ALTYAPI SİSTEMLERİNİN PLANLAMASI PLANLAMA, PROJELENDİRME, TEKNİK İNCELİKLER Hüseyin KARIŞAN Çevre Mühendisi (İTÜ) Kısıklı Büyükçamlıca Cad. Başçay Sok. No: 16 Üsküdar İSTANBUL Tel: 0216 422 67 34 36 Fax: 0216 422 67 32 E-mail: mimkomuhendislik@gmail.com 29.11.2012
İNDEX 1- Altyapı Sistemleri 2- İlgili Kurum ve Kuruluşlar 3- Su Temini ve İçmesuyu Sistemleri 4- Atıksu Uzaklaştırma 5- Yağmursuyu Toplanması ve Dere Islahı 6- İnşaat Teknikleri
GENEL ALTYAPI SİSTEMLERİ - Atıksu (Pissu) Şebeke ve Toplayıcıları - Yağmursuyu Şebeke ve Toplayıcıları - İçmesuyu Şebeke ve İsale Hatları, Sulama Suyu Planlaması - Dere Islahı ve Taşkın Alanlarının Belirlenmesi - Arıtılmış Suların Derin Deniz Deşarjı ile Uzaklaştırılması - Elektrik Şebekesi ve ENH Sistemleri - Doğal Gaz vb. Enerji Hatları - Telekomünikasyon Sistemleri
ALTYAPI PLANLAMADA ETKİN ROL OYNAYAN KURULUŞLAR - Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü - Harita Genel Komutanlığı - İller Bankası - Belediyeler ve Su Kanal İdareleri - Devlet Su İşleri (DSİ) Genel Müdürlüğü - İl Özel İdareleri - Çevre ve Şehircilik Bakanlığı - Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) - Meteoroloji Genel Müdürlüğü - Orman ve Su İşleri Bakanlığı
ALTYAPI PLANLAMADA ROL OYNAYAN DİĞER KURULUŞLAR - Maden Tetkik ve Arama (MTA) Genel Müdürlüğü - Maden İşleri Genel Müdürlüğü - Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı - Seyir Hidrografi ve Oşinografi Dairesi Başkanlığı - Denizcilik Müsteşarlığı
PLANLAMADA İZLENEN YOL - Halihazır Haritaların Temini - Kadastral Haritalar - Doğal Havza Alanlarının Belirlenmesi (Çevre Düzeni Planı) (1/25.000) - Nazım İmar Planları (1/5000) - Altyapı Master Plan Raporunun Hazırlanması - 1/1000 ölçekli İmar Planlarının Temini - Altyapı Uygulama Projelerinin Hazırlanması
İÇMESUYU PLANLAMA Hedef Yılı (30 veya 50 Yıl) İçmesuyu Şebekesinin Planlanması ve Projelendirilmesi Nüfus Tahmini Depo Hacimlerinin ve Depo Yerlerinin Tespiti Geçmiş Yıllardaki Su Tüketimlerin Tespiti Yerleşim Yeri İçmesuyu Bölgelerinin Oluşturulması İçme Suyu İhtiyacının Belirlenmesi Su Kaynaklarının Belirlenmesi, Oluşturulması İçmesuyu Arıtma Tesisi Tasarımı ve İsale Hattı
BAŞLICA SU KAYNAKLARI - Göller/Barajlar - Akarsular - Denizler - Yer altı Suyu Kaptajları - Yağmur Suları Sarnıçları - Kar Suları
İÇMESUYU PROJELENDİRME - Depolar En yüksek Noktada - İsale Hattı Güzergahı Yüksek Kotu Yollardan - Zonlar Arası Kot Farkı: 40 m - İşletme Basınçları Min 30 m Maksimum..80 m ( İdeali:60 m) - Tipik Depo Hacimleri - Depolara Göre Alt Bölgelerin Oluşturulması
İSALE HATTI PROJELENDİRME KRİTERLERİ - İsale Hattı Güzergahındaki Yerleşim Yerleri ve Su İhtiyaçları - Kullanılan Formüller William-Hazen, Darcy, Colebrook Manning - Maksimum Günlük Faktör: 1,20 1,50 - Boru Çaplarının Belirlenmesi (Minumum Ø100 mm) - Boru Tipinin Belirlenmesi (DF, PE, Çelik Boru, CTP vb.) - Borudaki Hız (Minimum: 0,5 m/s Maksimum: 1,5-2,0 m/s) - Minimum Eğim: 0,005 İstisnai Durumlarda: 0,002 - Boru Üstü Toprak Kalınlığı Minumum 1 m, (Don Derinliğine Göre Değişken) - Kullanılan Sanat Yapıları: Maslak, Vantuz, Tahliye, BKV, Kontrol Vanaları vb.
İSALE HATTI TEÇHİZATLARI
DEPO HESABI - Su Depolama Kısmı - Manevra Kısmı (Vana Odası) - İşletme Hacmi (Ort. Günlük Su Tüketiminin 1/3 ü) - Yangın İhtiyaç Hacmi (36,72 ve 360 m 3 ) - Ölü Hacim (Klape Üstü: 30 cm)
İÇMESUYU ŞEBEKESİ PLANLAMA - Kullanılan Formüller (William-Hazen, Darcy, Colebrook, Manning) - Boru Çaplarının Belirlenmesi ve N<20000 kişi Min. Ø 75 mm N>20000 kişi Min. Ø 100 mm - Boru Tipinin Belirlenmesi (DF, PE,Çelik Boru, CTP) - Borudaki Hız (Minimum: 0,5 m/s Maksimum: 1,5-2,0 m/s) - 20 m ve Üzerindeki Yollarda Çift Hat - Ø 250 mm ve Üzerindeki Borularda Şebeke Bağlantısı Yapılmaz - Şebeke İnşaatına Depolardan başlanır. - Modelleme ile Çözümler - Saatlik Pik Faktörü (1,7 2,5) - İnşaat Çalışmaları Depolardan Başlayarak Şebekeye Doğru
ATIKSU PLANLAMA - Planlamanın Hedef Yılı.. 30 veya 50 Yıl - Kadastral Haritalar - Doğal Havza Alanlarının Belirlenmesi (1/25.000) - Nüfus Tahminleri - Kişi Başına Birim Atıksu Miktarı (120 250 lcd) - Debi Hesabı
DEBİ HESABI - Evsel Atıksu (Gri ve Siyah) - Endüstriyel Atıksu ( 0,5 1,0 1,5 l/s.ha) - Sızma Suyu Debisi (0,1 l/s.ha) - Pik Faktör (Babbit veya 2)
ATIKSU PROJELENDİRME KRİTELERİ - Hesap Metodu - Boru Çapı (Minimum: Ø300) - Boru Tipleri (Beton, BA, Korige, CTP) - Hız (Minimum: 0,6 m/sn Maksimum: 3,0 m/sn) - Kazı Derinliği (Min. Bodrumlu Yerlerde: 2,70 Diğer: 1,50) (Max. 6m) - Bacalar Arası Mesafe: 50 m Büyük Çaplı Borularda: 120 m - Doluluk Oranı: % 60
ATIKSU PLANLAMA
ATIKSU PROJELENDİRME KRİTELERİ - En Düşük Noktada Arıtma Tesisi - Caddelerde Toplayıcılar - En Kısa Yoldan Toplayıcılara Şebekeleri Bağlama - İmar Yolları ve Kadastral Yollardan Güzergah Tayini - Atıksuyun Cazibeli Olarak Toplanması
ATIKSU PLANLAMA
ATIKSU PLANLAMA
İMAR PLANI HAZIRLANIRKEN DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR - Arazi Topografyasına Göre Kanal Ağının Ekonomik Olarak Teşkilinde Cadde Yerlerinin Önemi
ARITMA TESİSİ SEÇİMİ - Yeni İnkişaf Alanları İçin Kanalizasyon Hatlarının Tayini ve Arıtma Tesisi Yer Seçimi
ATIKSU PLANLAMA HATALARI
İNŞAAT METODLARI - Klasik Metotla Boru Döşeme - Terfi Merkezleri ve Terfi Hatları - Boru İtme - Boru Çekme - Tünel - Sahil Dolgu
ATIKSU TÜNELİ (Cendere)
ATIKSU BORU İTME (Kadıköy)
YAĞMURSUYU ve DERE PLANLAMA - Meteorolojik Verilerin Değerlendirilmesi - Süre-Şiddet-Tekerrür Eğrilerinin Oluşturulması - Arazinin Eğimi ve Doğal Havzalar - Arazi Kullanımı (Akış Katsayısı) - Kesit Tipleri (Trapez, Dikdörtgen, Dairesel Kanal)
Ortalama yağış verimi, litre/sn/ha SÜRE-ŞİDDET-TEKERRÜR 1000 900 800 700 500 yıllık yağış 100 yıllık yağış 25 yıllık yağış 10 yıllık yağış 5 yıllık yağış 3 yıllık yağış 600 500 400 300 200 100 0 0 10 20 30 40 50 60 Süre, dakika
YAĞMURSUYU PROJELENDİRME KRİTELERİ - Hesap Metodu - Boru Çapı (Minimum: Ø400) - Boru Tipleri (Beton, BA, Korige, CTP) - Hız (Minimum: 0,6 m/sn Maksimum: 5,0 m/sn) - Kazı Derinliği (Min.1,20 m) (Max. 6 m) - Bacalar Arası Mesafe: 50 m Büyük Çaplı Borularda: 120 m - Doluluk Oranı: % 80
YAĞMURSUYU PLANLAMA
YAĞMURSUYU IZGARA
YAĞMURSUYU YOL GEÇİŞLİĞİNDE ENINE IZGARASI
CADDE ve YOL ENKESİTİNDE ALTYAPI
DERE HAVZASI
DERE PROJE ÖRNEĞİ
DERE TİP KESIT ORNEKLERI
İNŞAAT METODLARI - Klasik Metotla Boru Döşeme - Terfi Merkezleri ve Terfi Hatları - Boru İtme - Boru Çekme - Tünel - Sahil Dolgu
YAĞMURSUYU TÜNELİ (Ortaköy)
TAŞKIN ALANLARININ BELİRLENMESİ - Dere Kesitlerinin Belirlenmesi (Klasik Metotla) - Dere Kesitleri Yetersizse Yeni Islah Çalışmalarının Yapılması - Islah İmkansızsa Modelleme ile Taşkın Alanlarının Belirlenmesi - Taşkın Alanında Kalan Yerlerin İstimlâk edilmesi - Bodrum Katların Boşaltılması
MODELLEME ÇIKTILARI
MODELLEME SONUÇLARI
ARITILMIŞ SULARIN KULLANILMA İMKANLARI veya DEŞARJI - Kullanma İmkanları - Ziraat Alanlarının Sulanması (İçmesuyu Olarak Kullanılma İhtimali Olmamalı, Aksi Halde Dezenfekte Edildikten sonra ziraat alanlarına verilmesi) - Çorak, Kumsal Alanların Islahı - Yol Kenar Şevlerindeki Yeşil Alanların Sulanması - Endüstride Kullanma - Rekreasyon Alanlarında Kullanma - Deşarjı - III. Kademe Arıtmadan Geçirilmiş Atıksuların Zemine Deşarjı - Fiziksel +Biyolojik Arıtmadan Geçirilmiş Atıksuların Göl/Nehirlere Deşarjı - Fiziksel Arıtmadan Geçirilmiş Atıksuların Derin Deniz Deşarjı
DERİN DENİZ DEŞARJI KRİTERLERİ - Fiziksel Arıtmadan Geçirilmiş Atıksuların Deniz/Göllere Deşarjı - Batimetri Çalışmalarının Yapılması - Boru Tipinin Belirlenmesi ve Hidrolik Hesaplar (Ø1800 HDPE, >Ø2000 Çelik - Boru Stabilitesinin Hesaplanması - Seyrelme Hesapları (S1, S2 ve S3)
DERİN DENİZ DEŞARJI KRİTERLERİ - Fiziksel Arıtmadan Geçirilmiş Atıksuların Derin Deniz Deşarjı
TEŞEKKÜR Kısıklı Büyükçamlıca Cad. Başçay Sok. No: 16 Üsküdar İSTANBUL Tel: 0216 422 67 34 36 Fax: 0216 422 67 32 E-mail: mimkomuhendislik@gmail.com Sabır ve Metanetle Dinlediğiniz İçin Teşekkürler Hazırlayanlar: Prof. Dr. M. Nevzat KOR Dr. B.Suat TÜYLÜOĞLU Hüseyin KARIŞAN Onur ARTAN