TKİ HÜMAS ın Kullanım Zamanı, Şekli ve Miktarı Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ) HÜMAS; tarla bitkileri, sebzeler, sera bitkileri, süs bitkileri, çim, fide, bağ ve meyve ağaçları olmak üzere bu kılavuzda ismi bulunmasa bile bütün bitki türlerinde kullanılabilen bir üründür. Kullanımı basit, etkileri ise son derece olumludur. Çünkü ülkemizin farklı bölgelerinde Üniversiteler ve Araştırma kuruluşlarınca TKİ HÜMAS ın değişik bitkilerde kullanımı ile ilgili çok sayıda tarla ve sera denemeleri yürütülmüş ve yürütülmeye devam etmektedir. Bu denemelerin sonuçlarına göre değişik bitkiler için TKİ HÜMAS ın en uygun kullanım miktarları, kullanım şekli ve zamanları burada verilmiştir. TKİ HÜMAS ın bitkilere en iyi uygulama zamanı; meyve ağaçları için hasat sonrası veya kıştan çıkarken çiçeklenmeden en az 25 30 gün öncesi, diğer bitkiler için ise ekim veya dikimden önce veya esnasında olmakla birlikte bitkilerin gelişme dönemi boyunca her zaman uygulanabilir. TKİ HÜMAS ın bitkilere uygulanması ile ilgili ayrıntılı bilgi aşağıda verilmiştir. TAHILLAR (Buğday, Arpa, Çavdar, Çeltik, Mısır, vb.) EKİM ÖNCESİ veya ESNASINDA UYGULAMA: Ekim veya dikim öncesinde dekara 2 6 litre TKİ HÜMAS sulama suyu ile TKİ HÜMAS uygulaması buğday ve özelliklede mısır için önerilir. Yağmurlama sulama ile en az bir defa dekara 2 4 litre TKİ HÜMAS sulamanın ilk 30 dakikalık kısmında verilerek devam eden sulama ile bitki yüzeyinden tamamen yıkanıp toprak içine nüfuz etmesi sağlanır. Damlama sulama ile dekara 2 4 litre veya 1 ton suya 0.1 0.5 litre TKİ HÜMAS karıştırarak en az bir defa özellikle gelişme döneminin başında (mısır için ekimden hemen sonra veya çıkıştan 7 10 gün sonra) olmak üzere yada 2 defa gelişme döneminin başında ve püskül oluşumundan hemen önce verilmelidir. ENDÜSTRİ BİTKİLERİ (Şeker Pancarı, Pamuk, Soya, Patates, Ayçiçeği vb.) EKİM ÖNCESİ veya ESNASINDA UYGULAMA: Ekim veya dikim öncesinde dekara 4 8 litre TKİ HÜMAS TOHUMA UYGULAMA: Bu uygulama pamuk, soya, ayçiçeği ve benzeri bitkiler için önerilir. Ekimden en az bir gece önce tohuma %1 ile %2 arasında değişen oranda (100 kg tohuma 1 ile 2 litre arasında değişen miktarda TKİ HÜMAS tohum yüzeyine kaplanabilir.) TKİ HÜMAS hiç sulandırmadan veya 1:1 oranında (1 kısım TKİ HÜMAS 1 kısım su) sulandırılarak tohuma kaplanır. Kuru ve sıcak havalarda TKİ HÜMAS ın tohuma karıştırma işlemi ekimden hemen önce yapılır. Sonra TKİ HÜMAS uygulanan tohumlar 15 20 dakika güneşte kurutularak ekim yapılabilir.
sulama suyu ile TKİ HÜMAS uygulaması önerilir. Yağmurlama sulama ile en az bir defa dekara 4 8 litre (toprağa veya tohuma uygulamaya ilave olarak verilirse miktar 2 4 litre olabilir) TKİ HÜMAS Damlama sulama ile dekara 4 8 litre veya 1 ton suya 0.1 0.5 litre TKİ HÜMAS karıştırarak en az bir defa özellikle gelişme döneminin başında olmak üzere yada 2 defa gelişme döneminin başında ve çiçeklenme öncesi (gelişme dönemi ortasına yakın) verilmelidir. BAKLAGİL BİTKİLERİ (Fasulye, Nohut, Bakla, Mercimek, vb.) EKİM ÖNCESİ veya ESNASINDA UYGULAMA: Ekim veya dikim öncesinde dekara 2 6 litre TKİ HÜMAS sulama suyu ile TKİ HÜMAS uygulaması önerilir. Yağmurlama sulama ile en az bir defa dekara 2 6 litre (toprağa veya tohuma uygulamaya ilave olarak verilirse miktar 2 4 litre olabilir) TKİ HÜMAS Damlama sulama ile dekara 2 6 litre veya 1 ton suya 0.1 0.5 litre TKİ HÜMAS karıştırarak en az bir defa özellikle gelişme döneminin başında olmak üzere yada 2 defa gelişme döneminin başında ve çiçeklenme öncesi (gelişme dönemi ortasına yakın) verilmelidir. SEBZELER/SERA BİTKİLERİ (Domates, Biber, Patlıcan, Hıyar, Kabak, Karpuz, Soğan, Kereviz, Havuç, Turp, Marul, Ispanak, Lahana, Sarımsak, Karnabahar, Bamya, Maydanoz, vs.) EKİM ÖNCESİ veya ESNASINDA UYGULAMA: Ekim veya dikim öncesinde dekara 4 12 litre TKİ HÜMAS son hacim 20 40 litre olacak şekilde sulandırılarak toprak yüzeyine püskürtülüp, 10 15 cm toprak
sulama suyu ile TKİ HÜMAS uygulaması önerilir. Yağmurlama sulama ile en az bir defa dekara 4 12 litre (toprağa veya tohuma uygulamaya ilave olarak verilirse miktar 2 6 litre olabilir) TKİ HÜMAS Damlama sulama ile dekara 4 12 litre TKİ HÜMAS parçalar halinde veya 1 ton suya 0.1 0.5 litre TKİ HÜMAS karıştırarak en az 1 2 defa özellikle gelişme döneminin başında ve çiçeklenme öncesi yada 2 3 defa gelişme döneminin başında ve çiçeklenme öncesi ve meyve hasat döneminde verilmelidir. Bu bitkiler fide olarak dikilmesi durumunda: Fide kökleri 100 litre suya 500 cc TKİ HÜMAS konarak hazırlanan solüsyona batırılarak dikilir. Bu uygulama topraktan veya sulama suyu ile TKİ HÜMAS uygulaması yapılıp yapılmamasına bakılmaksızın yapılabilir. SÜS BİTKİLERİ EKİM ÖNCESİ veya ESNASINDA UYGULAMA: Ekim öncesinde dekara 4 8 litre TKİ HÜMAS son hacim 20 40 litre olacak şekilde sulandırılarak toprak yüzeyine püskürtülüp, 10 15 cm toprak derinliğine karıştırarak uygulanabilir. sulama suyu ile TKİ HÜMAS uygulaması önerilir. Yağmurlama sulama ile en az bir defa dekara 4 8 litre (toprağa uygulamaya ilave olarak verilirse miktar 2 4 litre olabilir) TKİ HÜMAS sulamanın ilk 30 nüfuz etmesi sağlanır. Yağmurlama ile uygulama ekim/dikimden hemen sonra yapılabileceği gibi tercihen dönem başında olmak üzere bitkinin gelişme dönemi içerisinde yapılabilir. Damlama sulama ile dekara 4 8 litre TKİ HÜMAS parçalar halinde veya 1 ton suya 0.5 1 litre TKİ HÜMAS karıştırarak bitkilerin gelişme döneminde 2 3 defa verilmelidir. Bu bitkiler fide olarak dikilmesi durumunda: Fide kökleri 100 litre suya 500 cc TKİ HÜMAS konarak hazırlanan solüsyona batırılarak dikilir. Bu uygulama topraktan veya sulama suyu ile TKİ HÜMAS uygulaması yapılıp yapılmamasına bakılmaksızın yapılabilir. Süs bitkisi ağaçlar veya çalılara TKİ HÜMAS, meyve ağaçları için önerdiğimiz miktarlarda ve zamanlarda ve aynı şekilde uygulanabilir. ÇİM EKİM ÖNCESİ veya ESNASINDA UYGULAMA: Toprak hazırlığında dekara 4 6 litre TKİ HÜMAS son hacim 20 30 litre olacak şekilde sulandırılarak toprak yüzeyine püskürtülüp, 5 10 cm toprak
sulama suyu ile TKİ HÜMAS uygulaması önerilir. Yağmurlama sulama ile en az bir defa dekara 4 6 litre (toprağa uygulamaya ilave olarak verilirse miktar 2 3 litre olabilir) TKİ HÜMAS sulamanın ilk 30 nüfuz etmesi sağlanır. Yağmurlama ile uygulama ekimden hemen sonra yapılabileceği gibi tercihen dönem başında olmak üzere bitkinin gelişme dönemi içerisinde yapılabilir. Mevcut çim alanlara dekara 4 6 litre TKİ HÜMAS uygulaması bir defada kıştan çıkarken veya önerilen miktarın yarısı (2 3 litre/da) kıştan çıkarken ve kalan yarısı 20 25 gün sonra olmak üzere 2 defada uygulanabilir. Uygulama yukarıda açıklandığı gibi sulama suyu ile yapılabileceği gibi sulama öncesi önerilen miktarda TKİ HÜMAS son hacim 20 30 litre olacak şekilde sulandırılıp pülverizatörle çim yüzeyine püskürtülerek de yapılabilir. YEM BİTKİLERİ (Yonca, Fiğ, Yem Bezelyesi, Korunga, vb) EKİM ÖNCESİ veya ESNASINDA UYGULAMA: Toprak hazırlığında dekara 2 6 litre TKİ HÜMAS son hacim 20 30 litre olacak şekilde sulandırılarak toprak yüzeyine püskürtülüp, 5 10 cm toprak sulama suyu ile TKİ HÜMAS uygulaması önerilir. Yağmurlama sulama ile en az bir defa dekara 2 6 litre (toprağa uygulamaya ilave olarak verilirse miktar 1 3 litre olabilir) TKİ HÜMAS sulamanın ilk 30 nüfuz etmesi sağlanır. Yağmurlama ile uygulama ekimden hemen sonra yapılabileceği gibi tercihen dönem başında olmak üzere bitkinin gelişme dönemi içerisinde yapılabilir. Ayrıca her biçimden sonra yukarıda açıklandığı gibi sulama suyu ile veya sulama öncesi dekara 1 3 litre TKİ HÜMAS son hacim 20 30 litre olacak şekilde sulandırılıp pülverizatörle bitki yüzeyine püskürtülerek de uygulanması önerilir. MEYVE AĞAÇLARI (Elma, Armut, Ayva, Kiraz, Vişne, Kayısı, İncir, Muz, Narenciye, Fındık, Zeytin, Ceviz, Antepfıstığı, vb.) TOPRAKTAN UYGULAMA: Meyve ağaçlarına TKİ HÜMAS her zaman uygulanabilir ancak erken ilkbaharda ağaç uyanırken veya hasat sonrası yapılan uygulama en iyisidir. TKİ HÜMAS ağacın yaşına göre her yaş için klasik ağaçlarda 50 100 cc, yarı bodur ağaçlarda 25 50cc, tam bodur ağaçlarda 10 20 cc olarak (örneğin 5 yaşındaki klasik ağaçlara 5X50 100=250 500cc, yarı bodur ağaçlara 5x25 50=125 250cc, tam bodur ağaçlara 5X10 20=50 100cc uygulanmalı) hesaplanıp 5 katı su ile sulandırarak ağacın taç iz düşümüne verilir. Daha fazla etki için, taç izdüşümü 15 30 cm açılarak uygulama yapılır ve tekrar kapatılır. Eğer ağaçların yaşı 40 dan fazla ise ağaç başına en fazla 5 litre TKİ HÜMAS uygulanmalıdır. SULAMA SUYU İLE UYGULAMA: Damlama sulama ile ağaçlar için yukarıda önerilen miktarlarda TKİ HÜMAS parçalar halinde 2 3 sulamada verilebilir. Uygulanacak TKİ HÜMAS ın 2/3 ünün çiçeklenme döneminden önce kalan kısmının meyve oluşum dönemi başında verilmesine dikkat edilmelidir.
BAĞ TOPRAKTAN UYGULAMA: Bağlarda TKİ HÜMAS her zaman uygulanabilir ancak erken ilkbaharda omcalara su yürümeden veya gözler uyanmadan yaklaşık bir ay önce yapılan uygulama en iyisidir. Asma veya omca başına 25 75cc TKİ HÜMAS 4 5 katı su ile sulandırarak omcaların dibine veya dekara 4 12 litre TKİ HÜMAS son hacim 30 60 litre olacak şekilde sulandırılıp pülverizatörle toprak yüzeyine püskürtülüp, 10 15 cm toprak SULAMA SUYU İLE UYGULAMA: Damlama sulama ile asma veya omca başına 25 75cc TKİ HÜMAS parçalar halinde 2 3 sulamada verilebilir. Uygulanacak TKİ HÜMAS ın 2/3 ünün çiçeklenme döneminden önce kalan kısmının salkım oluşum döneminde verilmesine dikkat edilmelidir. YENİ BAĞ ve MEYVE BAHÇESİ TESİSİ: Yeni bağ ve bahçe tesisinde dikim esnasında fidan başına 25 200 cc TKİ HÜMAS en az 5 katı sulandırarak veya can suyu ile birlikte verilmelidir. Ayrıca çıplak köklü fidanların kökleri 100 litre suya 500 cc TKİ HÜMAS konarak hazırlanan solüsyona batırılarak dikilir. Bu uygulama topraktan veya sulama suyu ile TKİ HÜMAS uygulaması yapılıp yapılmamasına bakılmaksızın yapılabilir. ÇAY: Çay bitkisine TKİ HÜMAS her zaman uygulanabilir ancak sürgün hasatlarından 1 1.5 ay önce yapılan uygulamalar en iyisidir. Dekara 4 8 litre TKİ HÜMAS son hacim 20 40 litre olacak şekilde sulandırılarak toprak yüzeyine püskürtülerek veya çay bitkisi sıralarının iki tarafına dökülerek uygulanabilir.