HUKUK DERGÝSÝ HAKEMLİ DERGİ YIL: 3 SAYI: 35 / KASIM 2012 Hukuki Makaleler Yüksek Mahkeme Kararları Mevzuat Hukuk Haberleri YAZILIM TÝCARET LÝMÝTED ÞÝRKETÝ
LEGES HUKUK DERGİSİ HAKEMLİ DERGİ Leges Yazılım Tic. Ltd. Şti. adına Sahibi ve Sorumlu Müdür Ömer Faruk KAHRAMAN Genel Yayın Yönetmeni: Av. Zehra Birsen YAMAK Av. Aytekin DÜRMELİ Yayın Danışmanı Av. Yıldıray SAYAR Reklam Koordinatörü Sertaç Koray SUNGUR Kültür - Sanat Danışmanı Av. Zehra Birsen YAMAK Satış Direktörü Hasan ORUÇ Yıl : 3 Sayı : 35 ISSN 1309-9620 Yayın Türü: Yaygın Süreli Yayın Her ay yayımlanır. Basıldığı Yer: Yıldız Matbaacılık ve Baskı Sistemleri Ziya Gökalp Mah.42/4 Sok.No:18/2 Zeytinburnu - İSTANBUL - TÜRKİYE Tel.: 0212 558 01 05 416 09 39 Yönetim Yeri: Sümer mah. 29/5 sok. No:2 Nur Apt. K: 4 D:11 Zeytinburnu-İstanbul-TÜRKİYE Tel: 0212 547 60 80 Fax: 0212 547 60 82 www.legeshukukdergisi.net e-posta: leges@leges.com.tr Kapak Tasarım : Nurmuhammed Madaminov Dizgi - Tasarım : Nurmuhammed Madaminov Düzeltmen : Ali KALFA Copright 2010 - Bu derginin tüm yayın hakları Leges Yazılım Tic. Ltd. Şti. ye aittir. Her hakkı saklıdır. Alıntılarda kaynak göstermek zorunludur. YILLIK ABONELİK BEDELİ (12 SAYI): PEŞİN 400 TL - VADELİ 450 TL
DANIŞMA KURULU u Prof. Dr. Tekin AKILLIOĞLU Bilkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi u Prof. Dr. Şebnem AKİPEK Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi u Prof. Dr. Ali AKYILDIZ Kırıkkale Üniversitesi Hukuk Fakültesi İdare Hukuku Anabilim Dalı u Prof. Dr. Aydın AYBAY Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kurucu Dekan u Prof. Dr. Ufuk AYDIN Anadolu Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi İş ve Sosyal Güvenlik Hukuk Anabilim Dalı Başkanı u Prof. Dr. Ali Şafak BALI Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Anabilim Dalı Başkanı u Prof. Dr. Mehmet DEMİR Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı u Prof. Dr. Abdullah DİNÇKOL Yeni Yüzyıl Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı u Prof. Dr. Yücel ERTEKİN Çağ Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı u Prof. Dr. Nüvit GEREK Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı u Prof. Dr. Hüseyin HATEMİ Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Başkanı u Prof. Dr. Halil KALABALIK Sakarya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı u Prof. Dr. Yusuf KARAKOÇ Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı u Prof. Dr. İsmail KAYAR Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı u Prof. Dr. M. Macit KENANOĞLU Fatih Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Tarihi Anabilim Dalı u Prof. Dr. Ahmet M. KILIÇOĞLU Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Özel Hukuk Bölüm Başkanı u Prof. Dr. Köksal KOCAAĞA Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Başkanı u Prof. Dr. Nevzat KOÇ İstanbul Ticaret Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı u Prof. Dr. Erkan KÜÇÜKGÜNGÖR Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi u Prof. Dr. Didem ALGANTÜRKLIGHT İstanbul Ticaret Üniversitesi Hukuk Fakültesi u Prof. Dr. Tekin MEMİŞ İstanbul Şehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Başkanı u Prof. Dr. Hayrettin ÖKÇESİZ Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi u Prof. Dr. Mesut ÖNEN İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hava ve Uzay Hukuku u Prof. Dr. Demet ÖZDAMAR Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı u Prof. Dr. Selçuk ÖZTEK Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Usûl ve İcra-İflâs Hukuku Anabilim Dalı Başkanı u Prof. Dr. Oğuz SANCAKDAR Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi İdare Hukuku Anabilim Dalı u Prof. Dr. Haluk Hadi SÜMER Selçuk Üniversitesi İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Anabilim Dalı Başkanı u Av. Prof. Dr. Mustafa TOPALOĞLU (Adana Barosu)
u Prof. Dr. Devrim ULUCAN Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Anabilim Dalı Başkanı u Prof. Dr. Ali Dursun ULUSOY Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi u Prof. Dr. M. Fatih UŞAN Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Anabilim Dalı u Prof. Dr. Feridun YENİSEY Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi u Doç. Dr. Müslüm AKINCI Kocaeli Üniversitesi Hukuk Fakültesi İdare Hukuku Anabilim Dalı u Doç. Dr. Ramazan ÇAĞLAYAN Kırıkkale Üniversitesi Hukuk Fakültesi İdare Hukuku Anabilim Dalı u Doç. Dr. Mustafa ÇEKER Çukurova Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalı u Doç. Dr. Yüksel METİN Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Dalı u Doç. Dr. Pervin SOMER Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi u Doç. Dr. Reyhan SUNAY Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Genel Kamu Hukuku Anabilim Dalı Başkanı u Doç. Dr. Kemal ŞENOCAK Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi u Doç. Dr. Metin TOPÇUOĞLU Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalı u Yard. Doç. Dr. Ahmet Haluk ATALAY Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi u Yard. Doç. Dr. Mustafa AVCI Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi İdare Hukuku Anabilim Dalı u Yard. Doç. Dr. Mesut AYGÜN Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Uluslararası Özel Hukuk Anabilim dalı u Yard. Doç. Dr. Fatma KOCABAŞ Anadolu Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Anabilim Dalı u Yard. Doç. Dr. İbrahim SUBAŞI Marmara Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Yüksekokulu Sigortacılık Bölümü İş Hukuk ve Sosyal Güvenlik Hukuku Öğretim Üyesi u Yard. Doç. Dr. Filiz TEPECİK Anadolu Üniversitesi Hukuk Mali Anabilim Dalı u Yard. Doç. Dr. Esra YAKUT Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Tarihi Anabilim Dalı u Yard. Doç. Dr. Bülent YÜCEL Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Dalı u M. Handan SURLU Yargıtay Onursal 1. Başkanvekili (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Başkanı) u Derya KONAK (Adana Hakimi) u Av. Özgür AKIŞ (Iğdır Barosu) u Av. Tuncer AKTAŞ (Erzurum Barosu)
u Av. Yahya BİÇER (Elazığ Barosu) u Av. Turan ÇINAR (Erzurum Barosu) u Av. Boran ÇİÇEKLİ (İstanbul Barosu) u Av. Mehmet DEMİRBAĞ (Kütahya Barosu) u Av. Ali DİLBER (Düzce Baro Başkanı) u Av. Demircan DİLEK (Sakarya Barosu) u Av. Murat Volkan DÜLGER (İstanbul Barosu) u Av. Şerafettin EKİCİ (İstanbul Barosu) u Av. Mevlüt GÜL (Malatya Barosu) u Av. Sema GÜLEÇ (Ankara Barosu) u Av. Aşkın Bora GÜNDÜZ (İstanbul Barosu) u Av. Gazanfer GÜNLER (Bolu Baro Başkanı) u Av. Sadrettin HAŞILOĞLU (Erzurum Barosu) u Av. Ertuğrul HÜDAYİOĞLU (Kahramanmaraş Barosu) u Av. Fatma KALSEN (Tunceli Baro Başkanı) u Av. Hüseyin KANDEMİR (Şanlıurfa Barosu) u Av. Tahsin KILIÇ (Bursa Barosu) u Av. Kaan POLAT (Edirne Barosu) u Av. Nuri POLAT (İstanbul Barosu) u Av. İlker ONAY (İstanbul Barosu) u Av. Ali Musa SARIÇİMEN (İstanbul Barosu) u Av. Aydoğan SEZER (Sakarya Barosu) u Av. İbrahim SÜLÜN (Kütahya Barosu) u Av. Fevzi ŞEN (Balıkesir Barosu) u Av. Necati TAŞTAN (Hatay Barosu) u Av. Ejder TEKEREK (Kahramanmaraş Barosu) u Av. Can TEKİN (Erzincan Baro Başkanı) u Av. İbrahim Ulvi TÖRE (Eskişehir Barosu) u Av. Fahri ULUSOY (Zonguldak Barosu) u Av. Bayram Veli UYSAL (İstanbul Barosu) u Av. Halis YAŞAR (Ağrı Barosu) u Av. Ertuğrul H.YEŞİLDAL (Antalya Barosu)
İÇİNDEKİLER r r r r r r r HUKUKİ MAKALELER 6098 Sayılı Yeni Borçlar Kanunu na Göre Kira ve Taşınmazın Tahliyesi Av. İlknur SEZGİN TEMEL... 11 Avukatlık Mesleği Açısından Hmk Av.Kadri Serhat DABAKOĞLU...15 Nüfusu 2000 in Altına Düştüğü İçin Kapatılacak Belediyeler Sorunu Av.Hasan Ali ELİBOL...18 Ticari Hükümlerle Yasaklanmış İşlemler İle Mal ve Hizmet Tedarikinde Geç Ödemenin Sonuçları Yeni TTK.m.1530 un değerlendirmesi Av. Ahmet Ali ÜNALDI...23 Mürekkep Yaşı ve Belirleme Yöntemleri Doç. Dr. Hatice KÖKTEN & Dr. Özlem KARSLI...32 Bilirkişilik Ücretinin Takdiri Teknik Uzman Çevre Müh. Orhan TİRYAKİOĞLU...39 Konut ve İşyeri Kira Hukuku Hakkında Dikkat Edilmesi Gerekenler Av.Ufuk KULA...49 r r r r MEDENİ HUKUK Kanunda Aksine Bir Hüküm Bulunmadıkça Taraflardan Her Birinin Hakkını Dayandırdığı Olguların Varlığını İspatla Yükümlü Olduğu...111 Boşanma Davası Sırasında Davacının Ölümü Halinde Mahkemece, Davanın Konusuzluğu Nedeniyle Karar Verilmesine Yer Olmadığına, Davacı Mirasçılarının Davaya Devam Etmeleri Halinde, Davalının Boşanmaya Sebebiyet Verecek Derecede Kusurlu Olup Olmadığının Tespitine Karar Verilmesi Gerekeceği...128 Taşınmazın Hukuki Niteliğine Göre Araştırma Yapılmadan Ecrimisil Hesabı Yapılamayacağı - Ölü Tapu Maliki İle Davacılar Arasındaki Tespit Edilecek Hukuki İlişkiye Göre Ecrimisil Payının Belirleneceği...133 Kiracının, Mecura Yaptığı Faydalı Ve Zorunlu Masrafların
r r Yapıldığı Tarih İtibariyle Bedellerini, Borçlar Kanunu 414. Maddesi Kapsamında Vekaletsiz İş Görme Hükümlerine Göre Mal sahibinden İsteme Hakkına Sahip Olduğu...135 Yasal Mirasçılara Sulh Hukuk Mahkemesince Mirasçılık Sıfatlarını Gösteren Belge Verileceği, Mirasçı Atamaya Veya Vasiyete İlişkin Ölüme Bağlı Tasarrufa Bir Ay İçinde İtiraz Edilmediği Takdirde Atanmış Mirasçı veya Vasiyet Alacaklısı Belgesi Verileceği...137 Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmesinde İmzası Bulunan Tüm Kişilerin Taraf Olmaları ve Taşınmazdaki Tüm Paydaşların Davaya Dahil Edilmesi veya Muvafakatlarının Alınmasının Zorunlu Olduğu -Feshi İstenilen Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmesinin İlişkin Olduğu Parsellere İlaveten Farklı Parsellerin Dahil Edilerek Hüküm Kurulamayacağı...148 r r r r r r MEDENİ USÜL HUKUKU Yabancı Mahkeme İlamlarının Salt Gerekçe İhtiva Etmemesinin, Kesinleşmiş Yabancı Mahkeme Kararlarının Tenfizine Engel Teşkil Etmeyeceği - Gerekçesi Bulunmayan Yabancı Mahkeme Kararlarının Tenfizi - Tenfiz Hakimince Yabancı Mahkeme Kararının Esastan İncelenemeyeceği...55 İş Kazasından Doğan Rücuan Alacak - Usulüne Uygun Direnme Kararından Söz edebilmek İçin, Direnme Kararının, Bozmanın Yerinde Olmadığına Dair İddianın Yasal ve Mantıksal Gerekçelerini İçermesi Gerektiği...79 Kira Sözleşmesini Kiralayan Sıfatıyla İmzalayan Tarafın, İtirazın Kaldırılması ve Tahliye Davasında Aktif Dava Ehliyetinin Bulunduğu - Usulden Ret Kararı Verildiğinde Esastan İnceleme Yapılamayacağı... 90 Kanunda Aksine Bir Hüküm Bulunmadıkça Taraflardan Her Birinin Hakkını Dayandırdığı Olguların Varlığını İspatla Yükümlü Olduğu...111 Elatmanın Önlenmesi İsteğinin Yanında Yıkım İsteği De Varsa Dava Değeri, Elatılan Yerin Değeri İle Yıkımı İstenilen Yapı Değerinin Toplamından İbaret Olup Bu Değer Üzerinden Harç Alınacağı...124 Taraf Teşkili Yapılmadan Yargılama Yapılamayacağı, İddia ve Savunma Hakkının Kullanılmasına Olanak Tanınması
r r r r r Gerektiği - Taraf Teşkilinde, Adres Araştırması Konusunda İlanen Tebligatın Başvurulacak En Son Çare Olduğu... 130 Tebliğ Evrakı, Kime Bırakılmış İse Onun İmzası İle Tebliğ Memurunun Adı, Soyadı ve İmzasını İhtiva Etmesi Gerektiği - Usulsüz Tebliğ İşleminde Mahkemece, Muhatabın Usulsüz Tebliğe Muttali Olduğu Tarihin Tespiti Gerekeceği...144 Tarafların Talepleri Hakkında Olumlu ya da Olumsuz Karar Verilmesi Gerekeceği - Savunma Hakkının Kısıtlanamayacağı...151 Kredi Kartından Doğan Uyuşmazlıkların Tüketici Mahkemelerinde Görüleceği - Mahkemelerin Görevinin Kamu Düzenine İlişkin Olması Nedeniyle Yargılamanın Her Aşamasında Re sen Dikkate Alınacağı...153 Asıl İşverenler Yanında Alt İşverenlerin De Davaya Dahil Edilmesi Gerektiği - Eksik İncelemeye Dayalı Hüküm Kurulamayacağı...157 Uyuşmazlık Konusu Hakkında İhtiyati Tedbire Karar Verileceği...159 r r r BORÇLAR HUKUKU Kira Sözleşmesini Kiralayan Sıfatıyla İmzalayan Tarafın, İtirazın Kaldırılması ve Tahliye Davasında Aktif Dava Ehliyetinin Bulunduğu - Usulden Ret Kararı Verildiğinde Esastan İnceleme Yapılamayacağı...90 Borcun Nakli İçin Alacaklının Açık Muvafakatinin Gerektiği - İtirazın İptali...115 Kiracının, Mecura Yaptığı Faydalı Ve Zorunlu Masrafların Yapıldığı Tarih İtibariyle Bedellerini, Borçlar Kanunu 414. Maddesi Kapsamında Vekaletsiz İş Görme Hükümlerine Göre Mal sahibinden İsteme Hakkına Sahip Olduğu...135 r İŞ VE SOSYAL GÜVENLİK HUKUKU İİş Kazasından Doğan Rücuan Alacak - Usulüne Uygun Direnme Kararından Söz edebilmek İçin, Direnme Kararının, Bozmanın Yerinde Olmadığına Dair İddianın Yasal ve Mantıksal Gerekçelerini İçermesi Gerektiği...79
r r r r r Hizmet Tespiti - Pasif Husumet Ehliyeti - Asıl İşveren Alt işverenin Müteselsil Sorumluluğu...96 Tarım Sigortalılığının Tespiti -Tescili Yapılan Sigortalıya Sosyal Güvenlik Belgesi Verileceği...106 İcra Mahkemesince, Taraflara, Uygulanmasını Talep Ettikleri Faiz Oranları İle İlgili Bankaları Bildirmeleri İmkanı Sağlanmadan, Bankalarca Mevduata Uygulanan En Yüksek Faize İlişkin Ortalama Değerler Esas Alınarak Hesaplama Yapan Bilirkişi İncelemesine Göre Karar Verilemeyeceği...137 Tarafların Delil Listesinde Gösterdikleri Tanıklar Dinlenmeden, Yargıtay Denetiminden Geçmediği Anlaşılan Bir Başka Dosyadaki Tanık Beyanlarıyla Hüküm Kurulamayacağı...141 Asıl İşverenler Yanında Alt İşverenlerin De Davaya Dahil Edilmesi Gerektiği - Eksik İncelemeye Dayalı Hüküm Kurulamayacağı...158 r r r İCRA İFLAS HUKUKU Tasarrufun İptali - Muhatabın Adreste Bulunmama Sebebinin Tebligat Tüzüğünün 28. Maddesi Gereğince Tahkik Edilme Zorunluluğu...119 İcra Mahkemesince, Taraflara, Uygulanmasını Talep Ettikleri Faiz Oranları İle İlgili Bankaları Bildirmeleri İmkanı Sağlanmadan, Bankalarca Mevduata Uygulanan En Yüksek Faize İlişkin Ortalama Değerler Esas Alınarak Hesaplama Yapan Bilirkişi İncelemesine Göre Karar Verilemeyeceği...137 Tebliğ Evrakı, Kime Bırakılmış İse Onun İmzası İle Tebliğ Memurunun Adı, Soyadı ve İmzasını İhtiva Etmesi Gerektiği - Usulsüz Tebliğ İşleminde Mahkemece, Muhatabın Usulsüz Tebliğe Muttali Olduğu Tarihin Tespiti Gerekeceği...144 r TİCARET HUKUKU Tüzel Kişilerin İradesinin Organları Aracılığıyla Açıklanacağı ve Tüzel Kişiyi Bağlayacağı - Müteselsil
r Sorumluluk - İfa İmkansızlığı...71 Bankanın Kredi Müşterisiyle Yaptığı Sözleşmenin 4822 Sayılı Yasa İle Değişik 4077 Sayılı Yasanın 10. Maddesinde Tanımlanan Nitelikte Tüketici Kredi Sözleşmesi Olmadığı Durumda Tüketici Mahkemesinin Görevli Olmadığı...146 r r r CEZA HUKUKU CEZA MUHAKEMESİ HUKUKU Hukuki Bir Kaidenin Tatbik Edilmemesi veya Yanlış Tatbik Edilmesi Kanuna Aykırılık Sayılıp Bozma Nedenlerinden Olduğu - Hükme Etkili Olmayacak Usuli Yanılgıların Bozma Sebebi Yapılmamasının Benimsendiği...162 Nitelikli Zimmet -Onaysız Fotokopi Belgelerin Hükme Dayanak Yapılamayacağı - 5237 Sayılı Kanunun 53/1-a Maddesindeki Yetkiyi Kötüye Kullandığına Karar Verilen Sanık Hakkında Aynı Kanunun 53/5 inci Maddesinin de Uygulanması Gerektiği...172 Dolandırıcılık - Muvazaalı Boşanmanın Dolandırıcılık Sayılamayacağı...176 r r r r İDARE HUKUKU VE İDARİ YARGILAMA USULÜ HUKUKU Rekabet Kurulu - Mali Uzlaştırma ve Dengeleme Sistemi...181 İdari İşlemler Hakkında İdari Makamlara Yapılan Başvuruların, İdari Dava Açma Sürelerini Durduracağı - Vergiyle İlgili İşlemlere İlişkin Dava Açma Sürelerinin Mali Tatil Süresince İşlemeyeceği...185 İdare ve Vergi Mahkemelerince Verilen Kararların Temyizen İncelenerek Bozulabilmesi İçin, 2577 Sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49 uncu Maddesinin 1inci Fıkrasında Belirtilen Nedenlerin Bulunması Zorunluluğu...189 Tam Yargı Davalarında, Dava Dilekçesinin Husumetten Reddedilmeyip Mahkemece Tespit Edilecek Gerçek Hasma Tebliği Gerektiği...191
MEVZUAT r Bakanlar Kurulu Kararları......... 199 r r r r r Yönetmelikler......204 Genelgeler......210 Tebliğler......210 Milletlerarası Andlaşmalar......214 HUKUK HABERLERİ Yargıtay, İcra İflas Kararlarını Yayımlamak Zorunda......219 r Köpek Yaralayan Avukat Suç Duyurusunda Bulundu...... 220 r Zabıt Katibi, Savcıyı HSYK ya Şikayet Etti......221 r Telefon Dolandırıcıları Ağır Cezada Yargılanacak......223 r Kentsel Dönüşüm e Kısmi İptal Kararı......224 r Yargıtay: Tacizciye Kıdem ve İhbar Tazminatı Yok......226 r Toplu İş Sözleşmesi Yasalaştı......227 ÖNEMLİ BİLGİLER r Kıdem Tazminat Tavanı... 235 r Dönemler İtibariyle Asgari Ücret... 235 r Asgari Ücret Ve Dönem Tutarları... 236 r Asgari Ücret Uygulamasında Yeni Dönem... 237 r Yıllık Ücretli İzin Süreleri... 239 r İhbar Tazminatı (akdin Fesfinde Bildirim Süreleri)... 240 r İşsizlik Sigortası Primi... 240 r Gelir Vergisi Tarifesi... 240 r Katma Değer Vergisi Oranları... 241 r Kurumlar Vergisi Oranları... 241 r Vergi Usul Kanununa Göre Yeniden Değerleme Oranı... 242
r Yasal Faizler Ve Yürürlük Süreleri... 242 r Ticari Temerrüt (Avans) Faiz Oranları... 243 r Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun a Göre Gecikme Zammı Oranları... 244 r Kira Artışına Yargıtay ca Uygulanan Endeksler... 245 r Enflasyon Oranları (%) (Tuik Verilerine Göre)... 245 r Enflasyon Oranları (Aylara ve Yıllara Göre)... 245 r Değerli Kağıtlar... 249 r Damga Vergisi Harçları... 250 r Yargı Harçları... 252 r Noter Harçları... 257 r Vergi Yargısı Harçları... 259 r Tapu Ve Kadastro Harçları... 259 r Asgari Geçim İndirimi Tutarları... 265 r Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi... 266 r CMUK Avukatlık Ücret Tarifesi... 266 r Üretici Fiyat Endeksi (2003-100) (ÜFE)... 269 r Üretici Fiyat Endeksi (2003-100) (TÜFE)... 269 r Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Döviz Kurları (ABD Doları)... 270 r Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Döviz Kurları (EURO)... 271 r HUMK Ve İİK Parasal Sınırları... 272 r İYUK Parasal Sınırları... 272 r Karşılıksız Çeklerde Bankaların Ödemekle Yükümlü Oldukları Tutarlar... 274 r 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanun unda Süreler... 275 r Yargıtay ın Yeni Telefon Rehberi...277 ARAMA İNDEKSLERİ r Kanun Maddelerine Göre Arama İndeksi... 279 r Kavramlara Göre Arama İndeksi...280
HUKUKİ MAKALELER 6098 SAYILI YENİ BORÇLAR KANUNU'NA GÖRE KİRA ve TAŞINMAZIN TAHLİYESİ Av. İlknur SEZGİN TEMEL AVUKATLIK MESLEĞİ AÇISINDAN HMK Av.Kadri Serhat DABAKOĞLU NÜFUSU 2000'İN ALTINA DÜŞTÜĞÜ İÇİN KAPATILACAK BELEDİYELER SORUNU Av.Hasan Ali ELİBOL TİCARİ HÜKÜMLERLE YASAKLANMIŞ İŞLEMLER İLE MAL ve HİZMET TEDARİKİNDE GEÇ ÖDEMENİN SONUÇLARI YENİ TTK.M.1530 UN DEĞERLENDİRMESİ Av. Ahmet Ali ÜNALDI MÜREKKEP YAŞI ve BELİRLEME YÖNTEMLERİ Dr. Özlem KARSLI*, Ankara Üniversitesi Hızlandırıcı Teknolojileri Enstitüsü, 06835, Gölbaşı, ANKARA Doç. Dr. Hatice KÖKTEN, Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Fizik Bölümü, 06800, ANKARA BİLİRKİŞİLİK ÜCRETİNİN TAKDİRİ Orhan TİRYAKİOĞLU Teknik Uzman Çevre Mühendisi Çevrebilim Uzmanı KONUT ve İŞYERİ KİRA HUKUKU HAKKINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER Av.Ufuk KULA
SAYI: 35 6098 Sayılı Yeni Borçlar... 11 6098 Sayılı Yeni Borçlar Kanunu na Göre Kira ve Taşınmazın Tahliyesi Av. İlknur SEZGİN TEMEL GİRİŞ: 11 Ocak 2011 tarihinde kabul edilerek 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu (ki bundan böyle BK olarak anılacaktır) 6570 sayılı Gayrımenkul Kiraları Hakkında Kanunu 6101 sayılı Türk Borçlar Kanununun Yürürlüğü Ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun un 10. Maddesiyle yürürlükten kaldırmıştır. Yürürlük Kanunu nun Geçici 1. maddesiyle 6570 sayılı Kanunun 12. Maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca açılmış ve henüz karara bağlanmamış olan davaların Sulh Hukuk Mahkemelerinde görülmesine, bunlardan temyiz aşamasında bulunanların ise Yargıtay ın ilgili dairesinde, ayrıca bir işlem yapılmasına ve karar verilmesine gerek olmaksızın görülmelerine devam edileceği düzenlenmiştir. [i] Yürürlük Kanunu nun Kazanılmamış Haklar başlıklı 4. Maddesinde, 01.07.2012 tarihinden önce gerçekleşmiş olup da bu tarihte henüz herhangi bir hak doğurmamış fiil ve işlemlere de BK hükümlerinin uygulanacağı düzenlenmiştir. KANUNUN UYGULAMA ALANI BK, Kira Sözleşmelerini düzenlediği Dördüncü Bölümündeki İkinci Ayrımı, Konut ve Çatılı İşyeri Kiraları na ayırmıştır. Kanunun 339. Maddesi 6570 S.Y. dan farklı olarak Belediye Sınırları dışında kalan konut ve çatılı işyeri kiraları için de uygulanacağından daha çok taşınmazı kapsayıcı bir düzenlemeye gitmiştir. Bununla birlikte niteliği gereği geçici kullanıma özgülenmiş taşınmazların altı ay ve daha kısa süreyle kiralanmalarında BK daki hükümlerin uygulanmayacağı düzenlenmiştir. KİRACININ EDİMLERİ / BORÇLARI Yan giderleri ödeme: BK ya göre, sözleşmede aksi öngörülmemişse yahut aksine yerel adet yoksa kiracı, ısıtma, aydınlatma ve su gibi kullanma giderlerine katlanmakla yükümlü olduğu gibi bu giderleri ispat edici belgelerin birer örneğini istem üzerine diğer tarafa vermekle de yükümlüdür. Güvence verme: Kira sözleşmesiyle kiracıya güvence verme borcu getirilmişse bu güvence üç aylık kira bedelini aşamayacaktır. Güvence parası kiraya verenin onayı olmaksızın çekilmemek şartıyla vadeli bir tasarruf hesabına yatırılacak, güvence bir kıymetli evrak ise bir bankaya depo edilecektir. Banka,
12 LEGES Hukuk Dergisi KASIM 2012 güvenceleri ancak iki tarafın rızasıyla veya icra takibinin kesinleşmesiyle, yahut da kesinleşmiş mahkeme kararına dayanarak geri verebilecektir. Kiraya verenin kiracı hakkında hukuki yola başvurusu mevcutsa bu durumu kira sözleşmesinin sona ermesinden itibaren üç ay içinde bankaya yazılı olarak bildirmek zorundadır. Bildirmemişse, banka kiracının istemi üzerine güvenceyi geri vermekle yükümlüdür. Kira bedeli: Bir yıldan daha uzun süreli kira sözleşmelerine de uygulanmak üzere taraflar kira bedellerindeki artışları belirleyebilirler. Ancak bu artışlar bir önceki kira yılında ÜFE endeksindeki artış oranını geçemeyecektir. Taraflarca kira artışına ilişkin bir anlaşma olup olmadığına bakılmaksızın beş yıldan uzun süreli veya beş yıldan sonra yenilenen kira sözleşmelerinde kira bedelindeki artış ÜFE endeksi, kiralananın durumu ve emsal kira bedelleri göz önünde tutularak hakkaniyete uygun biçimde Hakim tarafından belirlenecektir. Kira bedeli yabancı para olarak belirlenmişse 5 yıl geçmediği sürece kira bedelinde değişiklik yapılamayacaktır. Kiracı aleyhine düzenleme yasağı: Kira bedelinin zamanında ödenmemesi halinde ceza koşulu getiren anlaşmalar geçersiz olduğu gibi, böyle bir durumda sonraki kira bedellerinin muaccel olacağına ilişkin anlaşmalar da geçersizdir. Kiracıya, kira bedeli ve yan giderler dışında başka bir ödeme yükümlülüğü getirilemeyecektir. (BK m. 346) KİRA SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ Yasa, kira sözleşmesinin sona ermesinde Bildirim yoluyla yapılan fesihler ve Dava yoluyla yapılan fesihler olmak üzere ikili bir ayrıma gitmiştir. A- Bildirim Yoluyla Fesih: Bildirim yoluyla yapılan fesihlerin yazılı şekilde yapılması geçerlilik şartıdır. Belirli süreli sözleşmelerde sürenin bitiminden en az 15 gün önce sadece Kiracıya kira sözleşmesini fesih hakkı verilmiştir. Kiralayanın sözleşmeyi fesih hakkı 10 yıllık uzama süresi ve bu süreyi izleyen her uzama yılının bitiminden en az 3 ay önce bildirimde bulunmak suretiyle mevcut olup, herhangi bir fesih sebebi gösterilmek zorunluluğu yoktur. Genel hükümlere göre fesih hakkının kullanılabileceği durumlarda her iki taraf da sözleşmeyi sona erdirebilir. Taşınmaz aile konutu ise kiracı eşinin açık rızası olmadıkça sözleşmeyi feshedemeyecektir. Kiracı olmayan eş, kiraya verene bildirimde bulunarak kira sözleşmesinin tarafı olmuşsa kiraya veren fesih bildirimini yahut fesih ihtarına bağlı bir ödeme süresi varsa bunu hem kiracıya hem de eşine ayrı ayrı bildirmek zorundadır. B- Dava Yoluyla Fesih: a) Kiraya verenden kaynaklanan sebepler: aa) İhtiyaç, yeniden inşa ve imar sebepleriyle;
SAYI: 35 6098 Sayılı Yeni Borçlar... 13 Kiraya verenin kendisi, eşi, altsoyu, üstsoyu veya bakmakla yükümlü olduğu diğer kişiler için konut ya da işyeri ihtiyacı sebebiyle kullanma zorunluluğunun bulunması halinde kiralananın tahliyesi sağlanabilir. Ancak bu sebeple yapılan sözleşme feshinde kiraya veren haklı sebep olmaksızın- üç yıl geçmediği sürece kiralananı eski kiracısından başkasına kiralayamaz. Kiralananın yeniden inşası veya imarı amacıyla onarımı, genişletilmesi ya da değiştirilmesi gerekli olup bu işler sırasında kiralananın kullanımı imkansızsa kiralananın tahliyesi sağlanabilir. Ancak bu sebeple yapılan sözleşme feshinde kiraya veren haklı sebep olmaksızın- taşınmazı eski hali ile üç yıl geçmedikçe başkasına kiralayamaz. Bu sebeple yapılan sözleşme fesihlerinde eski kiracının kiralama konusunda öncelik hakkı vardır. Belirli süreli sözleşmelerde sürenin sonunda açılacak bir dava ile, belirsiz süreli sözleşmelerde ise fesih dönemine ve fesih bildirimi için öngörülen sürelere uyulmak suretiyle belirlenecek tarihten itibaren BİR AY İÇİNDE açılacak dava yoluyla kira sözleşmesi sona erdirilebilir. bb) Yeni malikin ihtiyacı sebebiyle; Taşınmazı sonradan edinen kişi onu kendisi, eşi, altsoyu, üstsoyu veya bakmakla yükümlü olduğu diğer kişiler için konut veya işyeri gereksinimi sebebiyle kullanmak zorundaysa edinme tarihinden başlayacak 1 ay içinde durumu kiracıya yazılı olarak bildirmek koşuluyla 6 ay sonra açacağı bir davayla kira sözleşmesini sona erdirebilir. Yeni malik dilerse sözleşme süresinin bitiminden başlayarak bir ay içinde açacağı davayla da bu hakkını kullanabilir. b) Kiracıdan kaynaklanan sebepler: Tahliye Taahhüdü: Tahliye taahhüdünün kiralananın teslim edilmesinden sonra düzenlenmiş olması gerekir. Kiralananı belli bir tarihte boşaltmayı yazılı olarak üstlenen kiracı bu süre içinde taşınmazı boşaltılmamışsa kiraya veren taraf, bir ay içinde icraya başvurmak ya da dava açmak suretiyle sözleşmeyi sona erdirebilir. İki Haklı İhtar Sebebiyle Tahliye: Bir yıldan kısa süreli kira sözleşmelerinde bu süre içinde, bir yıldan uzun süreli kira sözleşmelerinde bir kira yılı içinde veya bir kira yılını aşan süre içinde kira bedelini ödememiş olması sebebiyle kiracıya iki haklı ihtarda bulunulmuşsa, ihtarlara kiracı sebep olmuşsa, kira süresinin ya da kira yılının bitiminden başlayarak bir ay içinde dava yoluyla kira sözleşmesi feshedilebilir. Kiracının veya birlikte yaşadığı eşinin aynı ilçe veya belde belediye sınırları içinde oturmaya elverişli bir konutunun bulunması sebebiyle tahliye: Kira sözleşmesinin kurulması esnasında kiraya veren bu durumu bilmiyorsa sözleşmenin bitiminden başlayarak bir ay içinde dava yoluyla sözleşmeyi feshedebilir. [i] 6570 Sayılı Yasanın Madde 12 - Kiracı, mukavelede hilafına sarahat olmadıkça, kiralanan yeri kısmen veya tamamen başkasına kiralayamaz yahut
14 LEGES Hukuk Dergisi KASIM 2012 istifade hakkını veya mukavelesini başkasına devredemez veyahut kendisi gayrimenkulü bırakmış olduğu halde hiç bir sebeple bu yeri kısmen veya tamamen başkalarına işgal ettiremez. Kira akdinin esas gayesi itibariyle başkalarına kiralanması lazım ve mutat olan (Otel, pansiyon, talebe yurdu ve benzerleri) gayrimenkuller bütün gayrimenkulün devri veya kiralanması hali müstesna olmak üzere yukardaki fıkra hükmüne tabi değildir. Bu maddenin birinci fıkrası hükmüne riayet etmeyerek bir gayrimenkule kiracı veya devir alan sıfatiyle girenler veya bu gayrimenkulü işgal edenler hakkında hiç bir ihtara hacet kalmaksızın sulh mahkemelerinde tahliye davası açılabilir.
SAYI: 35 Avukatlık Mesleği Açısından Hmk 15 Avukatlık Mesleği Açısından Hmk Av.Kadri Serhat DABAKOĞLU Teknik ve komplike bir yapıda hazırlanan 6100 sayılı HMK nun gerçek anlamda günümüz koşullarına uyum sağlamış donanımlı bir yasa olduğu kanaatindeyiz. Bu yapısı itibari ile ciddi hak kayıplarına sebebiyet vermemek açısından davanın her aşamasında bir avukattan profesyonel yardım alınmasını da önemle ve ısrarla öneriyoruz. Gerçekten de birçok dava çeşidi bakımından: davaların açılışı esnasında; -ön inceleme aşaması da dahil olmak üzere- her aşamada takibinde; delillerin bildirişi ve temyiz aşamasında yetkili ve ehil kişilerden destek alınması bizce mutlak surette zorunlu. Aksi halde maddi anlamda haklı olunsa dahi davanın usul açısından ispatlanamaması veya telafisi mümkün olmayacak şekilde hak kaybına uğranması yani bir başka anlatımla davanın kaybedilmesi ihtimali kuvvetle muhtemel. Avukatlığımın ilk yıllarında tanıdığım saygın bir avukat ağabeyim: Davada her iki tarafta haklıdır. Dava usul bakımından kazanılır veya kaybedilir derdi. Yeni HMK rahmetle andığım sayın üstadımın bu sözünü daha da haklı kılacak mahiyette. Zaten tasarı aşamasında da davaların avukat ile takip zorunluluğunun düşünüldüğü ancak yasanın bu şekli ile kabul edildiği de kulağımıza gelmiş ciddi bir varsayım Bizce-çekişmesiz yargıya ilişkin hükümler ayrık kalmak kaydı ile - davaların takibinin vekil aracılığı ile yapılmasının zorunluluk haline getirilmesi hem çok daha şık hem de HMK nun ruhuna çok daha uygun olurdu. Bu eksiğe rağmen avukatın varlığını fiilen zorunlu kılan HMK nu bu açıdan avukatlık mesleği lehine olarak değerlendiriyoruz. Modern bir yapıya sahip olan HMK avukatın duruşmadaki konumunu ve duruşunu da daha ziyade ön plana çıkaran ve yapmış olduğu kamu görevi ile bağdaştıran düzenlemeler de getirmiştir. HMK mahkeme düzenin sağlanmasına yönelik hükümlerde mahkeme düzenin avukat tarafından bozulması halini eski yasadan daha farklı olarak düzenlemiş ve avukatın hangi koşulda olursa olsun duruşma salonundan çıkarılmasını, avukat hakkında disiplin hapsi uygulanmasını ve avukatın tutuklanmasını HMK 151 madde metninde :
16 LEGES Hukuk Dergisi KASIM 2012 Duruşma düzeni MADDE 151- (1) Hakim, duruşmanın düzenini bozan kimseyi, bunu yapmaktan men eder ve gerekirse, avukatlar hariç, derhal duruşma salonundan çıkarılmasını emreder. (2) Bir kimse, ihtara rağmen mahkemenin düzenini bozar veya mahkeme huzurunda uygun olmayan bir söz söylemeye veya davranışta bulunmaya devam ederse derhal yakalanır ve hakkında dört güne kadar disiplin hapsi uygulanır. Bu fıkra hükmü avukatlar hakkında uygulanmaz. (3) Mahkemenin düzenini bozan eylem veya mahkeme huzurunda söylenen uygun olmayan söz veya davranış, ayrıca bir suç oluşturuyor ise bu durum bir tutanak ile Cumhuriyet başsavcılığına gönderilir ve gerekiyorsa, avukatlar hariç, fiili işleyenin tutuklanmasına da karar verilir. Demek suretiyle engellemiştir. Kamu görevini ifa eden ve vekil sıfatı taşıyan avukatın her ne nedenle olursa olsun mahkeme salonundan çıkartılmasına ve hatta tutuklanmasına imkan tanıyan eski yasa hükmü fiili olarak kullanılmamış olsa dahi gerçekten eğreti ve sakil durmaktaydı. Biz avukatın duruşma düzenini ihlal edecek manada bir davranışta bulunmayacağına inanıyoruz. Velev ki bunun aksi ihtimalde HMK 79/1maddesinde yerini bulan : Vekilin veya vekalet verenin duruşmada uygun olmayan tutum ve davranışı MADDE 79- (1) Vekil, duruşma sırasında uygun olmayan tutum ve davranışta bulunursa,hakim tarafından uyarılır; vekil uyarıya uymaz ve fiil disiplin suçu veya adli suç teşkil eder nitelikte görülürse, duruşma salonunda bulunan kişilerin kimlik bilgileri, adresleri de yazılarak olay tutanağa geçirilir ve duruşma ertelenir. Vekil hakkında gerekli yasal işlem yapılmak üzere mahkemece vekilin kayıtlı olduğu baroya ve gerekiyorsa Cumhuriyet başsavcılığına bildirimde bulunulur. Yaptırımların uygulanması her zaman için mümkündür. Bu nedenlerle duruşma düzeni içinde avukatı davacı veya davalı asilden ayıran bu düzenlemeyi mutlak surette avukatlık mesleği lehine bir gelişme olarak değerlendiriyoruz. HMK nun da avukatlık mesleği lehine değerlendirilecek bir başka husus da tanıklara,bilirkişilere veya duruşmaya çağrılan diğer kişilere doğrudan soru yöneltme hakkının avukata tanınmasıdır. Avukatın özellikle tanığa hakim aracılığı ile soru yöneltmesini mesleğe ilk başladığım yıllardan itibaren hem abes hem de duruşmanın seyrine hiç de uygun düşmeyecek bir durum olarak görmüşümdür. Sahiden de-az ilerimde duran tanığı yok sayarak ve ona hitaben değil de Mahkeme Hakimine yönelerek; tanığa şunlar şunlar sorulsun demek ve hemen akabinde Mahkeme Hakiminin talebimi tekrarlayarak tanığa soru yöneltmesi neredeyse komik olarak değerlendirilecek bir durumun ortaya çıkmasına sebebiyet veriyordu. Ve bence herkes tarafından da yadırganıyordu.