2013 ABD Hükümeti Bütçe Krizi 1 Ekim 2013 tarihinde ABD Temsilciler Meclisi, Obamacare olarak bilinen sağlık reformunun bir yıl ertelenmesini içeren tasarıyı kabul etti. Tasarının meclisten geçmesinin ardından, Kongre borç tavanı konusunda uzlaşmaya varamadı ve 17 yıl aradan sonra ABD de hükümet kepenk kapattı.(zaman, 1 Ekim 2013) Bu kepenk indirme nedeniyle zorunlu olmayan tüm federal hizmetler askıya alındı ve astronotlar, hayvanat bahçesindeki hayvanlar ve güvenlik çalışanları dışında herkes etkilendi. 1 Bu krizi ve ABD Başkanı Barack Obama nın tutumunu en doğru şekilde inceleyebilmek için öncelikle federal hükümet sisteminden ve en son 1996 yılında gerçekleşen en uzun kepenk kapatma olayından biraz bahsetmek istiyorum. ABD Kongresi federal hükümetin yasama organıdır ve Temsilciler Meclisi ve Senato dan oluşur. Başkan bir yasayı imzalamadan önce yasanın her iki meclisten de geçmesi gereklidir. 2 Günümüzde Senato Obama gibi Demokrat Parti yi destekleyen çoğunluktan oluşurken bütçeden sorumlu olan Temsilciler Meclisi nde Cumhuriyetçiler çoğunluktadır. Ege Cansen in de konuyla ilgili makalesinde bahsettiği üzere Amerikan yönetim sistemi denetle- dengele üzerine kuruludur. Anlaşmazlıkları, bir tarafın diğer tarafa istediklerini kabul ettirmesi şeklinde değil, tarafların birbirini ikna ederek çözmesini istemektedir. Bütçe krizinin temelinde de Kongre deki kutuplaşmanın iyice belirginleşmesi ve sisteme uygun anlaşma sağlama çabası yatmaktadır. ABD, en son Demokrat Partili Bill Clinton ın başkanlık döneminde 1995'te 5 gün, 1996'da ise 21 gün boyunca kepenk kapatmıştı. O zaman da Cumhuriyetçiler, Demokrat Partili Başkan Bill Clinton'dan kendi denk bütçe tekliflerini kabul etmesini talep etmişti. Haftalar süren müzakerelerden sonra, bu teklife yakın bir bütçe üzerinde uzlaşma sağlanmış ve kamu hizmetleri tesis edilmişti. 3 1 http://www.radikal.com.tr/yazarlar/verda_ozer/kepenk_indiren_abd_degil_demokratik_kapitalizm (Erişim Tarihi: 22 Aralık 2013) 2 http://www.usemb-ankara.org.tr/about_america_government/federal.htm (Erişim Tarihi: 22 Aralık 2013) 3 http://onedio.com/haber/abd-de-gergin-bekleyis-174169 (Erişim Tarihi: 22 Aralık 2013) 1
Yakın zamanda gerçekleşen borç krizinde siyasi çıkmaza yol açan en önemli etken ise halk arasında Obamacare olarak bilinen Obama'nın 2010 yılında Kongre'den geçirmeyi başardığı ve ABD Yüksek Mahkemesi tarafından onaylanan sağlık reformu yasası. Cumhuriyetçilerin kontrolündeki Temsilciler Meclisi, bütçe kesintilerini önlemek için Başkan Barack Obama'nın sağlık alanında getirdiği reformların bir yıl ertelenmesini, bu yasanın yürürlükten kaldırılması veya finansmansız bırakılmasını istiyor. ABD Başkanı Barack Obama, krizin sürdüğü 16 günlük süreç boyunca geri adım atmamış ve yaptığı birçok açıklamada krizin mantığa ters olduğunu ve Cumhuriyetçileri bundan sorumlu tuttuğunu vurgulamış, daha kriz resmileşmeden önce Temsilciler Meclisi ni halkın sağlığı ve ülkenin geleceği konusunda uyararak kendi koşulları çerçevesinde uzlaşma isteğini belirtmiştir. CNN in anketine göre Amerikan halkının yüzde 68'i kepenk indirmeyi olumlu bir gelişme olarak karşılamazken yüzde 27'si ise siyasi krizlerde bu uygulamanın uzlaşmaya yol açacağı gerekçesiyle mantıklı olduğunu savunuyor. Obama, Hastalığı nedeniyle iflas eden Amerikalılar var. Sağlık sigortası olmadığı için her yıl binlerce insan hayatını kaybediyor. Sonunda birçok kişi kaliteli düşük maliyetli sağlık kapsamından faydalanabilecek. Bu sistemin daha iyi olması için neler yapılması gerektiği ile ilgili yeni fikirlere de açığım." (Zaman, 1 Ekim 2013) Şeklindeki ve benzeri açıklamalarıyla halkın tepkisini kontrol etmeyi ve desteğini almayı başarmıştır. Cumhuriyetçilere karşı suç atma politikasını ve sorumluluğu üzerine almamasını bir liderlik zafiyeti olarak görsem de uzun vadede bunun caydırıcı bir güç ve çözümün bir parçası olduğunu gördüm. Obama nın bu sorunu çözerken medyanın gücünü elinde bulundurması ve halkın sağlık yasasına olan ihtiyacı onun için bir avantajdı. Bununla birlikte, ABD ekonomisinin prestijinin küresel ölçekte azalma yaşamasını ve borç tavanı kaygılarını bir dezavantaj olarak değerlendirebiliriz. Obama nın kişisel cephanesini milli geliri düzenli dağıtma çabası oluştururken kurumsal cephanesini Demokrat üyelerin çoğunluğuna güvendiği 2
Senato oluşturuyor. Temsilciler Meclisi ni şaşırtarak sağlık reformunun geçmesine izin veren Yüce Mahkeme ise Obama nın cephanesinin etkili olduğunun bir göstergesi ve bu kutuplaşmada kazanılan bir taraftır. Ayrıca Obama nın ordunun görevde kalmaya devam edeceğini belirten, ordu mensuplarının zamanında maaşlarını alabilmeleri için Kongre'den geçen tasarıyı imzaladığını söylediği bir video mesaj yayımlaması ulusal güvenlik kurallarının değişmediğinin ve olası her türlü duruma hazır olduklarının 4 bir göstergesidir.obama çözüm sürecinde geri adım atmazken, yerinde de saymamış ve yeni sağlık reformunun bütün muhalif çabalara rağmen ilerleyeceğini söylemiştir. Söylediğini de gerçekleştirerek Kongre'ye rağmen, 'Düşük Maliyetli Sağlık Kanunu'nu (Affordable Care Act) 2 Ekim de başlatmıştır.16 günlük zorlu bir kepenk kapatma sürecinin ardından 16 Ekim 2013 tarihinde Obama, bütçe krizini sonlandıracak ve borçlanma tavanı limitini artıracak tasarıyı onayladı ve Yeniden iş başı yapan hükümet çalışanlarına, çalışmadıkları 16 gün için de ödeme yapılacağını açıkladı. Her iki parti üyelerinin çözüme ilişkin ortak mutabakata varmalarını öven Başkan Obama, Umut ediyorum ki birlikte çalışmamak için ortada bir sebep olmadığını herkes öğrendi. Partiler neden anlaşmasın. Herhangi bir anlaşmasızlık durumda Amerikan halkına zarar vermediğimizden emin olmamız lazım. Şeklinde konuştu. 5 Verda Özer Kepenk İndiren ABD Değil, Kapitalizm ( Radikal, 15 Ekim 2013) başlıklı makalesinde Obama bu kördüğümü çözdüğü sürece The Economist dergisi kapağında kendisine sorduğu Tarih beni nasıl görecek? sorusuna dönüştürücü bir lider olarak cevap verebileceğinden bahsetmişti. Fakat 4 http://www.zaman.com.tr/dunya_abdde-hukumet-kepenk-kapatti_2144958.html (Erişim Tarihi: 22 Aralık 2013) 5 http://www.objektifhaber.com/abdyi-rahatlatan-imza-204975-haber/ (Erişim Tarihi: 22 Aralık 2013) 3
bulunan çözümün sadece günü kurtardığı ve krizi 15 Ocak tarihine ertelediği göz önünde bulundurulursa o kördüğümün henüz çözülmediğini söyleyebiliriz sanırım. Kaynakça http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/24855382.asp http://www.sabah.com.tr/dunya/2013/10/02/abd-hukumeti-kepenk-kapatti http://pgchallenges.org/wp-content/uploads/2013/10/abd-h%c3%bck%c3%bcmet-kepenkleria%c3%a7t%c4%b1-m%c4%b1.pdf http://www.radikal.com.tr/yazarlar/verda_ozer/kepenk_indiren_abd_degil_demokratik_kapitalizm- 1155719 http://www.zaman.com.tr/dunya_abdde-hukumet-kepenk-kapatti_2144958.html http://tr.euronews.com/2013/10/17/abd-de-federal-hukumet-calisanlari-yeniden-is-basi-yapti/ http://www.tasam.org/tr- TR/Icerik/2995/ekonominin_risklerin_golgesinde_siyaset_abd_nin_butce_krizi http://www.ensonhaber.com/abdde-hukumetin-kapanmasi-tehlikesi-2013-09-30.html http://onedio.com/haber/abd-de-gergin-bekleyis-174169 http://usgovinfo.about.com/od/federalbudgetprocess/a/government-shutdowns.htm http://www.bbc.co.uk/turkce/ekonomi/2013/10/131014_abd_ekonomi.shtml http://www.supremecourt.gov/default.aspx http://www.nytimes.com/2012/06/29/us/supreme-court-lets-health-law-largely-stand.html ( Tüm kaynaklara erişim tarihi 22 Aralık 2013 tür.) Sözcük Sayısı: 791 4
5