 5.737 Ticari Krediler 594 521 609 310 453 480 476 Tahvil 0 0 200 206 1.407 1.407 1.407 2013 yılı Şubat ayı sonunda finansal olmayan kesime ait özel sektör borcunun; 77.586 milyon $ ı kredilerden, 5.849 milyon $ ı yabancı sermaye sayılan kredilerden, 480 milyon $ ı ticari kredilerden ve 1.407 milyon $ ı da tahvillerden oluşmaktadır. Kredi borcunun alacaklılara göre dağılımına bakıldığında; %8,9 u olan 12.345 milyon $ lık kısmını resmi alacaklılar, %82,2 si olan 114.038 milyon $ lık kısmını özel alacaklılar ve %8,9 u olan 12.315 milyon $ ını da tahvil alacaklıları oluşturmaktadır. Bir önceki yıl alacaklı oranları ile kıyaslandığında da özel sektör alacaklılarının oranı 0,3 puanlık azalış tahvil alacaklılarının oranı da 0,3 puanlık artış göstermiş, resmi alacaklılarının oranı ise hemen hemen sabit kalmıştır.
Sayfa 3 2013 yılı Şubat ayı sonunda sektörler itibariyle özel sektörün yurt dışından sağladığı finansal olmayan kredi borcunun; %60,0 ı olan 51.154 milyon $ ı hizmet, %39,4 ü olan 33.612 milyon $ ı sanayi ve 6,5 i olan 556 milyon $ ı da tarım sektörüne aittir. Bir önceki yıl sektör oranları ile kıyaslandığında finansal olmayan kredi borcunun sanayi sektöründe 0,5 puanlık azalış ve hizmet sektöründe 0,5 puanlık artış görülmektedir (Bkz, Tablo 2). Tablo 2. Özel Sektörün Yurt Dışından Sağladığı Kredi Borcunun Sektörel Dağılımı Sektörler 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Yılı Ocak Şubat TARIM SEKTÖRÜ 388 450 601 602 586 560 581 A. Tarım, Ormancılık ve Balıkçılık 388 450 601 602 586 560 581 SINAİ SEKTÖRLER 40.619 38.137 35.869 34.775 34.204 34.306 33.698 B. Madencilik ve Taşocakçılığı 3.861 3.666 3.289 2.660 2.343 2.342 2.351 C. İmalat 28.904 25.608 23.520 23.134 22.920 22.881 22.496 Gıda, İçecek ve Tütün Ürünleri İmalatı 6.322 5.683 4.729 4.471 4.290 4.357 4.309 Tekstil ve Giyim Eşyaları İmalatı 3.415 2.912 2.994 3.321 3.054 3.037 2.964 Deri ve İlgili Ürünlerin İmalatı 75 61 85 104 129 135 128 Ağaç ve Ağaç Ürünleri İmalatı 604 292 245 212 288 285 268 Kağıt ve Kağıt Ürünleri İmalatı ve Kayıtlı Medyanın Basılması ve Çoğaltılması 1.097 829 759 639 564 524 522 Kok Kömürü ve Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri İmalatı 313 468 551 478 1.408 1.496 1.491 Kimyasalların, Kimyasal Ürünlerin ve Temel Eczacılık Ürünleri ile Malzemelerinin İmalatı 2.288 2.019 1.743 1.728 1.891 1.593 1.563 Kauçuk ve Plastik Ürünleri İmalatı 1.097 953 952 912 847 833 794 Diğer Metalik Olmayan Mineral Ürünlerin İmalatı 1.965 1.833 1.446 1.224 966 1.064 1.029 Ana Metal Sanayii ve Fabrikasyon Metal Ürünleri İmalatı (Makine Teçhizat Hariç) 4.769 4.448 4.322 4.391 4.053 4.034 4.011 Makina ve Teçhizat (Başka Yerde Sınıflandırılmamış) İmalatı 1.545 1.027 776 562 421 417 399 Bilgisayarların, Elektrik-Elektronik ve Optik Ürünlerin İmalatı 2.098 2.018 2.166 2.563 2.372 2.383 2.348 Ulaşım Araçları İmalatı 2.979 2.823 2.565 2.339 2.311 2.344 2.286 Mobilya İmalatı ve Başka Yerde Sınıflandırılmamış Diğer İmalat Sanayii 337 243 189 191 324 380 383 D. Elektrik, Gaz, Buhar ve İklimlendirme Üretimi ve Dağıtımı 7.625 8.713 8.998 8.978 8.936 9.079 8.846 E. Su Temini, Kanalizasyon, Atık Yönetimi ve İyileştirme Faaliyetleri 229 151 62 3 4 5 4 HİZMET SEKTÖRÜ 49.648 46.045 43.106 44.559 49.998 51.136 50.899 F. İnşaat 8.187 7.751 7.063 6.949 6.628 6.592 6.443 G. Toptan ve Perakende Ticaret 9.065 6.284 4.965 4.353 3.901 3.999 3.916 H. Ulaştırma ve Depolama 9.667 9.049 9.751 11.552 12.312 12.355 12.114 I. Konaklama ve Yiyecek Hizmeti Faaliyetleri 3.176 2.971 2.428 2.078 1.830 1.824 1.801 J. Bilgi ve İletişim 6.096 5.829 5.703 6.136 6.679 6.702 6.678 L. Gayrimenkul Faaliyetleri 3.761 3.903 3.933 3.678 3.494 3.514 3.490 M. Mesleki, Bilimsel ve Teknik Faaliyetler 6.708 7.610 6.671 7.244 10.690 11.307 11.240 N. İdari ve Destek Hizmet Faaliyetleri 657 567 453 469 534 610 597 O. Kamu Yönetimi ve Savunma; Zorunlu Sosyal Güvenlik 0 0 0 0 3 3 3 P. Eğitim 130 107 86 83 125 124 127 Q. İnsan Sağlığı ve Sosyal Hizmet Faaliyetleri 956 834 805 839 797 785 752 R. Kültür, Sanat, Eğlence, Dinlence ve Spor 493 405 271 183 159 162 160 S. Diğer Hizmet Faaliyetleri 753 735 976 995 2.847 3.158 3.577 T. Hanehalklarının İşverenler Olarak Faaliyetleri; Hanehalkları Tarafından Kendi Kullanımlarına Yönelik Olarak Ayrım Yapılmamış Mal ve Hizmet Üretim 0 0 0 0 0 0 0 U. Faaliyetleri Uluslararası Örgütler ve Temsilciliklerinin Faaliyetleri 0 0 0 0 0 0 0 TOPLAM (Finansal Olmayan) 90.655 84.633 79.575 79.936 84.788 86.001 85.178
Sayfa 4 2013 yılı Şubat ayı sonunda özel sektörün yurt dışından sağladığı uzun vadeli kredi borcunun alacaklı ülkelere göre dağılımında; en büyük paya sahip olan %14,7 lik oran ve 720.415 milyon $ ile Birleşik Krallık olurken, bunu %10,7 lik oran ve 14.883 milyon $ ile ABD, %10,6 lık oran ve 14.647 milyon $ ile de Hollanda izlemektedir. 2013 yılı Şubat ayı sonunda özel sektörün yurt dışından sağladığı uzun dönemli kredi borcunun alacaklı ülke dağılımı, bir önceki ay ve bir önceki yılın aynı ayı ile kıyaslandığında ilk üçteki ülke sıralamasında değişim olmadığı görülmektedir (Bkz, Grafik 1). 30,0 25,0 26,7 20,0 15,0 10,0 5,0 14,6 10,6 10,4 9,4 8,2 8,0 5,6 3,7 2,8 0,0 Grafik 1. Özel Sektörün Yurt Dışından Sağladığı Uzun Vadeli Kredi Borcunun Alacaklı Ülkelere göre Oransal Dağılımı II- Özel Sektörün Yurt Dışından Sağladığı Kısa Vadeli Kredi Borcu 2013 yılı Şubat ayı sonunda özel sektörün yurt dışından sağladığı kısa vadeli 33.350 milyon $ lık kredi borcu kapsamında; bankacılık dışı finansal kuruluşların 1.361 milyon $ olan borcunun tamamı önceki aylarda olduğu gibi kredilerden oluşmuştur. Finansal olmayan özel sektörün 4.261 milyon $ olan kısa vadeli kredi borcunun; %98,7 si olan 4.204 milyon $ ı kredilerden, %1,3 ü olan 57 milyon $ ı da yabancı sermaye sayılan kredilerden oluşmaktadır. Bankacılık dışı finansal kuruluşlarda kısa vadeli kredi borcunun tamamını krediler oluştururken, bu oran finansal olmayan kesimde %98,7 ye gerilemiştir (Bkz, Tablo 3).
Sayfa 5 Tablo 3. Özel Sektörün Yurt Dışından Sağladığı Kısa Vadeli Kredi Borcu Borçlu ve Alacaklıya göre Dağılım 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Yılı Ocak Şubat Borçluya göre Dağılım 10.641 6.612 19.114 25.269 31.365 33.372 34.621 I- Bankacılık Dışı Finansal Kuruluşlar 396 281 1.063 1.360 1.195 1.338 1.215 - Krediler 396 280 1.063 1.360 1.195 1.338 1.215 - Yabancı Sermaye Sayılan Krediler 0 1 1 0 0 0 0 II- Finansal Olmayan 1.280 673 1.088 1.724 4.029 4.254 4.503 - Krediler 1.201 637 989 1.649 3.973 4.197 4.448 - Yabancı Sermaye Sayılan Krediler 79 35 100 75 56 57 55 Alacaklıya göre Dağılım 10.641 6.612 19.114 25.269 31.365 33.372 34.621 I- Resmi Alacaklılar 0 1 508 217 830 982 932 II- Özel Alacaklılar 1.676 953 18.606 25.052 30.521 32.376 33.676 i- Yabancı Ticari Bankalar 936 506 17.445 23.215 28.233 30.017 31.236 ii- Yerleşik Bankaların Yurt Dışı Şube ve İştirakleri 475 296 918 1.372 1.911 1.978 2.049 iii- Bankacılık Dışı Finansal Kuruluşlar 159 31 64 217 72 86 86 iv- Finansal Olmayan 105 119 179 248 306 295 305 III-Tahvil Alacaklıları 0 0 0 0 14 14 14 IV-Diğer (*) 8.965 5.659 0 0 0 0 0 Not: Ticari krediler dahil değildir. (*): Bankaların yurt dışından sağladığı kredi borcunun alacaklı dağılımının yapılamadığı 2004-2009 dönemi diğer başlığı altında gösterilmiştir. 2013 yılı Şubat ayı sonunda özel sektörün yurt dışından sağladığı kısa vadeli kredi borcunun alacaklı ülkelere göre dağılımında; %28,5 lik oran ve 9.429 milyon $ ile Birleşik Krallık ilk sırayı alırken, bunu %11,2 lik oran 3.731 milyon $ ile Hollanda 2. sırada, %9,2 lik oran ve 3.058 milyon $ ile Belçika 3. sırada izlemektedir. Kısa vadeli kredi borcunun alacaklı ülkelere göre sıralamasında, 2013 yılı Şubat ayı ile bir önceki ay karşılaştırıldığında ilk üçteki sıralamanın aynı olduğu, bir önceki yıla göre geçen yıl 5. sırada olan Belçika nın bu yıl Şubat ayında 3. sıraya yükseldiği gözlenmektedir (Bkz, Grafik 2). 35,0 30,0 29,9 25,0 20,0 18,0 15,0 10,0 10,6 9,5 5,0 5,6 4,7 4,7 4,0 3,6 3,4 3,3 2,7 0,0 Grafik 2. Özel Sektörün Yurt Dışından Sağladığı Kısa Vadeli Kredi Borcunun Alacaklı Ülkelere göre Oransal Dağılımı
Sayfa 6 Mart-2013 Nisan-2013 Mayıs-2013 Haziran-2013 Temmuz-2013 Ağustos-2013 Eylül-2013 Ekim-2013 Kasım-2013 Aralık-2013 Ocak-2014 Şubat-2014 TOPLAM III- Özel Sektörün Yurt Dışından Sağladığı Kalan Vadesi 1 Yıl veya Daha Kısa Olan Kredi Borcunun Vade Dağılımı 2013 yılı Şubat ayı sonu itibariyle, özel sektörün yurt dışından sağladığı kalan vadesi 1 yıl veya daha kısa olan uzun ve kısa vadeli kredi borcu toplamı 2.279 milyon $ olmuştur. 2013 yılı Şubat ayı sonunda kümülatif olarak uzun vadeye sahip ve kalan vadesi 1 yıl veya daha kısa olan toplam 34.296 milyon $ lık özel sektör borcunun %17,7 si olan 6.058 milyon $ ı bankacılık dışı finansal kuruluşlara ait iken, %64,7 si olan 22.200 milyon $ lık kısmı ise finansal olmayan kuruluşlara aittir. 2013 yılında kısa vadeye sahip kredi borcunun toplam kredi borcu içindeki oranı %49,3 iken, uzun vadeli kredi borcunun oranı ise %50,7 dir. Diğer taraftan, 2013 yılı Şubat ayı sonu itibarı ile kümülatif ticari kredilerin dahil olmadığı bankalar dahil toplam 33.350 milyon $ lık kısa vadeli borcun %4,1 i olan 1.361 milyon $ lık kısmı bankacılık dışı finansal kuruluşlara ait iken, %12,8 i olan 4.261 milyon $ lık kısmı ise finansal olmayan kuruluşlara aittir (Bkz, Grafik 3). 80.000 70.000 68.205 60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 0 11.720 7.037 7.760 5.489 6.390 5.889 6.048 4.170 3.997 5.238 2.340 2.369 Grafik 3. Kalan Vadesi 1 Yıla Kadar Olan Özel Sektörün Yurt Dışından Sağladığı Kredi Borcunun Aylara göre Toplam Vade Dağılımı Bu konuyla ilgili bir sonraki haber bülteninin yayımlama tarihini adresinde İSTATİSTİKLER başlığı altında, Takvimden görebilirsiniz.