ÇEVRE ve ORMAN BAKANLIĞI ÇEVRE YÖNETĠMĠ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Hava Yönetimi Dairesi BaĢkanlığı Gürültü ve TitreĢim Kontrolü ġube Müdürlüğü Denetim-Yetki Devri ve Uygulamaları 7-12 Mart-21-26 Mart 2011 ANTALYA Safiye BĠLGĠLĠ (Kimya Mühendisi) ġube Müdürü
ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI 1 End. Kaynaklı Hava Kirliliği Kont. ġb. Md.lüğü Hava Yönetimi Dairesi BaĢkanlığı 2 3 4 Isınma Ve Motorlu TaĢıtlar Kay Hava Kir. ġb.md.lüğü Gürültü ve Titreşim Kontrolü Şube Müdürlüğü Kontrole Tabi Yakıt Ve Maddeleri Ġzl. ġb.md.lüğü
Gürültü ve TitreĢim Kontrolü ġube Müdürlüğü Personel Yapısı Safiye BİLGİLİ Şube Müdürü (0 312 207 6568) H.ERTORUN Y.Şh.Pl. (6549) Esin TÜRKEL Zir.Yük.Müh. (6553) Nuray HÜSMEN Fiz. Müh. (6551) Ersin GÜRTEPE Uzman (Çev.Müh.) (6500) Ayşin BÜTÜN Fiz.Müh. (6457) H.Muharrem ALTINOLUK Çev.Müh. (6655)
DENETĠM-YETKĠ DEVRĠ DENETĠM 2872 sayılı Çevre Kanunu ve bu Kanuna istinaden çıkarılan Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği çerçevesinde yapılır. Çevre Kanunu nun hükümlerine uyulup uyulmadığını denetleme yetkisi Çevre ve Orman Bakanlığına (Merkez ve taşra teşkilatı) aittir. Gerektiğinde bu yetki, Bakanlıkça; il özel idarelerine, çevre denetim birimlerini kuran belediye başkanlıklarına, Denizcilik Müsteşarlığına, Sahil Güvenlik Komutanlığına, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre belirlenen denetleme görevlilerine devredilebilir.
DENETĠM-YETKĠ DEVRĠ YETKĠ DEVRĠ 29 Haziran 2006 tarih ve 2006/16 sayılı Yetki Devri Genelgesi kapsamında; 11 büyükşehir belediye başkanlığı olmak üzere toplam 85 Belediye başkanlığına yetki devri yapılmıştır. Yetki devri yapılan belediyelerde; Çevre Denetim Birimi olması, Yeterli personelin (Çevre ve Orman Bakanlığı nca belirlenmiş Temel Akustik konularını içeren eğitim programını tamamlamış, en az dört yıllık üniversite mezunu bir personeli ve gözetiminde iki yıllık yüksek okul veya lise ve dengi okullardan mezun olmuş bir personel olmak üzere en az iki personel) bulunması, Yönetmelik ile getirilen esas ve standartlara uygun ölçüm ekipmanının bulunması, şartları aranmaktadır. Motorlu kara taşıtlarından kaynaklanan gürültünün denetimi ve kontrolü için 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu na göre belediye sınırları içinde trafik polisine, trafik polisinin bulunmadığı yerler için jandarmaya yetki devri yapılmıştır.
DENETĠM-YETKĠ DEVRĠ 23 Temmuz 2010 tarihli yazı ile gemi ve deniz araçlarından kaynaklanan gürültünün kontrolü için Sahil Güvenlik Komutanlığına yetki devri yapılmıştır. Personel ve cihaz kapasitesinin güçlendirilmesi için 1 yıl süre verilmiştir.
DENETĠM-YETKĠ DEVRĠ 6/12/2006 tarihli ve 5560 sayılı ÇeĢitli Kanunlarda DeğiĢiklik Yapılmasına ĠliĢkin Kanun Madde 32.. mahalli idareler tarafından verilen idarî para cezaları kendi bütçelerine gelir kaydedilir.. hükmü getirilmiştir. 3 Nisan 2007 tarihli Çevre Kanununa Göre Verilecek Ġdarî Para Cezalarında Ġhlalin Tespiti ve Ceza Verilmesi ile Tahsili Hakkında Yönetmelik Ġdarî para cezalarının gelir kaydı MADDE 28 (1) 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (I) sayılı cetvelde yer alan kamu idareleri tarafından verilen idarî para cezaları genel bütçeye gelir kaydedilir. (2) 5018 sayılı Kanuna ekli (II) ve (III) sayılı cetvelde yer alan kamu idarelerince verilen idarî para cezalarının yüzde ellisi genel bütçeye, yüzde ellisi de cezayı veren kamu idaresinin bütçesine gelir kaydedilir. (3) Sosyal güvenlik kurumları ile mahalli idareler tarafından verilen idarî para cezaları kendi bütçelerine gelir kaydedilir. (4) Diğer kamu kurum ve kuruluşları tarafından verilen idarî para cezaları ise, ilgili kanunlarındaki hükümler saklı kalmak kaydıyla, genel bütçeye gelir kaydedilir. belirtilmiştir.
DENETĠM-YETKĠ DEVRĠ YETKĠ ALANLARI Yetki devri yapılan belediyeler (Büyükşehir, il ve ilçe) yalnız sınırları dahilindeki (Belediye sınırları ve mücavir alan içinde) yerlerde tüm gürültü kaynaklarına ilişkin şikâyetlerin değerlendirilmesi, denetimlerin yapılması ve Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği nin ihlalinin tespiti halinde idari yaptırım uygulama konusunda yetkilidir. Yetki devri yapılan Büyükşehir Belediyesi sınırları içinde yer alan, ilçe belediyelerine yetki devri yapılması halinde ise; ilçe belediyesi kendi sınırları içindeki tüm gürültü kaynaklarına ilişkin şikâyetlerin değerlendirilmesi, denetimlerin yapılması ve Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği nin ihlalinin tespiti durumunda idari yaptırımın uygulanmasından yetkili olacağından, Büyükşehir Belediye Başkanlığının sorumluluk alanları, yetkili kılınan ilçe belediyelerinin sorumluluk alanları dışındaki alanları kapsayacaktır. Motorlu kara taģıtlarından kaynaklanan gürültünün kontrolü için 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu na göre belediye sınırları içinde trafik polisine, trafik polisinin bulunmadığı yerler için jandarmaya yetkilidir. Gemi ve deniz araçlarından kaynaklanan gürültünün kontrolü için Sahil Güvenlik Komutanlığı yetkilidir.
DENETĠM-ĠDARĠ YAPTIRIM-YETKĠ DEVRĠ Yetki devri yapılması halinde; Denetimler Bakanlığımızın belirlediği denetim usul ve esasları çerçevesinde yapılacaktır. Kendisine yetki devri yapılan belediyelerin, Çevre Kanunu kapsamındaki fiiler açısından idari para cezası verirken ilgili yönetmelik veya genelgelerle belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde iģlem tesis etmesi zorunludur. Çevre Kanununun 20 nci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendinde gerçek kiģilere neden olduğu gürültüye yönelik ayrıca ceza düzenlenmediğinden, kiģilerin Çevre Kanunu kapsamına girmeyen fiilleri açısından, ilgili belediyesi tarafından belirlenecek esas ve kriterler çerçevesinde Kabahatler Kanunu uyarınca idari para cezası verilmesi gerekmektedir Konutlar Ulaşım araçları İşyeri,atölye Fabrika,şantiye,eğlence yeri Çevre Kanunu Tüzel kişilere Gerçek kişilere Kabahatler Kanunu
DENETĠM-YETKĠ DEVRĠ Ġdare Mahkemesinin 2009/659 sayılı kararı; Yetki devrinin usulüne uygun olarak gerçekleģtiği durumlarda, aynı usul kullanılarak yetki devri geri alınmadığı sürece söz konusu yetkinin, yetkiyi devreden makam tarafından doğrudan kullanılmasının mümkün olmadığı hüküm altına alınmıģtır. Bakanlığımızca yetki devri ile amaçlanan sonuca ulaģılamadığının tespiti durumunda, kamu hizmetlerinin yerine getirilmesinde aksamaya neden olmamak bakımından devredilen yetki geri alınması gerekmektedir. Yetki devri yapılan belediyelerin verilen yetkiyi etkin bir Ģekilde kullanıp kullanmadıklarının Ġl Çevre ve Orman Müdürlüklerince denetlenmesi ve izlenmesi, olumsuzlukların görülmesi halinde görüģler ile birlikte ilgili bilgi ve belgelerin Bakanlığımıza gönderilmesi halinde yetki devri yeniden gözden geçirilecektir.
DENETĠM-YETKĠ DEVRĠ Denetlenen yerin özelliğine bağlı olarak, kolluk kuvvetlerinin güvenlik açısından desteği alınmalıdır. Yetki devri yapılan kurumlar, yetkileri dahilinde yaptıkları denetimler ve uyguladıkları cezai işlemlerle ilgili hazırlayacakları raporları 3 aylık periyotlarla İl Çevre ve Orman Müdürlüklerine bildireceklerdir. İl genelinde, İl Çevre Orman Müdürlükleri ve yetki devri yapılan belediyeler tarafından yapılan denetimler ve uygulanan cezai işlemlerle ilgili hazırlanan tüm raporlar İl Çevre ve Orman Müdürlükleri tarafından yine 3 aylık periyotlarla Çevre ve Orman Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğüne gönderilecektir. Yetki devri yapılmış belediyelerin faaliyetleri nedeniyle oluşan çevresel gürültünün denetimi Bakanlık veya İl Çevre ve Orman Müdürlükleri tarafından yapılacaktır.
ĠDARĠ YAPTIRIM Ġhlal tespit edilmesi halinde; 2872 sayılı Çevre Kanununun idari para cezalarına ilişkin 20, 24 ve 25. Maddelerinde idari para cezalarının uygulanmasından önce süre verilmesine ilişkin herhangi bir düzenleme olmadığı, Çevre Kanunu nun 15. Maddesinde düzenlenen süre verilmesi keyfiyetinin faaliyetin durdurulması ile ilgili olduğu için; ÇGDY Yönetmeliğinde belirtilen sınır değerlerin aşıldığının tespiti durumunda, öncelikle Çevre Kanunu nda öngörülen idari para cezasının uygulanması, aynı zamanda işletmeye süre verilip verilmemesi hususunun değerlendirilerek, uygun görülmesi durumunda süre verilmesi, süre verilmesi durumunda bu süre sonunda aykırılık düzeltilmez ise, süre verilmemesi durumunda ise derhal faaliyetin durdurulması gerekmektedir Sadece ihlale neden olan gürültü kaynağının faaliyetinin durdurulması daha uygun olacaktır.
ĠDARĠ YAPTIRIM Faaliyetin durdurulmasına rağmen iģletmenin çalıģtığının tespit edilmesi; Çevre Kanunun 15. Maddesi hükmü uygulanarak gürültü kaynağının faaliyetinin durdurulması sonrasında, söz konusu işletmenin faaliyetine devam etmesi durumunun tespit edilmesi halinde, faaliyetin durdurulması yaptırımına rağmen (faaliyeti durdurmak için bir şekilde kaynağın çalışmaması için mühürlenmesi gerekmektedir) faaliyetine devam eden işletmeler hakkında, mühür fekki (bozma) nedeniyle Cumhuriyet Savcılıklarına suç duyurusunda bulunulması, sınır değerlerin aşıldığının tespiti durumunda da tekerrür hükmü işletilmek suretiyle yeniden idari para cezası uygulanması gerekmektedir. Ġsim değiģikliği; Tekerrür hükümlerinin uygulanmasını engellemek üzere, bir diğer ifade ile kanuna karşı hile yapmak suretiyle isim değişikliğine gidilmesi durumunda, ticari sicil müdürlükleri nezdinde yapılacak araģtırma ile ortakları, iģletme konusu ve yeri aynı olduğu halde sadece isim değiģikliği yapan iģletmelere tekerrür hükümleri doğrultusunda ceza verilmesi gerekmektedir.
DENETĠM Yetki devri yapılmadığı durumlarda; Yetki devri yapılan kurum ve kuruluşlar dışında, denetim ve ceza verme yetkisi İl Çevre Orman Müdürlükleri ve Bakanlığımıza aittir. Uygulamada gürültü ile ilgili şikayetlerin yetkili olmayan belediyelere yapılmasından kaynaklanan bir problem var ise, uygulamada karışıklığa sebebiyet verilmemesi açısından ilgili belediyelerle irtibat kurularak, şikayetlerin ilgili İl Çevre ve Orman Müdürlüğüne yönlendirilmesinin sağlanması gerekmektedir. Belediye mevzuatı çerçevesinde yapılacak denetimlerde, Çevre Kanunu na aykırılık durumunun tespit edilmesi ve düzenlenen tutanağın ceza verilmek üzere Bakanlığımıza intikal ettirilmesi durumunda, ihlalin Bakanlığımızca yeniden yapılacak denetim sonucunda tespit edilmesi mümkün ise, Bakanlığımızca yeniden denetim yapılarak ihlalin tespit edilmesinin ve ceza verilmesinin ihtiyata daha uygun olacağı, ihlalin sonradan yapılacak denetimle tespiti mümkün değilse, belediyelerce usulüne uygun olarak düzenlenen denetim tutanaklarına bağlı olarak Bakanlığımızca idari yaptırım kararı verilebilecektir.
Dini tesislerde hoparlörlerin ses düzeninden dolayı gelen Ģikayetler Dini tesislerde ses yükseltici kullanımından çevreye yayılan sesin kontrolüne ilişkin esasların belirlenmesi görevi Diyanet İşleri Başkanlığına verilmiştir. Diyanet İşleri Başkanlığı 2007 tarihli Dış Genelgesi ile Hoparlörlerin ses düzeninin, ezanın çevrede duyulmasını sağlayacak fakat yakın komşuları da rahatsız etmeyecek şekilde ayarlanması temin edilecektir. talimatını illere göndermiştir.
Acil durum sinyalleri Ģikayetleri Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği nin 26 ncı maddesinin (h) bendinde; Siren, düdük veya benzeri acil ve olağanüstü durum sinyal aletlerinin acil ve olağanüstü durum dıģında kasten çalıģtırılmaları veya çalıģtırılmasına izin verilmesi yasaktır. Olağanüstü durum sinyallerinin denenmesi saat 10.00 dan önce ve 20.00 den sonra olmamak Ģartıyla uygulanır. hükmü yer almaktadır. Uygulamada siren çalma yetkisini haiz bir araç kullanıcılarının kasten ve gereksiz yere siren çalıp çalmadıklarının tespitinin zor olması ve bu nedenle idari yaptırım uygulamasının çeşitli sıkıntılara, hukuki ihtilaflara neden olabileceği düşünülmektedir. Örneğin; ambulans araçları yalnızca hasta götürürken değil, hasta almaya giderken de acil durum sirenlerini kullanma yetkisine haiz olduklarından, tespitin nasıl yapılacağı ve kabahate konu fiilin sübutu (kanıtlanması) doğrultusunda ambulans sürücüsünün beyanı dışında bir başka emareye ulaşılmasının mümkün olmadığı veya çok zor olduğu durumlarla karşılaşılmasının muhtemel olmasına binaen, sağlıklı ve hukuka uygun bir tespitin gerçekleştirilmesinin mümkün olmadığı değerlendirilmektedir. Bu durumun da, yukarıda bahsedildiği üzere, şu an öngörülmeyen sıkıntılara ve hukuki ihtilaflara (örneğin hastanın sağlık kuruluşuna zamanında yetiştirilememesinden kaynaklanabilecek hukuki, cezai sorumluluklara) neden olması pek muhtemeldir. Mevcut koşullar altında, ilgili kurum ve kuruluşlarla görüşülerek ilgili kurum ve kuruluşlarca gereken tedbirin alınmasının temin edilmesi suretiyle çözüme kavuşturulmasının daha uygun olacağı mütalaa edilmektedir. (Okul zilleri, tren sirenleri Ģikayetleri)
Açık Alan faaliyetleri Konser, gösteri, miting Tören, festival düğün Bu faaliyetler çok hassas kullanımların bulunduğu alanlarda ancak İl Mahalli Çevre Kurulu Kararı ile belirlenen alanlarda yapılabilir. Orta dereceli hassas alanlarda çevreye yayılan gürültü seviyesi; mevcut arka plan seviyesi+5
Açık Alan faaliyetleri Eğlence amacıyla patlayıcı, maytap, havai fişek ve benzeri şeyleri kullanmak, ateşlemek gibi benzeri faaliyetlerin, çok hassas kullanımların bulunduğu alanlarda yapılması yasaktır. İl Mahalli Çevre Kurulu Kararı ile belirlenecek alanlarda ve saatlerde, mülki amirden izin alınarak yapılabilir.
Sokak düğünlerine idari yaptırım Konut alanı içerisinde veya konutla bağlantılı olarak açık alanda (bahçe vb.) veya İl Mahalli Çevre Kurullarınca belirlenen alanların dışında konut sahiplerince gerçekleştirilmesi halinde 2872 sayılı Çevre Kanunu kapsamında konut olarak, İl Mahalli Çevre Kurullarınca belirlenen alanların dışında şirket veya organizasyon tarafından gerçekleştirilmesi halinde 2872 sayılı Çevre Kanunu kapsamında eğlence gürültüsü olarak değerlendirilmesi uygun görülmektedir.
Okul bahçelerindeki sokak düğünleri Ģikayetleri Okul bahçesi veya kamu kuruluşlarının açık alanlarında yapılan düğün veya eğlencelerin, söz konusu alanların bu faaliyetlere mahsus olmaması sebebiyle, okul yada kamu binalarının bahçelerinde bu tür faaliyetlere izin verilmemesi gerekmektedir. Bu tür faaliyetlerin, okul bahçesi veya kamu kuruluşlarının açık alanlarında yapılmaması için ilgili kurumlar nezdinde (Milli Eğitim Bakanlığı ve ilgili diğer kamu kuruluşları) girişimde bulunulması gerektiği düşünülmektedir. Sokak düğünleri ve havaifişek taslak genelge
Askeri gazino, orduevi, düğün salonu gürültüsü Ģikayetleri Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği; Kapsam MADDE 2 (2) Bu Yönetmelik kişinin kendisinden dolayı maruz kaldığı gürültüyü, 26 ncı maddede belirtilen ev faaliyetleri dışındaki gürültüler ile komşuların oluşturduğu gürültüyü, 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu kapsamındaki işyerlerinde çalışan işçilerin maruz kaldığı gürültüyü, ulaşım araçlarının iç gürültüsünü ve askeri alanlardaki askeri faaliyetlere bağlı gürültüyü kapsamaz. Askeri gazino, orduevi, düğün salonunda yapılan eğlenceler askeri faaliyet kapsamına girmediğinden Çevre Kanunu nun 20 (h) maddesi kapsamında eğlence gürültüsü olarak değerlendirilmesi uygun görülmektedir.
Sertifika/Eğitim Programları Sertifika/Eğitim Programları Ç A L I Ş M A L A R Ülke genelinde hem yetkili idarenin hem de çevresel gürültü konularında çalışacak kamu/özel sektör çalışanlarını uzmanlaştırıcı eğitim programları hazırlanmış ve uygulamaya konulmuştur. ODTÜ - Sürekli Eğitim Merkezi ĠTÜ - Sürekli Eğitim Merkezi BahçeĢehir Üni. - Teknoloji GeliĢtirme Birimi Fizik Mühendisleri Odası
Sertifika/Eğitim Programları (Mart 2010 itibarı ile eğitim alanların sayısı)
Gürültü ve TitreĢim Kontrolü ġube Müdürlüğü Safiye BĠLGĠLĠ sbilgili@cob.gov.tr gurultu@cob.gov.tr Tel: 0 312 207 65 68 Faks: 0 312 207 65 35