Su Temini ve Sistem Tasarımı Adı Soyadı: Öğrenci No: SORU 1) Verilenler: SORU 2) a) b) c) SORU 3) Soru 4) (Çözüm çift kollu olarak yapılacaktır.

Transkript

1 S. Ü. Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü Su Temini ve Sistem Tasarımı Dersi Ara Sınavı Adı Soyadı: 4 Toplam Öğrenci No: SORU ) Nüfusu 6000, ortalama günlük su sarfiyatı 00 L/kişi-gün olan bir yerleşim yerinin su ihtiyacı kum sürükleyen bir yamaç membaından karşılanacaktır mm den daha büyük çaplı tanelerin ayrılması istenmektedir. Tanelerin yoğunluğunun.65 t/m ve suyun sıcaklığının 0 0 C (ν=.x0-6 m /s) olduğu bilindiğine göre; kum tutucu bölmeyi, su alma bölmesini ve savak genişliğini yandaki verilere göre boyutlandırınız. SORU ) Kesiti şekilde verilen 60 cm çapındaki kuyu ile maksimum birim sarfiyatı 0 L/kişi-gün olan bir kasabanın su ihtiyacı karşılanacaktır. Zeminin geçirimlilik katsayısı m/s dir. a) Optimum debi ve seviye alçalması ne kadardır? b) Proje süresi sonundaki nüfus,000 kişi olduğuna göre gerekli kuyu sayısını bulunuz. c) Şekildeki kuyunun teçhizatını (donatı) gerekli şekilleri çizerek boyutlandırınız. Klape dış çapı, emme borusu çapına 00 mm, filtre borusu iç çapı klape dış çapına 55 mm ilave edilerek bulunacaktır. Filtre borusu et kalınlığı 0 mm alınacaktır. d 0 =0.9 mm; d 60 =0.6 mm; d 0 =0. mm ve d 90 =0.9 mm d Verilenler: Kum tutucu bölmede yatay hız = cm/s Kum tutucu bölmede su derinliği=.5 m Savak yükü=0 cm ava payı= cm g s d Re 0.5 için Vç ( ). b h k mk ; mü rm ; R 000S k ln R r 0 Dane Çapı (mm) Min. tabaka kalınlığı (mm) W SORU ) Şekildeki isale hattı ile ortalama günlük su sarfiyatı 00 L/kişi-gün olan nüfuslu bir şehrin suları iletilecektir. İsale hattını boyutlandırınız ve piyezometre çizgilerini çiziniz. P P mss 5 mss g g min max 0.0 V S 0.6 V. m / s D g Soru 4) Gelecekteki nüfusu 9,000 kişi, ortalama günlük su sarfiyatı 0 L/kişi-gün olan bir şehrin su ihtiyacı, kalınlığı 5 m olan yatay tabaka membaından karşılanacaktır. idrolik iletkenlik (permeabilite) katsayısını m/s alarak, gerekli galeri uzunluğunu ve tesir yarıçapını bulunuz. Genel tesis şemasını çiziniz. 0 cm den başlayarak ve 0 ar artırarak değişken çaplı boru hesabı yaparak boru uzunluklarını hesaplayınız. (Çözüm çift kollu olarak yapılacaktır.) k L( h ) R 000 S k R Sorular eşit puanlı ve sınav süresi 0 dakikadır. Prof. Dr. Mehmet Faik SEVİMLİ Öğr. Gör. Dr. Süheyla TONGUR BAŞARILAR

2 S. Ü. Müh. - Mim. Fakültesi ÇEVRE MÜENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ SU TEMİNİ ve SİSTEM TASARIMI Dersi Ara Sınavı CEVAPLARI 9..0 SORU ) Nüfusu 6000, ortalama günlük su sarfiyatı 00 L/kişi-gün olan bir yerleşim yerinin su ihtiyacı kum sürükleyen bir yamaç membaından karşılanacaktır mm den daha büyük çaplı tanelerin ayrılması istenmektedir. Tanelerin yoğunluğunun.65 t/m ve suyun sıcaklığının 0 0 C (ν=.x0-6 m /s) olduğu bilindiğine göre; kum tutucu bölmeyi, su alma bölmesini ve savak genişliğini yandaki verilere göre boyutlandırınız. Verilenler: Kum tutucu bölmede yatay hız = cm/s Kum tutucu bölmede su derinliği=.5 m Savak yükü=0 cm ava payı= cm g s d Re 0.5 için Vç ( ). b W ÇÖZÜM: maks L / s 6400 V ç Re g s d w ( ) ( ) olduğundan uygundur m/ s 67 cm 70 cm 75 cm 90 cm 90 cm Kum Tutucu h V ç L.5 L L=.75 m h B Vy B 0. 0 B = 7.0 m V y Su Alma Bölmesi e = =. m ve su alma bölmesinde hızı V=0 cm/s seçersek; e a V a 0.0 a= 0. m bulunur. a<90 cm olduğundan a=90 cm alınmalıdır. Savak Boyunun esabı '.b b b =0.67 m

3 SORU ) Kesiti şekilde verilen 60 cm çapındaki kuyu ile maksimum birim sarfiyatı 0 L/kişi-gün olan bir kasabanın su ihtiyacı karşılanacaktır. Zeminin geçirimlilik katsayısı m/s dir. a) Optimum debi ve seviye alçalması ne kadardır. b) Proje süresi sonundaki nüfus,000 kişi olduğuna göre gerekli kuyu sayısını bulunuz. c) Şekildeki kuyunun teçhizatını (donatı) gerekli şekilleri çizerek boyutlandırınız. Klape dış çapı, emme borusu çapına 00 mm, filtre borusu iç çapı klape dış çapına 55 mm ilave edilerek bulunacaktır. Filtre borusu et kalınlığı 0 mm alınacaktır. d 0 =0.9 mm; d 60 =0.6 mm; d 0 =0. mm ve d 90 =0.9 mm Dane Çapı (mm) Min. tabaka kalınlığı (mm) ÇÖZÜM: k a) mü rm m / s opt h S d mk mü olmalidir ln R r 000 S ln 0.0 S=S opt =.70 m bulunur. d h k mk ; mü rm ; R 000s k ln R r maks 5. b) maks. 5. L / s n yedek 7 kuyu c) Emme Borusu V= m/s arasında olmalıdır. V= m/s seçelim. D D 0. m D 5 mmseçelim V 0.0 m / s 0.5 uygundur. opt Klape Dış Çapı = 5+00= 5 mm Filtre Borusu İç Çapı = 5+55 = 0 mm Filtre Borusu Dış Çapı = 0+x0= 00 mm Tek tarafta kalan boşluk = 0.5x(600-00)= 50 mm d Üniformluk Katsayısı: u. > olduğundan d dış =4xd 90 d dış =4x0.9 =.7 mm (60 mm kalınlık) d d orta =4x.7 = 4. mm (0 mm kalınlık); d iç =4x4. = 59.5 mm (0 mm kalınlık) Tek Tabaka: V 0.6 m / s < 0.5 m/s uygundur Çift Tabaka: V 0.6 m / s < 0.5 m/s uygundur. 0. Üç Tabaka: 600-x( ) = 60 mm V 0.64 m / s < 0.5 m/s olduğundan iki tabaka olarak (70 mm + 0 mm) filtre yapılmalıdır. 0.4

4 SORU ) Şekildeki isale hattı ile ortalama günlük su sarfiyatı 00 L/kişi-gün olan nüfuslu bir şehrin suları iletilecektir. İsale hattını boyutlandırınız ve piyezometre çizgilerini çiziniz. Bu sistemden geçebilecek maksimum debiyi bulunuz. P g min mss P g max 5 mss S 0.0 V 0.6 V. m / s D g maks. 0. L / s 6400 Maslak kontrolü: = 65> 5 mss AB arasına iki adet maslak gerekir.. Maslak Kotu: = 70 m. Maslak kotu : 70+5=905 m. S en küçük olduğu için bu sistem için maksimum eğim olarak seçilir. f S maks Dmin 0. m 5 5 g D 9. D Ø50 alalım V.5 m / s D S 5.40 m / m S f m g D maks maks

5 Soru 4) Gelecekteki nüfusu 9,000 kişi, ortalama günlük su sarfiyatı 0 L/kişi-gün olan bir şehrin su ihtiyacı, kalınlığı 5 m olan yatay tabaka membaından karşılanacaktır. idrolik iletkenlik (permeabilite) katsayısını m/s alarak, gerekli galeri uzunluğunu ve tesir yarıçapını bulunuz. Genel tesis şemasını çiziniz. 0 cm den başlayarak ve 0 ar artırarak değişken çaplı boru hesabı yaparak boru uzunluklarını hesaplayınız. (Çözüm tek kollu olarak yapılacaktır.) k L( h ) R 000 S k R ÇÖZÜM: a) maksg maks 60.4 L / s V= m/s, V= 0. m/s seçelim Yarı dolu akış, sabit çaplı ve iki kollu çözüm için; D R 000 (5.0 ) m D m D 0.5 m seçelim. k L( h ) L( ) 0.00 L 576 m R V 0.0 m / s çap uygundur. 0.5 Değişken çaplı çözüm: 0 cm çap: R 000 S 0. k 000 (5.0 ) m.0 ( ) m / s / m m / s L m cm çap: R 000 S k 000 (5.0 ) 44 m.0 ( ) m / s / m m / s L0 7 m 5 5.0

6 0. 0 cm çap: R 000 S k 000 (5.0 ) m.0 ( ) m / s / m m / s L m cm çap: R 000 S k 000 (5.0 ) 4 m.0 ( ) m / s / m m / s L0 6 m cm çap: R 000 S k 000 (5.0 ) m.0 ( ) m / s / m m / s L0 0 m L m