İÇ HASTALIKLARI GERİATRİ STAJI STAJIN TANITIMI EĞİTİM DÖNEMİ STAJ SÜRESİ YERLEŞKE EĞİTİM BİRİMLERİ : Dönem VI : 1 ay : İbni Sina Hastanesi : Geriatri Bilim Dalı Kliniği, Polikliniği ve Dershanesi EĞİTİCİLER Doç. Dr. Murat VARLI Doç. Dr. Sevgi ARAS EĞİTİM SORUMLUSU: Doç. Dr. Sevgi ARAS İLETİŞİM ADRES : Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, İbni Sina Hastanesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Geriatri Bilim Dalı TELEFON : 0312 08 3 91 E-POSTA SEKRETER : geriatri@medicine.ankara.edu.tr : Serpil ÇİMEN
GERİATRİ STAJININ AMACI Yaşlılarda sık görülen hastalıkları/sorunları, klinik öncesi ve klinik dönemlerde edinilen bilgi, beceri ve tutumlar doğrultusunda birinci basamak düzeyinde yönetebilme (ön tanı/tanı koymak, tedavi etmek/ilk müdahaleyi k, uygun şekilde sevk etmek, izlemek, koruyucu önlemleri uygulamak) yetkinliğini kazandırmaktır. GERİATRİ STAJININ ÖĞRENME KAZANIMLARI 1. Yaşlıda çok yönlü geriatrik değerlendirme yapar ve multidisipliner yaklaşımı benimser. 2. Yaşlı, yakınları ve bakıcıları ile etkili iletişim kurar ve genel ve soruna yönelik öykü alır. 3. Yaşlı hastada tam fizik muayene yapar. 4. Yaşlı hastada öykü ve fizik muayene bulgularını değerlendirerek ön tanı/tanı koyar, tanıya ulaşmak için gerekli tetkikleri uygun sırada seçer ve sonuçlarını yorumlar.. Geriatride kullanılan ölçekleri uygular. 6. Yaşlı hastada temel girişimsel işlemleri (enjeksiyon, damar yolu açma, idrar sondası koyma vb.) uygular. 7. Yaşlıda demans ve deliryumu tanır, ayırıcı tanısını yapar ve uygun şekilde sevk eder. 8. Yaşlıda depresyonu tanır, ayırıcı tanısını ve birinci basamak düzeyinde tedavisini ve izlemini yapar ve gerektiğinde uygun şekilde sevk eder. 9. Yaşlıda üriner inkontinansı sorgular, ayırıcı tanısını yapar ve gerektiğinde uygun şekilde sevk eder. 10. Yaşlıda malnütrisyon tanısını koyar, birinci basamak düzeyinde tedavisini ve izlemini yapar, korunma önlemlerini uygular ve gerektiğinde uygun şekilde sevk eder. 11. Yaşlıda uygunsuz ilaç kullanımından kaçınır. 12. Yaşlanma ile sıklığı artan hastalıkları bilir, korunma önlemlerini uygular ve birinci basamak düzeyinde izlemini yapar. 13. Hastaların tıbbi kayıtlarını yazılı ve elektronik olarak uygun şekilde tutar ve epikriz düzenler. 14. Meslektaşları ve diğer sağlık personeli ile etkili iletişim kurar ve ekip çalışması yapar. 1. Bireysel ve mesleki yeterliklerini değerlendirir ve sürekli öğrenme yoluyla mesleksel performansını geliştirir. 16. Tanımlanan amaç doğrultusunda literatür taraması yapar, ulaştığı bilgiyi değerlendirir, organize eder ve sunar. 17. Hasta yönetiminde etik ilkeler doğrultusunda davranır ve kanıta dayalı yaklaşımları benimser.
GERİATRİ STAJININ ÖĞRENME KAZANIMLARI İLE PROGRAM YETERLİKLERİNİN EŞLEŞTİRME MATRİKSİ ÖĞRENME KAZANIMLARI Yaşlıda çok yönlü geriatrik değerlendirme yapar ve multidisipliner yaklaşımı benimser. Yaşlı, yakınları ve bakıcıları ile etkili iletişim kurar ve genel ve soruna yönelik öykü alır. Yaşlı hastada tam fizik muayene yapar. Yaşlı hastada öykü ve fizik muayene bulgularını değerlendirerek ön tanı/tanı koyar, tanıya ulaşmak için gerekli tetkikleri uygun sırada seçer ve sonuçlarını yorumlar. Geriatride kullanılan ölçekleri uygular. Yaşlı hastada temel girişimsel işlemleri (enjeksiyon, damar yolu açma, idrar sondası koyma vb.) uygular. Yaşlıda demans ve deliryumu tanır, ayırıcı tanısını yapar ve uygun şekilde sevk eder. Yaşlıda depresyonu tanır, ayırıcı tanısını ve birinci basamak düzeyinde tedavisini ve izlemini yapar ve gerektiğinde uygun şekilde sevk eder. Yaşlıda üriner inkontinansı sorgular, ayırıcı tanısını yapar ve gerektiğinde uygun şekilde sevk eder. Yaşlıda malnütrisyon tanısını koyar, birinci basamak düzeyinde tedavisini ve izlemini yapar, korunma önlemlerini uygular ve gerektiğinde uygun şekilde sevk eder. Yaşlıda uygunsuz ilaç kullanımından kaçınır. Yaşlanma ile sıklığı artan hastalıkları bilir, korunma önlemlerini uygular ve birinci basamak düzeyinde izlemini yapar. Hastaların tıbbi kayıtlarını yazılı ve elektronik olarak uygun şekilde tutar ve epikriz düzenler. Meslektaşları ve diğer sağlık personeli ile etkili iletişim kurar ve ekip çalışması yapar. Bireysel ve mesleki yeterliklerini değerlendirir ve sürekli öğrenme yoluyla mesleksel performansını geliştirir. Tanımlanan amaç doğrultusunda literatür taraması yapar, ulaştığı bilgiyi değerlendirir, organize eder ve sunar. Hasta yönetiminde etik ilkeler doğrultusunda davranır ve kanıta dayalı yaklaşımları benimser. KARŞILADIĞI PROGRAM YETERLİKLERİ Hekim-1, Hekim-2, Lider-1 Hekim-2, İletişimci-1 İletişimci-2 Hekim-2 Hekim-2 Hekim-2 Hekim-3 Hekim-2, Hekim-4 Ekip üyesi-3 Hekim-2, Hekim-4 Ekip üyesi-3 Hekim-2, Hekim-4 Ekip üyesi-3 Hekim-2, Hekim-4 Ekip üyesi-3 Sağlık savunucusu-1 Hekim-1 Hekim-1, Hekim-4 Sağlık savunucusu-1 Sağlık savunucusu-2 İletişimci- İletişimci-6, Ekip üyesi-1 Ekip üyesi-2 Lider-4, Bilimsel-1 Bilimsel-4 Profesyonel-1, Profesyonel-3 Bilimsel-3
GERİATRİ STAJI ÇALIŞMA İLKE, KOŞUL VE KURALLARI İLK GÜN İntörn doktorların sabah saat 08:30 da Geriatri Bilim Dalı dershanesinde hazır bulunmaları gerekmektedir. Bu oturumda eğitim programından sorumlu öğretim üyesi tarafından intörnlere stajın amaçları, öğrenme kazanımları, programı, çalışma koşulları ve kuralları açıklanır, danışman öğretim üyelerine dağılımı yapılır ve staj ile ilgili soruları yanıtlanır. GÜNLÜK ÇALIŞMA KOŞULLARI Her intörn klinikteki görevine sabah 08:30 da başlar ve akşam vizitinden sonra işlerini tamamlayınca klinikten ayrılır. Tüm intörnler dönüşümlü olarak poliklinikte çalışırlar. KLİNİK VE POLİKLİNİK ÇALIŞMA KURALLARI Klinikte çalışan intörnler, hastaların ilk değerlendirmesini yapar ve araştırma görevlileri ile birlikte hastalarını takip ederler. Klinikte çalışan intörnler hastalarının tetkiklerinin istenmesi, sonuçların takibi ve dosyaya işlenmesinden primer olarak sorumludurlar. Gerekli durumlarda vizitlerde hastasını klinik uzmanı ve öğretim üyesine sunabilmelidir. Rutin kanlarını almaları, branül takmaları, kemoterapi vermeleri, mayi-idrar takibi ları, kan şekeri ve kan basıncı takibi ları istenmez. Ancak arteriyel kan örneği alınması, idrar sondası takılması, EKG çekilmesi, pansuman ve postural drenaj yapılması işlemleri intörnler tarafından gerçekleştirilir. Poliklinikte çalışan intörnler, araştırma görevlisi ile birlikte hastaları değerlendirir, tıbbi kayıtları uygun şekilde tutar, gerekli tetkikleri ister ve tedavinin planlanması sürecine aktif olarak katılırlar. NÖBET KURALLARI Tüm intörnler bulundukları ay süresince dönüşümlü olarak nöbet tutarlar. Nöbet sonrası çalışmaya devam edilir. Nöbetler, ilgili uzmana haber vermeden değiştirilemez. EĞİTİMSEL VE AKADEMİK ETKİNLİKLER
İntörnler kendilerine yönelik eğitim etkinliklerine ve Geriatri Bilim Dalı nın eğitim saatlerine (seminer, literatür saati, olgu sunumu) katılmak zorundadır. Her intörn, ayın son haftasında kendilerine verilen bir konuda seminer hazırlayıp sunar.
GERİATRİ STAJI EĞİTİM ETKİNLİKLERİ EĞİTİM ETKİNLİĞİNİN ADI ÖĞRENME YÖNTEMİ DEĞERLENDİRME YÖNTEMİ Kognitif bozukluklara yaklaşım (demans, deliryum) Yaşlıda depresyon Yaşlıda akılcı ilaç kullanımı (polifarmasi ve ilaç yan etkileri) Yaşlıda beslenme bozuklukları, malnütrisyon ve sarkopeni Yaşlıda ev kazaları ve düşmeler Yaşlıda üriner ve fekal inkontinans Yaşlıda bası yaralarına yaklaşım Yaşlıda bağışıklama Yaşlıda ihmal ve istismar
GERİATRİ STAJI HEKİMLİK UYGULAMALARI UYGULAMA DÜZEYİ ASGARİ SAYI DEĞERLENDİRME YÖNTEMİ Genel ve soruna yönelik öykü alabilme Mental durumu değerlendirebilme Antropometrik ölçümler 10 Bilinç değerlendirmesi ve ruhsal durum muayenesi Genel durum ve vital bulguların değerlendirilmesi Genel fizik muayene Aydınlatma ve onam alabilme Epikriz hazırlayabilme 3 Hasta dosyası hazırlayabilme Reçete düzenleyebilme Laboratuvar inceleme için istek formunu doldurabilme Laboratuvar örneğini uygun koşullarda alabilme ve laboratuvara ulaştırabilme Tarama ve tanısal amaçlı inceleme sonuçlarını yorumlayabilme Akılcı ilaç kullanımı 3 Damar yolu açabilme 3 IM, IV, SC, ID enjeksiyon yapabilme 3 İdrar sondası takabilme 2 Kan basıncı ölçümü yapabilme Kültür için örnek alabilme 3
Minimental durum muayenesi Tıp uygulamalarında etik sorunları çözebilme 1 Uygulanacak ilaçları doğru şekilde hazırlayabilme 1
PROFESYONEL TUTUM VE DAVRANIŞLAR TUTUM VE DAVRANIŞLAR ÖĞRENME YÖNTEMİ DEĞERLENDİRME YÖNTEMİ İLETİŞİMCİ Hasta ve hasta yakınları ile profesyonel iletişim kurar Hasta ve hasta yakınlarından doğru ve geçerli bilgi edinir ve sentezler Tıbbi görüşmelere ilişkin yazılı ve elektronik bilgileri belgeler ve uygun şekilde paylaşır Meslektaşları ve diğer sağlık elemanları ile etkili iletişim kurar EKİP ÜYESİ Sağlık bakımı sunumunda meslektaşları ve diğer sağlık çalışanları ile etkin bir şekilde çalışır Ekip içinde yanlış anlamaları önlemek, farklılıkları yönetmek ve çatışmaları gidermek için meslektaşları ve diğer sağlık çalışanları ile birlikte çalışır Sağlık bakımını gerektiğinde etkili ve güvenli bir şekilde devreder LİDER Sağlık ekibi içinde aktif rol alarak sağlık hizmet sunumunun iyileştirilmesine katkıda bulunur Bireysel ve mesleki yeterliklerini değerlendirir ve geliştirir SAĞLIK SAVUNUCUSU Bireysel ve toplumsal düzeyde sağlığa etki eden biyolojik, psikolojik, sosyal, kültürel ve ekonomik faktörleri belirler ve izler Kritik durum tartışması Bağımsız öğrenme
Tüm sağlık bakım süreçlerinde sağlığın korunması, geliştirilmesi ve hastalıkların önlenmesi yaklaşımına öncelik verir ve aktif rol üstlenir BİLİMSEL Sürekli öğrenme yoluyla mesleki performansını geliştirir Mesleksel uygulamalarında var olan en iyi kanıtları toplar ve karar verme süreçlerinde kullanır Sağlıkla ilgili araştırma ve literatürün doğruluğunu, güvenirliliğini ve uygulanabilirliğini değerlendirir PROFESYONEL Mesleki uygulamalarını etik ilkelere ve değerlere bağlı kalarak uygular Mesleksel ve etik ilkelere, uygulama standartlarına ve ilgili mevzuata uygun davranır ve etik dışı davranışlara tepki gösterir Bağımsız öğrenme Kritik durum tartışması Bağımsız öğrenme
GERİATRİ STAJI ÖLÇME-DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ GELİŞİM SÜRECİNE YÖNELİK KARAR VERMEYE YÖNELİK STAJ BAŞARI NOTU Mini klinik sınav Olguya dayalı tartışma Hekimlik uygulamalarının gözlenmesi ve değerlendirilmesi Profesyonellik mini değerlendirme sınavı Staj sonu genel değerlendirme YETERLİ veya YETERSİZ
GERİATRİ STAJI İÇİN ÖNERİLEN KAYNAKLAR 1. Geriatri. Refik Mas, Turan Işık, M. Akif Karan, Tanju Beğer, Şerif Akman, Tahir Ünal (Editörler); Hacettepe Yayınları. 2. Current Diagnosis & Treatment: Geriatrics. Brie Williams, Anna Chang, C. Landefeld, Cyrus Ahalt, Rebecca Conant, Helen Chen (Editors); Lange 3. Hazzard s Geriatric Medicine and Gerontology. Jeffrey B. Halter, Joseph G. Ouslander, Mary E. Tinetti, Stephanie Studenski, Kevin P. High, Sanjay Asthana (Editors); McGraw-Hill. 4. UpToDate (http://www.uptodate.com).. Öğretim Üyelerinin Ders Notları. Ankara Üniversitesi Moodle Sistemi.