7. Bölüm UFRS 9 FİNANSAL ARAÇLAR FRS 7 FİNANSAL ARAÇLAR: AÇIKLAMALAR Yazar: Prof. Dr. Yıldız ÖZERHAN
Amaçlarımız Bu bölümü tamamladıktan sonra aşağıda belirtilen bilgi ve becerilere sahip olabileceksiniz: UFRS 9 uyarınca finansal araçların sınıflandırma ve ölçümlemesinin ne şekilde yapıldığı, UMS 39 ile UFRS 9 arasında, finansal araçların sınıflandırılması ve ölçümleme esasları açısından ne gibi farklılıkların olduğu, Finansal varlıklar ve finansal borçların hangi durumlarda finansal durum tablosu dışı bırakıldığı, UFRS 7 uyarınca finansal araçlara ilişkin olarak, dipnotlarda yapılması gereken açıklamaların neler olduğu. Anahtar Kavramlar Finansal araç Finansal varlık Finansal borç Gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal varlıklar ve finansal borçlar İtfa edilmiş maliyeti üzerinden ölçülen finansal varlıklar ve finansal borçlar Kredi riski Piyasa riski Likidite riski 1
İçindekiler 1. UFRS 9 FİNANSAL ARAÇLAR 1. 1.Standardın Amacı ve Kapsamı 1.2. Finansal Varlıkların Sınıflandırılması 1.3. Finansal Varlıkların Muhasebeleştirilmesi 1.3.1. Finansal Varlıkların İlk Muhasebeleştirilmesi 1.3.2. Finansal Varlıkların İzleyen Dönemlerde Ölçümü 1.3.2.1. İtfa Edilmiş Maliyeti Üzerinden Ölçülen Finansal Varlıklar 1.3.2.2. Gerçeğe Uygun Değeri Üzerinden Ölçülen Finansal Varlıklar 1.4. Finansal Varlıkların Yeniden Sınıflandırılması 1.5. Finansal Varlıkların Finansal Durum Tablosu Dışı Bırakılması 1.6. Finansal Borçların Sınıflandırılması 1.7. Finansal Borçların Muhasebeleştirilmesi 1.7.1. Finansal Borçların İlk Muhasebeleştirilmesi 1.7.2. Finansal Borçların İzleyen Dönemlerde Ölçümü 1.8. Finansal Borçların Finansal Durum Tablosu Dışı Bırakılması 2. UFRS 7 AÇIKLAMALAR 2.1. Standardın Amacı ve Kapsamı 2. 2. Finansal Tablolarda Yapılacak Açıklamalar 2.2.1. Finansal Durum Tablosunda Yapılacak Açıklamalar 2.2.2. Kapsamlı Kar veya Zarar Tablosunda Yapılacak Açıklamalar 2.2.3. Diğer Açıklamalar 2.3. Finansal Araçlardan Kaynaklanan Risklerin Niteliği ve Düzeyi 2
BÖLÜM 7 1. UFRS 9 FİNANSAL ARAÇLAR Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu UMS 39 nolu standardın yerini almak üzere yeni bir proje başlatmış ve bu kapsamda ilk olarak 12 kasım 2009 tarihinde IFRS 9 Finansal Araçlar standardını yayınlamıştır. IASB nin böyle bir proje başlatmasının nedeni, yatırımcılar ve diğer finansal tablo kullanıcılarının UMS 39 da yer alan muhasebeleştirme ve ölçümleme esaslarının anlaşılması ve uygulamasının zor olduğunu ifade etmeleridir. IASB bu nedenle ilke bazlı ve karmaşık olmayan yeni bir standart yayınlama yönünde çalışmalara başlamış ve UFRS 9 un ilk kısmını yayınlamıştır. 2009 yılında yayınlanan standardın bu ilk kısmında finansal varlıkların sınıflandırılması ve ölçümüne ilişkin ilkeler belirlenmiştir. IASB Ekim 2010 da UFRS 9 a finansal borçların sınıflandırılması ve ölçümüne yönelik ilkelerin yer aldığı kısmı ilave etmiştir. UFRS 9 1 Ocak 2015 tarihinden itibaren uygulamaya girecek olup, erken uygulamaya da izin verilmektedir. Halen proje halinde olan ve tamamlandığında UMS 39 un tamamen yürürlükten kalkmasına neden olacak konular aşağıdaki gibidir: İtfa edilmiş maliyeti üzerinden ölçülen finansal varlıklarda değer düşüklüğü Hedging muhasebesi Finansal varlık ve borçların mahsubu 1.1. Standardın Amacı Ve Kapsamı Standardın amacı, finansal tablo kullanıcılarına işletmenin finansal varlıkları ve finansal borçları ile ilgili olarak, gelecekte ortaya çıkacak nakit akışlarının tutarı, zamanlaması ve belirsizliği hakkında, ihtiyaca uygun ve yararlı bilgiyi sunacak raporlama ilkelerini belirlemektir. UMS 39 un kapsamı içinde yer alan tüm finansal araçlara bu standartta yer alan hükümler uygulanır. 1.2. Finansal Varlıkların Sınıflandırılması UFRS 9 da finansal varlıklar, ilk muhasebeleştirmeden sonraki dönemlerde değerlemeye esas olmak üzere iki sınıfa ayrılmıştır. Bunlar, i) İtfa edilmiş maliyetle değerlenen finansal varlıklar ve ii) Gerçeğe uygun değerle değerlenen finansal varlıklardır. 3
UFRS 9 a göre, finansal varlıkların hangi sınıfa dahil edileceği, aşağıdaki esaslara uygun olarak belirlenir: a) İşletmenin finansal varlıkların yönetimindeki iş modeli b) Finansal varlığın sözleşmeye bağlı nakit akış özellikleri İşletmenin amacı, finansal varlıkların gerçeğe uygun değerlerinde meydana gelen değişiklikleri nakde dönüştürerek kazanç elde etmek ise, işletmenin iş modeli, bu varlıkları sözleşmeden doğan nakit akışlarını tahsil etmek için elde tutmak değildir. Amaç, alım-satım yaparak, finansal varlığın gerçeğe uygun değerinde meydana gelen değişikliklerden kazanç elde etmektir. Bu amaçla yönetilen ve gerçeğe uygun değerle değerlenen finansal varlık portföyü, sözleşmeye bağlı nakit akış akışlarının tahsil edilmesi amacıyla elde tutulmaz. Ayrıca alım-satım amacıyla elde tutulan tanımını karşılayan bir finansal varlık portföyü, sözleşmeye bağlı nakit akışlarının tahsil edilmesi amacıyla elde tutulmaz. Bu sınıfta yer alan finansal varlık portföyü gerçeğe uygun değerle ölçülür, değerleme farkları kar yada zarara yansıtılır. Aşağıdaki her iki koşulun da sağlandığı finansal varlıklar ise itfa edilmiş maliyeti üzerinden ölçülür: Varlığın, sözleşmeye bağlı nakit akışlarının tahsilini amaçlayan bir yönetim modeli kapsamında elde tutulması ve Finansal varlığın sözleşme hükümlerinin belirli tarihlerde sadece anapara ve faiz ödemelerinin yapılmasına yönelik nakit akışlarına yol açması. Bu kapsama genellikle, borçlanma aracı niteliğinde olan tahvil vb. finansal varlıklar ve alacaklar girmektedir. 1.3. FİNANSAL VARLIKLARIN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ Finansal varlıkların muhasebeleştirilmesi, ilk muhasebeleştirme ve izleyen dönemlerde değerleme olmak üzere iki kısımda ele alınmıştır. 1.3.1. Finansal Varlıkların İlk Muhasebeleştirilmesi (İlk Defa Kayda Alma) Finansal varlıkların, varlık olarak muhasebeleştirilebilmesi (ilk defa kayda alınabilmesi) için, işletmenin finansal aracın sözleşmeye bağlı hükümlerine taraf olması gerekir (UFRS 9, md. 3). 4
Bu hüküm gereği, türev ürünlere ilişkin sözleşmeye bağlı hak ve yükümlüklerin de, varlık ve borç olarak muhasebeleştirilmesi gerekir (finansal varlığın devrinin satış olarak muhasebeleştirilmesini engelleyen türev ürünler hariç). İşletmenin finansal aracın sözleşmeye bağlı hükümlere taraf olmasına ilişkin örnekler şöyle açıklanmaktadır (B3.1.2.): a) İşletmenin bir sözleşmenin tarafı haline gelmesi ve bunun sonucunda nakit elde etmeye ilişkin yasal bir hakkının bulunması halinde, ilgili koşulsuz alacaklar varlık olarak muhasebeleştirilir. b) Mal veya hizmetlerin alış veya satışına ilişkin bir kesin taahhüt sonucunda edinilecek varlıklar veya yüklenilecek borçlar, taraflardan en az biri ilgili anlaşma koşullarını yerine getirinceye kadar muhasebeleştirilmez. Örneğin kesin bir sipariş alan işletme, taahhüt tarihinde herhangi bir varlık muhasebeleştirmez, sipariş edilen söz konusu mal gemiye yükleninceye, teslim edilinceye veya iade edilinceye kadar muhasebeleştirme işlemi ertelenir. Finansal olmayan kalemlerin alım satımına yönelik bir kesin taahhüt işleminin bu standart kapsamında olması halinde ise, taahhüt tarihinde, taahhüdün net gerçeğe uygun değeri üzerinden varlık veya borç olarak muhasebeleştirilir. c) Bu standart kapsamında yer alan bir forward sözleşmesi, ödemenin gerçekleştiği tarihten ziyade, taahhüt tarihinde, varlık veya borç olarak muhasebeleştirilir. d) Bu standart kapsamında yer alan opsiyon sözleşmeleri, opsiyon hamilinin ilgili sözleşmenin tarafı haline gelmesi durumunda varlık veya borç olarak muhasebeleştirilir. e) Gelecekte yapılması planlanan işler, işletmeyi herhangi bir sözleşmenin tarafı yapmadığından alacak veya borç olarak değerlendirilmez ve kayda alınmaz. Finansal varlıkların normal yoldan alış ve satış işlemi teslim tarihi veya ticari işlem tarihi kullanılarak muhasebeleştirilir (UFRS 9, md. 3). İlk muhasebeleştirmede tüm finansal varlıklar gerçeğe uygun değeri üzerinden ölçülür. Gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal varlıklarda işlem maliyeti gerçeğe uygun değere ilave edilmez. İtfa edilmiş maliyeti üzerinden ölçülen finansal varlıklarda işlem maliyetleri gerçeğe uygun değere ilave edilir (UFRS 9, md. 5.1.1). 5
Örnek: İşletme alım satım amacıyla, borsada işlem gören bir şirketin hisse senetlerinden 1.000 adedini toplam 10.000 TL'ya banka aracılığıyla satın alıyor. İşlem maliyetleri 250 TL'dır. 01.01.2011 1.. GERÇEĞE UYGUN DEĞER FARKI KAR VEYA ZARARA YANSITILAN FİNANSAL VARLIKLAR 6.. KOMİSYON GİDERİ 10 000 250 1.. BANKALAR 10.250 Örnek: İşletme 1 Ocak 2012 tarihinde ihraç edilen, nominal bedeli 500 TL, vadesi 1 yıl, faiz oranı %10 olan devlet tahvillerini banka aracılığıyla satın alıyor. İşlem maliyetleri 25 TL'dır. 01.01.2012 1..İTFA EDİLMİŞ MALİYETİ ÜZERİNDEN ÖLÇÜLEN FİNANSAL VARLIKLAR 525 1.. BANKALAR 525 1.3.2. Finansal Varlıkların İzleyen Dönemlerde Ölçümü Finansal varlıklar ilk muhasebeleştirmeden sonraki dönemlerde ölçümlemeye esas olmak üzere iki sınıfa ayrılmıştır. Bunlar; İtfa edilmiş maliyeti üzerinden ölçülen finansal varlıklar Gerçeğe uygun değeri üzerinden ölçülen finansal varlıklardır. Sözkonusu sınıflandırma, varlık daha ilk defa kayda alınırken yapılır. 6
1.3.2.1. İtfa Edilmiş Maliyeti Üzerinden Ölçülen Finansal Varlıklar Aşağıdaki koşulların oluşması durumunda finansal varlıklar itfa edilmiş maliyeti üzerinden ölçülür: a) Varlık sözleşmeye dayalı nakit akışlarını tahsil etmek amacıyla elde bulundurulmaktadır. b) Finansal varlığın sözleşme hükümleri, belirli tarihlerde sadece anapara ve faiz ödemelerinin yapılmasına yönelik nakit akışlarına yol açmaktadır. Yukarıda belirtilen koşullar, çoğunlukla borçlanmaya dayalı finansal varlıklar ve kredi ve alacaklarda karşımıza çıkmaktadır. Söz konusu amaçların dışında elde tutulan borçlanmaya dayalı finansal varlıklar ise (alım satım macıyla elde tutma gibi) gerçeğe uygun değeri üzerinden ölçülmektedir. Finansal varlığı yukarıda sayılan koşullara bağlı kalmaksızın, ilk muhasebeleştirme esnasında, geri dönülemeyecek şekilde gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılarak ölçülen olarak sınıflandırmak da mümkündür. Bunun için; Yapılan sınıflandırmanın, ölçüm veya muhasebe tutarsızlığını (yanlış muhasebe eşleşmesi) ortadan kaldırması gerekir. TFRS 7 uyarınca, dipnotlarda açıklama yapılması gerekir (UFRS 9, md. 4.1.5., 4.1.6.) İtfa edilmiş maliyet, finansal varlığın ilk muhasebeleştirme sırasında ölçülen değerinden anapara geri ödemeleri düşüldükten, anılan ilk tutar ile vadedeki tutar arasındaki farkın etkin faiz yöntemi kullanılarak hesaplanan birikmiş itfa payı düşüldükten ve değer düşüklüğü ya da tahsil edilememe durumuna ilişkin her türlü indirimin yapılmasından sonra geriye kalan tutardır. Yalnızca itfa edilmiş maliyeti üzerinden ölçülen finansal varlıklar değer düşüklüğüne konu olacaktır. Değer düşüklüğü doğrudan doğruya varlıktan indirilebilmekte veya bir karşılık hesabı kullanılabilmektedir. Her raporlama dönemi sonunda itfa edilmiş maliyetinden ölçülen finansal varlıkların değer düşüklüğüne uğradığına ilişkin tarafsız göstergeler bulunup bulunmadığının değerlendirilmesi 7
gerekir. Bu tür bir göstergenin bulunması halinde, değer düşüklüğü zararı, gelecekteki tahmini nakit akışlarının finansal varlığın orijinal faiz oranı üzerinden iskonto edilerek hesaplanan bugünkü değeri ile defter değeri arasındaki fark olarak ölçülür. Değer düşüklüğü zararı kar veya zararda muhasebeleştirilir. İzleyen dönemlerde değer düşüklüğü zararının iptali söz konusu olabilmektedir. İptal işlemi ilgili finansal varlığın defter değerinin, değer düşüklüğünün muhasebeleştirilmemiş olması durumunda, iptal tarihi itibariyle oluşacak olan itfa edilmiş değerinden fazla olmasına neden olmayacak şekilde sınırlandırılmıştır. İptal edilen tutar da kar veya zararda muhasebeleştirilir. Değer düşüklüğünün muhasebeleştirilmesi, UMS 39 da yer verilen esaslara uygun olarak yapılmaktadır. 1.3.2.2. Gerçeğe Uygun Değeri Üzerinden Ölçülen Finansal Varlıklar Tüm özkaynak yatırımları (özkaynağa dayalı finansal varlıklar) gerçeğe uygun değer üzerinden ölçülür. İtfa edilmiş maliyeti üzerinden ölçülmeyen finansal varlıklar da gerçeğe uygun değer üzerinden ölçülür. Gerçeğe uygun değerde meydana gelen değişiklikler kar veya zararda raporlanır. Özkaynağa dayalı finansal varlıkların borsada işlem görsün ya da görmesin, maliyet bedeli ile değerlenmesine izin verilmemektedir. İşletmelere alım satım amacıyla elde tutulmayan özkaynağa dayalı bir finansal araca yapılan yatırımın gerçeğe uygun değerinde meydana gelen değişimlerin diğer kapsamlı gelirde sunulması için değiştirilemez bir seçim yapma hakkı da tanınmıştır. Bu seçimin ilerleyen dönemlerde değiştirilmesine izin verilmemektedir. Diğer kapsamlı gelirde raporlanan tutarlar izleyen dönemlerde kar veya zarara transfer edilemez. Ancak, özkaynaklar grubunda geçmiş yıllar karları veya zararlarına transfer edilebilir. Bu yatırımlardan elde edilen temettüler karzararda muhasebeleştirilir (UFRS 9, md. 4.2.1). Örnek: İşletme 10/12/2009 tarihinde, borsada işlem gören bir şirketin hisselerini uzun vadede elde tutmak amacıyla toplam 5.000 TL'ya satın almış ve değerleme farklarını Diğer Kapsamlı Gelirde muhasebeleştirmiştir. Sözkonusu hisse senetleri 20/11/2012 tarihinde 7.500 TL'ya satılmıştır. Hisse senetlerinin satış tarihindeki kayıtlı değeri 6.000 TL, Diğer Kapsamlı Gelirde muhasebeleştirilmiş tutar 1.000 TL'dır. 8
20/11/2012 1.. BANKALAR 5..DİĞER KAPSAMLI GELİR Özkaynağa dayalı finansal araçlar gerçeğe uygun değer farkları 7.500 1.000 2..GERÇEĞE UYGUN DEĞER FARKLARI ÖZKAYNAKLARA YANSITILAN FİNANSAL VARLIKLAR 6..DİĞER FALİYETLERDEN GELİR VE KARLAR 5..GEÇMİŞ YILLAR KARLARI 6.000 1.500 1.000 İşletme, önceki yıllarda ortaya çıkan değerleme farklarını Özkaynaklarda, Diğer Kapsamlı Gelirde muhasebeleştirmiştir. UFRS 9 gereği, varlığın elden çıkarılması sonucunda ortaya çıkan kazancın hesaplanmasında, özkaynaklarda muhasebeleştirilmiş tutar dikkate alınmamıştır. Diğer Kapsamlı Gelirde muhasebeleştirilmiş tutar, herhangi bir Kar veya Zarar hesabı ile ilişkilendirilmeden, doğrudan Geçmiş Yıllar Karları hesabına aktarılmıştır. Aşağıdaki tabloda UMS 39 ile UFRS 9 un bir karşılaştırması verilmektedir (IASB, Project Summary and Feedback Statement) UMS 39 (TMS 39) UFRS 9 Sınıflandırma ve Ölçümleme UMS 39 da finansal varlıklar dört sınıfa ayrılmıştır. Her biri farklı ölçümleme esasına tabidir. Bu varlıklar; gerçeğe uygun değerlenen varlıklar, vadeye kadar elde tutulan varlıklar, kredi ve alacaklar, satılmaya hazır finansal varlıklar olarak sınıflandırılmıştır. Değer Düşüklüğü UMS 39 a göre itfa edilmiş maliyetle değerlenen ve gerçeğe uygun değerle değerlenerek değerleme farkı diğer kapsamlı gelirde muhasebeleştirilen finansal varlıklarda değer düşüklüğü hesaplanmaktadır. Bazı finansal varlıklara ilişkin değer düşüklüğü zararlarının iptali yasaklanmıştır. Gerçeğe Uygun Değer Farkı Diğer Kapsamlı Gelirde Muhasebeleştirilen Finansal Varlıklar UMS 39 da bu varlıklar için bir sunum Finansal varlıklar ölçümleme kategorileri açısından iki sınıfa ayrılmıştır. Bu sınıflandırmada işletmenin finansal varlıklarının yönetimi için iş modeli ve finansal varlığın sözleşmeye bağlı nakit akış özellikleri dikkate alınır. Finansal varlıklar; gerçeğe uygun değerle değerlenen veya itfa edilmiş maliyetle değerlenen varlıklar olarak sınıflandırılmıştır. Yeni sınıflandırma modelinin bir sonucu olarak, sadece itfa edilmiş maliyetle değerlenen finansal varlıklar değer düşüklüğüne tabidir. Tüm değer düşüklüğü zararları iptal edilebilmektedir. Özkaynağa dayalı finansal araçlara yapılan yatırımların ilk muhasebeleştirilmesinde işletmelere bir sunum seçeneği sağlanmıştır. Buna göre, eğer işletme kriterlere uygunsa, başlangıçta bu yatırımlarını gerçeğe uygun değerle değerler ve 9
seçeneği söz konusu değildir. Maliyet bedeli ile ölçüm UMS 39 da borsada işlem görmeyen ve gerçeğe uygun değeri güvenilir bir şekilde ölçülemeyen finansal varlıkların maliyet bedeli ile ölçümüne izin verilmektedir. değerleme farklarını diğer kapsamlı gelirde muhasebeleştirir. Bu yatırımlardan elde edilen temettüler kar zararda muhasebeleştirilir. Diğer kapsamlı gelirde muhasebeleştirilen tutarların, varlığın satışı halinde kar zararda raporlanmasına izin verilmemektedir Tüm özkaynağa dayalı yatırımlar gerçeğe uygun değer üzerinden ölçülür. 1.4. Finansal Varlıkların Yeniden Sınıflandırılması İşletme finansal varlıkların yönetimi için iş modelini değiştirdiğinde etkilenen tüm finansal varlıklarını yeniden sınıflandırır. Yeniden sınıflandırma, bu sınıflandırmanın yapıldığı tarihten ileriye dönük olarak uygulanır ve işletme daha önce muhasebeleştirmiş olduğu kazanç, zarar veya faizlerini yeniden hesaplamaz. Eğer bir işletme, bir finansal varlığını gerçeğe uygun değeri ile ölçülecek şekilde yeniden sınıflandırırsa, varlığın gerçeğe uygun değeri yeniden sınıflandırma tarihinde belirlenir. Daha önceki defter değeri ile gerçeğe uygun değeri arasındaki farktan kaynaklanan kazanç ya da zarar kar veya zararda muhasebeleştirilir. Eğer bir işletme, bir finansal varlığını itfa edilmiş maliyeti ile ölçülecek şekilde yeniden sınıflandırırsa, varlığın yeniden sınıflandırma tarihindeki gerçeğe uygun değeri varlığın yeni defter değeri olur. Aşağıdaki finansal varlıklarda yeniden sınıflandırma yapılmasına izin verilmemektedir. Gerçeğe uygun değerle ölçülen ve değerleme farkları diğer kapsamlı gelirde muhasebeleştirilen özkaynağa dayalı finansal varlıklar için yeniden sınıflandırma yapılmasına izin verilmemektedir. Yine borçlanmaya dayalı finansal varlıklar için gerçeğe uygun değer seçeneğinin uygulanmış olması halinde de, yeniden sınıflandırmaya izin verilmemektedir. 1.5. Finansal Varlıkların Finansal Durum Tablosu Dışı Bırakılması Finansal varlıklar; Finansal varlıktan kaynaklanan nakit akışlarına ilişkin sözleşmeye bağlı hakların süresinin dolması veya Finansal varlıktan kaynaklanan nakit akışlarının elde edilmesini sağlayan sözleşmeye bağlı hakların devredildiği ya da 10
Bu hakların elde tutulduğu ancak, yapılan anlaşma ile nakit akışlarının bir veya birden fazla alıcıya ödenmesi konusunda sözleşmeye bağlı bir yükümlülüğünün olması durumunda finansal durum tablosu dışı bırakılır (UFRS 9, md. 3.2.2). Finansal varlıkları finansal durum tablosu dışı bırakmaya ilişkin hükümler, finansal varlığın tamamına uygulanır. Ancak bazı durumlarda finansal durum tablosu dışı bırakma hükümleri varlığın tamamına değil, bir bölümüne de uygulanabilmektedir. Aşağıdaki üç koşulun bulunması durumunda finansal varlığı finansal durum tablosu dışı bırakmaya ilişkin hükümler varlığın bir bölümüne uygulanabilmektedir. Sözkonusu bölüm sadece bir finansal varlıktan kaynaklanan nakit akışlarını kapsar Sözkonusu bölüm bir finansal varlıktan kaynaklanan nakit akışlarının sadece tam orantılı payını kapsar Sözkonusu bölüm bir finansal varlıktan kaynaklanan belirli bir biçimde tanımlanmış nakit akışlarının sadece tam orantılı payını kapsar. Bir finansal varlık devredildiğinde, varlığın mülkiyetinden kaynaklanan tüm risk ve yararların karşı tarafa geçip geçmediğinin değerlendirilmesi gerekir. Eğer risk ve yararlar karşı tarafa geçmişse, ilgili varlık bilanço dışı bırakılır. Finansal varlığın mülkiyetinden kaynaklanan risk ve yararlar muhafaza ediliyorsa varlık muhasebeleştirilmeye devam edilir. Finansal varlığın mülkiyetinden kaynaklanan risk ve getirilerin önemli ölçüde devredilmediği gibi elde bulundurmaya da devam edilmiyorsa, varlık üzerinde kontrolün olup olmadığı değerlendirilir. Kontrol sözkonusu değilse, varlık finansal durum tablosu dışında bırakılır, kontrol sözkonusu ise varlığa devam eden ilgi ölçüsünde muhasebeleştirilmeye devam edilir. 1.6. Finansal Borçların Sınıflandırılması UFRS 9, finansal borçlara ilişkin UMS 39 da yer alan temel muhasebeleştirme modelinde herhangi bir değişiklik yapmamıştır. Finansal borçlar için iki ölçüm esası sözkonudur. Bunlar; a) Gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılarak ölçülen finansal borçlar b) İtfa edilmiş maliyeti üzerinden ölçülen finansal borçlardır. 1.7. Finansal Borçların Muhasebeleştirilmesi 1.7.1. Finansal Borçların İlk Muhasebeleştirilmesi (İlk Defa Kayda Alma) Bir finansal borç, finansal durum tablosunda sadece finansal aracın sözleşmeye bağlı hükümlerine taraf olunması halinde muhasebeleştirilir. Finansal borç ilk muhasebeleştirmede gerçeğe uygun değeri üzerinden ölçülür. İzleyen dönemlerde itfa edilmiş maliyeti üzerinden ölçülen finansal borçlarda işlem maliyetleri gerçeğe uygun değerden düşülür. Gerçeğe 11
uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılarak ölçülen finansal borçlarda ise işlem maliyetleri gerçeğe uygun değerden düşülmez. 1.7.2. Finansal Borçların İzleyen Dönemlerde Ölçümü İlk muhasebeleştirmeden sonra, aşağıdakiler dışında kalan tüm finansal borçlar itfa edilmiş maliyeti üzerinden ölçülür. a) Gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal borçlar. Borç niteliğindeki türev ürünlerde dahil olmak üzere söz konusu borçlar gerçeğe uygun değerlerinden ölçülür. b) Finansal varlığın devredilmesi işleminin finansal durum tablosu dışı bırakma koşullarını taşımaması veya devam eden ilgi yaklaşımının uygulanması durumunda ortaya çıkan borçlar. c) Finansal teminat sözleşmeleri d) Bir krediyi piyasa faiz oranlarının altında bir faiz oranından kullandırmaya yönelik taahhütler. Bir finansal borcun, ilk muhasebeleştirme sırasında gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılarak ölçülen olarak sınıflandırılması mümkündür. Bu sınıflandırmayı yapabilmek için; Yapılan sınıflandırmanın ölçüm veya muhasebe tutarsızlığını (yanlış muhasebe eşleşmesi) ortadan kaldırması veya Finansal borç grubunun, belgelendirilmiş bir risk yönetimi veya yatırım stratejisi çerçevesinde gerçeğe uygun değer esas alınarak yönetilmesi, performansların buna göre değerlendirilmesi ve işletmenin kilit yöneticisine bu esasa göre bilgi sunulması gerekir (UFRS 9, md. 4.2.2). Yukarıda sayılan koşullara bağlı kalmaksızın, bir finansal borcun saklı türev ürün içermesi ve asal sözleşmenin UFRS 9 un kapsamı dışında kalması durumunda, gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan olarak sınıflandırılması mümkündür. Alım satım amacıyla elde tutulan finansal borçlar gerçeğe uygun değeri üzerinden ölçülür. Ölçümleme sonucunda ortaya çıkan kazanç veya kayıplar, kar veya zararda muhasebeleştirilir. Gerçeğe uygun değerle ölçülen finansal borçtan kaynaklanan kazanç veya kayıplar aşağıdaki durumlar hariç, kar veya zararda muhasebeleştirilir. 12
Finansal borç riskten korunma ilişkisinin bir parçası ise, Gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan olarak sınıflandırılan bir finansal borcun kredi riskinde meydana gelen değişimlerin etkisinin diğer kapsamlı gelirde sunulması zorunlu kılınmış ise. Gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılarak ölçülen bir finansal borçtan kaynaklanan kazanç veya kayıp muhasebeleştirilirken, bu değişimin borcun kredi riskinde meydana gelen değişikliklerle ilişkilendirilebilen kısmı diğer kapsamlı gelirde muhasebeleştirilir, geriye kalan tutar ise kar veya zarara yansıtılır. Diğer kapsamlı gelirde muhasebeleştirilen tutarlar, izleyen dönemlerde kar veya zarara aktarılamaz, ancak özkaynaklar grubunda geçmiş yıllar karları veya zararları hesabına aktarılabilir. İtfa edilmiş maliyeti üzerinden ölçülen ve finansal riskten korunma ilişkisinin bir parçası olmayan finansal borçtan kaynaklanan kazanç veya kayıplar, ilgili finansal borcun finansal durum tablosu dışı bırakılması durumunda ve itfa süresi boyunca kar veya zararda muhasebeleştirilir. 1.8. Finansal Borçların Finansal Durum Tablosu Dışı Bırakılması Bir finansal borç sadece ve sadece, ilgili borç ortadan kalktığı zaman, diğer bir ifadeyle sözleşmede belirlenen yükümlülük yerine getirildiğinde, iptal edildiğinde veya zamanaşımına uğradığında finansal durum tablosu dışı bırakılır. Mevcut bir borçlu ile alacaklı arasında önemli ölçüde farklı koşullara sahip borçlanma araçlarının takas edilmesi, eski finansal borcun ortadan kalktığını gösterir ve bunun yerine yeni bir finansal borcun muhasebeleştirilmesini gerektirir. Ortadan kalkan veya devredilen finansal borcun defter değeri ile ödenen tutar arasındaki fark kar veya zararda muhasebeleştirilir. 2. UFRS 7 AÇIKLAMALAR 2.1. Standardın Amacı Ve Kapsamı Finansal araçlara ilişkin olarak dipnotlarda açıklanacak bilgiler konusunda UFRS 7 Finansal Araçlar: Açıklamalar standardı yayınlanmıştır. Standardın amacı, finansal tablo kullanıcılarının, finansal araçların işletmenin finansal durumu ve performansı açısından önemini anlamalarını sağlamak ve işletmenin maruz kaldığı risklerin niteliği ve düzeyine ilişkin bilgileri kamuoyuna açıklamaktır. 13
2. 2. Finansal Tablolarda Yapılacak Açıklamalar Finansal araçların muhasebeleştirilme ve ölçümüne yönelik halen iki ayrı standart bulunmaktadır. UFRS 9 u erken uygulamayı tercih etmeyen işletmeler, finansal araçların muhasebeleştirilmesi ve ölçümünde UMS 39 u 1 Ocak 2015 tarihine kadar uygulamaya devam edeceklerdir. Bu nedenle, UMS 39 u uygulayan işletmeler ile UFRS 9 u erken uygulayan işletmelerin Finansal Durum Tablosu ve Kapsamlı Kar veya Zarar Tablosunda sunacakları bilgiler ayrıca belirtilmiştir. 2.2.1. Finansal Durum Tablosunda Yapılacak Açıklamalar UMS 39 da ya da UFRS 9 daki sınıflandırmaya uygun olarak aşağıdaki finansal araçların her birinin defter değerleri finansal durum tablosu veya dipnotlarda açıklanır: a) Gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılarak ölçülen finansal varlıklar ve borçlara ilişkin olarak; ilk muhasebeleştirmede bu şekilde sınıflananlar ve TMS 39/UFRS 9 uyarınca zorunlu olarak gerçeğe uygun değeri üzerinden ölçülenler ayrı ayrı gösterilir. b) Vadeye kadar elde tutulacak yatırımlar (UMS 39 u uygulayan işletmeler) c) Kredi ve Alacaklar (UMS 39 u uygulamaya devam eden işletmeler) d) Satışa hazır finansal varlıklar (UMS 39 u uygulayan işletmeler) e) İtfa edilmiş maliyeti üzerinden ölçülen finansal varlıklar ve finansal borçlar (UFRS 9 u erken uygulayan işletmeler) f) Gerçeğe uygun değer farkı diğer kapsamlı kar ya da zarara yansıtılarak ölçülen finansal varlıklar (UFRS 9 u erken uygulayan işletmeler). Gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılarak ölçülen finansal varlıklar ve finansal borçlar hakkında özel açıklamalar (Gerçeğe uygun değerle ölçülmemiş olsaydı, itfa edilmiş maliyetiyle ölçülecek finansal varlık ve borçlar). Bu varlık ve borçlara ilişkin kredi riski ve piyasa riski. Bir sınıftan diğer bir sınıfa yeniden sınıflandırılan finansal araçlar (örneğin, gerçeğe uygun değerle ölçümden itfa edilmiş maliyetle ölçüme geçiş veya tam tersi). Teminat olarak verilen finansal varlıklar ve teminat olarak alınan finansal veya finansal olmayan varlıklar hakkında bilgi. İşletmenin borçları veya koşullu borçları için teminat olarak verdiği finansal varlıklarının defter değeri ve verilen teminata 14
ilişkin kayıt, kurallar ve koşullar açıklanır.işletmenin elinde teminat bulunmasu durumunda, sahip olunan teminatın gerçeğe uygun değeri ve geri verme konusunda yükümlülüğünün bulunup bulunmadığı ve teminatı kullanma kayıt, kural ve koşulları açıklanır. Finansal varlıkların kredi zararları neticesinde değer düşüklüğüne uğraması ve değer düşüklüğünün karşılık hesabında muhasebeleştirilmesi durumunda, bu hesapta dönem içinde meydana gelen değişimlerin mutabakatı hakkında bilgi. Çoklu gömülü türev araçlar içeren bileşik finansal araçlar (hem bir borç, hem de özkaynak bileşeni içeren bir finansal aracın ihracı) hakkında bilgi. Temerrüde düşülmüş kredi borçları hakkında bilgi. İşletme finansal varlıklarının bir kısmını veya tamamını, bilanço dışı bırakılma hükümlerini karşılamadığı bir biçimde devretmiş olabilir. Bu durumda, varlığın niteliği, mülkiyetten kaynaklanan risk ve yararların elde bulundurulan kısmı, varlıkların tamamını finansal tablolarına yansıtmaya devam etmesi halinde, bu varlıkların ve bunlardan kaynaklanan borçların defter değerleri açıklanır. Varlığa ilişkin değer düşüklüğü zararlarının, bir karşılık hesabında muhasebeleştirilmesi durumunda, hesapta meydana gelen değişikliklerin mutabakatı açıklanır. 2.2.2. Kapsamlı Kar veya Zarar Tablosunda Yapılacak Açıklamalar Gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılarak ölçülen finansal varlıklar ve finansal borçlardan kaynaklanan kazanç veya kayıplar (ilk muhasebeleştirmede bu şekilde sınıflandırılanlar ve UMS 39/UFRS 9 uyarınca zorunlu olarak bu şekilde sınıflandırılanlar ayrı gösterilir). İtfa edilmiş maliyetinden ölçülen finansal borçlardan kaynaklanan kazanç veya kayıplar. İtfa edilmiş maliyetinden ölçülen finansal varlıklardan kaynaklanan kazanç veya kayıplar. Gerçeğe uygun değer farkı diğer kapsamlı kar ya da zarara yansıtılarak ölçülen finansal varlıklardan kaynaklanan kazanç veya kayıplar. 15
Gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılmayan finansal varlık ve borçlara ilişkin toplam faiz geliri ve faiz giderleri (itfa edilmiş maliyetinden ölçülen finansal varlıklar ve borçlar). İtfa edilmiş maliyetinden ölçülen finansal araçların finansal durum tablosu dışı bırakılmasından kaynaklanan kazanç veya kayıplar ayrı olarak gösterilir. Ayrıca, finansal durum tablosu dışı bırakılmanın nedenleri de açıklanır. Her bir varlık sınıfına ilişkin değer düşüklüğü zararı tutarı. Değer düşüklüğüne uğramış finansal varlıklara ilişkin faiz geliri. 2.2.3. Diğer Açıklamalar Finansal araçlara ilişkin muhasebe politikaları. Finansal riskten korunma muhasebesi hakkında bilgiler. Gerçeğe uygun değer riskinden korunma açısından, finansal riskten korunma araçlarının gerçeğe uygun değerinde meydana gelen değişiklikler. Nakit akış riskinden korunma amaçlı işlemlerden kaynaklanan ve kar veya zararda muhasebeleştirilen etkin olmama durumu/etkinsizlik. Yurt dışındaki işletmede bulunan net yatırım riskinden korunma amaçlı işlemlerden kaynaklanan ve kar veya zararda muhasebeleştirilen etkin olmama durumu/etkinsizlik. Her bir finansal varlık ve finansal borç sınıfının gerçeğe uygun değeri hakkındaki bilgi aşağıdakilerle birlikte açıklanır; o Karşılaştırmalı defter değerleri, o Gerçeğe uygun değerin nasıl tespit edildiği, o Gerçeğe uygun değerin tespitinde kullanılan girdilerin düzeyi, o Gerçeğe uygun değerin tespitinde kullanılan yöntemler ve bir değerleme yönteminin kullanılmış olması durumunda, kullanılan varsayımlar, o Gerçeğe uygun değerin güvenilir bir şekilde ölçülememesi durumunda, buna ilişkin açıklama. Gerçeğe uygun değerin tespitinde üçlü bir hiyerarşi söz konusudur. Bu hiyerarşinin oluşturulmasında aşağıdaki sıraya uyulur: o Birinci sıra: Benzer araçlar için aktif piyasada kayıtlı olan fiyatlar o İkinci sıra: Birinci sıradaki girdiler dışında kalan ve doğrudan ya da dolaylı olarak gözlemlenebilir nitelikteki veriler o Gözlemlenebilir piyasa verilerine dayalı olmayan girdiler. 16
Bazı durumlarda gerçeğe uygun değerin açıklanması gerekmeyebilir. Örneğin; Defter değeri gerçeğe uygun değere yeterince yakın olan kısa vadeli ticari alacaklar ve borçlar da olduğu gibi. 2.3. Finansal Araçlardan Kaynaklanan Risklerin Niteliği Ve Düzeyi İşletmenin raporlama dönemi sonu itibariyle, finansal tablo kullanıcılarının finansal araçlardan kaynaklanan risklerin niteliği ve düzeyini anlamalarına imkan verecek bilgileri açıklaması gerekir. Finansal araçlardan kaynaklanan riskler, kredi riski, likidite riski ve piyasa riskini içerir. Bu risklere ilişkin niteliksel ve sayısal açıklamaların yapılması gerekir. Niteliksel Açıklamalar İşletme finansal araçlardan kaynaklanan her bir risk türü için aşağıdaki açıklamaları yapar: o Maruz kalınan riskler ve ortaya çıkış şekilleri, o Bu riskleri yönetimine ilişkin hedefler, politikalar ve süreçler ile bunların ölçümünde kullanılan yöntemler, o Önceki dönemden bu yana ortaya çıkan değişiklikler. Sayısal Açıklamalar İşletme, finansal araçlardan kaynaklanan her bir risk türü için aşağıdaki açıklamaları yapar: o İşletmenin kilit yönetici personeline sağlanan bilgiye dayalı olarak, maruz kalınan risk hakkında özet sayısal veriler, o Kredi riski, likidite riski, piyasa riski ve bu risklerin nasıl yönetildiği hakkında detaylı açıklamalar, o Risk yoğunlaşmaları. 17
Kredi Riski Kredi riski, finansal aracın taraflarından birinin yükümlülüğünü yerine getirmemesi nedeniyle diğer tarafta finansal bir kayıp/zarar meydana gelmesi riskidir. Kredi riski hakkında aşağıdaki açıklamalar yapılır: o Maruz kalınan maksimum risk tutarı (elde bulundurulan teminatlar veya kredi güvenilirliğinde artış sağlayan unsurlar dikkate alınmaksızın bu hesaplama yapılır), o Vadesi geçmiş veya değer düşüklüğüne uğramış finansal varlıklar için analitik açıklamaların yapılması gerekir, o Güvence olarak alınmış bulunan teminatların mülkiyetini üzerine almak veya kredi güvenilirliğinde artış sağlayan diğer unsurları (garantiler gibi) kullanmak suretiyle varlık edinilmesi durumunda bu varlıklara ilişkin bilgi. Likidite Riski Likidite riski, finansal yükümlülüklerin ödenmesinde zorlanma riskidir. Likidite riski hakkında aşağıdaki açıklamalar yapılır: o Finansal yükümlülüklerin vade analizi, o Likidite riskini yönetme şekli. Piyasa Riski Piyasa riski, piyasa fiyatlarında meydana gelen değişimlerden dolayı bir finansal aracın gerçeğe uygun değerinde veya gelecekteki nakit akışlarında dalgalanma olması riskidir. Piyasa riski, yabancı para riski, faiz oranı riski ve diğer fiyat riskinden oluşur. Piyasa riski hakkında aşağıdaki açıklamalar yapılır: o İşletmenin maruz kaldığı piyasa riskinin her bir türüne ilişkin duyarlılık analizi, o Eğer duyarlılık analizi, finansal aracın yapısında var olan riski içermiyorsa, bu duruma ilişkin ilave açıklamalar yapılır. Finansal Varlıkların Devredilmesi Finansal varlıkların devredilmesiyle ilgili olarak aşağıda yapılması gerekli açıklamalar, diğer açıklama hükümlerine ek niteliğindedir. Bu açıklamalar, finansal tablo kulanıcılarının; Bütünüyle finansal durum tablosu dışı bırakılmamış devredilen finansal varlıklar ile bu varlıklarla ilgili borçlar arasındaki ilişkiyi anlamalarını ve İşletmenin finansal durum tablosu dışı bırakılan finansal varlıklara devam eden ilgisinin yapısını ve bununla ilgili riskleri değerlendirmelerini sağlar. 18
Tamamıyla Finansal Durum Tablosu Dışı Bırakılmayan Devredilen Finansal Varlıklar İşletme, finansal varlıklarını, tamamı veya bir kısmı finansal durum tablosu dışı bırakılma koşullarını karşılamayacak şekilde devretmiş olabilir. Bu durumda aşağıdaki açıklamaların yapılması gerekir: Devredilen varlıkların niteliği, Sahipliğe ilişkin olarak getirilerin ve maruz kalınan risklerin niteliği, Devredilen varlıkların kullanımına ilişkin kısıtlamalarda dahil olmak üzere, devredilen varlıklar ve bunlara ilişkin borçlar arasındaki ilişkinin niteliğinin tanımı, Tamamıyla Finansal Durum Tablosu Dışı Bırakılan Devredilen Finansal Varlıklar İşletmenin devredilen finansal varlıkları tamamıyla finansal durum tablosu dışında bırakması, ancak söz konusu varlıklarla devam eden bir ilgisinin bulunması halinde aşağıdaki açıklamaların yapılması gerekir: Varlık ve borçların defter değeri ve muhasebeleştirildikleri kalemler, Varlık ve borçların gerçeğe uygun değeri, Maruz kaldığı azami zarar tutarı ile bu tutarın nasıl belirlendiği, Finansal durum tablosu dışı bırakılan varlıkları yeniden satın almak için gerekli olabilecek iskonto edilmemiş nakit çıkışları, Vade analizi, Varlıkların devredildiği tarihte muhasebeleştirilen kazanç veya kayıp tutarları, Bu varlıklara devam eden ilgisinden kaynaklanan hem cari dönem hem de birikimli olarak muhasebeleştirilen gelir ve giderler. 19
Özet UFRS 9 da finansal varlıklar 2 sınıfa ayrılmıştır. İtfa edilmiş maliyetinden ölçülen finansal varlıklar ilk muhasebeleştirmede gerçeğe uygun değerden ölçülür, işlem maliyetleri gerçeğe uygun değere ilave edilir. Bu varlıklar, izleyen dönemlerde itfa edilmiş maliyetinden ölçülür, değer düşüklüğü göstergeleri ortaya çıktığında, değer düşüklüğü zararı da hesaplanarak kayıtlara alınır. Gerçeğe uygun değerden ölçülen finansal varlıklar da ilk muhasebeleştirmede gerçeğe uygun değerden ölçülür. İşlem maliyetleri gerçeğe uygun değere ilave edilmez. İzleyen dönemlerde, gerçeğe uygun değerde ortaya çıkan farklar kar veya zrarada muhasebeleştirilir. İşletmelere, ilk muhasebeleştirmede, alım satım amaçlı olmayan özkaynağa dayalı finansal varlıklarını gerçeğe uygun değerden değerleyip, değerleme farklarını özkaynaklarda diğer kapsamlı gelirde muhasebeleştirme tercihinde bulunma seçeneği de tanınmıştır. Ancak, diğer kapsamlı gelirde muhasebeleşirilen tutarların, varlığın elden çıkarılması durumunda kar veya zarara aktarılmasına izin verilmemektedir. UFRS 9 finansal borçların muhasebeleştirilme ve ölçümüne yönelik, UMS 39 da yer alan esaslar da herhangi bir değişiklik getirmemektedir. UFRS 7 de ise finansal araçlara ilişkin olarak dipnotlarda yapılması gereken açıklamalar yer almaktadır. 20
Çalışma Soruları 1. İşletme borsada işlem gören ve nominal değeri 10 TL olan hisselerin 1.000 adedini birimi 15 TL dan banka aracılığıyla satın almıştır. Bankaya komisyon ücreti olarak 500 TL ödemiştir. UFRS 9 a göre ilk muhasebeleştirmede söz konusu hisse senetleri kaç lira üzerinden kayda alınır? a. 10.000 TL b. 15.000 TL c. 15.500 TL d. 10.500 TL e. 14.500 TL 2. İşletme nominal bedeli 10.000 TL, faiz oranı %10, vadesi 1 yıl olan devlet tahvillerini ihraç edildiği tarihte, vadeye kadar elde tutma amacıyla satın almıştır. Bankaya komisyon ücreti olarak 500 TL ödemiştir. İlk muhasebeleştirmede söz konusu tahviller kaç lira üzerinden kayda alınır? a. 10.500 b. 10.000 c. 10.100 d. 9.900 e. Hiçbiri 3. İşletme borsada işlem görmeyen B şirketine ait hisse senetlerini 15 Mart 2012 tarihinde toplam 20.000 TL ya satın almış durumdadır. Hisse senetlerinin dönem sonundaki gerçeğe uygun değerinin 18.000 TL olduğu tahmin edilmektedir. UFRS 9 uyarınca söz konusu hisse senetleri dönem sonunda hangi değer üzerinden değerlenir? a. Maliyet bedeli b. Gerçeğe uygun değer c. Özkaynak yöntemi d. Maliyet bedeli Değer düşüklüğü karşılığı e. Hiçbiri 4. İşletme alım satım amacı olmaksızın, uzun vadede elde tutmak amacıyla 5 yıl önce satın almış olduğu hisse senetlerini 15 Kasım 2012 tarihinde satmıştır. Hisse senetlerinin kayıtlı değeri 5.000 TL, satış bedeli 6.000 TL, Diğer Kapsamlı Gelirde muhasebeleştirilmiş tutar ise 500 TL dir. Hisse senetlerinin satış işlemi sonucu ortaya çıkan kazanç veya kayıp tutarı kaç liradır? a. 1.500 TL Kazanç b. 1.000 TL Kazanç c. 5.500 TL Kazanç d. 500 TL Kayıp e. Kazanç veya kayıp söz konusu değildir 21
5. UFRS 7 uyarınca finansal araçlardan kaynaklanan hangi risklere ilişkin niteliksel ve sayısal açıklamaların yapılması gerekir? a. Kredi riski b. Likidite riski c. Operasyonel risk d. Kredi riski, likidite riski, piyasa riski (d) e. Operasyonel risk, piyasa riski, kredi riski 6. UFRS 7 de kredi riski nasıl tanımlanmıştır? a. Nakit olarak ya da diğer bir finansal varlığın teslimi suretiyle ödenecek finansal borçlarla ilgili yükümlülüklerin yerine getirilmesinde zorlanma riski b. Faiz oranlarında meydana gelen değişimler nedeniyle bir finansal aracın gerçeğe uygun değerinde veya gelecekteki nakit akışlarında dalgalanma riski c. Döviz kurlarında meydana gelen değişimler nedeniyle bir finansal aracın gerçeğe uygun değerinde veya gelecekteki nakit akışlarında dalgalanma riski d.finansal aracın taraflarından birinin yükümlülüğünü yerine getirmemesi nedeniyle diğer tarafta finansal bir kayıp/zarar meydana gelmesi riski e. Piyasa fiyatlarında meydana gelen değişimler nedeniyle bir finansal aracın gerçeğe uygun değerinde veya gelecekteki nakit akışlarında dalgalanma riski 7. UFRS 7 de likidite riski nasıl tanımlanmıştır? a. Nakit olarak ya da diğer bir finansal varlığın teslimi suretiyle ödenecek finansal borçlarla ilgili yükümlülüklerin yerine getirilmesinde zorlanma riski (a) b. Faiz oranlarında meydana gelen değişimler nedeniyle bir finansal aracın gerçeğe uygun değerinde veya gelecekteki nakit akışlarında dalgalanma riski c. Döviz kurlarında meydana gelen değişimler nedeniyle bir finansal aracın gerçeğe uygun değerinde veya gelecekteki nakit akışlarında dalgalanma riski d.finansal aracın taraflarından birinin yükümlülüğünü yerine getirmemesi nedeniyle diğer tarafta finansal bir kayıp/zarar meydana gelmesi riski e. Piyasa fiyatlarında meydana gelen değişimler nedeniyle bir finansal aracın gerçeğe uygun değerinde veya gelecekteki nakit akışlarında dalgalanma riski 8. UFRS 7 de piyasa riski nasıl tanımlanmıştır? a. Nakit olarak ya da diğer bir finansal varlığın teslimi suretiyle ödenecek finansal borçlarla ilgili yükümlülüklerin yerine getirilmesinde zorlanma riski b. Faiz oranlarında meydana gelen değişimler nedeniyle bir finansal aracın gerçeğe uygun değerinde veya gelecekteki nakit akışlarında dalgalanma riski c. Döviz kurlarında meydana gelen değişimler nedeniyle bir finansal aracın gerçeğe uygun değerinde veya gelecekteki nakit akışlarında dalgalanma riski d.finansal aracın taraflarından birinin yükümlülüğünü yerine getirmemesi nedeniyle diğer tarafta finansal bir kayıp/zarar meydana gelmesi riski e. Piyasa fiyatlarında meydana gelen değişimler nedeniyle bir finansal aracın gerçeğe uygun değerinde veya gelecekteki nakit akışlarında dalgalanma riski 22
9. UFRS 7 ye göre finansal araçların önemine ilişkin aşağıdaki bilgilerin hangisinin açıklanmasına gerek yoktur? a. Finansal araçların sınıfı b. Finansal araçların gerçeğe uygun değeri c. Finansal riskten korunma muhasebesi d. Muhasebe Politikaları e. Hisse bazlı ödeme işlemleri ile ilgili finansal araçlar 10. UFRS 7 nin amacı aşağıdakilerden hangisidir? a. Finansal araçların işletmenin finansal durumu ve performansı açısından önemini kamuoyuna açıklamak b. İşletmenin finansal araçlar nedeniyle maruz kaldığı risklerin niteliğini kamuoyuna açıklamak c. İşletmenin finansal araçlar nedeniyle maruz kaldığı riskleri yönetme şeklini kamuoyuna açıklamak d. İşletmenin finansal araçlar nedeniyle maruz kaldığı risklerin düzeyini kamuoyuna açıklamak e. Hepsi 23
Çalışma Soruları Yanıt Anahtarı 1. b Cevabınız yanlış ise... konusunu yeniden gözden geçiriniz 2.a Cevabınız yanlış ise... konusunu yeniden gözden geçiriniz 3. b.. konusunu yeniden gözden geçiriniz 4. b Cevabınız yanlış ise... konusunu yeniden gözden geçiriniz 5. d Cevabınız yanlış ise... konusunu yeniden gözden geçiriniz 6. d Cevabınız yanlış ise... konusunu yeniden gözden geçiriniz 7. a Cevabınız yanlış ise... konusunu yeniden gözden geçiriniz 8. e Cevabınız yanlış ise... konusunu yeniden gözden geçiriniz 9. e Cevabınız yanlış ise... konusunu yeniden gözden geçiriniz 10. e Cevabınız yanlış ise... konusunu yeniden gözden geçiriniz 24