MERİÇ NEHRİ TAŞKIN ERKEN UYARI SİSTEMİ

Transkript

1 T.C. ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü MERİÇ NEHRİ TAŞKIN ERKEN UYARI SİSTEMİ Dr. Bülent SELEK, Daire Başkanı - DSİ Etüt, Planlama ve Tahsisler Dairesi Başkanlığı, ANKARA Yunus ALGIN, Bölge Müdürü - DSİ 11. Bölge Müdürlüğü, EDİRNE Sadettin MALKARALI, Şube Müdürü - DSİ 11. Bölge Müdürlüğü, EDİRNE Nedim YEŞİL, Mühendis - DSİ Etüt, Planlama ve Tahsisler Dairesi Başkanlığı, ANKARA III. Ulusal Taşkın Sempozyumu Nisan 2013 İSTANBUL

2 SUNUM İÇERİĞİ Meriç Nehri Havzası Bilgileri Projenin Yapılma Gerekçesi Proje Kapsamında Yapılanlar Proje Sonuçları ve Faydaları Öneriler

3 MERİÇ NEHRİ HAVZASI BİLGİLERİ Meriç Nehri havzasında aşırı yağışlardan veya kar erimeleri ile Bulgaristan daki mevcut barajlardan ilave su bırakılması sonrasında yaşanan akarsu taşkınları, üç nehrin buluştuğu Edirne ilimizde en yaygın görülen örneklerindendir.

4 MERİÇ NEHRİ HAVZASI (Sınıraşan ve Sınır Teşkil Eden Meriç Nehri Balkanların En Büyük Nehridir) Bulgaristan dan doğan Meriç Nehrinin toplam uzunluğu 492 km olup, 305 km si Bulgaristan da 187 km si ise Türk-Yunan sınırını teşkil etmektedir. Meriç Nehri nin Yurdumuza girdiği noktadaki su Meriç Kızılnehir Tunca potansiyeli hm 3 /yıl dır. Bulgaristan ın Rodop Dağlarından doğan Arda Nehrinin toplam uzunluğu 203 km olup, 178 km si Bulgaristan da, 30 km si Yunanistan da ve 300 m si (sadece sağ sahil) Türk topraklarındadır. Arda Nehri nin Bulgaristan ın Yurdumuza Rodop Dağlarından girdiği noktadaki doğan su Kızıl Nehrin potansiyeli toplam uzunluğu hm 89 3 km /yıl dır. olup, 57 km si Bulgaristan da, 33 km si Yunanistan Arda topraklarındadır. Kızıl Nehrin Meriç Nehrine birleştiği noktadaki su potansiyeli 1158 hm 3 /yıl dır. Bulgaristan ın Kocabalkan Dağlarından doğan Tunca Nehrinin toplam uzunluğu 280 km olup, 40 km si Türk topraklarında bulunmaktadır. Tunca Nehri nin Yurdumuza girdiği noktadaki su potansiyeli 673 hm 3 /yıl dır. Meriç Nehrinin Arda ve Tunca Nehirleri ile Edirne Merkezde birleştikten sonra yıllık su potansiyeli hm 3 olmaktadır Ergene Yıldız Dağlarından doğan Ergene Nehrinin toplam uzunluğu 283 km olup, tamamı Türk topraklarında bulunmaktadır. Edirne nin 109 km altından Meriç Nehrine birleşmektedir. Ergene Nehrinin su potansiyeli hm 3 /yıl dır. Meriç Nehrinin Kızıl Nehir ve Ergene Nehrini alarak Saroz Körfezinden Ege Denizine döküldüğü yerdeki yıllık su potansiyeli hm 3 olmaktadır.

5 MERİÇ NEHRİ HAVZASI BİLGİLERİ TUNCA MERİÇ Meriç Nehrinde 7 Ad. Baraj 8 Ad. Küçük Baraj Tunca Nehrinde 4 Ad. Baraj Arda Nehrinde 4 Ad. Baraj ARDA

6 MERİÇ NEHRİ HAVZASI BİLGİLERİ EDİRNE MERKEZDE MERİÇ-ARDA-TUNCA NEHİRLERİNİN YAĞIŞ ALANLARININ TEMSİL ORANLARI 1% 2% Bulgaristan km 2 Türkiye 830 km2 Yunanistan 500 km Toplam km 2 97% Bulgaristan Yunanistan Türkiye

7 PROJENİN YAPILMA GEREKÇESİ

8 Bulgaristan İvoylavgrad Barajı,Arda Nehri(Mart 2006) PROJENİN YAPILMA GEREKÇESİ FİLM SÜRESİ 1 dk. 27 sn.

9 MART 2006 MERİÇ NEHRİ TAŞKINI (Debi: 1791 m3/s) PROJENİN YAPILMA GEREKÇESİ

10 MART 2006 MERİÇ NEHRİ TAŞKINI (Debi: 1791 m3/s)

11 MART 2006 MERİÇ NEHRİ TAŞKINI (Debi: 1791 m3/s)

12 MART 2006 MERİÇ NEHRİ TAŞKINI (Debi: 1791 m3/s)

13 MART 2006 MERİÇ NEHRİ TAŞKINI (Debi: 1791 m3/s)

14 MART 2006 MERİÇ NEHRİ TAŞKINI (Debi: 1791 m3/s)

15 MART 2006 MERİÇ NEHRİ TAŞKINI (Debi: 1791 m3/s)

16 MART 2006 MERİÇ NEHRİ TAŞKINI (Debi: 1791 m3/s)

17 PROJE KAPSAMINDA YAPILANLAR AMAÇ: TR BG sınır bölgesinde taşkın koruma ve taşkın zararlarının önlenmesi yolu ile kaza, yaralanma, can kaybı ve ekonomik kayıpların azaltılması ve bölgede yaşam güvenliği ve kalitesini arttırmak amacıyla Bölgedeki su yönetimine katkı sağlamak, Taşkının oluşumu ve taşkının gerçek zamanlı gelişimine yönelik bilgi sisteminin geliştirilmesi, taşkın tahmin ve erken uyarı sisteminin kurulması BÜTÇE: (Tamamı AB katkısı) SÜRE: (18 ay) YER: DSİ 11. Bölge Müdürlüğü, EDİRNE

18 PROJE KAPSAMINDA YAPILANLAR Bulgaristan ile Ülkemiz arasında Veri Değişim Programı oluşturularak verilerin düzgün bir şekilde değişimine izin verecek saha ve ofis ekipmanları kurulmuştur. Tüm mevcut veriler ile gerçek zamanlı verilerin DSİ de kurulan sunucu sistemine aktarım sistemi oluşturulmuştur. Meriç Nehri ve yan kollarının Bulgaristan ve Ülkemizdeki dijital yükseklik haritaları ve yatak en kesitleri hazırlanmıştır. Bulgaristan ve Ülkemizde Meriç Nehri ve yan kollarında su miktarları, tarihi taşkın dataları, su toplanma zamanları, su yapıları, havzanın toprak, bitki örtüsü vb. tüm özellikleri hazırlanmıştır.

19 PROJE KAPSAMINDA YAPILANLAR Ekstrem Değer ve Mekansal Korelasyon Analizleri, Seçilen Tekerrür Zamanları İçin Taşkınların Haritalanması ve Taşkın Alarm Eşik Değerlerinin Tanımlamaları yapılmıştır. Meriç Nehri Havzası Hidrolojik olarak, Akarsu Yatağı da Hidrolik olarak Modellenmiştir. Hidrolojik model ile öncelikle Bulgaristan da havzada oluşabilecek yağış öngörüleri Bulgaristan yağış tahmin modeli(aladin) ile yapılmakta ve bu çıktılar sonrasında beklenen yağış yüksekliğine göre akış tahminleri yapılmaktadır. Havzayı temsil eden Akım ve Meteoroloji Gözlem İstasyonlarında gerçek zamanlı olarak ölçümlenen akış ve yağış verileri online olarak projeye veri sağlayarak Projede kullandığımız Mike 11 modeli ile Hidrolik olarak istenilen lokasyonlarda su yüksekliği ve debi miktar öngörüleri yapılmaktadır.

20 PROJE KAPSAMINDA YAPILANLAR MODELLEME ALTYAPISI Mike 11 NIMH(BG) ve DSİ(TR) Veri tabanı DET(Data Exchange Tool) Veri paylaşım aracı Mike Flood Watch Veri tabanı Mike Flood Watch Dinamik Web portali - Halka duyurular; - Kurumsal duyurular; - İdarecilere bilgiler;

21 PROJE KAPSAMINDA YAPILANLAR MODEL KALİBRASYONU Model Gerçek veri 2005 YILI TAŞKINI 2006 YILI TAŞKINI model Gerçek veri 2007 YILI TAŞKINI Tarihsel taşkınların su seviyeleri ve debilerle ilgili veri altlıkları incelenmiş ve modelleme çalışmaları kapsamında kalibrasyon ve doğrulama çalışmaları gerçekleştirilmiştir.

22 PROJE KAPSAMINDA YAPILANLAR Meriç-Tunca-Arda Nehir Havzası Hidrometeorolojik Gözlem Ağı (Veri Tabanı) Akım Gözlem İstasyonu Yağış Gözlem İstasyonu Sıcaklık İstasyonu Buharlaşma İstasyonu Toplam : 28 adet : 88 adet : 42 adet : 39 adet :191 adet istasyon

23 PROJE KAPSAMINDA YAPILANLAR Meriç Nehri-Kirişhane AGİ Lokasyonunda 2 günlük Akış Tahmini Model çıktısı

24 WEB PORTALI PROJE KAPSAMINDA YAPILANLAR

25 PROJE KAPSAMINDA YAPILANLAR Taşkın Tahmini ve Alarm Seviyeleri Alarm Seviyeleri -Havzadaki tüm istasyonların verileri (yağış,su seviye ve debi değerleri) gerçek zamanlı gözlemlenebilmektedir. Gerçek zamanlı veri Tahmin Taşkın Model sonuçları istenilen lokasyonlarda Su Seviyesi ve Debi değerleri sayısal veri ve grafik olarak alınabilmektedir. Risk seviyelerine göre raporlama yapılabilmesi Tahmin Zamanı

26 Proje kapsamında oluşturulan Hidrolik model kullanılarak 10, 25, 50, 100 ve 500 yıl tekerrürlü Taşkın Su Basma Haritaları üretilmiş ve kullanıma sunulmuştur 50 yıl tekerrürlü taşkın yayılım haritaları 100 yıl tekerrürlü taşkın yayılım haritaları 500 yıl tekerrürlü taşkın yayılım haritaları

27 PROJE SONUÇLARI VE FAYDALARI 3000 EDİRNE MERKEZDE MERİÇ NEHRİ TAŞKINLARI Şubat 2012 tarihinde gerçekleşen taşkındaki pik debi 1400 m 3 /s olup bu değer son 28 yılın dördüncü en büyük taşkını olup yaklaşık 25 yıl tekerrürlü taşkın büyüklüğündedir.

28 PROJE SONUÇLARI VE FAYDALARI TAŞKIN HİDROGRAFLARI

29 PROJE SONUÇLARI VE FAYDALARI DSİ 11. (Edirne) Bölge Müdürlüğünde kurulan Taşkın Tahmin Merkezi

30 PROJE SONUÇLARI VE FAYDALARI

31 PROJE SONUÇLARI VE FAYDALARI Havzasının %98 i komşu ülke topraklarında yer alan Sınıraşan ve Sınır teşkil eden Meriç Nehrinde kurulan Taşkın Erken Uyarı Sistemi Ülkemizde halen aktif olarak çalışan ilk projedir. Bölgesel ve Ulusal taşkın hazırlık hedefleri dikkate alınarak, gelişmiş veri temin ve tahmin sistemi kurularak uygulaması devam etmektedir. DSİ yöneticileri ile Bölgesel ve Komşu Ülkelerin yetkilileri ile karar vericilerine taşkın öngörüleri aktarılarak taşkın zararlarının azaltılması ile ilgili önlemlerin alınması sağlanmaktadır. DSİ nin taşkın yönetimi ve taşkın koruma kapsamındaki mevcut altyapısı güçlendirilmiştir. Bölgedeki su yönetimine özellikle taşkınlar konusunda alınacak önlemlere çok önemli katkı sağlayarak, Türkiye ve Bulgaristan arasında taşkın yönetimi işbirliğinde örnek bir model oluşturmuştur.

32 ÖNERİLER Meriç ÖNERİLER Ergene Eylem Planı Kapsamında havzasının tamamının Tunca Ülkemiz topraklarında yer alan Ergene Nehrinde Taşkın Erken Uyarı Sistemi Bölge Müdürlüğümüz tarafından 2013 yılı içinde kurulacaktır. Entegre Havza ve Taşkın yönetimi çalışmasını Ülkemizden Ergene, Yunanistan dan Kızıl Nehir ve diğer yan dereleri de içine alan ve Meriç Nehrinin Saroz Körfezine döküldüğü noktaya kadar olan kısımları da kapsayan Taşkın Erken Uyarı Sistemi nin kurulması gerekmektedir. Arda Ergene Kızılnehir

33 T.C. ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü TEŞEKKÜR EDERİM Yunus ALGIN DSİ 11.Bölge Müdürü