Sigorta Sözleşmeleri. Sunum / Açıklama Gereklilikleri. Standarda Referans

Transkript

1 UFRS 4 Standarda (standardın ilgili paragraflarına referans verilmiştir) Sigorta Sözleşmeleri Kontrol listesinin bu kısmı sigorta sözleşmesini düzenleyen (sigortacı olarak tanımlanan) herhangi bir işletmenin sigorta sözleşmelerine ilişkin finansal raporlamasını belirleyen UFRS 4 e yöneliktir. UMSK nın sigorta sözleşmelerine ilişkin projesinin ikinci bölümünü tamamlamasına kadar olan dönem için UFRS 4 bir ara düzenleyici olarak düşünülmektedir. Sigorta sözleşmesi, gelecekteki belirli bir kesin olmayan olayın (sigorta konusu olay) sigortalıyı olumsuz bir şekilde etkilemesi halinde sigortalıya tazminat ödemeyi kabul ederek bir tarafın (sigortacı) diğer taraftan (sigortalı) önemli bir sigorta riskini kabul ettiği sözleşme olarak tanımlanmaktadır. Sigorta sözleşmelerinin daha kapsamlı tanımı ile ilgili rehber için UFRS 4 te yer alan Ek B kısmına ve bu standart kapsamındaki belirli kurallar için UFRS 4 ün 2 ile 12. paragrafları arasına bakabilirsiniz. UFRS 4.42 UFRS 4.43 UFRS 4.43 UFRS 4 e yönelik Uygulama Kılavuzu bir dizi açıklama gerekliliklerini belirterek, bu standardın 36 ile 39A paragrafları arasındaki açıklama gerekliliklerinin karşılanması için muhtemel yöntemler üzerine kapsamlı bir şekilde yol gösterir. İlk olarak 2004 yılının Mart ayında yayımlanan bu kılavuz, bu standartta UFRS 7 Finansal Araçlar: Kamuoyuna Açıklama dan (1 Ocak 2007 yılından itibaren geçerli olacaktır) kaynaklanan değişiklikleri yansıtmak amacıyla 2005 yılının Aralık ayında güncellenmiştir. 1 Ocak 2005 tarihinden önce başlayan dönemlere ilişkin karşılaştırmalı bilgi açıklamasından muafiyet İşletmenin, UFRS 4 ün 37(a) ve 37(b) paragraflarında (aşağıya bakınız) öngörülen sigorta sözleşmelerine ilişkin muhasebe politikaları ve muhasebeleştirilmiş varlık, borç, gelir ve giderler (ve direkt metodun kullanılmış olduğu durumlarda nakit akımlarını) hakkındaki açıklamalar hariç olmak üzere, UFRS 4 teki açıklamaya ilişkin düzenlemeleri 1 Ocak 2005 ten önce başlayan yıllık dönemlere ilişkin karşılaştırmalı bilgilere uygulamasına gerek yoktur. Muhasebeleştirme ve ölçme esaslarının 1 Ocak 2005 tarihinden önce başlayan dönemlere ilişkin karşılaştırmalı bilgilere uygulanmasının pratik olamamasına ilişkin açıklamalar Eğer 1 Ocak 2005 tarihinden önce başlayan yıllık dönemlere ilişkin karşılaştırmalı bilgiler için UFRS 4 ün paragraflarının belirli bir hükmünün (yaşam sigortalarının birikim unsurunun ayrıştırılması ve muhasebeleştirme ve ölçme ile ilgili) uygulanması pratik değilse, işletme anılan durumu açıklar. Açıklama: Borç yeterlilik testinin (UFRS 4 de yer alan paragraflar) bu tür karşılaştırmalı bilgilere uygulanması bazen pratik olmayabilir,fakat bu tür karşılaştırmalı bilgilere UFRS 4 ün nci paragraflarında yer alan diğer hükümlerin uygulanmasının pratik olmaması olasılığı oldukça düşüktür. UMS 8 Muhasebe Politikaları, Muhasebe Tahminlerinde Değişiklikler ve Hatalar pratik olmama terimini açıklar.

2 UFRS 4.31 Bir ticari birleşme veya portföy devri dolayısıyla edinilen sigorta sözleşmeleri Sigortacı, UFRS 3 İşletme Birleşmeleri ile uyumlu olmak için, iş birleşmesinden üstlendiği sigorta borçlarını ve edinmiş olduğu sigorta varlıklarını edinme tarihinde gerçeğe uygun değerde ölçer. Bununla birlikte, sigortacının edinmiş olduğu sigorta sözleşmelerinin söz konusu gerçeğe uygun değerini aşağıda yer alan iki kısma bölen, genişletilmiş bir sunum kullanmasına izin verilir, ancak bu işlemden zorunlu tutulmaz: a) sigortacının, düzenlenen sigorta sözleşmelerine ilişkin muhasebe politikalarıyla uyumlu şekilde ölçülen borcu; ve b) (i) sözleşmeye dayalı olarak takip edilen sigorta haklarının ve üstlenilen sigorta borçlarının gerçeğe uygun değeri, ile (ii) yukarıda (a-maddesinde) belirtilen tutar arasındaki farkı gösteren maddi olmayan varlığı. Açıklamalar: UFRS 4.31(b) 1. UFRS 4 ün 31. paragrafında (yukarı bakınız) izin verilen alternatif metoda göre ayrı olarak tanımlanan maddi olmayan varlığın takip eden ölçümleri, ilgili sigorta borcunun ölçümü ile tutarlı olmalıdır. UFRS Sigorta sözleşme portföyü edinen sigortacı, UFRS 4 ün 31. paragrafında (yukarı bakınız) yer verilen genişletilmiş sunumu kullanabilir. Finansal araçlarda isteğe bağlı katılım özellikleri UFRS 4.35(b) İşletmenin isteğe bağlı katılım özellikleri ile birlikte garanti edilmiş unsuru içeren finansal araç ihraç eden pozisyonunda olması halinde, UFRS 4 ün 35. paragrafında belirtilen kuralların uygulanmasında, işletmenin garanti edilmiş unsura UMS 39 un uygulanması sonucunda ortaya çıkacak tutarı açıklamasına veya söz konusu tutarı ayrı olarak sunmasına gerek yoktur. Açıklama: 1 Ocak 2007 tarihi (ya da UFRS 7 nin uygulandığı herhangi bir önceki tarih) itibariyle UFRS 4 e aşağıda belirtilen paragraf eklenmiştir: UFRS 4.35(d) UFRS 4.36 Söz konusu sözleşmeler finansal araç olmalarına rağmen, isteğe bağlı katılım özelliği taşıyan sözleşmelerde UFRS 7 nin 20(b) paragrafını uygulayan bir ihraç eden, kar veya zararda muhasebeleştirilen toplam faiz giderini açıklar, ancak bu faiz giderini etkin faiz yöntemi kullanarak hesaplamasına gerek yoktur. Muhasebeleştirilmiş tutarların açıklaması Sigortacı, sigorta sözleşmelerinden kaynaklanan tutarları tanımlayan ve gösteren bilgileri finansal tablolarında açıklar. Açıklama: Aşağıda yer alan UFRS 4 ün 37. paragrafı bu gerekliliğin karşılanması için gereken asgari açıklamaları belirtmiştir.

3 Sigortacı aşağıda belirtilen açıklamalara yer vermelidir: UFRS 4.37(a) a) sigorta sözleşmelerine ilişkin muhasebe politikalarını ve ilgili varlık, borç, gelir ve giderleri; UFRS 4.37(b) b) sigorta sözleşmelerinden kaynaklanan muhasebeleştirilen varlık, borç, gelir ve gideri (ve nakit akım tablosunu direkt metodu kullanmak suretiyle sunması durumunda nakit akımlarını); UFRS 4.37(b) c) sigortacının sedan işletmesi olması durumunda (reasürans sözleşmesi kapsamındaki sigortalı): i) satın alınan reasürans nedeniyle kar veya zararda muhasebeleştirilmiş kazanç ve kayıplar; ve ii) sedan işletmenin satın almış olduğu reasüranstan kaynaklanan kazanç veya kayıpları ertelemekte ve üzerinden amortisman ayırmakta olması durumunda, dönem amortismanı ve dönem başı ve sonu itibariyle geri kalan üzerinden amortisman ayrılmamış tutarlar; UFRS 4.37(c) d) UFRS 4 ün 37(b) paragrafı kapsamında (yukarıya bakınız) muhasebeleştirilmiş tutarların ölçümünde en büyük etkiye sahip olan varsayımların belirlenmesine ilişkin süreç; UFRS 4.37(c) Açıklama: Mümkün olması durumunda, sigortacı bu varsayımların miktarsal açıklamasını da yapar. UFRS 4.37(d) e) finansal tablolar üzerinde önemli etkiye sahip olan her değişikliğin etkisini ayrı olarak göstererek sigorta varlık ve borçlarının ölçümünde kullanılan varsayımlardaki değişikliklerin etkilerini; ve UFRS 4.37(e) f) sigorta borçları, reasürans varlıkları ve olması durumunda ilgili ertelenmiş edinme maliyetlerindeki değişikliklerin mutabakatı. Nakit akımlarının tutarı, zamanlaması ve belirsizliği Açıklama: UFRS 7 Finansal Araçlar: Kamuoyuna Açıklama standardının uygulamasına müteakip, bu standardın 38. ve 39. paragrafları değiştirilmiş ve yeni bir paragraf olan 39A paragrafı yürürlüğe girmiştir. Bu değişiklikler 1 Ocak 2007 veya bu tarihten sonra başlayan hesap dönemleri için ya da UFRS 7 nin uygulandığı herhangi bir erken hesap dönemi için geçerlidir. UFRS 7 yi 2006 yılına ait hesap dönemi için uygulamayan işletmeler için UFRS 4 ün aşağıda belirtilen 38. paragrafı ile 39(e) paragrafı arasındaki hükümler geçerli olurken, UFRS 7 yi 2006 yılına ait hesap dönemi için uygulayan işletmeler için ise 2005 yılında güncellenen UFRS 4 ün 38. paragrafı ile aynı standardın 39A paragrafı (bu bölümün sonunda gri renk ile gölgelendirilmiş kısım) arasındaki hükümler geçerli olacaktır. UFRS 4.38 Sigortacı, finansal tablo kullanıcılarının sigorta sözleşmelerinden doğan gelecekteki nakit akımlarının tutarını, zamanlamasını ve belirsizliğini anlamasına yardımcı olacak bilgileri kamuoyuna açıklar. Açıklama: Aşağıda yer alan UFRS 4 ün 39. paragrafı bu gerekliliğin karşılanması için gereken asgari açıklamaları belirtmiştir.

4 Sigortacı aşağıda belirtilen açıklamalara yer vermelidir: UFRS 4.39(a) a) sigorta sözleşmelerinden kaynaklanan risk yönetilmesindeki amacını ve bu risklerin azaltılmasına ilişkin politikalarını; UFRS 4.39(b) b) sigortacının gelecekteki nakit akımlarının tutarı, zamanlaması ve belirsizliği üzerinde önemli etkiye sahip olan sigorta sözleşmelerinin koşul ve şartlarını; UFRS 4.39(c) c) aşağıdakiler hakkındaki bilgiler dahil, sigorta riski hakkındaki bilgileri ( reasürans yoluyla riskin azaltılmasının öncesinde ve sonrasında) : i) bunlar üzerinde önemli etkiye sahip olan değişkenlerdeki değişikliklere ilişkin kar veya zarar ile özkaynağın duyarlılığı; ii) sigorta riskinin yoğunlaşmaları; iii) gerçekleşen hasarların geçmiş tahminler ile karşılaştırılması (yani hasarların gelişim süreci). Açıklamalar: UFRS 4.39(c) 1. Hasarların gelişimi hakkındaki açıklamalar, bunlara ilişkin ödemelerin tutar ve zamanlamalarına ilişkin halen bir belirsizlik olması durumunda, herhangi önemli bir hasarın gerçekleşmiş olduğu en erken döneme kadar geri gidilir, fakat on yıldan daha geri gitmeye gerek yoktur. Sigortacının, bir yıl içinde normalde sonuçlandıracağı hasar ödemelerinin tutar ve zamanlamaları hakkında belirsizlik olması durumunda, ilgili hasarlara ilişkin söz konusu bilgiyi açıklamasına gerek yoktur. UFRS UFRS 4 te yer alan 39(c) (iii) paragrafının uygulamasında, işletmenin UFRS 4 ün uygulandığı ilk mali yıl sonundan önceki beş yıldan önceki bir tarihte gerçekleşmiş hasarların gelişim süreçleri hakkındaki bilgileri açıklama zorunluluğu yoktur. UFRS 4.39(d) d) sigorta sözleşmelerinin UMS 32 Finansal Araçlar: Sunum ve Açıklama kapsamına girmiş olmaları durumunda, UMS 32 nin öngörmüş olduğu faiz oranı riski ve kredi riskine ilişkin bilgileri, ve UFRS 4.39(e) e) sigortacının, melez ürünlerde saklı türev ürünlerini gerçeğe uygun değeri ile ölçmemiş olduğu ve bu konu da zorunlu da tutulmamış olduğu durumlarda, ana sigorta sözleşmesinin içinde yer alan melez üründe saklı türev ürünler dolayısıyla maruz kalınan faiz oranı riskine veya piyasa riskine ilişkin bilgi.

5 UFRS 4.38 UFRS 4.39(a) UFRS 4.39(a) UFRS 4.39(c) UFRS 4.39(c) UFRS 4.39(d) UFRS 4.39(e) UFRS 4.39A Sigorta sözleşmelerinden kaynaklanan risklerin niteliği ve kapsamı Sigortacı, mali tablo kullanıcılarının sigorta sözleşmelerinden kaynaklanan risklerin niteliğini ve kapsamını değerlendirmesine yardımcı olacak bilgileri kamuoyuna açıklamalıdır. Açıklama: Aşağıda yer alan UFRS 4 ün 39. paragrafı bu gerekliliğin karşılanması için gereken asgari açıklamaları belirtmiştir. Sigortacı aşağıdakileri kamuoyuna açıklamalıdır: a) sigorta sözleşmelerinden kaynaklanan risklerin yönetilmesindeki amacını, politikasını ve süreci; b) bu risklerin yönetilmesinde kullanılan yöntemleri; c) aşağıdakiler hakkındaki bilgiler dahil olmak üzere, sigorta riski hakkındaki bilgileri (reasürans yoluyla riskin azaltılmasının öncesindeki ve sonrasındaki): i) sigorta riskine karşı duyarlılık (1. nota bakınız); ii) yönetimin yoğunlaşmaları nasıl tespit ettiğinin ve her bir yoğunlaşmayı belirleyen ortak özelliklerin ( sigortalanan olayın mahiyeti, coğrafi bölge veya para birimi gibi) açıklamasını içeren sigorta riski yoğunlaşmaları; iii) gerçekleşen hasarların geçmiş tahminlerle karşılaştırılması (yani hasarların gelişim süreci) (aşağıdaki 2.nota bakınız); d) sigorta sözleşmelerinin UFRS 7 nin kapsamına girmiş olmaları durumunda, UFRS 7 nin paragraflarının öngörmüş olduğu kredi riski, likidite riski ve piyasa riskine ilişkin bilgiyi (3. ve 4. notlara bakınız);ve e) Sigortacının melez ürünlerde saklı türev ürünlerini gerçeğe uygun değeri ile ölçmemiş olduğu ve bu konuda zorunlu da tutulmamış olduğu durumlarda, ana sigorta sözleşmesinin içinde yer alan melez üründe saklı türev ürünler dolayısıyla maruz kalınan piyasa riskine ilişkin bilgiyi. Açıklamalar: 1) 2005 tarihinde güncellen UFRS 4 ün 39(c) (i) paragrafı (yukarıya bakınız) gereğince, sigortacı (a) yı veya (b) yi aşağıdaki şekilde açıklar;

6 UFRS 4.39(c)(iii) UFRS 4.39(d)(i) UFRS 4.39(d)(ii) UFRS 4.44 a) ilgili risk değişkeninde bilanço tarihinde gerçekleşmesi makul ölçüde olası olan değişikliklerin meydana gelmesi durumunda kar veya zararın ve özkaynakların nasıl etkileneceğini gösteren duyarlılık analizi; duyarlık analizinin hazırlanmasında kullanılan yöntem ve varsayımlar; kullanılan yöntem ve varsayımlarda bir önceki döneme göre değişiklikler. Ancak sigortacı piyasa koşullarına karşı duyarlılığın yönetiminde saklı değer analizi gibi alternatif bir yöntem kullanırsa, bu gerekliliği ilgili alternatif duyarlılık analizini açıklayarak ve UFRS 7 Finansal Araçlar: Kamuoyuna Açıklama nın 41. paragrafının gerektirdiği açıklamaları sağlayarak yerine getirebilir; ya da b) duyarlılığa ilişkin niteliksel bilgi ve sigorta sözleşmelerinin sigortacının gelecekteki nakit akımlarının tutarı, zamanlaması ve belirsizliği üzerinde önemli etkisi olan şart ve koşullarına ilişkin bilgi. 2) Hasarların gelişimi hakkında 2005 yılında güncellenen UFRS 4 ün 39(c)(iii) paragrafı uyarınca yapılan açıklamalar, bunlara ilişkin ödemelerin tutar ve zamanlamalarına ilişkin halen bir belirsizlik olması durumunda, herhangi önemli bir hasarın gerçekleşmiş olduğu en erken döneme kadar geri gidilir, fakat on yıldan daha geriye gitmeye gerek yoktur. Sigortacının, bir yıl içinde normalde sonuçlandırdığı hasar ödemelerinin tutar ve zamanlamaları hakkında belirsizlik olması durumunda, ilgili hasarlara ilişkin söz konusu bilgiyi açıklamasına gerek yoktur. 3) Sigortacının muhasebeleştirilmiş sigorta borçlarından kaynaklanan net nakit çıkışlarının tahmini zamanlamasına ilişkin bilgi açıklaması durumunda, UFRS 7 nin 39(a) paragrafının gerektirdiği vade analizini sunmasına gerek yoktur. Bu, bilançoda muhasebeleştirilmiş tutarların tahmini zamanlamasına göre yapılan bir analizi şeklinde olabilir. 4) Sigortacının piyasa koşullarına duyarlılığın yönetimi için, saklı değer analizi gibi bir alternatif yöntem kullanması durumunda, bu duyarlılık analizini UFRS 7 nin 40. paragrafında yer alan hükümleri karşılamak amacıyla kullanabilir. Söz konusu sigortacının aynı zamanda UFRS 7 nin 41. paragrafının gerektirdiği açıklamaları da sunması gerekmektedir. 5) UFRS 4 te yer alan 39(c) (iii) paragrafının uygulamasında, işletmenin UFRS 4 ün uygulandığı ilk mali yıl sonundan önceki beş yıldan önceki bir tarihte gerçekleşmiş hasarların gelişim süreçleri hakkındaki bilgileri açıklama zorunluluğu yoktur.