PCB LERİN ÇEVRE ÜZERİNE ETKİLERİ ve PCB İÇEREN EKİPMANLARIN ARINDIRILMASI ve/veya BERTARAF TEKNOLOJİLERİ



Benzer belgeler
PCB LERİN GENEL ÖZELLİKLERİ, İNSAN VE ÇEVRE SAĞLIĞI ÜZERİNE ETKİLERİ, PCB ARINDIRMA ve BERTARAF YÖNTEMLERİ

PCB kullanımının dağılımı. PCBlerin Bertarafı. PCB kaynakları. PCBlerin Bertarafı. PCB kaynakları Öncelikli Aktiviteler.

KATI ATIKLARDAN ENERJİ ELDE EDİLMESİ

ATIK YAĞLARDAN KAYNAKLANAN ÇEVRE SORUNLARI

Dioksinler & PCB'lere ilişkin kaygılar

+ PCBlerin. Yönetimi ve Mevzuat Eğitimi. Prof.Dr. İpek İmamoğlu Çevre Mühendisliği Bölümü Orta Doğu Teknik Üniversitesi

Hava Kirliliğinin Sucul Ekosistemlere Etkileri

ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI

TÜRKİYE DE PCB YÖNETİMİ. ATIK YÖNETİMİ SEMPOZYUMU Nisan 2012

Toz Aktif Karbon Püskürtme İle Dioksin-Furan Giderimi

KOCAELİ İLİ YOL TOZLARINDA POLİKLORLU BİFENİL SEVİYELERİNİN BELİRLENMESİ. Demet ARSLANBAŞ* Mihriban CİVAN

1. Çevrede Kirletici Taşınımına Giriş

Yakma Küllerinin Bertarafı

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALİZLERİ YETERLİK BELGESİ EK LİSTE-1/7

Katı Atık Yönetiminde Arıtma Çamuru. Enes KELEŞ Kasım / 2014

Minamata Sözleşmesi Türkiye de Ön Değerlendirme Projesi Envanter Çalıştayı. Bursev DOĞAN ARTUKOĞLU Ankara

ŞEKİL LİSTESİ... ix TABLO LİSTESİ... xxxi MEVCUT TESİSLERİN İNCELENMESİ (İP 1)... 1

Tehlikeli Atık Bertaraf Yöntemleri ve İZAYDAŞ Yakma Tesisi İZMİT ATIK VE ARTIKLARI ARITMA YAKMA VE DEĞERLENDİRME A.Ş.

ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI

1. Giriş ve çevrede kirletici taşınımı. ÇEV 3523 Çevresel Taşınım Süreçleri Doç.Dr. Alper ELÇĐ

KÖMÜR MADENCİLİĞİNİN ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ATIKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ. Hazırlayan: Serkan YUMUŞAK

TEHLİKELİ ATIK ÖN İŞLEM TESİSLERİ

PETROKİMYA KOMPLEKSİ ARITMA ÇAMURLARININ EKSTRAKSİYONU

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) Alanında Kapasitesinin Güçlendirilmesi için Teknik Yardım Projesi

Kalıcı Organik Kirleticiler ve Stockholm (KOK) Sözleşmesi

ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI DÖNER SERMAYE İŞLETMESİ MÜDÜRLÜĞÜ 2016 YILI BİRİM FİYAT LİSTESİ

ENTEGRE KATI ATIK YÖNETİMİ

PCB Derişimi (ppm) > 500. Analiz Tarihi Sorumlu Birim Envanter Kayıt No.

EMİSYON ÖLÇÜMLERİ GÜRÜLTÜ VE TİTREŞİM ÖLÇÜMLERİ İMİSYON VE HAVA KALİTESİ ÖLÇÜMLERİ İŞ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ ÖLÇÜMLERİ SGS ÇEVRE

Çevre ve Orman Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Atık Yönetimi Dairesi Başkanlığı


Hava Kirliliği Kontrolu Prof.Dr.Abdurrahman BAYRAM

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALİZLERİ YETERLİK BELGESİ EK LİSTE-1/7

ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI

ESKİŞEHİR KENT MERKEZİ YANMA KAYNAKLI EMİSYON ENVANTERİ ÇALIŞMASI

PCBLERİN ETKİN YÖNETİMİNİN ANA BAŞLIKLARI. Prof.Dr. İpek İmamoğlu Çevre Mühendisliği Bölümü ORTA DOĞU TEKNİK ÜNİVERSİTESİ

Öncelikli Kimyasallar Yönetimi Şube Müdürlüğü Faaliyetler ve KOK Projesi

Çamuru. Türkiye de KAYSERİ ATIKSU ARITMA TESİSİ ARITMA ÇAMURU UYGULAMALARI. ve çevreye uyumlu bir şekilde. lmış. olup çalışmalar devam etmektedir.

TÜRKİYE DE ÜRETİLEN TEHLİKELİ ATIKLAR VE UYGUN BERTARAF YÖNTEMLERİ

ÇEV 455 Tehlikeli Atık Yönetimi

Öğretim Üyeleri İçin Ön Söz Öğrenciler İçin Ön Söz Teşekkürler Yazar Hakkında Çevirenler Çeviri Editöründen

Kanalizasyon Atıklarının Geri Dönüşümü Projesi (Antalya Tesisi)

Hava Kirliliği Kontrolu Prof.Dr.Abdurrahman BAYRAM

SANAYİ TESİSLERİNDE KASITSIZ ÜRETİM SONUCU OLUŞAN KOK LARIN ATMOSFERE VERİLMESİNİN KONTROLÜNE İLİŞKİN MEVZUAT VE ÇALIŞMALAR

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/9) Akreditasyon Kapsamı

Atık yağlar ekotoksik özelliğe sahiptir ve bulunduğu ortamı kirleterek ortamda yaşayan canlılara zarar verir. Dolayısıyla toprağa ve suya doğrudan

ÖLÇÜM VE /VEYA ANALİZ İLE İLGİLİ; Kapsam Parametre Metot Adı Metot Numarası ph Elektrometrik metot TS EN ISO 10523

Atık Yönetiminde Ulusal Mevzuat ve Avrupa Birliği Uyum Çalışmaları. Betül DOĞRU Şube Müdürü

Atık Yakma ve Beraber Yakma Tesislerinin İzin Lisans Süreci

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü

Tehlikeli Kimyasal Nedir Tehlikeli Kimyasalların Sucul Çevre Açısından Önemi ve Kontrolü Çevresel Kalite Standartları Yasal Dayanak Yürütülen

Dünyada PCB üretimi POLİKLORLU BİFENİLLERİN ÇEVRESEL ETKİLERİ

HAZIRLAYAN-SUNAN İSMAİL SÜRGEÇOĞLU DANIŞMAN:DOÇ. DR. HİLMİ NAMLI

Çevreyi Tehdit Eden Tehlike: Atıklar

ÖLÇÜM VE /VEYA ANALİZ İLE İLGİLİ; Kapsam Parametre Metot adı Metot Numarası CO Elektrokimyasal Hücre Metodu TS ISO 12039

Fıçı, Varil, IBC ve Tanklardan Atık Yağ Numunelerinin Alınması, Atık Yağ Analizleri ve Yaşanan Sorunlar. Erkan BAYSAL İZAYDAŞ Laboratuvar Şefi

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALİZLERİ YETERLİK BELGESİ EK LİSTE 1 / 5

ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ POLİTİKA, STRATEJİ VE HEDEFLER

TOPRAK. Bitki ve Toprak İlişkisi ÇAKÜ Orman Fak. Havza Yönetimi ABD. 1

SANAYĠ KAYNAKLI HAVA KĠRLĠLĠĞĠ KONTROLÜ

Ekolojik Yerleşimlerde Atık Yönetiminin Temel İlkeleri

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ KAMU YÖNETİMİ LİSANS PROGRAMI TÜRKİYE'DE ÇEVRE SORUNLARI DOÇ. DR.

SU KİRLİLİĞİ KONTROLÜ

ABECE GRUP ÇEVRE VE İŞGÜVENLİĞİ MÜHENDİSLİK HİZMETLERİ A.Ş. TANITIM SUNUMU

TEKĠRDAĞ ĠLĠ ARITMA ÇAMURLARININ DEĞERLENDĠRĠLMESĠ ÇALIġTAYI

ATIK KODLARI VE LİSANS L

YATAY (1) NO. MEVZUAT NO MEVZUAT ADI Aarhus Sözleşmesi Espoo Sözleşmesi

Organik Atıkların Değerlendirilmesi- BİYOGAZ: Üretimi ve Kullanımı ECS KĐMYA ĐNŞ. SAN. VE TĐC. LTD. ŞTĐ.

Güvenlik Bilgi Formu. 1 Malzemenin Tanımı: 2 Tehlikelerin Tanıtımı. 3 Bileşeni / İçindekiler hakkında bilgi. 4 İlk Yardım Önlemleri

Yrd. Doç. Dr. Güray Doğan

GÜVENLİK BİLGİ FORMU

Vizyonumuz Ülkemizin, çevre ve iş güvenliği alanlarında ulusal ve uluslararası rekabet gücünü artıracak çalışmalarda öncü olmaktır.

ÖTA Ekonomik Operatör AB ve Geri Dönüşüm

1) Biyokütleye Uygulanan Fiziksel Prosesler

Gökhan ÖKTEM Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Çevre Mühendisi

Arıtma Çamurlarının Yönetimi ARITMA ÇAMURLARININ YÖNETİMİ VE YASAL ÇERÇEVE

EK YAKIT OLARAK ÇİMENTO FABRİKALARINDA KULLANILABİLECEK ATIKLAR

Belediye Çöp Gazı (LFG) nedir?

Biyogaz Yakıtlı Kojenerasyon Uygulamaları

ÖLÇÜM VE /VEYA ANALİZ İLE İLGİLİ; Kapsam Parametre Metot adı Metot Numarası

ELEKTRİK ARK OCAKLI ÇELİKHANE TESİSLERİNİN; HAVA KİRLETİCİLERİ, EMİSYON KONTROL VE AZALTIM TEKNİKLERİ

TOPRAK KİRLİLİĞİNDE SANAYİ UYGULAMALARI VE SAHAYA ÖZGÜ RİSK ANALİZİ

Yanma Kaynaklı Kirleticiler

Yıldız Teknik Üniversitesi Çağdaş, Öncü, Yenilikçi

Çevre İçin Tehlikeler

Endüstriyel Kaynaklı Kirlenmiş Sahaların Yönetimi İçin Bilgi Sistemi Geliştirilmesi

İÇERİK. Amaç Yanma Dizel motorlardan kaynaklanan emisyonlar Dizel motor kaynaklı emisyonların insan ve çevre sağlığına etkileri Sonuç

Evlerden Kaynaklanan Tehlikeli Atıklar. Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı Atıklar Şube Müdürlüğü

ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2014 YILI ANALİZ LABORATUVARI FİYAT LİSTESİ

BÖLÜM 4. TOPRAK KİRLİLİĞİ ve KONTROLU

Kömür ve Doğalgaz. Öğr. Gör. Onur BATTAL

İZMİR İLİ ENERJİ TESİSLERİNİN ÇEVRESEL ETKİLERİ (Aliağa Bölgesi) TMMOB Çevre Mühendisleri Odası İzmir Şubesi

Miktarı sürekli artan tehlikeli atıkların çevreye kontrolsüz şekilde bırakılmasından dolayı ekosistem zarar görmektedir.

Gaz arıtımı sonucu oluşan ve tehlikeli maddeler içeren çamurlar ve filtre kekleri dışındaki gaz arıtımı sonucu oluşan çamurlar

MADDE/MÜSTAHZAR ADI: HEKTAŞ BAKIR HAZIRLAMA TARİHİ : YENİ DÜZENLEME TARİHİ : REVİZYON NO : 02 FORM NO : FUNG 010 Sayfa 1 / 5

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Akreditasyon Kapsamı

EVSEL ATIKLAR VE TEHLİKELERİ. Mustafa Cüneyt Gezen, DGSA, CIH

PROFESYONEL OKSİJEN SİSTEMLERİ

BELEDİYE ATIKLARININ ÇİMENTO SEKTÖRÜNDE EVSEL ATY OLARAK KULLANILMASI

HAVA YÖNETİMİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI. Emisyon Kontrolünün Geliştirilmesi Projesi

Transkript:

2011 ATIK YÖNETİMİ SEMPOZYUMU 16-21 Nisan 2011 Antalya PCB LERİN ÇEVRE ÜZERİNE ETKİLERİ ve PCB İÇEREN EKİPMANLARIN ARINDIRILMASI ve/veya BERTARAF TEKNOLOJİLERİ Dr. Kadir GEDİK Akdeniz Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü

PCB LERİN ÇEVRESEL ETKİLERİ Tanıtım Global üretim/kullanım Doğaya salınım Toprak/su/hava ortamındaki durum Ülkemizde yapılan çalışmalar

Poliklorlu Bifeniller (PCB) Sentetik organik kimyasallar İki aromatik halkaya (bifenil) çeşitli sayılarda (1-10) klorun bağlanması 209 teorik PCB bileşiği (congener) Parçalanmaya karşı direnç Yanmazlık Isıl kararlılık Yalıtkanlık

PCB: Tarihçe ve Global Üretim 1880 lerde Alman literatüründe tanımlanma 1929 da Swann kimyasal ürünler şirketi tarafından ilk ticari üretim (Anniston, A.B.D.) General Electric; alevlenme geciktirici Global üretim Global kullanım Kullanım alanları Kapalı uygulamalar Yarı kapalı uygulamalar Açık uygulamalar PCBler hala kullanımda!!

Toplam Global PCB Üretimi (ton) (Breivik vd., 2007, Science of the Total Environment)

Tahmini kümülatif global PCB kullanımı (ton) (Breivik vd., 2002, Science of the Total Environment)

PCB: Doğaya Salınım Bilinçli yada bilinçsiz ama insan eliyle atıklardan halen kullanımdaki ekipmanlardan sızma Karışımlar halinde (örn. madeni yağlar) Askarel: Aroclor+TCB (%30-70) Sovtol

PCB: Doğaya Salınım Endüstriyi cezbeden özellikleri çevrede kendisini Kalıcılık (toprak, su ve havadaki davranışı farklı) Birikme (canlılarda biyo-artış) Toksisite Çevredeki ilk PCB kirlilik durumu Elektrik endüstrisi 1960 larda phenols kimyasalının kullanıldığı ekipmanları mecburi kılmaya çalışırken Sören Jensen (New Scientist, 1966) 1935 yılında toplanan numunelerde DDT ararken PCB leri belirliyor

PCB lerin Doğadaki Bozunması (saat) PCB 28 Yarılanma Süresi 72 1450 26000 26000 Hava Su Toprak Sediman PCB 180 Yarılanma Süresi 12000 333000 240000 330000 Hava Su Toprak Sediman

PCB lerin Biyo-birikimi Yağ dokusunu tercih etmelerinden dolayı giderek artan derişimlerde canlılarda birikirler

PCB: Toprak Kirliliği Çevredeki global PCB kirliliğinin tahminen %99 u toprak ve sedimanda yer almakta (Erickson, 2001) PCB içeren madeni yağlar doğaya karıştığında, açık renkteki sıvı zamanla koyulaşır

Ülkemizdeki PCB kaynaklı toprak kirliliği çalışmaları (ng/g) Konum Yıl Örnekleme Taban PCB Miktar Kaynak Ankara 1997-2008 Kırsal, Endüstriyel Σ Ar1260 TSA-464 * İmamoğlu vd., 2007 Yeniova, 1998 Demircioğlu vd., 2009 Antalya 1998 Tarımsal Σ 29 0.344 Meijer vd., 2003 İzmir 2001-2006 Kırsal, Kentsel, Endüstriyel Σ 7-41 0.23-805 Greenpeace, 2002 Çetin, 2007 Bozlaker, 2008 Hatay 2008 Endüstriyel Σ 41 17±17 Odabaşı vd., 2008 TSA: Tayin Sınırı Altında

PCB: Su Kirliliği Kirleticilerin uzaklaştırılmasında kullanılan en önemli ortam PCB karışımlarının üretimin herhangi bir aşamasında kullanıldığı endüstriyel atıksular Karbonsuz kopya kağıdı üretimi Boya üretimi PCBlerin sucul ortamdaki dağılımı Su Askıda katı madde Sediman PCB çözünürlüğü su ortamındaki derişimini sınırlamaktadır

Yayılı kaynak Hava Mikro tabaka Noktasal kaynak Askıda katı madde Birikim Su Kaynak Biota Sediman Anakaya PCB lerin su ortamındaki akıbeti

PCB: Su Kirliliği Organik içeriği yüksek askıdaki partiküller PCBlerin taşınımını kolaylaştırmaktadır AKM Suda çözünmüş Sediman en önemli birikme ortamı = Kirlenmiş bölgelerde ise en önemli kirletici kaynağı 2 1 (Saginaw Nehri, A.B.D.; Verbrugge vd., 1995) PCB lerin çevrede izlenmesine yönelik ilk çalışma, 1980

Ülkemizdeki PCB kaynaklı su kirliliği çalışmaları (ng/l) Konum Yıl Örnekleme Taban PCB Miktar Kaynak İzmit 1999 Kentsel kıyı Σ #16-#209 1.96-23.2 Telli-Karakoç vd., 2002 Ordu Sinop 1999-2000 Kentsel kıyı Σ Ar1254+1260 TSA Kurt, 2004 İzmir 2005 Kentsel kıyı Σ 29 0.25-0.39 Odabaşı vd., 2008 Konya - Su ve atıksu Σ 6 0.27-2377 Tor vd., 2003 Aydın vd., 2004 Aydin vd., 2004 TSA: Tayin Sınırı Altında

Ülkemizdeki PCB kaynaklı sediman kirliliği çalışmaları (ng/g) PCB Konum Yıl Örnekleme Kaynak Taban Miktar Mersin 1979 Kentsel kıyı Σ Ar1254 <2-4 Baştürk vd., 1980 İstanbul 1995 Kırsal Σ Ar1254 0.3-4.9 Σ Ar1260 <0.06-1.55 Σ 13 0.45-4.43 Fillmann vd., 2002 Ankara 1999-2000 Kırsal, Endüstriyel Σ Ar1254 Σ Ar1260 TSA Bakan vd., 2004 İzmir 2001 Endüstriyel Σ 7 17±17 Greenpeace, 2002 İstanbul 2007 Kentsel Σ 18 0.02-540 Okay vd., 2008 Akdeniz Ege 1979- MEDPOL Σ Ar1254 Σ Ar1260 TSA-513 Yemenicioğlu vd., 2003; 2004;2006 Küçüksezgin vd., 2006 Tuğrul vd., 2005; 2007; 2008

Ülkemizdeki PCB kaynaklı sediman kirliliği Seyitömer Termik Santrali, Kocapınar deresi 1974-1977 < 1% toplam Aroclor 1254 üretimi Derisim, ng/g veya % agirlik 40 30 20 10 0 Sediman Çamur Aroclor 1254 (Late) #17 #18 #28 #31 #33 #44 #49 #52 #70 #74 #82 #87 #95 #99 #101 #105 #110 #118 #128 #132 #138 #149 #151 #153 #156 #158 #170 #171 #177 #180 #183 #187 #191 #194 #195 #199 #205 #206 #208 1.6 1.2 0.8 0.4 0.0 Çamur, ng/g PCB Bilesikleri (IUPAC) (Gedik ve Imamoglu; 2011, Environmental Science and Pollution Research)

PCB: Hava Kirliliği Düşük klorlu PCB bileşikleri (1-4) yarı uçucu organikler sınıfında PCB kaynakları; Yerel/bölgesel Kirlenmiş sahalar Bertarafı uygun yöntemlerle yapılmamış atıklar, Uygun koşullarda saklanmayan PCB içeren ekipmanlar Klorlu organiklerin uygunsuz yakılması Global taşınım UNEP-Global Çevre Ajansı tarafından yapılan modelleme çalışmalarında ülkemize Avrupa dan PCB taşındığı belirtilmektedir

Ülkemizdeki PCB kaynaklı hava kirliliği çalışmaları (ng/m 3 ) Konum Yıl Örnekleme İzmir 2004-2007 Bursa 2004-2005 Kentsel, Endüstriyel Kentsel, Endüstriyel PCB Taban Miktar Σ 36-41 0.31-3.37 Σ 41 0.02-1.6 Kaynak Çetin vd., 2007 Odabaşı vd., 2008 Bozlaker vd.,, 2008 Cindoruk vd., 2007; 2008 Konya 2006-2007 Kentsel Σ 6 0.11 Özcan vd., 2009

BERTARAF TEKNOLOJİLERİ PCB içeren ekipmanlar Bertaraf teknolojileri Dünyadaki durum PCB kazaları

PCB: Kullanım Alanları Kapalı uygulamalar Normal koşullarda PCB kaçağının olmayacağı sistemler Yarı kapalı uygulamalar PCB içeren madeni yağların işletim veya kullanım sürecinde özellikle birleşim noktalarından (conta gibi) sızma ihtimali olabilecek sistemler Açık uygulamalar Faklı içerikteki maddelerin bileşiminde yer alan, çevreyle doğrudan etkileşimi olabilecek sistemler

Kapalı uygulamalar Trafo Kondansatör Lamba balastı Elektrik kablosu Yarı kapalı uygulamalar Hidrolik sistemler Isı transfer sistemleri Açık uygulamalar Madeni yağ Boya Plastikleştirici PCB: Kullanım Alanları

1930-1975 yılları arası A.B.D. de PCB kullanımının dağılımı (Durfee vd., 1976) Elektrik endüstrisi (kapalı uygulamalar) %75 Kondansatör (44.9%) Trafo (23.9%) Ihraç (10.7%) Plastiklestirici (8.2%) Hidrolik ve Yaglayici (5.7%) Karbonsuz kopya kagidi (3.2%) Cesitli kullanimlar (1.9%) Isi transferi (1.4%) Petrol katkisi (0.1%) Açık ve yarı-kapalı uygulamalar %25

PCB: Bertaraf Öncelikli yapılacaklar (Basel Sözleşmesi) Kararlaştırma Envanter çıkarılması Envanter analizi Strateji belirlenmesi Rasyonelleştirme Teknoloji seçimi Uygulama

PCB: Bertaraf Teknolojileri PCB içeren atık türlerinin belirlenmesi teknoloji seçiminde önemli rol oynamaktadır Tek bir bertaraf teknolojisi tüm atık türleri için ekonomik olmayabilir Envanter çalışmasıyla ülkemiz koşullarına yönelik bertaraf teknolojilerinin belirlenmesi

PCB: Bertaraf Teknolojileri Bertaraf Teknolojileri Parçalama Saklama Ayırma/Konsantre etme Yükseltgeme Piroliz Klorsuzlaştırma Diğer teknolojiler Düzenli depolama Çözücüyle yıkama Yüksek ısıda yakma Yüksek ısıda H 2 Yüzeyi örtme Isıl desorpsiyon Süperkritik vs. Sodyum Stabilizasyon ve Vitrifikasyon Çözünmüş elektron

PCB: Bertaraf Teknolojileri Geçmişte kullanılan yöntemler PCB içeren atıkların çevreyle doğrudan temasını engellemek veya azaltmak üzerine kurulu Günümüzde sürdürülebilir çevre koruma ilkeleri ışığında bu tür atıkların tamamen yok edilmesine yönelik olan teknolojiler ön planda PCB içeren atıklara yönelik bertaraf teknolojilerinin asıl amacı; Toksik etkisini en aza indirmek amacıyla ısıl veya kimyasal enerjiyle yapısını bozmak Zararsız yan ürünlere dönüştürebilmek

PCB: Yüksek Isıda Yakma En yaygın kullanılan bertaraf teknolojisi Uygun koşullar sağlandığında %99.99 a varan parçalanma verimi Çalışma sıcaklığı > 1,100 C Alıkoyma süresi > 2 saniye Tamamen yanma için yeterli oksijen (> %6 v/v) Gaz fazının tamamıyla karışmasını kolaylaştırmak için türbülans

PCB: Yüksek Isıda Yakma Yakma sonrası her tür yan ürünün kontrolü yapılmalıdır; Poliklorlu dibenzodioksin ve furan oluşumu NOx, SOx, PM oluşumu İzaydaş Tehlikeli Atık Yakma Tesisi Çimento fırınları İşletim sıkıntılarından dolayı yalnızca bazı ülkeler izin vermekte Tesislerin lisans alması zorunlu PCB içeren atıklar Avrupa Birliği ülkelerine gönderiliyor (Dağlı, 2008)

PCB: Klorsuzlaştırma Klordan arındırılmış madeni yağların veya ekipmanların tekrar kullanımı/geri dönüşümünü sağlayan teknolojiler grubu Gaz Fazında Kimyasal İndirgeme (GFKİ) PCBlerin yüksek sıcaklık ve düşük basınç altında H 2 ile CH 4, HCl ve hidrokarbonlara dönüştürülmesi Eco Logic (Kanada ve Avustralya)

PCB: Klorsuzlaştırma Baz Katalizörlü Parçalanma (BKP) PCB içeren madeni yağlar ve PCB ile kirlenmiş toprak Kirlenmiş maddenin alkali (NaHCO 3, NaOH) ile karıştırılması Sıcaklık > 300 C ve uygun katalizör varlığında hidrojen transferine dayalı bir yöntem (hidrojenasyon) 100000 ppm = < 2 ppm, su buharı ve NaCl son ürün Taşınabilir bir teknoloji PCB Gone (Avustralya, Amerika )

PCB: Otoklavlama Özellikle trafo ve kondansatörlerin PCB den arındırılması için kullanılan bir teknoloji Elektrik ekipmanlarının; Seramik, tahta gibi kısımları yakılarak Metal kısımları geri dönüşüme gönderilerek maliyet düşürülebiliyor YIY teknolojisi ile paralel çalışan taşınabilir bir teknoloji Dezavantajı ise yüksek miktarda PCB atığına ihtiyaç duyulması (>2000 ton)

PCB: Isıl Desorpsiyon PCB ile kirlenmiş toprakların temizlenmesi Bulundukları katı yüzeyinden buharlaştırma yöntemiyle uzaklaştırılması Yüksek sıcaklıkta ısıl desorpsiyon (320-560) C Düşük sıcaklıkta ısıl desorpsiyon (90-320 C) Buhar fazındaki kirleticiler adsorbentle tutulabilir veya doğrudan yakma ünitesine gönderilir

PCB: Düzenli Depolama PCB içeren atıkların tehdit oluşturduğu ancak uygun mühendislik tasarım ve kontrolleriyle çevreye verilebilecek zararın en aza indirildiği yöntem Gelişmiş ülkelerde PCB içeren atıklar için tercih edilen bir yöntem değildir Evsel atıkların kabul edildiği düzenli depolama sahaları PCB içeren atıklar için uygun değildir Tehlikeli atıklar için özel olarak tasarlanmış düzenli depolama tesisleri kullanılmalıdır

PCB: Uygulanmakta Olan Teknolojiler Trafo ve kondansatör Yakma Çözücüyle yıkama ve yeniden dolum Vitrifikasyon Yüksek ısıda H 2 ile klorsuzlaştırma Plasma parçalama

PCB: Uygulanmakta Olan Teknolojiler Madeni yağ Yakma Klorsuzlaştırma Sodyum Yüksek ısıda H 2 Plazma Çözücüde konsantrasyon ve HCl e dönüştürme Bir katıyla birlikte vitrifikasyon

PCB: Uygulanmakta Olan Teknolojiler Toprak/Sediman Klorsuzlaştırma Kimyasal süreçler (BCD, sodyum, APEG) Biyolojik süreçler Yüzeyi örtme Stabilizasyon/Vitrifikasyon Yakma Termal desorpsiyon ve ek yöntemler Çözücüyle yıkama ve ek yöntemler Kimyasal yükseltgeme Düzenli depolama

PCB: Kontrolsüz Bertaraf Bilinçsiz yakılan PCB li atıklar kendisinden daha toksik olan poliklorlu dioksinler ve furanların oluşumuna sebep olur Bakır ve alüminyum geri kazanımı için hurdalıklara gönderilen trafo ve kondansatörler PCB içeren madeni yağların çevreye karışmasına neden olabilir Mevcut evsel atık depolama tesislerinin PCB içeren atıklar için kullanılması uzun vadede su kaynaklarına ve çevreye zarar verebilir Her türlü kontrolsüz bertaraf seçeneği PCB ile kirlenmiş ortamlarda hacimsel veya miktarsal artışa neden olur Bu da bertaraf maliyetlerini artırır

PCB: Dünyada Kullanılan Bertaraf Teknolojilerinin Ülke Bazında Dağılımı Ülke Büyük bir kısmı yakma tesisi (UNEP, 2004) Tesis sayısı

PCB: Yaklaşık Maliyet Atık tipine ve kullanılan teknolojiye bağlı (UNEP, 2004) PCB içeren/kirlenmiş atık türü Maliyet ($/ton) Madeni yağlar 30-3700 Metalik ekipman 620-3870 Metalik olmayan ekipman 370-3870 Trafolar 175-3000 Kondansatörler 960-2300 Katı madde 310-1850 Toprak/Sediman/Çamur 120-1850

PCB Vakaları Yıl Yer Olay Tutar ($) 1968 Yusho Japan PCB ile kirlenmiş (3000 ppm) pirinç yağının yaklaşık 1000 kişi tarafından tüketilmesi 1979 Billings Montana Forkliftin trafoya çarpmasıyla 2800 litre (1000 ppm) trafo yağının yeme karışması. Yem piyasadan çekiliyor ancak yemi tüketen hayvanlar itlaf ediliyor 1981 Binghamton NY Trafonun yanması neticesinde 680 litre askarel sıvısı tüm binaya bulaşıyor. PCB, furan ve dioxin kirliliği yanında şahısların açtığı davaların tutarı 2 milyar $ aşıyor. Binanın değeri ise 17 milyon $. 1983 San Francisco Yangın esnasında 200 litre askarelin havalandırma sistemine karışması. Çalışanların açtığı davaların tutarı 500 milyon $ aşıyor. 1984 IREQ 670 litre askarel içeren trafonun test edilmesi esnasında çıkan yangın bilinmiyor 100,000,000 50,000,000 21,000,000 15,000,000

PCB Vakaları Yıl Yer Olay Tutar ($) 1985 New Mexico 30 yıllık trafoda başlayan yangınla PCBlerin tüm binayı sarması ve 2 yıl süren temizleme çalışmaları 1986 Kenora, Ontario Trans-Canada otobanının 150 km lik kısmına 380 litre askarel sıvısının dökülmesi. Yolun 70 km lik kısmı yenileniyor. 1986 Smithville, Ontario 8000 ton PCB atığının düzensiz depolanması sonucu su kaynağının kirlenmesi 1998 Ankara PCB ile kirlenmiş toprak (460 ppm) kazınıyor. Akıbeti meçhul 20,000,000 10,000,000 48,000,000 bilinmiyor

2011 ATIK YÖNETİMİ SEMPOZYUMU 16-21 Nisan 2011 Antalya TEŞEKKÜRLER Dr. Kadir GEDİK Akdeniz Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü