29 Nisan 2015 yayımlanan Yüksek Öğretim Üst Kuruluşları ile Yüksek Öğretim Kurumları Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği uyarınca görevde yükselme merkezi yazılı sınav duyurusuna uygun olarak hazırlanmıştır. GYS 2015 Yükseköğretim Üst Kuruluşları ile Yükseköğretim Kurumları Personeli Görevde Yükselme Sınavlarına Hazırlık El Kitabı Konu Anlatımlı Soru Bankası Şube Müdürü Yurt Müdürü Uzman Şef Koruma ve Güvenlik Şefi VHKİ Memur Diğer Unvanlar
Komisyon Yükseköğretim Üst Kuruluşları ile Yükseköğretim Kurumları Personeli Görevde Yükselme Sınavlarına Hazırlık El Kitabı (Konu Anlatım+ Soru Bankası) ISBN 978-605-318-146-0 Kitap içeriğinin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir. Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti ye aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarımı, mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır. Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları satın almamasını diliyoruz. 5. Baskı: Haziran 2015, Ankara Yayın - Proje Yönetmeni: Ayşegül Eroğlu Dizgi-Grafik Tasarım: Selda Tunç Kapak Tasarımı: Gürsel Avcı Baskı: Sonçağ Yayıncılık Matbaacılık Reklam San Tic. Ltd.Şti. İstanbul Cad. İstanbul Çarşısı 48/48 İskitler - ANKARA (0312 341 36 67) (0535 292 34 31) Yayıncı Sertifika No: 14749 Matbaa Sertifika No: 25931 İletişim Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARA Yayınevi: 0312 430 67 50-430 67 51 Yayınevi Belgeç: 0312 435 44 60 Dağıtım: 0312 434 54 24-434 54 08 Dağıtım Belgeç: 0312 431 37 38 Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60 İnternet: www.pegem.net E-ileti: pegem@pegem.net
SUNU Bilindiği üzere, Yükseköğretim Kurulunca, Yükseköğretim Üst Kuruluşları ile Yükseköğretim Kurumları personeli görevde yükselme ve ünvan değişikliği yönetmeliği uyarınca görevde yükselme ve ünvan değişikliği sınavı duyurusu yapmıştır. Görevde yükselme sınavında sorulacak sorulara ait konu başlıkları aşağıdaki gibidir: T.C. ANAYASASI 1. Anayasanın Yükseköğretime ilişkin Maddeleri KANUNLAR 1. Yükseköğretim Mevzuatı (2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu, 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanunu, 2923 sayılı Yabancı Dil Eğitimi ve Öğretimi ile Türk Vatandaşlarının Farklı Dil ve Lehçelerinin Öğrenilmesi Hakkında Kanun, 3843 sayılı Yükseköğretim Kurumlarında İkili Öğretim Yapılması, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bir Ek Madde Eklenmesi Hakkında Kanun, 2809 sayılı Yükseköğretim Kurumlan Teşkilatı Kanunu ve yukarıda belirtilen Kanunlara ilişkin çıkarılan yönetmelikler, Bakanlar Kurulu Kararları ve Kanun Hükmünde Kararnameler) 2. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu 3. 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu 4. 5176 sayılı Kamu Görevlileri Etik Kurulu Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun 5. 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu 6. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu 7. 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu 8. 3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu 9. 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun 10. 6245 sayılı Harcırah Kanunu KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMELER 1. 190 sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararname
YÖNETMELİKLER 1. Resmi Yazışmalarda Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik 2. Bilgi Edinme Hakkı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Esas ve Usuller Hakkında Yönetmelik 3. Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik 4. Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri ile Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik 5. Devlet Memurlarının Şikayet ve Müracaatları Hakkında Yönetmelik 6. Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Çalışan Personelin Kılık ve Kıyafetine Dair Yönetmelik 7. Taşınır Mal Yönetmeliği 8. Merkezi Yönetim Harcama Belgeleri Yönetmeliği 9. Kamu Konutları Yönetmeliği Yukarıda belirtilen konulara uygun olarak hazırlanan kitapta yer alan; - Mevzuat konularından, - Tereddüde kalınan sorulardan - Çıkmış sorulardan (çıkmış sorular ve cevap anahtarı aynen alınmış olup, cevap anahtarında ve soru yapısında olası bir hata olabileceği göz önüne alınması gerekmektedir.) olası hataların olması halinde, bu kapsamdaki uyarılarınızı yayınevimizin adresine bildirmeleri, güncellenmiş ve düzeltilmiş son hali ise belirtilen iletişim adresine gönderilecektir. Kitabımızın sınava hazırlanan adayların başarılarına katkı getirmesi dileklerimizle iv
İÇİNDEKİLER Sunu...iii İçindekiler... v 1. BÖLÜM: Anayasanın Yükseköğretime İlişkin Maddeleri... 1 2. BÖLÜM: 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu... 5 3. BÖLÜM: 2914 Sayılı Yükseköğretim Personel Kanunu... 53 4. BÖLÜM: 2923 Sayılı Yabancı Dil Eğitimi ve Öğretimi İle Türk Vatandaşlarının Farklı Dil ve Lehçelerinin Öğrenilmesi Hakkında Kanun... 65 5. BÖLÜM: 3843 Sayılı Yükseköğretim Kurumlarında İkili Öğretim Yapılması, 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanununun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bir Ek Madde Eklenmesi Hakkında Kanun... 69 6. BÖLÜM: 2809 Sayılı Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Kanunu... 73 7. BÖLÜM: Üniversitelerde Akademik Teşkilât Yönetmeliği... 125 8. BÖLÜM: Yükseköğretim Kurumları Yönetici, Öğretim Elemanı ve Memurları Disiplin Yönetmeliği... 135 9. BÖLÜM: 124 Sayılı Yükseköğretim Üst Kuruluşları ile Yükseköğretim Kurumlarının İdari Teşkilatı Hakkında Kanun Hükmünde Kararname... 149 10. BÖLÜM: 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu... 157 11. BÖLÜM: 4688 Sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu... 271 12. BÖLÜM: Kamu Görevlileri Etik Kurulu Kurulması ve Bazı 5176 Sayılı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun... 293 13. BÖLÜM: 4982 Sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu... 309 14. BÖLÜM: 5018 Sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu... 327 15. BÖLÜM: 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu... 403 16. BÖLÜM: 3628 Sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu... 453 17. BÖLÜM: 4483 Sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun... 463 18. BÖLÜM: 6245 Harcırah Kanunu... 475 19. BÖLÜM: 190 Sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararname... 491 20. BÖLÜM: Resmi Yazışmalarda Uygulanacak Usul Esaslar Hakkında Yönetmelik... 499 21. BÖLÜM: Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik... 537 22. BÖLÜM: Devlet Memurlarının Şikâyet ve Müracaatları Hakkında Yönetmelik... 543
23. BÖLÜM: Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Çalışan Personelin Kılık ve Kıyafetine Dair Yönetmelik...547 24. BÖLÜM: Taşınır Mal Yönetmeliği...551 25. BÖLÜM: Kamu Konutları Yönetmeliği...569 26. BÖLÜM: Merkezî Yönetim Harcama Belgeleri Yönetmeliği...585 27. BÖLÜM: Bilgi Edinme Hakkı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Esas ve Usuller Hakkında Yönetmelik...613 657 Sayılı Devlet Memurluğu (Tarama Testi)...625 4688 Sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu (Çözümlü Tarama Testi)...683 5176 Sayılı Kamu Görevlileri Etik Kurulu Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ve Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri ile Başvuru Usûl ve Esasları Hakkında Yönetmelik Testi...691 4982 Bilgi Edinme Hakkı Kanunu (Maddelere Göre Çıkmış Sorular)...695 5018 Sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu (Maddelere Göre Çıkmış Sorular)...708 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu (Maddelere Göre Çıkmış Sorular)...774 4483 Sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun (Maddelere Göre Çıkmış Sorular)...813 Resmî Yazışmalarda Uygulanacak Esas ve Usûller Hakkında Yönetmelik Yayımlandığı R. Gazetenin Tarihi: 2/2/2015 No: 29255 (Çözümlü Tarama Testi)...826 vi
1. bölüm ANAYASANIN YÜKSEKÖĞRETİME İLİŞKİN MADDELERİ Yükseköğretim Kurumları ve Üst Kuruluşları Yükseköğretim kurumları Madde 130 Çağdaş eğitim-öğretim esaslarına dayanan bir düzen içinde milletin ve ülkenin ihtiyaçlarına uygun insan gücü yetiştirmek amacı ile; ortaöğretime dayalı çeşitli düzeylerde eğitim-öğretim, bilimsel araştırma, yayın ve danışmanlık yapmak, ülkeye ve insanlığa hizmet etmek üzere çeşitli birimlerden oluşan kamu tüzelkişiliğine ve bilimsel özerkliğe sahip üniversiteler Devlet tarafından kanunla kurulur. Kanunda gösterilen usul ve esaslara göre, kazanç amacına yönelik olmamak şartı ile vakıflar tarafından, Devletin gözetim ve denetimine tabi yükseköğretim kurumları kurulabilir. Kanun, üniversitelerin ülke sathına dengeli bir biçimde yayılmasını gözetir. Üniversiteler ile öğretim üyeleri ve yardımcıları serbestçe her türlü bilimsel araştırma ve yayında bulunabilirler. Ancak, bu yetki, Devletin varlığı ve bağımsızlığı ve milletin ve ülkenin bütünlüğü ve bölünmezliği aleyhinde faaliyette bulunma serbestliği vermez. Üniversiteler ve bunlara bağlı birimler, Devletin gözetimi ve denetimi altında olup, güvenlik hizmetleri Devletçe sağlanır. Kanunun belirlediği usul ve esaslara göre; rektörler Cumhurbaşkanınca, dekanlar ise Yükseköğretim Kurulunca seçilir ve atanır. Üniversite yönetim ve denetim organları ile öğretim elemanları; Yükseköğretim Kurulunun veya üniversitelerin yetkili organlarının dışında kalan makamlarca her ne suretle olursa olsun görevlerinden uzaklaştırılamazlar. Üniversitelerin hazırladığı bütçeler; Yükseköğretim Kurulunca tetkik ve onaylandıktan sonra Milli Eğitim Bakanlığına sunulur ve merkezi yönetim bütçesinin bağlı olduğu esaslara uygun olarak işleme tabi tutularak yürürlüğe konulur ve denetlenir. Yükseköğretim kurumlarının kuruluş ve organları ile işleyişleri ve bunların seçimleri, görev, yetki ve sorumlulukları üniversiteler üzerinde Devletin gözetim ve denetim hakkını kullanma usulleri, öğretim elemanlarının görevleri, unvanları, atama, yükselme ve emeklilikleri, öğretim elemanı yetiştirme, üniversitelerin ve öğretim elemanlarının kamu kuruluşları ve diğer kurumlar ile ilişkileri, öğretim düzeyleri ve süreleri, yükseköğretime giriş, devam ve alınacak harçlar, Devletin yapacağı yardımlar ile ilgili ilkeler, disiplin ve ceza işleri, mali işler, özlük hakları, öğretim elemanlarının uyacakları koşullar, üniversitelerarası ihtiyaçlara göre öğretim elemanlarının görevlendirilmesi, öğrenimin ve öğretimin hürriyet ve teminat içinde ve çağdaş bilim ve teknoloji gereklerine göre yürütülmesi, Yükseköğretim kuruluna ve üniversitelere Devletin sağladığı mali kaynakların kullanılması kanunla düzenlenir. Vakıflar tarafından kurulan yükseköğretim kurumları, mali ve idari konuları dışındaki akademik çalışmaları, öğretim elemanlarının sağlanması ve güvenlik yönlerinden, Devlet eliyle kurulan yükseköğretim kurumları için Anayasada belirtilen hükümlere tabidir. Yükseköğretim üst kuruluşları Madde 131 Yükseköğretim kurumlarının öğretimini planlamak, düzenlemek, yönetmek, denetlemek, yükseköğretim kurumlarındaki eğitim - öğretim ve bilimsel araştırma faaliyetlerini yönlendirmek bu kurumların kanunda belirtilen amaç ve ilkeler doğrultusunda kurulmasını, geliştirilmesini ve üniversitelere tahsis edilen kaynakların etkili bir biçimde kullanıl- 1
masını sağlamak ve öğretim elemanlarının yetiştirilmesi için planlama yapmak maksadı ile Yükseköğretim Kurulu kurulur. PEGEM AKADEMİ Yükseköğretim Kurulu, üniversiteler ve Bakanlar Kurulunca seçilen ve sayıları, nitelikleri, seçilme usulleri kanunla belirlenen adaylar arasından rektörlük ve öğretim üyeliğinde başarılı hizmet yapmış profesörlere öncelik vermek sureti ile Cumhurbaşkanınca atanan üyeler ve Cumhurbaşkanınca doğrudan doğruya seçilen üyelerden kurulur. Kurulun teşkilatı, görev, yetki, sorumluluğu ve çalışma esasları kanunla düzenlenir. Yükseköğretim kurumlarından özel hükümlere tabi olanlar Madde 132 Türk Silahlı Kuvvetleri ve emniyet teşkilatına bağlı yükseköğretim kurumları özel kanunlarının hükümlerine tabidir. 2
PEGEM AKADEMİ TARAMA TESTİ 1. 1982 Anayasası na göre, yükseköğretim kurumlarına ilişkin olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? (Madde 130) A) Kanunda gösterilen usul ve esaslara göre, kazanç amacına yönelik olmamak şartı ile vakıflar tarafından, Devletin gözetim ve denetimine tabi yükseköğretim kurumları kurulabilir. B) Kanun, üniversitelerin ülke sathına dengeli bir biçimde yayılmasını gözetir. C) Üniversiteler ile öğretim üyeleri ve yardımcıları serbestçe her türlü bilimsel araştırma ve yayında bulunabilirler. D) Üniversiteler ve bunlara bağlı birimler, Devletin gözetimi ve denetimi altında olup, güvenlik hizmetleri özel teşebbüslerce sağlanır. E) Türk Silahlı Kuvvetleri ve emniyet teşkilatına bağlı yükseköğretim kurumları özel kanunlarının hükümlerine tabidir. 2. 1982 Anayasası na göre, Kanunun belirlediği usul ve esaslara göre dekanları aşağıdakilerden hangisi tarafından atanır? (Madde 130) 3. A) Senato B) Rektörlük C) Üniversite yönetim kurulu D) Yükseköğretim Kurulu E) Üniversitelerarası Kurul I. I. Üniversite yönetim organları II. II. Üniversite denetim organları III. III. Öğretim elemanları 1982 Anayasası na göre, yükseköğretim Kurulunun veya üniversitelerin yetkili organlarının dışında kalan makamlarca her ne suretle olursa olsun yukarıdakilerden hangilerini görevlerinden uzaklaştırılamazlar? (Madde 130) A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve III D) I ve II E) I, II ve III 4. 1982 Anayasası na göre, üniversitelerin hazırladığı bütçeler; Yükseköğretim Kurulunca tetkik ve onaylandıktan sonra aşağıdakilerden hangisine sunulur ve merkezi yönetim bütçesinin bağlı olduğu esaslara uygun olarak işleme tabi tutularak yürürlüğe konulur ve denetlenir? (Madde 130) A) Bakanlar Kurulu B) Maliye Bakanlığı C) Milli Eğitim Bakanlığı D) Ekonomi Bakanlığı E) TBMM 5. 1982 Anayasası na göre, yükseköğretim kurumlarının kuruluş ve organları ile işleyişleri ve bunların seçimleri, görev, yetki ve sorumlulukları aşağıdakilerden hangisiyle düzenlenir? (Madde 130) A) Kanun B) Kanun Hükmünde Kararname C) Tüzük D) Yönetmelik E) Tebliğ 6. Yükseköğretim Kurulu, üniversiteler ve Bakanlar Kurulunca seçilen ve sayıları, nitelikleri, seçilme usulleri kanunla belirlenen adaylar arasından rektörlük ve öğretim üyeliğinde başarılı hizmet yapmış profesörlere öncelik vermek sureti ile atanan üyeler ve Cumhurbaşkanınca doğrudan doğruya seçilen üyelerden kurulur. 1982 Anayasası na göre, yukarıda boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?(madde 131) A) Bakanlar Kurulunca- Cumhurbaşkanınca B) Cumhurbaşkanınca- Cumhurbaşkanınca C) Yükseköğretim Kurulunca- Cumhurbaşkanınca D) Üniversitelerarası Kurulunca- Cumhurbaşkanınca E) Yükseköğretim Kurulunca- Yükseköğretim Kurulunca 1. D 2. D 3. E 4. C 5. A 6. B 3
2. bölüm 2547 SAYILI YÜKSEKÖĞRETİM KANUNU BİRİNCİ BÖLÜM Kanunun Amacı, Kapsamı ve Tanımlar Amaç: Madde 1 Bu kanunun amacı; yükseköğretimle ilgili amaç ve ilkeleri belirlemek ve bütün yükseköğretim kurumlarının ve üst kuruluşlarının teşkilatlanma, işleyiş, görev, yetki ve sorumlulukları ile eğitim - öğretim, araştırma, yayım, öğretim elemanları, öğrenciler ve diğer personel ile ilgili esasları bir bütünlük içinde düzenlemektir. Kapsam: Madde 2 Bu kanun; yükseköğretim üst kuruluşlarını, bütün yükseköğretim kurumlarını, bağlı birimlerini ve bunlarla ilgili faaliyet ve esasları kapsar. Türk Silahlı Kuvvetleri ve emniyet teşkilatına bağlı yükseköğretim kurumlarıyla ilgili hususlar ayrı kanunlarla düzenlenir. Tanımlar: Madde 3 Bu Kanunda geçen kavram ve terimlerin tanımları aşağıda belirtilmiştir. a) Yükseköğretim: Milli eğitim sistemi içinde, ortaöğretime dayalı, en az dört yarı yılı kapsayan her kademedeki eğitim - öğretimin tümüdür. b) Üst Kuruluşlar: Yükseköğretim Kurulu ve Üniversitelerarası Kuruldur. c) Yükseköğretim Kurumları: Üniversite ile yüksek teknoloji enstitüleri ve bunların bünyesinde yer alan fakülteler, enstitüler, yüksekokullar, konservatuvarlar, araştırma ve uygulama merkezleri ile bir üniversite veya yüksek teknoloji enstitüsüne bağlı meslek yüksekokulları ile bir üniversite veya yüksek teknoloji enstitüsüne bağlı olmaksızın ve kazanç amacına yönelik olmamak şartı ile vakıflar tarafından kurulan meslek yüksekokullarıdır. Yüksek teknoloji enstitüsü, özellikle teknoloji alanlarında yüksek düzeyde araştırma, eğitim - öğretim, üretim, yayın ve danışmanlık yapan, kamu tüzel kişiliğine ve bilimsel özerkliğe sahip bir yükseköğretim kurumudur. d) Üniversite: Bilimsel özerkliğe ve kamu tüzelkişiliğine sahip yüksek düzeyde eğitim - öğretim, bilimsel araştırma, yayın ve danışmanlık yapan; fakülte, enstitü, yüksekokul ve benzeri kuruluş ve birimlerden oluşan bir yükseköğretim kurumudur. e) Fakülte: Yüksek düzeyde eğitim - öğretim, bilimsel araştırma ve yayın yapan; kendisine birimler bağlanabilen bir yükseköğretim kurumudur. f) Enstitü: Üniversitelerde ve fakültelerde birden fazla benzer ve ilgili bilim dallarında lisans üstü, eğitim - öğretim, bilimsel araştırma ve uygulama yapan bir yükseköğretim kurumudur. g) Yüksekokul: Belirli bir mesleğe yönelik eğitim öğretime ağırlık veren bir yükseköğretim kurumudur. h) Konservatuvar: Müzik ve sahne sanatlarında sanatçı yetiştiren bir yükseköğretim kurumudur. ı) Meslek Yüksekokulu: Belirli mesleklere yönelik nitelikli insan gücü yetiştirmeyi amaçlayan, yılda iki veya üç dönem olmak üzere iki yıllık eğitimöğretim sürdüren, önlisans derecesi veren bir yükseköğretim kurumudur. 5