01.11.2013 ĠġÇĠ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ DERSĠ Egemen Avcu Dr. Makine Mühendisi Ford Otosan İhsaniye Otomotiv Meslek Yüksek Okulu Makine Resim ve Konstrüksiyon Programı
Ders içeriği GiriĢ ĠĢ Kazaları
Giriş
Giriş İNSANLARIN EN TEMEL HAKKI NEDİR? YAŞAMA HAKKI NASIL BİR YAŞAMA HAKKI?
Giriş SAĞLIKLI, FİZİKSEL VE SOSYAL YÖNDEN TAM BİR İYİLİK HALİ İÇİNDE OLMAKTIR
Giriş + + = TEHLİKE VE RİSK ENERJİ TEZGAH İŞÇİ
Giriş İş yerlerinde işin yürütülmesi sırasında, çeşitli nedenlerden kaynaklanan sağlığa zarar verebilecek kaza ve diğer etkenlerden korunmak ve daha iyi çalışma ortamı sağlamak amacıyla yapılan sistemli ve bilimsel çalışmalara İş Sağlığı ve İş Güvenliği denir.
Giriş İNSANIN EN TEMEL HAKKI OLAN YAŞAMA HAKKINI TEHDİT EDEN VE ÇOĞU KEZ KARŞIMIZA KAZALAR VE MESLEK HASTALIKLARI OLARAK ÇIKAN TEHLİKELERDEN -İNSANLARI KORUMAK, -ZARARLI UNSURLARI ORTADAN KALDIRMAK VEYA EN ALT DÜZEYE İNDİRMEK, - KISACASI DAHA GÜVENLİ BİR ÇALIŞMA ORTAMI SAĞLAMAKTIR
1 YIL DA 120 MİLYON İŞ KAZASI 210 000 ÖLÜM
2011 yılı iş kazası sayısı 69 227 2011 yılı iş kazasında ölen kişi sayısı 1 563 (SGK) ĠZMĠR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ ÇalıĢan Sağlığı Hizmetleri ġubesi
Her 8 dakikada bir iş kazası. Her gün 4 kişi iş kazası nedeniyle ölüm. 5 kiģi, iģ kazası sonucu iģ göremez hale gelmektedir. Ülkemiz Dünya Sağlık Örgütü raporlarına göre iş kazalarının çokluğu bakımından Avrupa'da birinci sıradadır. ĠZMĠR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ ÇalıĢan Sağlığı Hizmetleri ġubesi
Kaza; ani, istenmeyen ve planlanmamıģ, genellikle ölüm, yaralanma veya maddi hasarla sonuçlanan bir olay olarak tanımlanabilir 12
Ġnsana Bağlı Faktörler Çevresel Faktörler Eğitim Yetersizliği
%19,5 %1 %79,5 1 Güvensiz hareketler (Tehlikeli hareketler) 2 Güvensiz Ģartlar (Tehlikeli Ģartlar) 3 Bilinmeyen 1 2 3
GÜVENSİZ HAREKETLER Güvenlik donanımını kullanılmaz duruma sokmak, Sorumsuz biçimde görev verilmeden yada uyarılara aldırmadan güvensiz çalışmak, Tehlikeli cihazlar kullanmak yada donanımını güvensiz biçimde yönetmek, Güvensiz yükleme, istif, karıştırma, yerleştirme ve benzeri davranışlar, Hareketli yada tehlikeli yerlerde çalışmak, Tehlikeli hızda çalışma yada alet kullanma, Güvenliği önemsememek yada kişisel koruyucu malzemeyi kullanmamak Şaşırmak, kızgınlık, yorgunluk,suiistimal, irkilme gibi davranışlar 15
GÜVENSİZ ŞARTLAR(ÇALIŞMA ALANLARI) Kusurlu, pürüzlü, sivri, kaygan, eskimiş, çatlak aletler, Güvensiz yapılmış, alet, tesis ve benzerleri Yetersiz bakım, tıkanıklıklar, kapanmış geçitler, Yetersiz aydınlatma, göz kamaştıran ışık kaynakları, Güvensiz iş elbisesi yada gözlük, eldiven ve maske vermemek, yorucu yüksek topuk ve benzeri şeyler, Yetersiz havalandırma, kirli hava kaynakları vb. Güvensiz yöntemler ve mekanik, kimyevi, elektriksel, nükleer koşullar. 16
HER İŞ KAZASI 5 TANE TEMEL NEDENİN ARKA ARKAYA DİZİLMESİ SONUCU OLUŞUR.(KAZA NEDENLER ZİNCİRİ) BUNLAR... (1) İNSANIN DOĞA YA DA SOSYAL EVRİM KARŞISINDA ZAYIFLIĞI (2) KİŞİSEL ÖZÜRLER (3) GÜVENSİZ DURUMLAR VE HAREKETLER (4) KAZA OLAYI (5) YARALANMA ( ZARAR VE HASAR) 17
Ġġ KAZALARININ NEDENLERĠ; % 78 GÜVENSĠZ HAREKETLER % 20 GÜVENSĠZ DURUMLAR % 2 NEDENĠ BULUNAMAYAN KAZALARI KAPSAR. Ġġ KAZASINDA EN ETKĠLĠ NEDEN; KAZADAN HEMEN ÖNCEKĠ DURUM VE HAREKETTĠR. 1 GÜVENSĠZ HAREKETLER 2 GÜVENSĠZ DURUMLAR 18
SORUMSUZ BİÇİMDE, GÖREV VERİLMEDEN GÜVENSİZ ÇALIŞMAK TEHLİKELİ HIZDA ÇALIŞMAK VEYA ALET KULLANMAK GÜVENLİK DONANIMINI KULLANILMAZ DURUMA SOKMAK TEHLİKELİ CİHAZLAR KULLANMAK YA DA DONANIMI GÜVENSİZ YÖNETMEK UYGUNSUZ VE GÜVENSİZ YÜKLEME KARIŞTIRMA,İSTİF, YERLEŞTİRME VE BENZERİ DAVRANIŞLAR GÜVENSİZ DURUM VE DURUŞLAR HAREKETLİ VE TEHLİKELİ YERLERDE TEDBİRSİZ ÇALIŞMAK ŞAŞIRMAK, KIZGINLIK, SUİSTİMAL, ÜRKME GİBİ DAVRANIŞLAR GÜVENLİĞİ ÖNEMSEMEMEK, YA DA KİŞİSEL KORUYUCU EKİPMANI KULLANMAMAK UYARI LEVHALARINA GEREKLİ UYUMU GÖSTERMEMEK 19
-MAK.VE TEZGAHIN HİÇ KORUYUCUSU OLMAMASI -UYGUN KORUYUCU YAPILMAMASI -KUSURLU ALETLERİN KULLANILMASI -GÜVENSİZ YAPILMIŞ MAKİNA,ALET, TESİS VE VB.. -GÜVENSİZ DÜZEN, YETERSİZ BAKIM, TIKANIKLIKLAR, KAPANMIŞ GEÇİTLER -YETERSİZ VEYA AŞIRI TERMAL VE KONFOR ŞARTLARI (ISI,IŞIK, SES, TOZ,KOKU) -GÜVENSİZ, ARIZALI, UYGUNSUZ KİŞİSEL KORUYUCULAR VE İŞ ELBİSESİ -GÜVENSİZ VE UYGUN OLMAYAN YÖNTEMLER (MEKANİK, KİMYASAL, ELEKTRİKSEL VB..) 20
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KONUSUNDA HERKES SORUMLUDUR. HİÇBİR ÇALIŞMA İŞ GÜVENLİĞİ TEDBİRLERİNİ ALMADAN EMNİYET İÇERİSİNDE YAPILMAYACAK KADAR ACELE VE ÖNEMLİ DEĞİLDİR. İŞ GÜCÜ KAYBINA NEDEN OLMAYAN KAZALAR BÜYÜK KAZALARIN HABERCİSİDİR. 21
1-KĠġĠLERĠN KENDĠ DAVRANIġINDAN 2-ĠġĠN HAZIRLANMASI VE ORGANĠZASYON AKSAKLIĞINDAN 3-ACELECĠLĠKTEN 4-SOSYAL ĠLĠġKĠLERDEN 5-Ġġ GÜVENLĠĞĠ BĠLĠNCĠNĠN OLMAMASINDAN 22
EN ÇOK ZARAR GÖREN ORGANLARIMIZ %15 % 15 %8 %10 %3 %15 %15 %34 23
YARALANMA TÜRLERİNE GÖRE İŞ KAZALARI Kırık Kas Yırtılması Çıkık İç Organlarda Yaralanma Ve Kanama Burkulma Ve gerilerek Zorlanma Beyin Sarsıntısı Uzuv Kaybı Kalp Krizi (Yapılan işle Bağlantılı) Ezilme Solunum İle İlgili Bozukluk Kesik Zehirlenme Delinme,Batma Çapak Kaçması ve Batması Yanık Diğer... Derin Olmayan Yaralanma
NEDENLERİNE GÖRE İŞ KAZALARI Kişinin Düşmesi Parça Düşmesi Sabit bir Nesneye veya kişiye Çarpma Bir Nesnenin delmesi veya Batması Hareketli nesne ile Kişinin Çarpışması Zararlı Ve Zehirli maddelere Maruz Kalma Tehlikeli Maddeye maruz kalma Göze kimyasal sıçraması Yanıcı maddelerin ateş alması Aşırı kas zorlaması Çapak Sıçraması Elektrik akımına Maruz Kalma İki nesne arasına sıkışma Ortam koşullarının olumsuzluğu Aşırı Sıcak İle temas Servis Kazaları 25
ÇALIŞMA ORTAMI EKSİKLERİ Makine koruyucularının kullanılmaması Vinç kancalarında emniyet mandalı olmaması Yeterli ve uygun havalandırma bulunmaması Yıpranmış elektrik kablolarının kullanılması Kişisel koruyucu donanımların kullanılmaması Kırık fiş priz bulunması Operatör belgesi olmayanların vinç, forklift kullanması Uygun olmayan yükseklikte ve şekilde istifleme yapılması Elektrikli el aletlerinin kaçak akım rölesi olmadan kullanılması Acil çıkış yollarının ve kapılarının işaretlenmemiş olması 26
MEVZUAT UYGULAMA EKSİKLİKLERİ Risk değerlendirme raporunun olmaması ya da uygulama planının yapılmaması Mesleki eğitim almamış olanların ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılması Yönetmeliğe uygun iş sağlığı ve güvenliği eğitim belgelerinin bulunmaması İşyeri sağlık ve güvenlik birimi oluşturulmaması Geçerli sertifikaya sahip işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının görevlendirilmemesi İş sağlığı ve güvenliği kurulunun olmaması İş sağlığı ve güvenliği kurulunun düzenli toplanmaması Basınçlı kap ve kaldırma makinelerinin test ve kontrollerinin düzenli olarak yapılmaması Gürültü, toz, gaz vb. ortam ölçümlerinin yapılmaması Elektrik ve topraklama tesisatının kontrolünün yapılmaması Acil durum planlarının olmaması Tatbikatların yapılmaması 27
Meslek hastalığı nedir? Meslek Hastalığı; Sigortalının çalıştırıldığı işin niteliğine göre, tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı, geçici veya sürekli hastalık, sakatlık ya da ruhi arıza halleridir. (SSK 506 sayılı Kanun madde 11/B) 28
Ramak kala Hafif yaralanma Önemli yaralanma Ölüm 29
ÜLKEMİZDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ Ülkemizde iş kazaları ve meslek hastalıklarının toplam maliyetinin yılda yaklaşık 5,5 Milyar TL olduğu tahmin edilmektedir 30
ESENYURT-ĠSTANBUL14.03.2012 11 ĠġÇĠ ÖLDÜ 31
OSTĠM-ANKARA 04.02.2011 7 ĠġÇĠ ÖLDÜ 32
TRAJİ KOMİK 33
TRAJİ KOMİK 34
TRAJİ KOMİK 35
TRAJİ KOMİK 36
TRAJİ KOMİK 37
TRAJİ KOMİK 38
Kaynaklar 1.) İş Sağlığı Ve Güvenliğinin Genel Prensipleri, İş Güvenliği Uzmanı Selami Turhan 2.) İş kazaları, Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi İş Güvenliği Yönetimi, Dr. Tamer Metinsoy İş Sağlığı Ve Güvenliği Eğitim Çalışmaları, İş Güvenliği Uzmanı Gülsi YILMAZ İş kazalarında Bilirkişilik Çalıştayı, Dr. Ahmet SALTIK
DĠNLEDĠĞĠNĠZ ĠÇĠN TEġEKKÜR EDERĠM