ANEC Standardizasyonda Avrupalı Tüketicinin sesi Ayşe Sümer (asu@anec.eu) 19 Haziran 2012 Raising Standards for Consumers 1
Standart nedir? Standartlar, -yetkili kılınan ve bu yetkileri ulusal ve uluslar arası bir standardizasyon kurumu tarafından kabul edilen -ürün ve hizmetler için kuralların, yöntemlerin veya ürünlerin üretim metotlarının, ilgili süreçlerin niteliklerini saptayan ve ilgili tarafların işbirliği ile hazırlanan -yaygın olarak bir defadan fazla kullanılan teknik belgelerdir. Bir açıdan imalatçılara "nasıl" bilgisini veren teknik özelliktir. 19 Haziran 2012 Raising Standards for Consumers 2
Avrupa Tek Pazarı 19 Haziran 2012 Raising Standards for Consumers 3
Yeni Yaklaşım Her Yeni Yaklaşım kararnamesi - yada direktifi - Avrupa pazarında satılacak belirli bir sınıfa ait bir ürünün uyması gereken genel sağlık ve güvenlik şartlarını belirler. 1 Ocak 2010 tarihinde Avrupa'da yürürlüğe giren Yeni Yasal Çerçeve( Regulation (EC) No 765/2008) ise, Yeni Yaklaşım ilkelerini daha fazla ürün alanlarına genişletmeyi amaçlamaktadır. 19 Haziran 2012 Raising Standards for Consumers 4
Mevzuat ortamı Avrupadaki yasamacılar, yatay ve sektörel Avrupa mevzuatları ('direktifler') aracılığıyla temel güvenlik gereksinimlerini belirler Avrupa Standartlar Kuruluşlarından (CEN, CENELEC, ETSI), bu direktiflerin bir çoğunun uygulanmasını desteklemek üzere teknik ayrıntı sağlayabilecek Avrupa Standartlarını (ATS) geliştirmeleri talep edilir ('Manda yöntemi ile) Avrupa standartlarının Referansları, Avrupa Birliği Resmi Gazetesi'nde çıktığında, standartların mevzuata uygun oldukları belirtilir ve bu standartlara 'uyumlaştırılmış standartlar' denir Avrupa'daki tüm standartların kullanımı gönüllük esasına dayanır. Ancak, Avrupa kanunlarını yerine getirmek için uyumlaştırılmış standartlar kullanmak bir üretici için en kolay ve ucuz yol olmalıdır. Yasaya uygun bir ürün, Avrupa Ekonomik Alanında (veya 'Tek Pazar' da) serbestçe dolaşabilir. 19 Haziran 2012 Raising Standards for Consumers 5
Sorunlar Yeni Yaklaşım bir ortak düzenleme ( co-regülasyon ) modelidir (kamu / özel ortaklığı). 1 Ocak 2010 tarihinde Avrupa'da yürürlüğe giren Yeni Yasal Çerçeve de öyle. Üç Avrupa Standartlar Kuruluşları (ESOs) kamu ya da toplum kuruluşudeğil, özel teşkilatlardır Avrupa Standartlarının geliştirilmesinde tüm ilgili tarafların katılımı teşvik edilmesine rağmen, işletmeciler/üreticiler standartların içeriği etkilemektenenfazlakazançlı çıkanlar olmak haricinde standardın sürecine katılmak için mali ve insan kaynaklarına sahipdirler Dolayısıyla Avrupa kamu çıkarları gruplarının (örneğin tüketici grupları) standart geliştirme sürecine katılımını sağlamak amacıyla mali yardım almaları gerekmektedir 19 Haziran 2012 Raising Standards for Consumers 6
Bu nedenle tüketicinin katılımı 1995 yılından itibaren Avrupa seviyesinde kurumsallaştırılmıştır (tüketicilerin hakkı ANEC tarafından savunulmaktadır) The European Association for the Co-ordination of Consumer Representation in Standardisation (Standardizasyonda Tüketici Koordinasyonundan sorumlu Avrupa Derneği) (ANEC-Standardizasyonda Avrupalı Tüketicinin sesi) 19 Haziran 2012 Raising Standards for Consumers 7
ANEC in sağladığı faydalar ANEC in Avrupalı Tüketici haklarını temsil ettiği ve savunduğu hususlar: - Standardizasyon, tüketicinin korunması ve refahı ile ilgili Avrupa kanunlarının geliştirilmesi; - Standartların oluşturulması (siyasi ve teknik); - Standartların kullanımı (uygunluk değerlendirmesi). 19 Haziran 2012 Raising Standards for Consumers 8
Ulusal delegasyonlar Avrupa standardizasyonu için gerekli, ancak yetersiz bir platform Örnek: Oyuncak güvenliği -ANEC in tüketici çıkarlarını savunması için 31 ülkeden 6 kilit uzmanı var -Bu uzmanlar, Avrupa düzeyinde doğrudan tüketici adına konuşur -ANEC olmasaydı, sadece 6 ulusal delegasyon tüketici uzmanlığına başvurabilecekti -Diğer 25 ulusal delegasyon tüketici uzmanlığına sahip olmamış olacaktı Dikkat! Eğer ANEC olmasaydı, Avrupa standardında etkin tüketici sesi olamazdı! 19 Haziran 2012 Raising Standards for Consumers 9
ANEC hakikatler & veriler ANEC, Belçika yasaları altında, kar amacı gütmeyen uluslararası bir özel sektör kuruluşu ANEC yıllık Hibe Sözleşmeleri ile AB (% 95) ve EFTA (% 5) finansmanına bağımlıdır 2011 yılının toplam bütçesi 1,37 M : -Brüksel merkezli bir sekreterya (9 tam zamanlı çalışan personel + 1 ANEC / BEUC ortak personel) -Avrupa'nın dört bir yanından yaklaşık 80 gönüllü uzman katkı sağlar (260.000 degerinde) ANEC bu uzmanların toplantılara katılım giderlerini (ulaşım, konaklama, iaşe) finanse eder Küçük bir ANEC Araştırma ve Test programı fonu vardır ANEC Genel Kurulu, teknik öncelikli sekiz alanın kurulmasına karar vermiştir: Çocuk Güvenliği - Bilgi Toplumu- Yenilik - Herkes için Tasarım- Ev Gereçleri Hizmetler- Çevre Trafik güvenliği 19 Haziran 2012 Raising Standards for Consumers 10
ANEC in yapısı Genel Kurul (31 ülkenin temsilcilerinden oluşur) İdari Kurul (Genel Kurul üyelerinden azami 10 kişi seçilerek oluşturulur) Sekreterya (9 FTEs) Çalışma Grupları (8 Çalışma Grubundaki uzmanlar 31 üye ülke arasından seçilir) 19 Haziran 2012 Raising Standards for Consumers 11
ANEC Yönetim Kurulu (1) Genel Kurul (ANEC / GA) ANEC in en yüksek organıdır Bugün, 32 ülke üyelik için uygun şartları taşımaktadır (27 Avrupa Birliğine üye ülkeler, 3 EFTA ülkeleri,hırvatistan ve Türkiye). Türk Standardları Enstitüsü nün, CEN ve CENELEC e tam üyeliği Ocak 2012 de kabul edilmiş olması nedeniyle Türkiye deki Tüketici Derneklerini temsilen seçilecek bir temsilci ANEC Genel Kuruluna katılabilecektir Her ülke, o ülkedeki tüm ulusal tüketici örgütlerini temsil etmesi için sadece bir kişiyi aday gösterebilir, bir kişiyi ise vekil Bu kişi ulusal düzeyde oy birliği ile seçilmelidir Seçilen kişi 4 yıllık bir dönem icin ANEC Genel Kurulunda yer alır, yeniden atanma olasılığına/hakkına sahiptir Her ülkenin ANEC Genel Kurulunda bir oy hakkı vardır Herhangi bir üyelik ücreti yoktur 19 Haziran 2012 Raising Standards for Consumers 12
ANEC Yönetim Kurulu (2) Genel Kurul, ANEC in Yönetim Kurulu olarak İdari Komiteyi (ANEC Steering Committee) atar İdari Komite oluşumu: -ANEC Başkanı (Genel Kurul tarafından seçilir) -Başkan Yardımcısı -Sayman - Genel Kuruldan seçilecek diğer yedi üye - Sekreter olarak ANEC Genel Sekreteri Bu Kurul yılda dört kez toplanır, bunun haricinde çoğunlukla yazışma yoluyla çalışır Üyeler, İdari Komite esnasındaki müzakereler esnasında ve karar aşamasında daima ANEC in menfaatini gözetirler; kendi ulusal çıkarlarını ayrı tutmak zorundadır 19 Haziran 2012 Raising Standards for Consumers 13
ANEC Sekreteryası -Brüksel merkezli, 1995 de kuruldu -CEO su Genel Sekreter -Dört Program Yöneticisi ve bir Yardımcı Program Yöneticisi -Bir Mali İşler Müdürü -İki İdari Asistan -Bir ANEC/BEUC enerji tüketen ürünler Koordinatörü -Sekreterya, derneğin merkezini oluşturmaktadır: -Derneğin amaçlarına yönelik ilerlemeyi temin eder -ANEC yönetim kurulu (Genel Kurul, Idari Kurul) ve teknik organlarına (Çalışma Grupları) destek sağlar -Uzmanları için eğitim materyallerini temin eder -Dış siyasi faaliyetlerinin çoğunu yürütür (Avrupa Komisyonu, Parlamentosu vs.) -Tam zamanlı tüketici uzmanı olarak hareket eder -Aylık bülten, yıllık rapor, faaliyet raporu, basın duyuruları, broşürler vs. hazırlar, websitesini, Facebook ve Twitter i güncel tutar 19 Haziran 2012 Raising Standards for Consumers 14
ANEC Çalısma Grupları (1) ANEC in üzerinde çalıştığı her öncelikli alan, Genel Kurula rapor veren bir Çalışma Grubu (ÇG) sorumluluğundadır ÇG üyeleri: -ulusal bir tüketici örgütü ya da ulusal standartlar kuruluşu tarafından istihdam edilen memur -ulusal bir tüketici örgütü tarafından onaylanan gönüllüler -tüketici görüşlerine sempatisi olan/ilgi gösteren ve tüketici hareketiyle net bağlantısı olan uzmanlar -ANEC faaliyetleri için önem oluşturan ulusal, Avrupa ya da uluslararası kuruluşların temsilcileri (BEUC, CI, EDF vs. gibi) Her Çalışma Grubu nun Başkanı vardır Çalışma Grubu nun Başkanı, ANEC Genel Kurulunun bir gözlemci üyesidir Her ÇG sekreteryası bir ANEC Program Yöneticisi tarafından yürütülmektedir 19 Haziran 2012 Raising Standards for Consumers 15
ANEC Çalısma Grupları (2) Sorumlulukları Sektörde tüketici ihtiyaçlarının tanımlanması Sektör için stratejilerin oluşturulması ve çalışma önceliklerinin tahsisi Sektör için yıllık ANEC Çalışma Programının hazırlanması Sektörde teknik uzmanlık ve danışmanlık konularının sağlanması Standardizasyon faaliyetleri ve ilgili mevzuat gelişmelerinin takip edilmesi Standart kuruluşlarının standartları ve diğer etkinlikleri hakkında görüşlerin hazırlanması Teknik tutum belgelerinin hazırlanması CEN, CENELEC ve ETSI nin teknik kuruluşlarındaki delegelerinin bilgilendirilmesi ANEC görüşlerini desteklemek için ulusal düzeyde lobi yapılması Teknik çalışmaları desteklemek için araştırma & test gereksinimlerinin belirlenmesi 19 Haziran 2012 Raising Standards for Consumers 16
ANEC uzmanlarına sağlanan fon Uzmanların çoğu, mali kaynakları zayıf ulusal tüketici örgütlerinden, ya da serbest meslek sahibi veya emeklilerden oluşmaktadır Mali sıkıntılar nedeniyle uzmanların, doğrudan mali destek olmaksızın ANEC Çalışma Gruplarına veya CEN, CENELEC ve ETSI teknik organlarına katılmaları imkansız (buancakanec esağlanan fon ile mümkün olmakta) - ANEC bütçesiyle karşılanan giderler: -Uzmanların seyahat masrafları (ekonomik veya standart sınıf) -Uzmanların otel masrafları (üç ya da dört yıldızlı otel) -Uzmanların geçim masrafları (Günde ortalama 35 ) (Sadece gerçek harcamalar iade edilir; ANEC 'harcırah' ödemez) Eğer ANEC gibi bir Avrupa Kuruluşu olmasaydı, bunun anlamı şu olurdu: tüketicinin standardizasyondaki sesi, ticari/sanayi temsilcilerinin sesi yanında çok zayıf kalırdı yada hiç olmazdı 19 Haziran 2012 Raising Standards for Consumers 17
ANEC üyelikleri Ortaklık üyesi İşbirliği ortağı Olağan üye Olağan üye ISO-COPOLCO Gözlemcisi ECCG üyesi 19 Haziran 2012 Raising Standards for Consumers 18
ANEC Ortakları Avrupa Tüketiciler Birliği Bürosu CI ile Mutabakat Muhtırası (MoU) Avrupa Özürlüler Forumu ile MoU ECOS ile MoU ECSA ile MoU 19 Haziran 2012 Raising Standards for Consumers 19
Rakamlarla gerçekler 60.000 den fazla ticaret/işletme temsilcisi teknik kurullarda yer almakta Tüketiciler adına sadece 80 gönüllü uzman 19 Haziran 2012 Raising Standards for Consumers 20
ANEC başarı örnekleri EN 60335-2 standardından dışlama maddesinin çıkarılması 19 Haziran 2012 Raising Standards for Consumers 21
Başka bir ANEC başarı örneği EN 14682:2007 Çocuk giysilerinde kullanılan kordonlarla ilgili şartname 19 Haziran 2012 Raising Standards for Consumers 22
...ve bir örnek daha Çocuk emniyeti olmayan çakmakların yasaklanması 19 Haziran 2012 Raising Standards for Consumers 23
.bir başarı örneği daha Araçlardaki arka koltuk dayanıklılığının artırılması 19 Haziran 2012 Raising Standards for Consumers 24
bir başarı daha Mandate M/420 engellilerin yapılı çevreye engelsiz ulaşabilirliği 19 Haziran 2012 Raising Standards for Consumers 25
Sonuç Dikkat edilmesi gereken hususlar Standardın geliştirilmesinde tüketicinin temsil edilmesi elzem - dışlama maddesi örneği Standardizasyon özel bir faaliyet, kamu faaliyeti değil Tüketici temsilciliği pazar tarafından garanti edilmemektedir - bu nedenle kamu müdahalesine/desteğine ihtiyaç duyulmaktadır Tüketici sesinin duyulması için kamu tarafından gerekli bütçenin sağlanmasi kilit mesele - çünkü gönüllü uzmanların imkanları çok kısıtlıdır Bağımsız R&T (araştırma & test) uygulayabilmek için bütçe sağlanmalıdır - aksi taktirde tüketicinin görüşleri kolaylıkla göz ardı edilir 19 Haziran 2012 Raising Standards for Consumers 26
ANEC i siz de destekleyebilirsiniz Nasıl mı? Facebook da begenerek (http://companies.to/anec adresinde Like yada Beğendim kelimesini tıklayarak) ve Twitter da takip ederek (http://twitter.com/#!/anectweet) 19 Haziran 2012 Raising Standards for Consumers 27
Teşekkür ederim. www.anec.eu http://companies.to/anec http://twitter.com/#!/anectweet 19 Haziran 2012 Raising Standards for Consumers 28